3-Khu di tích Kiếp Bạc.
Khu di tích Kiếp Bạc thuộc xã Lê Lợi, huyện Chí Linh, cách thành phố Hải Dương 35 Km, đi theo Quốc lộ 183, đến Thị trấn Sao Đỏ, rẽ vào 7km. Đã thành truyền thống, hàng năm cứ vào trung tuần tháng Tám (âm lịch) người xứ Đông lại hân hoan vào Hội đền Kiếp Bạc, được đón đông đảo nhân dân, du khách từ mọi miền đất nước về dâng hương tưởng niệm Người anh hùng dân tộc, Nhà quân sự thiên tài có công lớn trong cuộc chống ngoại xâm do nhà Trần phát động ở thế kỷ 13: Hưng đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn.
Lễ hội đền Kiếp Bạc
Để hiểu biết thêm về Đức Thánh Trần, về mảnh đất thiêng còn lưu giữ nhiều kỷ niệm về ông, Ban quản lý di tích Côn Sơn-Kiếp Bạc giới thiệu:
Vị trí Đền Kiếp Bạc
Tương truyền, vị trí khu vực đền Kiếp Bạc nay, xưa là rừng già, rậm rạp và nhiều muông thú. Khi mới về Vạn Kiếp, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn lập đại bản doanh trong một thung lũng lớn. Tại đây, Người có nuôi một con chó để đi săn thú lúc nhàn rỗi. Con chó rất khôn và có nghĩa với chủ. Người cũng rất yêu mến con vật đó và luôn cho theo bên mình.
Một hôm, tự nhiên con chó bỏ đi mất. Hưng Đạo Vương nhớ tiếc con vật tinh khôn, liền sai quân lính đi tìm khắp nơi. Sau mấy ngày tìm kiếm, quân lính báo tin đã tìm thấy con chó cùng với bốn con chó mới đẻ ở khu vực bãi sậy cách đại bản doanh một lưng đèo. Người sai đem con chó về nhà. Hôm sau chó mẹ lại tha bốn con ra chỗ cũ. Cứ như vậy đến ba lần. Thấy lạ, Hưng Đạo Vương ra tận nơi xem xét. Người ngắm nghía bãi sậy và khu vực thung lũng thấy nơi này rộng thoáng, nằm cạnh con sông Thương nhìn thẳng về Lục Đầu Giang. Thế núi rộng bao quanh mặt thung, lại có Nam Tào, Bắc Đẩu yểm hai bên. Cách chỗ con chó nằm chừng nửa dặm, có một quả đồi nằm giữa lòng thung. Nhìn kỹ thế núi, sông thì thấy giống như miệng rồng đang ngậm ngọc. Với con mắt của nhà quân sự thiên tài, Hưng Đạo Vương thấy đây là một vị trí hiểm yếu có lợi cho chiến lược quân sự, tiến lùi đều thuận lợi, thế là Người không đem đàn chó về nữa mà quyết định chuyển đại bản doanh từ thung lũng trong ra thung lũng ngoài.
(Đó chính là khu vực đền Kiếp Bạc hiện nay)
Sinh từ
Ở thế kỷ 13, đế quốc Nguyên-Mông là một thế lực mạnh nhất thế giới đương thời, đã xâm lược phần lớn các nước châu Âu, Á, gây tang tóc cho nhiều dân tộc. Nhiều quốc gia bị chúng đô hộ hàng thế kỷ, trong đó có Trung Hoa. Nhưng ba lần tiến quân vào Đại Việt chúng đều thất bại thảm hại, không lần nào trụ được 6 tháng. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông thắng lợi đã chặn đứng làn sóng xâm lược của kẻ thù xuống khu vực Đông-Nam Á. Nhiều dân tộc đã thoát khỏi họa xâm lăng. Người có công đầu chống giặc Nguyên Mông, giành lại nền độc lập cho đất nước là Trần Quốc Tuấn (?-1300), là con thứ của An Sinh Vương Trần Liễu (1211-1251). Trần Liễu là anh ruột của Trần Cảnh-ông vua đầu tiên của triều Trần. Trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ nhất (1258), Trần Quốc Tuấn chỉ huy quân thuỷ bộ chặn giặc ở biên giới. Năm 1283, ông được phong Quốc công tiết chế, thống lĩnh toàn bộ lực lượng quân sự. Là người tổng chỉ huy, ông đã có cống hiến to lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông, đặc biệt là lần thứ hai (1285) và lần thứ ba (1288).
