62.- SÁCH LƯỢC:
Vua
Đường Thái Tôn nói: Tuy nhiên, ta cho rằng không đánh mà khuất phục được binh của người, đó là
thượng sách. Trăm đánh trăm thắng là
trung sách. Đào hào sâu, đắp lũy cao để tự phòng thủ là là
hạ sách. Lấy ba bậc ấy cũng có thể so sánh với ba bậc trong sách của
Tôn Võ.
Lý Tịnh đáp: Xem văn và xét việc cũng thấy có chỗ sai biệt.
Trương Lương, Phạm Lãi, Tôn Võ bỗng nhiên đi biệt tích, không biết là đi đâu, nếu không phải là hạng người biết đạo, thì sao có thể làm được như thế? Như
Nhạc Nghị, Quản Trọng, Gia Cát Lượng đánh thì thắng, giữ thì vững, nếu không biết xét thiên thời, địa lợi thì sao có thể làm được như thế? Sau nữa
Vương Mãnh giữ nhà
Tần,
Tạ An giữ nhà
Tần, nếu không biết dùng tướng súy, chọn nhân tài đề giữ gìn hoàn bị, sao có thế làm được như thế? Cho nên người học tập về binh pháp, trước hết đi từ bậc
dưới, để tiến lên bậc
giữa, rồi từ bậc
giữa tiến lên bậc
trên, ắt là dần dần có thể đi tới chỗ sâu xa. Nếu không làm như thế thì chỉ là nói suông, dầu có chép và đọc tụng cũng vô ích, không thể dùng được vậy.
Vua
Thái Tôn nói: Các đạo gia rất kỵ việc ba đời làm tướng, nên không dám truyền bừa bãi mà cũng không dám truyền, khanh nên cẩn thận về chỗ ấy.
Lý Tịnh lạy tạ mà lui về, truyền hết sách binh pháp cho
Lý Tích.
63.- ĐỨC TÍNH:
Binh ở chốn chiến trường, đứng vào nơi chết chóc, quyết chết thì được sống, cầu sống thì phải chết. Người tướng giỏi giống như đứng trên thuyền thủng đáy, nằm dưới nhà đang cháy, hoàn cảnh ấy khiến cho kẻ có cơ trí cũng không kịp mưu tính được gì, kẻ dõng cảm cũng không kịp nổi giận, như thế mới có thể chống cự với quân địch. Cho nên trong các điều hại của sự dụng binh, sự
do dự là lớn nhất, tai nạn của ba qua sinh ra do sự
hồ nghi.
Cho nên năm điều hay giỏi của tướng súy là:
Thứ nhất:
sửa trị Thứ hai:
phòng bị Thứ ba:
quả cảm Thứ tư:
kỷ luật (giới cấm)
Thứ năm:
giản ước.
Biết
trị yên thì có thể trị nhiều người giống như trị ít người.
Biết
phòng bị thì đi ra cửa giống như đi gặp địch.
Có tính
quả cảm thì khi gặp địch, chẳng còn cầu sống.
Biết khép vào
kỷ luật thì khi gặp nguy nan, cũng giống như lúc bắt đầu đánh.
Có tính
giản ước thì ban pháp lệnh rõ ràng mà không phiền phức.
Khi chịu mệnh rồi, nguời tướng không kịp từ giã gia đình, phá địch xong rồi mới nói chuyện trở về, đó là lễ nghi của tướng súy.
Cho nên ngày ra binh, chỉ mong chết vinh mà không cầu sống nhục.