Tác giả: Trần Huy Hùng Cường
(có bổ sung một số hình ảnh)

Tây Ninh là một tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ, có chung đường biên giới với Campuchia dài 240 km. Trên đường biên giới này có hai cửa khẩu thông với nước bạn là Mộc Bài và Xa Mát. Phần đất còn lại của tỉnh ở phía nam giáp với Long An và thành phố Hồ Chí Minh, phía đông giáp với Bình Phước và Bình Dương.
Diện tích của tỉnh Tây Ninh khoảng 4.029 km2. Địa hình của tỉnh được xem như có hai vùng. Vùng nhiều rừng núi ở phía bắc, từ thị xã Tây Ninh trở lên, nơi tiếp giáp với cao nguyên Nam Trung bộ, trong đó có núi Bà Đen được xem như cao nhất Nam bộ. Vùng đồng bằng ở phía nam tiếp giáp với đồng bằng sông Cửu Long, đất khá bằng phẳng. Có hai con sông lớn chảy qua địa phận của tỉnh là sông Sài Gòn và sông Vàm Cỏ Đông. Sông Sài Gòn được ngăn lại tạo nên hồ Dầu Tiếng làm công trình thủy lợi tưới tiêu cho nông nghiệp. Là vùng đất tiếp giáp giữa cao nguyên và đồng bằng, nên đất đai rất thích hợp cho việc trồng rừng và cây công nghiệp.
Dân số khoảng 1.017.100 người, gồm các dân tộc Kinh, Khmer và Hoa. Thị xã Tây Ninh là trung tâm hành chính của tỉnh. Tôn giáo gồm Công giáo, Phật giáo và Cao Đài. Tây Ninh là trung tâm của đạo Cao Đài, có tòa thánh Tây Ninh được xây dựng qui mô tại huyện Hòa Thành.
Quốc lộ 22, còn được gọi là đường xuyên Á, bắt đầu từ thành phố Hồ Chí Minh đi ngang qua tỉnh và sang Campuchia. Là chiếc cầu nối phát triển kinh tế và giao lưu văn hóa giữa nước bạn và vùng miền Đông Nam bộ. Ngoài ra, còn có quốc lộ 22B từ thị trấn Gò Dầu đi ngang thị xã Tây Ninh và đến cửa khẩu Xa Mát khoảng 85 km.

 
BÁNH TRÁNG PHƠI SƯƠNG
& BÁNH CANH TRẢNG BÀNG
 


Đến Tây Ninh, du khách thường quan tâm đến hai món ăn rất bình dân nhưng cũng rất đặc trưng của vùng Nam bộ: bánh tráng phơi sương và món bánh canh Trảng Bàng.
Bánh tráng cuốn với thịt heo luộc thái mỏng, ăn kèm với khoảng 20 loại rau sống phổ biến và loại rau ở địa phương như diếp cá, ngò gai, rau tần, chuối trái sống, lá xoài non, khế chua, rau diếp, rau quế vị, cóc, mặt trăng, săng de, đọt mọt, rau thơm, rau nhái, dưa leo, củ kiệu, đồ chua…. Nước chấm là nước mắm pha loãng chua ngọt hoặc mắm nêm. Tuy nhiên, bánh tráng ở Trảng Bàng – Tây Ninh dùng để ăn món này thường được tráng không quá mỏng và có vị mặn hơn so với các loại bánh tráng tráng khác và được đem phơi sương trước khi phục vụ thực khách.
Món bánh canh cũng rất đơn giản, nhưng có hương vị và cách trình bày món ăn hấp dẫn. Sợi bún không to, mềm nhưng không quá dai. Nước lèo cho vào tô bánh cùng một khoanh giò heo đáng giá, thêm vài lát thịt heo nạc xung quanh. Hành lá xắt nhuyễn rải đều trên mặt, thêm vài lát ớt đỏ và tiêu cay. Khách ăn một lần sẽ nhớ mãi món ăn bình dân này.
 

TÒA THÁNH TÂY NINH

Tòa thánh Cao Đài Tây Ninh là một công trình kiến trúc nghệ thuật nổi tiếng tọa lạc trong một khuôn viên rộng một km2, có hàng rào bao bọc xung quanh, thuộc huyện Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh. Tòa thánh cách thị xã Tây Ninh khoảng bốn km về hướng đông. Công trình thể hiện sự hài hòa giữa mỹ thuật kiến trúc Á Đông và kiến trúc phương Tây, gồm nhiều khu vực kiến trúc khác nhau: Tòa thánh, Hộ Pháp đường, đền thờ Phật Mẫu và các tháp mộ. Vòm mái và hoa văn trang trí khéo léo, tinh xảo thể hiện tinh thần tam giáo.
Công trình kiến trúc tôn giáo này được khởi công xây dựng vào năm 1933. Đến năm 1940, công trình đang được xây dựng thì bị Pháp khống chế. Năm 1946, công trình nay tiếp tục được xây dựng và hoàn thành năm 1947. Nhưng đến năm 1955, lễ khánh thành công trình mới được tổ chức.
Tòa thánh Cao Đài Tây Ninh có 12 cửa. Cửa lớn nhất là chánh môn, là lối vào khu vực trung tâm Tòa thánh theo trục dọc, có hai con rồng chầu Cổ pháp của Phật. Ngay phía sau chánh môn là tháp thờ đức Hộ Pháp. Cửu trùng thiên được sơn ba màu vàng, xanh và đỏ thể hiện tinh thần tam giáo hòa hợp. Cột phướn và cuối cùng là đền thờ.
Đền thờ dài 140 mét, rộng 40 mét. Nóc có ba mái chồng tam cấp. Mặt ngoài có hai tháp cao 36 mét là lầu chuông còn gọi là Bạch Chung Cổ đài và lầu trống còn gọi là Lôi Âm Cổ đài. Hiệp Thiên đài cao 25 mét. Trên nóc ở giữa là Nghinh Phong đài, có con long mã đầu rồng mình ngựa đứng trên quả cầu. Trên nóc phía sau là Bát Quái đài, cao 30  mét có tượng các thiên tướng. Tín đồ theo đạo hoặc du khách đến viếng đền thờ phải vào bằng hai cửa bên hông, nam tả nữ hữu.
Bên trong cửa chính đền thờ là hành lang có bức tường vẽ tranh Tam thánh gồm Nguyễn Bỉnh Khiêm, Victor Hugo và Tôn Trung Sơn. Nguyễn Bỉnh Khiêm (1442 – 1587) là nhà tiên tri danh tiếng thời nhà Lê của Việt Nam, thi đậu trạng nguyên nên còn được gọi là Trạng Trình. Victor Hugo (1802 – 1885) là thi gia trứ danh của Pháp. Tôn Trung Sơn (1866 – 1925) nhà đại cách mạng của Trung Quốc. Ba vị này đang mài mực để cùng viết lên dòng chữ: “Thượng đế và nhân loại, Tình yêu và công lý” (Dieu et humanité, Amour et justice).
Bên trong, ngay phía sau bức tường của hành lang thờ ba vị có tượng đứng gồm: đức Hộ pháp Phạm Công Tắc ở giữa có trách nhiệm về mặt tinh thần, pháp giới đối với tín đồ trong tôn giáo, bên tay phải là Thượng phẩm Cao Huỳnh Cư tay cầm quạt và đức Thượng sanh Cao Hoài Sang (cháu gọi ông Cao Huỳnh Cư là chú) phía bên trái.
Trong đền thờ có tất cả 28 cột rồng, gồm 18 cột xanh và 10 cột vàng. Phía trước chánh điện có bảy chiếc ghế được sắp xếp một cách trang trọng, gồm sáu chiếc xếp thành hai hàng ngang trước mặt một chiếc ghế lớn nhất, được đặt ở vị trí cao nhất là ngai vàng thờ đức Giáo tông Lê Văn Trung và các vị phụ tá có nhiệm vụ cai quản tín đồ trong đạo.
Chánh điện được thiết kế theo hình bát quái, thờ Thiên Nhãn được đặt trên Quả càn khôn với 3.072 ngôi sao. Xung quang có tám con bạch long đang hợp sức nâng quả càn khôn bằng đuôi. Thiên Nhãn tượng trưng cho Thượng đế, là hình thiêng của đạo Cao Đài.
Bao lam chánh điện được trang trí hình ảnh chín tầng mây, được gọi là “Cửu thiên khai hóa”. Có các vị tiên thánh của các tôn giáo được thể hiện theo hàng ngang và hàng dọc như sau: Hàng ngang, từ phải sang là Quan Thế Âm Bồ Tát, Lão Tử, Phật Thích Ca, Khổng Tử và Quan Công. Hàng dọc, từ Phật Thích Ca đến Lý Thái Bạch, Chúa Giêsu và Khương Tử Nha.
Tòa thánh Cao Đài Tây Ninh là nơi hành hương, tham quan và tìm hiểu về một tôn giáo bản địa của rất nhiều du khách trong và ngoài nước mỗi ngày. Với tinh thần hòa hợp, hiếu khách của các vị chức sắc ở Tòa Thánh, du khách sẽ được đón tiếp một cách nồng hậu để chiêm ngưỡng một công trình tôn giáo đặc sắc và được hướng dẫn giới thiệu từng đặc điểm của đền thờ cũng như những hình thức và đường lối của đạo.
 

