(kỳ sau và cũng tạm là kỳ chót: "Những điều khác cần làm để duy trì sức khoẻ")
Phụ nữ cần làm những gì để bảo vệ sức khỏe?
(tiếp theo và hết)
Hỏi: Đối với tôi sức khoẻ rất là quan trọng, dù rất bận rộn, tôi vẫn cố gắng thu xếp thì giờ để lo cho sức khoẻ của mình. Tuy nhiên, đôi lúc tôi hơi bối rối vì các bạn của mình chỉ vẽ mỗi người một kiểu. Người thì khuyên nên uống hormone, người thì nói coi chừng uống hormone bị ung thư; người thì khuyên nên uống calcium, người thì nói coi chừng uống calcium bị bón và sạn thận; người thì nói nên đi soi ruột, người lại nói đi soi ruột coi chừng lủng ruột; đại loại là như vâ.y. Xin bác sĩ có thể tóm tắt những điều nên làm để giữ gìn sức khoẻ?
Ngoài việc uống thuốc, chụp mammogram, làm Pap's smear..., còn những điều gì có thể giúp phụ nữ chúng tôi giữ gìn sức khoẻ?
Đáp: Những điều gì khác có thể giúp duy trì và tăng cường sức khoẻ?
Vận động thể lực thường xuyên và đúng mức Các vận động này có thể là làm vườn, đi bộ, đạp xe, bơi lội... Nói chung làm việc gì vừa sức mà mình thích và có thể làm.
Nếu có thể sắp xếp thì giờ và đủ sức, thì tập mỗi ngày vài lần một cách mạnh mẻ (vigorously) là tốt nhất. Tuy nhiên, thật ra, bao nhiêu là đủ là tùy theo sức và hoàn cảnh của mỗi người.
Đối với những người lớn tuổi (hoặc không lớn tuổi lắm mà do bệnh tật làm cho) sức yếu, thì vận động nhẹ nhàng, làm vườn, làm việc nhà, múa vài bài Tai Chi, cũng giúp làm giảm nguy cơ bị các bệnh tim ma.ch.
Nếu không có thì giờ, và do công việc làm mà không vận động thể lực nhiều lắm, thì tập thể dục nhẹ nhàng vài lần một tuần cũng làm giảm nguy cơ bị các bệnh tim mạch xuống phân nữa.
Nếu đã tập thể dục vài lần một tuần, thì mục tiêu kế tiếp là tập mỗi ngày. Tập mỗi ngày, sẽ giúp tiêu thụ nhiều năng lượng hơn, và ích lợi cho tim mạch sẽ tăng lên.
Khi đã tập hàng ngày rồi, thì, tăng lên vài lần mỗi ngày, với các động tác mạnh hơn, sẽ càng tốt.
Tóm lại, nguyên tắc là nên vận động thể lực, và tìm cách gia tăng thể dục, tùy theo sức mình và thời gian cho phép. Nếu coi sức khoẻ là ưu tiên hàng đầu, thì ta phải "cho phép" thời gian cho việc quan trọng này. Thể dục sẽ giúp ta làm việc hiệu quả hơn để bù lại khoảng thời gian đã dành cho nó.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, thể dục không chỉ có lợi cho tim mạch, mà còn giúp phòng một số bệnh ung thư, tiểu đường... Tình trạng thiếu bền sức có thể biến thành các bệnh kinh niên như tiểu đường, cao huyết áp, vân vân, chỉ trong vòng hơn mười năm.
Tránh khói thuốc Hút thuốc hoặc hít khói thuốc của người khác hút đều nguy hiểm cho sức khoẻ. Rất nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng khói thuốc làm tăng nguy cơ bị rất nhiều bệnh ung thư, các bệnh tim mạch, các bệnh phổi. Thuốc lá cũng góp phần vào việc gây ra bệnh bất lực ở đàn ông. Thuốc lá làm tăng tỉ lệ bị bệnh ợ chua và loét bao tử.
Phụ nữ hút thuốc sẽ khó có thai hơn, và nếu có thai khói thuốc cũng ảnh hưởng không tốt đến bào thai. Sau đã có con, khói thuốc cũng làm cho con dễ bị bệnh hơn. Hơn nữa, sau này khi lớn lên, con của những người hút thuốc sẽ dễ trở thành người nghiện thuốc hơn.
Trước đây, một số người nghĩ rằng hút thuốc lá là một cách biểu hiện sự mạnh mẽ, nam tính ở người đàn ông. Với rất nhiều bằng chứng cho thấy một cách rất rõ ràng các tai hại của thuốc lá, hiện nay, hút thuốc được nhiều người cho là biểu hiện của sự yếu đuối, thiếu nghị lực, không làm chủ được bản thân của người hút.
