Đường Thi Trích Dịch I - Anh Nguyên

 
KÝ VI CHI

寄 微 之

江 州 望 通 州，
天 涯 與 地 末。
有 山 萬 丈 高，
有 水 千 裡 闊。
間 之 以 雲 霧，
飛 鳥 不 可 越。
誰 知 千 古 險，
為 我 二 人 設。
通 州 君 初 到，
鬱 鬱 愁 如 結。
江 州 我 方 去，
迢 迢 行 未 歇。
道 路 日 乖 隔，
音 信 日 斷 絕。
因 風 欲 寄 語，
地 遠 聲 不 徹。
生 當 複 相 逢，
死 當 從 此 別。
白 居 易
 
Giang châu vọng thông châu,
Thiên nhai dữ địa mạt.
Hữu sơn vạn trượng cao,
Hữu thủy thiên lý khoát.
Gián chi dỉ vân vø,
Phi điểu bất khả việt.
Thùy tri thiên cổ hiểm,
Vị ngã lưỡng nhân thiết.
Thông châu quân sơ đáo,
Uất uất sầu như kết.
Giang châu ngã phương khứ,
Thiều thiều hành vị yết.
Đạo lộ nhật quai cách,
Âm tín nhật đoạn tuyệt.
Nhân phong dục ký ngữ,
Địa viễn thanh bất triệt.
Sinh đương phục tương phùng,
Từ đương tòng thử biệt.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Gửi Vi-Chi
(Nguyên-Chẩn)
 
Giang-Châu lại ngóng Thông-Châu,
Chân trời cuối đất, thấy đâu được gì.
Núi cao vạn trượng, sao đi?
Sông ngàn dặm rộng, đường về khó qua.
Trên trời mây phủ bao la,
Chim bay chẳng thể vượt qua được rồi.
Ai hay hiểm trở nghìn đời,
Vì tôi và bác mà trời tạo ra.
Thông-Châu, bác tới tháng qua,
Mối sầu chất chứa hẳn là chưa nguôi.
Giang-Châu tôi phải đi rồi,
Đi xa thăm thẳm chưa hồi dừng chân.
Đường đi hai ngả cách dần,
Mỗi ngày tin tức lần lần im hơi.
Gió đưa muốn gửi mấy lời,
Đất xa, tiếng chẳng tới nơi được nào.
Sống, ta sẽ gặp lại nhau,
Nếu mà chết mất, biệt nhau từ giờ ...
Anh-Nguyên

 
CHU TRUNG DẠ VŨ

舟 中 雨 夜

江 雲 暗 悠 悠，
江 風 冷 修 修。
夜 雨 滴 船 背，
夜 浪 打 船 頭。
船 中 有 病 客，
左 降 向 江 州。
白 居 易  
 
Giang vân ám du du,
Giang phong lãnh tu tu.
Dạ vũ trích thuyền bối,
Dạ lãng đả thuyền đầu.
Thuyền trung hữu bệnh khách,
Tả giáng hướng giang châu.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Trong thuyền đêm mưa
 
Un ùn mây phủ dòng sông,
Vù vù gió thổi trên không như gào.
Trên mui, mưa đổ ào ào,
Mũi thuyền sóng vỗ còn cao hơn thuyền.
Trong thuyền, khách bệnh chẳng yên,
Trên đường giáng chức ra miền Giang-Châu...
Anh-Nguyên     

 
VĂN DẠ CHÂM
 
聞 夜 砧

誰 家 思 婦 秋 搗 帛，
月 苦 風 淒 砧 杵 悲。
八 月 九 月 正 長 夜，
千 聲 萬 聲 無 了 時。
應 到 天 明 頭 盡 白，
一 聲 添 得 一 莖 絲。
白 居 易
 
Thùy gia tư phụ thu đảo bạch,
Nguyệt khổ phong thê châm chử bi.
Bát nguyệt cửu nguyệt chính trường dạ,
Thiên thanh vạn thanh vô liễu thì.
Ưng đáo thiên minh đầu tận bạch,
Nhất thanh thiêm đắc nhất hành ty.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Nghe tiếng chầy đêm
 
Nhà ai đập lụa đêm Thu,
Trăng buồn, gió lạnh, sầu u tiếng chày.
Tháng này, Tám, Chín, đêm dài,
Trăm, nghìn, cả vạn tiếng chày thâu đêm.
Sáng ra đầu bạc như tiên,
Tóc xanh, mỗi tiếng thành thêm tơ rồi!...
Anh-Nguyên              

 
THÁI ĐỊA HOÀNG GIẢ 

采 地 黃 者

麥 死 春 不 雨，
禾 損 秋 早 霜。
歲 晏 無 口 食，
田 中 采 地 黃。
采 之 將 何 用？
持 以 易 餱 糧。
凌 晨 荷 鋤 去，
薄 暮 不 盈 筐。
攜 來 朱 門 家，
賣 與 白 面 郎。
與 君 啖 肥 馬，
可 使 照 地 光。
願 易 馬 殘 粟，
救 此 苦 饑 腸。
白 居 易

Mạch tử xuân bất vũ,
Hòa tổn thu tảo sương.
Tuế án vô khẩu thực,
Điền trung thái địa hoàng.
Thái chi tương hà dụng,
Trì dĩ dịch hầu lương.
Lăng thần hà sừ khứ,
Bạc mộ bất doanh khuông.
Huề lai chu môn gia,
Mãi dữ bạch diện lang.
Dữ quân đạm phì mã,
Khả sử chiếu địa quang.
Nguyện dịch mã tàn túc,
Cứu thử khổ cơ trường.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Người kiếm củ địa hoàng
 
Xuân về, khô hạn mạch hư,
Vào Thu, sương sớm lúa mùa mất thôi.
Cuối năm chẳng có ăn rồi,
Địa hoàng, đi kiếm khắp nơi ngoài đồng.
Kiếm về có việc gì dùng?
- Lương ăn, đổi lấy lót lòng cho qua.
Sáng ra, vác cuốc đi xa,
Giỏ, khi gần tối, đổ ra chưa đầy.
Cửa son, xách tới giỏ này,
Gặp ông mặt trắng, bán ngay cho rồi.
Mua nuôi ngựa béo ăn thôi,
Khiến cho óng ả sáng ngời bộ lông.
Đổi về thóc ngựa không dùng,
Cứu cho cái ruột khốn cùng đói ăn...
Anh-Nguyên    

 
HUNG TRẠCH
 
凶 宅

長 安 多 大 宅, 列 在 街 西 東.
往 往 朱 門 內, 房 廊 相 對 空.
梟 鳴 松 桂 樹, 狐 藏 蘭 菊 叢.
蒼  苔黃 葉 地, 日 暮 多 旋 風.
前 主 為 將 相, 得 罪 竄 巴 庸.
後 主 為 公 卿, 寢 疾 歿 其 中.
連 延 四 五 主, 殃 禍 繼 相 鍾.
自 從 十 年 來, 不 利 主 人 翁.
風 雨 壞 檐 隙, 蛇 鼠 穿 牆 墉.
人 疑 不 敢 買, 日 毀 土 木 工.
嗟 嗟 俗 人 心, 甚 矣 其 愚 濛.
但 恐 災 將 至, 不 思 禍 所 從.
我 今 題 此 詩, 欲 悟 迷 者 胸.
凡 為 大 官 人, 年 祿 多 高 崇.
權 重 持 難 久, 位 高 勢 易 窮.
驕 者 物 之 盈, 老 者 數 之 終.
四 者 如 寇 盜, 日 夜 來 相 攻.
假 使 居 吉 土, 就 能 保 其 躬.
因 小 以 明 大, 借 家 可 喻 邦.
周 秦 宅 殽 函, 其 宅 非 不 同.
一 興 八 百 年, 一 死 望 夷 宮.
寄 語 家 與 國, 人 凶 非 宅 凶.  
白 居 易
 
Trường an đa đại trạch,
Liệt tại nhai tây đông.
Vãng vãng chu môn nội,
Phòng lang tương đối không.
Kiêu minh tùng quế thụ,
Hồ tàng lan cúc tùng.
Thương đài hoàng diệp địa,
Nhật mộ đa tuyển phong.
Tiền chủ vi tướng tướng,
Đắc tội thoán ba dung.
Hậu chủ vi công khanh,
Tẩm tật một kỳ trung.
Liên diên tứ ngũ chủ,
Ương họa kế tương chung.
Tự tòng thập niên lai,
Bất lợi chủ nhân ông.
Phong vũ hoại thiềm khích,
Xà thử xuyên tường dung.
Nhân nghi bất cảm mãi,
Nhật hủy thổ mộc công.
Ta ta tục nhân tâm,
Thậm hỹ kỳ ngu mông.
Đản khủng tai ương chí,
Bất tư họa sở tùng.
Ngã kim đề thử thi,
Dục ngộ mê giả hung.
Phàm vi đại quan nhân,
Niên lộc đa cao sùng.
Quyền trọng trì nan cửu,
Vị cao thế dị cùng.
Kiêu giả vật chi doanh,
Lão giả số chi chung.
Tứ giả như khấu đạo,
Nhật dạ lai tương công.
Giả xử cư cát thổ,
Thục năng bảo kỳ cùng.
Nhân tiểu dĩ minh đại,
Tá gia khả dụ bang.
Chu tần trạch hào hàm,
Kỳ trạch phi bất đồng.
Nhất hưng bát bách niên,
Nhất tử vọng di cung.
Ký ngữ gia dữ quốc,
Nhân hung phi trạch hung.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Căn nhà gở
 
Trường-An nhà cửa lớn nhiều,
Trải dài trên phố theo chiều tây đông.
Cửa son, nhưng ở phía trong,
Những phòng đối diện bỏ không cả rồi.
Quế, thông, cú rúc từng hồi,
Khóm lan, bụi cúc, chồn ngồi núp trong.
Lá vàng, đầy đất rêu rong,
Chiều chiều, gió xoáy chạy vòng trên sân.
Chủ về trước, tướng võ, văn,
Ba-Dung, đày đến phải chăng tội nhiều.
Chủ sau, quan lớn trong triều,
Ốm đau nằm mãi, một chiều mất đi.
Bốn, năm chủ tiếp còn gì,
Tai ương tiếp nối chưa khi nào rời.
Mười năm trở lại đây thôi,
Các ông chủ ở đều thời không may.
Gió mưa, hiên, cửa hư ngay,
Tường cao, rắn, chuột đêm ngày đục thông.
Không ai mua, sợ trong lòng,
Mỗi ngày, đất, gỗ, lở long cả rồi.
Than ôi lòng dạ người đời,
Vô cùng ngu muội, ngu thời là ngu!
Chỉ lo tai họa thôi ư,
Chứ không suy nghĩ họa từ đâu ra.
Ta nay dùng đến thi ca,
Mong người bụng dạ tỉnh ra đừng lầm.
Hễ làm quan lớn trong dân,
Tuổi đời, bổng lộc, dần dần càng cao.
Quyền to, giữ mãi được sao,
Ngôi cao càng dễ chảo đao chẳng bền.
Vật đầy, ắt sẽ tràn lên,
Người già, sao sống mãi trên cõi đời.
Đó là bốn thứ giặc thôi,
Đêm ngày chẳng kể, lần hồi tấn công.
Dầu cho chỗ tốt vô cùng,
Thân mình, ai giữ được không chết già?
Nhỏ, suy việc lớn sẽ ra,
Việc nhà, lấy nước để ta luận bàn.
Chu, Tần, đều ở Hào-Hàm,
Cửa nhà chẳng phải không làm cùng nơi.
Tám trăm năm thịnh một thời,
Vọng-Di, chấm dứt một đời, vì đâu?
Có nhà, nước, nhắn một câu:
Chỉ con người xấu, nhà đâu gở gì!...
Anh-Nguyên    

LUY TUẤN 
 
羸 駿

驊 騮 失 其 主，
羸 餓 無 人 牧。
向 風 嘶 一 聲，
莽 蒼 黃 河 曲。
踏 冰 水 畔 立，
臥 雪 冢 間 宿。
歲 暮 田 野 空，
寒 草 不 滿 腹。
豈 無 市 駿 者，
盡 是 凡 人 目。
相 馬 失 於 瘦，
遂 遺 千 里 足。
村 中 何 擾 擾，
有 吏 徵 芻 粟。
輸 彼 軍 廄 中，
化 作 駑 駘 肉。  
白 居 易
 
Hoa lưu thất kỳ chû,
Luy ngạ vô nhân mục.
Hướng phong tê nhất thanh,
Mãng thương hoàng hà khúc.
Tháp băng thủy bạn lập,
Ngọa tuyết trũng gian túc.
Tuệ mộ điền dã không,
Hàn thảo bất mãn phúc.
Khởi vô thị tuấn giả,
Tận thị phàm nhân mục.
Tướng mã thất ư sấu,
Toại di thiên lý túc.
Thôn trung hà nhiễu nhiễu,
Hưu lại trung sô túc.
Thâu bỉ quân khái trung,
Hoá tác nô thai nhục.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Tuấn mã gầy
 