ĐẠO CAO ĐÀI

Đạo Cao Đài còn mệnh danh là Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, do ông Ngô Văn Chiêu, một công chức ở Phú Quốc – Kiên Giang sáng lập năm 1919. Đạo Cao Đài tôn thờ ba đấng tối cao là đức Phật, Chúa Giêsu và đức Cao Đài.
Ngày 07/10/1926, đạo Cao Đài ra tuyên ngôn chính thức thành lập được Thống đốc Nam kỳ phê chuẩn cho phép hành đạo tại miền Nam. Lễ ra mắt của đạo Cao Đài cũng là lễ tấn phong các chức sắc trong đạo được tổ chức long trọng trong ba ngày 18,19 và 20/10/1926, tại chùa Từ Lâm, gần Tây Ninh. Trong lễ ra mắt có Toàn quyền Đông Dương và Thống đốc Nam kỳ đến dự.
Ông Lê Văn Trung được tôn làm Đức Giáo Tông, là người đứng đầu Cửu Trùng đài có trách nhiệm điều khiển chung về mặt nhân sự. Ông Phạm Công Tắc được phong là đức Hộ pháp có trách nhiệm trong việc phép tắc của tôn giáo. Đức Giáo Tông có ba hàng chức sắc thuộc ba ngành: Khổng giáo có y phục áo đỏ, Phật giáo có y phục áo vàng và Lão giáo có y phục áo màu lam. Ba màu đỏ, lam và vàng cũng tượng trưng cho uy tín, đức hạnh và lòng bao dung của đạo. Màu trắng là đồng phục cho tín đồ theo đạo.
Linh vật được thờ là hình tượng con mắt trái, được gọi là Thiên nhãn. Con mắt là động cơ của trái tim, là cánh cửa của tâm hồn. Qua con mắt, con người nhận thức được chân tâm, minh định được con người thật của chính mình để hướng đến sự hoàn thiện. Một ngọn đèn luôn được thắp sáng nơi bàn thờ chánh điện, vì theo quan niệm của đạo Cao Đài thì hai vầng nhật nguyệt luôn thay nhau thắp sáng cho dương trần. Trên bàn thờ còn có Tam bửu: hoa, rượu và trà. Hoa tượng trưng cho tinh. Rượu tượng trưng cho khí. Trà tượng trưng cho thần. Người ta quan niệm rằng, trong cơ thể con người có ba phần tạo nên và vận hành khách quan đó là tinh, khí và thần. Khi hành lễ đốt thêm năm nén hương và trầm, năm nén hương tượng trưng cho kim, mộc, Thủy, hỏa, thổ.
Khi hành lễ, có một vị nam chức sắc mặc áo xanh đi đầu, ông giữ vai trò chủ tế trong buổi lễ. Ngoài ra, còn có một vị nữ chức sắc lớnn tuổi mặc áo trắng, đội tấm voan phủ từ đầu đến chân đứng cạnh chủ tế và nhiều tín đồ nam nữ tham dự mặc trang phục màu trắng.
Tín đồ đạo Cao Đài cúng lễ bốn thời: sáu giờ sáng, 12 giờ trưa, sáu giờ chiều và 12 giờ đêm. Đạo Cao Đài theo chủ trương trong tinh thần hòa hợp tôn giáo. Tín đồ theo đạo sống theo tinh thần cởi mở, tương thân tương ái, làm việc thiện, giúp đỡ người nghèo khó là truyền thống tốt đẹp của người theo đạo Cao Đài. Đến nay, tín đồ theo đạo Cao Đài đã lan rộng khắp ba miền của đất nước. Tuy nhiên, đạo Cao Đài cũng đã chia ra nhiều môn phái.
NÚI BÀ ĐEN


Núi Bà Đen cao 986 mét, nằm ở phía đông bắc thị xã Tây Ninh, thuộc huyện Hòa Thành, giữa một vùng đồng bằng cách thị xã Tây Ninh khoảng 10 km. Nhìn từ xa, núi Bà Đen trông giống như chiếc nón rộng vành úp trên đồng bằng. Trên núi có nhiều đền chùa cổ kính, hang động đẹp, hoang sơ và nhiều loại cây cổ thụ.
Câu chuyện huyền thoại về Bà Đen được tín ngưỡng trong dân gian sùng kính: “Bà tên Lý Thị Thiên Hương, còn có tên là cô Đen sống ở huyện Dương Minh Châu. Nàng và chàng trai Lê Sĩ Triệt thề ước nên duyên, nhưng bị quan phủ Hoang Hóa muốn chia cắt mối tình. Ông bắt chàng đi lính để cưới nàng làm thiếp. Vì không muốn làm tỳ thiếp cho bọn quan lại, nên bà quyết định lên núi tu và bị cọp ăn thịt. Sau khi chết, bà rất linh thiêng và phù hộ cho nhiều người trong vùng. Theo cách giải thích từ góc độ Dân tộc học: vùng đất này có nhiều người Kinh và người Khmer sinh sống. Do đó, người phụ nữ được nhắc đến trong truyền thuyết có tên là bà Đanh, mà người Việt đọc trại thành Bà Đen”.
Lại có một truyền thuyết khác gắn liền với Gia Long – Nguyễn Ánh: “Khi Nguyễn Ánh và quân Tây Sơn đánh nhau, ông bị thua trận và chạy lên ngọn núi này ẩn nấp. Trong giấc mơ, ông thấy có một cô gái xinh đẹp, nhưng nước da đen giòn hiện ra và chỉ cho ông nơi ẩn nấp an toàn nhất. Sau này lên ngôi, ông muốn trả ơn cứu mạng nên cho xây một miếu ở núi và đặt tên là miếu Bà Đen”.
Đường lên đỉnh núi Bà Đen quanh co với nhiều cảnh quan đẹp. Lên đỉnh, du khách có dịp nhìn ngắm toàn cảnh nơi đây và càc vùng lân cận. Nhiệt độ thoáng mát, dễ chịu, thấp hơn các nơi khác trong vùng. Trên núi có điện thờ Bà Đen, chùa Phật, phía sau chùa Phật có đường lên tượng Phật nhập Niết bàn, hang Gió và đường lên đỉnh núi, chùa Hang, động Ba Cô… và nhiều hang động trong núi như: động Kim Quang, động Thanh Long, hang Ông Hổ….
Dưới chân núi là khu du lịch di tích lịch sử văn hóa núi Bà có diện tích rộng hàng chục hécta, với nhiều khu vui chơi, giải trí, nhà hàng, nhà nghỉ và nhiều dịch vụ phục vụ du lịch khác. Đường bộ lên núi rất dễ đi. Song, khu du lịch này con có hai loại hình dịch vụ phục vụ đưa khách lên tham quan núi bằng cáp treo và máng trượt có chiều dài đoạn đường hơn 1.200 mét trong khoảng thời gian 20 phút. Sử dụng hai loại dịch vụ này, du khách có dịp thưởng thức những kỹ thuật công nghệ hiện đại và cảm giác ở độ cao trên không để nhìn ngắm cảnh vật xung quanh núi.
Từ lâu, núi Bà Đen là nơi hành hương tham quan hấp dẫn của Tây Ninh và cả vùng miền Đông Nam bộ đối với nhiều du khách trong và ngoài nước. Núi Bà Đen còn là căn cứ cách mạng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Tại đây, có khu triển lãm bảo tàng trưng bày và giới thiệu những hình ảnh và hiện vật của cán bộ chiến sĩ của quân Giải Phóng trong cuộc kháng chiến.
 
HỒ DẦU TIẾNG

Hồ Dầu Tiếng thuộc huyện Dương Minh Châu, cách thị xã Tây Ninh khoảng hơn 30 km, giáp với địa phận tỉnh Bình Dương. Do điều kiện thiếu nước tưới tiêu trong sản xuất nông nghiệp, nên Bộ Thủy Lợi và tỉnh Tây Ninh quyết định ngăn sông Sài Gòn, đắp đập hồ Dầu Tiếng để chứa nước phục vụ nông nghiệp.
Công trình được khởi công xây dựng ngày 29/4/1981 với các hạng mục: Đập chính cũng là bờ bao dài 1.100 mét, cao 30 mét. Đập phụ dài 29.000 mét, cao 10 mét bao quanh hồ. Một đập tràn xả lũ ra sông Sài Gòn. Hai cống dẫn nước ra kênh Đông và kênh Tây. Kênh Đông tưới tiêu cho các huyện Trảng Bàng, Gò Dầu, Dương Minh Châu và khu vực sông Vàm Cỏ Đông. Kênh Tây dẫn nước tưới tiêu cho khu vực các huyện Tân Biên, Hòa Thành, Châu Thành…. Công trình hồ Dầu Tiếng được hoàn thành ngày 10/01/1985. Hồ có diện tích 27.000 hécta, sức chứa 1,5 tỉ mét khối nước.
Hồ Dầu Tiếng là một công trình thủy lợi nhân tạo, nhưng cảnh quan thiên nhiên rất lãng mạn, trữ tình. Không gian rộng lớn, sơn thủy hữu tình. Không khí trong lành, thoáng mát. Hiện nay, hồ Dầu Tiếng là tuyến tham quan du lịch hấp dẫn kết hợp với Tòa thánh Tây Ninh và núi Bà Đen. Hoặc tuyến liên hoàn hồ Dầu Tiếng và thắng cảnh núi Cậu, chùa Thái Sơn của tỉnh Bình Dương.
 
CĂN CỨ TRUNG ƯƠNG CỤC MIỀN NAM

Khu căn cứ Trung ương Cục miền Nam cách Tây Ninh khoảng 64 km. Đây là căn cứ địa của cách mạng lãnh đạo và chỉ đạo nhân dân miền Nam trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ đến thắng lợi. Căn cứ này là di tích lịch sử đã được nhà nước công nhận năm 1989.
Di tích lịch sử Trung ương Cục miền Nam đã được Sở Văn hóa – Thông tin Tây Ninh cùng với Bộ Văn hóa – Thông tin xây dựng, phục hồi nguyên trạng và hoàn thành vào ngày 15/4/1995, gồm có 1.253 mét giao thông hào được phục chế bằng xi măng giả đất, 1.370 mét đường nội bộ, 13 hầm chữ A, nhà của các vị lãnh đạo, hội trường, phòng họp, nhà bếp. Mỗi ngôi nhà cách nhau 100 mét, được lợp bằng lá trung quân, trong một khu rừng rậm rạp.
Đến khu căn cứ Trung ương Cục miền Nam, du khách có dịp tận mắt chứng kiến nơi ở và làm việc của các vị lãnh đạo cách mạng miền Nam như Võ Văn Kiệt, Nguyễn Văn Linh, Phạm Hùng, Nguyễn Chí Thanh, Phạm Thái Bường…. Căn cứ lịch sử cách mạng này là biểu tượng sáng ngời của trí thông minh, tài thao lược và tinh thần kiên dũng của nhân dân miền Nam.
 
