Marina Ivanovna Tsvetaeva (Мари́на Ива́новна Цвета́ева)(1892—1941) - nữ nhà thơ, nhà văn Nga, một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của Nga thế kỉ XX.

Tiểu sử:
Marina Tsvetaeva sinh ngày 26/9/1892 ở Moskva. Lên 6 tuổi đã biết làm thơ bằng tiếng Nga, tiếng Pháp và tiếng Đức. Học phổ thông ở Moskva, Thụy sĩ và Đức. Năm 1910 in tập thơ đầu tiên “Album chiều”( Вечерний альбом) gây được sự chú ý của các nhà thơ nổi tiếng thời đó như Bryusov, Voloshin, Gumiliev. Năm 1912 lấy chồng là Sergei Ephon – là người thời kỳ nội chiến tham gia bạch vệ nên sau cách mạng tháng Mười phải ra sống ở nước ngoài. Năm 1922 M. Tsvetaeva ra nước ngoài theo chồng. Đầu tiên sống ở Berlin rồi Prague, Paris. Năm 1939 cùng chồng và con gái quay trở lại Liên Xô nhưng sau đó chồng bà bị xử bắn và con gái bị bắt vào trại giam. Thời kỳ chiến tranh thế giới II, M. Tsvetaeva cùng con trai sơ tán về thành phố Elabug. Đau buồn cho số phận của những người thân và cảnh chiến tranh của đất nước, ngày 31-8-1941 bà đã treo cổ tự tử, để lại bức thư tuyệt mệnh và đứa con trai nhưng đứa con 3 năm sau cũng chết vì đạn của chiến tranh.

Thơ của Marina Tsvetaeva một thời gian dài bị cấm ở Liên Xô, còn hiện tại M. Tsvetaeva là một trong những tác giả được yêu thích nhất. Thơ của bà được dịch ra rất nhiều thứ tiếng và được dịch nhiều sang tiếng Việt.

Tác phẩm:
*Вечерний альбом (Album chiều, 1910), thơ
*Вёрсты (Versty, 1921), thơ
*Лебединый стан (Hình dáng thiên nga), thơ
*Ремесло (Nghề thủ công, 1923), thơ
*Психея (Psykheya,1923), thơ
*Молодец (Tay cừ khôi, 1924), thơ
*После России (Sau nước Nga, 1928), thơ
*Крысолов (Krysolov, 1925), trường ca
*Поэма Конца (Trường ca kết thúc, 1926), thơ
*Мой Пушкин (Pushkin của tôi, 1937), văn xuôi
*Искусство при свете совести (Nghệ thuật dưới ánh sáng của lương tâm), văn xuôi
*Поэт и время (Nhà thơ và thời gian), văn xuôi
*Hồi ký về các nhà thơ: Valery Bryusov, Maximilian Voloshin, Osip Mandelstam, Boris Pasternak, Rainer Maria Rilke.


100 bài thơ:


TÔI THÍCH RẰNG ANH ĐAU CHẲNG VÌ TÔI

Tôi thích rằng anh đau chẳng vì tôi
Và chẳng phải vì anh tôi đau đớn
Rằng chưa bao giờ trái đất tròn nặng
Từng bơi đi dưới chân của hai người.
Tôi thích một điều có thể nực cười
Rằng đổ đốn mà không cần chơi chữ
Không đỏ mặt, không bồi hồi, ngạt thở
Khi nhẹ nhàng ta khẽ chạm tay thôi.

Tôi còn thích rằng khi có mặt tôi
Anh bình thản ôm người con gái khác
Không biết được rằng tôi trong lửa ngục
Cháy lên vì tôi chẳng phải hôn anh.
Rằng cái tên của tôi dịu dàng, anh không
Nhắc đến ngày cũng như đêm – uổng phí…
Rằng không bao giờ trong nhà thờ lặng lẽ
Vang lên lời cầu nguyện: hãy yêu thương!

Cám ơn anh bằng bàn tay, tấm lòng
Vì một điều – tôi đây anh không nhận!
Hãy yêu: vì đêm của tôi thanh vắng
Vì hiếm khi ta gặp gỡ hoàng hôn
Vì ta không từng dạo bước dưới trăng
Vì mặt trời trên đầu không toả sáng, –
Vì không phải bằng anh, tôi đau đớn
Và anh đau không phải bởi vì tôi.
5-1913.


MỚI HÔM QUA...

Mới hôm qua anh còn nhìn mắt em
Thế mà nay liếc nhìn đi đâu đó!
Mới hôm qua ngơ ngác như chim non
Còn hôm nay sơn ca đều thành quạ!

Anh thông minh, linh hoạt, hiểu biết nhiều
Còn em chậm chạp, dại khờ, ngớ ngẩn.
Muôn đời nay phụ nữ vẫn thường kêu:
“Anh yêu ơi, em đã làm anh giận?!”

Với phụ nữ nước mắt như nước sông
Máu – nước lã, tắm mình trong trong nước mắt!
Còn tình yêu như gì ghẻ, con chồng
Anh đừng đợi lòng thương hay luật pháp.

Những con tàu mang đi những người thương
Mang họ đi cả một con đường trắng…
Khắp mọi nơi tiếng rên rỉ bên đường:
“Anh yêu ơi, em đã làm anh giận?”

Mới hôm qua còn nằm lên đầu gối!
So sánh mình với hoàng đế Trung Hoa!
Thế mà giờ hai bàn tay buông nới
Đời rơi như đồng xu gỉ vứt ra.

Kẻ giết người đem xử theo pháp luật
Không dễ thương, mạnh dạn - đứng một mình
Em sẽ nói với anh vào địa ngục:
“Anh yêu ơi, em đã làm gì anh?”

Em hỏi ghế rồi em đi hỏi giường:
“Vì điều chi mà bắt tôi chịu đựng?”
“Vì với cô người ta không còn thương
Thương người khác” – ghế và giường lên tiếng.

Sống phải bùng như ngọn lửa trong đêm
Anh bỏ em – về thảo nguyên giá lạnh!
Anh dạy em rồi làm thế với em
Hỏi tại sao em đã làm anh giận?

Em hiểu ra, anh không phải nói nhiều!
Đã không còn tình nhân – mắt lại sáng
Ở nơi mà đã từ bỏ Tình yêu
Thì Cái chết – người coi vườn tiếp quản.

Chẳng cần rung cây táo ở trong vườn!
Đến thời hạn qủa chín cây rụng xuống…
Tha thứ cho em tất cả nhé người thương
Vì những gì em đã làm anh giận!
14-7-1920.


CHỈ LÀ HAI TIẾNG VANG

Em và anh chỉ là hai tiếng vang
Anh nguôi đi, còn em thì im lặng.
Có một thuở ta đã từng ngoan ngoãn
Nghe theo điều bất hạnh của hào quang.

Tình cảm này bằng con bệnh ngọt ngào
Đốt lòng ta và làm cho đau đớn
Chính vì thế em coi anh là bạn
Em lúc này không khóc được nữa đâu.

Nỗi đắng cay sắp tới thành nụ cười
Và buồn đau sẽ trở nên mệt mỏi.
Không mắt nhìn mà cũng không lời nói
Chỉ thấy thương bí ẩn đã mất rồi!

Chính từ anh, nhà giải phẫu rã rời
Cái điều ác ngọt ngào em nhận thấy.
Em coi anh như người anh trai vậy
Lúc này em không khóc được nữa rồi.


TRỪ LẠI TÌNH YÊU

Em không yêu, nhưng khóc. Không yêu, nhưng dù sao
Chỉ cho anh – gương mặt thân thương trong chiếc bóng.
Tất cả trong giấc mơ của ta với tình yêu không giống
Không nguyên nhân, không một chứng cớ nào.

Chỉ hình bóng này với ta vẫn gật đầu chào
Chỉ hai ta mang cho nó dòng thơ ai oán.
Một sợi dây say mê buộc vào ta rất mạnh
Hơn cả tình yêu thương – của người ta.

Nhưng say mê ấy đi qua, có ai đấy đến gần
Không cầu nguyện, nhưng yêu. Đừng vội vàng chỉ trích!
Anh sẽ là kỷ niệm của em, bản nhạc đằm thắm nhất
Trong sự thức tỉnh của tâm hồn.

Trong hồn này anh thơ thẩn như trong ngôi nhà hoang vắng, cô liêu
(Trong ngôi nhà của ta, mùa xuân… ) Đã quên, anh đừng gọi
Tất cả những giây phút của mình em làm đầy anh, trừ lại
Một điều buồn bã nhất – tình yêu.


CHỈ LÀ CÔ GÁI

Tôi bây giờ chỉ là cô gái
Nhiệm vụ của tôi trước lúc lấy chồng
Không được quên khắp nơi đầy chó sói
Và phải nhớ rằng tôi – chú cừu non.

Mơ ước về một pháo đài bằng vàng
Lắc, xoay vòng, rồi đưa qua đưa lại
Đầu tiên búp bê, sau đó thì không
Không búp bê mà chỉ gần như vậy.

Bàn tay tôi không thể cầm gươm
Và trong tay dây đàn không lên tiếng.
Tôi chỉ là cô gái – tôi im lặng
Giá mà tôi được như thế thì ngoan.

Nhìn ngôi sao xem có gì trên đấy
Và ngôi sao cũng chiếu sáng cho tôi
Với tất cả đôi mắt tôi mỉm cười
Đôi mắt không khép lại!
1909-1910.


THÁNG CHẠP VÀ THÁNG GIÊNG

Niềm hạnh phúc tháng chạp, buổi bình minh
Kéo dài trong khoảnh khắc.
Hạnh phúc bây giờ, hạnh phúc đầu tiên
Không phải từ trong sách!

Nỗi bất hạnh buổi hoàng hôn tháng giêng
Kéo dài trong một tiếng.
Bất hạnh lúc này, đắng cay đau điếng
Thì mới lần đầu tiên!


SỰ TRÌU MẾN NHƯỜNG KIA TỪ ĐÂU VẬY

Tặng Osif Mandelstam

Sự trìu mến nhường kia từ đâu vậy?
Chẳng lần đầu tiên – những sợi tóc xoăn
Mà đã từng bao lần em vuốt lại
Và đôi môi anh – em biết – tối hơn.

Những ngôi sao sáng lên rồi tàn
Sự trìu mến nhường kia từ đâu vậy?
Những tròng mắt sáng lên rồi tàn
Ở ngay trong đôi mắt em đấy.

Chưa phải những bài ca như thế ấy
Mà em từng nghe thấy trong đêm đen
Sự trìu mến nhường kia từ đâu vậy?
Người ca sĩ mang trên ngực của mình.

Sự trìu mến nhường kia từ đâu vậy?
Biết làm gì với nó, hở chàng trai –
Người ca sĩ tinh nghịch ghé lại chơi
Với bờ mi dài hơn – chưa từng thấy?
18-12-1916.

 
 
GIỮA HAI TA LÀ VỰC

Anh đó. Em đây. Giữa hai ta là vực
Em uống. Anh khát. Hẹn ước – chỉ phí hoài.
Một trăm thiên niên kỷ và một chục
Năm chia lìa. Cầu Thượng Đế không xây.

