TỤC NGỮ VÀ CA DAO VIỆT NAM

TỤC NGỮ (tiếp theo)
 
1. Rau nào sâu ấy.
2. Gần lửa rát mặt.
3. Cháy thành vạ lây.
4. Gần nhà giầu đau răng ăn cốm. gần kẻ trộm ốm lưng chịu đòn.
5. Lụt thì lút cả làng.
6. Được mùa thày chùa no bụng.
7. Trâu bò húc nhau ruồi muỗi chết.
8. Rút dây động rừng.
9. Môi hở răng lạnh.
10. Đánh chó ngó chủ nhà.
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

TỤC NGỮ (tiếp theo)
 
1. Yêu con chị vị con em.
2. Cách sông nên phải lụy đò.
3. Há miệng mắc quai.
4. Muốn tròn phải có khuôn, muốn vuông phải có thước.
5. Đầu xuôi đuôi lọt.
6. Vạn sự khởi đầu nan.
7. Cũ người mới ta.
8. Trước lạ sau quen.
9. Đánh bạc quen tay, ngủ ngày quen mắt.
10. ăn vặt quen mồm.
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

TỤC NGỮ (tiếp theo)
 
1. Ngựa quen đường cũ.
2. Người làm sao, chiêm bao làm vậy.
3. Dốt đặc còn hơn hay chữ lỏng.
4. Tích tiểu thành đại.
5. Góp gió thành bão, góp cây nên rừng.
6. Ba người đánh một, không chột cũng què.
7. Vét nồi ba mươi cũng đầy niêu mốt.
8. Xấu đều hơn tốt lỏi.
9. Không có lửa sao có khói.
10. Sanh không thủng cá đi đằng nào.
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

TỤC NGỮ (tiếp theo và hết)
 
1. Có bột mới gột nên hồ.
2. Ôm rơm rặm bụng.
3. Chơi dao sắc có ngày đứt tay.
 
------------------------------------------
 
HẾT PHẦN TỤC NGỮ (Phần thứ nhất)
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

phần thứ hai: CA DAO
 
A. CA DAO THỜI KỲ PHONG KIẾN
 
I. LAO ĐỘNG VÀ CÁC NGHỀ NGHIỆP.
 
Lậy trời mưa xuống

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
Tay cầm con dao
Làm sao cho sắc
Để mà dễ cắt
Để mà dễ chặt
Chặt lấy củi cành
Trèo lên rừng xanh
Chạy quanh sườn núi
Một mình thui thủi
Chặt cây chặt củi
Tìm chốn ta ngồi
Ta ngồi gió mát thảnh thơi...
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
Kìa một đàn chim
Ở đâu bay đến?
Ở đâu bay lại?
Con đang cắn trái,
Con đang tha mồi.
Qua lối nọ nó ăn...
Cái con hươu kia
Mày đang ăn lộc,
Lộc vả, lộc sung
Mày thấy không tớ?
Tớ không đuổi mày
Mày qua lối nọ làm chi?

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Cỏ lúa đã dọn sạch rồi
Nước ruộng vơi mười còn độ một hai
2. Ruộng thấp đóng một gầu dai
Ruộng cao thì phải đóng hai gầu sòng
3. Chờ cho lúa có đòng đòng
Bấy giờ ta sẽ trả công cho người
4. Bao giờ cho đến tháng mười
Ta đem liềm hái ra ngoài ruộng ta
5. Gặt hái ta đem về nhà
Phơi khô, quạt sạch ấy là xong công.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Một năm chia mười hai kỳ
Thiếp ngồi thiếp tính khó gì chẳng ra:
2. Tháng giêng ăn tết ở nhà
Tháng hai rỗi rãi quay ra nuôi tằm
3. Tháng ba đi bán vải thâm
Tháng tư đi gặt, tháng năm trở về
4. Tháng sáu em đi buôn bè
Tháng bảy, tháng tám trở về đong ngô.
5. chín, mười cắt rạ đồng mùa
Một, chạp vớ được anh đồ dài lưng
6. Anh ăn rồi anh lại nằm
Làm cho thiếp phải quanh năm lo phiền.
7. Chẳng thà mấy chú lực điền
gạo bồ, thóc đống còn phiền nỗi chi?
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Khéo thay công việc nhà quê
Quanh năm khó nhọc dám hề khoan thai.
2. Tháng chạp thời mắc trồng khoai
Tháng giêng trồng đâu, tháng hai trồng cà
3. Tháng ba cày vỡ ruộng ra
Tháng tư bắc mạ thuận hòa mọi nơi
4. Tháng năm gặt hái vừa rồi,
Bước sang tháng sáu nước trôi đầy đồng
5. Nhà nhà, vợ vợ, chồng chồng
Đi làm ngoài đồng sá kể cơm trưa
6. Tháng sáu tháng bảy đang vừa
Vun trồng giống lúa, bỏ chừa cỏ tranh.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO 
 