Nguồn: CÁC TUYẾN DU LỊCH NAM BỘ nxb Trẻ 2006

DU LỊCH BÌNH DƯƠNG
Tác giả: Trần Huy Hùng Cường

Bình Dương là một tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ được bao bọc bởi các tỉnh thành như Bình Phước, Tây Ninh, thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai. Bình Dương là một trong các địa phương được hình thành sớm nhất trong tiến trình hướng về phương Nam của dân Việt. Năm 1698, quan Thống suất Chưởng cơ Nguyễn Hữu Cảnh vào miền Nam kinh lược đã lập hai huyện Phước Long và Tân Bình. Năm 1808, do nhu cầu phát triển nên hai huyện này được nâng lên thành phủ gồm tám huyện. Trong đó, huyện Tân Bình gồm các huyện Tân Long, Thuận An, Phước Lộc và Bình Dương. Năm 1841, huyện Bình Dương lại được chia thành hai huyện mới: Bình Dương và Bình Long. Năm 1889, xuất hiện tỉnh Thủ Dầu Một do Pháp thành lập.
Năm 1956, chế độ Ngô Đình Diệm đổi thành tỉnh Bình Dương. Và địa danh cấp tỉnh của Bình Dương xuất hiện từ thời điểm này. Từ năm 1956 đến tháng 12/1996, Bình Dương đã có trên 10 lần thay đổi tên gọi. Tên gọi cuối cùng trước khi trở về với tên gọi tỉnh Bình Dương là Sông Bé. Tại kỳ họp Quốc hội thứ 10, khóa IX vào năm 1996, Quốc hội đã có Nghị quyết chia tỉnh Sông Bé thành hai tỉnh Bình Dương và  Bình Phước.
Tổng diện tích của tỉnh khoảng 2.696 km2, có thị xã Thủ Dầu Một là trung tâm hành chính của tỉnh. Thị xã này nằm trên tả ngạn sông Sài Gòn, là vùng đất của Gia Định xưa đã có trên 300 năm lịch sử. Dân số khoảng 851.000 người, gồm có các dân tộc đang cùng nhau sinh sống: Kinh, Hoa, Khmer và đã hình thành một nền văn hóa lâu đời. Vùng đất này có nhiều ngành nghề truyền thống nổi tiếng cho đến ngày nay như gốm sứ, sơn mài, điêu khắc gỗ…. Nơi đây cũng là cái nôi của nhạc tài tử trước khi nở rộ khắp vùng đồng bằng sông Cửu Long. Một loại hình âm nhạc có tiền thân là nhạc lễ ngũ âm.
Bình Dương là cửa ngõ phía bắc để vào thành phố Hồ Chí Minh, và cũng là cửa ngõ lưu thông giữa các tỉnh miền Tây Nam bộ với các tỉnh Cao nguyên. Các con sông lớn chảy qua địa phận của tỉnh như sông Đồng Nai, sông Sài Gòn và sông Bé, cùng với nhiều kênh rạch tạo nên hệ thống tưới tiêu cho nông nghiệp phát triển. Giao thông Bình Dương rất thuận lợi, có quốc lộ 13 chạy dài xuyên suốt tỉnh và cũng là đường liên tỉnh nối liền thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Bình Phước, đường 741 nối liền thị xã Thủ Dầu Một với thị xã Đồng Xoài và trung tâm của huyện Phước Long của tỉnh Bình Phước.
Đất đai của tỉnh thích hợp với nhiều loại cây trồng như đất đỏ trồng cao su và cà phê, vùng đất xám có nhiều đồng cỏ phục vụ cho ngành chăn nuôi và trồng hoa màu, vùng đồng bằng thích hợp cho ruộng lúa và vườn cây ăn trái. Từ lâu, vườn trái cây Lái Thiêu nổi tiếng khắp miền Nam và cả nước với các loại trái cây măng cụt, dâu, chôm chôm, mít tố nữ….
Bình Dương có ít danh lam thắng cảnh nhưng có nhiều khu du lịch sinh thái như khu du lịch hồ Bình An, khu du lịch Cầu Ngang, vườn trái cây du lịch sinh thái Lái Thiêu… và làng nghề truyền thống được duy trì qua nhiều thế hệ như làng sơn mài, làng gốm…. Người dân quê hương Sông Bé mộc mạc, chất phác nhưng rất dạt dào tình cảm, hiếu khách là hình ảnh đặc trưng của con người quê hương Nam bộ.

VƯỜN TRÁI CÂY LÁI THIÊU



Đường vào vườn cây ăn trái


Vườn trái cây Lái Thiêu là một trung tâm du lịch sinh thái, thuộc ấp Hưng Thọ, xã Hưng Định, huyện Thuận An, tỉnh Bình Dương. Sở dĩ mang tên Lái Thiêu, vì địa phương này trước đây thuộc quận Lái Thiêu. Đến nay, người dân vẫn quen gọi theo tên cũ.
Từ lâu, Lái Thiêu nổi tiếng với vườn cây ăn trái với nhiều chủng loại đặc biệt đã trở thành đặc sản của địa phương như măng cụt, dâu, sầu riêng, bòn bon, mít tố nữ…, và các loại trái cây phổ biến khác như cam quít, bưởi, chôm chôm, vú sữa…. Hằng năm, từ tháng Tư đến tháng Tám là mùa thu hoạch trái cây của lái Thiêu, nhất là các loại trái cây đặc sản. Hiện nay, tổng diện tích cây trồng ăn quả của Lái Thiêu có trên 1.000 hecta, đã trở thành điểm du lịch xanh thu hút rất nhiều du khách khắp nơi trong cả nước và cả du khách quốc tế.
Tại đây, có rất nhiều vườn cây ăn trái được tổ chức để đón du khách đến tham quan. Đặc biệt là vườn cây ăn trái của chị Thu Nga đã tạo được uy tín đối với rất nhiều du khách trong và ngoài nước, và nhất là với các công ty du lịch. Trong khuôn viên rộng khoảng hai hecta, chị thu Nga đã tổ chức thành một khu du lịch sinh thái, là nơi sinh hoạt, vui chơi thư giãn cho du khách. Khi khách đến tham quan vườn cây ăn trái sẽ được chủ vườn tận tình hướng dẫn, giới thiệu từng loại cây, cách trồng và phương pháp chăm sóc từ khi cây ra hoa cho đến lúc thu hoạch. Ngoài việc thưởng thức hương vị của từng loại trái cây đặc sản của vườn, khu du lịch sinh thái của chị Thu Nga còn phục vụ các món ăn đặc trưng của Nam bộ cho du khách như cá lóc nướng trui, gà xào gừng, canh chua cá hoặc canh chua gà, lươn xào xả ớt…. Đặc biệt, các món ăn được chế biến từ các loại trái cây có sẵn trong vườn như: gà nướng sầu riêng, gỏi bưởi thịt gà, gỏi măng cụt sống thịt gà… là những món ăn đặc sản Lái Thiêu được du khách ưa thích. Ngoài ra, khu du lịch của chị Nga còn phục vụ khách đi tham quan trên sông Sài Gòn và ngắm cảnh vườn cây ăn trái bằng canô.
Vườn cây ăn trái du lịch xanh Lái Thiêu rất thích hợp cho mọi lứa tuổi. Du khách đến đây tham quan, tìm hiểu về các loại cây ăn trái và đời sống của người nông dân ở vùng cây ăn trái qua hàng chục năm duy trì ngành nghề truyền thống. Đây cũng là nơi thu hút rất nhiều học sinh, sinh viên tổ chức đến tham quan, sinh hoạt vào những dịp lễ hội và những ngày hè.
LÀNG GỐM SỨ



Làng gốm ở Bình Dương tập trung nhiều ở các địa phương như xã Thuận Giao, xã Hưng Định, thuộc huyện Thuận An; phường Chính Nghĩa của thị xã Thủ Dầu Một…. Gốm sứ Bình Dương đã trở nên nổi tiếng từ rất lâu với các sản phẩm mang những đặc điểm riêng biệt và mẫu mã phong phú được hàng trăm lò sản xuất giới thiệu cùng người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Sản phẩm gốm sứ truyền thống được sản xuất từ các xí nghiệp và công ty rất đa dạng về chủng loại, từ lọ cắm hoa, chậu trồng cây cảnh, đồ sành sứ, tượng người, con vật đến những sản phẩm trang trí nội thất, các loại đèn gốm, và cả vật liệu xây dựng cao cấp…. Mỗi sản phẩm mang nét đặc điểm đặc sắc với độ bóng bền và đẹp.
Chất lượng và giá trị sản phẩm còn tùy thuộc vào từng chủng loại, được quyết định từ khâu chọn nguyên liệu và chất liệu như cao lanh, đất sét được lấy ở đâu, loại men nào…. Các sản phẩm sau khi được nhào nặn hoặc đúc khuôn sẽ đem tráng men và đưa vào lò nung với nhiệt độ từ 5000c đến 1.8000c, tùy từng sản phẩm. Tuy nhiên, có một số sản phẩm cao cấp hoặc nhiều hoa văn trang trí phải nung đến hai hoặc ba lần sau  mỗi lần thêm kỹ thuật họa tiết, và mỗi lần nung phải đúng theo nhiệt độ qui định.
Qua nhiều thời  kỳ duy trì và phát triển, nghề làm gốm sứ Bình Dương ngày nay đã đạt đến trình độ cao. Từ đồ gia dụng đã tiến đến trình độ sản xuất gốm sứ công nghiệp. Hiện nay, Bình Dương là một trong những địa phương nổi tiếng của cả nước xuất khẩu gốm sứ sang nước ngoài với tiêu chuẩn và chất lượng cao.
CHÙA BÀ THIÊN HẬU


Chùa Bà Thiên Hậu là một công trình kiến trúc tôn giáo của bà con người Hoa ở Việt Nam, thờ bà Thiên Hậu Thánh mẫu. Chùa tọa lạc tại số 04 đường Nguyễn Du, thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, được quản lý bởi Hội Bốn ban người Hoa: Phước Kiến, Hẹ, Triều Châu và Quảng Đông.
Ban đầu, chùa được xây dựng bên bờ rạch Hương Chủ Hiếu vào giữa thế kỷ 19. Năm 1925, chùa được dời về vị trí hiện nay. Chùa thờ bà Thiên Hậu Thánh mẫu; Ngũ hành nương nương là năm vị thánh mẫu hành: Kim, Mộc , Thủy, Hỏa, Thổ; vợ chồng của một vị tướng Trung Hoa là Bổn Đầu Công; Thổ công….
Bà Thiên Hậu Thánh mẫu là con một gia đình họ Lâm, quê ở làng Mỵ Châu – Bồ Điền - Phúc Kiến, vào thời nhà Tống của đất nước Trung Hoa. Vào một ngày mưa to gió lớn, cha và anh của bà đi biển không về, nên bà chèo thuyền ra biển tìm hai người nhưng chỉ cứu được người anh. Từ đó, tiếng tăm của bà vang xa và được nhân dân trong vùng tôn sùng. Năm 21 tuổi, bà không bệnh mà mất. Sau đó, bà rất linh thiêng báo trước gió bão trên biển khơi, giúp nhân  dân thoát được nhiều cơn nguy hiểm, nên được người dân quanh vùng tôn vinh như một bậc thánh hiền và lập miếu thờ. Bà cũng được người Hoa di cư sang Việt Nam lập đền thờ ở nhiều nơi.
Hằng năm, chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương là nơi thu hút rất nhiều Phật tử và du khách khắp nơi đến cúng viếng, tham quan vào dịp lễ hội rằm tháng Giêng. Đây là cũng là dịp để bà con cầu phúc, cầu lộc cho năm mới. Ngoài phần lễ còn có phần hội với nhiều trò và  tiết mục vui. Ngoài ra, hằng năm còn tổ chức lễ vía Bà rất linh đình vào ngày 23/3 âm lịch. Nơi đây là một trong ba địa phương có lễ hội lớn nhất ở Nam bộ,  gồm lễ hội vía Bà Chúa Xứ ở núi Sam - Châu Đốc – An Giang, lễ hội vía Bà Đen – Tây Ninh và lễ vía Bà Thiên Hậu – Bình Dương. Trong dịp này, có rất nhiều khách hành hương từ nhiều nơi về tham dự.

LÀNG SƠN MÀI
Làng sơn mài Tương Bình Hiệp kéo dài trên một con đường khoảng ba đến bốn km, thuộc thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, đã hình thành từ nhiều thế hệ và đã trở thành nghề truyền thống với hàng trăm gia đình tham gia sản xuất. Nghề sơn mài này đã nổi tiếng với chất lượng cao và nhiều mẫu mã phong phú với hai loại sản phẩm khảm và sơn mài.
Hàng sơn mài Tương Bình Hiệp với các sản phẩm như bức tranh phong cảnh, chân dung thờ tự của các tôn giáo như ảnh Đức Mẹ, Chúa Giêsu, Phật Thích Ca, Phật Quan Thế Âm…, các tác  phẩm nghệ thuật, hoặc đồ dùng gia đình như khay, hộp đựng đồ trang sức cho đến các  mặt hàng thủ công mỹ nghệ cao cấp. Hàng khảm với các sản phẩm đồ gỗ cao cấp như tủ thờ, bộ trường kỷ, giường….
Sản phẩm sơn mài phải qua nhiều công đoạn sản xuất với các nguyên liệu là gỗ, sơn ta và các loại vỏ trai ốc. Giá trị của mỗi sản phẩm cũng tùy thuộc vào từng loại gỗ để sản xuất vỏ trai ốc để trang trí. Có thể dùng gỗ thiên nhiên hoặc các loại ván tổng hợp như  các loại ván ép, MDF, veneer…. Vỏ trai ốc cũng có nhiều loại như xà cừ là loại ốc ở biển có vân nhiều màu và dày, ốc xác là hến biển có màu trắng hoặc vàng, ốc ngọc nữ, ốc xanh. Đắt nhất là các sản phẩm được làm từ xà cừ và  ốc xác vàng. Từ các chất liệu này, người thợ phải trải qua nhiều công đoạn như sơn hom khuôn gỗ làm nền đến sáu nước. Vỏ trai ốc được vẽ mẫu và lộng hình cho bức tranh, dùng keo dán lên khuôn gỗ đã sơn hom, phải qua hai lần sơn lót và mài nước, tiếp tục qua hai lần sơn phủ lên toàn bức tranh và mài nước. Sau đó, dùng dụng cụ để tách, đục những đường nét hoa văn tạo hình cho hình ảnh của vỏ trai ốc, như đường vân của lá, mắt mũi miệng cho người, vẩy cho cá…. Sau cùng, dùng sơn đen phủ lên hoa văn đường nét vừa tạo và đem mài nước. Đến đây, người thợ đã hoàn thành phần sơn mài. Cuối cùng, dùng sơn bóng thổi lên hoặc đáng bóng cho bức tranh là được một sản phẩm hoàn hảo đến tuyệt vời.
Sản phẩm khảm cũng có những công đoạn giống như sơn mài như vẽ mẫu và lộng hình để khảm vào gỗ. Những công đoạn tiếp theo như đục mảnh lên gỗ để ghép hình ảnh muốn khảm vào. Sau đó, người thợ phải làm những công đoạn như hạ mặt, mài cho gỗ và vỏ trai ốc liền khít nhau, mặt gỗ và mặt vỏ trai ốc phẳng lì và dùng dụng cụ tách, đục tạo hình như cách làm sơn mài. Cuối cùng sơn bóng hoặc đánh bóng để sản phẩm thêm đẹp và giá trị.
Ngoài ra, việc pha sơn cũng là một trong những vấn đề quan trọng để làm nên một sản phẩm bền, đẹp, chất lượng cao. Tùy theo  kinh nghiệm của mỗi người thợ và bí quyết của từng gia đình nên được xem là bí mật nhà nghề.
Đến thăm làng sơn mài, du khách sẽ được tận mắt quan sát từng công đoạn của nghề truyền thống độc đáo này. Hiện nay, làng sơn mài Tương Bình Hiệp thu hút rất nhiều du  khách đến tham quan và mua sắm. Trong đó, có cơ sở sơn mài Thanh Đào với những người thợ là thành viên của một đại gia đình có kinh nghiệm cha truyền con nối qua nhiều đời. Đến đây, du khách sẽ được chính những người thợ tiếp đón nồng hậu và hướng dẫn, thực hành cho xem một cách nhiệt tình qua từng công đoạn để hoàn thành một sản phẩm sơn mài hoặc khảm bằng vỏ trai ốc.
Nhiều sản phẩm của làng sơn mài này đã được xuất khẩu sang nước ngoài và tham gia nhiều hội chợ trong nước quốc tế. Sản phẩm của làng sơn mài Tương Bình Hiệp đã được bạn bè quốc tế đánh giá cao và đến đây để học hỏi  kinh nghiệm làm nghề truyền thống này.

Làng Nghề Sơn Mài Tương Bình Hiệp (Thị Xã Thủ Dầu Một - Tỉnh Bình Dương)

Mài tranh

Theo nguồn sử liệu địa phương thì đến giữa thế kỷ 18, lớp lưu dân từ miền Bắc, từ xứ Ngũ Quảng xa xôi đã xuôi theo dòng sông Sài Gòn đến tụ cư, lập nghiệp ở huyện Bình An (Thủ Dầu Một). Trong số đó, có nhiều người tìm về vùng đất Tương Bình Hiệp hoang vu, cùng hợp sức khai phá đất, làm nông nghiệp dọc theo triền sông Sài Gòn. Mãi đến năm 1861, khi Pháp chiếm huyện Bình An thì địa danh Tương Bình Hiệp mới xuất hiện và trở thành một trong mười xã thôn của tổng Bình Thổ thuộc tỉnh Thủ Dầu Một.
Đến cuối thế kỷ 18, theo dòng di dân, nhiều lớp thợ sơn mài từ đất Quảng Bình, Thuận Hóa đã mang theo nghề sơn vào tận xứ Đồng Nai, Gia Định trong đó có Tương Bình Hiệp. Tuy nhiên, Tương Bình Hiệp, thoạt đầu mới chỉ có một vài hộ chuyên làm sơn son thếp vàng và pha chế sơn then. Đến mãi về sau, làng nghề Tương Bình Hiệp dần dần phát triển, thợ Thủ sơn mài trở nên nổi tiếng khắp vùng Nam Kỳ lục tỉnh. Theo lời một số nghệ nhân, vào khoảng cuối những năm 30 của thế kỷ XX, hai ông Năm Nhương và Ba Lắm sau khi học xong lớp dạy nghề sơn mài ở Trường Mỹ nghệ thực hành Thủ Dầu Một đã về làng mở cơ sở sơn mài. Sau đó, khoảng cuối thập niên 40, ông Lê Văn Có – mọi người thường gọi thầy giáo Có hay giáo Sơn cũng trở về làng dạy nghề cho con cháu và lớp thanh niên trong làng. Cứ thế, kỹ thuật sơn mài được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.



Cẩn xà cừ


Thập niên 50 của thế kỷ trước, với sự xuất hiện của xưởng sơn mài Thanh Lễ do hai  ông Trương Văn Thanh và Nguyễn Thanh Lễ gây dựng đã tạo nên một mốc son mới cho chiếc nôi sơn mài Tương Bình Hiệp. Với sự đóng góp của những nghệ nhân tài hoa, xuất sắc như: Thái Văn Ngôn, Ngô Từ Sâm, Trương Văn Cang, Trần Văn Nam và một số thầy giáo Trường Mỹ nghệ thực hành Thủ Dầu Một như: Châu Văn Trí, Nguyễn Văn Yến, Nguyễn Văn Tuyền  đã góp phần đưa loại hình sơn mài bước sang một giai đoạn mới, mẫu mã sản phẩm ngày một đa dạng, nổi tiếng. Từ xưởng vẽ, sơn mài bước ra ngoài cuộc sống, đi về các làng nghề tạo nên sự hội ngộ diệu kỳ giữa họa sĩ và nghệ nhân. Nhiều cơ sở sơn mài mọc lên, sản phẩm ngày càng phong phú, đa dạng đáp ứng được thị hiếu thẩm mỹ, nhu cầu sử dụng của khách hàng và Tương Bình Hiệp trở thành một thương hiệu nổi tiếng.
Sơn mài gồm nhiều thể loại như: sơn lộng; sơn mài vẽ lặn, vẽ phẳng, vẽ nổi, thếp vàng bạc, sơn mài cẩn ốc, cẩn trứng và sơn khắc,… Sơn truyền thống dùng ở Tương Bình Hiệp là một hỗn hợp sơn Nam Vang và sơn Phú Thọ được pha chế riêng khác với các vùng khác trong nước. Trong khâu chế biến sơn, đánh sơn cho chín được xem là một khâu quan trọng, đòi hỏi tay nghề, quá trình tích luỹ kinh nghiệm lâu năm của người thợ sơn. Để tạo sơn quang đen, người thợ cho sơn sống vào chảo sắt và phải dùng chày sắt đánh sơn ở ngoài trời nắng để sơn được đẹp màu. Sau khi pha tòng chỉ xong, tiếp tục đánh sơn cho đến khi nào sơn dẻo lại, trong, thấy màu đen bóng, mượt là được. Còn đánh sơn cánh gián thì ngược lại. Sơn sống được đổ vào loại chậu gỗ và dùng chày gỗ đánh quấy sơn. Người thợ đánh sơn trong nhiều ngày cho đến khi sơn chín, nổi bọt lăn tăn, sơn trong suốt tựa màu cánh con gián nên gọi là sơn cánh gián. Với sơn cánh gián, người nghệ nhân pha chế các màu khác nhau, nhưng pha với liều lượng như thenào còn phụ thuộc vào kinh nghiệm, tay nghề của từng người. Chẳng hạn như, để pha được màu marông trông sang trọng, ấm áp làm khung tranh, hay làm mặt bàn, ghế thì đó còn là một bí  quyết sử dụng phù hợp lượng bột chu đỏ với bột chu hồng cánh sen.



Một số cơ sở sơn mài tại làng Tương Bình Hiệp
 
 Sau khi đã có nguyên liệu sơn, tùy theo loại sản phẩm mà cốt được tạo bằng những chất liệu khác nhau, như: gỗ dùng làm bàn ghế, tủ, bình; ván ép dùng làm tranh, hộp; gốm dùng làm bình, tượng; vải hay giấy dùng làm cốt cho những sản phẩm thường có kiểu dáng nhẹ, mỏng như  bát đĩa, lục bình,... người thợ mới bắt đầu thực hiện khâu phất vải cho cốt mộc. Sau công đoạn phất vải, thông thường người thợ phải qua 5 công đoạn sơn: sơn bó, sơn hom, sơn lót, sơn quang thí, sơn quang và sau mỗi lớp sơn đã khô đều phải đem ra mài nước. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của nghệ nhân Tám Khiêm, chỉ mài sau khi hoàn tất xong từng công đoạn, không cần thiết cứ mỗi lớp mỗi mài và tuỳ thuộc vào tạo tác loại sản phẩm là tranh khổ lớn, khổ bé, là cẩn ốc, cẩn trứng, dát vàng dát bạc hay là một loại đồ mỹ nghệ cụ thể nào đó mà sơn có thể lên 16 đến 30 lớp.
Đối với sản phẩm cẩn ốc, sau khi phất vải xong, người thợ lấy sơn sống trộn đều với bột thạch cao để làm sơn hom. Khi hom chừng 2-3 lớp thì đem cẩn ốc. Các nghệ nhân đã biết khai thác màu sắc, chất liệu từ nhiều loại ốc khác nhau như: xà cừ, ngọc nữ, bào ngư, trai đỏ, trai trắng, xác trắng, xác vàng, vẹm xanh,… để tô điểm, sáng tạo cho tác phẩm của mình. Căn cứ theo đề tài định khảm, ốc được lựa chọn cẩn thận, sau đó người thợ vẽ can lại mẫu lên từng mảnh ốc. Theo nét vẽ, những người thợ sẽ thực hiện khâu cưa ốc rồi mới ráp lại thành hình. Ở công đoạn này đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn của người thợ lành nghề khi cưa những đường nét thật mảnh mà tránh bị đứt gãy. Cưa ốc xong đem ghép ốc theo đúng mẫu rồi dùng sơn sống dán từng mảnh ốc lên bề mặt sản phẩm. Ốc dán xong, đem hom tiếp cho đến khi nào sơn bằng mặt ốc là được. Công đoạn cuối, người thợ phủ lên tranh một lớp sơn quang bóng, đem ủ cho thật khô rồi mới tiến hành đánh bóng cho sản phẩm.
Dù vẽ hay cẩn ốc, tranh và sản phẩm sơn mài đều được mài dần ra, cắt bỏ lớp sơn, màu phía trên để lộ lớp màu cần giữ lại. Sau khi đã mài hoàn chỉnh là công việc đánh bóng, cũng hết sức công phu, tỉ mỉ.



Các sản phẩm sơn mài


Trong những năm vừa qua, sản phẩm sơn mài Tương Bình Hiệp chịu sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường, nhiều doanh nhân, nghệ nhân đã co những biện pháp để sản xuất sơn mài hàng loạt. Mẫu mã trở nên luôn luôn mới, đáp ứng cho mọi loại hợp đồng và khách hàng trong, ngoài nước. Tuy nhiên, trong cái nhộn nhịp của thị trường sơn mài áp dụng kỹ thuật mới, sơn mài truyền thống làm từ chất liệu sơn ta đang thiếu vắng dần. Ví dụ như nhiều nghệ nhân đã kết hợp dùng sơn PU làm lớp sơn phủ ngoài, giúp cho việc sản xuất trở nên nhanh và dễ dàng hơn nhưng chính kiểu làm sơn mài giả này sẽ làm mất đi vẻ đẹp của sơn mài truyền thống và làm mất danh tiếng làng nghề. Đáng lo là lớp thợ trẻ bây giờ ít  người còn mặn mòi, tâm huyết với nghề sơn mài truyền thống. Vì dùng sơn ta giá thành cao, kỹ thuật pha chế lại phức tạp, tốn nhiều thời gian, công sức nên ngày nay, đa phần các cơ sở đều dùng sơn Tây - loại sơn hạt điều làm chất liệu chính cho sơn mài, vì loại sơn hóa chất đáp ứng được màu sắc, cho ra sản phẩm nhanh, không mất nhiều công, giá thành lại rẻ. Có thể nói trăn trở về một làng nghề truyền thống đang dần mai một và liệu ngày mai, trong dòng chảy cuộc sống hiện đại, kỹ thuật dùng sơn ta trong quy trình sản xuất sơn mài còn giữ được sức sống của nó? 
Song có một điều không thể phủ nhận, là độ bền, độ bóng đẹp của chất liệu sơn ta đã làm cho sản phẩm sơn mài trở thành thứ ngôn ngữ của thời gian. Vẫn có những người khách sành điệu tìm đến các sản phẩm sơn mài đích thực, điều đó càng chứng tỏ được sức bền và một vẻ đẹp lộng lẫy của sơn ta. Cũng chính vì thế, bác Tám Khiêm và một số ít ỏi nghệ nhân trong làng vẫn đặt yêu cầu chất lượng sản phẩm lên hàng đầu  và vẫn âm thầm trung thành với chất liệu sơn ta... Thiết nghĩ, tìm một con đường để phát triển là tất yếu song cũng hết sức khó khăn khi mà loại hình sơn mài mỹ nghệ truyền thống vẫn chưa tìm được một tiếng nói chung cho một chất lượng sản phẩm mang thương hiệu Tương Bình Hiệp theo đúng nghĩa.
B.T.H(Trường Đại học Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh)

KHU DU LỊCH
VĂN HÓA LỊCH SỬ ĐẠI NAM
Khu du lịch văn hóa lịch sử Đại Nam tọa lạc tại xã Hiệp An, thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Đây là một công trình du lịch văn hóa nhằm giáo dục truyền thống lịch sử của dân tộc cho các thế hệ mai sau, đồng thời giới thiệu hình ảnh đất nước Việt Nam qua những mô hình được mô phỏng từ những công trình xây dựng.
Khu văn hóa lịch sử Đại Nam gồm có các công trình hạng mục: cụm thắng cảnh Ngũ Hành Sơn có diện tích chín hecta, cụm mô hình đất nước Việt Nam có diện tích hơn 30 hecta, cụm thắng cảnh vịnh Hạ Long với diện tích 18 hecta, Cửu Long giang, khu kỳ quan thế giới thu nhỏ, khu vui chơi, cửu trùng đài. Trong đó, nhà thờ tự Đất nước thờ 18 vị vua Hùng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, các anh hùng liệt sĩ và các tướng lĩnh qua các thời kỳ từ ngày dựng nước.
Ngoài ra, các công trình dịch vụ phục vụ du khách đến tham quan khu du lịch văn hóa lịch sử Đại Nam đang được tiến hành xây dựng như nhà hàng, khách sạn và các khu vui chơi giải trí khá. Toàn bộ diện tích khi công trình được hoàn thành sẽ có qui mô 450 hecta.




