Quan s¸t s¶n dÞch bÊt thêng
S¶n dÞch hay cßn gäi lµ huyÕt h«i. Phô n÷ sau khi sinh në, sÏ cã c¸c vËt ph©n tiÕt d¹ng huyÕt ch¶y ra qua ®êng ©m ®¹o trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, ®©y lµ thø mµ y häc gäi lµ s¶n dÞch, trung y gäi s¶n dÞch lµ chØ lo¹i dÞch ®ôc huyÕt thõa bµi tiÕt tõ trong tö cung cña ngêi phô n÷ sau sinh. S¶n dÞch b×nh thêng cã mïi huyÕt tanh, nhng kh«ng h«i, lóc ®Çu lµ m¸u t¬i hoÆc mµu ®á ®Ëm, chøa mét lîng lín huyÕt dÞch, m¸u côc nhá vµ tæ chøc mµng bong ho¹i tö, gäi lµ s¶n dÞch tÝnh huyÕt. S¶n dÞch tÝnh huyÕt sÏ ra liªn tôc trong 3-7 ngµy, sau 1 tuÇn th× s¶n dÞch sÏ chuyÓn sang mµu vµng ®Ëm, trong ®ã huyÕt dÞch rÊt Ýt, chñ yÕu lµ niªm dÞch tö cung vµ ©m ®¹o, cã chøa c¶ vi khuÈn, lo¹i s¶n dÞch nµy gäi lµ s¶n dÞch ®Ëm ®Æc. Sau 2 tuÇn n÷a, s¶n dÞch tõ mµu vµng sÏ chuyÓn thµnh mµu tr¾ng. Th«ng thêng s¶n dÞch sÏ hÕt s¹ch trong kho¶ng 3 tuÇn. TÊt nhiªn thêi gian ra 3 lo¹i s¶n dÞch víi 3 mµu nãi trªn chØ cã thÓ tÝnh t¬ng ®èi, v× víi mçi ngêi l¹i kh¸c nhau, cã ngêi thêi gian ra s¶n dÞch mµu vµng kÐo dµi h¬n cã ngêi thêi gian ra s¶n dÞch tr¾ng l¹i dµi h¬n, nhng ®Òu lµ hiÖn tîng b×nh thêng.
Sù xuÊt hiÖn cña s¶n dÞch lµ do sau khi sinh në, nhau thai bÞ bong ra tõ trong tö cung, thµnh tö cung vµ mÆt trong cña nhau thai t¹o nªn mét diÖn m¹o míi, bÒ mÆt th« sÇn do c¸c m¹ch m¸u bÞ ®øt ®o¹n ø huyÕt t¹o thµnh. Khi tö cung co th¾t ®Ó trë vÒ nguyªn tr¹ng, ®· khiÕn cho c¸c tæ chøc ho¹i tö bÒ mÆt vµ huyÕt ø ®äng tõ trong ©m ®¹o bÞ ®µo th¶i ra ngoµi, t¹o nªn mét phÇn cña s¶n dÞch. Trong qu¸ tr×nh phôc håi néi m¹c tö cung, c¸c tæ chøc mµng bong ho¹i tö còng ®îc ®a ra ngoµi c¬ thÓ. Cæ tö cung sung huyÕt, phï, trong qu¸ tr×nh kh«i phôc còng th¶i ra c¸c vËt ph©n tiÕt. Nh÷ng huyÕt dÞch, vËt ph©n tiÕt vµ tÕ bµo ho¹i tö nµy ®· t¹o nªn s¶n dÞch vµ bÞ ®µo th¶i ra khái c¬ thÓ.
NÕu thêi gian ra s¶n dÞch kÐo dµi h¬n 3 tuÇn, hoÆc ng¾n h¬n, hoÆc vÒ khèi lîng, mµu s¾c, tÝnh chÊt, mïi cña s¶n dÞch cã g× bÊt thêng, th× gäi lµ s¶n dÞch dÞ thêng. NÕu ®iÒu nµy x¶y ra, chøng tá lµ khung chËu vµ c¬ quan sinh s¶n ®· bÞ nhiÔm trïng, cÇn ph¶i ®îc th¨m kh¸m kÞp thêi. S¶n phô nªn häc c¸ch quan s¸t t×nh h×nh diÔn biÕn cña s¶n dÞch, ®Ó kÞp thêi ®Õn bÖnh viÖn ch÷a trÞ.
Quan s¸t s¶n dÞch cÇn chó ý ®Õn sù thay ®æi cña khèi lîng, mµu s¾c, tÝnh chÊt, mïi vµ thêi gian ra s¶n dÞch. NÕu s¶n dÞch tiÕt ra cã mïi h«i thèi, hoÆc thèi nh mïi thÞt r÷a, céng thªm ®au bông, sèt, th× cã nghÜa tö cung vµ c¸c phÇn phô (èng dÉn trøng, buång trøng), ©m ®¹o ®· bÞ nhiÔm trïng; nÕu lîng s¶n dÞch ra ngµy cµng nhiÒu, mµu s¾c ngµy cµng ®á, ®Ëm h¬n, hoÆc cã nhiÒu côc, ®Òu lµ nh÷ng hiÖn tîng dÞ thêng, chøng tá mét trong nh÷ng bé phËn sau ®· cã vÊn ®Ò: tö cung xuÊt huyÕt, cæ tö cung ®· bÞ tæn th¬ng, ©m ®¹o bÞ tæn th¬ng hoÆc ®· ph¸t sinh t×nh tr¹ng nhiÔm trïng; nÕu s¶n dÞch ra h¬n 1 th¸ng cha s¹ch, th× cã thÓ tö cung cha phôc håi nguyªn tr¹ng ®îc, hoÆc c¬ quan sinh s¶n bÞ tæn th¬ng xuÊt huyÕt, hoÆc nhiÔm trïng; nÕu míi sinh cha l©u mµ s¶n dÞch ®· s¹ch, c¬ thÓ kh«ng thÊy g× kh¸c thêng, th× còng cã thÓ lµ hiÖn tîng b×nh thêng, s¶n phô kh«ng cÇn lo l¾ng. Nhng nÕu s¶n dÞch hÕt qu¸ nhanh mµ l¹i ®au bông, tríng bông ®Òu lµ bÖnh cña tö cung, s¶n phô cÇn ®Õn ngay bÖnh viÖn th¨m kh¸m.
******
TrÇn H¹nh Têng
(Theo tµi liÖu Trung Quèc)