Vài câu ca dao sưu tầm

Vài câu ca dao sưu tầm

Ai về anh dặn lời này
Phượng hoàng chỉ quyết đậu cây ngô đồng
Song le còn chút ngại ngùng
Biết rằng thầy mẹ thương cùng cho chăng?
Nẻo xa thấp thoáng bóng trăng
Cũng mong nhờ gió cát đằng(1) dưa dây
Quảng Hàn(2) cách mấy lần mây
Để cho duyên hiệp đấy đây cho gần.
---------
(1) Cát đằng: loài dây leo phải bám vào những cây to khác. Trong văn học cổ thường dùng cát đằng để chỉ sự phụ thuộc, lẽ mọn.
(2) Quảng Hàn:nghĩa gốc là rộng và lạnh, theo Long thành lục, vua Đường Minh Hoàng, nhân đêm rằm tháng tám, được nhà thuật sĩ làm phép lạ đưa lên mặt trăng chơi, thấy cửa vào cung trăng có biển đề "Quảng hàn thanh hư chi phủ" (cái phủ trống rỗng, trong suốt, lạnh và rộng) do đó Quảng Hàn, Cung Quảng Hàn, Cung Quảng, Cung Hàn,v.v. đều dùng để chỉ mặt trăng.

Ai về đằng ấy hôm mai
Gửi dăm cái nhớ, gửi vài cái thương
Gửi cho đến chiếu đến giường
Gửi cho đến tận quê hương chàng nằm
Vắng chàng em vẫn hỏi thăm
Nơi ăn đã vậy, nơi nằm làm sao?
-------------

Ai về Đồng Tỉnh, Huê Cầu
Để thương để nhớ để sầu cho ai
Để sầu cho khách vãng lai
Để thương để nhớ cho ai chịu sầu.
-------------

Ai về đợi với em cùng
Thân em nay bắc mai đông một mình
Chi bằng ruộng tốt rừng xanh
Vui cha vui mẹ, vui anh em nhà
Ai làm cái nón quai thao
Để cho anh thấy cô nào cũng xinh.
-----------

Ai làm cho bể kia đầy
Cho ao kia cạn cho gầy cò con.
-----------

Ai làm cho bến xa thuyền
Cho Trăng xa Cuội, bạn hiền xa nhau
Cha mẹ sao chẳng nghĩ sâu
Để thương để nhớ để sầu cho cả hai ta.
-----------

Ai làm cho cực tấm lòng
Càng nhắc càng nhớ, càng trông càng sầu
Hễ về nhớ đến lời nhau
Bắc cầu mà chả được cầu ái ân
Dầu xa nhích lại cho gần
Làm thân con nhện mấy lần vương tơ.
-----------

Ai làm cho bướm lìa hoa
Cho chim xanh nỡ bay qua vườn hồng
Ai đi muôn dặm non sông
Để ai chứa chất sầu đong vơi đầy.
-----------

Ai làm cho nước chảy xuôi
Cho thuyền xuôi ngược cho người nhớ nhau
Chàng đi để thiếp sao đành
Thiếp xin khóa cửa, buông mành thiếp theo.
-----------

Ai làm Ngưu Chức (1) đôi đàng
Để cho quân tử đa mang nặng tình
Thuyền quyên lấp ló dạng hình
Em đành chẳng chịu gởi mình cho anh
Trách ai nỡ phụ lòng thành
Đêm nằm thổn thức tam canh ưu sầu
Ai làm ra cuộc biển dâu (2)
Gối luông chẳng đặng giao đầu từ đây.

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

(1) Ngưu Chức: Chức Nữ là (tên một ngôi sao ở phía bắc sông Ngân Hà, đối diện với sao Khiên Ngưu). Theo Kinh Sở tuế thời ký, Chức Nữ (Ả Chức) là cháu Trời, làm nghề dệt vải rất siêng năng. Trời đem gả cho Khiên Ngưu (chàng Ngưu) làm nghề chăn trâu. Hai vợ chồng quá âu yếm nhau không giữ đúng phép trời. Trời phạt đem đày mỗi người ở một bên sông Ngân Hà. Mỗi năm, Trời chỉ cho phép hai vợ chồng qua sông gặp nhau một lần vào đêm mồng bảy tháng bảy âm lịch (thất tịch), đi qua cái cầu của chim Ô Thước (chim quạ và chim khách) bắc (cầu Ô). Vợ chồng gặp nhau than khóc về cảnh ly biệt, nước mắt chan chứa, rơi xuống trần gian thành mưa dầm tầm tã, tục gọi là "mưa Ngâu tháng Bảy". Điển tích này còn được dùng là: Ngưu Lang, Chức Nữ, Cầu Ô.

(2) Biển dâu: từ câu chữ Hán "Thương hải biến vi tang điền" nghĩa là biển xanh biến thành ruộng dâu, chỉ sự đổi thay lớn trong thiên nhiên và xã hội.

Ai bì anh có tiền bồ
Anh đi anh lấy bảy cô một lần
Cô hai buôn tảo, bán tần (1)
Cô ba đòi nợ chỗ gần chỗ xa
Cô tư dọn dẹp trong nhà
Cô năm sắc thuốc mẹ già dưỡng nuôi
Cô sáu trải chiếu, treo mùng
Một mình cô bảy nằm chung với chồng

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

(1) Buôn tảo bán tần: buôn bán tần tảo.

Ai đi đâu đấy hỡi ai
Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm
Tìm em như thể tìm chim
Chim ăn bể bắc đi tìm bể đông
Tìm bể đông thấy lông chim nhạn
Tìm bể cạn thấy đàn chim bay
Hôm qua là chín, hôm nay là mười
Tìm em đã mướt mồ hôi
Lại đứt nút áo, lại rơi khăn đầu
Tìm em chẳng thấy em đâu
Lội sông thì ướt, quanh cầu thì xa.

Ai đi giống dạng anh đi
Giống chân anh bước, ruột em thì quặn đau

Ai đi qua đò Do (1) mới biết
Dòng nước trong, xanh biết là bao
Gái thời da đỏ hồng hào
Mắt đen lay láy người nào chẳng yêu.

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

(1) Đò Do: thuộc xã Hoằng Phương, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

Ai về đường ấy hôm mai
Gởi dăm điều nhớ gởi vài điều thương
Gởi cho đến chiếu đến giường
Gởi cho đến chốn buồng hương em nằm.

Ai về đường ấy hôm nay
Ngựa hồng ai cỡi, dù tay ai cầm
- Ngựa hồng đã có tri âm
Dù tay đã có người cầm thì thôi.

Ai về em gởi bức thư
Hỏi người bạn cũ, bây giờ nơi nao
Non kia ai đắp mà cao
Sông kia, biển nọ ai đào mà sâu?
---------
Ai về em gửi bức tranh
Có con chim sáo đậu nhành lan chi
Ai làm nên bước phân ly
Cám công mưa nắng kẻ đi, người về.

Ai về nhắn hỏi cô Ba
Năm nay mười tám hay là đôi mươi?
Để ta so tuổi hai người
Thử xem có được tốt đôi chăng là?
---------
Ai về nhắn khách biên thiềm
Hỏi thăm đá luộc đã mềm hay chưa?
---------
Ai về nhắn nhủ cô hay
Có thương anh, thì đợi cho đầy ba đông
Hay là cô vội lấy chồng
Mặc ý tùy lòng anh chẳng dám ngăn.
Ai về nhắn với bà cai
Giã gạo cho trắng, đến mai dâu về
Dâu về dâu chẳng về không
Ngựa ô đi trước, ngựa hồng đi sau
Ngựa ô đi tới vườn cau
Ngựa hồng chậm rãi đi sau vườn dừa.
-----------
Ai về nhắn với bạn nguồn
Mít non gửi xuống cá chuồn gửi lên
Đôi đàng nhân ngãi có nên.
-----------
Ai về nhắn với ông câu
Cá ăn thì giật để lâu hết mồi

Ai về Phú Lộc gửi lời
Thư này một bức nhắn người tri âm
Mối tơ chín khúc ruột tằm
Khi tháng, tháng đợi mà năm năm chờ
Vì tình, ai lẽ làm ngơ
Cắm sào chỉ quyết đợi chờ nước xuân
Ước sao chỉ Tấn tơ Tần
Sắt cầm hảo hợp lựa vần quan thư
Đôi bên ý hợp lòng ưa
Mới phu công thiếp mới vừa lòng anh
Thiếp thời tần tảo cửi canh
Chàng thời nấu sử sôi kinh kịp thì
Một mai chiếm bảng xuân vi
Ấy là đề diệp tinh kỳ từ đây
Ai ơi nghe thiếp lời này.
-----------

Ai về tôi gửi buồng cau
Buồng trước kính mẹ buồng sau kính thầy
Ai về tôi gửi đôi giày
Phòng khi mưa nắng cho thầy mẹ đi.
-----------
Ai về tôi gửi đôi giày
Phòng khi mưa gió để thầy mẹ đi.
-----------
Ai xui anh lấy được mình
Để anh vun xới ruộng tình cho xanh
Ai xui mình lấy được anh
Bõ công bác mẹ sinh thành ra em.
-----------
Ai xui em có má hồng
Để người quân tử chưa trông đã thèm.
-----------
Ai xui má đỏ hồng hồng
Để anh nhác thấy đem lòng thương yêu.
-----------

Anh ăn cơm cũng thấy nghẹn
Uống nước cũng thấy nghẹn
Nghe lời em bậu hẹn, ra bãi đứng trông
Biển xanh bát ngát, nhìn không thấy người
Mênh mông sông nước xa vời
Biết rằng còn nhớ những lời thề xưa
Trông ai như cá trông mưa
Ngày đêm tưởng nhớ, như đò đưa trông nồm
Bậu ơi! bậu có nhớ không?
Anh trông ngóng bậu, như rồng ngóng mưa.
-----------
Anh Ba yêu đến tôi chăng?
Gió đưa trăng là trăng đưa gió
Thung thăng cá vượt qua đăng
Xin đừng lắm chốn, nhiều nơi nhỡ nhàng.
-----------
Anh bắt tay em cho thỏa tấm lòng
Chừng nào nam đáo nữ phòng sẽ hay
- Anh cũng đã hay:
Tôi ngay phò chúa thánh
Gái chẳng lấy hai chồng
Biết em buông mối chỉ hồng
Tiếc anh đi chậm nên đứng ngoài phòng bơ vơ.

Anh bởi mảng lo nghèo
Nổi trôi như cánh bèo mặt nước
Biểu cho em hay trước: anh đã có vợ rồi
Đôi ta vụng chẳng xứng đôi
Em khá về chốn kiếm lựa người trao thân.
----------------
Anh buồn có chốn thở than
Em buồn như ngọn đèn tàn thắp khuya.
----------------
Anh buồn có lẽ than ra
Em buồn như quạt tháng ba long lài.
----------------
Anh bứng cây trúc
Anh trồng cây trắc
Chẳng may gặp chỗ đất xấu
Sùng đục
Trắc mục, trúc tàn
Anh ở sao cho đá nọ thành vàng
Trước hiển vinh cha mẹ, sau đến nàng anh mới ưng.