CHÙA CỔ NÚI CHÂU THỚI




Châu Thới cổ tự là một ngôi chùa có kiến trúc hoành tráng, tọa lạc trên đỉnh núi Châu Thới, thuộc xã Bình An, huyện Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Đây là một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng của đất Gia Định xưa được gìn giữ, tôn tạo và phát triển cho đến ngày nay. Châu Thới là một ngọn núi nhỏ, cao khoảng hơn 100 mét, tọa lạc giữa vùng đồng bằng.
Chùa núi Châu Thới được khai sơn từ năm 1612. Đến nay, ngôi chùa đã trải qua nhiều lần trùng tu và xây dựng. Ngôi chùa hiện nay được xây dựng vào năm 1954. Cổng tam quan được xây dựng năm 1970. Đến năm 1992, chùa được tập trung đại trùng tu, xây dựng thêm nhiều công trình hạng mục. Và hiện nay, chùa vẫn đang được tiếp tục sửa chữa những công trình đã bị hư hỏng, xuống cấp.
Ngôi chùa mang nét kiến trúc đặc trưng của phương Đông. Nóc có nhiều mái đao trang trí hình rồng phụng, lợp ngói chồng lên nhau: nóc chánh điện và nóc điện thờ Ngọc Hoàng có hai mái chồng, nóc điện thờ Quan Thánh Đế có ít nhất bốn mái chồng. Các trụ cột của chùa được làm bằng gỗ thật hoặc xi măng giả gỗ. Đa số các trụ cột đều được trang trí bằng những con rồng uốn lượn quanh thân cột, hoặc giả thân cây có nhiều hoa lá và quả. Chùa cổ núi Châu Thới có nhiều điện thờ. Ngoài chánh điện thờ Phật Di Đà, Phật Thích Ca, Phật Di Lặc, Quan Âm, Thế Chí, Thập bát La Hán, Thập điện Diêm Vương…. Còn có các điện thờ khác như điện thờ Quan Thánh Đế, điện thờ Diêu Trì Địa Mẫu, điện thờ Thánh Mẫu, điện thờ Ngọc Hoàng, điện thờ Tổ…. Ở các điện thờ đều được trang trí bao lam sơn son thếp vàng có chạm khắc rồng phượng và chim muông hoa lá….
Trong chùa còn lưu giữ hàng trăm pho tượng lớn nhỏ được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau qua nhiều đời trụ trì, đánh dấu những giai đoạn phát triển của ngôi chùa từ khi khai sơn đến nay. Từ những thánh tượng được làm bằng đất sét nhỏ, bằng gỗ, bằng xi măng, bằng đá cho đến những pho tượng lớn được đúc bằng đồng ngay từ những năm đầu tiên của thiên niên kỷ mới này. Những pho tượng bằng đồng như Quan Thánh Đế, Phật Di Đà, Phật Di Lặc Thích Ca, Quan Âm, Thế Chí. Trong đó có tượng Quan Thánh Đế có trọng lượng sáu tấn.
Lên núi Châu Thới tham quan và viếng chùa cổ là một dịp du khách được ngắm toàn cảnh của những thành phố quanh vùng: thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Biên Hòa, xa xa là thị xã Thủ Dầu Một và dòng sông Đồng Nai uốn quanh. Không khí trên núi mát mẻ, Phong cảnh hữu tình và yên tĩnh. Danh thắng này đã được Bộ Văn Hóa công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa ngày 06/12/1989.

Cảm ơn Lyenson, đã cho Ct.Ly biết thêm những nơi du lịch mà là

 dân Nam Bộ nè,  cũng chưa đi qua ( quê quá đi )

Châu Thới có nghe tên, nhưng khg nhớ rõ lắm, nhờ Lyenson post tiếp
để Ct.Ly được mở thêm tầm mát nhé

Ở Bình Dương, nhớ khi xưa có nhà làm về Sơn mài Thành Lễ có tiếng
 lắm mà, bây giờ con cái sang Pháp, vẫn còn " ký tên " Thành Lễ,
nhưng toàn là sơn mài bằng dầu, nhưng không có cẩn xa cừ " xa cừ "
đâu mà cẩn

Núi Châu Thới trước 1975 thuộc địa phận tỉnh Biên Hoà, sau này Dĩ An sát nhập với huyện Tân Thuận (Lái Thiêu) thành huyện Thuận An mới thuộc tỉnh Bình Dương. Giờ thì Dĩ An cũng tách ra là một huyện riêng rồi, nhập lại rồi tách ra riết khiến dân bản địa như tôi cũng không biết đường đâu mà lần .
Riêng thương hiệu Thành Lễ nổi tiếng với tranh sơn mài khi xưa có tiền thân là xưởng “Thanh & Lễ” do hai ông Trương Văn Thanh và Nguyễn Thành Lễ hợp tác sáng lập năm 1943. Đến đầu những năm 60, ông Nguyễn Thành Lễ tách ra riêng, lập nên xưởng Thành Lễ. Từ đó, bắt đầu một quá trình kinh doanh và sáng tạo lừng lẫy đủ tạo dựng một tên tuổi không phai mờ. Họa sĩ Thành Lễ sinh năm 1919 tại Long Xuyên, học chuyên về sơn mài và chạm trổ, tốt nghiệp trường Mỹ thuật Thủ Dầu Một khoảng năm 1940 (có tài liệu cho là năm 1938). Khi tách ra, xưởng sơn mài Thành Lễ đặt tại Bình Dương có 12 họa sĩ, 2 nghệ nhân vẽ kiểu, 20 người chuyên làm đồ mộc, 60 người chuyên về sơn, 4 thợ chạm, 1 thợ cẩn xà cừ. Xưởng Thành Lễ được xây dựng khá quy mô ở Bình Dương. Bên cạnh xưởng chế tác là phòng trưng bầy đuợc trang trí rất đẹp .
Sau 1975, ông Thành Lễ cùng gia đình sang sống ở Pháp. Theo thông tin trên mạng, con rể ông là Hoàng Đình Tuyên tiếp tục mở xưởng sơn mài cũng lấy tên Thành Lễ và có tham gia triển lãm ở các hội chợ mỹ nghệ ở Pháp và có đoạt một số giải thưởng. Ngoài ra, có thông tin cho là ông Marcel Nguyễn, con trai ruột ông Thành Lễ cũng mở một cửa hàng sơn mài tại Paris. Năm 1984, Toà Thánh Vatican Rome (Italy) đặt hàng một bức tranh sơn mài Thành Lễ dài 1x3m không rõ được sản xuất từ nguồn nào. Và 20-4-1990, đài Truyền hình TF1 của Pháp đã  thực hiện một phóng sự về sản phẩm sơn mài Thành Lễ ở hải ngọai. Như vậy, tên tuổi Thành Lễ đã được tiếp nối từ chính gia đình ông.
Công ty XNK Thành Lễ hiện nay tại Bình Dương không phải là Thành Lễ ngày trước, mà thương hiệu này được UBND tỉnh Sông Bé trao tặng cho HPD, một thương gia xuất thân công an, năm 1991. Tuy lúc đầu cũng có kinh doanh mặt hàng sơn mài, nhưng sau này kinh doanh đa ngành nghề, mà chủ yếu là xăng dầu.
Đại gia HPD, còn được gọi là Dũng lò vôi, là người đứng ra xây dựng khu DLVHLS Đại Nam tại BD.
Tặng Ct.Ly tấm ảnh chợ Búng kèm theo đây nè .


[image]http://diendan.vnthuquan.net/upfiles/21636/72FA608810A54B7BBF6C49EBE47D8EF4.jpg[/image]

Attached Image(s)

Tác giả: Trần Huy Hùng Cường

Bình Phước là tỉnh miền núi tiếp giáp giữa đồng bằng và cao nguyên, thuộc miền Đông Nam bộ. Vì thế, địa phương này có nhiều rừng bạt ngàn và dãy núi thấp chập chùng. Phía bắc và tây bắc của tỉnh là một đường biên giới dài giáp với Campuchia. Phần đất còn lại của tỉnh tiếp giáp với các tỉnh từ cao nguyên xuống đồng bằng như Đắk Nông, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương và Tây Ninh.
Tổng diện tích của tỉnh Bình Phước chiếm khoảng 6.856 km2. Phần lớn, đất đai ở Bình Phước là loại đất đỏ nên rất thích hợp với các loại cây công nghiệp như cao su, tiêu, cà phê và điều…. Địa hình của tỉnh có hai con sông đi qua: sông Sài Gòn ở vị trí ranh giới giữa Tây Ninh và Bình Phước và sông Bé bắt nguồn từ phía bắc của tỉnh và phần hạ nguồn hòa vào sông Đồng Nai.
Dân số của tỉnh khoảng 765.000 người, gồm nhiều dân tộc đang cùng nhau sinh sống như Kinh, S’tiêng, Khmer, M’nông, Nùng, Tày và một ít người Hoa. Vì thế, Bình Phước có nhiều lễ hội phong phú mang nét văn hóa của từng dân tộc. Thị xã Đồng Xoài là trung tâm hành chính của tỉnh và các huyện với những địa danh nổi tiếng trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ như Phước Long, Bình Long, Lộc Ninh….
Tỉnh có hai quốc lộ chính đi qua như quốc lộ 13 nối liền với Bình Dương và thành phố Hồ Chí Minh, quốc lộ 14 nối liền với các tỉnh cao nguyên như Đắk Nông, Đắc Lắk, Gia Lai, Kon Tum đến Quảng Nam. Kinh tế chủ yếu của tỉnh Bình Phước là các loại cây công nghiệp với diện tích đất trồng cây cao su chiếm số lượng lớn.
Đến Bình Phước, du khách sẽ được tận hưởng không khí, thắng cảnh đặc trưng của cả hai miền đồng bằng và cao nguyên. Vì thế, Bình Phước có thắng cảnh đẹp như Thác số 4, thác Đứng, thác Mơ, Trảng cỏ Bù Lệch thuộc huyện Bù Đăng, núi Bà Rá…. Bên cạnh những thắng cảnh đẹp là những di tích lịch sử hào hùng của dân tộc trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