Kệ! Cho em đi ngang qua xem sao
Không làm mất sự đến gần bằng hơi thở
Anh đó. Em đây. Sau mười mùa xuân nữa
Anh nói: anh! Còn em: sẽ có một khi nào…
6-1918.


DIỄN VIÊN HÀI KỊCH

1

Không phải tình yêu, mà là cơn sốt nóng
Là trận đánh nhẹ nhàng, láu lỉnh biết bao!
Hôm nay lợm giọng, ngày mai ngọt ngào
Hôm nay chết thì ngày mai sẽ sống.

Trận đánh sôi lên mới buồn cười kia chứ
Anh thật thông minh – em thật thông minh!
Nam anh hùng và nữ cũng anh hùng
Em giống như người bị người ta quyến rũ.

Cây gậy mục đồng – hay là thanh kiếm?
Người xem, trận đánh – hay điệu nhảy vui?
Một bước tiến – rồi ba bước lùi
Một bước lùi – và ba bước tiến.

Mật trong miệng, còn trong mắt – lòng tin
Nhưng lông mày đã bắt đầu sưng sỉa
Không phải tình mà thói giả nhân giả nghĩa
Giả nghĩa giả nhân – không phải là tình.

Và kết quả những trò này (trong ngoặc –
Chưa kết thúc!) – chỉ là những lỗi lầm
Và thế là có một đống, một chồng
Một chồng thơ đáng phục.
11-1918.

2

Kết bạn với em không nên, yêu em – không thể!
Cẩn thận ánh mắt nhìn, đôi con mắt đẹp thế!

Thuyền phải bơi, cối xay gió – phải quay.
Có phải anh dừng con tim đang xoay?

Vở cầm trong tay – không trở thành ông chủ!
Sau mỗi hồi lòng có còn nức nở?

Thập ác tình yêu nặng – ta chớ động vào.
Ngày hôm qua đi rồi – ta chôn nó cho mau.
11-1918.


TRONG THÀNH PHỐ CỦA TÔI

Trong thành phố lớn của tôi – đêm
Từ ngôi nhà đang ngủ – tôi đi khỏi
Mặc mọi người nghĩ lo: vợ, con gái
Còn tôi chỉ nhớ một điều: đêm.

Gió tháng bảy quét cho tôi – con đường
Ở đâu đó tiếng nhạc vang – khẽ chút.
Ngọn gió bây giờ thổi đến bình minh
Xuyên qua những bức tường đến kề sát ngực.

Ánh sáng trong cửa sổ, cây dương màu đen
Hoa trong tay, tiếng chuông ngân trên tháp
Bước chân này không có ai nối gót
Và chiếc bóng này, còn tôi – thì không.

Những ngọn lửa như chỉ xâu vòng vàng
Chiếc lá đêm đưa vào mồm – có vị
Hãy quên hết đi những mối buộc ràng
Bạn bè ơi, tôi mơ bè bạn đó.
6-1916.


TÔI NHƯ BỌT PHÙ DU

Ai từ đá, từ đất sét người ta
Còn tôi ánh bạc, còn tôi lấp lánh
Việc của tôi – đổi thay, tên tôi – Marina
Tôi như bọt phù du trên biển.

Ai từ đất sét, ai từ thịt xương
Cho người ta quan tài, bia trên mộ…
Tôi trong biển, trong chuyến bay của mình
Tôi liên tục, tôi không ngừng đập vỡ.

Xuyên qua lưới, xuyên qua con tim
Tôi lách mình theo ý muốn.
Có nhìn thấy những mớ tóc xoăn?
Từ tôi không làm thành muối mặn.

Đập vỡ ra những đầu gối hoa cương
Tôi với từng con sóng – hồi sinh lại!
Bọt sóng vui muôn đời, mãi mãi
Bọt sóng biển cao vô cùng.
5-1920.


KHÔNG NÓI RẰNG ĐÃ SỐNG

Khi chết, tôi không nói rằng: đã sống
Không đi tìm người có lỗi, không thương
Có trên đời nhiều việc rất quan trọng
Của tình yêu, của những cơn bão lòng.

Anh gõ lên ngực này bằng đôi cánh
Người khơi lên nguồn cảm hứng của em
Em ra lệnh cho anh rằng: hãy sống!
Em sẽ không ra khỏi sự phục tùng.
7-1918.


LÒNG DŨNG CẢM VÀ TRINH TIẾT

Lòng dũng cảm và trinh tiết! – Cùng hội cùng thuyền
Cổ xưa và diệu huyền như Vinh quang và Cái chết
Bằng máu đỏ thắm của mình tôi xin thề thốt
Và bằng cái đầu tôi với mái tóc xoăn.

Trên những đôi vai này không gánh nặng
Ngoài những gánh nặng của trời – Sự Bình an!
Bàn tay dịu dàng của tôi đặt lên thanh kiếm
Lên trên cổ thiên nga của Cây Đàn.
7-1918.


TRONG ĐÊM TỐI

Trong đêm tối tất cả phòng đều đen
Trong đêm đen giọng nói nào cũng tối
Tất cả người đẹp trên khắp mọi miền
Đều giống nhau – ngây thơ và gian dối.

Và rồi người ta nói chuyện trong đêm
Giữa người đẹp và những tên kẻ cắp.
Rồi khi đi qua ngôi nhà của mình
Sẽ thấy rằng trong đêm nhà đã khác!

Ông hàng xóm cũng lạ lùng – không giống
Cứ đòi đưa dao ra doạ trong đêm
Và bất lực lắc lư trong cơn giận
Những bóng cây cao, to lớn màu đen.

Chật hẹp quá chiếc giường dưới đất
Trong những đêm đen tối, những đêm đen!
Tôi chỉ sợ một điều khi thức giấc
Sẽ thì thầm và sẽ đặt môi hôn…

- Ơi các con, hãy cầu nguyện cho ta -
Trong giờ đầu và trong giờ thứ ba.
12-1916.


TƯỞNG NHỚ SERGEI ESENIN

Rằng sống ít – chẳng có gì phải tiếc
Rằng ít cho – thì cũng chẳng đắng cay
Kẻ sống nhiều là trong thời đại này
Cho tất cả – người đã cho bài hát.
1-1926.


THƠ VỀ TÌNH YÊU

Anh và em thật khác
Như đất và nước
Ta thật khác nhau
Như bóng và ánh mặt trời
Nhưng anh hãy tin – không phải là tai hoạ
Mà là tuyệt vời, tốt đẹp biết bao.

Ta thật khác nhau
Là điều tốt đẹp
Vì ta sẽ bổ khuyết
Cho nhau.
Bởi sự giống nhau có mang lại gì đâu
Ngoài cảm giác của một vòng khép kín.


TÂM HỒN VÀ TÊN(1)

Đêm vũ hội bằng ngọn lửa cười lên
Còn tâm hồn, lặng yên không ngủ được
Nhưng Chúa trao tôi cái tên rất khác:
Một cái tên thuộc về biển cho con!

Trong điệu van, sau hơi thở dịu dàng
Nỗi buồn tôi không thể nào quên được
Chúa trao cho tôi những giấc mơ khác:
Những giấc mơ thuộc về biển cho con!

Đang hát lên bằng lửa cả gian phòng
Và quyến rũ, và gọi lên, và hát
Nhưng Chúa trao tôi một tâm hồn khác:
Một tâm hồn thuộc về biển cho con!
___________

(1)Marina (Marine) – nghĩa là biển, thuộc về biển.

 
 
VỚI VẺ DỊU DÀNG LỚN LAO

Với vẻ dịu dàng lớn lao – là bởi
Sắp tới đây ta từ giã mọi người
Ta nghĩ ngợi rồi đây không biết ai
Sẽ được thừa hưởng tiếng cười chó sói.

Ai sẽ được chiếc khăn mềm mại nhất
Cây gậy mảnh mai với vẻ lẹ làng
Ai sẽ được vòng đeo tay bằng bạc
Trên dây này có hạt ngọc màu lam…

Tất cả hoa và tất cả thư từ
Những thứ mà ta không còn giữ lại…
Vần thơ cuối cùng của ta – và mi
Đêm của ta sẽ là đêm cuối!
22-9-1915.


MỖI CÂU THƠ

Mỗi câu thơ – đứa con của tình yêu
Bất hợp pháp và đứa con nghèo khổ.
Đứa con đầu lòng đặt ở trên đùi
Đặt đứa con để cúi chào ngọn gió.

Cho con tim – bàn thờ và địa ngục
Cho con tim – ô nhục với thiên đường.
Ai là bố? Có thể là Sa-hoàng
Có thể Sa-hoàng, có thể là kẻ cắp.
1918


TÔI KHÔNG NGHĨ SUY

Tôi không nghĩ suy, không tranh luận, chẳng thở than
Không ngủ.
Tôi cũng chẳng ước mong
đến mặt trời, mặt trăng
đến tàu hay biển cả.

Tôi không cảm thấy như trong những bức tường nóng hổi
Hay như xanh mướt ở trong vườn.
Từ lâu món quà trông đợi, ước mong
Tôi không còn chờ đợi.

Tôi không vui vì buổi sáng hay tiếng kêu ầm ĩ
Của tàu điện chạy vang lên
Tôi sống, không thấy ngày, tôi lãng quên
Con số và thế kỷ.

Cứ ngỡ như trên dây thừng chắp nối
Tôi là người nhảy múa tí hon
Tôi là bóng của ai đấy. Tôi là người miên hành
Của hai vầng trăng tối.
1914.


CHIẾN TRANH, CHIẾN TRANH

Chiến tranh, chiến tranh! – Tiếng lắc của bình hương
Tiếng giày đinh thúc ngựa
Nhưng tôi chẳng quan tâm những tính toán của Sa-hoàng
Hay chuyện người ta cãi cọ.

Cứ ngỡ như trên dây thừng chắp nối
Tôi là người nhảy múa tí hon
Tôi là bóng của ai đấy. Tôi – người miên hành
Của hai vầng trăng tối.
1914


LỜI CẦU NGUYỆN

Chúa Giê-su và Chúa Trời! Điều kỳ diệu con khao khát
Lúc này đây, trong nửa đầu ngày
Hãy cho con được chết, lúc này
Cả cuộc đời, với con, như quyển sách.

Ngài anh minh, không bảo con nghiệt ngã:
“Thời hạn còn, hãy chịu đựng nghe con”.
Ngài tự mình, trao cho con – nhiều quá
Con muốn ngay – tất cả mọi con đường!

Con chỉ muốn: với tâm hồn Digan
Sau bài hát sẽ đi vào cướp bóc
Vì tất cả đau khổ sau tiếng đàn
Như sông A-ma-dôn xông vào trận mạc.

Đoán theo những ngôi sao trong tháp đen
Xuyên qua bóng, dẫn con về phía trước…
Để ngày hôm qua sẽ thành cổ tích
Để mỗi ngày là một sự cuồng điên!