Ngựa Hoa-Lưu mất chủ rồi,
Gầy gò đói khát không người chăm nom.
Gió lên, hý một hồi dòn,
Trên đồng cỏ rộng, bên con sông Hoàng.
Đạp băng bên vũng nước tràn,
Nằm trong hố tuyết tránh làn gió đông.
Cuối năm, đồng ruộng trống không,
Cỏ, ăn lạnh lẽo, bụng không được đầy.
Há không người kiếm ngựa hay?
Toàn là mắt thịt, ngựa nay mới còn!
Ngựa, xem, chỉ biết chê còm,
Bộ giò ngàn dặm, có còn thấy đâu.
Trong thôn, nhốn nháo truyền nhau,
Lính thu lúa, cỏ, mau mau cho đầy.
Đem về tầu ngựa gần đây,
Ngựa thồ, vỗ béo một bầy mà thôi!...
Anh-Nguyên

 
TÚC HUỲNH DƯƠNG
 
宿 滎 陽

生 長 在 滎 陽，
少 小 辭 鄉 曲。
迢 迢 四 十 載，
復 到 滎 陽 宿。
去 時 十 一 二，
今 年 五 十 六。
追 思 兒 戲 時，
宛 然 猶 在 目。
舊 居 失 處 所，
故 里 無 宗 族。
豈 唯 變 市 朝，
兼 亦 遷 陵 谷。
獨 有 溱 洧 水，
無 情 依 舊 綠。
白 居 易
 
Thiếu tiểu ly hương khúc.
Thiều thiều tứ thập tải,
Phục đáo huỳnh dương túc.
Khứ thì thập nhất nhị,
Kim niên ngũ thập lục.
Truy tư nhi hí thì,
Uyển nhiên do tại mục.
Cựu cư thất xứ sở,
Cố lý vô tông tộc.
Khởi duy biến triều thị,
Kiêm diệc thiên lăng cốc.
Độc hữu trăn vị thủy,
Vô tình y cựu lục.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Trọ ở Huỳnh-Dương
 
Sinh và lớn ở Huỳnh-Dương,
Tuổi thơ đã phải lên đường rời quê.
Bốn mươi năm, thực dài ghê,
Bỗng nay có dịp trở về Huỳnh-Dương.
Mười hai, mười một, lên đường,
Nay, năm mươi sáu, quê hương, mới về.
Nhớ chơi thuở nhỏ vui ghê,
Còn như trước mắt, chẳng hề quên chi.
Chốn về, không biết lối đi,
Làng xưa, chẳng thấy còn chi họ hàng.
Đâu riêng thành thị, ngôi vàng,
Đổi thay đến cả gò, hang, chốn này.
Riêng dòng Trăn, Vị, còn đây,
Hững hờ như cũ, tháng ngày biếc xanh...
Anh-Nguyên 

 
VỌNG GIANG LÂU THƯỢNG 

望 江 樓 上 

江 畔 百 尺 樓
樓 前 千 里 道
憑 高 望 平 遠
亦 足 舒 懷 抱
驛 路 使 憧 憧
關 防 兵 草 草
及 茲 多 事 日
猶 覺 閒 人 好
我 年 過 不 惑
休 退 誠 非 早
從 此 拂 塵 衣
歸 山 未 為 老
白 居 易
 
Giang bạn bách xích lâu,
Lâu tiền thiên lý đạo.
Bằng cao vọng bình viễn,
Diệc túc thư hoài bão.
Dịch lộ sứ chàng chàng,
Quan phòng binh thảo thảo.
Cập tư đa sự nhật,
Vưu giác nhàn nhân hảo.
Ngã niên quá bất hoặc,
Thoái hưu thành phi tảo.
Tòng thử phất trần y,
Quy sơn vị vi lão.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Trên lầu bên sông
 
Bên sông, trăm thước lầu cao,
Trước lầu, ngàn dặm đường vào chân mây.
Trên cao, xa ngắm đó đây,
Những điều ấp ủ bao ngày chợt tan.
Trên đường, viên chức rộn ràng,
Đề phòng cửa ải, vội vàng tiếp binh.
Đến nay nhiều việc rối tinh,
Mới hay nhàn hạ thật tình sướng thay.
Ta nay bốn chục rồi đây,
Về hưu, thực chẳng sớm ngày nào đâu.
Từ đây rũ áo phong hầu,
Núi non về ở, cần đâu tuổi già...
Anh-Nguyên  
 

 
TÙNG THANH

松 聲

月 好 好 獨 坐
雙 松 在 前 軒
西 南 微 風 來
潛 入 枝 葉 間
蕭 寥 發 為 聲
半 夜 明 月 前
寒 山 颯 颯 雨
秋 琴 冷 冷 絃
一 聞 滌 炎 暑
再 聽 破 昏 煩
竟 夕 遂 不 寐
心 體 俱 翛 然
南 陌 車 馬 動
西 鄰 歌 吹 繁
誰 知 茲 簷 下
滿 耳 不 為 喧
白 居 易

Nguyệt hảo hảo độc toạ,
Song tùng tại tiền hiên.
Tây nam vi phong lai,
Tiềm nhập chi diệp gian.
Tiêu liêu phát vi thanh,
Bán dạ minh nguyệt tiền.
Hán sơn táp táp vũ,
Thu cầm lãnh lãnh huyền.
Nhất văn địch viêm thử,
Tái thính phá hôn phiền.
Cánh tịch toại bất mị,
Tâm thể câu diểu nhiên.
Nam mạch xa mã động,
Tây lân ca xúy phiền.
Thùy tri tư thiềm hạ,
Mãn nhĩ bất vi huyên.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Tiếng thông reo
 
Vui ngồi dưới ánh trăng trong,
Trước hiên lại có cặp thông đứng kề.
Tây nam, gió nhẹ thổi về,
Thổi vào cành lá xum xuê la đà.
Ào ào như tiếng suối xa,
Nửa đêm trước ánh trăng ngà sáng trưng.
Núi non mưa lạnh trùng trùng,
Đàn Thu như thể lạnh lùng dây tơ.
Mới nghe, nóng hạ bao giờ,
Nghe thêm, phiền não chẳng ngờ biến đi.
Suốt đêm nào ngủ nghê gì,
Thân tâm thơ thới không hề mệt chi.
Đường nam, xe cộ lại, đi,
Xóm tây ca hát, đàn tỳ vang lên.
Ai hay ngay dưới mái hiên,
Đầy tai mọi tiếng, không phiền đến ta!...
Anh-Nguyên        

 
TỪ CHÂU LỘ THƯỢNG
 
徐 州 路 上
 
寄 路 南 將 北，
離 憂 弟 與 兄。
關 河 千 里 別，
風 雪 一 身 行。
夕 宿 勞 鄉 夢，
晨 裝 慘 旅 情。
家 貧 憂 後 事，
日 短 念 前 程。
煙 雁 翻 寒 渚，
霜 烏 聚 古 城。
誰 憐 陟 岡 者，
西 楚 望 南 荊。
白 居 易
 
Kỳ lộ nam tương bắc,
Ly ưu đệ dữ huynh.
Quan hà thiên lý biệt,
Phong tuyết nhất thân hành.
Tịch túc lao hương mộng,
Thần trang thảm lữ tình.
Gia bần ưu hậu sự,
Nhật đoản niệm tiền trình.
Yên nhạn phiên hàn chử,
Sương ô tụ cổ thành.
Thùy liên trắc cương giả,
Tây sở vọng nam kinh.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Trên đường đi Từ-Châu
 
Bắc nam đôi ngả nơi này,
Anh em xa cách, từ nay lo buồn.
Ải, sông, nghìn dặm biệt luôn,
Trên đường gió, tuyết, sầu thương một mình.
Đêm mơ quê với bao tình,
Sớm ra, xếp gói, xót mình xa quê.
Nghèo, lo sau trước mọi bề,
Ngày qua ngắn ngủi, nghĩ về ngày mai.
Khói mù, bến lạnh, nhạn bay,
Trời sương, quạ tụ ở ngay cổ thành,
Trèo non, ai biết thương anh,
Từ miền Tây-Sở, Nam-Kinh anh nhìn!...
Anh-Nguyên  

 
QUAN NGẢI MẠCH
 
觀 刈 麥

田 家 少 閒 月，五 月 人 倍 忙。
夜 來 南 風 起，小 麥 覆 隴 黃。
婦 姑 荷 簞 食，童 稚 攜 壺 漿。
相 隨 餉 田 去，丁 壯 在 南 岡。
足 蒸 暑 土 氣，背 灼 炎 天 光。
力 盡 不 知 熱，但 惜 夏 日 長。
復 有 貧 婦 人，抱 子 在 其 旁。
右 手 秉 遺 穗，左 臂 懸 敝 筐。
聽 其 相 顧 言，聞 者 為 悲 傷。
家 田 輸 稅 盡，拾 此 充 饑 腸。
今 我 何 功 德? 曾 不 事 農 桑。
吏 祿 三 百 石，歲 晏 有 餘 糧。
念 此 私 自 愧，盡 日 不 能 忘，
白 居 易
 
Điền gia thiểu nhàn nguyệt,
Ngũ nguyệt nhân bội mang.
Dạ lai nam phong khởi,
Tiểu mạch phú lũng hoàng.
Phụ cô hà đan thực,
Đồng trĩ huề hồ tương.
Tương tùy hướng điền khứ,
Đinh tráng tại nam cương.
Túc chưng thử thổ khí,
Bối chước viêm thiên quang.
Lực tận bất tri nhiệt,
Đản tích hạ nhật trường.
Phục hữu bần phụ nhân,
Bão tử tại kỳ bàng.
Hữu thủ bỉnh di huệ,
Tả tý huyền tệ khuông.
Thính kỳ tương cố ngôn,
Văn giả vi bi thương.
Gia điền thâu thuế tận,
Thập thử sung cơ trường.
Kim ngã hà công đức,
Tằng bất sự nông tang.
Lại lộc tam bách thạch,
Tuế án hữu dư lương.
Niệm thử tư tự quý,
Tận nhật bất năng vương.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Xem gặt lúa
 
Nhà nông ít tháng rảnh rang,
Tháng Năm bước tới, lại càng bận thêm.
Gió nồm, đêm đến, nổi lên,
Lúa vàng phủ khắp cả trên các bờ.
Giỏ cơm, mang có các cô,
Trẻ con, bầu nước xách chờ đi sau.
Ra đồng, lũ lượt theo nhau,
Đem cho trai tráng gò sau nam làng.
Chân bùn, như luộc cũng làm,
Lưng như nắng đốt, chẳng màng đến chi.
Gắng làm, nóng chẳng biết gì,
Mong cho ngày hạ trôi đi thật dài.
Một bà dáng dấp nghèo thay,
Ôm con dại, đứng ở ngay bên bờ.
Tay cầm lúa mót nãy giờ,
Tay cầm giỏ rách xác xơ hồi nào.
Nghe lời, bà cũng góp vào,
Người nghe cảm thấy xót đau trong lòng:
‘‘Ruộng xưa bán nộp thuế xong,
Chút này chỉ đủ đỡ lòng mà thôi!’’
Ta làm công đức gì rồi?
Chưa từng làm ruộng hoặc thời trồng dâu.
Lộc ba trăm thạch, ít đâu,
Suốt năm, ăn vẫn như hầu còn dư.
Nghĩ rồi, tự thẹn lắm ư,
Suốt ngày cứ nghĩ, tâm tư yên nào!...
Anh-Nguyên    

 
KHÁCH TRUNG NGUYỆT 

客 中 月

客 從 江 南 來，
來 時 月 上 弦。
悠 悠 行 旅 中，
三 見 清 光 圓。
曉 隨 殘 月 行，
夕 與 新 月 宿。
誰 謂 月 無 情，
千 里 遠 相 逐。
朝 發 渭 水 橋，
暮 入 長 安 陌。
不 知 今 夜 月，
又 作 誰 家 客？
白 居 易
 
Khách tòng giang nam lai,
Lai thì nguyệt thượng huyền.
Du du hành lữ trung,
Tam kiến thanh quang viên.
Hiểu tùy tàn nguyệt hành,
Tịch dữ tân nguyệt túc.
Thùy vị nguyệt vô tình,
Thiên lý viễn tương trục.
Triêu phát vị thủy kiều,
Mộ nhập trường an mạch.
Bất tri kim dạ nguyệt,
Hựu tác thùy gia khách.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Vầng trăng đất khách
 
Giang-Nam khách mới lại đây,
Lại thì vào lúc đang ngày trăng non.
Đường dài dằng dặc vẫn còn,
Ba lần thấy ánh trăng tròn đỉnh non.
Sáng đi trăng lạt hãy còn,
Lại khi đêm nghỉ, trăng tròn lung linh.
Ai rằng trăng chẳng có tình,
Dầu muôn ngàn dặm theo mình chẳng xa.
Sớm, cầu Vị-Thủy đi ra,
Trừng-An chiều đến, trăng ngà không lơi.
Đêm nay trăng sáng lưng trời,
Biết nhà nào sẽ là nơi tiếp mình?...
 Anh-Nguyên
 

