Đừng Đọc Một Cuốn Sách Mà Vội Vàng Tin Ngay
Đừng Đọc Một Cuốn Sách Mà Vội Vàng Tin Ngay
Đừng đọc một cuốn sách hay nghe một tin gì đó cho dù là từ một nhà trí thức mà vội vàng tin ngay! Trước khi cho tin gì đó là một sự thật, chúng ta phải suy nghĩ, nhận xét, phân tích và kiểm chứng sự kiện, lời nói, câu viết... nhất là những tiểu thuyết lịch sử dựa vào những nhân vật lịch sử để vẽ vời, bôi bác hay phô trương một số người nào đó để đem lợi lộc về phe mình, phá bỏ những phép lịch sự và tinh thần người làm văn nghệ chân chính để tránh sai lầm, xuyên tạc, vu cáo một nhóm người hay một cơ chế chính trị nào.
Chúng ta nên đặt những câu hỏi căn bản như các học sinh tiểu học ở Hoa Kỳ cũng như nhiều nơi trên thế giới khi đọc hay viết về một vấn đề gì đó là quy tắc viết tắt là 5W1H bao gồm 5 câu hỏi bắt đầu bằng W và 1 câu hỏi bắt đầu bằng H: Who, What, Where, When, Why và How.
1. Who (Người Nào, Ai Đó)
Đây là câu hỏi rất quan trọng, then chốt để tìm ra quan điểm của tác giả, hay nhân vật. Chúng ta phải phân tích xem tác giả hay nhân vật giữ một vai trò gì trong bài, vài trò trung dung, đứng ra bên ngoài để phê bình hay vai trò cực tả để phê phán, hoặc vai trò cực hữu để hoan nghênh hay ngược lại....
2. What (Sự Việc Gì, Điều Gì)
Đây là câu hỏi để tìm hiểu sự kiện, biến cố hay việc gì, điều gì mình đọc hay viết đến. Chúng ta phải lược xét xem đó là một sự kiện lịch sử có thật đã, hay đang xảy ra hoặc đó chỉ là một sự tưởng tượng, giả thuyết hay suy diễn hay nghe người khác nói hoặc nôm na là qua dư luận...
3. Where ( Ở Đâu, Chỗ Nào)
Đây là không gian, hoàn cảnh của sự kiện. Chúng ta có thể phát hiện được những tình huống đáng nghi ngờ khi chúng ta phân tích kỹ một sự kiện, một biến cố xảy ra ở một không gian nào đó cụ thể.
4. When ( Khi Nào)
Đây là thời gian của câu chuyện.
5. Why (Tại Sao)
Trả lời câu hỏi này tức là chúng ta đã hay đang suy xét xem dựa vào quan điểm nào để đọc hay để viết, hay xử sự, có chủ đích hay mưu đồ gì chăng.
6. How (Thế Nào)
Đây là câu hỏi để xem xét cách trình bày một điều gì, việc gì, nhân vật nào theo quan điểm nào có trung thực không, lời văn thô kệch hay hoa mỹ, chân thật hay phóng đại, viết theo cảm xúc hay lý trí, chủ quan hay khách quan...
Khi thẩm xét những nhân vật có thật trong lịch sử, chúng ta phải chú ý và đặt những câu hỏi cơ bản này để phân tích. Nếu chúng ta mơ hồ tin tưởng một cách mù quáng rồi lại dựa vào những điều sai lầm để viết những bài nghiên cứu gây tai hại cho thế hệ sau hay những người khác dựa trên tài liệu của mình để viết sách thì đáng tiếc thay. Tôi đã thấy một số các sử gia, giáo sư có tiếng viết sách dựa trên những "sự kiện tưởng tượng hay nguỵ tạo" (imaginary or faked facts) như những sự kiện có thật để gây ra vô số những sai lầm trong lịch sử bởi vì một sách in ra có thể nhiều người thấy sai mà không nói hay phản đối vì sợ tốn thời giờ, nhưng khi nhiều sách in ra dựa vào một sự kiện tưởng tượng hay ngụy tạo, một số người sẽ vô tình cho đó là một sự thật vì có nhiều người cùng nói mà họ không ngờ rằng cái gọi là sự kiện chẳng qua là một sự kiện giả tạo do trí tưởng tượng hay vì hận thù ghen ghét hay mưu đồ chính trị làm sai lạc đi tất cả sự thật.
Tôi nhớ có lần một giáo sư tiến sĩ ở một đại học có tiếng đã dựa vào một cuốn sách do một người có tiếng viết với rất nhiều sai lầm lịch sử. Một sinh viên giơ tay chỉnh giáo sư, giáo sư nói sự kiện đó có trong cuốn sách đó. Sinh viên trả lời rằng:
-- Giáo sư là một sử gia, tôi cũng là sinh viên đang làm luận án tiến sĩ Sử học, tôi xin hỏi giáo sư: Giáo sư có biết tác giả cuốn sách đó chưa học hết bậc tiểu học Pháp không? Vậy giáo sư nghĩ nên tin những tài liệu của những học giả hay nên tin tài liệu của một người dù làm lớn một thời nhưng không hề biết sử quan là gì?
Vị giáo sư đành xin lỗi và hứa sẽ xem xét lại! Chúng ta cũng phải dè dặt với những bài vở, sách báo chúng ta đọc và càng nên thận trọng khi viết những gì liên quan tới lịch sử.
Nguyên Đỗ
<bài viết được chỉnh sửa lúc 29.12.2007 09:52:52 bởi Nguyên Đỗ >
Thống kê hiện tại
Hiện đang có 0 thành viên và 2 bạn đọc.
Kiểu: