Thụ Nhân

- Trong khi các giải Nobel khác đang được công bố rình rang, Thứ ba vừa qua, cả thế giới hồi hộp chờ nghe Viện Hàn lâm Thụy Điển thông báo họ sẽ công bố giải thưởng vào ngày 6/10, song các ngài viện sĩ vẫn im hơi lặng tiếng. Cứ cái kiểu này, ắt hẳn người ta sẽ phải đợi thêm ít nhất một tuần nữa.



Ko Un (sinh 1933), nhà thơ Hàn Quốc, một trong các ứng viên giải Nobel văn chương 2005

Theo thông lệ, vào ngày Thứ ba của một tuần trong tháng, Viện Hàn lâm Thụy Điển gồm 18 thành viên sẽ thông báo rằng họ sẽ công bố tên người được giải Nobel vào lúc 7 sáng ngày Thứ năm sau đó.

Sự “câu dầm” này khiến người ta đoán rằng các thành viên Viện Hàn lâm vẫn đang phải giam mình trong phòng kín để tranh cãi kịch liệt xem nhà văn nào sẽ là chủ nhân của giải thưởng trị giá 1,3 triệu USD, một huy chương vàng, một bằng chứng nhận và sự bảo đảm rằng sách của ông/bà ta rồi sẽ bán chạy như tôm tươi.

Anna Tillgren, đại diện NXB Bonniers, cho rằng việc Viện Hàn lâm vẫn kín tiếng hàm ý rằng họ sẽ công bố giải vào ngày 13/10, nhưng “thật ra họ định làm gì thì có trời biết".

Từ khi được thành lập năm 1901 và giải thưởng đầu tiên được dành cho nhà văn Pháp Sully Prudhomme, có 7 năm giải Nobel văn chương đã không được trao. Đó là các năm 1914, 1918, 1935, 1940, 1941, 1942 và 1943.

Trước khi giải thưởng được công bố, các nhà quan sát dự đoán rằng những ứng viên nặng ký cho giải thưởng năm nay gồm có Philip Roth (Mỹ), Carol Oates (Mỹ), Margaret Atwood (Canada), Nuruddin Farah (nhà văn Somalia)... Một nhân vật khác đã nhiều năm liền là “ứng viên thường trực” là nhà văn Peru Mario Vargas Llosa. Châu Âu đã giành hết 9 trong số 10 giải Nobel văn chương gần đây nhất, nên giới chuyên môn cho rằng giải thưởng năm nay sẽ được trao cho một khu vực khác.

Một số nhân vật khác - đều không phải dân châu Âu - được nhiều người đặt cược là Ali Ahmad Said (tức Adonis, nhà thơ người Syria) hay Ko Un (nhà thơ Hàn Quốc). Nếu một trong hai người này được trao giải Nobel, thì đây sẽ là lần thứ năm giải Nobel về tay người châu Á - các lần trước là Rabindranath Tagore (Ấn Độ, 1913), Kawabata Yasunari (Nhật Bản, 1968), Oe Kenzaburo (Nhật Bản, 1994) và Cao Hành Kiện (năm 2000). Riêng trường hợp Cao, mặc dù ông mang quốc tịch Pháp nhưng ai cũng hiểu rằng về thực chất, giải thưởng đã được trao cho một nhà văn Trung Quốc, viết bằng tiếng Trung, mang đậm những đặc thù của tinh hoa văn hóa Trung Hoa.

Nuruddin Farah (nhà văn Somalia), nếu được trao giải, sẽ là người châu Phi thứ năm được hưởng vinh dự này. Những người châu Phi khác từng đoạt giải Nobel văn chương là Wole Soyinka (Nigeria, 1986), Naguib Mahfouz (Ai Cập, 1988), Nadine Gordimer (Nam Phi, 1991) và J. M. Coetzee (Nam Phi, 2003).

Năm 2003, giải Nobel văn chương về tay nhà văn Nam Phi J.M. Coetzee. Năm ngoái, giải lại quay về châu Âu với nhà văn Áo Elfriede Jelinek.