   
KÝ VƯƠNG SƠN NHÂN
 
寄 王 山 人

聞 君 減 寢 食,
日 聽 神 仙 說。
暗 待 非 常 人，
潛 求 長 生 訣。
言 長 本 對 短，
未 離 生 死 轍。
假 使 得 長 生，
才 能 勝 夭 折。
松 樹 千 年 朽，
槿 花 一 日 歇。
畢 竟 共 虛 空，
何 須 誇 歲 月。
彭 殤 徒 自 異，
生 死 終 無 別。
不 如 學 無 生，
無 生 即 無 滅
白 居 易
 
Vân quân diệt ẩm thực,
Nhật thính thần tiên thuyết.
Ám đãi phi thường nhân,
Tiềm cầu trường sinh quyết.
Ngôn trường bản đối đoản,
Vị ly sinh tử triệt.
Giả sử đắc trường sinh,
Tài năng thắng yểu chiết.
Tùng thụ thiên niên hủ,
Cẩn hoa nhất nhật yết.
Tất cánh cộng không hư,
Hà tu khoa tuế nguyệt.
Bành thương đồ tự di,
Sinh tử chung vô biệt.
Bất như học vô sinh,
Vô sinh tức vô diệt.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Gửi ông Vương ở núi
 
Nghe đồn bác bỏ uống ăn,
Suốt ngày nghe nói chuyện thần chuyện tiên.
Thầm chờ khách lạ ngày đêm,
Để cầu phương cách sống thêm lâu ngày.
Nói là ngắn đối với dài,
Con đường sống chết, đã ai xa lìa.
Ví như được sống lâu kia,
Mới mong nói được đã lìa chết non.
Nghìn năm, thông mục chẳng còn,
Một ngày, bông bụp héo hon tàn rồi.
Cuối cùng đều giả dối thôi,
Há khoe năm tháng sống đời dài lâu?
Già, non, tự chuốc ưu sầu,
Nhưng rồi sống chết có đâu khác gì.
‘‘Vô sinh’’ thà hãy học đi,
‘‘Vô sinh’’ ‘‘Vô diệt’’ tức thì như nhau...
Anh-Nguyên

 
CẢM KÍNH
 
感 鏡

美 人 與 我 別
留 鏡 在 匣 中
自 從 花 顏 去
秘 水 無 芙 蓉
經 年 不 開 匣
紅 埃 覆 青 銅
今 朝 一 拂 拭
自 顧 憔 悴 容
照 罷 重 惆 悵
背 有 雙 盤 龍
白 居 易
   
Mỹ nhân dữ ngã biệt,
Lưu kính tại hạp trung.
Tự tòng hoa nhan khứ,
Thu thủy vô phù dung.
Kinh niên bất khai hạp,
Hồng ai phú thanh đồng.
Kim triêu nhất phất thức,
Tự cố tiều tụy dung.
Chiếu bãi trùng trù trướng,
Bối hữu song bàn long.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Thương cảm trước gương
 
Ta cùng người đẹp chia tay,
Tấm gương để lại hộp này cất đi.
Mặt hoa cất bước, theo đi,
Nước Thu trong vắt thấy gì phù dung.
Suốt năm không mở hộp dùng,
Bụi hồng đã phủ lớp đồng ố xanh.
Sáng nay, gương, hộp, lau nhanh,
Mặt coi hốc hác chẳng đành nhìn lâu.
Soi xong, lòng lại thêm sầu,
Thấy rồng uốn khúc kề đầu sau gương!...
Anh-Nguyên        

 
TRƯỜNG HẬN CA  

長 恨 歌

漢 皇 重 色 思 傾 國， 御 宇 多 年 求 不 得。
楊 家 有 女 初 長 成， 養 在 深 閨 人 未 識。
天 生 麗 質 難 自 棄， 一 朝 選 在 君 王 側；
回 眸 一 笑 百 媚 生， 六 宮 粉 黛 無 顏 色。
春 寒 賜 浴 華 清 池， 溫 泉 水 滑 洗 凝 脂；
侍 兒 扶 起 嬌 無 力， 始 是 新 承 恩 澤 時。
雲 鬢 花 顏 金 步 搖， 芙 蓉 帳 暖 度 春 宵；
春 宵 苦 短 日 高 起， 從 此 君 王 不 早 朝。
承 歡 侍 宴 無 閑 暇， 春 從 春 遊 夜 專 夜。
後 宮 佳 麗 三 千 人， 三 千 寵 愛 在 一 身。
金 星 妝 成 嬌 侍 夜， 玉 樓 宴 罷 醉 和 春。
姊 妹 弟 兄 皆 列 士， 可 憐 光 彩 生 門 戶；
遂 令 天 下 父 母 心， 不 重 生 男 重 生 女。
驪 宮 高 處 入 青 雲， 仙 樂 風 飄 處 處 聞；
緩 歌 慢 舞 凝 絲 竹， 盡 日 君 王 看 不 足。
漁 陽 鼙 鼓 動 地 來， 驚 破 霓 裳 羽 衣 曲。
九 重 城 闕 煙 塵 生， 千 乘 萬 騎 西 南 行。
翠 華 搖 搖 行 復 止， 西 出 都 門 百 餘 里。
六 軍 不 發 無 奈 何？ 宛 轉 蛾 眉 馬 前 死。
花 鈿 委 地 無 人 收， 翠 翹 金 雀 玉 搔 頭。
君 王 掩 面 救 不 得， 回 看 血 淚 相 和 流。
黃 埃 散 漫 風 蕭 索， 雲 棧 縈 紆 登 劍 閣。
峨 嵋 山 下 少 人 行， 旌 旗 無 光 日 色 薄。
蜀 江 水 碧 蜀 山 青， 聖 主 朝 朝 暮 暮 情。
行 宮 見 月 傷 心 色， 夜 雨 聞 鈴 腸 斷 聲。
天 旋 地 轉 迴 龍 馭， 到 此 躊 躇 不 能 去。
馬 嵬 坡 下 泥 土 中， 不 見 玉 顏 空 死 處。
君 臣 相 顧 盡 霑 衣， 東 望 都 門 信 馬 歸。
歸 來 池 苑 皆 依 舊， 太 液 芙 蓉 未 央 柳；
芙 蓉 如 面 柳 如 眉， 對 此 如 何 不 淚 垂？
春 風 桃 李 花 開 日， 秋 雨 梧 桐 葉 落 時。
西 宮 南 內 多 秋 草， 落 葉 滿 階 紅 不 掃。
梨 園 子 弟 白 髮 新， 椒 房 阿 監 青 娥 老。
夕 殿 螢 飛 思 悄 然， 孤 燈 挑 盡 未 成 眠。
遲 遲 鐘 鼓 初 長 夜， 耿 耿 星 河 欲 曙 天。
鴛 鴦 瓦 冷 霜 華 重， 翡 翠 衾 寒 誰 與 共？
悠 悠 生 死 別 經 年， 魂 魄 不 曾 來 入 夢。
臨 邛 道 士 鴻 都 客， 能 以 精 誠 致 魂 魄；
為 感 君 王 輾 轉 思， 遂 教 方 士 殷 勤 覓。
排 空 馭 氣 奔 如 電， 升 天 入 地 求 之 遍；
上 窮 碧 落 下 黃 泉， 兩 處 茫 茫 皆 不 見。
忽 聞 海 上 有 仙 山， 山 在 虛 無 縹 緲 間；
樓 閣 玲 瓏 五 雲 起， 其 中 綽 約 多 仙 子。
中 有 一 人 字 太 真， 雪 膚 花 貌 參 差 是。
金 闕 西 廂 叩 玉 扃， 轉 教 小 玉 報 雙 成。
聞 道 漢 家 天 子 使， 九 華 帳 裡 夢 魂 驚。
攬 衣 推 枕 起 徘 徊， 珠 箔 銀 屏 迤 邐 開，
雲 鬢 半 偏 新 睡 覺， 花 冠 不 整 下 堂 來。
風 吹 仙 袂 飄 飄 舉， 猶 似 霓 裳 羽 衣 舞；
玉 容 寂 寞 淚 闌 干， 梨 花 一 枝 春 帶 雨。
含 情 凝 睇 謝 君 王， 一 別 音 容 兩 渺 茫。
昭 陽 殿 裡 恩 愛 絕， 蓬 萊 宮 中 日 月 長。
回 頭 下 望 人 寰 處， 不 見 長 安 見 塵 霧。
唯 將 舊 物 表 深 情， 鈿 合 金 釵 寄 將 去。
釵 留 一 股 合 一 扇， 釵 擘 黃 金 合 分 鈿；
但 教 心 似 金 鈿 堅， 天 上 人 間 會 相 見。
臨 別 殷 勤 重 寄 詞， 詞 中 有 誓 兩 心 知。
七 月 七 日 長 生 殿， 夜 半 無 人 私 語 時。
在 天 願 作 比 翼 鳥， 在 地 願 為 連 理 枝。 
天 長 地 久 有 時 盡， 此 恨 綿 綿 無 絕 期。
白 居 易
 
Hán hoàng trọng sắc tư khuynh quốc,
Ngự vũ đa niên cầu bất đắc.
Dương gia hữu nữ sơ trưởng thành,
Dưỡng tại thâm khuê nhân vị thức.
Thiên sinh lệ chất nan tự khí,
Nhất triêu tuyển tại quân vương trắc.
Hồi mâu nhất tiếu bách mị sinh,
Lục cung phấn đại vô nhan sắc.
Xuân hàn tứ dục hoa thanh trì,
Ôn tuyền thủy hoạt tẩy ngưng chi.
Thị nhi phù khởi kiều vô lực,
Thủy thị tân thừa ân trạch thì.
Vân mấn hoa nhan kim bộ điêu,
Phù dung trướng noãn độ xuân tiêu.
Xuân tiêu khổ đoản nhật cao khởi,
Tùng thử quân vương bất tảo triều.
Thừa ân thị yến vô nhàn hạ,
Xuân tùng xuân du dạ chuyên dạ.
Hậu cung giai lệ tam thiên nhân,
Tam thiên sủng ái tại nhất thân.
Kim ốc trang thành kiều thị dạ,
Ngọc lâu yến bãi túy hòa xuân.
Tỷ muội đệ huynh giai liệt thổ,
Khả liên quang thái sinh môn hộ.
Toại linh thiên hạ phụ mẫu tâm,
Bất trọng sinh nam, trọng sinh nữ.
Ly cung cao xứ nhập thanh vân,
Tiên nhạc phong phiêu xứ xứ văn.
Hoãn ca mạn vũ ngưng ty trúc,
Tận nhật quân vương khán bất túc.
Ngư dương bề cổ động địa lai,
Kinh phá nghê thường vũ y khúc.
Cửu trùng thành khuyết yên trần sinh,
Thiên thừa vạn kỵ tây nam hành.
Thúy hoa dao dao hành phục chỉ,
Tây xuất đô môn bách dư lý.
Lục quân bất phát vô nại hà,
Uyển chuyển nga mi mã tiền tử.
Hoa điền ủy địa vô nhân thu,
Thúy kiều kim tước ngọc tao đầu.
Quân vương yểm diện cứu bất đắc,
Hồi khan huyết lệ tương hòa lưu.
Hoàng ai tán mạn phong tiêu sách,
Vân sạn oanh vu đăng kiếm các.
Nga mi sơn hạ thiểu nhân hành,
Tinh kỳ vô quang nhật sắc bạc.
Thục giang thủy bích thục sơn thanh,
Thánh chúa triêu triêu mộ mộ tình.
Hành cung kiến nguyệt thương tâm sắc,
Dạ vũ văn linh trường đoạn thanh.
Thiên triền địa chuyển hồi long ngự,
Đáo thử trù trừ bất năng khứ.
Mã ngôi pha hạ nê thổ trung,
Bất kiến ngọc nhan không tử xứ.
Quân thần tương cố tận triêm y,
Đông vọng đô môn tín mã quy.
Quy lai trì uyển giai y cựu,
Thái dịch phù dung vị ương liễu.
Phù dung như diện liễu như mi,
Đối thử như hà bất lệ thùy.
Xuân phong đào lý hoa khai nhật,
Thu vũ ngô đồng diệp lạc thì.
Tây cung nam nội đa thu thảo,
Lạc diệp mãn giai hồng bất tảo.
Lê viên đệ tử bạch phát tân,
Tiêu phòng a giám thanh nga lão.
Tịch điện huỳnh phi tứ tiễu nhiên,
Cô đăng khiêu tận vị thành miên.
Trì trì chung cổ sơ trường dạ,
Cảnh cảnh tinh hà dục thự thiên.
Uyên ương ngõa lãnh sương hoa trọng,
Phỉ thúy khâm hàn thùy dữ cộng.
Du du sinh tử biệt kinh niên,
Hồn phách bất tằng lai nhập mộng.
Lâm cùng đạo sĩ hồng đô khách,
Năng dĩ tinh thành trí hồn phách.
Vị cảm quân vương triển chuyển tư,
Toại giao phương sĩ ân cần mịch.
Bài không ngự khí bôn như điện,
Thăng thiên nhập địa cầu chi biến.
Thượng cùng bích lạc hạ hoàng tuyền,
Lưỡng xứ mang mang giai bất kiến.
Hốt văn hải thượng hữu tiên sơn,
Sơn tại hư vô phiếu diếu gian.
Lâu các linh lung ngũ vân khởi,
Kỳ trung trác ước đa tiên tử.
Trung hữu nhất nhân tự thái chân,
Tuyết phu hoa mạo sâm si thị.
Kim khuyết tây sương khấu ngọc quynh,
Chuyển giao tiểu ngọc báo song thành.
Văn đạo hán gia thiên tử sứ,
Cửu hoa trướng lý mộng hồn kinh.
Lãm y thôi chẩm khởi bồi hồi,
Châu bạc ngân bình dĩ lệ khai.
Vân cát bán biên tân thụy giác,
Hoa quan bất chỉnh há đường lai.
Phong xuy tiên khuyết phiêu phiêu cử,
Do tự nghê thường vũ y vũ.
Ngọc dung tịch mịch lệ lan can,
Lê hoa nhất chi xuân đái vũ.
Hàm tình ngưng đệ tạ quân vương,
Nhất biệt âm dung lưỡng diếu mang.
Chiêu dương điện lý ân ái tuyệt,
Bồng lai cung trung nhật nguyệt trường.
Hồi đầu hạ vọng trần hoàn xứ,
Bất kiến trường an kiến trần vụ.
Duy tương cựu vật biểu tâm tình,
Điền hạp kim thoa ký tương khứ.
Thoa lưu nhất cổ hạp nhất phiến,
Thoa tịch hoàng kim hiệp phân điền.
Đản giáo tâm tự kim điền kiên,
Thiên thượng nhân gian hội tương kiến,
Lâm biệt ân cần trọng ký từ,
Từ trung hữu thệ lưỡng tâm tri.
Thất nguyệt thất nhật trường sinh điện,
Dạ bán vô nhân tư ngữ thì.
Tại thiên nguyện tác tỷ dực điểu,
Tại địa nguyện vi liên lý chi.
Thiên trường địa cửu hữu thì tận,
Thử hận miên miên vô tuyệt kỳ.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Mối hận lâu dài
 