Anh bứt cỏ ngựa (1) ngồi đầu cửa ngọ
Kẻ bắn con nây (2) ngồi cội cây non
Chàng mà đối được thiếp trao tròn một quan?
- Con cá đối (3) nằm trên cối đá
Con mèo cụt (4) nằm trên mút kèo
Trai thanh tân đã đối được, tiền cheo mô mà?
........
(1)(2)(3)(4) Đây là cách nói lái của miền trung khác với cách nói lái miền bắc.----------------

Anh cầm cây viết, anh dứt đàng nhân ngãi
Em cầm cây kim, em thêu chữ ân tình
Chữ ân tình anh nghe cũng phải
Đường nhân ngãi anh nắm cũng vừa
Hòn núi Liên Sơn cây chặt cây chừa
Anh thương em, có kẻ đón ngừa, nói gian.
----------------
Anh có muốn gần, em vẽ chước cho
Cầm một buồng cau, chai rượu anh giả đò đến chơi.
----------------
Anh có tiền riêng cho em mượn ít đồng
Mua gan công mật cóc thuốc chồng theo anh.
----------------
Anh có thương hay không thì em nỏ biết
Anh thốt nhiều lời thảm thiết hơn thương.
Thiếu chi quân tử bốn phương
Thấy anh có ngãi em ôm duyên đợi chờ.
-----------------
Anh còn son, em cũng còn son
Ước gì ta được làm con một nhà.

Anh cùng em thề đã trước sau
Dầu cho điên đảo thế nào
Búa rìu sấm sét, gươm dao chẳng rời.
Anh chào bên nam thì mất lòng bên nữ
Anh chào quân tử bỏ bụng thuyền quyên
Cho anh chào chung một tiếng kẻo chào riêng khó chào.
----------
Anh chẻ tre bện sáo ngăn sông
Cho đến khi đó vợ đây chồng kết hai
Anh chẻ tre bện sáo cho dày
Ngăn sông Trà Khúc, tất có ngày gặp em.

Anh chê thuyền thúng chẳng đi
Anh đi thuyền ván co khi gập ghềnh
Ba chìm bảy nổi lên đênh.
- Em chê thuyền ván chẳng đi
Em đi thuyền thúng có khi trùng triềng
Có khi đổ ngả đổ nghiêng.

Anh chết ba năm sống lại một giờ
Để xem người ngọc phụng thờ ra sao?
----------
Anh chờ em như liễu chờ đào
Em còn mơ tưởng cây cao bóng dài.
----------

Anh chờ em từ thuở mô tê
Không hề bóc lá, không hề để nha
Bóc lá, kinh em mau già
Để nha sợ nữa ra cành mía lau
Khoan hò khoan!
Thiếp như mía tiến vừa tơ
Chàng như mía tiến dật dờ đợi ai?
Núi cao sông hãy còn dài
Thương nhau đã dễ hằng ngày gặp nhau
Khoan hò khoan!
----------

Sưu tầm chi mớ ca dao
Khác nào ta dấn thân vào đường yêu
À ơ cánh nhạn về chiều
Chim khuyên nhớ bạn càng yêu đến chàng

Ta biết rằng cố quên là sẽ nhớ
Nên dặn lòng cố nhớ để mà quên

nhớ cha nhớ mẹ có khi
nhớ anh nhớ cả lúc đi lúc ngồi
thương cha thương mẹ có hồi
thương anh thương cả lúc ngồi lúc đi

ai vẫn thương ai vẫn nhớ ai
xin ai chớ vội giận hờn ai
những là dặm liễu bay hồn khách
nào thấy nhành hoa thoáng bóng ai!

Đồng Đăng có phố kỳ lừa
Có nàng Tô Thị có chùa Tam thanh
Ai lên xứ Lạng cùng anh
Bỏ công bác mẹ sinh thành ra em
Tay cầm bầu rượu nắm nem
Mải vui quên hết lời em dặn dò
Gánh vàng đi dổ sông Ngô
Đêm nằm tở tưởng đi mò sông Tương
Vào chùa thắp một nén hương
Khấn xin Trời phật bốn phương chùa này
Chùa này có một ông thầy
Có hòn đá tảng có cây ngô đồng
Cây ngô đồng không trồng mà mọc
Cây ngô đồng rễ dọc rễ ngang
Quả dưa gang trong và ngoài trắng
Quả mướp đắng trong trắng ngoài xanh.
 
 
 

Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,
Nhớ ai ai nhớ bây giờ nhớ ai.

Anh thân yêu, người vĩ đại của em
Anh là mặt trời, em chỉ là hạt muối
Một chút mặn giữa đại dương vời vợi,
Lời rong rêu chưa ai biết bao giờ
Em chỉ là ngọn cỏ dưới chân qua
Là hạt bụi vô tình trên áo
...

Tóc em dài em cài hoa thiên lý,
Thấy em hiền anh để ý anh thương.

          ---oOo---

Đêm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen
Em được thì cho anh xin
Hay là em để làm tin trong nhà
Áo anh sứt chỉ đường ta
Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu

Mới mượn cô ấy về khâu cho cùng
Khâu rồi anh sẽ trả công
Đến khi lấy chồng anh lại giúp cho
Giúp em một thúng xôi vò,
Một con lợn béo một vò rượu tắm
Giúp em đôi chiếu em nằm
Đôi chăn em đắp, đôi trầm em đeo.

Anh thân yêu, người vĩ đại của em
Anh là mặt trời, em chỉ là hạt muối
Một chút mặn giữa đại dương vời vợi,
Lời rong rêu chưa ai biết bao giờ
Em chỉ là ngọn cỏ dưới chân qua
Là hạt bụi vô tình trên áo
...

Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo
Ngũ lục sông cũng lội thất bát đèo cũng qua.

Anh thân yêu, người vĩ đại của em
Anh là mặt trời, em chỉ là hạt muối
Một chút mặn giữa đại dương vời vợi,
Lời rong rêu chưa ai biết bao giờ
Em chỉ là ngọn cỏ dưới chân qua
Là hạt bụi vô tình trên áo
...

Bà già đeo bị hạt tiêu
Sống bao nhiêu tuổi trăm điều đắng cay
 
 
Bạc sao bạc chẳng vừa thôi
Để cho nước chảy hoa trôi lỡ làng

Bé nhưng mà bé hạt tiêu
Bé cay bé đắng bé xiêu lòng người

Bao giờ cạn rạch đồng nai
Nát chùa thiên mụ mới phai lời nguyền
 
 
Bao phen quạ nói với diều
Sao nhà cô Huệ có nhiều gà con
 
 
Cá kèo mà gặp mắm tươi
Như nơi đất khách gặp người cố tri
 
 
Cau già dao bén thì ngon
Người già trang điểm phấn son cũng già

Bé nhưng mà bé hạt tiêu
Bé cay bé đắng bé xiêu lòng người

Anh bứt cỏ ngựa (1) ngồi đầu cửa ngọ
Kẻ bắn con nây (2) ngồi cội cây non
Chàng mà đối được thiếp trao tròn một quan?
- Con cá đối (3) nằm trên cối đá
Con mèo cụt (4) nằm trên mút kèo
Trai thanh tân đã đối được, tiền cheo mô mà?
........
(1)(2)(3)(4) Đây là cách nói lái của miền trung khác với cách nói lái miền bắc.----------------
Tôi còn nhớ một cặp đối/đáp sau đây, xin gởi hùn cho vui :
(lời cô gái ) :
Nước không chưn sao kêu nước đứng
cá không giò (chân) sao gọi cá leo (1)
anh mà đối được dẫu nghèo em cũng ưng!
(lời đáp của chàng trai)
Canh chua lét sao kêu canh ngọt
Chuối non nhớt sao gọi chuối già
anh đà đối được vậy em hãy về nhà theo anh !
(1) khi nước lớn hết mức chảy vô thì ngưng lại rồi chảy ngược trở ra (nước ròng). Lúc ngưng lại nầy gọi là nước đứng. Có một loại cá được đặt tên là cá leo.
Canh chua khi được nêm vừa ngon thì được khen là "canh rất ngọt"
 

Có mợ thời chợ thêm đông
Vắng mợ chợ cũng chẳng "không" bữa nào !