Con yêu thập ác, mũ sắt, vẻ dịu dàng
Tâm hồn con – dấu vết trong khoảnh khắc…
Ngài đã cho con tuổi thơ – như cổ tích
Hãy cho con chết trong 17 tuổi xanh!
26-9-1909


NIỀM ĐAM MÊ DIGAN

Niềm đam mê Digan của sự phân kỳ
Gặp một chút – thế rồi xa cách hẳn!
Tôi chống bàn tay của mình lên trán
Và tôi nhìn vào đêm vắng, nghĩ suy.

Trong những bức thư của mình không ai nghĩ
Rằng ta đã hiểu tận sâu xa
Rằng ta bội ước, có nghĩa là
Với mình, ta rất chung thủy.
10-1915


TỪ CỔ TÍCH ĐI VÀO CỔ TÍCH

Tất cả của anh: nỗi buồn về sự thần kỳ
Tất cả nỗi buồn của những ngày tháng tư
Tất cả, vào trời xanh hướng tới
Nhưng lý trí xin anh đừng đòi hỏi.
Em cho đến ngày cuối đời sẽ mãi
Là cô bé, mặc dù là cô bé của anh.

Anh yêu, trong buổi tối này mùa đông
Hãy đối xử với em như đứa bé
Hãy cứ để cho em ngạc nhiên
Trong bí ẩn kinh hoàng, anh hãy là cậu bé
Và xin anh hãy cứ để cho em
Là cô bé, mặc dù em là vợ của anh.
1909-1910



HAI MẶT TRỜI TẮT NGẤM

Hai mặt trời tắt ngấm – xin Chúa Trời thương xót
Một ở trên trời, một – ở trong lồng ngực.

Hai mặt trời thế nào – tôi có tự hỏi mình?
Hai mặt trời thế nào mà làm tôi cuồng điên!

Và cả hai tắt ngấm – không đau vì tia sáng!
Mặt trời tắt đầu tiên, càng nóng bỏng.



TÔI SẼ CHẾT TRONG BÌNH MINH

Tôi sẽ chết trong bình minh! Và trong cả hoàng hôn
Cả bình minh với hoàng hôn – hoàng hôn không quyết!
Giá được thế, để ngọn đuốc của tôi sẽ hai lần tắt!
Để cả trong bình minh lẫn cả giữa hoàng hôn!

Tôi bước đi trên mặt đất! – Con gái của bầu trời!
Với cái tạp dề của hoa hồng! – Không một mầm hoa gãy
Sẽ chết trong bình minh! Theo linh hồn thiên nga của tôi
Đêm của diều hâu Đức Chúa Trời không gửi.

Cây thập ác chưa hôn do bàn tay âu yếm đưa ra
Giữa bầu trời tôi lắng nghe theo lời chào cuối.
Vết cắt của hoàng hôn – và vết cắt của nụ cười đáp lại
Trong tiếng nấc phút lâm chung tôi vẫn còn là một nhà thơ!


ANH YÊU EM BẰNG SỰ DỐI LÒNG

Anh yêu em bằng sự dối lòng
Của sự thật – và dối gian chân thật
Và anh đã từng yêu em – xa hơn
Những giới hạn! – Không còn nơi đi tiếp!

Anh đã từng yêu em lâu hơn
Thời gian. – Những bàn tay vung vẩy!
Và anh đã không yêu em nhiều hơn
Cái sự thật ở trong 5 lời ấy.
12-1923

 
 
GIÀ HƠN CẢ TÌNH YÊU

– Đã đến lúc! Dành cho ngọn lửa này –
Ngươi già rồi đó!
– Tình yêu còn già hơn tôi!
– Ngọn đồi!
Năm mươi mùa xuân rồi đó!
– Tình yêu còn già hơn nữa:
Tình già như rắn, như cây mộc tặc
Tình già hơn màu hổ phách
Già hơn tất cả những con tàu
Già hơn biển cả, già hơn đá…
Nhưng trong lòng này có một nỗi đau
Còn già hơn cả tình yêu nữa.
1940



MỘT BÔNG HOA NHỎ GĂM TRÊN NGỰC

Một bông hoa nhỏ găm trên ngực
Ai găm – tôi chẳng nhớ ra rồi
Thèm được ăn no cơn đói của tôi
Đói nỗi buồn, đam mê và cái chết.

Bằng tiếng ngân của đàn vi-ô-lông-xen
Tiếng cửa kêu và tiếng vang chạm cốc
Tiếng còi tàu, tiếng kêu trên đường sắt
Của những chuyến tàu đêm.

Và bằng mũi tên trong cuộc đi săn
Tiếng lục lạc những cỗ xe tam mã
Các người hãy gọi tên, gọi tên
Những người mà tôi chưa hề yêu nhé!

Nhưng hãy còn một điều vui sướng
Tôi vẫn đợi một người đầu tiên
Người ấy hiểu tôi như tôi cần
Thì xin hãy giương cung bắn thẳng.
10-1915




NHƯ BÀN TAY PHẢI, NHƯ BÀN TAY TRÁI

Như bàn tay phải, như bàn tay trái
Hai tâm hồn thật gần gũi biết bao.

Ta bên nhau ấm áp và ngọt ngào
Như đôi cánh – bên phải và bên trái.

Nhưng cơn lốc nổi lên – và trải ra
Một vực sâu chia đôi bờ phải, trái!
7-1918



TÔI YÊU ANH CẢ ĐỜI VÀ MỖI NGÀY

Tôi yêu anh cả đời và mỗi ngày
Như chiếc bóng – anh ngự trước mặt tôi
Như làn khói cổ của làng bắc cực.

Tôi yêu anh cả đời và mỗi giờ
Nhưng ánh mắt, bờ môi - tôi không chờ
Thiếu anh – tất cả bắt đầu rồi kết thúc.

Tôi bỗng nhớ: một đồng cỏ ngân vang
Tuyết sạch sẽ, cổ áo rộng thùng thình
Và những chiếc sừng có sao dày đặc.

Từ những chiếc sừng – bóng – nửa bầu trời xanh
Và làn khói cổ của những ngôi làng
Tôi hiểu: anh – con nai vùng bắc cực.



TRONG NGÀY GIÃ BIỆT

Mein Herz tragt schwere Ketten
Die Du mir angelegt.
Ich mocht' mein Leben wetten,
Dass Keine schwerer tragt*
Bài ca Franfurt.


Hai chúng mình yêu nhau như con trẻ
Thử thách nhau rồi chòng ghẹo, đùa chơi
Nhưng chẳng biết có một người nào đó
Dăng lưới ra và đem giấu nụ cười.
Và thế là ta trên bến, cả hai người
Không nhìn thấy chốn thiên đàng mong ước
Không nói lời nhưng mà anh hãy biết
Đến hết đời em vẫn của anh thôi.

Anh nói hết với em – hãy còn sớm sủa!
Em tất cả đoán ra – thì đã muộn màng!
Trong tim ta vết thương lòng muôn thuở
Trong mắt ta một câu hỏi lặng câm.
Bầu trời cao, không trăng sao tối đen
Mặt đất hoang vu, vô cùng vô tận
Nghe rất dịu dàng một điều bí ẩn
Và sẽ muôn đời ngự trị giá băng.

Em sẽ trò chuyện với bóng của mình!
Anh thân yêu, không thể nào quên nổi!
Hình dáng anh dưới bóng không động đậy
Bóng của bờ mi rủ xuống của em…
Những cánh cửa đã đóng… trời tối đen
Giờ chỉ có những đêm dài lại đến
Em yêu anh trong suốt và xa vắng
Chỉ yêu mình anh – yêu đến ngàn năm.
1910
_____________

*Con tim em trong gông xiềng rơi lệ
Cái gông xiềng mà anh đã vấn quanh
Em xin thề bằng cuộc đời của mình
Chẳng có ai xích nặng nề hơn thế.



GỬI MAIAKOVSKY

Phát súng bắn vào giữa ngực
Như chỉ để bắn kẻ thù thôi.
Người từng đánh vật với Đức Chúa Trời
Ngôi đền cuối cùng hôm nay phá nốt.

Lại một lần nữa không bị tắc
Viên đạn xuyên – người ấy lìa trần.
Đã từng có một con tim
Sau phát súng – thế là chấm hết.

(Ở nước ngoài người ta đón gặp:
“Quả là thật rắc rối, lung tung
Nghĩa là họ – cũng có tấm lòng?
Như ở bên ta, không khác?”)

Phát súng vào ngay giữa ngực
Như vào đích của chợ phiên.
(Thường vào thái dương bên trái, vứt
Như với người vợ trên giường.)

Anh giỏi lắm! Và đã không nhầm
Quả là chết vì phụ nữ!
Và nàng Elena xấu xa tồi tệ*
Có từng nghĩ – là sẽ gọi tên.

Chỉ một điều, nhưng mà rất quí tộc
Người phái tả làm cho ta ngạc nhiên:
Chỉ về phía hữu và đã biết rằng
Thiêu trụi lông, còn ở đây – bắt được.

Giá như vào bên phải – thì cần xem lại
Sếp của anh – người ta sẽ kiểm tra.
Còn đây phát súng bắn vào cánh trái
Thì nghĩa là tâm điểm những bài ca!

***

Đã từng phá rất nhiều ngôi đền
Nhưng ngôi đền này – quí hơn tất cả.
Cầu Chúa cho kẻ thù của Người đã chết được bình yên!
8- 1930
___________

*Elena – là ám chỉ phụ nữ nói chung (tiếng Nga: Elena; tiếng Anh: Helen; tiếng Pháp: Hélène). Thời cổ đại Helen of Troja được thừa nhận là người có sắc đẹp thiên thần mà sự bắt cóc nàng đã trở thành nguyên nhân của cuộc chiến Tơ-roa đẫm máu.


HỌ VÀ CHÚNG TA

Những nhân vật nữ trong truyền thuyết Tây Ban Nha
Đã từng yêu và chết
Không trách cứ, chẳng thở than, không hề nước mắt
Còn ta sợ đau khổ, như trẻ con
Và ta chỉ biết khóc với tình.

Sự ngang tàng của cuộc đi săn, những lâu đài rực rỡ
Những thử thách của nhà tù
Tất cả đều quyến rũ, nhưng câu hỏi: “Em là ai?”
Ta không biết xua đi những cơn thiu thiu ngủ
Và ta không biết trả lời rằng: ta là ai.

Tất cả chúng ta là sách, là những bài ca
Bởi vì trong ánh bình minh rạng rỡ
Những nàng Eva không hiểu ra tiếng cười con trẻ
Bởi vì không như những thiếu nữ Tây Ban Nha
Ta yêu mà không chết trên đống lửa.


TRẺ CON

Ta gặp gỡ – trong hoàng hôn vừa tắt
Ta chuyện trò nửa người lớn, nửa trẻ con
Tuyết ngoài cửa sổ, bài ca bão tuyết…
Ta không muốn giã từ theo kiểu trẻ con
Không muốn cơn mê sảng thay cho cổ tích…
Nếu có thể thì – xin anh hiểu giùm em!