Quân vương trọng sắc ‘‘khuynh thành’’,
Bao năm kén chọn cũng đành uổng công.
Họ Dương, gái tuổi kén chồng,
Phòng khuê nuôi dạy, người không hay gì.
Sắc trời cho, khó bỏ đi,
Sớm kia trúng tuyển vương thi kén người.
Trăm xinh, khi hé miệng cười!
Sáu cung thoa phấn, không người nào hơn.
Hoa-Thanh tắm đóa hoa thơm,
Nước ao ấm mát sạch trơn da ngà.
Thị tỳ xúm đỡ tiên nga,
Thấm nhuần ân đó chỉ là ban sơ.
Tóc mây, gót ngọc nhẹ đưa,
Phù dung trướng ấm, xuân vừa qua đêm.
Đêm sao ngắn!...ánh dương lên,
Từ đây, vương chậm hoặc quên buổi chầu.
Mãi vui, hầu tiệc nhàn đâu,
Xuân theo xuân đến, đêm hầu qua đêm.
Ba nghìn cung nữ kề bên,
Chỉ yêu thương một, bỏ quên ba nghìn.
Nhà vàng, người đẹp vui đêm,
Lại thêm lầu ngọc say mềm với xuân.
Anh em đều được đặc ân,
Khiến thương thiên hạ khởi tâm mong cầu:
"Sinh con đẹp tựa hạt châu,
Cứ sinh con gái chẳng cầu sinh trai."
Cung Ly cao tận mây bay,
Nhạc tiên theo gió lan ngay khắp vùng.
Sáo đàn múa hát tưng bừng,
Suốt ngày say đắm chẳng ngừng, lại đêm!
Ngư-Dương, trống giặc vang rền,
Nghê-Thường vũ khúc cũng liền bỏ ngang.
Hoàng thành gió bụi tràn lan,
Ngàn xe, vạn ngựa, tây nam hướng về.
Thúy-Hoa ủ rũ thảm thê,
Phía tây trăm dặm đã lìa Đô-Môn.
Sáu quân chẳng tiến! Nguồn cơn?
- Mày ngài ngựa trước, chết còn nữa đâu!
Kim thoa mặt đất ai thâu!
Thúy-kiều, kim-tước cài đầu còn đây.
Quân vương ngoảnh mặt, bó tay,
Khi quay lại thấy, lệ đầy tràn mi.
Bụi vàng mù mịt thấy chi,
Đường mây Kiếm-Các quanh đi quẹo về.
Nga-Mi vắng bóng người đi,
Mặt trời bàng bạc, vương kỳ ủ ê.
Núi sông nước Thục đẹp ghê,
Quân vương sáng, tối, mải mê hận tình.
Hành cung, trăng nhạt sắc hình,
Mưa đêm, nhạc ngựa, hận tình lại khêu!...
Trời xoay, vương lại hồi triều,
Qua nơi chốn cũ tiêu điều... khó đi.
Mã-Ngôi, bùn đọng, thấy gì?
Tìm đâu nét ngọc, còn chi chốn này!
Vua, tôi, áo lệ thấm đầy,
Đô-Môn lại hướng đường này về đông.
Phù dung Thái-Dịch vẫn trông,
Vị-Ương liễu rủ chờ mong người về.
Phù dung: mặt, liễu: hàng mi,
Cứ trông thấy thế, nhiều khi lệ nhòa.
Gió xuân, đào lý trổ hoa,
Ngô đồng rụng lá, nhạt nhòa mưa Thu.
Tây-Cung, hoa cỏ buồn chưa,
Đỏ hồng lá rụng nằm bừa lối đi.
Vườn lê, con hát quá thì,
Tiêu phòng thái giám sầu bi về già.
Cung vàng, tối đóm bay ra,
Đèn mờ, bấc lụn, chẳng sa giấc sầu.
Từ từ trống điểm đêm thâu,
Ngân-Hà sang sáng soi bầu trời khuya.
Mái uyên, sương đã đầm đìa,
Tấm mền Phỉ-Thúy, biết chia ai cùng.
Tử sinh, suy nghĩ mông lung,
Phách hồn sao chẳng về cùng mộng mơ.
Lâm-Cùng, đạo sĩ Hồng-Đô,
Có tài triệu thỉnh được cô hồn về.
Cảm vương tình ý tràn trề,
Dặn dò cặn kẽ mọi bề rồi đi.
Trên không biến hóa diệu kỳ,
Lên trời, xuống đất, chuyện chi cũng rành.
Suối vàng, lên tới trời xanh,
Khắp trong hai nẻo, tìm đành bó tay.
Lại nghe trên biển...núi này,
Từng không lơ lửng có bầy Tiên-Nga.
Gác mây năm sắc chói lòa,
Ở trong, Tiên nữ mộng hoa dệt thầm.
Có nàng tên gọi Thái-Chân,
Mặt hoa, da tuyết, chẳng cần điểm trang.
Mái Tây then ngọc cửa vàng,
Liền nhờ Tiểu-Ngọc nhắn sang Long-Thành.
Nghe vương gửi sứ Đường đình,
Trướng hoa tỉnh mộng, hồn kinh phách rời.
Mang y, gạt gối, bồi hồi,
Rèm châu, mành bạc vội dời nhẹ ra.
Tóc mây bới vội, lòa xòa,
Mũ hoa đội lệch, bước ra bậc thềm.
Gió đâu thổi phất áo Tiên,
Giống như múa khúc vũ tên Nghê-Thường.
Mặt hoa, lệ ngọc trào tuôn,
Cành lê mấy hạt mưa vương trong ngần.
Nghẹn ngào: ‘‘Xin tạ thâm ân,
Từ khi ly biệt, sắc âm mờ dần.
Chiêu-Dương đã tuyệt ái ân,
Bồng-Lai cung quế, ngày dần trôi qua.
Cõi trần, nhìn xuống xót xa,
Trường-An, chỉ thấy bụi và mù sương.
Xin trao vật cũ yêu thương:
Thoa vàng hộp khảm tặng vương, mang về.
Một phần kỷ vật cất đi
Thoa vàng bẻ nhánh, hộp chia mảnh này.
Thương nhau bền tựa vàng đây,
Trên trời, dưới thế, có ngày gặp nhau.
Cáo từ, xin nhắn một câu:
Lời gì hẹn ước trên lầu năm xưa?
Trường-Sinh, song thất - xin thưa -
Nửa đêm thanh vắng say sưa thề bồi:
Nguyện chim liền cánh tung trời,
Làm cây liền nhánh cõi đời mai sau.
Đất trời tuy mãi dài lâu,
Dẫu cho có tận, hận sầu chẳng nguôi...’’
Anh-Nguyên             

TỲ BÀ HÀNH

琵 琶 行

潯 言 江 頭 夜 送 客， 楓 葉 荻 花 秋 瑟 瑟。
主 人 下 馬 客 在 船， 舉 酒 欲 飲 無 管 絃。
醉 不 成 歡 慘 將 別， 別 時 茫 茫 江 浸 月。
忽 聞 水 上 琵 琶 聲， 主 人 忘 歸 客 不 發。
尋 聲 暗 問 彈 者 誰？ 琵 琶 聲 停 欲 語 遲。
移 船 相 近 邀 相 見， 添 酒 回 燈 重 開 宴。
千 呼 萬 喚 始 出 來， 猶 抱 琵 琶 半 遮 面。
轉 軸 撥 絃 三 兩 聲， 未 成 曲 調 先 有 情。
絃 絃 掩 抑 聲 聲 思， 似 訴 平 生 不 得 志。
低 眉 信 手 續 續 彈， 說 盡 心 中 無 限 事。
輕 攏 慢 撚 抹 復 挑， 初 為 霓 裳 後 六 么。
大 絃 嘈 嘈 如 急 雨， 小 絃 切 切 如 私 語。
嘈 嘈 切 切 錯 雜 彈， 大 珠 小 珠 落 玉 盤。
間 官 鶯 語 花 底 滑， 幽 咽 泉 流 水 下 灘。
水 泉 冷 澀 絃 凝 絕， 凝 絕 不 通 聲 漸 歇。
別 有 幽 愁 暗 恨 生， 此 時 無 聲 勝 有 聲。
銀 瓶 乍 破 水 漿 迸， 鐵 騎 突 出 刀 鎗 鳴。
曲 終 收 撥 當 心 畫， 四 絃 一 聲 如 裂 帛。
東 船 西 舫 悄 無 言， 唯 見 江 心 秋 月 白。
沈 吟 放 撥 插 絃 中， 整 頓 衣 裳 起 斂 容。
自 言 本 是 京 城 女， 家 在 蝦 蟆 陵 下 住。
十 三 學 得 琵 琶 成， 名 屬 教 坊 第 一 部。
曲 罷 曾 教 善 才 服， 妝 成 每 被 秋 娘 妒，
五 陵 年 少 爭 纏 頭， 一 曲 紅 綃 不 知 數。
鈿 頭 銀 篦 擊 節 碎， 血 色 羅 裙 翻 酒 汙。
今 年 歡 笑 復 明 年， 秋 月 春 風 等 閑 度。
弟 走 從 軍 阿 姨 死， 暮 去 朝 來 顏 色 故。
門 前 冷 落 車 馬 稀， 老 大 嫁 作 商 人 婦。
商 人 重 利 輕 別 離， 前 月 浮 梁 買 茶 去。
去 來 江 口 守 空 船， 繞 船 月 明 江 水 寒。
夜 深 忽 夢 少 年 事， 夢 啼 妝 淚 紅 闌 干，
我 聞 琵 琶 已 嘆 息， 又 聞 此 語 重 唧 唧。
同 是 天 涯 淪 落 人， 相 逢 何 必 曾 相 識。
我 從 去 年 辭 帝 京， 謫 居 臥 病 潯 陽 城。
潯 陽 地 僻 無 音 樂， 終 歲 不 聞 絲 竹 聲。
住 近 湓 江 地 低 濕， 黃 蘆 苦 竹 繞 宅 生。
其 間 旦 暮 聞 何 物， 杜 鵑 啼 血 猿 哀 鳴。
春 江 花 朝 秋 月 夜， 往 往 取 酒 還 獨 傾。
豈 無 山 歌 與 村 笛？ 嘔 啞 嘲 哳 難 為 聽。
今 夜 聞 君 琵 琶 語， 如 聽 仙 樂 耳 暫 明。
莫 辭 更 坐 彈 一 曲， 為 君 翻 作 琵 琶 行。
感 我 此 言 良 久 立， 卻 坐 促 絃 絃 轉 急。
淒 淒 不 似 向 前 聲， 滿 座 重 聞 皆 掩 泣。
座 中 泣 下 誰 最 多， 江 州 司 馬 青 衫 濕。
白 居 易

