Thơ Vũ Hữu Định
grandet 08.12.2009 12:45:55 (permalink)
 
Thêm đôi dòng về Vũ Hữu Định
và “Còn một chút gì để nhớ

Nguyễn Quang Tuệ

 
Mấy chục năm qua, cả ở trong và ngoài nước, đã có nhiều người viết về Vũ Hữu Định cùng bài thơ Còn một chút gì để nhớ của ông. Tác phẩm của Vũ Hữu Định, đặc biệt là sau khi được âm nhạc Phạm Duy chắp cánh, đã có sức hấp dẫn mạnh mẽ, vô hình trung trở thành một trong những “lời giới thiệu” nhẹ nhàng mà sâu lắng về Pleiku.

Từ việc muốn tìm hiểu kĩ hơn về tác giả và bài thơ này, bước đầu chúng tôi đã sưu tầm, đối chiếu nhiều nguồn tư liệu, và trong bài này xin cung cấp thêm một số thông tin về tác giả, tác phẩm nêu trên đến quí bạn đọc. Tư liệu chính sử dụng là hai cuốn sách: Còn một chút gì để nhớ (tập thơ, NXB Trẻ, 1996, 94 trang, 45 bài) và Thơ Vũ Hữu Định toàn tập (in năm 2006, ở nước ngoài, 242 trang, 118 bài).








This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 807x605 and weights 64KB.

Bìa sách: Thơ Vũ Hữu Định Tòan Tập và Còn Một Chút Gì Để Nhớ …



Vũ Hữu Định tên thật là Lê Quang Trung, sinh năm 1942 tại Thừa Thiên Huế, từng sống nhiều nơi ở Tây Nguyên, lập gia đình và định cư tại Đà Nẵng. Ông làm thơ từ thập niên 1960, đăng báo rải rác. Trước 1975, Vũ Hữu Định là cán bộ xây dựng nông thôn; sau 1975, ông làm công nhân điện lực. Một đêm trăng tháng Giêng năm 1981, tại làng An Hải, bên bờ sông Hàn, Đà Nẵng, Vũ Hữu Định qua đời vì ngã từ trên lầu xuống, trong một cơn say cùng bè bạn.

Trong tập Còn một chút gì để nhớ, theo những người bạn cùng thời thì Vũ Hữu Định ra đi, đã để lại rất nhiều bài thơ chưa kịp in ấn thành tập - kể cả những bài khá nổi tiếng. Vì vậy, bạn bè ông viết tiếp: “Chúng tôi là những bạn bè, những người yêu mến Vũ Hữu Định góp lòng in tập thơ này như một nén hương tưởng niệm đến một con người tài hoa, lang bạt và có đời sống rất thơ”. Về nội dung thơ Vũ Hữu Định, trong cuốn sách Thơ Vũ Hữu Định toàn tập, người giới thiệu viết: “Thơ Vũ Hữu Định quay quanh các chủ đề: quê nhà, tình bạn, tình yêu trong khát vọng một không gian rộng rãi”.

Tên của tác phẩm này trong các cuốn sách được dẫn ở trên, đúng như chúng tôi đã viết - Còn một chút gì để nhớ. Chứ không phải như trong một số trường hợp, có người đã thể hiện khác với tiêu đề vốn có của nó, ví dụ: Một chút gì để nhớ hoặc Còn chút gì để nhớ…






Tương tự như trên, một vài câu, từ trong bài cũng có sự thể hiện không giống với những tài liệu mà chúng tôi hiện có. Có thể nêu một vài ví dụ (không viết hoa từ nào):

 
đi dăm phút đã về chốn cũ
một buổi chiều nào lòng bỗng bâng khuâng


 
Chữ dăm thỉnh thoảng được viết thành năm, là không đúng. Hoặc:

 
nên mắt em ướt và tóc em ướt
da em mềm như mây chiều trong

 
Từ “da” trong dòng thơ thứ hai là đúng, thay vì đôi khi được viết thành “nên” (nên em mềm như mây chiều trong).