Em đã yêu anh – như em biết cách
Vườn hoa đã có thể nở hoa ở trong hồn
Ta đã có thể thấy thiên đàng tận mắt…
Nhưng mà ta lại sợ hãi đêm đông
Ta giã từ tuổi nhỏ không biết cách…
Nếu có thể thì – hãy tha lỗi cho em!


DÒNG CHỮ ĐỀ TRONG CUỐN ANBOM

Dù em chỉ là câu thơ trong cuốn anbom
Nhọc nhằn hát lên như dòng nước mạch
(Anh đối với em là quyển sách hay nhất
Mà sách thì nhiều trong nhà cũ của em!)
Dù em chỉ là thân cỏ, trong khoảnh khắc
Anh khát khao nhưng không giẫm nát nhàu
(Anh đối với em là vườn hoa rất giàu
Là vườn hoa tỏa mùi hương ngào ngạt!)
Cứ như vây. Nhưng trong cơn mệt nhọc
Anh sẽ cúi đầu trên cuốn anbom
Anh ghìm tiếng kêu… anh nhớ về tất cả
– Dù em chỉ là câu thơ trong cuốn anbom!


HẠNH PHÚC

“Em ngày xưa chỉ quí mỗi hoa hồng
Trong mái tóc có một vành hoa khác.
Những bông hoa đam mê em phụ bạc?”
“Là em vì anh đấy, anh của em!”

“Vào tháng tư anh cần hoa linh lan
Đến tháng năm dưới chân anh giẫm đạp
Em thì thào điều chi rất khó nhọc?”
“Là em vì anh đấy, anh của em!”

“Chuông lục lạc anh thấy rất dễ thương
Anh sẽ làm đầy tớ chuông lục lạc
Em lặng lẽ vành hoa mình giật phắt?”
“Là em vì anh đấy, anh của em!”

 
 
GỬI MẸ

Có thật nhiều ở trên đời quên lãng
Từ con tim đi hẳn đến muôn đời
Chúng con nhớ buồn bã những bờ môi
Và nhớ mái tóc dày rậm.

Trên cuốn vở tiếng thở dài chầm chậm
Ngọc rubi trên chiếc nhẫn sáng ngời
Nhớ mỗi khi trên chiếc giường ấm cúng
Gương mặt của mẹ mỉm cười.

Chúng con nhớ những con chim bị thương
Nỗi buồn đau thời xuân xanh của mẹ
Và trên những bờ mi nhiều giọt lệ
Khi đã tắt tiếng dương cầm.


BÔNG HỒNG ĐẦU TIÊN

Cô bé tặng bông hồng cho cậu bé
Bông hồng đầu tiên từ trong bụi hoa.
Cậu bé hôn cô bé lên môi, và thế là
Nụ hôn đầu đời trao cho người như thế.

Mặt trời khuất, đường phố cũng vắng hoe
Hôn vào môi quả thật là xấu hổ!
Có cần thiết bẻ hoa không cô bé
Bông hồng đầu tiên từ trong bụi hoa?


NHỮNG TRÒ CHƠI DẠI DỘT

Con búp bê dại dột từ chiếc ghế
Tôi nhấc lên, mặc quần áo vào cho.
Rồi tôi vứt búp bê xuống sàn nhà:
Tôi đã chán ngấy trò chơi làm mẹ!

Tôi đã không đứng lên từ chiếc ghế
Mà thật lâu vào quyển sách tôi nhìn.
Rồi tôi lại vứt quyển sách xuống sàn:
Tôi đã chán ngấy trò chơi làm bố!


CHÚC THƯỢNG LỘ BÌNH AN!

Anh rụt rè nhìn vào đôi mắt em
Anh muốn liếc nhìn điều chi trong đó
Mặt trời đã ghé xuống sau đồng cỏ…
Anh của em, chúc thượng lộ bình an!

Tình là tình trong lần gặp đầu tiên
Xin chịu hàng và xin anh quên lãng.
Đã cháy lên trên ban công ngọn nến…
Anh của em, chúc thượng lộ bình an!

Cho con tim được yên trí, an thần
Anh hãy để cho con tim được ngủ!
Em đã mở rộng toang hai cánh cửa…
Anh của em, chúc thượng lộ bình an!


CHUYỆN CỔ TÍCH THÁNG CHẠP

Ta hãy còn quá trẻ để mà tha thứ
Cho người đã làm tan vẻ kiều diễm trong ta.
Nhưng, để về cái người đã đi qua không buồn bã
Thì ta lại quá già!

Từng có lâu đài màu hồng như bình minh mùa đông
Như thế giới mênh mông và như cơn gió cổ.
Ta đã từng hầu như là con gái bậc đế vương
Hầu như là những nàng công chúa.

Bố là ông tiên, dữ dằn, tóc bạc
Ta giận hờn, tìm cách buộc xiềng gông
Mỗi buổi chiều cúi xuống trên tro tàn
Ta làm phép thuật.

Người ta uống máu bằng sừng của con hươu chạy nhanh
Người ta nhìn những con tim qua kính lúp…
Ai có thể tin rằng trên đời có tình
Cứ ngỡ rằng dại dột.

Có một buổi chiều từ bóng tối nhạt nhoà
Một hoàng tử buồn mặc áo quần màu xám
Chàng nói không cần tin, thế mà ta
Lại nghe theo tin tưởng.

Bình minh tháng chạp nhìn vào ô cửa sổ
ánh sáng rụt rè, màu đỏ thắm xa xăm…
Bình minh ngủ và chẳng cần quan tâm
Rằng ta đây đau khổ!

Ta hãy còn quá trẻ để mà quên lãng
Người đã làm tan vẻ kiều diễm trong ta
Nhưng, để lại yêu người dịu dàng đằm thắm
Thì ta đã quá già!


DƯỚI MƯA

Chầm chầm một cơn mưa nhỏ
Ướt trên mái tóc vàng
Cô bé lặng lẽ đứng bên cánh cửa
Cô bé chờ mong.

Mây màu xám, còn xám hơn – ý nghĩ
Ý nghĩ rằng: “Liệu chàng có đến không?”
Hãy chạy đến ngay bây giờ, cậu bé
Cô bé chờ mong!

Từng khoảnh khắc cứ bay về phía trước
Con tim trẻ thơ đã khôn hơn
Có lâu không cậu bé, bên cánh cửa thứ nhất
Cô bé chờ mong?


ANH HÃY NHÌN CHĂM CHÚ

Anh hãy nhìn chăm chú và nếu có thể – hãy dịu dàng hơn
Và nếu có thể – lâu hơn, đừng rời khỏi nàng ánh mắt
Nàng đứng trước mặt anh – trên cổ chuỗi hạt cườm
Và xõa xuống tận bờ vai mái tóc.

Ở nàng có tất cả những gì mà anh yêu, những gì bay lượn vòng quanh đời đấy
Anh đã không còn đuổi kịp – dù con tàu chạy chẳng hề mau.
Trong tôi không phải tình yêu của thi sĩ nói lời đâu
Và cũng không phải niềm kiêu hãnh của người em gái.

Nàng có tên Asia: nhưng – ngọn lửa là tên gọi nàng hay nhất
Cái tên chưa từng có, không có và muôn đời sẽ không có ở một ai.
Và anh hãy nhớ rằng muôn thuở nàng sẽ đứng trước mặt anh đây
Rằng tất cả chúng ta rồi sẽ chết…
1913


ANH XA LẠ MÀ KHÔNG HỀ XA LẠ

Anh xa lạ mà không hề xa lạ
Anh thân quen mà cả chẳng hề thân
Anh của em và không phải của em
Em về nhà, không nói “đi làm khách”
Và em không nói “đi về nhà mình”.

Tình yêu – như bếp lửa cháy ngày đêm
Tình như chiếc nhẫn – vật gì to lớn
Tình như bàn thờ – lớn lao ánh sáng
Và, Đức Chúa Trời – chẳng mang ơn!
1918


Ở SCHONBRUNN*

Hơi thở đầu của mùa xuân dịu dàng
Trăng và đêm thật dịu êm, ấm áp.
Lại những giấc mơ, những dòng nước mắt
Trong lâu đài Schonbrunn hoàng hôn.

Có hình bóng của ai kia màu trắng
Đã từng cúi thấp, gục xuống trên bàn.
Lại những thở dài, lại cơn mê sảng
“Ở Paris… Mác-xây! Ngai vàng!…”

Những con chữ ùa ra từ giấy trắng
Là những đội quân. Vang tiếng kèn đồng…
Những giọt lệ từ bờ mi rơi xuống
Bờ môi thì thầm: “em lại cùng anh!”

Ánh sáng mờ đục của những ngọn đèn
Đang dần tắt nhưng mà đêm sáng hẳn.
Có hình bóng của ai rất dữ tợn
Đã lớn trong lòng đường phố của đêm?

… Hoàng tử nước Áo? Đấy là nhân vật!
Là quận công? Giấc mộng! Giữa mùa đông?
Không, chỉ là một ông vua bé nhất
“Hỡi bậc đế vương, hỡi đứa con!

Ta phóng nhanh, xích xiềng xa xôi lắm
Ta tự do. Chẳng hề có tù binh.
Con thấy chăng những ngọn lửa bập bùng?
Có nghe sông Seine dạt dào vỗ sóng?”

Chiếc áo choàng của cha sao mà rộng!
Ngựa phóng như bay, ngọn lửa bập bùng.
“Có tiếng gì ầm ĩ trong rừng rậm?
Biển chăng?” – “Những người lính đó con!”

Ô cha ơi, sao mà cha cháy lên!
Cha hãy liếc nhìn sang bờ bên phải
Thiên đường chăng?” – “Là Paris đấy!”
“Còn trên Paris?” – “Là sự vinh quang”.

Điện Tuileries trong ánh sáng huy hoàng
Những lá cờ đang tung bay trong gió.
“Giờ hãy trị vì! Con từng đau khổ!
Chào con trai hoàng đế Napoleon!”

Những chiếc trống, âm thanh những dây đàn
Tất cả trong hoa… Con trẻ đều hoan hỉ
Schonbrunn ngủ. Tất cả đều lặng lẽ.
Có ai người đang khóc dưới ánh trăng.
___________
*Schonbrunn – cung điện hoàng đế ở Viên (Áo) được xây dựng từ năm 1750 có vườn hoa, đài phun nước đẹp nổi tiếng. Tại đây năm 1805 Napoleon ký hiệp ước trung lập với nước Phổ và năm 1809 là nơi ký hiệp ước hoà bình, kết thúc chiến tranh Pháp - Áo. Nước Áo đồng ý nhường một số đất đai cho Pháp, cắt quan hệ ngoại giao với Anh và giảm quân đội… Những điều kiện của hiệp ước năm 1809 bị Quốc hội Áo huỷ bỏ năm 1814-1815.


LY BIỆT

Vẫn phóng như xưa con ngựa của anh
Trên công viên, trong giờ đã muộn
Nhưng con tim khóc, trong tim chiếc bóng
Hoàng tử của em, cậu bé của em.

Một giọng nói thì thầm bên tai em:
“Chớ mang ách của một cơn mơ mộng!”
Trước ly biệt của muôn đời bí ẩn
Hãy nhận về lời xin lỗi của em.