Tầm Dương giang đầu dạ tống khách,
Phong diệp lịch hoa thu sắt sắt.
Chủ nhân hạ mã khách tại thuyền,
Cử tửu dục ẩm vô quản huyền.
Túy bất thành hoan thảm tương biệt,
Biệt thời mang mang giang tẩm nguyệt.
Hốt văn thủy thượng tỳ bà thanh,
Chủ nhân vong quy khách bất phát.
Tầm thanh ám vấn đàn giả thùy,
Tỳ bà thanh đình dục ngữ trì.
Di thuyền tương cận yêu tương kiến,
Thiêm tửu hồi đăng trùng khai yến.
Thiên hô vạn hoán thủy xuất lai,
Do bảo tỳ bà bán già diện.
Chuyển trục bát huyền tam lưỡng thanh,
Vị thành khúc điệu tiên hữu tình.
Huyền huyền yểm ức thanh thanh tứ,
Tự tố bình sinh bất đắc chí.
Đê mi tín thủ tục tục đàn,
Thuyết tận tâm trung vô hạn sự.
Khinh lũng mạn nhiên mạt phục khiêu,
Sơ vi nghê thường hậu lục yêu.
Đại huyền tào tào như cấp vũ,
Tiểu huyền thiết thiết như tư ngữ.
Tào tào thiết thiết thác tạp đàn,
Đại châu tiểu châu lạc ngọc bàn.
Nhàn quan oanh ngữ hoa để hoạt,
U yết tuyền lưu thủy hạ than.
Thủy tuyền lãnh sáp huyền ngưng tuyệt,
Ngưng tuyệt bất thông thanh tiệm yết.
Biệt hữu u tình ám hận sinh,
Thử thời vô thanh thắng hữu thanh.
Ngân bình xạ phá thủy tương bính,
Thiết kỵ đột xuất đao thương minh.
Khúc chung thâu bát đương tâm hoạch,
Tứ huyền nhất thanh như liệt bạch.
Đông thuyền tây phảng tiễu vô ngôn,
Duy kiến giang tâm thu nguyệt bạch.
Trầm ngâm phóng bát sáp huyền trung,
Chỉnh đốn y thường khởi liễm dung.
Tự ngôn bản thị kinh thành nữ,
Gia tại hà mô lăng hạ trú.
Thập tam học đắc tỳ bà thành,
Danh thuộc giáo phường đệ nhất bộ.
Khúc bãi tằng giao thiện tài phục,
Trang thành mỗi bị thu nương đố.
Ngũ lăng niên thiếu tranh triền đầu,
Nhất khúc hồng tiêu bất tri số.
Điền đầu ngân bì kích tiết toái,
Huyết sắc la quần phiên tửu ố.
Kim niên hoan tiếu phục minh niên,
Thu nguyệt xuân phong đẳng nhàn độ.
Đệ tẩu tòng quân a di tử,
Mộ khứ triêu lai nhan sắc cố.
Môn tiền lãnh lạc xa mã hy,
Lão đại giá tác thương nhân phụ.
Thương nhân trọng lợi khinh biệt ly,
Tiền nguyệt phù lương mãi trà khứ.
Khứ lai giang khẩu thủ không thuyền,
Nhiễu thuyền minh nguyệt giang thủy hàn.
Dạ thâm hốt mộng thiếu niên sự,
Mộng đề trang lệ hồng lan can.
Ngã văn tỳ bà dĩ thán tức,
Hựu văn thử ngữ trùng tức tức.
Đồng thị thiên nhai luân lạc nhân,
Tương phùng hà tất tằng tương thức.
Ngã tòng khứ niên từ đế kinh,
Trích cư ngọa bệnh tầm dương thành.
Tầm dương địa tịch vô âm nhạc,
Chung tuế bất văn ty trúc thanh.
Trú cận bồn giang địa đê thấp,
Hoàng lô khổ trúc nhiễu trạch sinh.
Kỳ gian nhật mộ văn hà vật,
Đỗ quyên đề huyết viên ai minh.
Xuân giang hoa triêu thu nguyệt dạ,
Vãng vãng thủ tủu hoàn độc khuynh.
Khởi vô sơn ca dữ thôn địch,
Ẩu á trào triết nan vi thinh.
Kim dạ văn quân tỳ bà ngữ,
Như thính tiên nhạc nhĩ tạm minh.
Mạc từ cánh tọa đàn nhất khúc,
Vi quân phiên tác tỳ bà hành.
Cảm ngã thử ngôn lương cửu lập,
Khước tọa xúc huyền huyền chuyển cấp.
Thê thê bất tự hướng tiền thanh,
Mãn tọa trùng văn giai yểm khấp.
Tọa trung khấp hạy thùy tối đa,
Giang châu tư mã thanh sam thấp.
Bạch-Cư-Dị
 
Phan-Huy-Vịnh dịch:
 
Tỳ-bà hành
 
Bến Tầm-Dương canh khuya đưa khách,
Quạnh hơi Thu, lau lách đìu hiu.
Người xuống ngựa, khách dừng chèo,
Chén quỳnh mong cạn, nhớ chiều trúc ty.
Say những luống ngại khi chia rẽ,
Nước mênh mông đượm vẻ trăng trong.
Tiếng tỳ nghe vẳng trên sông,
Chủ khuây khỏa lại, khách dùng dằng xuôi.
Lần tiếng sẽ hỏi ai đàn tá?
Dừng dây tơ, nấn ná làm thinh,
Dời thuyền ghé lại thăm tình,
Chong đèn, thêm rượu còn dành tiệc vui.
Mời mọc mãi, thấy người bỡ ngỡ,
Tay ôm đàn che nửa mặt hoa.
Vặn đàn mấy tiếng dạo qua,
Khúc tuy chưa trọn, tình đà thoảng hay.
Nghe não nuột mấy dây buồn bực,
Dường than niềm tấm tức bấy lâu.
Mày chau, tay gẩy khúc sầu,
Giãi bày hết nỗi trước sau muôn vàn.
Ngón buông bắt khoan khoan dìu dặt,
Trước ‘‘Nghê Thường’’ sau thoắt ‘‘Lục Yêu’’
 Dây to nhường đổ trận rào,
Nỉ non dây nhỏ như trò truyện riêng.
Tiếng cao thấp lựa chen lần gẩy,
Mâm ngọc đâu bỗng nẩy hạt châu.
Trong hoa oanh ríu rít nhau,
Suối tuôn róc rách, chảy mau xuống ghềnh.
Nước suối lạnh, dây mành ngừng đứt,
Ngừng đứt nên phút bặt tiếng tơ.
Ôm sầu, mang giận ngẩn ngơ,
Tiếng tơ lặng ngắt, bây giờ càng hay.
Bình bạc vỡ tuôn đầy dòng nước,
Ngựa sắt giong, xô xát tiếng đao.
Cung đàn lựa khúc tiêu tao,
Tiếng buông xé lụa, lựa vào bốn dây.
Thuyền mấy lá đông tây lạnh ngắt,
Một vầng trăng trong vắt lòng sông.
Ngậm ngùi đàn bát xắp xong,
Áo xiêm khép nép hầu mong giãi lời.
Rằng: ‘‘Xưa vốn là người kẻ chợ,
Cồn Hà-Mô trú ở lân la.
Học đàn từ thuở mười ba,
Giáo phường Đệ nhất, sổ đà chép tên.
Gã thiện-tài sợ phen dừng khúc,
Thu-Nương ghen lúc điểm tô.
Ngũ-Lăng chàng trẻ ganh đua,
Biết bao the thắm chuốc mua tiếng đàn.
Vành lược bạc gẫy tan dịp gõ,
Bức quần hồng hoen ố rượu rơi.
Năm năm lần lữa vui cười,
Mải trăng hoa, chẩng đoái hoài xuân thu.
Buồn em trẩy, lại lo dì thác,
Sầu hôm mai đổi khác hình dung.
Cửa ngoài xe ngựa vắng không,
Thân già mới kết duyên cùng khách thương.
Khách trọng lợi, khinh đường ly cách,
Mải buôn chè, sớm tếch nguồn khơi.
Thuyền không đậu bến mặc ai,
Quanh thuyền trăng giãi, nước trôi lạnh lùng.
Đêm khuya, sực nhớ vòng tuổi trẻ,
Lệ trong mơ hoen vẻ phấn son...’’
Nghe đàn ta đã chạnh buồn,
Lại rầu vì nỗi nỉ non mấy lời.
‘‘Cùng một lứa bên trời lận đận,
Gặp gỡ nhau, lọ sẵn quen nhau.
Từ xa kinh khuyết bấy lâu,
Tầm-Dương đất khách gối đầu hôm mai.
Chốn cùng tịch lấy ai vui thích,
Tai chẳng nghe đàn địch cả năm.
Sông Bồn gần chốn cát lầm,
Lau vàng, trúc võ âm thầm quanh hiên.
Tiếng chi đó nghe liền sớm tối?
Cuốc kêu sầu, vượn nói véo von.
Hoa xuân nở, nguyệt thu tròn,
Lần lần tay chuốc chén son riêng ngừng.
Há chẳng có ca rừng, địch nội,
Giọng líu lo, buồn nỗi khó nghe.
Tỳ-bà nghe dạo canh khuya,
Dường như tiên nhạc gần kề bên tai.
Hãy ngồi lại, gẩy chơi khúc nữa,
Sẽ vì nàng soạn sửa bài ca.’’
Đứng lâu dường cảm lời ta,
Lại ngồi lựa phím, đàn đà kíp dây.
Nghe não nuột khác tay đàn trước,
Khắp tiệc hoa tuôn nước lệ rơi.
Lệ ai chan chứa hơn người?
Giang-Châu Tư-Mã đượm mùi áo xanh.
Phan-Huy-Vịnh

      
Anh-Nguyên dịch:
            
Khúc Tỳ-bà
 
Tiễn đưa khách bến Tầm-Dương,
Lau Thu hiu hắt đêm trường gió lay.
Chủ rời ngựa, khách thuyền này,
Chén quỳnh muốn cạn, buồn thay thiếu đàn.
Vui say gì lúc ly tan,
Sông như tẩm ánh trăng vàng mênh mông.
Tỳ-bà chợt vẳng trên sông,
Chû ngồi nán lại, khách không muốn rời.
Hỏi ai đàn mới dạo chơi,
Tiếng đàn ngưng bặt, tiếng người cũng im.
Dời thuyền, ghé lại đi tìm,
Khơi đèn, châm rượu, tiệc thêm một lần.
Phải mời mãi, mới đến gần,
Ôm đàn che khuất một phần mặt hoa.
So dây, vặn trục, dạo qua,
Tuy chưa thành khúc, nghe ra tình đầy.
Tiếng lòng uẩn ức mỗi dây,
Đời như chứa chất dẫy đầy oán than.
Khép mi, tay lướt trên đàn,
Nỗi lòng sâu thẳm muốn tràn tuôn ra.
Nhẹ nhàng, nắn vuốt thiết tha,
‘‘Nghê-thường’’ đàn trước, sau là ‘‘Lục-yêu’’
Dây to, như đổ mưa chiều,
Dây nhỏ tha thiết như điều riêng tư.
Thấp cao hòa lẫn tiếng tơ,
Nghe như, mâm ngọc, hững hờ gieo châu.
Như hoa, oanh ríu rít nhau,
Lại nghe như suối đổ mau xuống ghềnh.
Rồi như ngưng chảy, buồn tênh,
Dần dần im bặt, lặng thinh tiếng đàn.
U buồn, oán hận đầy tràn,
Tiếng đàn im bặt lại càng hay hơn.
Như bình bạc bể, nước tuôn,
Như xe ngựa đến, đao thương ồn ào.
Cuối cùng, búng tiếng thật cao,
Nghe như xé lụa phổ vào bốn dây.
Thuyền nằm vắng lặng đông tây,
Trăng Thu chiếu sáng tràn đầy lòng sông.
Ngậm ngùi, đàn, móng, xếp xong,
Áo xiêm, sửa lại, những mong ngỏ lời.
Rằng: ‘‘Xưa, thành thị, ra đời,
Cồn Hà-Mô chính là nơi trưởng thành.
Mười ba, đàn đã học rành,
Giáo phường Đệ-Nhất ghi danh rõ ràng.
Thiện Tài, đàn dứt, nể nang,
Thu-Nương thấy mặt lại càng ghét ghen.
Ngũ-Lăng, trai trẻ đua chen,
Bao nhiêu lụa thắm giành khen khúc đàn.
Trâm vàng gõ nhịp, gẫy tan,
Quần hồng hoen ố, rượu tràn bờ ly.
Vui cười, năm lại, năm đi,
Trăng Thu nhàn hạ, khác gì gió Xuân.
Dì qua đời, đệ tòng quân,
Chiều qua, sáng lại, sắc dần nhạt phai.
Cửa ngoài, xe ngựa nào ai,
Khách thương, duyên kết kẻo mai tuổi già.
Ham lời, khách mải đi xa,
Phù-Lương, tháng trước mua trà lại đi.
Giữ con thuyền trống, thương gì,
Quanh thuyền trăng nước trôi đi lạnh lùng.
Đêm khuya, tuổi trẻ mơ mòng,
Má hồng trang điểm, lệ hồng tràn tuôn.’’
‘‘Nghe đàn, ta đã thấy buồn,
Lại rầu nghe kể ngọn nguồn đắng cay.
Cùng là lưu lạc chốn này,
Gặp nhau, chẳng cứ quen ngày xa xưa.
Từ kinh, ta đến tạm cư,
Năm qua đất trích bệnh từ Tầm-Dương.
Tầm-Dương, chẳng có cung thương,
Không nghe tiếng trúc, tiếng đường dây tơ.
Sông Bồn, ở tạm bên bờ,
Lau vàng trúc uá bơ thờ bên hiên.
Tiếng gì sớm tối kêu liền,
Bi ai vượn hót, buồn phiền cuốc kêu.
Sông xuân, hoa sớm, trăng chiều,
Một mình nâng chén càng khêu mối sầu.
Tiếng ca, địch, chẳng không đâu,
Líu lo, nghe chẳng ra đầu đuôi chi.
Đêm nay nghe khúc đàn Tỳ,
Như nghe Tiên nhạc gần kề bên tai.
Hãy ngồi đàn tiếp một bài,
Khúc Tỳ-Bà, sẽ vì ai soạn thành.’’
Cảm lời, đứng mãi chẳng đành,
Lại ngồi lựa phím, đàn nhanh nhanh dần.
Thê lương khác trước bội phần,
Khắp trong tiệc rượu âm thầm lệ tuôn.
Lệ ai đổ xuống nhiều hơn?
Áo xanh Tư-Mã, lệ tuôn ướt đầm!...
Anh-Nguyên
 