 
Dòng cuối của bài thơ này, sinh thời được tác giả viết là còn một chút gì để nhớ để quên, như các tài liệu hiện có. Nhưng đôi khi đã được “chuyển” thành còn một chút gì để nhớ để thương.
Hai tập sách chúng tôi đang có trong tay cũng thể hiện sự không thống nhất vài từ ngữ (bên đồi và trên đồn) khi in lại bài thơ nổi tiếng nhất của Vũ Hữu Định viết về Pleiku.

 
Bản in 1996 tại Việt Nam:
mai xa lắc bên đồi biên giới
còn một chút gì để nhớ để quên.

 
Bản in 2006 ở nước ngoài:
mai xa lắc trên đồn biên giới
còn một chút gì để nhớ để quên

 
Cuối cùng, cần nói thêm là văn bản Còn một chút gì để nhớ được trình bày trong các cuốn sách mà chúng tôi hiện có, có một vài điểm “lạ” về chính tả, cụ thể là sự viết hoa và dấu câu (không chỉ trong một bài này). Nếu không kể tiêu đề bài thơ (có bản in chữ in hoặc in hoa có bản in chữ thường) và từ “Pleiku” được viết hoa (ở dòng thơ em Pleiku má đỏ môi hồng), không có từ nào trong bài nào được viết hoa. Một điểm “lạ” nữa là bài thơ này không sử dụng bất kì dấu câu nào (không chấm, phẩy), kể cả cuối câu kết bài (đối với bản in 2006) và có duy nhất một dấu chấm câu ở vị cuối bài (đối với bản in 1996).

 
Pleiku là đô thị trẻ trên cao nguyên, mặc dù vậy, đây cũng là một trong những miền đất có sức hấp dẫn đối với nhiều bộ môn nghệ thuật. Bài Còn một chút gì để nhớ của Vũ Hữu Định (và bản phổ nhạc của Phạm Duy) có thể được xem là một trong những dấu ấn đáng kể về thơ ca của thành phố này trong vòng mấy chục năm qua. Cũng vì sự yêu mến nó, mà người ta đã vô tình hoặc cố ý tạo ra thêm một số “dị bản”. Đó vừa là một sự thú vị lại cũng vừa là “một chút”… rắc rối cho những “anh khách lạ” yêu thơ đã và đang sống tại thành phố Pleiku ngày nay.

 
------
  Nguồn :Nguyễn Quang Tuệ - Bảo tàng tỉnh Gia Lai,
0913 418 122; 098 8585 016; quangtuepku@gmail.com
#1
    grandet 08.12.2009 12:47:57 (permalink)
     
     
     
    ĐỜI VẪN CÓ EM

    Về một nơi nào ta vẫn có em
    đường xa không đốt được ưu phiền
    những con đường núi sâu hun hút
    những phố đìu hiu không nhớ tên

    ta ở đây sống giữa rừng sương
    có bạn là chim không chút chán chường
    có hoa không bán giăng đầy núi
    có lũ vượn về chung thủy trên nương

    ta vẫn có em, đời vẫn có thơ
    ta đi quét lá đốt tương lai
    thở hơi sương khói tình xanh ngát
    không biết ngày mai - Ôi một mai

    sao chẳng yêu như vượn yêu rừng
    như hoa núi thở thả lừng hương
    như chim vẫn hót trên cành mát
    mà lại sầu phải khóc tương lai

    ta chẳng về đâu đời chẳng có em
    có em khi núi thở sương đêm
    có em là mộng ru trăng ngủ
    bên suối hồn sao hát nhạc rừng.



    THƯỢNG NGUỒN

    (Tặng Nguyễn Đình Dzu, một chiều nhớ Đại Ninh quay quắt)

    thượng nguồn sương ngập bờ khe
    màu lan của đất bốn bề gọi nhau
    lá xanh như thuở ban đầu
    lá vàng như thuở cùng nhau hẹn hò
    anh nghe lá mục dặn dò
    bước về nhè nhẹ mà mơ kẻo mà
    một mai cách trở đường xa
    nhớ non tưởng núi mặn mà phai đi
    cỏ bên này suối xanh rì
    cỏ bên kia suối vàng ghi chút màu
    thuyền về đi chẳng được mau
    nghe theo lũ quạ gọi màu chiều không
    ngoảnh trời lá hé màu trông
    bóng dương vượn hú rã lòng trong sương
    đây khe nước mộng thượng nguồn
    những hàng chuối níu màu sương trên ngàn
    những lời cỏ gió mang mang
    âm thanh của đá dội tràn tuổi thơ
    vàng rẫy bắp nối xanh lơ
    của khoai sắn rộng suốt bờ triền non
    nghe con cá quẫy trong nguồn
    nước xô đọng bóng linh hồn chiều đi