Về con Chúa Trời em viết những dòng
Chàng muôn thuở trẻ trung và sáng sủa
Mua ban ngày của Gogoltha* bất tử
Gogoltha của anh – cung điện Schonbrunn.

Những cây chuông vang lên bên tai em
Rửa tội cho anh bằng lời của Chúa…
Em đã từng trao cho anh nhiều quá!
Em đã từng trao nhiều quá cho anh!

Và bây giờ linh hồn em bình yên
Đừng xáo động bằng những lời trách cứ…
Vĩnh biệt nhé, nỗi buồn người lính cũ
Con đại bàng sau trận đánh bị thương!

Anh đã là cơn mê sảng của em
Là giấc mơ không bao giờ còn nữa…
Chàng quận công tóc sáng, thôi chào nhé
Vĩnh biệt chàng, tình yêu lớn của em!
_____________

*Golgotha – tiếng Do Thái nghĩa là sọ dừa, ngọn đồi ở ngoại ô Jerusalem, nơi đóng đinh Chúa Giê-su Christ trên cây thập tự.

 
 
VĂN MỘ CHÍ

Cho người nằm dưới hoa cỏ mùa xuân
Xin Chúa tha ý nghĩ xấu, lỗi lầm!
Người này đã từng đớn đau, phờ phạc
Yêu tiếng cười con trẻ với thiên thần.

Không đuổi sao của tuyết tử đinh hương
Dù đã từng mong vượt qua Chúa tể…
Trong lầm lỗi là đứa bé dịu dàng
Xin Chúa tha thứ cho người, vì thế!


SỰ THẬT

Vitam impendere vero*

Đời mệt mỏi trút hơi thở ngượng ngùng
Ngọn gió hồng tỏa ra cơn bất tỉnh
Ta cách trở đâu tại người, mà bóng
Con tim của em, cậu bé của em!

Khoác màn sương, nhô cao những bức tường
Mặt trời uể oải buông trên ngọn giáo…
Anh ở đâu, buổi chiều em lạnh quá
Con tim của em, cậu bé của em?

Anh không nghe. Đến sát những bức tường
Tất cả tối om, nhập vào tất cả
Chưa từng có và sẽ không thay thế
Con tim của em, cậu bé của em!
8-1910
_________

*Trao đời vì sự thật (tiếng Latinh).


QUÍ BÀ ĐÊM GIÁNG SINH

Con lừa xám của bà đang chạy thẳng
Không sợ gì vực thẳm, chẳng sợ sông.
Hỡi quí bà đêm giáng sinh dễ thương
Hãy đem tôi theo cùng vào mây trắng!

Tôi sẽ kiếm bánh mỳ cho lừa con
(Tôi nhẹ nhàng! Không nhìn, nghe cũng chẳng).
Tôi không mang đồ chơi lên trời xanh
Hãy đem tôi theo cùng vào mây trắng!

Từ trong kho, mẹ thiu thiu, mơ mộng
Tôi sẽ tìm bình sữa cho lừa con.
Hỡi quí bà đêm giáng sinh dễ thương
Hãy đem tôi theo cùng vào mây trắng!


KHÔNG RỜI NHAU TRÊN MỘT CON ĐƯỜNG

Anh đứng bên cánh cửa xách cái túi
Một nỗi buồn trên gương mặt của anh!
Anh có muốn, khi còn chưa muộn màng
Ta cùng đọc một bài thơ lần cuối.

Hãy cứ để cho giọng chung nhắc lại
Cho đến bay giờ thì vẫn lời chung
Nhưng đã vỡ ra hai mảnh con tim
Và con đường chung bây giờ hai nẻo.

Trên dương cầm chưa muộn màng đến nỗi
Như ngày xưa, hãy buông xuống mái đầu
Hai nụ cười và hai nỗi buồn đau
Cùng hát lên câu giã từ lần cuối.

Đã đến lúc! Buộc những hộp các tông
Tấm khăn choàng đã từ lâu buộc chặt
Xin Chúa giữ gìn lời anh thánh thót
Và trí thông minh 16 tuổi xanh!

Khi ở trên rừng và khi trên đồng
Trong sao sáng cả bầu trời đứng lặng
Hai kẻ từng không rời nhau hai hướng
Hai con tàu về phía trước lao nhanh.


ĐÊM VŨ HỘI ĐẦU TIÊN

Đêm vũ hội đầu tiên – tự dối lòng!
Giống như chương đầu tiên trong cuốn truyện
Vì nhầm lẫn đã trao cho trẻ con
Rồi đi đòi hỏi, hãy còn quá sớm.

Như cầu vồng ánh trong đài phun nước
Anh, đêm vũ hội đầu tiên – tự dối lòng
Anh giống như bùa hộ mệnh phương Đông
Như chiến công trong thơ nhà thơ Pháp*.

Như ngọn lửa xuyên qua màn sương hồng
Trên màn ảnh những bóng hình pha tạp…
Đêm vũ hội đầu tiên – tự dối lòng!
Vết thương lòng không thể liền da được!
___________

*Edmond Rostand (1868-1918) – nhà văn, nhà thơ Pháp.


TÔI VIẾT TẶNG NHỮNG DÒNG THƠ NÀY

Tôi viết tặng những dòng thơ này
Cho những ai đào cho tôi ngôi mộ.
Người ta đem che đi vầng trán cao
Vàng trán của tôi giận dữ.

Tôi thay đổi không cần
Với một vành hoa trên trán
Tôi xa lạ với con tim mình
Sẽ nằm trong mồ im lặng.

Trên gương mặt tôi người ta chẳng nhìn
“Tôi nghe ra, tôi nhìn ra tất cả!
Trong mộ tôi vẫn phật lòng
Như tất cả”.

Trông áo quần thời bé – màu tuyết trắng
Màu chẳng dễ thương!
Tôi sẽ nằm – và có ai bên cạnh
Đến năm tháng cuối cùng.

Tôi chẳng nghe theo đâu! Hãy nghe đây
Đấy là cạm bẫy
Đừng đặt tôi vào trong đất đai
Đừng đặt tôi vào như vậy.

Tôi biết rằng tất cả sẽ bị thiêu!
Nấm mồ không là nơi trú ẩn
Chẳng có gì tôi yêu
Hơn là cuộc sống.
1913


GỬI NGƯÒI PHỤ NỮ VỚI NHỮNG CÂY HOA TRÀ

Con đường của em sáng ngời gian phòng ác
Margarita, người ta xét đoán em.
Em có lỗi gì? Lỗi lầm thân xác!
Còn tâm hồn, em gìn giữ tiết trinh.

Với người này, người kia, tất cả
Em mỉm cười, với tất cả gật đầu.
Và cái cười nửa miệng này đau khổ
Cho thân mình em khóc đã từ lâu.

Ai hiểu em? Bàn tay ai giúp đỡ?
Tất cả chỉ cần đắm đuối mê hồn!
Mãi mãi chỉ chờ vòng tay rộng mở
Mãi mãi chỉ chờ: “Anh khát khao em!”

Ngày và đêm những thú nhận dối gian…
Ngày và đêm rồi ngày mai lại nữa!
Đã nói ra những lời rất hùng hồn
Ánh mắt của em tối tăm, đau khổ.

Ngày mỗi chặt cái vòng vây nguyền rủa
Số phận trả thù tiên nữ trần gian…
Một cậu bé với nụ cười con trẻ
Nhìn gương mặt em và cảm thấy buồn.

Ôi tình yêu! Tình cứu độ thế gian
Chỉ trong tình có chở che, cứu rỗi.
Tất cả trong tình. Em hãy ngủ bình an
Tất cả trong tình… Em đã yêu và cứu rỗi!


TÂM HỒN VÀ TRÁI TIM

Hồn ở trong ta – những gain phòng dành cho khách hiếm
Những người biết cây trong nhà kính đẹp tuyệt vời.
Rong những phòng này những chiếc bóng dịu dàng nghỉ ngơi
Những chiếc bóng khác nhau sau những chặng đường đau đớn.

Con tim ta là những trai phòng chật chội.
Trong đó giữ một tù nhân cho đén phút xuống mồ.
Trong trai phòng của em giam cầm cho đến cuối
Anh thân yêu, anh chẳng có bạn bè!


ANH SINH RA LÀ THIẾU SINH QUÂN

Anh sinh ra là thiếu sinh quân, là ca sĩ.
Còn em – trong mái tóc có vàng.
Ta còn trẻ trung và ta đi kể
Về những bậc đế vương.

Ta sẽ cùng lên dây những cây đàn
Kể về màu vàng những con đường tháng chín
Thái độ của những ông vua với ngai vàng
Thật là kinh tởm.

Đó là con quỉ tự vệ cho mình
Vẻ trang nghiêm làm cho những nhà vua tức giận
Ông vua của em không bằng lòng vương miện
Cũng giống như nhà vua của anh.

Ta uổng phí đứng trước mặt những bậc đế vương
Ta trải dài ra vào trong đất bụi
Và những nhà vua kia đã không hiểu nổi
Rằng chúng là những bậc đế vương.
1913

 
 
TRĂNG NON

Mảnh trăng non hiện ra trên đồng cỏ
Trên những mép bờ hoa cỏ đầy sương.
Người xa lạ, người dưng rất dễ thương
Hãy đến đây, ngươi sẽ là bạn nhé.

Ngày tôi im lặng, ngày tôi ẩn náu
Trăng giữa trời xanh, sức lực đâu còn!
Trong những đêm này dưới ánh trăng thanh
Tôi khao khát một bờ vai yêu dấu.

Không tự hỏi mình: “người ấy là ai?”
Những bờ môi sẽ nói ra tất cả!
Chỉ ban ngày những vòng tay thô lỗ
Chỉ ban ngày khí tiết đến buồn cười.

Chỉ ban ngày mệt như quỉ, rã rời
Với nụ cười trên môi tôi nằm nghỉ.
Còn đêm… một người dưng, thương thế!
Trăng lưỡi liềm đã mọc ở giữa trời.
1909


NHỮNG MÀN SƯƠNG XƯA CŨ CỦA TÌNH

1

Trên dải đen của miền đất mũi
Trăng như người kị sĩ đủ giáp binh.
Trên bến tàu, với tiếng cười, mũ đội
Tôi muốn trở thành nghệ sĩ, thi nhân.

Hơi thở của ngọn gió lớn vô cùng
Hơi thở của những khu vườn phương bắc
Tiếng thở dài to lớn và đau thương:
— Ne laissez pas trainer mes lettres!*

* Những lá thư của em đừng đem vứt.

2

Đôi bàn tay tôi đút trong túi quần
Tôi đứng nhìn nước màu xanh sẫm tối.
– Giờ lại đi yêu một người nào đấy?
Anh ra đi trong buổi sớm bình minh.

Những màn sương nóng bỏng của phố phường
Trong đôi mắt của anh. Tôi biết đến…
Tôi sẽ vẫn còn nhớ hoài – cái miệng
Và tiếng kêu: – hãy khỏe mạnh nhé em!

