Từ Biệt Một Đoạn Đời
Kim Uyên
Chiếc xe ca dừng lại, My ôm túi đồ bước xuống. Từ đó về nhà chỉ chừng hơn cây số nên My đi bộ mà không gọi bác xe ôm hay đứng đợi khách ở ngã ba đường. Đi bộ đỡ tốn tiền lại có thời gian ngắm nhìn trời đất rộng dài. My thích vậy. Con đê nhỏ chạy nối từ đường quốc lộ xuyên qua làng My đến tận cuối huyện, một bên là cánh đồng lúa chín, một bên là làng mạc. Những ngôi nhà nhỏ lẩn khuất trong những vườn cây xanh thẫm men theo dòng sông. Phía bãi bồi có những triền ngô tươi tốt đang thì trổ bông. Vài năm trước, vào mùa này My đi làm đồng cả ngày, chiều về ra vườn vặt nắm rau tập tàng nấu bát canh, rang ít muối lạc, chiên thêm vài quả trứng là cả nhà có bữa ngon. Tối đến ngồi trong sân ngắm trăng, trò chuyện với với mấy bà mấy cô trong xóm và nghe tiếng lá đu đưa. Chỉ vậy thôi mà My thấy lòng bình yên quá đỗi, còn giờ đây là những khoảnh khắc My mòn mỏi khát khao.
Rồi nghĩ đến lúc phải giáp mặt chồng, My thở dài buồn bã. My thấy sợ!. Mấy ngày qua gã liên tục réo điện thoại gọi My khiến vợ chồng chủ nhà nhìn cô với ánh mắt đầy khó chịu. My xin nghỉ hai ngày để về quê mặc bà chủ cằn nhằn bực bội.
Đứa con gái đầu của My mười chín tuổi đang làm công nhân ở nhà máy sản xuất đồ điện tử cách nhà chừng trăm cây số. Tháng nào nó cũng gửi tiền vào tài khoản của bố. Cả xóm suýt xoa con bé ngoan, đi làm được lương cao lại gửi hết về cho bố giữ. My nghe thấy nhoi nhói ở đáy lòng. Rồi My lại nghe người ta bảo: Làm điện tử dễ nhiễm chì, sau vô sinh. My phàn nàn điều đó với chồng. Gã gạt phắt bảo My ngu, không lo thoát nghèo toàn nghĩ vớ vẩn. Ba tháng trước gặp con, My thương nó mặt mũi xanh xao, thân thể gày nhong trong cái quần bò và chiếc áo phông đen rộng lụng thụng.
Đứa con gái thứ hai của vợ chồng My vừa học xong lớp chín. Đầu năm theo mấy chị trong làng đi làm ở xí nghiệp may. Được hơn tháng, nó về đưa bố triệu bạc tiền lương. Chồng My nhảy dựng lên tra vấn: Sao ít thế?. Có từng này là thế nào?. Con bé mặt nghệt ra. Bố nó gầm lên: Mày dẫn tao đến gặp thằng chủ ngay!. Nó, chắc chắn là thằng mặt người dạ xúc sinh mới bóc lột công sức của con gái tao đến vậy.
Con bé giải thích, xí nghiệp nơi nó đang làm không nhận người dưới mười tám tuổi. Con bé mới mười lăm, chỉ học việc, được nuôi ăn và nhận ít tiền công đóng gói sản phẩm. Chồng My càu nhàu: Quân ăn cướp!. Tao sẽ kiện.
My hiểu cái kiểu điên rồ vì tiền của gã. Năm ngoái, My đi trông bà cụ nằm liệt giường. Được hai tháng My bị dị ứng thức ăn, nổi ngứa khắp người phải đi viện. Cả tiền khám, tiền mua thuốc mất gần tháng lương. Hôm về, còn ít tiền My đưa cho chồng. Vậy mà gã không chịu tra hỏi vợ cả đêm với mấy câu lặp đi lặp lại: Sao có từng này tiền?. Chủ còn nợ à?. Mày giấu cho mẹ phải không?. My thanh minh mình phải đi viện, phải chữa bệnh. Gã trề môi: Mày mà ốm được!.
Thấy gã truy tiền con gái căng quá, My bảo chồng: - Nhà mình không mất tiền nuôi con học việc là mừng. Nó chưa đủ lớn để có hợp đồng lao động. Chờ con học nghề và lớn thêm chút nữa.
Nghe lời vợ khuyên gã im được chừng nửa tháng. Nhưng từ hôm qua tới giờ gã gọi điện nằng nặc bắt My phải tìm chỗ cho con bé đi làm giúp việc. Gã giải thích là đã nghe đài, xem ti vi, đọc trên mạng thấy nghề giúp việc đang rất “hót” nên quyết định chuyển con gái đi làm như mẹ!.