    (phoxua.net)

    #2
      grandet 08.12.2009 12:49:55 (permalink)
      Chẳng Hay

      Chiều dựng mùa đông mây xám ngắt
      núi cao trời thấp có ta về
      giang hồ đâu có ai phong ấn
      mà nghĩ từ quan trở lại quê

      Ta đi, xưa gió đưa vài dặm
      ta đi, xưa mưa ướt vừa căm
      quê nhà ngoảnh lại mờ trong gió
      hình như không đủ buồn trong lòng

      Ta đi, có những ngày trú quán
      lòng mốc tình khô như lá bay
      ngồi quán suốt ngày trông thiên hạ
      ta có sầu không ta cũng chẳng hay

      Ta đi, có những ngày khô héo
      chẳng nhớ quê nhà, chẳng muốn về
      mẹ, chị, đàn em như bóng khói
      nương với đời ta quay quắt trong mê

      Ở đâu rồi cũng đời vất vưởng
      chiều lặng lòng câm dạt phố người
      khi không ta có đời lang bạt
      đời học trò xưa khép cánh hổ ngươi

      Chiều nay không hẹn ta lại về
      mùa đông dài vẫn níu chân quê
      ta về gió đón phong sương lạnh
      ta về, mưa đón ta về quê

      Thôi chẳng về chi thôn xóm quạnh
      nhà xưa giờ chắc cũng điêu tàn
      đứng đây đường cái quan bên núi
      ta cũng đã trầm lòng mê mê

      Chiều dựng mùa mưa bên vách núi
      chiều neo sương khói buổi ta về
      mẹ, chị, đàn em không có mộ
      thăm ai? thăm ai? ta về quê



      Đêm Mưa Thiếu Rượu Nhớ Lý Hạ

      Lý Hạ xưa say bằng huyễn mộng
      ta nay say bằng rượu pha cồn
      cảm đau thân thế người trong sử
      rượu đắng cay mà sao thấy ngon

      Lý Hạ yêu người mà hóa quỷ
      ta yêu người nên nghèo rớt mồng tơi
      đêm mưa thiếu rượu thương người cũ
      ngâm vài câu Lý Hạ, rợn người

      thời đại thánh thần đi mất biệt
      còn lại bơ vơ một giống sầu
      rót mãi, bao nhiêu tình cũng cạn
      nâng ly, nhìn thấy tóc bạc mau

      mưa nhức, mưa như cuồng, tức thở
      thịt rồng đâu ? nem phượng ở đâu ?
      đũa ngọc, chén vàng đâu mất cả
      mắm ruốc, me chua cũng cháy hết sầu

      mời nhau một chén đêm huyền sử
      Lý Hạ đâu ? - còn ta đâu ?
      cứ tưởng nằm kề bên họ Lý
      gác chân nhau nói chuyện biển dâu
      ma quỷ sợ tâm hồn ướt rượu
      gối chai không mà thương nhớ nhau


      Kỷ Niệm

      con đường đất có màu xanh bữa nọ
      cây bên đường màu lá lục hôm kia
      con chim bỏ đi có bận quay về
      cất tiếng hát chào niềm vui của gió

      anh ra đứng sau hè nghe để ngó
      không thấy chim mà thấy tiếng kinh chiều
      vui trong lòng anh đã bước chân theo
      em có nói là em không trở lại

      hôm em nói em đi buồn biết mấy
      anh có nghe bên đường tiếng chim kêu
      con chim chi buồn chết cả buổi chiều
      từ bữa đó anh nhớ đường ra ngõ

      con đường đất bàn chân từ thuở nhỏ
      một ngày vô bốn bận đi về
      cây bên đường, cỏ bụi, hàng tre
      quen đến nỗi không nhớ gì tha thiết