3

Tình cuốn đi những son phấn màu hồng
Ôi tình yêu. Xin mỗi người hãy thử
Tình như nước mắt – mặn mòi. Tôi sợ
Ngày mai này tôi chết buổi bình minh.

Từ Ấn Độ hãy gửi đá cho em.
Bao giờ gặp lại nhau? – Trong giấc ngủ.
– Nông nổi quá! – Anh gửi lời thăm vợ
Và cái người phụ nữ đôi mắt xanh.

4

Rung trên chiếc khăn ngọn gió ghen hờn
Cái giờ này đoán xét tôi – và nữa
Tôi cảm thấy trong miệng mình, trong thế kỷ
Như của loài muông thú, nỗi đau thương.

Vẻ yếu đuối quanh quẩn dưới bàn chân
Vẻ yếu đuối, cái mũi tên của Chúa!
Ngày hôm nay ánh bình minh đẹp quá!
Tôi sẽ điên rồ như một Các-men.

Đôi bàn tay tôi lại đút túi quần
Tôi đứng đây. Giữa hai người – biển cả.
Những màn sương, màn sương trên thành phố.
Những màn sương rất xưa cũ của tình.
8-1917


CHƯA PHẢI LÀ CƠN ĐÓI CỦA TÌNH

Không! Chưa phải là cơn đói của tình
Cơn đói tình cho bờ môi mở rộng.
Rất dịu dàng – vì hãy còn trẻ trung
Rất dịu dàng – vì hãy còn trống rỗng.

Nhưng than ôi! Cái miệng trẻ con này
Lại là những cánh hoa hồng Shiraz!
Và tất cả thói muốn ăn thịt người
Vẫn đang còn lăm le giơ nanh vuốt.
8-1917


BẢY THANH KIẾM ĐÂM VÀO CON TIM

Bảy thanh kiếm đâm vào con tim
Đức mẹ Maria trên Chúa Con.
Đâm vào con tim bảy lần thanh kiếm
Còn con tim của tôi – bảy lần.

Tôi không biết được có còn sống không
Người mà tôi quý hơn con tim ấy
Người mà tôi quý hơn Đức Chúa Con…

Với bài ca này – tôi an ủi
Nếu ai gặp – hãy nói với chàng.
1918


NHỮNG ĐÊM THIẾU NGƯỜI YÊU

Những đêm thiếu người yêu – và những đêm
Với người không yêu, và những ngôi sao lớn
Trên cái đầu nóng bỏng, và bàn tay
Những bàn tay giang rộng với người
Cái người chưa và sẽ không có trên đời
Cái người không thể và không cần có mặt.
Và nước mắt trẻ con cho nhân vật
Và nước mắt nhân vật cho trẻ con
Và những ngọn núi đá chập chùng
Nằm trên ngực cái người cần đi xuống…

Tôi biết những gì đã qua, những gì sẽ đến
Biết tất cả về những bí ẩn lặng câm
Rằng trong cái ngôn ngữ líu lô và tối tăm
Ngôn ngữ của con người gọi là – Cuộc sống.
1918


TẶNG T. V. CHURILIN

Tuyết sẽ chẳng tan hết nay mai
Anh nằm một mình dưới măng tô rộng.
Thương cho anh vì đến muôn đời
Những bờ môi khô cạn.

Nhọc nhằn bước đi và khó uống
Người qua đường vội vã đi nhanh.
Có phải một con dao làm vườn
Trong bàn tay Rogozhin kìm nén?

Hai con mắt trên gương mặt của anh
Hai cái vòng than đen trong quá khứ!
Rõ ràng trong ngôi nhà buồn, cậu bé
Mà người bạn gái kiếm cho mình.

Xa – trong đêm – trên đường – cây gậy chống
Cửa mở trong đêm – dưới ngọn gió lùa…
Hãy ghé vào! – người khách không mong chờ
Vào thế giới của tôi lặng yên và sáng.
1916


TẶNG BRYUSOV

Tôi quên rằng con tim anh – chỉ là ngọn đèn đêm
Không phải ngôi sao! Điều này tôi không nhớ!
Rằng thơ ca của anh từ trong sách vở
Vì ghen tỵ – lời phê bình. Ông già còn trẻ
Và bây giờ trong phút giây
Tôi ngỡ rằng anh là nhà thơ vĩ đại.


GỬI BALMONT

Thật lộng lẫy và điềm nhiên héo úa
Những bông hồng trên má thắm của ta.
Chỉ áo kamzon chật hơn ta mở
Ta đói như những người Tây Ban Nha.

Không có gì ta có thể cho không
Còn lấy về – cả núi đồi xê dịch!
Với tất cả niềm tự hào ngày trước
Cơn đói này – niềm kiêu hãnh mới toanh.

Áo bên ngoài ta đem lộn vào trong
Áo choàng của kẻ thù của nhân dân
Ta quả quyết vững vàng bằng dáng vẻ:
Và tự do – chỉ là một củ hành.

Và cuộc đời xe hàng nặng bánh xe
Và thói kiêu ngạo không hề giảm bớt
Ngựa phi nhanh. Có vẻ như không thoát:
– Một củ hành – và một nấm mồ.

Và câu trả lời của ta bên cửa
Vào thiên đường, sau cánh cửa hạnh nhân
– Bậc đế vương! – trong đại lễ của dân
Người ta đói – như một hành tinh nhỏ!

 
 
GỬI MANDELSTAM

Không có ai lấy mất đi thứ gì
Tôi dễ chịu rằng hai ta riêng biệt
Tôi hôn anh – qua hàng trăm vexta
Qua hàng trăm vexta ngăn cách.

Tôi biết rằng tài thơ ta chênh lệch
Giọng của tôi im lặng – lần đầu tiên.
Rằng anh là Derzhavin trẻ trung
Còn thơ tôi là thơ vô giáo dục!

Tôi làm dấu thánh vào chuyến bay khủng khiếp:
Con đại bàng còn trẻ hãy bay xa!
Anh đã chịu mặt trời, không nheo mắt
Ánh mắt của tôi có thấy nặng nề?

Hãy dứt khoát và hãy dịu dàng hơn
Chẳng có ai nhìn anh theo dấu vết…
Tôi hôn anh – đi qua hàng trăm năm
Hôn anh qua hàng trăm năm cách biệt.
1916


THƠ BỐN CÂU

***

Tựa hồ như giọt nước mắt nóng bỏng
Trên mắt tôi một giọt nước mắt rơi.
Trên trời xanh, ở trên trời cao lắm
Có ai người khóc ấm ức về tôi.

***

Anh gọi tôi là đồ phóng đãng
Nhưng có một điều nhỏ nhặt vẫn quên:
Tôi cần người khách của tôi cao lớn
Và để cho người ấy chẳng trả tiền.

***

Nước Nga ơi, xin Người đừng xấu hổ!
Những thiên thần – mãi mãi chân không…
Những đôi giày đã lấy đi lũ quỉ
Giờ chỉ sợ người có giày ở dưới chân!

***

Anh gọi tôi là hư thân, đồi bại
Nhưng mà anh hãy chớ quên rằng:
Tôi thà ép môi vào lò sưởi
Còn hơn là hôn anh.

***

Anh gọi tôi là hư thân, đồi trụy
Hãy nghe đây, này cậu bé học trò!
Tôi cần để cho người khách tế nhị
Và để cho anh sẽ phải ra đi.


NGÀY ĐÓ TÔI SINH RA

Chùm thanh lương thắm đỏ
Rực lửa thanh lương trà.
Rụng rơi những chiếc lá.
Ngày đó tôi sinh ra.

Cả hàng trăm cây chuông
Hàng trăm chuông tranh cãi.
Hôm ấy ngày thứ bảy:
Là ngày hội Thánh Giăng*.

Cho đến tận hôm nay
Tôi vẫn thèm được cắn
Chùm thanh lương đắng cay
Thanh lương trà nóng bỏng.
1916
________

*Thánh Giăng (Ioan, Jean, John) – Thánh tông đồ, môn đệ của Đức Chúa Giê-su Christ, người được coi là tác giả của Kinh Phúc âm IV, sách Khải Huyền và ba lá thư trong Tân Ước.


Ý THÍCH HOANG DẠI

Tôi yêu những trò chơi như thế
Nơi tất cả đều ngạo mạn, dữ dằn.
Thích để cho kẻ thù là hổ
Và đại bàng!

Để hát lên lời hát kiêu căng:
“Cái chết ở đây, còn kia tù ngục!”
Để đêm với tôi đánh vật
Đêm tự mình!

Tôi lao vào – cái chết tựa lông hồng
Tôi mỉm cười – trong tay dây thòng lọng…
Để cho xé tôi ra từng mảnh
Trận cuồng phong!

Để cho tất cả kẻ thù – là anh hùng!
Để cho chiến tranh sau tiệc lễ!
Để cho trên đời chỉ còn hai kẻ:
Tôi và thế gian!
1910


LẠI MỘT Ô CỬA SỔ

Lại một ô cửa sổ
Lại những kẻ thức chong đêm.
Có thể – họ uống rượu vang
Mà có thể – chỉ ngồi như thế.
Hay chỉ đơn giản những bàn tay
Không rời nhau của hai người.
Trong mỗi ngôi nhà, người bạn
Có một ô cửa sổ như vầy.

Không phải từ những ngọn nến, ngọn đèn cháy lên
Mà từ những đôi mắt thức đêm.

Tiếng kêu của chia ly và gặp gỡ
Một ô cửa sổ vào đêm!
Có thể – nến có hàng trăm
Cũng có thể – chỉ là ba ngọn nến…
Không, đầu óc của tôi
Không hề yên lặng
Và trong nhà của tôi
Những thứ kia xuất hiện.

Bạn hãy cầu nguyện cho ngôi nhà thức đêm
Cho sau ô cửa sổ ngọn lửa cháy lên!


ĐIỀU LẦM LỖI DỄ THƯƠNG

Sự nông nổi! Điều lầm lỗi dễ thương
Người bạn đường, kẻ thù của tôi thương mến!
Vào mắt của tôi, tiếng cười anh ném
Điệu nhảy dập dờn trong thớ thịt đường gân.

Học để chiếc nhẫn không giữ gìn
Với cái người cuộc đời không giao kết!
Bắt đầu với sự may rủi đến cùng
Và trước khi bắt đầu kết thúc.

Để cho như cỏ như cây, như thép
Trong cuộc đời, ta làm được ít quá chừng…
– Dùng sô-cô-la chữa cho nỗi buồn
Và cười với kẻ qua đường vào mặt!
1915


GỬI MẸ

Trong điệu nhảy van Strauss, lần đầu
Chúng con nghe ra lời dịu êm của mẹ
Rồi xa lạ với tất cả những gì ồn ào từ đó
Chỉ mừng vui với tiếng chuông của đồng hồ.

Chúng con cũng như mẹ, chào đón những hoàng hôn
Tận hưởng say sưa sự cận kề sau cuối.
Chúng con giàu có với những hoàng hôn ấy
Là nhờ mẹ đặt vào giữa những con tim.