MẠI THÁN ÔNG
 
賣 炭 翁
 
賣 炭 翁，
伐 薪 燒 炭 南 山 中。
滿 面 塵 灰 煙 火 色，
兩 鬢 蒼 蒼 十 指 黑。
賣 炭 得 錢 何 所 營，
身 上 衣 裳 口 中 食。
可 憐 身 上 衣 正 單，
心 憂 炭 賤 願 天 寒。
夜 來 城 上 一 尺 雪，
曉 駕 炭 車 輾 冰 轍。
牛 困 人 飢 日 已 高，
市 南 門 外 泥 中 歇。
翩 翩 兩 騎 來 是 誰，
黃 衣 使 者 白 衫 兒。
手 把 文 書 口 稱 敕，
迴 車 叱 牛 牽 向 北。
一 車 炭 重 千 餘 斤，
官 使 驅 將 惜 不 得。
半 匹 紅 紗 一 丈 綾，
繫 向 牛 頭 充 炭 直。
白 居 易

Mại thán ông!
Phạt tân, thiên thán Nam Sơn trung,
Mãn diện trần hôi yên hoả sắc,
Lưỡng mấn thương thương, thập chỉ hắc,
Mại thán đắc tiền hà sở doanh?
Thân thượng y thường, khẩu trung thực,
Khả liên thân thượng y chính đan.
Tâm ưu thán tiện nguyện thiên hàn.
Dạ lai thành ngoại nhất xích tuyết,
Hiểu giá thán xa triển băng triệt.
Ngưu khốn, nhân cơ, nhật dĩ cao,
Thị nam môn ngoại nê trung yết.
Lưỡng kị phiên phiên lai thị thuỳ?
Hoàng y sứ giả bạch sam nhi.
Thủ bả văn thư, khẩu xưng: “sắc”!
Hồi xa sất ngưu khiên hướng Bắc.
Nhất xa thán trọng thiên dư cân,
Cung sứ khu tương tích bất đắc.
Bán thất hồng sa, nhất trượng lăng
Hệ hướng ngưu đầu sung thán trị.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Ông bán than!
 
Núi Nam đốt củi bán than qua ngày.
Mặt ông tro bụi bám đầy,
Tóc như đã bạc, móng tay đen xì.
Bán than tiền để làm gì?
- Trên thân manh áo, miệng thì miếng cơm.
Thương thay, thân tấm áo đơn,
Lo than giá rẻ, lạnh hơn vẫn cầu.
Ngoài thành, đêm tuyết tan đâu,
Xe than, sớm đã bắt đầu bánh lăn.
Trâu đừ, người đói, đường băng,
Cửa nam chợ, nghỉ dẫu rằng bùn nhơ.
Ngựa đâu chạy đến bất ngờ,
Áo vàng áo trắng, bây giờ mới hay:
Sứ ngừng hô lớn: ‘‘Sắc đây’’,
Xe đành quay lại hướng ngay bắc thành.
Ngàn cân than phải nạp nhanh,
Sứ vua đã quyết, chối đành được sao.
The hồng nửa tấm sứ trao,
Cột đầu trâu để thay vào tiền mua!...
Anh-Nguyên              
             

HẠO CA HÀNH
 
浩 歌 行

天 長 地 久 無 終 畢，
昨 夜 今 朝 又 明 日。
鬢 髮 蒼 浪 牙 齒 疏，
不 覺 身 年 四 十 七。
前 去 五 十 有 幾 年，
把 鏡 照 面 心 茫 然。
既 無 長 繩 系 白 日，
又 無 大 藥 駐 朱 顏。
朱 顏 日 漸 不 如 故，
青 史 功 名 在 何 處。
欲 留 年 少 待 富 貴，
富 貴 不 來 年 少 去。
去 複 去 兮 如 長 河，
東 流 赴 海 無 回 波。
賢 愚 貴 賤 同 歸 盡，
北 邙 塚 墓 高 嵯 峨。
古 來 如 此 非 獨 我，
未 死 有 酒 且 高 歌。
顏 回 短 命 伯 夷 餓，
我 今 所 得 亦 已 多。
功 名 富 貴 須 待 命，
命 若 不 來 知 奈 何。
白 居 易
 
Thiên trường địa cửu vô chung tất,
Tạc dạ kim triêu hựu minh nhật.
Mấn phát thương lương nha xỉ sơ,
Bất giác thân niên tứ thập thất.
Tiền khứ ngũ thập hữu kỷ niên,
Bả kính chiếu diện tâm mang nhiên.
Ký vô trường thằng hệ bạch nhật,
Hựu vô đại dược trú chu nhan.
Chu nhan nhật tiệm bất như cố,
Thanh sử công danh tại hà xứ.
Dục lưu niên thiếu đãi phú quý,
Phú quý bất lai niên thiếu khứ.
Khứ phục khứ hề như trường hà,
Bôn lưu phó hải bất hồi ba.
Hiền ngu quý tiện đồng quy tận,
Bắc mang trủng mộ cao tha nga.
Cổ lai như thử phi độc ngã,
Vị tử hữu tửu thả cao ca.
Nhan hồi đoản mệnh bá di ngạ,
Ngã kim sở đắc diệc dĩ đa.
Công danh phú quý tu đãi mệnh,
Mệnh nhược bất lai tranh nại hà.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Hát vang
 
Đất dài, trời rộng, không cùng,
Đêm qua, sớm lại, ngày hồng qua mau.
Răng thưa tóc đã bạc mầu,
Không ngờ bốn bẩy tuổi đầu đã qua.
Năm mươi cũng chẳng còn xa,
Lấy gương soi mặt, lòng ta bồi hồi.
Không dây cột được ngày rồi,
Lại không thuốc giữ mặt thời còn son.
Hồng hào nét mặt chẳng còn,
Công danh, sử sách mỏi mòn kiếm đâu.
Tuổi xanh muốn giữ đợi giầu,
Giàu sang chẳng lại, mái đầu bạc đi.
Nước trôi, tuổi trẻ khác gì,
Chảy ra tới biển, mấy khi trở về.
Giàu nghèo, Hiền, Thánh một bề,
Bắc-Mang cao ngất, mộ kề sát nhau.
Xưa nay chẳng một ta đâu,
Rượu còn, chưa chết, nghiêng bầu, hát vang.
Thấy Nhan-Hồi, Bá-Di chăng,
Ta nay được thế, còn mong thêm gì.
Công danh phú quý, đợi thì,
Mệnh không có đến, tranh gì được sao?!...
Anh-Nguyên            

• PHỌC NHUNG NHÂN
• 縛 戎 人
• 縛 戎 人,  縛 戎 人           
• 耳 穿 面 破 驅 入 秦      
• 天 子 矜 憐 不 忍 殺        
• 詔 徙 東 南 吳 與 越    
• 黃 衣 小 使 錄 姓 名    
• 領 出 長 安 乘 遞 行      
• 身 被 金 創 面 多 瘠      
• 扶 病 徒 行 日 一 驛    
• 朝 餐 飢 渴 費 杯 盤         
• 夜 臥 腥 臊 污 床 席      
• 忽 逢 江 水 憶 交 河    
• 垂 手 齊 聲 嗚 咽 歌      
• 其 中 一 虜 語 諸 虜    
• 爾 苦 非 多 我 苦 多    
• 同 伴 行 人 因 借 問    
• 欲 說 喉 中 氣 憤 憤    
• 自 云 鄉 管 本 涼 原    
• 大 曆 年 中 沒 落 蕃    
• 一 落 蕃 中 四 十 載      
• 遣 著 皮 裘 繫 毛 帶      
• 唯 許 正 朝 服 漢 儀    
• 斂 衣 整 巾 潛 淚 垂    
• 誓 心 密 定 歸 鄉 計    
• 不 使 蕃 中 妻 子 知     
• 暗 思 幸 有 殘 筋 骨    
• 更 恐 年 衰 歸 不 得    
• 蕃 候 嚴 兵 鳥 不 飛      
• 脫 身 冒 死 奔 逃 歸    
• 晝 伏 宵 行 經 大 漠      
• 雲 陰 月 黑 風 沙 惡    
• 驚 藏 青 冢 寒 草 疏      
• 偷 渡 黃 河 夜 冰 薄    
• 忽 聞 漢 軍 鼙 鼓 聲    
• 路 傍 走 出 再 拜 迎      
• 遊 騎 不 聽 能 漢 語    
• 將 軍 遂 縛 作 蕃 生    
• 配 向 東 南 卑 濕 地      
• 定 無 存 卹 空 防 備      
• 念 此 吞 聲 仰 訴 天    
• 若 為 辛 苦 度 殘 年    
• 涼 原 鄉 井 不 得 見    
• 胡 地 妻 兒 虛 棄 捐    
• 沒 蕃 被 囚 思 漢 土    
• 歸 漢 被 劫 為 蕃 虜    
• 早 知 如 此 悔 歸 來    
• 兩 地 寧 如 一 處 苦    
• 縛 戎 人，  縛 戎 人    
• 戎 人 之 中 我 苦 辛    
• 自 古 此 冤 應 未 有    
• 漢 心 漢 語 吐 蕃 身    
• 白 居 易 

Phọc nhung nhân! Phọc nhung nhân!
Nhĩ xuyên, diện phá, khu nhập Tần,
Thiên tử căng liên bất nhẫn sát
Chiếu tỉ đông nam Ngô dữ Việt.
Hoàng y tiểu sứ lục tính danh,
Lĩnh xuất Trường An thừa đệ hành.
Thân bị kim sang, diện đa tích,
Phù bệnh đồ hành nhật nhất dịch.
Triêu xan cơ khát phí bôi bàn,
Dạ ngoạ tinh táo ô sàng tịch.
Hốt phùng Giang thuỷ ức Giao Hà,
Thuỳ thủ tề thanh ô yết ca.
Kì trung nhất lỗ ngữ chư lỗ:
Nhĩ khổ phi đa, ngã khổ đa.
Đồng bạn hành nhân nhân tá vấn,
Dục thuyết hầu trung khí phẫn phẫn,
Tự vân hương quản bản Lương Nguyên,
Đại Lịch niên trung một lạc Phồn.
Nhất lạc Phồn trung tứ thập hải,
Thân trước bì cừu hệ mao đới.
Duy hứa chinh triêu phục Hán nghi,
Liễm y chỉnh cân tiềm lệ thuỳ,
Thệ tâm mật định qui hương kế,
Bất tử Phồn trung thê tử tri.
Ám tư hạnh hữu tàn cân cốt,
Cánh khủng niên suy qui bất đắc.
Phồn hậu nghiêm binh điểu bất phi,
Thoát thân mạo tử bôn đào qui.
Trú phục tiêu hành kinh đại mạc.
Vân âm nguyệt hắc, phong sa ác,
Kinh tàng thanh trủng hàn thảo sơ,
Thâu độ Hoàng Hà dạ băng bạc.
Hốt văn Hán quân bề cổ thanh,
Lộ bàng tẩu xuất tái bái nghênh,
Du kị bất thính năng Hán ngữ,
Tướng quân toại phọc tác Phồn sinh.
Phối hướng Giang Nam ti thấp địa,
Định vô tồn tuất không phòng bị,
Niệm thử thôn thanh ngưỡng tố thiên,
Nhược vi tân khổ độ tàn niên.
Lương Nguyên hương tỉnh bất đắc kiến,
Hồ địa thê nhi hư khí quyên.
Một Phồn bị tù tư Hán thổ,
Qui Hán bị hiếp vi Phồn lỗ.
Tảo tri như thử hối quy lai,
Lưỡng địa ninh như nhất xứ khổ.
Phọc nhung nhân!
Nhung nhân chi trung ngã khổ tân.
Tự cổ thử oan ứng vị hữu,
Hán tâm Hán ngữ Thổ Phồn thân!
 