HỒ SÓC XIÊM

Hồ Sóc Xiêm thuộc ấp Lòng Hồ, xã Tân Hưng, huyện Bình Long, Bình Phước. Hồ này được hình thành từ những năm 1980, trong quá trình phát triển kinh tế, đắp đê giữ nước tưới tiêu cho nông nghiệp và làm đường phát triển giao thông địa phương. Con đường từ thị trấn An Lộc vào hồ Sóc Xiêm được trải nhựa phẳng lì, hai bên là rừng cây cao su bạt ngàn tạo nên cảnh quan hữu tình, thơ mộng.
Khu vực hồ Sóc Xiêm vốn có địa hình lòng chảo, xung quanh có nhiều đồi núi và rừng cây bao phủ. Đường chu vi quanh hồ có chiều dài hơn 3.000 mét. Nước hồ trong xanh, có nhiều loài cá sinh sống. Mùa khô, lòng hồ có nơi sâu đến khoảng 20 mét, chủ yếu là nguồn nước mạch từ lòng đất. Vào mùa mưa lũ, nước mưa từ trên các đồi núi xung quanh đổ về nên nước mặt trong hồ dâng cao.
Hồ Sóc Xiêm cũng là kho dự trữ cá cho người dân địa phương. Phong cảnh xung quanh hồ ngoạn mục. Từ những bụi cây ven hồ, tiếng chim hót lảnh lót và những cánh rừng trên những ngọn đồi uốn quanh trập trùng… rất thích hợp với loại hình du lịch dã ngoại, câu cá… hoặc tham quan tìm hiểu văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số và các di tích lịch sử.
THÁC SỐ 4

Thác số 4 thuộc Công ty cao su Bình Long, tọa lạc tại ấp Sóc Trào, xã Tân Lợi, huyện Bình Long, Bình Phước. Thác số 4 có tổng diện tích 22 hecta. Trong khuôn viên này có ngọn thác bắt nguồn từ những dãy đồi núi chung quanh vùng, và được đặt tên Thác số 4 từ hàng chục năm nay.
Thác số 4 được phát triển thành khu du lịch vui chơi, giải trí với diện tích gần bốn hecta. Ngọn thác chảy róc rách quanh năm tạo nên cảnh quan lãng mạn. Trong công viên còn có nhiều loại cây hoa kiểng quý rất đẹp, làm cho quang cảnh xunh quanh thác càng thêm thơ mộng. Nhất là khung cảnh này tọa lạc giữa rừng cây cao su với những khu nhà nghỉ rải rác, nên thắng cảnh thiên nhiên nơi đây mang nét đặc sắc mà hiếm nơi nào có được.
Đến nơi đây, ngoài tham quan thắng cảnh tự nhiên, du khách có thể khám phá những rừng cây cao su bạt ngàn nên rất thích hợp với những đoàn khách tham quan, cắm trại.

KHU DI TÍCH LỊCH SỬ TÀ THIẾT

Khu Di tích lịch sử Tà Thiết là căn cứ của Bộ Chỉ huy miền Nam, còn được gọi là Rừng Chính Phủ. Đây là nơi tiếp nhận, huấn luyện cho các đội quân từ Bắc vào Nam chiến đấu và phân phối nhân lực cho các địa phương. Khu căn cứ này cũng được xem là trạm tiếp vận cuối cùng của đường mòn Hồ Chí Minh từ miền Bắc vào chiến trường Nam bộ. Hiên nay, khu di tích lịch sử Tà Thiết thuộc xã Lộc Thành, huyện Lộc Ninh, Bình Phước.
Trong khu vực 16 km2 trên mảnh đất rừng Tà Thiết, các công trình kiến trúc theo kiểu dã chiến nhưng uy nghi và đẹp mắt như ngôi nhà làm việc của Bộ tư lệnh Miền, các mái nhà làm việc của Phó Tư lệnh, Thủ trưởng Bộ Tham mưu, Cục chính trị, Cục hậu cần, Hội trường… và vườn cây ăn trái, ao cá, vườn rau. Tất cả đều được xây dựng xen lẫn trong rừng và gần với gia đình đồng bào thôn xóm. Tại đây, ba cuộc hội nghị liền nhau đã diễn ra trong suốt sáu ngày đêm từ ngày 03/4/1975 đến ngày 08/4/1975 do Đại tướng Văn Tiến Dũng và Đoàn Bộ tổng tham mưu Bộ Quốc phòng cùng với Bộ tư lệnh Miền lập ra kế hoạch giải phóng Sài Gòn và thành lập Bộ Chỉ huy chiến dịch giải phóng Sài Gòn. Trong cuộc họp vào trung tuần tháng 4/1975, Bộ Chính trị đã quyết định đặt tên cho chiến dịch này là “Chiến Dịch Hồ Chí Minh”.
Từ ngày 26/4/1975, chiến địch Hồ Chí Minh bắt đầu. Đến bốn ngày tiếp theo gọi là giờ ”G”. Tại Hội trường “Rừng chính Phủ – Tà Thiết”, Bộ Chỉ huy chiến dịch và Bộ Tư lệnh Miền chăm chú theo dõi từng giờ từng phút các mũi tiến quân từ các hướng của quân giải phóng…. Đúng 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, tin mừng vang lên từ chiếc radio để trên bàn của Hội trường, Đài phát thanh Sài Gòn phát lời của Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Dương Văn Minh đầu hàng vô điều kiện và lệnh cho quân đội Sài Gòn hạ súng….
Ngày nay, khu Căn cứ quân ủy và Bộ Tư lệnh Miền được xây dựng và phát triển thành khu di tích lịch sử Tà Thiết. Trong khuôn viên rộng 300 hecta gồm có các công trình được xây dựng và phục chế như: nhà trưng bày; các ngôi nhà để ở và làm việc của các vị lãnh đạo cao cấp Bộ Tư lệnh Miền: Trần Văn Trà, Phạm Hùng, Lê Đức Anh, Nguyễn Thị Định; Hội trường là nơi hội họp và đón tiếp những đoàn khách của Trung ương và là nơi thành lập Ban Chỉ huy chiến dịch Hồ Chí Minh; bếp Hoàng Cầm; hầm di chuyển chữ “A”; hầm giao ban được thiết kế âm dưới  lòng đất, có nóc cao hơn mặt đất 40 cm. Các mái nhà được lợp bằng lá trung quân bằng nhựa để ít bị hư hỏng, nhằm phục chế lại nguyên trạng những mái nhà lá trung quân ngày xưa. Trong khuôn viên có nhiều loại cây kiểng đẹp và những loại cây ăn trái được các vị lãnh đạo cao cấp của nhà nước trồng lưu niệm như vú sữa, nhãn, me, xoài mút, gòn, cây đa… bên cạnh các loài cây cổ thụ như sao đen, dầu xen lẫn với các loài cây khác của rừng tạo nên cảnh quan thiên nhiên phong phú. Trong khuôn viên được thiết kế hai con đường bằng phẳng để khách tham quan toàn bộ khu di tích: con đường dành cho xe ôtô được trải nhựa có chiều dài ba km và đường bộ tham quan dài 1.500 mét tính từ khu trung tâm của khu di tích.
Mỗi năm, khu di tích lịch sử Tà Thiết thu hút hàng ngàn lượt kách du lịch khắp nơi đến tham quan. Nơi đây còn là một thắng cảnh du lịch hấp dẫn dành cho khách yêu thích thiên nhiên, cắm trại, tìm hiểu về thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc trong những năm tháng kháng chiến.
+Km 120: thị trấn Lộc Ninh, trung tâm của huyện Lộc Ninh. Nhà giao tế Lộc Ninh, nơi làm việc Ban Liên Hợp quân sự bốn bên, Ủy ban quốc tế kiểm soát và giám định đình chiến, trong đó có sự giám sát của đại diện các nước Canada, Indonesia, Ba Lan và Hungary….
+Km 127: đoạn cuối cùng của quốc lộ 13. Trạm kiểm soát Liên hợp Lộc tấn. Tại đây có ngã ba, quẹo trái đến cửa khẩu Hoa Lư 16 km là biên giới giữa Việt Nam và Campuchia, quẹo phải theo đường Lộc Tấn – Hoàng Diệu đến km 20 là trung tâm của huyện Bù Đốp, có ngã ba quẹo phải theo đường 759 đến huyện Phước Long.
+Từ thị trấn Bù Đốp là đoạn cuối cùng của đường 759, nơi có cột móc km 50. Km 45, cầu Sông Bé bắt qua sông Bé. Km 24, thị trấn Phước Bình có ngã ba vào thị trấn Thác Mơ là trung tâm huyện lỵ của huyện Phước Long hơn năm km. Tại đây có ngã tư, quẹo phải vào núi Bà Rá khoảng 2.500 mét. Gần chân núi, có ngã ba quẹo trái vào thác Mơ khoảng năm km. Hiện nay, thác Mơ đã được khai thác và xây dựng nhà máy thủy điện Thác Mơ. Hoặc từ thị xã Đồng Xoài theo đường 741 đến đường 759 đến thị trấn Thác Mơ.
NÚI BÀ RÁ