Mẹ nhẫn nại, kiên trì bên giấc ngủ của chúng con
(Vì thiếu mẹ thì chỉ còn ánh trăng nhìn xuống!)
Mẹ dìu dắt những đứa con nhỏ đi ngang
Qua những ý nghĩ, việc làm của cuộc đời cay đắng.

Từ ấu thơ chúng con đã quen với tiếng cười buồn
Với người khổ đau, với mái nhà mình xa lạ…
Rồi con tàu của chúng con đã nhổ neo lên đường
Trong giây phút chẳng bình an, bơi theo nhiều ngọn gió!

Tái nhợt hơn hòn đảo màu thanh thiên – thời thơ ấu
Chỉ chúng con một mình còn lại đứng trên boong.
Và chỉ rõ ràng một nỗi buồn thừa kế
Nỗi buồn mà mẹ để lại cho những đứa con mình!
1907-1910

 
 
GỬI MANDELSTAM

Không có ai lấy mất đi thứ gì
Tôi dễ chịu rằng hai ta riêng biệt
Tôi hôn anh – qua hàng trăm vexta
Qua hàng trăm vexta ngăn cách.

Tôi biết rằng tài thơ ta chênh lệch
Giọng của tôi im lặng – lần đầu tiên.
Rằng anh là Derzhavin trẻ trung
Còn thơ tôi là thơ vô giáo dục!

Tôi làm dấu thánh vào chuyến bay khủng khiếp:
Con đại bàng còn trẻ hãy bay xa!
Anh đã chịu mặt trời, không nheo mắt
Ánh mắt của tôi có thấy nặng nề?

Hãy dứt khoát và hãy dịu dàng hơn
Chẳng có ai nhìn anh theo dấu vết…
Tôi hôn anh – đi qua hàng trăm năm
Hôn anh qua hàng trăm năm cách biệt.
1916


THƠ BỐN CÂU

***

Tựa hồ như giọt nước mắt nóng bỏng
Trên mắt tôi một giọt nước mắt rơi.
Trên trời xanh, ở trên trời cao lắm
Có ai người khóc ấm ức về tôi.

***

Anh gọi tôi là đồ phóng đãng
Nhưng có một điều nhỏ nhặt vẫn quên:
Tôi cần người khách của tôi cao lớn
Và để cho người ấy chẳng trả tiền.

***

Nước Nga ơi, xin Người đừng xấu hổ!
Những thiên thần – mãi mãi chân không…
Những đôi giày đã lấy đi lũ quỉ
Giờ chỉ sợ người có giày ở dưới chân!

***

Anh gọi tôi là hư thân, đồi bại
Nhưng mà anh hãy chớ quên rằng:
Tôi thà ép môi vào lò sưởi
Còn hơn là hôn anh.

***

Anh gọi tôi là hư thân, đồi trụy
Hãy nghe đây, này cậu bé học trò!
Tôi cần để cho người khách tế nhị
Và để cho anh sẽ phải ra đi.


NGÀY ĐÓ TÔI SINH RA

Chùm thanh lương thắm đỏ
Rực lửa thanh lương trà.
Rụng rơi những chiếc lá.
Ngày đó tôi sinh ra.

Cả hàng trăm cây chuông
Hàng trăm chuông tranh cãi.
Hôm ấy ngày thứ bảy:
Là ngày hội Thánh Giăng*.

Cho đến tận hôm nay
Tôi vẫn thèm được cắn
Chùm thanh lương đắng cay
Thanh lương trà nóng bỏng.
1916
________

*Thánh Giăng (Ioan, Jean, John) – Thánh tông đồ, môn đệ của Đức Chúa Giê-su Christ, người được coi là tác giả của Kinh Phúc âm IV, sách Khải Huyền và ba lá thư trong Tân Ước.


Ý THÍCH HOANG DẠI

Tôi yêu những trò chơi như thế
Nơi tất cả đều ngạo mạn, dữ dằn.
Thích để cho kẻ thù là hổ
Và đại bàng!

Để hát lên lời hát kiêu căng:
“Cái chết ở đây, còn kia tù ngục!”
Để đêm với tôi đánh vật
Đêm tự mình!

Tôi lao vào – cái chết tựa lông hồng
Tôi mỉm cười – trong tay dây thòng lọng…
Để cho xé tôi ra từng mảnh
Trận cuồng phong!

Để cho tất cả kẻ thù – là anh hùng!
Để cho chiến tranh sau tiệc lễ!
Để cho trên đời chỉ còn hai kẻ:
Tôi và thế gian!
1910


LẠI MỘT Ô CỬA SỔ

Lại một ô cửa sổ
Lại những kẻ thức chong đêm.
Có thể – họ uống rượu vang
Mà có thể – chỉ ngồi như thế.
Hay chỉ đơn giản những bàn tay
Không rời nhau của hai người.
Trong mỗi ngôi nhà, người bạn
Có một ô cửa sổ như vầy.

Không phải từ những ngọn nến, ngọn đèn cháy lên
Mà từ những đôi mắt thức đêm.

Tiếng kêu của chia ly và gặp gỡ
Một ô cửa sổ vào đêm!
Có thể – nến có hàng trăm
Cũng có thể – chỉ là ba ngọn nến…
Không, đầu óc của tôi
Không hề yên lặng
Và trong nhà của tôi
Những thứ kia xuất hiện.

Bạn hãy cầu nguyện cho ngôi nhà thức đêm
Cho sau ô cửa sổ ngọn lửa cháy lên!


ĐIỀU LẦM LỖI DỄ THƯƠNG

Sự nông nổi! Điều lầm lỗi dễ thương
Người bạn đường, kẻ thù của tôi thương mến!
Vào mắt của tôi, tiếng cười anh ném
Điệu nhảy dập dờn trong thớ thịt đường gân.

Học để chiếc nhẫn không giữ gìn
Với cái người cuộc đời không giao kết!
Bắt đầu với sự may rủi đến cùng
Và trước khi bắt đầu kết thúc.

Để cho như cỏ như cây, như thép
Trong cuộc đời, ta làm được ít quá chừng…
– Dùng sô-cô-la chữa cho nỗi buồn
Và cười với kẻ qua đường vào mặt!
1915


GỬI MẸ

Trong điệu nhảy van Strauss, lần đầu
Chúng con nghe ra lời dịu êm của mẹ
Rồi xa lạ với tất cả những gì ồn ào từ đó
Chỉ mừng vui với tiếng chuông của đồng hồ.

Chúng con cũng như mẹ, chào đón những hoàng hôn
Tận hưởng say sưa sự cận kề sau cuối.
Chúng con giàu có với những hoàng hôn ấy
Là nhờ mẹ đặt vào giữa những con tim.

Mẹ nhẫn nại, kiên trì bên giấc ngủ của chúng con
(Vì thiếu mẹ thì chỉ còn ánh trăng nhìn xuống!)
Mẹ dìu dắt những đứa con nhỏ đi ngang
Qua những ý nghĩ, việc làm của cuộc đời cay đắng.

Từ ấu thơ chúng con đã quen với tiếng cười buồn
Với người khổ đau, với mái nhà mình xa lạ…
Rồi con tàu của chúng con đã nhổ neo lên đường
Trong giây phút chẳng bình an, bơi theo nhiều ngọn gió!

Tái nhợt hơn hòn đảo màu thanh thiên – thời thơ ấu
Chỉ chúng con một mình còn lại đứng trên boong.
Và chỉ rõ ràng một nỗi buồn thừa kế
Nỗi buồn mà mẹ để lại cho những đứa con mình!
1907-1910

 
 
THÊM MỘT LỜI CẦU NGUYỆN

Bây giờ con lại quì gối trước Ngài
Nhìn thấy vòng hoa của Ngài xa xôi lắm.
Cho con hiểu ra không phải tất cả đều là bóng
Không phải là chỉ ôm bóng thế thôi.

Con mệt mỏi, rã rời với những ngày dài
Trong màn sương mù, chẳng mục đích, không lo lắng…
Có thể yêu, nhưng làm sao sống bằng chiếc bóng
Với mười tám tuổi đời ở chốn trần ai?

Người ta nói rằng hạnh phúc buổi đầu tiên
Lòng nở hoa và hân hoan, tất cả!
Nhưng chẳng hề thấy hạnh phúc, ngoài nỗi buồn
Ngoài những người chết, bạn bè không hề có?

Vì muôn thuở người ta đốt lên lòng tin lạ
Và ẩn giấu trong chốn hoang vắng không người
Không, con chẳng cần những nụ cười bằng cái giá
Xúc phạm vào những thần thánh trên trời.

Con không cần hạnh phúc bằng cái giá hạ mình.
Không cần tình yêu! Con buồn – không về nó.
Con xin tân hồn, và chỉ bóng xin Ngài hãy trả
Trong xứ sở yên bình của chiếc bóng yêu thương.
1910


Ở PARIS

Nhà cao đến tận sao, bầu trời thấp xuống
Mặt đất trong khói nồng càng thấy gần hơn.
Ở Paris hân hoan và rộng lớn
Mà sao tôi vẫn thế – một nỗi buồn.

Những đường phố trong buổi chiều tấp nập
Đã tắt rồi tia nắng cuối hoàng hôn.
Khắp mọi nẻo chỉ những đôi uyên ương
Run rẩy những bờ môi, cả gan từng đôi mắt.

Tôi ở đây một mình. Lên cây dẻ
Ngả mái đầu, bỗng thấy ngọt ngào sao!
Câu thơ của Rostand trong tim nức nở
Ở Mạc Tư Khoa không biết thế nào.

Paris về đêm thấy xót thương và xa lạ
Lòng chỉ vui cơn mê sảng ngày qua!
Về với nỗi buồn, tôi đi về nhà
Dịu dàng quá bức chân dung ai đó.

Ở nhà có ánh mắt ai buồn bã
Có một hình nghiêng âu yếm trên tường.
Người chịu cực hình* và Rostand
Và cả Sara - đều đi vào giấc ngủ!

Ở Paris rộng lớn và hân hoan
Tôi mơ về cỏ hoa và mây trắng
Tiếng cười xa hơn, gần hơn chiếc bóng
Và một nỗi đau sâu thẳm trong lòng.
1909
___________

*Napoleon II (1811- 1832) – con trai của hoàng đế Pháp Napoleon I. Lên ngôi hoàng đế năm 1915, sau khi Napoleon I bị truất quyền nhưng thực chất không bao giờ được cầm quyền mà chỉ sống ở cung điện của ông ngoại Francis I ở Áo. Từ năm 1918 được phong tước Quận công (Reichstadt). Mắc bệnh lao và chết lúc mới 21 tuổi.


TẶNG MAIAKOVSKY

Trên cả thập ác, trên tù và
Được rửa tội trong khói lửa
Thiên thần chậm chạp, nặng nề
Chào Vladimir muôn thuở!

Anh là người đánh xe, là ngựa
Anh vừa đứng đắn lại cầu kỳ.
Lấy hơi, nhổ vào bàn tay kia:
– Hãy giữ gìn vinh quang xe chở!

Người của điều kỳ diệu quảng trường
Xin chào người lọ lem kiêu hãnh
Người chọn những hòn đá nặng
Không hề quyến rũ bởi kim cương.