Dịch:

Tên rợ tù, Tên rợ tù,
 Vào Tần rách nát mặt mày khổ chưa.
Vua thương không giết còn chừa,
Đônng nam Ngô Việt, chiếu vua cho vào.
Họ tên, sứ giả chép, sao,
Trường An lãnh khỏi, kéo nhau đi liền.
Mình thương tích, mặt buồn phiền,
Bệnh đi một trạm liên miên mỗi ngày,
Ăn không no, chén chẳng bày,
Đêm nằm, giường chiếu hôi ngay cả vào.
Gặp Trường Giang, nhớ sông Giao,
Cùng nhau cất tiếng nghẹn ngào hát ca.
Một tên rợ bỗng thốt ra,
"Các anh đỡ khổ hơn là tôi đây".
Bạn tù muốn hỏi chuyện này,
Dù anh muốn nói, họng nay uất trào!
Lương Nguyên quê quán thuở nào,
Khoảng năm Đại Lịch lạc vào đất Phiên.
Đến nay, bốn chục năm liền,
Thắt lưng lông thú, khoác liề áo da,
Đầu năm, đồ Hán mặc qua,
Chít khăn, mặc áo, lệ sa đôi dòng.
Về quê, tính kế trong lòng,
Vợ con Phiên chẳng có hòng biết đâu.
May còn chút sức, phải mau,
Sợ khi già yếu sức đâu mà về. 
Lính Phiên canh gác chặt ghê,
Thoát thân liều chết, chẳng nề đêm thâu.
Đêm đi, ngày nấp, quản đâu,
Mây, trăng u ám, bãi sâu gió ào.
Mộ xanh thưa cỏ, núp vào,
Sông Hoàng, đêm vượt, băng nào ngại chi.
Chợt nghe trống Hán, quân đi,
Bên đường, ra vội, lạy, quỳ đón thôi,
Tướng sai trói lại, tưởng người dân Phiên.
Giang Nam, tù giải theo liền,
Chẳng ai giúp đỡ, không tiền bạc chi.
Kêu trời, nghẹn nói được gì,
Đắng cay đành chịu đến khi mãn đời.
Lương Nguyên, không thấy quê rồi,
Vợ con lại bỏ ở nơi đất người.
Phiên tù, nhớ Hán không nguội,
Hán về, bị bắt, tưởng người dân Phiên.
Về chi, thêm hận thêm phiền,
Hai nơi đều khổ, thà yên không về.
Rợ tù à! Rợ tù à,
Bọn ta, tôi quả thật là đắng cay.
Nỗi oan chưa có xưa nay,
Tiếng Hoa, lòng Hán, thân này Thổ Phiên!...
Anh-Nguyên

TÂN PHONG CHIẾT TÝ ÔNG
 
新 豐 折 臂 翁
 
新 豐 老 翁 八 十 八    
頭 鬢 眉 須 皆 似 雪    
玄 孫 扶 向 店 前 行    
左 臂 憑 肩 右 臂 折    
問 翁 折 臂 來 幾 年      
兼 問 致 折 何 因 緣    
翁 雲 貫 屬 新 豐 縣    
生 逢 聖 代 無 征 戰    
慣 聽 梨 園 歌 管 聲    
不 識 旗 槍 與 弓 箭    
無 何 天 寶 大 徵 兵    
戶 有 三 丁 點 一 丁    
點 得 驅 將 何 處 去       
五 月 萬 里 雲 南 行    
聞 道 雲 南 有 瀘 水    
椒 花 落 時 瘴 煙 起    
大 軍 徒 涉 水 如 湯    
未 過 十 人 二 三 死    
村 南 村 北 哭 聲 哀    
兒 別 爺 娘 夫 別 妻   
皆 雲 前 後 徵 蠻 者    
千 萬 人 行 無 一 回    
是 時 翁 年 二 十 四    
兵 部 牒 中 有 名 字    
夜 深 不 敢 使 人 知    
偷 將 大 石 槌 折 臂    
張 弓 簸 旗 俱 不 堪    
從 茲 始 免 征 雲 南    
骨 碎 筋 傷 非 不 苦    
且 圖 揀 退 歸 鄉 土    
此 臂 折 來 六 十 年    
一 肢 雖 廢 一 身 全    
至 今 風 雨 陰 寒 夜    
直 到 天 明 痛 不 眠    
痛 不 眠 ，終 不 悔       
且 喜 老 身 今 獨 在    
不 然 當 時 瀘 水 頭    
身 死 魂 飛 骨 不 收    
應 作 雲 南 望 鄉 鬼   
萬 人 冢 上 哭 呦 呦    
老 人 言，君 聽 取      
君 不 聞:                       
開 元 宰 相 宋 開 府    
不 賞 邊 功 防 黷 武    
又 不 聞:                             
天 寶 宰 相 楊 國 忠    
欲 求 恩 倖 立 邊 功    
邊 功 未 立 生 人 怨    
請 問 新 豐 折 臂 翁            
白 居 易                          

Tân phong lão ông bát thập bát,
Đầu mấn tu mi giai tự tuyết.
Huyền tôn phù hướng điếm tiền hành,
Tả tý bằng kiên hữu tý chiết,
Vấn ông tý chiết lai kỷ niên.
Kiêm vấn tý chiết hà nhân duyên.
Ông vân quán thuộc tân phong huyện,
Sinh phùng thánh đại vô chinh chiến,
Quán thính lê viên ca quản thanh,
Bất thức kỳ thương dữ cung tiễn.
Vô hà thiên bảo đại trưng binh,
Hộ hữu tam đinh điểm nhất đinh.
Điểm đắc khu tương hà xứ khứ,
Ngũ nguyệt vạn lý vân nam hành.
Văn đạo vân nam hữu lô thủy,
Tiêu hoa lạc thì chướng yêu khởi.
Đại quân đồ thiệp thủy như thang,
Vị quá thập nhân nhị tam tứ.
Thôn nam thôn bắc khốc thanh ai,
Nhà biệt gia nương phu biệt thê.
Giai vân tiền hậu chinh man giả,
Thiên vạn nhân hành vôn nhất hồi.
Thị thì ông niên nhị thập tứ,
Binh bộ diệp trung hữu danh tự.
Dạ thâm bất cảm sử nhân tri,
Thâu tương đại thạch chùy chiết ty.
Trương cung bả kỳ câu bất kham,
Tòng tư sử miễn chinh vân nam.
Cốt toái cân thương phi bất khổ,
Thả đồ giản thoái quy hương thổ.
Thử tý chiết lai lục thập niên,
Nhất chi tuy phế nhất thân tuyền.
Chí kim phong vũ âm hàn dạ,
Trực đáo thiên minh thống bất miên.
Thống bất miên chung  bất hối,
Thả hỉ lão thân kim độc tại.
Bất nhiên đương thì lô thủy đầu,
Thân tử hồn cô cốt bất thâu.
Ưng tác vân nam vọng hương quỷ,
Vạn nhân trủng thượng khốc ao ao.
Lão nhân ngôn quân thính thủ,
Quân bất văn :
Khai nguyên tể tướng tống khai phủ,
Bất thưởng biên công phòng độc vũ.
Hựu bất văn:
Thiên bảo tể tướng dương quốc trng,
Dục cầu ân hạnh lập biên công.
Biên công vị lập  sinh nhân oán,
Thỉnh vấn tân phong chiết tý ông.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:

Ông già què tay ở Tân-Phong
 
Tám mươi tám, lão Tân-Phong,
Lông mày, râu, tóc, bạc không còn gì.
Quán hàng, chút chít dẫn đi,
Cánh tay phải gẫy, trái thì vịn vai.
Hỏi: ‘‘Tay gẫy mấy năm nay?’’,
Lại thêm: ‘‘Sao gẫy tay này thế ông?’’.
Đáp rằng: ‘‘Quê huyện Tân-Phong’’,
Sinh thời thịnh trị, sống trong yên lành.
Lê-Viên đàn sáo nghe rành,
Cung, tên, cờ trận, gươm, đành không hay.
Đời Thiên-Bảo, bắt lính gay,
Nhà ba trai tráng, bắt ngay một người.
Đưa đi, chẳng rõ được nơi,
Tháng năm, vạn dặm, đến trời Vân-Nam.
Vân-Nam, nghe có Lô-Giang,
Mùa Thu tiêu rụng, độc càng tỏa ra.
Nước sông nóng bỏng, lội qua,
Mười người chưa đến, chết ba, hai, rồi.
Bắc, nam xóm khóc ỷ ôi,
Chồng xa lìa vợ, con thời lìa cha.
Người rằng: ‘‘Đi đánh rợ xa,
Người đi nghìn vạn, về nhà thì không’’.
Lão hai mươi bốn, trẻ trung,
Bộ Binh, tên đã ghi trong giấy rồi.
Đêm khuya, lén lúc vắng người,
Lấy hòn đá lớn, đập nơi tay này.
Giương cung, cờ phất: bó tay,
Vân-Nam đi đánh, miễn ngay ở nhà.
Xương, gân, dập nát khổ a!
Chỉ vì mong được loại ra để về.
Sáu mươi năm, thấy mau ghê,
Một tay tuy hỏng, thân kia vẹn toàn.
Nay, đêm mưa gió lạnh tràn,
Đớn đau, thức đến đêm tàn ngủ đâu.
Đau không ngủ, chẳng hận sầu,
Mừng thân già vẫn từ lâu ở nhà.
Nếu không, bên bến Lô xa,
Thân vùi, hồn lạc, ai mà thu xương.
Ma Vân-Nam nhớ quê hương,
Vạn người, trên mộ khóc thương ào ào.
Lời già, anh khắc ghi vào...
Anh nghe chăng chuyện:
Tống-Khai-Phủ: tướng Khai-Nguyên,
Thưởng công đánh chiếm ngoài biên bao giờ?
 Lại nghe chăng:
Triều Thiên-Bảo, tướng Quốc-Trung,
Muốn cầu ân sủng, lập công đánh ngoài.
Công chưa lập, oán dài dài!
Tân-Phong, hỏi lão gẫy tay biết liền...
Anh-Nguyên
 

 
KHUYẾN TỬU
 
勸 酒

勸 君 一 杯 君 莫 辭.
勸 君 兩 杯 君 莫 疑,
勸 君 三 杯 君 始 知:
面 上 今 日 老 昨 日,
心 中 醉 時 勝 醒 時.
天 地 迢 迢 自 長 久,
白 兔 赤 烏 相 趁 走.
身 後 堆 金 拄 北 斗,
不 如 生 前 一 樽 酒.
君 不 見:
春 明 門 外 天 欲 明,
喧 喧 歌 哭 半 死 生.
遊 人 駐 馬 出 不 得,
白 輿 紫 車 爭 路 行.
歸 去 來 頭 已 白,
典 錢 將 用 買 酒 喫.
白 居 易

Khuyến tửu
Khuyến quân nhất bôi quân mạc từ,
Khuyến quân lưỡng bôi quân mạc nghi.
Khuyến quân tam bôi quân thủy tri,
Diện thượng kim nhật lão tạc nhật.
Tâm trung túy thì thắng tỉnh thì,
Thiên địa thiều thiều tự trường cửu.
Bạch thố xích ô tương sấn tẩu,
Thân hậu đồi kim trụ bắc đẩu.
Bất như sinh tiền nhất tôn tửu,
Quân bất kiến:
Xuân minh môn ngoại thiên dục minh,
Huyên huyên ca khốc bán tử sinh.
Du nhân trú mã xuất bất đắc,
Bạch dữ tử xa tranh lộ hành.
Quy khứ lai đầu dĩ bạch,
Điển tiền tương dụng mãi tủu khiết.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Mời rượu
 
Mời anh một chén, chớ từ,
Mời anh hai chén, ngần ngừ...ngại chi?
Mời anh ba chén, anh thì:
Hôm qua, nay đã già đi chút rồi.
Lúc say tâm lại sáng ngời,
Đất trời thăm thẳm đổi dờidài lâu.
Quạ vàng, thỏ trắng đuổi nhau,
Chết rồi, Bắc-Đẩu vàng dầu chất cao.
Không bằng một chén rượu đào!...
Anh thấy chăng:
Cửa Xuân-Minh sắp sáng sao?
Vừa ca, vừa khóc, ồn ào tử sinh.
Ngựa qua chẳng được, phải đình,
Xe hồng xe trắng, tranh mình lối đi.
Lại,...đi,...đầu bạc còn gì,
Cầm đồ mua rượu, uống đi kẻo hoài...
Anh-Nguyên