- Nghề ngỗng gì, tao không có ý định cho nó học gì!. - Gã gào lên trong điện thoại.
My tắt máy, mặc xác gã!.
Nhưng ngay hôm sau, gã thuê xe ôm đến tận xí nghiệp may lôi con bé về. Gã gọi điện cho con gái lớn bảo mẹ bị bệnh phải cấp cứu ở viện về ngay. Con bé lo lắng gọi điện cho mẹ. Biết bố nói dối nhưng vì thương em nó vẫn tìm về. My sợ hai đứa ở nhà bị gã chửi bới, đánh đập rồi tuyệt vọng mà tự tử thì đau.
My tìm về!.
***
Bước chân vào cổng My lại bắt gặp căn nhà cấp bốn sập xệ với những chiếc cột vỡ nham nhở và nhiều mảng tường bong chóc. Nhà My lọt thỏm giữa những ngôi nhà khang trang trong xóm. Cũng giống như những lần trước My về, cái chổi rách nằm ngang đầu cổng, chiếc xe máy cà tàng bên mấy cái xô chậu nhựa cũ mèn ở giữa sân. Đã vậy, ở bậc cửa còn thêm vài cái rẻ lau đen nhẻm, mấy cái quần áo mặc dở nhàu nhĩ phất phơ trên dây phơi. Rác ngập từ cổng vào đến trong nhà khiến người ta dễ liên tưởng đến một ngôi nhà hoang.
Chồng My hẳn đã ngồi đợi từ sáng bên bộ ấm chén cáu bẩn nên khi vừa thấy vợ bước vào sân, gã đã chửi hắt ra:
- Đ… mẹ, ba mẹ con mày đi ăn lấy thân vần lấy sức, có biết bố mày ở nhà vất vả không?.
My không đáp, cũng không chào gã.
- Mày bảo nó: Một, ở nhà làm việc cho tao. Hai, nếu đi làm phải mang tiền về đây. Không học hành nghề ngỗng gì hết. Tao cóc cần học… làm gì ra tiền là được.
My quẳng túi đồ vào góc nhà, lấy cái ghế gỗ thấp tè đang nằm chỏng chơ trước mặt ngồi xuống hiên nhà nhìn ra. Gã gác đôi chân cóc cáy, bẩn thỉu lên bàn cạnh khay ấm chén phán tiếp: Tao tuyên bố thực hiện bắt đầu từ ngày hôm nay.
Bất chợt, đứa con gái thứ hai thò mặt từ trong bếp ra, tóc tai bù xù, hai mắt đỏ hoe nói với mẹ: Con không ở nhà nữa đâu. Con không đâu… con muốn đi!.
My nhìn con xót xa. Chờ nó bớt xúc động, My bảo: - Nhà mình nghèo, bố rất lo cho… tương lai.
Con bé bĩu môi nhìn My với ánh mắt giễu cợt. My quay về phía chồng: Cho nó đi làm giúp việc cũng phải học, không học biết thì biết gì mà làm, người ta không mượn.
Gã chửi: - Mày ở nhà vụng như chó què còn đi làm được.
My khinh bỉ quay mặt đi.
Lần đầu đi làm, qua trung tâm môi giới My giúp việc cho một gia đình có hai vợ chồng với hai đứa con nhỏ. Mặc dù được bà chủ hướng dẫn tỉ mỉ My vẫn là cháy cái áo sơ mi của ông chồng và hai cái váy của vợ. Bảy ngày sau, My nấu nồi canh cá tanh ngòm không ai dám chọc đũa. Tuần thứ ba My mải điện thoại để nồi thịt kho cháy đen thui. Gia chủ chỉ mượn My một tháng rồi cho nghỉ. Hai năm đi làm giúp việc, My qua bốn chủ. Chủ nào cũng chê My vụng còn gã ngồi nhà chờ tiền của vợ. Mấy lần My bảo ở nhà làm việc đồng để gã đi làm thợ hồ nhưng gã không chịu. Khi thì gã kêu đau vai, lúc bảo không có việc, gã ở nhà. Mấy sào ruộng gã cũng bảo làm không hiệu quả nên cho người khác mượn.
