Kinh Nghiệm Dựng Nước của Nhật Bản
Thần Báo 09.07.2008 00:27:02 (permalink)
Kinh Nghiệm Dựng Nước của Nhật Bản (I)


Phạm Văn Bản


Khi còn làm việc cho Bộ Tư Lệnh Lục Quân Hoa Kỳ ở Long Bình vào khoảng năm 1968, tôi tháp tùng phái đoàn Dân Sự Vụ của đơn vị công tác ở Nhật Bản. Cũng trong chuyến đi này tôi phát giác ra rằng: Nhật Bản họ đã thực thi chính sách xóa bỏ bất công xã hội, là một điểm son đáng khen!

Để phát triển kinh tế, để san bằng sự cách biệt giàu nghèo của hai tầng lớp dân thành thị và thôn quê, chính quyền Nhật Bản đã khôn ngoan giải quyết vụ việc, bằng cách tăng vật giá nông phẩm lên nhiều trăm phần trăm… để tạo cho lợi tức của người nông dân thôn quê lên cao và làm sao cho không bị thua kém số lương của người công nhân thành thị.

Đây là bài học thực tế về Nhật Bản và cái gương Hoa Kỳ đối với nước Nhật mà tôi vừa gặp, đã đè nặng trong tâm tư tôi, và trên chuyến bay khứ hồi khiến cho tôi phải miệt mài mà viết bài tiểu luận về chính sách kinh tế của chính phủ nước này. Chính sách ấy vừa đạt mục đích san bằng giai cấp trong xã hội, lại vừa hoàn thành công cuộc cách mạng và phát triển kinh tế quốc dân, chống giặc nghèo đói và để kiện toàn một nền tảng chính trị vững ổn của một xã hội dân chủ. Liên tưởng tới quê hương tôi, miền đồng bằng sông Cửu Long thì sản phẩm nông nghiệp lại bị chèn ép để xuống gía, và bao lớp nông dân vốn dĩ đời sống đã nghèo lại bị nghèo thêm. Chính phủ thì viện cớ chiến tranh để phó mặc cho lớp con buôn đầu nậu trong nhóm thương gia Hoa kiều định đoạt giá cả lúa gạo. Đang khi lớp người cày sâu cuốc bẫm càng ngày càng cùng khổ, sưu cao thuế nặng và nhiều áp bức bất công. Làm ra được hạt gạo thì họ đã phải chi cho đủ thứ, tiền cày tiền cấy, tiền phân bón, tiền thuốc trừ sâu diệt rày diệt chuột… càng ngày càng tăng giá và đắt đỏ. Nhưng họ thâu hoạch và bán ra, thì giá nông phẩm lại quá hạ và lỗ lã để khiến cho đời sống nông thôn càng lam lũ cơ cực hơn! Từ đó giấc mơ ấm no tự do, gạo trắng trăng thanh…là cho con em vào học đường để mở mang kiến thức, cũng bị cái nghèo nó làm tan theo. Phú quý sinh lễ nghĩa mà nghèo đói thì sinh đạo tặc, bởi thế mới sản sinh những nông dân nghe theo lời tuyên truyền của Việt Cộng mà cầm súng đi làm du kích chiến.

Nếu chính quyền Việt Nam Cộng Hòa lúc đó, cũng thực hiện chính sách kinh tế của Nhật Bản như tôi đệ trình thì chắc chắn đời sống nông dân trù phú, học đường bệnh viện… sẽ được mở mang và phát triển. Nhưng tuổi đời của tôi còn nhỏ… nói ra không ai nghe và đôi lúc còn bị người lớn móc họng… tôi đã buồn lòng mà than phiền: "Da trắng mà tôi làm việc cho họ thì họ biết chấp nhận cho nhau sống, còn da vàng sao lại chỉ biết tru di tam tộc?"

1.      Tấm Gương Nhật Bản

Nhật Bản là một tấm gương về một quốc gia phú cường mà nhiều nước, nhiều người trên thế giới muốn bắt chước nhưng không thành vì chưa thấy ai có dấu chỉ chính trị dân chủ như người của xứ Phù Tang đã làm. Người ta lại cũng chỉ thấy Nhật Hoàng, thấy chiếc áo Kimono, thấy những sản phẩm kỹ nghệ điện tử của nước Nhật tràn ngập trên thị trường thế giới. Nhưng điều gì làm cho Nhật Bản có được những kỳ tích chính trị kinh tế như ngày hôm nay?

Đó là cuộc cách mạng chính trị do
Minh Trị Thiên Hoàng (1852 - 1912) [*1] khởi công thực hiện. Mutsuhito 16 tuổi lên ngôi hoàng đế vào ngày 3 tháng 2 năm 1867 và làm được một cuộc cách mạng "Minh Trị: Enlightened rule" [*2] xứng với tên ông, và khai sáng một Thời Đại Minh Trị (Meiji Era) hoàng kim trong lịch sử nước Nhật. Dầu rằng lúc ấy tuổi còn trẻ nhưng ông đã am tường việc triều chính để biết nghe lẽ phải để thay đổi chế độ từ quân chủ phong kiến sang quân chủ lập hiến.