Bên cạnh việc tự mình không hút thuốc, phụ nữ là một yếu tố rất quan trọng giúp bạn trai, chồng, con mình bỏ thuốc để bảo vệ sức khoẻ không những của bản thân mà cả những người thân yêu.
Ăn uống lành mạnh Nguyên tắc của một chế độ ăn uống lành mạnh là cân bằng, đa dạng và vừa phải.
Có những thứ lành mạnh hơn và có những thứ nếu dùng nhiều sẽ không tốt cho sức khoẻ Điều quan trọng là tìm hiểu để biết thức nào tốt hơn và thức nào nếu dùng nhiều sẽ không tốt.
Trước đây người ta cho rằng chất béo là không tốt, nên ăn nhiều chất bột đường hơn. Gần đây, có trường phái cho là ăn thật ít bột sẽ tốt hơn. Thường thường, những gì quá cực đoan đều không tốt. Cho tới nay, người ta thấy rằng trong mỗi nhóm thức ăn đều có loại có lợi hơn cho sức khoẻ và có loại gây hại cho sức khoẻ nếu dùng nhiều.
Một cách rất ngắn gọn, trong nhóm chất béo, các loại chất béo không bão hoà ví dụ như dầu canola, dầu olive được thấy là tốt hơn. Trong nhóm chất bột đường (carbohydrate), các loại ngũ cốc chưa xay (whole grains) như gạo lức (brown rice), lúa mì đen được thấy là có lợi cho sức khoẻ hơn. Trong nhóm chất đạm (protein), đạm thực vật (ví dụ như các loại đậu) có lợi cho sức khoẻ hơn, cá tốt hơn thịt, và thịt trắng (gà, vịt...) ít làm tăng cholesterol hơn thịt đỏ (bò, cừu...).
Rau, trái cây, sữa tươi loại ít béo cho tới nay được thấy là rất tốt cho sức khoẻ vì giúp làm giảm tỉ lệ nhiều bệnh ung thư, tim mạch, cung cấp vitamin, calcium, giúp phòng bệnh loãng xương, giúp nhuận trường...
Giữ cân nặng vừa phải Cách tương đối chính xác hiện đang được áp dụng để biết cân nặng thế nào là vừa phải, là tính chỉ số cân nặng (BMI-Body Mass Index).
Chỉ số cân nặng được tính bằng cách chia cân nặng tính bằng kí lô gram với bình phương của chiều cao tính bằng mét.
Ví dụ: một người nặng 100 kg và cao 2 m. Chỉ số cân nặng của người này sẽ bằng 100 chia cho bình phương của 2, tức là 100 chia cho 4. Chỉ số cân nặng của người này là 100/4= 25.
Chỉ số cân nặng lý tưởng ở người lớn (sau khi đã làm tròn số cho dễ nhớ) là từ 18 đến 25.
Mập phì hiện đang là nguyên nhân gây chết người đứng hàng thứ hai, chỉ sau thuốc lá. Ăn uống lành mạnh, năng vận động thể lực là cách tốt nhất để giữ cân nặng ở mức vừa phải.
Uống rượu vừa phải Nếu đã uống rượu, một drink (một lon bia 12 ounce hoặc 5 ounce rượu vang, hoặc 1.5 ounce của 80-proof distilled spirits) mỗi ngày là vừa phải và có thể tốt cho tim mạch ở phụ nữ (hoặc đàn ông nhẹ cân). (Ở những người đàn ông nặng cân, 2 drinks mỗi ngày là đủ, không nên hơn.)
Khi đã có thai, nên tuyệt đối tránh rươ.u. Dù chỉ một chút xíu rượu cũng có thể có hại cho bào thai.
Nếu chưa uống rượu, không nên tập uống.
Giữ tinh thần thoải mái Trong một xã hội rất nhanh và nhiều căng thẳng (stress) như ở Hoa Kỳ, giữ tinh thần thoải mái là một điều rất quan tro.ng.
Sẽ cần một bài nhiều kỳ để nói về điều này. Một cách tóm tắt, sống đơn giản, có một thái độ tích cực với những chuyện xảy đến, luôn sẵn sàng (be proactive rather than reactive), và tập thích những gì mà mình thật sự cần (hơn là những cái mà mình thích nhưng thật sự không cần thiết, không phù hợp với hoàn cảnh của mình, và nhiều khi còn có hại), có lẽ là một số trong những điều quan trọng nhất giúp đem lại sự thoải mái về (vật chất cũng như) tinh thần trong cuộc sống bận rộn ngày nay.
Thân mến,