Tiếng khóc
Cái tiếng khóc của đứa trẻ sơ sinh như xé không gian bay lên, như át đi bao nhiêu điều đang huyên náo nơi khu nhà ổ chuột. Cái tiếng khóc nghe sắc lạnh cao vút, như thẩm thấu qua cả lớp bê tông tường nhà, sói vào lòng người và bay lên cao, toả rộng trong cái không gian ngột ngạt xóm nghèo. Trên bao lơn những ngôi biệt thự quanh đấy, những bộ mặt ngơ ngác ngó nghiêng. Ở đó dưới mái nhà lá ọp ẹp, trong cái quầng sáng nhờ nhờ hỗn độn! Có lẽ hoạ sĩ sẽ chết chìm cảm xúc, nhạc sỹ bỏ đàn, nhà văn quẳng bút. Ở đây mọi kiếp người như quện vào nhau mà che chở. Cái thanh âm như hồi chuông kéo tất cả chúng ta quay về cội nguồn vô thức. Tất cả cuốn hút về một điểm: “Nỗi đau sót mỏng manh loài người”. Ở giữa nhà một bà lão ôm ghì đứa bé trước ngực, rung rung mà cưng nựng, xung quanh là đám người như nêm, ồn ào huyên náo. Mọi đôi mắt đều hướng về đứa trẻ, cái sinh vật nhỏ nhoi đòi sữa mẹ.
Song chỉ là sự hoà quện bất lực. Những ánh mắt hoảng hốt tìm nhau. Những lời nói, nắm tay vô vọng. ở đó tình yêu, nhiệt huyết của họ bị đè bẹp bởi cái âm thanh thơ dại nghe xé ruột con người. Cái âm thanh ru đi tất cả, chỉ còn lòng yêu thương sống dậy. Bà lão van vỉ mọi người tránh ra cho dễ thở, nhưng tất cả, ai cũng muốn làm một việc gì cho nó. Thằng bé tím tái trên tay bà lão, cái vũ điệu đong đưa cưng nựng chẳng còn tác dụng. Cái vòng người mỗi lúc như bị giãn ra theo điệu ru đau lòng ấy. Họ đứng bao quanh căn nhà và mang đến cho nó đủ mọi thứ có thể, song cái thứ mà nó muốn thì chẳng ai có. Và cái vòng tròn tấm lòng ấy chỉ còn vang lên một sóng lời nguyền rủa! Ở đây, một toà án ngoài trời tự nhiên sinh ra. Bao lời thoá mạ điệp trùng không rứt, họ dành cho bị cáo vắng mặt – mẹ nó đủ lời: Nào con đĩ, con quạ, đồ thối thây, thôi thì tất cả các ngôn ngữ xấu nhất cứ vang lên trong cái không gian chật hẹp này. Song ở đây tiếng khóc vẫn là tiếng khóc. Cái tiếng nói ban sơ vô vọng. Cái tiếng hú gọi mẹ nó ở đâu mau về… Và như có phép màu nhiệm, cái phiên toà nhân ái ấy, tự nhiên rẽ ra nhường lối cho cơn lốc tình mẫu tử ào tới. Người mẹ trẻ áo sống loè loẹt nát nhầu, phất son phai nhạt đôi mắt hãi hùng hướng về phía đứa con mình. Tất cả như chìm xuống chỉ còn lại tiếng khóc mẹ con họ. Chị như giằng lấy con mình khỏi tay bà lão và bầu vú lép như ru đi cái tiếng khóc ghê người! Ánh mắt bàng hoàng, chị thu mình như giấu đứa con trong ngực áo, nỗi vô vọng rã rời như phủ lên linh hồn hai mẹ con họ. Dưới chân chị mấy đồng tiền nhầu nát chưa kịp biến thành dòng sữa. Đây có phải là kết cục của một thoáng bỏ con đi bán mình kiếm miếng? Và cái miếng được trả là tiếng con gào xé ruột. Chị muốn lẩn trốn tất cả, song cái vòng người kia như vo tròn lấy chị. Họ không đánh không chửi! Nhưng trong ánh mắt họ, bản án đã được huỷ bỏ. Chị ôm con co ro, cố thu mình bé lại, bé mãi, bé mãi trong cõi đời này. Nỗi trống vắng dần trả lại cho căn nhà cái tĩnh lặng thường ngày trong ngõ nhỏ, song trong lòng mỗi người còn mang nặng bao suy tư về đời họ.
Hỡi vị thần nghệ thuật! Khi tiếng khóc đứa trẻ nín lặng, trả lại cho bóng đêm sự lơ đãng vốn có, thì ngôn ngữ nào tả âm thanh những giọt nước mắt người mẹ, trong đêm rơi trên má con mình, trong sự tĩnh lặng của đêm, có lẽ đó là quy luật tuần hoàn vĩnh cửu. Ông trời sinh ra cây lúa nuôi sống con người, hay người mẹ có hai bầu sữa để nuôi sống con mình. Song cũng không tránh khỏi những năm mất mùa thất bát. Thỉnh thoảng trong đêm, tiếng khóc đứa trẻ ngân lên như đòi mẹ.
Hà Nội 29-11-2000