Thời thập niên 1850 – 1860 Nhật Bản khi buộc phải mở các hải cảng, thì nhiều nhân vật chính trị của nước này nhận định rằng: Nhật Bản muốn tránh tình trạng bị đô hộ thì cần có một chính quyền mạnh, hợp thời, và kỹ thuật hạng nhất của Tây phương. Do đó vừa sau một năm lên ngôi thì Nhật Hoàng đã ký sắc lệnh cải tổ chính trị và chuyển việc điều hành quốc gia xuống cho các bộ vào năm 1868.

Sau việc cải tổ chính trị thì Nhật Bản đã gởi nhiều phái đoàn đi ra nước ngoài khảo sát các chính quyền, tuyển chọn những tinh hoa tư tường của nhân lọai để mang về áp dụng cho xứ mình.
Bộ Giáo Dục Nhật Bản được thành lập vào năm 1871 để phát triển giáo dục theo hệ thống của Hoa Kỳ, một nền giáo dục tự do [*3]. Năm 1872 phổ thông hóa quân đội, và 4 năm sau họ bãi bỏ giai cấp Võ Sĩ Đạo (samurai) để làm giảm mẫu người hùng mà thay thế hình ảnh thương gia trí thức. Nhật Bản nhờ sĩ quan Pháp tổ chức Lục Quân [*4], sĩ quan Anh tổ chức Hải Quân [*5], các kỹ sư Đức phụ trách công trình kiến trúc [*6].

Thượng Viện Nhật Bản được thành lập vào năm 1884, tổ chức nội các theo kiểu của Đức do ông
Ito Hirobumi làm Thủ Tướng đầu tiên năm 1885 [*7]. Bản Hiến Pháp Minh Trị [*8] là bản hiến pháp đầu tiên của Nhật Bản do Thủ Tướng Ito soạn thảo, sau khi ông đã nghiên cứu và đúc kết các bản hiến pháp của Hoa Kỳ và Châu Âu, để ban hành vào ngày 29 tháng 11 năm 1889. Nhờ vậy mà nước Nhật được kỹ nghệ hóa nhanh, dưới sự hướng dẫn của chính phủ bằng sự hợp thời hóa chính trị. Nhìn chung nước Nhật đã Tây phương hóa về nhiều phương diện, đặc biệt Thời Đại Minh Trị đã trở thành một quốc gia cường thịnh.

Chúng ta biết rằng mỗi nước đều có luật pháp cai trị riêng, nhưng dưới chế độ quân chủ phong kiến gọi là pháp lệnh. Pháp lệnh thuộc mô thức cai trị một chiều, lệnh trên truyền xuống kèm theo hình phạt, nếu cấp dưới không thi hành. Còn hiến pháp thuộc mô thức cai trị hai chiều, có chiều đi và chiều về, giải thích quyền hạn song phương của người cai trị và người bị trị. Sự ra đời của nền quân chủ lập hiến Nhật Bản với lý thuyết khế ước xác định chính quyền. Muốn được chính danh Nhật Hoàng phải dựa trên giao kèo, trên sự đồng thuận của toàn dân về pháp luật của thành phần cai trị thông qua Hiến Pháp Minh Trị (Meiji Contitution). Hiến pháp đã làm giảm quyền lực cai trị của vua chúa, tăng nhân quyền, tăng tự do mà dân tộc văn minh tiến bộ về chính trị dân chủ hưởng nhờ.

Anh Quốc, Hòa Lan, Bỉ Quốc… Nhật Bản, Thái Lan, Mã Lai… là những quốc gia có chính thề quân chủ lập hiến chuyển qua đại nghị theo đường hướng hòa bình, như lời triết gia Hegel: “Xã hội con người được cai trị từ một người, đến một giai cấp và đến toàn dân.” Đó là hình ảnh tiêu biểu cho một xã hội dân chủ.

Kinh tế Nhật Bản, thời đại kỹ nghệ đã sản xuất sản phẩm hàng loạt nên họ cần nhiều công nhân. Họ mở rộng thành phố và cần mang lương thực từ đồng quê vào đô thị, hay nhập cảng từ nước ngoài. Dân chúng tập trung vào việc phát triển toàn diện của nền kinh tế quốc gia, đang khi nước Nhật cần nguyên liệu để cho các nhà máy của họ hoạt động như sắt, thép, xi măng, gỗ, hóa chất, sản phẩm dầu hỏa… Vì cần tài nguyên, cần thị trường tiêu thụ và xuất cảng những sản phẩm mà Nhật Bản làm ra, cho nên họ phải gia nhập phe trục Đức – Ý – Nhật để xâm chiếm những quốc gia khác trong
Đệ Nhị Thế Chiến (*9).

Năm 1945, sau khi Hoa Kỳ thả hai trái bom nguyên tử xuống
Hiroshima và Nagasaki, Nhật Hoàng Hirohito tuyên bố đầu hàng vô điều kiện (*10) và phải qua dinh Thống Tướng Hoa Kỳ Douglas MacArthur trình diện định kỳ (*11). Theo vị đại sứ làm việc lâu năm ở Nhật Bản của Việt Nam Cộng Hòa Đoàn Bá Cang nhận định rằng: “Nhật Hoàng trình diện mà không cảm thấy mất nước, không cảm thấy nhục vì ông thức thời nên ông mới cứu được nước. Còn chúng ta?”