      hôm em đi anh bắt đầu thấm mệt
      thấy trường xa con đường ngại đi về
      mắt anh nhìn lên đọt ngọn tre
      dõi mấy bụi tìm con chim nhỏ

      con chim nhỏ có nằm trong vạt cỏ
      bữa hôm nay anh mới thấy cỏ vàng
      con chim đời nào lại sống trong hang
      anh vô cớ soi tìm trong đụn đất

      tuổi mười một anh biết mình đã mất
      một cái chi không nên ảnh thành hình
      cho tới bây giờ hết tuổi học sinh
      râu đủ bộ vẫn còn ngơ ngẩn mãi

      con chim nhỏ có bao giờ trở lại
      em năm nay không biết mấy con rồi
      con chim lạ lùng năm nọ của tôi ơi
      hóa mấy kiếp mà sao tôi vẫn vậy


      Đò Ngang

      Cứ ngồi ngó mãi ra sông
      Trông con đò khách giữa giòng lại qua
      Ai về, ai bước chân ra?
      Có ai về ở cùng ta chốn này
      Quê hương mộng dữ bao ngày
      Đã xanh phơi phới màu cây cổng làng
      Chạnh lòng ngó chuyến đò ngang
      Tiếng kêu sương gió dặm đường quạnh hiu
      Tiếng kêu của những buổi chiều
      Tiếng kêu mái quán ngày xiêu dốc rừng
      Đi, về. Lòng quá bâng khuâng
      Nơi đây quê thấp nhớ rừng quê cao.



      Thời Tiết

      cơn bão lớn về bình nguyên giục gĩa
      run theo cây mùa lúa rạp buồn rầu
      cát bụi lộn đường bay tản về đâu
      khung cảnh dựng mùa nguyên sơ man dã

      con sông nước về tràn mọi ngã
      thuyền bè đi, đi mất tự bao giờ
      những bến chiều tấp nập mộng ban sơ
      đã hun hút trong triều lên trắng xoá

      làng hôm trước bây giờ trông cũng lạ
      màu muôn năm đã khác lối đi rồi
      những cánh chim tai ách cuộc đời
      đã bay chập chờn rao cơn mộng dữ

      chiều ngấm lạnh màu hoang liêu rất cũ
      mây đi đâu, trời chỉ một màu tro
      gió vi vu ầm ỉ khúc nhạc buồn
      đã réo rắc sầu gian nan phủ tới

      người em gái của buổi nào nắng mới
      con đường đi em có biết đi đâu
      có dắt theo hình ảnh một con trâu
      em ngất ngưởng hát khúc tình đang lớn

      những quang gánh đem theo hồn của mọn
      con gà con, con lợn nhỏ, thằng cu
      bước tới quay lui chập choạng sa mù
      mắt có ngước tìm người trôi theo nước

      nẻo vô núi đường lên cao rậm rịt
      ngậm mà nghe con gió đẩy nhau về
      những lưng còng đau đớn nợ phu thê
      mắt ráo hoảnh sững hai bàn tay trắng

      người bó gối nghe phút vừa im lặng
      dế run theo mạch chuyển trận mưa nguồn
      mai mốt đi về đồng trắng phơi xương
      bay lên núi lũ trâu bò ngơ ngác

      mẹ có đứng vỗ tay cười nên nhạc
      hoà âm theo réo rắt trận cuồng phong
      cha có say sưa vững dáng trời trồng
      hồn lộn lạo theo xác nhà xác ruộng

      gió xê dịch màu tang thương đêm xuống
      nước đem lên con trăng đỏ lộn hồn
      con trăng lưỡi liềm nhạt nét chiều hôm
      mới thoáng hiện mà sao màu đã khác