1. Tháng tám lúa trỗ đã đành
Tháng mười cắt hái cho nhanh kịp người.
2. Khó khăn làm mấy tháng trời
Lại còn mưa nắng bất thời chờ trông.
3. Cắt rồi nộp thuế nhà công
Từ rày mới được yên lòng ấm no.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Cuối thu trồng cải, trồng cần
Ăn đong sáu tháng, cuối xuân thì tàn
2. Bấy giờ rau muống đã lan
Lại ăn cho đến thu tàn thì thôi.
3. Mùa nào thức ấy lần hồi
Lọ là phải chuốc của người đâu xa.
 
1. Quanh năm cấy hái, cầy bừa
Vụ chiêm thì hạ, vụ mùa thì đông
2. Ai về nhắn chị em cùng
Muốn cho sung sướng nghề nông phải cần
3. Dưa gang một, chạp thì trồng
Chiêm cấy trước tết thì lòng đỡ lo
4. Tháng hai đi tậu trâu bò
Cày đất cho ải, mạ mùa ta gieo. 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Tháng sáu mà cấy mạ già
Thà rằng công ấy ở nhà ẵm con
2. Tháng chạp mà cấy mạ non
Thà rằng công ấy ẵm con ở nhà.
 
1. Nửa đêm trăng sáng mây cao
Triệu trời nắng gắt, nắng gào chẳng sai
2. Lúa khô nước cạn ai ơi!
Rủ nhau tát nước, chờ trời còn lâu.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Trên trời có ông sao Thần (1)
Bốn mùa chỉ lối cho dân ăn làm.
2. Sang xuân Thần cúi lom khom
Là mùa trồng đậu, dân làng biết chăng?
3. Bước sang tháng chín rõ trăng
Lưng thần hơi đứng là đang gặt mùa.
4. Tua rua đi rắc mạ mùa (2)
Tiểu thử đi bừa, cầy ruộng rất sâu (3)
5. Hàn lộ lúa trổ bằng đầu (4)
Lập đông ta quyết về mau gặt mùa. (5)
 
(1). Sao Thần: chòm sao Thần nông.
(2). Tua rua: chòm sao nhỏ có 7 ngôi liền nhau. Khi tua rua mọc gọi là tiết mang hiện hoặc mang chủng. Tua rua mọc vào đầu tháng sáu dương lịch.
(3). Tiểu thử: đầu tháng 7.
(4). Hàn lộ: đầu tháng 10.
(5). Lập đông: đầu tháng 11.
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Tua rua một tháng mười ngày
Cấy trốc luống cầy cũng được lúa xơi
2. Ra đường thấy vỏ thị rơi
Tua rua quặt lại thì thôi cấy mùa.
3. Tua rua thì mặc tua rua
Mạ già, ruộng ngấu không thua bạn điền.
 
1. Đói thì ăn ráy, ăn khoai
chớ thấy lúa trỗ tháng hai mà mừng (1)
 
(1). Lúa trỗ sớm sẽ gặp hạn, gặp rét.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Bao giờ mang hiện đến ngày
Cầy bừa cho chín, mạ này đem gieo
 
1. Gỗ kiền anh để đóng cầy
Gỗ lim, gỗ sến anh nay đóng bừa
2. Răng bừa tám cái còn thưa
Lưỡi cầy tám tấc đã vừa luống to
3. Muốn cho lúa mẩy, bông to
Cầy sâu, bừa kỹ, phân gio cho nhiều.
 