Nhật Hoàng Hirohito là người dám thực hiện việc “nhập nô xuất chủ (Lý Đông A).” Nhật Hoàng chấp nhận làm tù binh của Hoa Kỳ để tìm đường cứu dân cứu nước, đang khi thủ tướng và nhiều bộ trưởng đã tự vẫn, vì không nhẫn nhục nổi. Việc đi trình diện của Nhật Hoàng cũng bị những kẻ cận thần và đám dân binh thủ cựu kên kiệu dè bỉu chống báng. Họ chống vua hơn chống giặc, và hành động tự sát seppuku của họ nhằm gây thêm hỗn loạn chính trường, gây khổ đau cho dân tộc Nhật Bản. Nếu Nhật Hoàng mà tự ái nghe lời nhóm người quá khích thì Nhật Bản đã tan nát và trở thành nghèo đói như Việt Nam hiện nay mà thôi.

Đọc trang ghi chú số 10, chúng ta sẽ thông cảm cho nỗi nhọc nhằn khổ tâm của Nhật Hoàng: Accepting MacArthur's implicit bargain -- help me and I'll keep you from being tried as a war criminal -- Hirohito did his part to remake Japan along an American model, backing the new constitution, "renouncing" his divinity, and trying gamely to play the part of "Japan's first democrat".

Nhật Hoàng đã sống với thực trạng mất nước, và khởi công từ thực trạng đó trong việc trình diện tướng 5 sao của Hoa Kỳ. Nhật Hoàng không nuối tiếc hão huyền, cũng không mơ mộng viển vông. Rồi với quyết tâm cứu nước, Nhật Hoàng đã lột xác, đã sẵn sàng thích ứng, và xử dụng mọi hoàn cảnh mới, mọi điều kiện mới. Và cuối cùng là ông quyết định dấn thân, không do dự, không ỷ lại, sẵn sàng biến mọi sự, mọi chướng ngại thành phương tiện để cứu dân cứu nước… và từ đó… mà hướng dẫn dân nước tiến lên.

Lúc đó mọi người Nhật Bản đều nghĩ rằng Hoa Kỳ sẽ cai trị với khoảng thời gian ít nhất là 50 cho tới 100 năm, nhưng chỉ 5 năm sau Hoa Kỳ trao trả độc lập. Vấn đề đáng nói nữa là thủ tướng tương lai Morihiro Hosokawa – cháu Thủ Tướng Fumimaro Konoe tự vẫn – cũng là người thức thời và nhẫn nhục. Ông đã hợp tác với Hoa Kỳ, và tuyển chọn một số nhân vật trẻ rồi đào tạo họ trở thành những lãnh tụ chính trị cho tương lai nước Nhật.

Đang khi đại đa số dân Nhật Bản đều căm tức và coi Hoa Kỳ là kẻ thù không đội trời chung, và không tiếc lời nguyền rủa với giọng miệt thị là “những tên lông lá,” cũng như những người Nhật Bản thức thời và hợp tác với Hoa Kỳ để mưu cầu công cuộc dựng nước. Cho tới khi Hiệp Ước San Francisco được ký kết để Hoa Kỳ trao trả độc lập cho Nhật Bản vào năm 1951, chứng tỏ cuộc đấu tranh ngoại giao của Nhật Hoàng và những chính trị gia Nhật Bản đã vận động tài tình và mang lại thành công. Những người đã từng bị đại chúng Nhật Bản khinh khi nguyền rủa lúc trước thì giờ đây lại là Vị Cứu Tinh.

(Còn tiếp)

Phạm Văn Bản
Lynnwood ngày 19 tháng 01 năm 2008


Tài Liệu Tham Khảo:

(1)   http://www.japan-guide.com/e/e2128.html
(2)   http://en.wikipedia.org/wiki/Emperor_Meiji
(3)   http://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_the_Empire_of_Japan
(4)   http://en.wikipedia.org/wiki/Imperial_Japanese_Army#Foreign_assistance
(5)   http://en.wikipedia.org/wiki/Imperial_Japanese_Navy#British_support
(6)   http://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_architecture
(7)   http://en.wikipedia.org/wiki/Ito_Hirobumi
(8)   http://en.wikipedia.org/wiki/Meiji_Constitution
(9)   http://en.wikipedia.org/wiki/World_War_II
(10)  http://www.pbs.org/wgbh/amex/macarthur/peopleevents/pandeAMEX97.html
(11)  http://en.wikipedia.org/wiki/Douglas_MacArthur
<bài viết được chỉnh sửa lúc 09.07.2008 00:34:20 bởi Thần Báo >
#1
    Chuyển nhanh đến:

    Thống kê hiện tại

    Hiện đang có 0 thành viên và 2 bạn đọc.
    Kiểu:
    2000-2024 ASPPlayground.NET Forum Version 3.9