Sau cuộc kháng chiến chống Nguyên-Mông, ông sống những năm tháng thanh bạch tại Vạn Kiếp (Chí Linh). Trước khi mất, ông vẫn lo đến vận mệnh đất nước. Vua Trần Anh Tôn rất yêu quý và khâm phục tài năng, đức độ của ông, đã thường đến thăm ông và hỏi kế sách giữ nước. Ông đã nói với nhà vua: 'Có thu được quân lính một lòng như cha con thì mới dùng được... Vả lại khoan thử sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước' .
Do có những cống hiến to lớn đối với dân tộc, Trần Hưng Đạo đã được vua Trần Anh Tông cho lập đền thờ gọi là đền SINH TỪ-SINH TỪ còn có tên là TỪ CŨ. Nhiều đợt khai quật của ngành khảo cổ tại khu vực đền Kiếp Bạc và các khu vực xung quanh đã tìm thấy nền móng của SINH TỪ. SINH TỪ được xây dựng ở thung lũng trong trên nền đất ở cũ của Trần Hưng Đạo cách đền Kiếp Bạc hiện nay khoảng 800m về phía đông. Từ SINH TỪ đến đền hiện nay là một đường mòn chạy qua một đèo nhỏ, có tên Đường Mòn Gánh Gạch. SINH TỪ hiện còn lưu giữ nhiều dấu tích về nơi ở, làm việc của Trần Hưng Đạo những ngày đầu ông về lập quân doanh tại Vạn Kiếp.
Thanh kiếm thần của Trần Hưng Đạo
Sau khi đánh thắng giặc Nguyên Mông đem lại thái bình cho đất nước. Hưng Đạo Vương về nghỉ tại phủ đệ của ông ở Vạn Kiếp.
Một hôm, ông cùng gia nhân dùng thuyền nhỏ đi dạo cảnh trên dòng sông Lục Đầu. Khi con thuyền đã quay về gần núi Dược Sơn, Hưng Đạo Vương cho dừng thuyền lại, đứng trên mũi thuyền Người rút thanh kiếm của mình ra khỏi bao và nói: 'Thanh gươm này đã gắn bó với ta gần cả cuộc đời. Trong suốt cuộc chinh chiến nó đã dính bao máu giặc Thát, nó đã từng được bôi phân gà sáp với vôi tôi và bồ hóng để chém đầu tên giặc Phạm Nhan nhơ bẩn. nay ta muốn nhờ dòng nước sông Lục đầu để gột rửa sạch những vết nhơ trên nó'. Nói rồi, ông ném thanh gươm xuống dòng sông.
Tương truyền, tại khúc sông Trần Hưng Đạo thả kiếm, sau này đã hình thành một bãi bồi chạy dài rất giống hình lưỡi kiếm, dân gian gọi bãi bồi đó là Thanh kiếm thần của Trần Hưng Đạo.
Bãi bồi ngày nay vẫn còn trên dòng sông Lục Đầu trước cửa đền Kiếp Bạc.
Giếng mắt rồng
Tương truyền, lúc sinh thời, Hưng Đạo Vương có nuôi một con chó rất tinh khôn. Khi con chó bỏ nhà đem con từ thung trong (nơi ở cũ của Trần Hưng Đạo) ra thung ngoài. Người linh cảm có điều gì khác lạ, nên truyền cho gia tướng thuỷ chiến Yết Kiêu cùng mình đến chỗ con chó ở để xem xét.
Ra thăm thung ngoài, Hưng Đạo Vương thấy chỗ chó mẹ và đàn con nằm ở giữa một thung lũng rộng lớn, um tùm lau sậy, lại có một khu đất rộng bằng phẳng, địa hình rất thuận lợi cho việc xây dựng quân doanh, huấn luyện quân sĩ.
Còn Yết Kiêu thì thấy cách chỗ đàn chó nằm không xa lấp lánh một vệt sáng. Đến nơi ông phát hiện ra một vũng nước tròn sâu, trong vắt. Múc nước uống, ông thấy ngọt, mát. Ông mời Hưng Đạo Vương tới và múc nước mời Người uống thử, Hưng Đạo uống xong thấy khoan khoái lạ thường. Ông biết đây là nguồn nước được chảy từ các mạch ngầm của dãy núi Rồng. Người chắp tay vái tạ thiên địa, thần linh đã ban cho nguồn nước quý.
Về tư dinh, Trần Hưng Đạo quyết định chuyển chỗ ở từ thung trong ra thung ngoài và giao cho gia tướng Yết Kiêu khơi sâu, mở rộng vũng nước, dùng gạch, đá kè thành giếng giữ nguồn nước quý phục vụ cho binh sĩ.
Từ khi Yết Kiêu tìm ra được giếng nước, quân sĩ kéo về thăm rất đông và ai cũng xin được uống nước giếng, để được tăng thêm tài trí và sức mạnh.
Giếng nước nằm ở giữa thung lũng, do mạch ngầm của núi Rồng chảy ra nên được gọi là GIẾNG MẮT RỒNG.
Giếng Mắt Rồng đã bị vùi lấp qua nhiều thập kỷ. Những năm gần đây, căn cứ vào lời kể của các cụ thôn Dược Sơn, Ban Quản lý di tích đã cho khơi lại Giếng Mắt Rồng.
Giếng Mắt Rồng nằm ở sân trước đền Kiếp Bạc, quanh năm đầy ắp nước trong vắt, ngọt ngào, là nguồn nước sạch chủ yếu phục vụ nhu cầu sinh hoạt cho khu vực di tích đền Kiếp Bạc.
Dược Sơn
Dược lĩnh hoa thơm cỏ lạ nhường
Biết chăng, chăng biết thuốc thần tiên
Câu ca xưa để lại nói về vườn dược liệu quý được Hưng Đạo Vương cho trồng khi Người về lập quân doanh ở Vạn Kiếp.
Tương truyền vào một buổi chiểu mùa xuân sau khi thăm đội thuỷ chiến luyện quân, trên đường về tư dinh, Hưng Đạo Vương gặp một ông già râu, tóc bạc phơ, quần vải áo thô, vai đeo túi cói đang nhanh nhẹn đi về phía núi Nam Tào.
Nhìn tướng mạo, đi, đứng, có những điểm khác với người thường, Trần Hưng Đạo cho gia nhân mời ông già đến và nói: Ta là Quốc công tiết chế xin hỏi: Người từ đâu đến, lên núi có việc gì? Ông già chắp tay vái tạ, tự xưng là lương y trong vùng vào rừng hái thuốc về chữa bệnh. Hưng Đạo Vương rất mừng. Người đang cần một vườn thuốc tại chỗ để chữa trị thương cho quân sĩ. Người hỏi ông già về cây thuốc trong núi và địa điểm, chất đất trồng cây dược liệu. Ông già thưa: Dược liệu ở núi Rồng có rất nhiều, đất ở núi Nam Tào rất hợp với cây thuốc và lấy ở trong bị cói một cây thuốc dâng lên: Xin biếu Quốc công cây thuốc quý. Nói xong ông già vái tạ xin vào rừng hái thuốc.
Về quân doanh, Hưng Đạo Vương giao cho tướng quân Phạm Ngũ Lão chỉ đạo việc trồng cây thuốc ở núi Nam Tào và sức cho danh y trong nước tuyển chọn cây thuốc về trồng trên núi.
Tương truyền, vườn thuốc trồng được chăm bón chu đáo tốt nhanh. Cây dược liệu ông già biếu Trần Hưng Đạo, từ thân, vỏ đến lá, rễ đều chữa bệnh, trị thương rất tốt.
Trần Hưng Đạo gọi đó là Thần Dược.
Vườn dược liệu để lại cho đời sau nhiều thuốc quý. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp vườn thuốc bị tàn phá, hiện còn lại những cây nhỏ nhưng đều là những vị thuốc Nam quý. Vườn thuốc được xếp vào Chí Linh bát cổ (Dược lĩnh cổ viên)./.
[image]http://diendan.vnthuquan.net/upfiles/7084/E84199D9C14C451FA8500B25062FC00C.jpg[/image]