Thời gian My làm dài nhất là ở nhà chủ chứa ma túy. Lão chủ thấy My vụng về nhưng thật thà lại ít nói, không điện thoại lăng nhăng, không giao du bè bạn, không buôn chuyện với ô sin hàng xóm. Sau hai tháng thử việc, lão gọi My hỏi han về gia cảnh. Những chủ trước cũng hỏi My nhưng không có thái độ quan tâm ân cần như vậy. Rồi vợ chồng lão còn đi xe ô tô về tận quê thăm nhà My khiến My cảm động!... Tối hôm sau, lão gọi My vào phòng ngủ. My nghĩ, lão có ý định làm bậy nên cảnh giác. Nhưng không!. Tay lão cầm cái điều khiển giống như điều khiểm ti vi, bấm bấm mấy cái. My giật mình thấy một mảng tường làm bằng thạch cao đằng sau bức tranh lớn đã được kéo lên phía trên từ từ chạy sang một bên để lộ khoảng trống rộng có cầu thang đi xuống phía dưới. Trong khi My còn ngơ ngác chưa hiểu, lão chủ ngoắc tay bảo đi theo. Một mùi hôi hôi ngai ngái lạ hoắc xộc vào mũi. Cảm giác nôn nao khó chịu muốn ói, hơi thở ngột ngạt khiến My mơ hồ không thể phân định.
Ở tầng hầm phía dưới nhà lão rộng tới cả trăm mét vuông được chia hai phòng. Phòng thứ nhất kê bộ xô pha đen cũ xộc xệch, cáu bẩn. Phòng thứ hai có bốn gã đàn ông đang ngủ gà ngủ gật trên mấy tấm đệm trải ngổn ngang dưới sàn nhà. Lão chủ bảo My lau dọn vệ sinh. Hết một buổi sáng My mới làm xong. Sau những bất ngờ, khó hiểu, thời gian đã giúp My tự lí giải về những vị khách bí mật hay trốn vào đây. Họ thường đi qua phòng khách, vào thẳng phòng ngủ của ông bà chủ rồi biến mất trong đó. Có khi một hai ngày sau My mới thấy họ đi ra.
- Chúng tôi rất quí cô nên đã về thăm nhà cô - Bà chủ nói ngay sau lần đầu cho phép My xuống tầng hầm bí mật đó - Cô đã biết cuộc sống ở đây, điều này để thấy chúng tôi tin tưởng cô đến thế nào. Cô không được lộ thông tin cho ai, cũng không nên bỏ về hay đi làm chỗ khác. Ở đây ngoài lương, mỗi lần cô dọn dẹp dưới tầng hầm còn có tiền thưởng.
Đúng như lời họ, lần nào xuống dọn dẹp My cũng được đám người dưới đó cho tiền, Hôm thì vài chục, có khi lên cả trăm. Một tuần My dọn tầng hầm hai lần, về sau lão chủ dạy My cách điều khiển cửa để tự lên xuống khi cần.
Bây giờ, công việc của My chủ yếu ở dưới tầng hầm. Lúc đầu là cảm giác ngột ngạt, khó chịu, dần dần My quen với mùi ma túy, mùi thức ăn và cả mùi mồ hôi cáu bám lâu ngày. Khi My thấy những người đàn ông dùng những viên màu trắng, màu hồng và tiếng nhạc nhạc xập xèng cả buổi. Có hôm họ túm tụm với một cục chất dẻo màu đen đen cùng những tiếng cười thỏa mãn. Vài người My quen mặt thường dùng loại lá gì đó lạ hơ lạ hoắc cuộn lại giống điếu thuốc lá nhưng to bự. Có thằng mập ú xăn trổ đầy mình, có đứa gầy xơ xác hay đến vào buổi trưa. Còn có lão già tối nào cũng ngồi trong góc nhả khói thơm lựng. Nhiều hôm thêm mấy đứa con gái mặt non choẹt chát đầy son phấn ngồi nhặt những quân bài. My không thể biết hết chỉ cặm cụi làm việc của mình.
***
Sáng hôm sau trở dậy My thấy người mệt bã, tay chân rã rời không muốn nhấc. Chồng My vận độc chiếc quần cộc, mặt gân guốc đang hút thuốc lào sòng sọc bên bàn. Đêm qua, gã vần vợ một hồi rồi lăn ra ngủ. Sự bực tức của gã như đượcc lắng xuống. Đã nhiều lần My muốn dứt bỏ mà vẫn chẳng đành lòng. Tận đáy lòng My thấy thương mình và thương gã. My chỉ muốn gã đổi thay để sống tốt lành, nhưng hình như không thể, gã lại sắp đi chém gió với mấy tay bợm rượu trong xóm có vợ đi làm ô sin tứ xứ. My nén tiếng thở dài chờ chồng uống xong chén nước rồi bước ra ngồi xuống đối diện:
- Đợt này tôi sẽ ở nhà lo mọi việc để anh đi làm cho rảnh.
Gã im lặng nhìn vợ.
- Làm ở nhà đó, tôi lo có ngày công an vào… thì vạ.
Như phải bỏng, gã đứng bật dậy trừng mắt cắt ngang: - Đúng là mày sướng quá hóa điên. Tao đã phải ở nhà lo hết công to, việc lớn cho mẹ con mày đi làm. Lương nhà đấy không cao nhưng tiền bo nhiều. Mày kiếm đâu ra một chỗ làm ngon như vậy?. Mày sợ gì?... Công an có ập vào, mày chỉ là con đi ở chứ có là chủ đâu. Nếu họ có khảo thì mày khóc lóc kêu bị ép phục vụ khách chứ mày đâu muốn thế. Từng này tuổi mày vẫn ngu, tao phải dạy đến bao giờ!.
Dừng một lúc gã tiếp tục: Ba mẹ con mày đi làm cóc bằng con mẹ Mấn đi Đài Loan. Năm vừa rồi nó gửi cho chồng cả chục ngàn đô. Chồng nó chả phải làm gì, chiều nào cũng đi uống rượu, ghi mấy con đề…
My nhìn chồng từ đầu xuống chân như nhìn một con đười ươi kì quặc. Từ lâu rồi gã không chịu làm gì ngoài uống rượu và đi ngồi lê với mấy gã nghiện ngập trong làng. Chả bao giờ nói được câu tử tế với vợ con. My bỏ đi xuống bếp, hai đứa con gái đang ngồi vặt rau nhìn mẹ với ánh mắt vừa ngơ ngác, vừa nương tựa, vừa như đợi chờ một điều gì đó. My ngồi xuống bên cạnh chúng nhìn ra mảnh vườn nhỏ trước nhà cỏ hoang mọc lút đầu. Thỉnh thoảng trong đám cỏ ấy có vài dây đỗ dải áo úa vàng leo trên những cây nứa nhỏ đổ ngả nghiêng, đó là thành quả từ những lần về trước My chanh thủ gieo hạt.
Không thể để các con ở nhà nữa, nghĩ vậy My thì thào khuyên đứa lớn bỏ công ty điện tử đi làm chỗ khác để bố không tìm được. My bảo con gái thứ hai can đảm lên, đừng sợ! Nhưng nó cứ nhìn mẹ không rời bằng ánh mắt thất thần như thể sợ My biến đi trong tích tắc. Còn đứa lớn thì run rẩy khóc, nó vẫn nhớ trận đòn năm ngoái bị bố đánh ngay tại cổng công ty vì không chịu gửi tiền về. My thấy bất lực, mọi khó khăn bị dồn nén, những nỗ lực từ trước đến nay chả nghĩa lí gì. Thêm cái nóng giữa tháng năm hành hạ My trong sự mệt mỏi như vô tận mà không có cách nào thoát ra được. My lại há miệng ngáp dài và đưa tay luồn qua lần áo mỏng xoa người. Hai ngày qua My thấy trong người nôn nao buồn bực, làn da ngứa ngáy khó chịu. My tuyệt vọng khi nghĩ đến những làn khói ma quái ở nhà lão chủ chứa có thể đã biến mình thành con nghiện.
- Cần phải đi!.
My chợt thốt lên, hai đứa nhìn mẹ đầy lo lắng.
My đã đắn đo nhiều, My thấy phải can đảm để bước qua mình. Gã là kẻ tồi tàn, gã là quân cặn bã còn My có thể suy kiệt và chết đi nhưng không thể kéo theo hai đứa trẻ. My mơ hồ lo sợ đến một ngày nào đó cuộc đời chúng cũng tàn tạ, rách nát như mình. Chúng chưa chưa đủ lớn khôn để tự lập, chúng chưa biết phải làm gì nếu như không có mẹ. My không muốn chúng phải tổn thương thêm nữa. Chỉ có điều trong lòng My đang âm thầm nức nở vì chắc chắn từ lâu rồi, từ khi đặt chân vào nhà lão chủ chứa ấy My đã trở thành một con người khác. My sẽ đưa các con đến một nơi thật xa, thật xa.., ở đó ba mẹ con sẽ bắt tay lại từ đầu.
Sau khi dọn dẹp vài thứ, My đeo ba lô lên vai buồn bã nhìn khắp căn nhà của mình một lần nữa. Biết lòng không còn đủ hi vọng để quay về My cúi mặt bước ra cửa. Gã đã rời khỏi nhà từ lúc trút xong vào vợ con những lời cay độc. My dắt tay hai con gái ra đường giữa buổi trưa trời nắng chang chang. Làng quê không thấy bóng người qua, My thèm gặp một người hàng xóm nhưng họ đã trốn nắng cả rồi.
- Đi đâu bây giờ hả mẹ?. Đứa con gái nhỏ quay lại hỏi.
My không trả lời. Ba mẹ con kiên nhẫn đứng ở lề đường chờ chuyến xe đường dài qua quốc lộ. Vài phút sau một chiếc xe khách dừng lại, ba mẹ con My bước lên. Chiếc xe nhanh chóng bò đi để lại làn khói đen ngòm tan dần trên đường quê vắng vẻ. My ngoái lại nhìn những bờ bãi xanh tươi qua ô cửa kính, thầm từ biệt một đoạn đời đã sống.