      ở trên núi trên rừng đi lưu lạc
      thấy trăng lên con nai nhỏ vội mừng
      đi men về bờ suối cũ bâng khuâng
      đám cỏ mộng đã thơm mùi đất mới

      dòng suối chảy đã nghe chiều vời vợi
      dần lan xa hơi của chuyện đổi dời
      con nai buồn nhưng cũng vội tin vui
      cứ thoang thả, rừng hôm nay đã vậy

      qua trôi giạt của cuồng phong hồng thủy
      ruộng hôm nay đã thay lốp phù sa
      làng hôm nay đã thay lại nếp nhà
      thêm mồ mã thêm những đường mới mở

      con sông nọ một bên bồi bên lở
      lở bao nhiêu thay mất bến đò đi
      bồi bao nhiêu có nên ruộng đồng lì
      đứng mãi mãi cho lúa mùa được mọc

      bao nhuêu kẻ nhìn ra sông để khóc
      bao người vui vì thửa ruộng vừa bồi
      chuyện ruộng đồng cũng là chuyện buồn vui
      năm ba tháng cây quen màu đất mới

      năm ba tháng người quen đời thay đổi
      cỏ đã xanh trên mồ mã chưa già
      lũ trai làng đã thèm khát đi xa
      chuyện ly biệt thay chuyện mùa nước lụt

      chuyện cô phụ có hai hàng nước mắt
      gượng mà vui đưa tiễn bước người đi
      làng, xóm, thôn, ngày vội nối ngày
      trống gọi mõ, đêm sáng đèn gọi lửa

      từ bữa đó, trẻ không còn nhớ nữa
      người già quên vì không muốn đau thương
      mùa nước đôi khi mấp mé lên đường
      già thì sợ, trẻ con mừng khấp khởi

      mưa mãi sai mùa, gió sai chiều tới
      lũ chim tai ách quen lối tìm về
      những bóng chim mù bay dợm trong quê
      nhiều giấc ngủ một đêm mà bạc tóc

      chuyện làng xóm, chuyện tiếng cười tiếng khóc
      nắng sớm, mưa trưa, chiều bão không ngờ
      sương của mùa nguyên thủy rất đơn sơ
      đã có lúc mù quê nghe dễ sợ

      tuổi bé dại không biết mình đang thở
      lớn khôn ra tiếng thở cũng rụt rè
      bạc tóc, ngập ngừng theo nẻo hồn quê
      chuyện thời tiết nghe ra già trước tuổi



      Đứng Giữa Đồng Không

      một bầy sáo nhỏ qua sông
      một em tôi đã cầm lòng đi xa
      như con sông nhỏ thật thà
      sớm hiu hắt tạnh, chiều sa mưa nguồn

      một bầy sáo đã đi luôn
      một em tôi đã để buồn lại đây
      con chim quyên đã lạc bầy
      xuống sông vọc nước đợi ngày xế ngang

      một bầy sáo nhỏ bay hoang
      một em tôi đã bỏ làng đi xa
      tôi ngu ngơ giữa chiều tà
      em đi để lại mình ta giữa đồng

      (dactrung.net)
      #3
        grandet 08.12.2009 12:51:44 (permalink)


        MỘT NGÀY CỦA GÃ THẤT TÌNH

        khi ngó lại bốn bên là núi lở
        trùng dương xanh sóng dữ đã lên bờ
        em thì suốt mấy mùa nay chẳng gặp
        xuân riêng đời hao hụt hồn thơ

        khi ngó lại sông bên bồi bên lở
        thời gian nay mới biết dở dang
        em thì có bao giờ em hiểu được
        đông lao đao mùa lá nọ bay vàng

        khi ngó lại anh đã già rất lạ
        tóc chưa hết xanh lưng mỏi mắt khờ
        thời con buớm là hồn anh bay lượn
        em có bao giờ hiểu lúc anh mơ

        khi ngó lại ngọn đèo buổi sớm
        em có đi qua con đường núi thật buồn
        ta cảm ơn em đã đành bội bạc
        mà hồn ta nay tắm được trong sương

        khi ngó lại suối nọ còn tuôn chảy
        nước nở hoa khi gặp đá dạm lời
        anh đứng sững bên bờ đau hồn cỏ
        con bướm giang hồ lả cánh bay rơi

        rằng đá sỏi cũng đau như là nước
        anh biết mây cũng một chút muộn phiền
        đất có lúc cũng vô tình đau đớn
        và anh đây ngày nọ thấm cơn điên

        rằng có lẽ con chim rừng bữa nọ
        hát với anh là chia xẻ ngọn nguồn
        chim đã bay anh còn đứng lại
        một đời anh đứng lại mà thương

        đêm hun hút, đêm sâu,ngày chẳng cạn
        đêm trăng lu sóng vỗ mạn đò
        anh như một chiếc thuyền neo lại bến
        sóng với thuyền thầm thĩ chuyện buồn xo

        sáng khi đứng trên đèo cao cũng nhớ
        chiều anh đi theo con suối ngoằn ngoèo
        em còn bóng mà tăm thì đã mất
        em ở nơi nào,anh vẫn đi theo.