Xin chào tiếng sấm sét đá đường!
Ngáp dài phô trương – rồi lại nữa
Càng xe – đôi cánh vẫy vùng
Của thiên thần xe chở.
1921


TRÊN MẮT NHỮNG GIỌT LỆ

Trên mắt những giọt lệ!
Tiếng khóc giận của tình!
Ôi, nước Tiệp lệ tuôn!
Tây Ban Nha máu đổ.

Ôi, một ngọn đồi đen
Bao trùm lên nhân thế!
Đã đến lúc chiếc vé
Trả về lại Hóa công.

Ta chối từ cuộc sống.
Không phải người Bedlam*
Ta chối từ cuộc sống
Với chó sói quãng trường.

Ta từ chối – tru lên
Với cá mập đồng bằng
Ta chối từ bơi lội
Xuống – theo dòng sống lưng.

Lỗ thủng ta không cần
Của tai, của mắt tiên.
Câu trả lời – từ chối
Với thế giới cuồng điên.
1939
_________

*Bedlam – trước đây là bệnh viện mang tên Saint Mary of Bethlehem, sau đó trở thành nhà thương điên của Luân Đôn. Tsvetaeva dùng theo nghĩa bóng chỉ cảnh hỗn mang khi xảy ra chiến tranh thế giới II.


NHỮNG CUỐN SÁCH BÌA ĐỎ

Từ thiên đường của tuổi thiếu niên
Các bạn gửi cho tôi lời tiễn biệt
Trong những cuốn sách bìa đỏ đã sờn
Những người bạn thủy chung như nhất.

Học thuộc xong bài tập rất nhẹ nhàng
Tôi chạy đến ngay với bè bạn đó
– Đã muộn! – Mẹ ơi, chỉ có mười dòng!...
Nhưng may mắn là mẹ không còn nhớ!

Trên cây đèn chùm lung linh ánh lửa
Ngồi ở nhà đọc sách thích quá chừng!
Đọc về Kui, Schumann, Greeg*
Tôi hiểu ra số phận của chàng Tom.

Trời tối dần, tươi mát giữa không trung…
Tom hạnh phúc cùng Becky tin tưởng.
Cầm ngọn đuốc – chàng Joe Indian
Đang lạc đường trong bóng đêm hang động…

Nghĩa địa… tiếng kêu cú đêm tiên đoán
(Tôi thấy sợ!) Qua mô đất bay lên
Đứa con nuôi của goá phụ phô trương
Như Diogenes sống trong thùng rộng.

Phòng đăng quang, hơn mặt trời, rực sáng
Trên đầu một chàng trai cân đối – ngai vàng
Bỗng – một ăn mày! Lạy Chúa! đã nói rằng:
“Xin cho phép tôi được kế thừa vương miện!”

Rồi đi vào bóng đêm, ai trong đó
Đau buồn thay cho số phận nước Anh
– Ôi, tại sao giữa những cuốn sách bìa đỏ
Không về ngủ say ở dưới ánh đèn?

Ôi, cái thời tuyệt đẹp thần tiên
Nơi tấm lòng trắng trong, con tim gan dạ
Hỡi những cái tên vàng:
Huck Finn, Tom Sawyer, Ăn mày và Hoàng tử!
1910
__________
*Tên những nhân vật trong những truyện thiếu nhi.


GỬI BYRON

Tôi nghĩ suy về buổi bình minh danh vọng
Về bình minh những ngày tháng của anh
Khi anh thức giấc từ trong giấc mộng
Với người ta – thành quỉ sứ, thiên thần.

Tôi nghĩ về hai bờ mi của anh
Hòa nhập với đôi mắt như là ngọn đuốc
Rằng dòng máu có dung nham thời trước
Vẫn dạt dào trong thớ thịt đường gân.

Nghĩ về những ngón tay dài của anh
Trong mái tóc gợn sóng
Về những đôi mắt ngoài đường, trong khách sạn
Khát khao anh.

Về những con tim quá đỗi trẻ trung
Mà anh không có thời gian để đọc
Về cái thời gian khi mà trăng mọc
Rồi lặn vào trong danh dự của anh.

Tôi nghĩ về một gian phòng tối tăm
Về vải nhung, viền đăng ten buông xuống
Về tất cả những bài thơ theo năm tháng
Rằng: anh – cho tôi, tôi – cho anh.

Tôi còn nghĩ về bụi bặm còn nguyên
Từ bờ môi của anh, từ đôi mắt…
Về tất cả những đôi mắt đã ngủ yên trong đất
Về họ và chúng mình.
1913


VĂN MỘ CHÍ

Tặng L. A. T

Trên mặt đất

– “Mắt nhìn thẳng, ẩn vào trong góc…
Đồng ý không? Chúng tôi đợi lâu rồi”.
– “Tôi chẳng biết. Xin để lại mẹ tôi!
Để lại mẹ. Tôi thế nào cũng được”.

Lời cuối

Hãy tuyệt vời và hãy đau buồn
Vườn mùa thu trong tâm hồn hãy giữ!
Và cứ để tỏa sáng buổi hoàng hôn
Ngươi với hoàng hôn có quyền đâu chứ.

Kẻ như ngươi không nên làm phật lòng
Tiếng động khô khan – cắt đứt sợi chỉ!

Trong đất

– “Tiếng thở dài có nặng nề trong ngực?
Có luôn tối tăm trong chật hẹp nấm mồ?”
– “Tôi chẳng biết. Hãy để lại người ta
Để lại ngươi ta. Tôi thế nào cũng được”.

Ở trên đất

– “Có yêu bằng tất cả trái tim, có say mê?
Có tức giận vì cái ác?”
– “Ô, lạy Chúa, đồng ý với người ta!
Tôi mệt mỏi. Tôi thế nào cũng được”.

 
Thơ về Tsvetaeva
 
 
George Adamovich (1894 – 1972)

TƯỞNG NHỚ MARINA TSVETAEVA

Ta hãy trò chuyện, dù bây giờ, Marina
Khi sống thì không cần. Giờ chị không còn nữa.
Nhưng mà tôi vẫn nghe giọng thiên nga
Như người báo tin mừng, người đưa tin tai họa.

Khi sống thì không cần. Tôi không buộc tội.
Văn chương là đi vào địa ngục thôi mà
Cửa đi vào – mừng vui không giấu nổi
Nhưng chẳng một ai tìm thấy đường ra.

Tôi không có lỗi. Đời đớn đau nhiều thế.
Và tôi cũng không trách chị điều gì.
Tất cả đều ngẫu nhiên, tất cả đều nô lệ
Sống thật diệu kỳ. Ta sống chẳng ra chi.


Maria Petrovyk

BỐN CÁI DẤU CHỈ ĐƯỜNG

Akhmatova, Pasternak
Tsvetaeva, Mandelstam
Bốn cái tên khăng khít
Bốn cái dấu chỉ đường.

Ánh sáng của họ kiên gan
Mối liên hệ bí huyền sáng tỏ
Không thể dập tắt vì tinh tú
Muôn đời riêng, muôn đời chung.

Ngôi sao với ngôi sao trả lời
Với ta – đó là bộ tứ
Như bốn phương của đất trời
Bốn mùa trong năm đầy đủ.

Thế kỷ ta đánh dấu sự công bằng
Của bốn người, không có gì phải giấu
Nỗi sợ hãi đã từng dồn vào họ
Đơn giản là khép kín một ô vuông.
Một gia đình, hai chị, hai anh
Ngôi nhà gỗ bốn góc, bốn hướng…
1962


Veniamin Aizenshtadt (1921- 1991)

KHI TÔI NÓI “TSVETAEVA”

Khi tôi nói “Tsvetaeva”, là tôi khóc
Giống như chết sau ba ngày tôi lại được hồi sinh
Báo tin về cái điều không may đầy khoái lạc
Về vị trí đầu tiên và tai họa của nàng.

Tôi muốn báo tin về sự bần cùng rất đặc biệt
Không mấy ai nghèo ở trong chốn thâm sơn
Bước qua ngưỡng cửa quan tài không sơn phết
Rồi sau đó trải ra kho báu của tâm hồn.

Không hiểu tại sao nhưng tôi mơ thấy Marina
Khi như kẻ đi lang thang trong bình minh buổi sớm
Khi như người bạn đồng hành của Chúa Giê-su
Khi lại như con chó cà nhắc trong sân rộng.

Khi tôi nói “Tsvetaeva”, là tôi đau đớn
Có vẻ như tôi đã lấy đi cắc bạc cuối cùng
Của cái người đã trao mình rất tự nguyện
Trao hết mình từ con tim đến bàn chân.

Khi tôi nói “Tsvetaeva”, là một nửa thế gian
Theo sau tôi bầy chó và những người hành khất
Marina ơi, tôi cay đắng thở bằng tấm lòng
Có vẻ như người mẹ và quan tài trên bờ môi đang khóc.


Galina Danilieva

TIẾNG VỌNG KHÔNG YÊN

Vẫn lang thang một tiếng vọng không yên
Không giữa núi đồi hay trong rừng thẳm
Trên ngực chị tiếng gõ vào tuyệt vọng
Và chiếc kim trên cân đã bị quên.

Vẫn lang thang tiếng vọng… chị có nghe
Đừng lẫn lộn – một tiếng kêu tha thiết!
Vào cuốn vở, có thể, là hãy viết
Một lời khổ đau hành hạ: “A-a-a!”

Tiếng vọng lang thang – lời đã nói ra
Một lời nào – những say mê tiệc lễ
Yêu chị sau một trăm năm trôi qua
Và tiếp theo – sẽ muôn đời, là thế.

Vẫn lang thang một tiếng vọng không nhà
Và khát khao hòa một khúc ca mới…
Viết hiệu lệnh bằng một ngôi sao sa
Đường của thi nhân – đường ngôi sao chổi.
1994


Nhại thơ Tsvetaeva

Aleksandr Finkel

MARINA TSVETAEVA

Ngày hôm qua chỉ âu yếm dịu dàng
Ánh hào quang của màu đen và trắng
Thế mà hôm nay ghét không thể tưởng
“Anh yêu ơi, em đã làm gì anh?”

Ngày hôm qua hãy còn nằm dưới chân
Em đáp lại, ngắm nhìn anh mê mải
Thế mà hôm nay bỏ chạy vào rừng
“Anh yêu ơi, em đã làm gì thế?”

Và chó sói xám trong rừng thông dữ
Bị người ta bắt cóc được mang về
Anh của em cứ giậm chân tại chỗ
Anh của em – đừng ăn thịt em nghe.

Chỉ những bàn chân và một chiếc sừng
Chỉ bàn chân và sừng em còn kịp
Sừng và chân của kẻ thù thu xếp
“Anh yêu ơi, em đã làm gì anh?”

Biết sống làm sao bây giờ – trong lửa?
Băng giá làm sao đi đến thảo nguyên?
Đấy là điều anh đã làm cho em!
“Anh yêu ơi, em đã làm gì thế?”
1924


Nguyễn Viết Thắng dịch và giới thiệu