1. Rủ nhau đi cấy đi cầy
Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lưu.
2. Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Chồng cầy, vợ cấy, con trâu đi bừa.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
2. Ai ơi! bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần!
 
1. Rạng ngày vác cuốc ra đồng
Tay cầm mồi lửa, tay dòng thừng trâu.
2. Ruộng đầm nước cả, bùn sâu
Suốt ngày cùng với con trâu đi cày.
 
1. Việc làm chẳng quản nắng mưa
Cơm ăn đắp đổi, muối dưa qua ngày!
2. Ai ơi bưng bát cơm đầy
Biết công kẻ cấy, người cày mấy nao!

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Văn chương phú lục chẳng hay
Trở về làng cũ học cày cho xong!
2. Sớm ngày vác cuốc thăm đồng
Hết nước thì lấy gầu sòng tát lên
3. Hết mạ ta lại quẩy thêm,
Hết lúa ta lại mang tiền đi đong.
4. Nữa mai lúa chín đầy đồng
Gặt về, đập, sẩy, bõ công cấy cày.
 
1. Ơn trời mưa nắng phải thì
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.
2. Công lênh chẳng quản bao lâu
Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng
Ai ơi! chớ bỏ ruộng hoang
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Mặt trời tang tảng rạng đông
Chàng ơi, trở dậy ra đồng kẻo trưa!
2. Phận hèn bao quản nắng mưa
Cày sâu, bừa kỹ, được mùa có phen.
 
1. Nhờ trời mưa gió thuận hòa
Nào cày, nào cấy, trẻ gìa đua nhau
2. Chim: gà, cá: nhệnh, cảnh: cau,
Mùa nào thức ấy giữ mầu quê hương.
 
1. Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.
2. Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm mai.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Trâu ơi, ta bảo trâu này!
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
2. Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy, ai mà quản công!
3. Bao giờ cây lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
 
1. Nghé ơi, ta bảo nghé này,
nghé ăn cho béo, nghé cày cho sâu
2. Ở đời khôn khéo chi đâu
Chẳng qua cũng chỉ hơn nhau chữ cần.
 
1. Cha chài, mẹ lưới, con câu
Con trai tát nước, nàng dâu đi mò.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Nom ra ngoài bể mù mờ
Thấy anh câu đục, câu dù mà thương.
 
1. Nàng đứng ở đó mà chi
Nàng về kẻ bể mà đi kéo rùng
2. Nhà tôi nghề giã, nghề sông
Lặng thì tôm cá đầy trong, đầy ngoài.
3. Cá trắng cho chí cá khoai
Còn như cá lẹp, cá mai cũng nhiều.
4. Quý hồ nàng có lòng yêu
Cái đường đi lại còn nhiều khi ta.
5. Nàng về thưa với ông, bà
Có cho nàng lấy chồng xa hay đừng?

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Con ơi nhớ lấy lời cha
Mồng năm tháng chín thật là bão rươi.
2. Bao giờ cho đến tháng mười
Thì con vào lộng ra khơi mặc lòng.
 
1. Những người đi biển làm nghề
Thấy dòng nước nóng thì về đừng đi
2. Sóng lừng, bụng biển ầm ì
Bão mưa ta tránh chớ hề ra khơi.
 
1. Lênh đênh chiếc giã giữa vời
Chiếc thuyền mành vô cửa biết mấy đời gặp nhau.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Nước chảy xuôi, thuyền anh trôi ngược
Anh chống không được, anh bỏ sào xuôi
2. Sào xuôi thuyền cũng trôi xuôi
Khúc sông bỏ vắng để người sầu riêng
3. Người sầu riêng cơm trắng không ăn
Đã bưng lấy bát lại dằn xuống mâm.
 
1. Câu cá cá chẳng ăn mồi
Đừng câu mà mệt, đừng ngồi mà trưa.
2. Cần câu bạc, cột chạc dây tơ
Sáng trăng không nhởi, trăng mờ không  câu.
3. Sông sâu mà biển cũng sâu
Muốn ăn cá lớn dong câu cho dài.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Anh đây lên thác, xuống ghềnh
Thuyền nan đã trải, thuyền mành thử chơi
2. đi cho khắp bốn phương trời
Cho trần biết mặt, cho đời biết tên.
 