        TƯỞNG TƯỢNG

        ngồi tưởng tượng mùa chim bay trốn gió
        anh nhớ anh buồn lúc thấy em đi
        anh nghe lũ chim gọi đàn bay mất
        gió bay theo đem lạc dấu xuân thì

        ngồi tưởng tượng lúc đàn chim sợ hãi
        ngó chớp bên đông báo gió mùa hung
        anh giục giã lòng anh lẩn quẩn
        thấm cơn mưa,nghe được giọt não nùng

        em để lại chút hương nào phảng phất
        anh tìm quanh đây một chút nghìn năm
        nghe nồng mặn như môi vừa gặp lại
        là mùi hương em gửi đến tự nghìn trùng

        nẻo em bước, đường em đi,chốn tới
        một chốn nào xa anh cũng thấy gần
        đời để lại cho anh ngoài ô cửa
        một hình mây,bóng núi,tin sông

        ngồi tưởng tượng rằng em đang vẫy gọi
        trên đồi tranh gió ngược bước anh về
        em khóc rũ tóc lẩn màu sắp tối
        đường anh đi gió dạt bước lầm mê

        anh ở lại ngó trời qua ô cửa
        chợt biết tin mây, ý gió,lòng mùa
        anh ở lại sống những ngay thui thủi
        ngày hôm nay nghe như một ngày xưa



        (nguyenmienthaoblogspot)
        #4
          grandet 08.12.2009 12:54:25 (permalink)
          Cũng có khi nào

          Cũng có khi nào anh trở lại
          phố xưa, đường cũ, mùa mưa bay
          mưa như gió ướt nên lòng lạnh
          gió thổi sầu sương đậu tóc mây


          Phố không đèn điện con đường lặng
          những ánh đèn cây sáng chập chờn
          anh gặp em ngồi đang rẽ tóc
          mái tóc dài xanh những ngón tay

          Anh là một gã giang hồ tới
          lòng hoang như con lộ không đèn
          ngồi với hồn sầu ly rượu cạn
          sao mới vài ly mà đã say?

          Gặp nhau, yêu vẻ u sầu lắm
          mắt chở bao năm, mấy chuyện tình?
          có đợi ai về, mong ai tới?
          mà trông hồ như đang đắng cay.

          Và anh yêu lấy sầu chẳng nói
          mình anh ở lại quán mù mù
          tưởng bao năm trước ta là bạn
          chỉ nhìn nhau mà cảm được nhau

          Chia tay, quán khép đôi lằn sáng
          không nói, hình như đã nói rồi
          mai lại lên đường, đêm sắp cạn
          không hẹn hò chi? đành thế thôi

          Cũng có khi nào anh trở lại
          mai đây, mốt nọ, biết đâu chừng
          và có một lời anh sẽ nói
          giữ giùm nhau một chút hồn chung .
           

          Quê Rượu
          ( tặng Hóc Môn , Bà Điểm )
          tới đây thấy lúa vàng đang chín
          đứng lại nhìn thôn xa khói bay
          không biết nhà ai đâu nấu rượu
          thoang thoảng hương mùa đã muốn say



          Màu Núi Vẫn Xanh
          ( tặng núi Sơn Trà của Giao )
          sướng quá , nâng ly , khà một tiếng
          mừng rằng sắc núi vẫn màu xanh
          đám mây bay thấp ngang nhà cỏ
          hương rượu nồng hơn mọi thứ tình.
           
          #5
            Chuyển nhanh đến:

            Thống kê hiện tại

            Hiện đang có 0 thành viên và 2 bạn đọc.
            Kiểu:
            2000-2024 ASPPlayground.NET Forum Version 3.9