Núi Bà Rá thuộc thị trấn Thác Mơ, huyện Phước Long, Bình Phước. Đây là một trong những nơi rừng sâu nước độc, dễ mắc bệnh sốt rét mà thực dân Pháp đã xây nhà tù để giam cầm những người chiến sĩ cách mạng Việt Nam.
Núi Bà Rá cao khoảng 720 mét, được xem là ngọn núi cao nhất tỉnh Bình Phước. Núi chiếm diện tích khoảng 1.054 hecta. Trên đỉnh cao Bà Rá này là từng căn cứ cách mạng và là chiến trường oanh liệt. Tại đây, những người chiến sĩ giải phóng đã kiên trì bám trụ, vượt qua muôn vàn khó khăn để chiến đấu để ngày Việt Nam hoàn toàn thống nhất.
Từ chân núi có đường trải nhựa dành cho xe ôtô lên núi có chiều dài khoảng 1.600 mét. Nơi đây có đền tưởng niệm các chiến sĩ cách mạng hy sinh ở núi Bà Rá. Với danh sách hơn 35 người chiến sĩ đến từ nhiều vùng miền của tổ quốc, đã gởi máu xương của mình hòa vào mảnh đất nơi đây từ nnăm 1965 đến năm 1973. Từ đây có đường lên đỉnh núi có chiều dài hơn 1.000 mét, với nhiều bậc thang đá dễ đi.
Núi Bà Rá có nhiều cây cổ thụ quý. Ngoài hệ thực vật với nhiều loài phong phú, còn có các loài động vật quý hiếm. Lên đỉnh núi, du khách có dịp nhìn thấy toàn cảnh của tỉnh Bình Phước với miền đồng bằng và miền đồi núi chập chùng. Cảnh vật nơi đây còn hoang sơ. Không khí trong lành.
Núi Bá Rá đã được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử văn hóa ngày 04/10/1995. Thắng cảnh này là nơi thu hút nhiều du khách khắp nơi đến tham quan, leo núi, dã ngoại. Ngoài ra, núi Bà Rá còn là nơi lý tưởng dành cho các nhà nghiên cứu hệ động thực vật.
THÁC ĐỨNG
Thác Đứng thuộc xã Đoàn Kết, huyện Bù Đăng, Bình Phước.  Thắng cảnh này nằm trong khu dân cư của đồng bào M’Nông với nhiều ngôi nhà của bà con người Kinh cùng nhau sinh sống .
Thác Đứng cao khoảng mười mét, bắt nguồn từ cao nguyên Đắk Lắk. Vào mùa mưa, dòng thác chảy xiết, đổ ầm ào ngày đêm mang theo nguồn phù sa của đất đỏ miền cao nguyên. Mùa khô, dòng thác chảy hiền hòa hơn, nước trong xanh với bao đàn cá bơi lội tung tăng tạo nên một thắng cảnh thơ mộng và trữ tình. Bên kia dòng thác là cánh đồng hoa màu của người dân địa phương, cũng là nơi dừng chân tham quan của du khách.
Hiện nay, thác Đứng là một trong những thắng cảnh được nhiều du khách ở địa phương và các vùng lân cận quan tâm. Vào những ngày nghỉ cuối tuần và những dịp lễ hội, thác Đứng thu hút nhiều bà con gần xa đến tham quan, vui chơi, thư giãn.
+Từ thành phố Hồ Chí Minh có thể bắt đầu từ cầu Sài Gòn, dọc theo xa lộ Biên Hòa và quốc lộ 1A đi đến Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu. Xa lộ Biên Hòa dài hơn 30 km, rộng 21 mét. Được làm từ năm 1956 - 1961 do kinh phí viện trợ của chính phủ Hoa Kỳ. Để kỷ niệm 35 năm ngày giải phóng Hà nội (10/10/1954), năm 1989, xa lộ này được đổi tên là xa lộ Hà Nội. Nối liền từ cầu Sài Gòn đến ngã ba Tam Hiệp (Đồng Nai). Trong tương lai con đường này sẽ trở nên một siêu xa lộ nối liền miền Bắc và Sài Gòn. Đến ngã ba trạm II, phía trái là xa lộ Đại Hàn.
Sau tổng tiến công và nổi dậy vào tết Mậu Thân 1968. Mỹ đã cho xây dựng hệ thống vành đai để bảo vệ sân bay Tân Sơn Nhất và Sài Gòn, để ngăn cách Sài Gòn và quân cách mạng ở Hốc môn - Củ chi.
Xa lộ đại Hàn được xây dựng từ năm 1969 - 1970, do công ty Mỹ thiết kế và do công binh của Đại Hàn xây dựng nên có tên gọi là xa lộ Đại Hàn.
Xa lộ Đại Hàn dài 40 km, rộng 16 km bắt đầu từ ngã ba trạm II đến ngã ba An Lạc. Hiện nay đoạn đường này là quốc lộ 1A. Sau khi dự án đường xuyên Á được hoàn thành, đoạn đường từ trạm II đến ngã tư An Sương trên xa lộ này đã được kết nối với quốc lộ 20 đi Tây Ninh, qua cửa khẩu Mộc Bài của Việt Nam và Ba Vét của Campuchia đến thủ đô Phnông-Pênh (Campuchia) vào cuối năm 2003, gọi là đường xuyên Á.
Xa lộ Đại Hàn là một hệ thống đường giao thông hết sức quan trọng, là cầu nối hai khu vực kinh tế: vùng đồng bằng sông Cửu Long và vùng Đông Nam bộ. Đa số các xe đi từ các tỉnh miền Tây lên các tỉnh miền Đông không phải đi vào thành phố Hồ Chí Minh mà đi qua xa lộ Đại Hàn.

Đồng Nai là một tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ, tiếp giáp với phần đất của miền cực nam Trung bộ là tỉnh Bình Thuận và cao nguyên Trung bộ là Lâm Đồng. Vị trí của tỉnh nằm giữa các tỉnh thành như thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Thuận, Lâm Đồng, Bình Phước và Bình Dưong. Phần lớn diện tích của cả tỉnh là vùng đất cao, địa thế mấp mô, nối tiếp cao nguyên Nam Trung bộ và phần đất tiếp giáp với Cao Nguyên Lâm Viên và Di Linh, trong đó có khu rừng cấm nguyên sinh Nam Cát Tiên rộng lớn. Tuy nhiên cũng có một số thung lũng, đồng bằng, gò, đồi thấp. Phần lớn đất ở Đồng Nai là đất bazan, đất xám và đất phù sa cũ màu mỡ nằm chen lẫn nhau quanh các ngọn núi lửa cổ và vùng phù sa thấp phẳng ven sông Đồng Nai rất tốt cho việc trồng trọt. Bởi vậy, Đồng Nai trồng nhiều loại cây công nghiệp như: cao su, cà phê… cây ăn trái và cây công nghiệp ngắn ngày.
Sông Đồng Nai là con sông quan trọng nhất của tỉnh do hai sông Đa Dung và Đa Nhim phát nguyên từ Cao Nguyên Lâm Viên hợp thành. Sông có chiều dài 480 km, đoạn chảy qua tỉnh Đồng Nai dài 294 km. Dọc hai bên bờ là các làng mạc bình yên và các đảo nhỏ với cảnh đẹp nên thơ. Công ty du lịch Đồng Nai hiện đang phát triển loại hình du lịch trên sông rất hấp dẫn khách du lịch. Trên độ dài 10 km đường sông, khách du lịch có thể thăm các làng đảo, vườn bưởi, lò gốm, lò ép mía đường…. Đập thủy điện Đa Nhim được xây dựng trên con sông cùng tên, ngoài ra còn có sông La Ngà, sông Lá Buông chảy qua, có nhà máy thủy điện Trị An.
Đồng Nai có diện tích khoảng 5.895 km2. Tỉnh lỵ là thành phố Biên Hòa nằm trên sông Đồng Nai cách Sài Gòn 30 km. Là một trong những tỉnh thành có dân số đông nhất nước, 2.142.700 người(*), Đồng Nai hiện có nhiều dân tộc anh em đang cùng nhau làm ăn sinh sống cùng với người Kinh như: Hoa, Khmer, Chăm, Mạ, Êđê, Chơ ro, Stiêng… nên địa phương này có một truyền thống văn hóa dân gian phong phú, đa dạng và là quê hương của một số nhạc cụ độc đáo như khèn môi, thanh la, khèn bầu, đàn đá, sáo trúc và chiêng đồng….
Tôn giáo ở Đồng Nai chủ yếu là Phật giáo và Công giáo. Truyền thống Phật giáo đã có ngay từ những ngày đầu người Việt đặt chân lên vùng đất này. Hiện nay, vẫn còn di tích kiến trúc Phật giáo được xây dựng cách đây trên hai đến ba thế kỷ như chùa Long Thiền, chùa Bửu Phong, chùa Hoàng Ân và chùa Đại Giác…. Số người theo đạo Công giáo ở Đồng Nai chiếm tỉ lệ cao nhất cả nước, tập trung nhiều nhất ở vùng Biên Hòa, Hố Nai, Gia Kiệm. Với số lượng ngôi thánh đường được xây dựng với mật độ dày đặc, trung bình khoảng cách một km có một ngôi thánh đường hoặc nhà nguyện tọa lạc dọc theo quốc lộ 1A hoặc quốc lộ 20 đoạn đi ngang các khu vực này.
Được xem là vùng đất cổ, Đồng Nai có nhiều di tích lịch sử văn hóa như các di chỉ khảo cổ văn hóa Óc Eo ở Định Quán, thánh địa rừng Cát Tiên là dấu tích của nền văn hóa vương quốc Phù Nam cách đây hơn 13 thế kỷ và khu mộ cổ Hàng Gòn có niên đại hàng ngàn năm….

Trong cuộc hành trình dài giữ nước, ông cha ta đã khai phá đất đai ngàn dặm dọc suốt miền Trung và đến nơi đây là Biên Hòa – Đồng Nai, mảnh đất địa đầu ở Nam bộ in dấu chân đoàn quân Nam tiến của dân tộc Việt.