1. Muốn ăn măng trúc, măng giang
Măng tre, măng nứa, cơm lam thì chèo (1)
2. Ngược xuôi lên thác, xuống đèo
Chim kêu bên nọ, vượn trèo bên kia.
 
1. Tiếc công lên thác, xuống ghềnh.
Tay chèo, tay chống, một mình nhờ ai?
2. Bây giờ thở vắn than dài
Ngỡ rằng hò hẹn ai hay hẹn hò.
 
(1). Cơm lam: cơm nấu bằng cách đổ gạo và nước vào ống nứa tươi, nút kỹ bằng lá rồi chất lên lửa đốt.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Giỏi giang chớ vội khoe tài
Sông sâu sào vắn (ngắn), bể trời mênh mông
2. Nước to, sóng cả khôn chừng
Đã vào gian hiểm xin đừng non tay.
 
1. Tằm chăn ba lứa thuận hòa
Tiền dư, thóc tích giữa nhà cao sang.
 
1. Con tằm nó ăn lá dâu
Có khi ăn mất cả trâu lẫn bò.
 
1. Nuôi tằm cần phải có dâu
Muốn cho dâu tốt phải mau vun trồng
2. Vườn thì cuốc rãnh thong dong
Cách nhau hai thước đặt hông cho dày
3. Giống dâu ưa nước xưa nay
Những khi ngập hết thì cây cũng già.
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Trời mưa lác đác ruộng dâu
Cái nón đội đầu, cái thúng cắp tay
2. Bước chân xuống hái dâu này
Nuôi tằm cho lớn mong ngày ươm tơ
3. Thương em chút phận ngây thơ
Lầm than đã trải, nắng mưa đã từng
4. Xa xôi ai có tỏ chừng
Gian nan, tân khổ ta đừng quên nhau.
 
1. Hôm qua dệt cửi thoi vàng      
Sực nhớ đến chàng, cửi lại dừng thoi
2. Cửi rầu, cửi tủi chàng ơi
Ngọn đèn sáng tỏ bóng người đằng xa...

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Em về dệt cửi trên khung
Để anh đọc sách cùng chung một đèn
2. Vải em em bán lấy tiền
Em mua lụa liền may áo cho anh
3. Trong thì lót tím, lót xanh
Ngoài thêu đôi bướm lượn cành phù dung.
 
1. Đêm hè gió mát trăng thanh
Em ngồi canh cửi còn anh vá chài.
2. Nhất thương là cái hoa lài
Nhì thương ai đó áo dài ấm thẩn.
3. Gặp người sao có một lần
Để em thương nhớ tần ngần suốt năm.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Anh làm thợ mộc Thanh Hoa
Làm cầu, làm quán, làm nhà khéo thay:
2. Lựa cột anh dựng đòn tay
Bào trơn, đóng bén nó ngay một bề.
3. Bốn cửa anh chạm bốn dê
 - Bốn con dê đực chầu về tổ tông.
4. Bốn cửa anh chạm bốn rồng,
Trên thì rồng ấp, dưới thì rồng leo
5. Bốn cửa anh chạm bốn mèo
Con thì bắt chuột, con leo xà nhà.
6. Bốn cửa anh chạm bốn gà
Đêm thì nó gáy nhà ra làm vườn.
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Bốn cửa anh chạm bốn lươn
Con thì thắt khúc, con trườn ra xa
2. Bốn cửa anh chạm bốn hoa
Trên là hoa sói, dưới là hoa sen.
3. Bốn cửa anh chạm bốn đèn
Một đèn dệt cửi, một đèn quay tơ,
4. Một đèn đọc sách, ngâm thơ
Một đèn anh để đợi chờ nàng đây.
 
1. Quê anh ngày tám tháng ba
Quay vào làm rọ, quay ra đan lờ
2. Nhờ trời mưa thuận, gió hòa
Lờ, rọ bán được, cảnh nhà thêm vui.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu