Tấm lòng nhạc sĩ Trịnh Công Sơn Trần Thị Trường
Tôi có dịp tiếp xúc với khá nhiều phụ nữ của chúng ta, cả những người tràn đầy hạnh phúc vì may mắn ở đời, cả những người đau khổ vì bất hạnh... hầu như khi được hỏi: "Chị, bà, cô, em, cháu có biết Trịnh Công Sơn là ai không?" thì đều trả lời "có, anh ấy là một nhạc sỹ có rất nhiều bài hát hay".
Nếu kể từ khi bắt đầu như anh nói: "Ướt mi" được coi như bài hát đầu tiên của tôi. Tôi viết để nhớ đến giọt nước mắt của ca sĩ Thanh Thuý những khi cô hát bài "Giọt mưa thu". Lúc ấy cô mới 16 tuổi, đi hát để nuôi ba mẹ bị lao nặng..." thì anh đã có tới vài trăm trong số hơn năm trăm nhạc phẩm để chia sẻ với những tình cảm của con người như vậy.
Không thể dẫn đủ ra đây hết được những lần trong đời tôi được nghe người ta hát Trịnh Công Sơn. Chỉ xin kể ra đây một vài ví dụ nhỏ:
Tôi đã đọc những bức thư dài của một cô gái rất xinh đẹp và nổi tiếng trong khoa Ngữ văn ÐHTH gửi cho người yêu. Và trong cuộc tình của hai người, không ít lần họ đã mượn lời của Trịnh Công Sơn để nhấn thêm cho tình cảm của mình.
Một người khác kể với tôi rằng, anh bị phụ bạc nhưng vẫn nhớ thương người đã bạc tình, bên bàn trà hôm ấy anh đã hát như vẫn thường hát: "tình ngỡ đã quên đi như lòng cố lạnh lùng. Người ngỡ đã xa xăm bỗng về quá thênh thang. Ôi áo xưa lồng lộng đã xô giạt trời chiều... Người ngỡ đã quên lâu nhưng người vẫn bâng khuâng...". Và anh bảo nhờ có Trịnh Công Sơn mà anh "thấy những oán thù trong lòng vợi đi, tan hết. Nhờ hay hát những bài hát của ông ấy mà tôi "ngộ" ra sự vô thường của cuộc đời. Tôi và cô ấy sở dĩ không chung sống được bởi tôi đi bằng nhịp điệu một, hai, ba, bốn, năm. Em đi bằng nhịp điệu sáu, bẩy, tám, chín, mười". Và chúng tôi đi bằng "nhịp điệu không giống nhau" nên làm sao chúng tôi gặp được nhau...?
Hôm ấy, bên ngọn nến nhỏ, hát và triết lý về đời sống, về kiếp nhân sinh, bằng một giọng buồn nhưng anh không tuyệt vọng. Thậm chí anh bảo tôi "dù sao cô ấy cũng để lại trong tôi một hình ảnh đẹp".
Trờng hợp thứ ba, ấy là ngày giáp Tết năm ngoái, tôi gặp một người con gái 24 tuổi trong một trại tạm giam. Trước khi chia tay tôi hỏi có muốn nhắn gì gia đình không, chị nhắn với gia đình đứng ai vào thăm em cả, nhờ chị mua giùm em một băng nhạc của Trịnh Công Sơn, vậy thôi".
Và cũng vào đêm giao thừa ở nước ngoài cách đây 14 năm, tôi đã thấy những người xa xứ ở trong một căn phòng tuyệt đẹp bên chiếc cát-xét, ngoài trời tuyết đang buông rơi, nghe "Em còn nhớ hay em đã quên... Nhớ phố xưa quen biết tên bàn chân. Nhớ đèn đường từng đêm thao thức, sáng cho em vòm lá me xanh...".
... Có lẽ vì quá yêu mến người nhạc sỹ tài hoa này mà nhiều người vẫn muốn đặt câu hỏi "Ai, hay những ai cụ thể, là hình tượng trong tác phẩm nghệ thuật của anh?". Và hình như anh đã một lần trả lời cho câu hỏi chung ấy là "Tôi chỉ có những mối tình lãng đãng, khói sương, hoàn toàn không có gì cụ thể. Ngày xưa, dường như cả thế hệ tôi đều như vậy, yêu một mái tóc, một dáng hình, mỗi ngày thấy em đi qua khung cửa... là bâng khuâng trong dạ".
Nhưng theo tôi, vì câu hỏi cụ thể nên anh đã trả lời như thế. Những từ "em" hay "người yêu", "người tình", trong tất cả các nhạc phẩm của Trịnh Công Sơn là hình dung của anh về cuộc đời, thân phận, kiếp người. Anh có trái tim lớn, tấm lòng rộng và Anh thương yêu tất cả nên mượn "em" để gọi tên tất cả. Trái tim lớn, tấm lòng rộng nên bao giờ anh cũng "xin" - xin cho tôi một ngày, cho tôi nụ cười... cho tôi đi giữa nhân loại đớn đau.
Những nhạc phẩm của Trịnh Công Sơn chứa đầy nét tự sự "Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi... Tiếng động nào gõ nhịp khôn nguôi... Chợt một chiều tóc trắng như vôi"... Hay "đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt... một chiều ngồi say một đời thật nhẹ..." anh viết cho tha nhân vì tha nhân mà viết: "Con tim yêu thương vô tình chợt gọi, lại thấy trong ta hiện bóng con người"... "trả lại từng tin vui cho nhân gian chờ đợi"... "ta mang cho em một đóa quỳnh"... Có thể nói, ai cung thấy được Trịnh Công Sơn viết cho chính mình, dù đàn ông hay đàn bà, dù là đã già hay còn rất trẻ. Nhất là phụ nữ, ai cũng thấy như được nhạc sĩ ru mình: "Tôi ru em ngủ" "Hãy ngủ đi em". "Này em có nhớ". "Hãy khóc đi em".
Và là phụ nữ ai cũng thấy mình đẹp trong nhạc của anh: Anh khẳng định rằng: "Không có em còn ai với ai? Không có em giá lạnh đường vui". Hay là "nắng có hồng bằng đôi môi em, mưa có buồn bằng đôi mắt em", "chiều nay còn mưa sao em không lại" hay là "Em đi qua chốn này sao em đành vội, tôi xin làm đá cuội lăn theo gót hài"... Tất cả những gì anh viết ra đều đẹp, hình tượng phụ nữ lại càng đẹp, tất cả đều diễm lệ và đó cũng là "Diễm xưa" mà đã có người đã hỏi anh "có phải một Diễm nào đó không".
Chúng ta hãy nghe chính anh nói về nhạc của mình: "Mỗi bài hát của tôi là một lời tỏ tình với cuộc sống, một lời nhắn nhủ thầm kín về nỗi niềm tuyệt vọng và cũng là một nỗi lòng tiếc nuối khôn nguôi đối với buổi chia lìa (một ngày nào đó) cũng mặt đất mà tôi đã một thời sẻ chia những buồn vui cùng mọi người" và "khi bạn hát một bản tình ca là bạn đang muốn hát về cuộc tình của mình. Hãy hát đi đừng e ngại. Dù hạnh phúc hay dở dang thì cuộc tình ấy cũng là máu thịt của mình rồi".
Tôi dường như có thể viết nhiều nữa về âm nhạc Trịnh Công Sơn, và càng viết lại như thấy càng bất cập. Nhưng sẽ rất nhiều thiết sót nếu không nói đến Trịnh Công Sơn còn là một hoạ sỹ. Không chỉ đã có những triển lãm tranh (lần thứ nhất tại khách sạn Ritz - cùng với hai hoạ sỹ nổi tiếng Trịnh Cung và Ðỗ Quang Em) và các lần khác, mà tranh của anh đang nằm trong những bộ sưu tập đắt giá.
Sinh năm 1939 ở Huế, hiện sống ở phố Phạm Ngọc Thạch, quận 3 T.p Hồ Chí Minh, anh đã có lần bảo: "chúng ta đã đấu tranh như một người trẻ tuổi và sống mệt mỏi như một kẻ già nua" và "chúng ta" ấy có lẽ là cả anh, chính là anh. Nhưng anh cũng đã nói: "Tôi là đứa bé... tôi là người bạn. Ðôi khi tôi là người tình. Chúng tôi cùng học vẽ lại chân dung nhân loại... Chúng tôi vẽ những đất đai, trên đó đời sống không còn bạo lực..."
Một năm mới đã đến, một ngày hạnh phúc chung của người Việt chúng ta, của phụ nữ, những người đẹp của chúng ta, trong những ngày đó chúng ta đều muốn nhắc đến anh - Trịnh Công Sơn.
http://www.comp.nus.edu.sg/%7Enguyenvu/Artists/TC_Son/Fan_News/TCSon_news---Anh_huong_cua_nhac_TCS.htm
<bài viết được chỉnh sửa lúc 04.01.2006 06:12:52 bởi hoaha >