 
THÁI HÀNG LỘ  
 
太 行 路

太 行 之 路 能 摧 車，
若 比 君 心 是 坦 途。
巫 峽 之 水 能 覆 舟，
若 比 君 心 是 安 流。
人 心 好 惡 苦 不 常，
好 生 毛 羽 惡 生 瘡。
與 君 結 髮 未 五 載，
豈 期 牛 女 為 參 商。
古 稱 色 衰 相 棄 背，
當 時 美 人 猶 怨 悔。
何 況 如 今 鸞 鏡 中，
妾 顏 未 改 君 心 改。
為 君 熏 衣 裳，
君 聞 蘭 麝 不 馨 香。
為 君 盛 容 飾，
君 看 金 翠 無 顏 色。
行 路 難，難 重 陳。
人 生 莫 作 婦 人 身，
百 年 苦 樂 由 他 人。
行 路 難，
難 于 山，險 于 水。
不 獨 君 間 夫 與 妻，
近 代 君 臣 亦 如 此。
君 不 見：
左 納 言，右 納 史。
朝 承 恩，暮 賜 死。
行 路 難，不 在 水，不 在 山，
只 在 人 情 反 覆 間！
白 居 易
 
Thái Hàng chi lộ năng tồi xa
Nhược tỉ quân tâm thị thản đồ
Vu Giáp chi thuỷ năng phúc chu
Nhược tỉ quân tâm thị an lưu.
Quân tâm hiếu ố khổ bất thường
Hiếu sinh mao vũ, ố sinh sang
Dữ quân kết phát vị ngũ tải
Khởi kỳ Ngưu Nữ vi Sâm
Thương! Cổ xưng sắc suy tương khí bội,
Đương thì mĩ nhân do oán hối
Hà huống như kim loan kính trung
Thiếp nhan vị cải, quân tâm cải!
Vị quân huân y thường,
Quân văn lan xạ bất hinh hương.
Vị quân thịnh dung sức,
Quân khan châu thuý vô nhan sắc.
Hành lộ nan!
Nan trùng trần.
Nhân sinh mạc tác phụ nhân thân
Bách niên khổ lạc do tha nhân.
Hành lộ nan!
Nan vu sơn,
Hiểm vu thuỷ.
Bất độc nhân gia phu dữ thê,
Cận đại quân thần diệc như thử!
Quân bất kiến:
Tả nạp ngôn, Hữu nạp sử,
Triêu thừa ân, mộ tứ tử.
Hành lộ nan!
Bất tại thuỷ, Bất tại sơn,
Chỉ tại nhân tình phản phúc gian!
Bạch Cư Dị
 
Dịch:
 
Đường Thái Hàng
 
Thái Hàng, đường dễ đổ xe,
Lòng chàng đem sánh, vẫn nghe phẳng lì.
Nước Vu Giáp lật thuyền đi,
Lòng chàng đem sánh, rù rì dòng sông.
Ghét, yêu, chàng vẫn bốc đồng,
Yêu thì êm ấm, ghét không muốn nhìn.
Năm năm kết tóc xe duyên,
Mà nay Ngưu, Nữ hai miền Sâm,Thương.
Sắc tàn, xưa bỏ là thường,
Khiến cho người đẹp sầu thương oán hờn.
Gương loan, nay thấy rõ hơn,
Lòng chàng đã đổi, thiếp buồn chưa thay.
Vì chàng, xông áo xiêm này,
Chàng nghe lan xạ, chẳng hay mùi gì
Vì chàng, trang điểm dung nghi,
Chàng trông châu biếc, thấy gì đẹp đâu.
Đường đi khó, dễ tỏ đâu?
Trong đời, xin chớ ai cầu nữ thân.
Khổ, vui, người khác định phần...
Đường đi khó!
Khó hơn núi, nước bội phần.
Chẳng riêng gì vợ chồng dân,
Vua tôi cũng thế, mới gần đây thôi.
Anh thấy chăng!
Tả tâu lời, hữu chép thôi,
Sáng ban ơn huệ, chiều lôi chém đầu.
Đường đi khó!
Chẳng tại nước, Chẳng tại núi,
Chẳng phải tình người tráo trở sao!...
Anh-Nguyên
 

 
SƠN GIÁ CÔ
 
山 鷓 鴣，

朝 朝 暮 暮 啼 復 啼，
啼 時 露 白 風 凄 凄。
黃 茅 岡 頭 秋 日 晚，
苦 竹 岭 下 寒 月 低。
畬 田 有 粟 何 不 啄，
石 楠 有 枝 何 不 栖。
迢 迢 不 緩 復 不 急，
樓 上 舟 中 聲 暗 入。
夢 鄉 遷 客 展 轉 臥，
抱 兒 寡 婦 彷 徨 立。
山 鷓 鴣，
爾 本 此 鄉 鳥，
生 不 辭 巢 不 別 群，
何 苦 聲 聲 啼 到 曉。
啼 到 曉，
唯 能 愁 北 人，
南 人 慣 聞 如 不 聞。
白 居 易
 
Triêu triêu mộ mộ đề phục đề,
Đề thì lộ bạch phong thê thê.
Hoàng mao cương đầu thu nhật vãn,
Khổ trúc lĩnh hạ hàn nguyệt đê.
Dư điền hữu túc hà bất trác,
Thạch nam hữu chi hà bất thê?
Thiều thiều bất hoãn phục bất cấp,
Lâu thượng chu trung thanh ảm nhập.
Mộng hương thiên khách triển chuyển ngọa,
Bão nhi quả phụ bàng hoàng lập.
Sơn giá cô! Nhĩ bản thử hương điểu,
Sinh bất từ sào bất biệt quần,
Hà khổ thanh thanh đề đáo hiểu?
Đề đáo hiểu!
Duy năng sầu bắc nhân,
Nam nhân quán văn như bất văn!
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Chim đa-đa núi
 
Đa-đa núi,
Chiều chiều sáng sáng lại kêu,
Khi kêu, sương trắng, gió chiều lê thê.
Đồi tranh vàng úa, Thu về,
Trúc gầy dưới núi, ủ ê trăng tà.
Ruộng kia có lúa, không ra?
Cành chò không đậu, kêu ca sao đành?
Xa xa, không chậm, không nhanh,
Trong thuyền, lầu gác, âm thanh lọt vào.
Khách đày, làng xóm, nhớ sao!
Ôm con, goá phụ nghẹn ngào đắng cay.
Chim đa-đa núi!
Mày, quê vốn ở chốn này,
Chưa từng rời tổ, chưa bay lìa đàn.
Khổ gì kêu đến đêm tan?
Kêu cho đến sáng, đêm tàn còn kêu.
Chỉ làm người Bắc sầu nhiều,
Người Nam quen tiếng, nghe đều không nghe...
Anh-Nguyên            

 
THƯỢNG DƯƠNG NHÂN

上 陽 人

上 陽 人 上 陽 人，     紅 顏 暗 老 白 發 新。
綠 衣 監 使 守 宮 門，一 閉 上 陽 多 少 春。
玄 宗 末 歲 初 選 入，入 時 十 六 今 六 十。
同 時 采 擇 百 余 人，零 落 年 深 殘 此 身。
憶 昔 吞 悲 別 親 族，扶 入 車 中 不 教 哭。
皆 云 入 內 便 承 恩，臉 似 芙 蓉 胸 似 玉。
未 容 君 王 得 見 面，已 被 楊 妃 遙 側 目。
妒 令 潛 配 上 陽 宮，一 生 遂 向 空 房 宿。
宿 空 房 秋 夜 長，     夜 長 無 寐 天 不 明。
耿 耿 殘 燈 背 壁 影，蕭 蕭 暗 雨 打 窗 聲。
春 日 遲，                    日 遲 獨 坐 天 難 暮。
宮 鶯 百 囀 愁 厭 聞，梁 燕 雙 棲 老 休 妒。
鶯 歸 燕 去 長 悄 然，春 往 秋 來 不 記 年。
唯 向 深 宮 望 明 月，東 西 四 五 百 回 圓。
今 日 宮 中 年 最 老，大 家 遙 賜 尚 書 號。
小 頭 鞋 履 窄 衣 裳，青 黛 點 眉 眉 細 長。
外 人 不 見 見 應 笑， 天 寶 末 年 時 世 妝。
上 陽 人, 苦 最 多。
少 亦 苦, 老 亦 苦。
少 苦 老 苦 兩 如 何？
君 不 見 昔 時 呂 向 美 人 賦，
又 不 見 今 日 上 陽 宮 人 白 發 歌！
白 居 易  

Thượng dương nhân, thượng dương nhân,
Hồng nhan ám lão bạch phát tân.
Lục y giám sử thủ cung môn,
Nhất bế thượng dương đa thiểu xuân.
Huyền tông mạt tuế sơ tuyển nhập,
Nhập thời thập lục kim lục thập.
Đồng thì thái trạch bách dư nhân,
Linh lạc niên thâm tàn thử thân.
Ức tích thôn bi biệt thân tộc,
Phù nhập xa trung bất giao khốc.
Giai vân nhập nội tiện thừa ân,
Kiểm tự phù dung hung tự ngọc.
Vị dung quân vương đắc kiến diện,
Dĩ bị dương phi dao trắc mục.
Đố linh tiềm phối thượng dương cung,
Nhất sinh toại hướng không phòng túc.
Túc không phòng thu dạ trường,
Dạ trường vô mỵ thiên bất minh.
Cảnh cảnh tàn đăng bối bích ảnh,
Tiêu tiêu ám vũ đả song thanh.
Xuân nhật trì, Nhật trì độc tọa thiên nan mộ,
Cung oanh bách chuyển sầu yếm văn.
Lương yên song thê lão hưu đố,
Oanh quy yến khứ trường tiễu nhiên.
Xuân vãng thu lai bất ký niên,
Duy hướng thâm cung vọng minh nguyệt.
Đông tây tứ ngũ bách hồi viên,
Kim nhật cung trung niên tối lão.
Đại gia dao tứ thượng thư hiệu,
Tiểu đầu hài lý trách y thường.
Thanh đại điểm mi mi tế trường,
Ngoại nhân bất kiến kiến ưng tiếu.
Thiên bảo mạt niên thời thế trang,
Thượng dương nhân khổ tối đa.
Thiếu diệc khổ lão diệc khổ,
Thiếu khổ lão khổ lưỡng như hà.
Quân bất kiến,
Tích thời lã thượng mỹ nhân phú.
Quân bất kiến,
Kim nhật thượng dương cung nhân bạch phát ca.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Người cung Thượng-Dương

Thượng-Dương!
Hỡi người Thượng-Dương!
Má hồng phai nhạt, tóc sương pha mầu.
Cửa cung cấm, giữ đã lâu,
Thượng-Dương giam giữ mái đầu bao xuân.
Huyền-Tông tuyển gái trong dân,
Lúc vào mười sáu, nay gần sáu mươi.
Chọn vào có cả trăm người,
Lâu năm rơi rụng, sống thời riêng tôi.
Nhớ xưa từ biệt mọi người,
Lên xe cấm khóc, ngậm ngùi chia ly.
Bảo vào cung được yêu vì...
Phù dung như má, ngực thì ngọc, châu.
Quân-vương đã gặp mặt đâu,
Dương phi quắc mắt, mặc dầu ở xa.
Thượng-Dương ngầm nhốt thân ngà,
Một đời phòng trống vào ra một mình.
Đêm Thu thanh vắng dài kinh,
Suốt đêm chẳng ngủ, riêng mình sầu thương.
Đèn tàn soi bóng trên tường,
Mưa rơi rả rích đêm trường ngoài song.
Ngày Xuân đi Chậm...
Một mình ngồi ngóng chiều về,
Trong cung oanh hót, chẳng hề muốn nghe.
Hình đôi chim én không che,
Én đi, oanh lại bên hè vẫn yên.
Xuân qua, Thu lại, buồn thêm,
Thâm cung chỉ biết ngắm nhìn ánh trăng.
Bốn trăm lần ngắm trăng rằm,
Tuổi già cung cấm, phải chăng đứng đầu.
Thượng thư, tên gọi diễu nhau,
Áo quần bó hẹp, giầy đầu nhỏ đi.
Mày dài, kẻ nhỏ, đen xì,
Người ngoài chẳng thấy, thấy thì lại chê.
Thời Thiên-Bảo đấy, đẹp ghê!
Thượng-Dương người khổ trăm bề ai hay.
Già thì khổ, trẻ đắng cay,
Trẻ già đều khổ, việc này tính sao?
Anh thấy không,
Xưa Lã-Thượng làm thơ ‘‘Người đẹp’’.
Anh thấy không,
Nay người cung Thượng-Dương làm khúc hát ‘‘Bạc đầu!...’’
Anh-Nguyên