Bởi
Tại sao chồng lại hơn trời nhỉ
Chồng chỉ hơn trời thừa cái chi
Ngắc nghẻo chẳng đi mà đứng bố
Ỉu xìu nào mạnh lại đau dì
Được thời dương thịnh lẽ âm suy
Hết buổi nước tan lý gác bì
co kéo thắng thua cùng hổn hển
Bạc đầu ngồi đấy đợi tì ti
Hobac Câu này sai rồi, sai luật, niêm - Lại đây cho chị dậy làm thơ HI HI HI
Vy Ân
Chị Vy Ân ơi,
Bài BỞI không sai Niêm, cũng không sai Luật. Mà lại đúng theo cung cách chơi thơ của các thi hào đời Đường mà tôi đã phân tách trong bài Gánh Vàng Đem Đỗ Sông Ngô.
Tóm tắt, thi hào đời Đường dùng 2 bài Thất Ngôn Tứ Tuyệt ráp lại để làm một bài Thất Ngôn Bát Cú theo lề lối như sau :
* hai bài TT phải dùng cùng một vần
* hai câu 3+4 của bài TT trên phải đối nhau, để làm cặp THỰC của bài bát cú
* hai câu 1+2 của bài TT dưới phải đối nhau, để làm cặp LUẬN của bài bát cú
Sự ràng buộc áp đặt cho hai bài TT chỉ có thế. Do đó nên :
# hai bài TT có thể dùng hai phép Niêm khác nhau như bài Đằng Vương Các của Vương Bột, hoặc như bài Độc Tiểu Thanh Ký của Nguyễn Du
# hai bài TT có thể theo hai luật Bằng Trắc khác nhau như bài Hà Tiện của Nguyễn Minh Triết
# mỗi bài TT tự do dùng 2 vần hay 3 vần. Thông thường chúng ta hay dùng bài TT trên với 3 vần Bằng, và bài TT dưới với 2 vần Bằng. Riêng những bài « Tại sao vợ lại hơn trời nhỉ » hay « Tại sao chồng lại hơn trời nhỉ » thì đó là chúng ta dùng bài TT trên với 2 vần Bằng, bài TT dưới cũng với 2 vần Bằng.
Trong bài Đằng-Vương-Các nêu dưới đây, Vương Bột dùng bài TT trên với 3 vần Trắc và bài TT dưới với 3 vần Bằng.
Còn bài Bởi, bạn Hobac dùng bài TT trên với hai vần Bằng, và bài TT dưới với 3 vần Bằng.
Tức là vẫn đúng phép Niêm định nghĩa trên đây, mà cũng là phép Niêm được các thi sĩ nổi tiếng đời Đường áp dụng.
Còn phép Niêm 1-8 2-3 4-5 6-7 mà mọi lò thơ Đường Luật đang áp dụng chỉ gồm 2 trong số 16 phép Niêm áp dụng trong các bài Luật Thi đời Đường.
Hiện tại tôi là thiểu số. Nhưng sự phân tách những bài thơ Luật Thi của thi nhân đời Đường mà tôi nêu ra hiện chưa có ai chứng minh được là « sai », nên tôi vẫn phải coi nó là « đúng » và tôi sẵn sàng áp dụng nó nơi trang thơ riêng này nếu được các bạn tôi hưởng ứng.
Chị thông cảm cho vậy.
Lá chờ rơi
Đây là hai bài thơ nói trên, nêu ra để xem rõ phép Niêm đúng hay sai, vần Bằng hay Trắc, dùng 2 vần hay 3 vần :
ÐẰNG VƯƠNG CÁC
TT trên : 1-4 2-3 luật Bằng, 3 vần « u » thanh Trắc
+ TT dưới : 1-3 2-4 luật Bằng, 3 vần « u » thanh Bằng
Ðằng Vương cao các lâm giang chử Bội ngọc minh loan bãi ca vũ Họa đống triêu phi Nam phố vân Châu liêm mộ quyển Tây sơn vũ (Tứ Tuyệt trên dùng 3 vần Trắc, Niêm theo phép 1-4 2-3)
Nhàn
vân đàm
ảnh nhật
du d
u Vật
hoán tinh
di kỷ
độ th
u Các
trung đế
tử kim
hà tại ?
Hạm
ngoại trường
giang không
tự l
ưu.
(Tứ Tuyệt dưới dùng 3 vần Bằng, Niêm theo phép 1-3 2-4, vẫn được coi là đúng. Xin xem bài Gánh Vàng Đem Đỗ Sông Ngô) Vương Bột
Xin thêm bản dịch của Đinh Vũ Ngọc
ĐẰNG VƯƠNG CÁC Gác Đằng cao ngất bên sông sâu Múa hát đàn ca vắng bấy lâu Nam phố mây mai in cột chạm Tây sơn mưa xế cuốn rèm châu Mây trôi đầm lặng soi bao thuở Vật đổi sao dời trải mấy thâu Trong gác con vua đâu vắng bóng Hiên ngoài sông nước vẫn trôi mau. Đinh Vũ Ngọc Bởi
Tại sao chồng lại hơn trời nhỉ
Chồng chỉ hơn trời thừa cái chi
Ngắc nghẻo chẳng đi mà đứng bố
Ỉu xìu nào mạnh lại đau dì (bài Tứ Tuyệt trên dùng 2 vần Bằng, phép Niêm 1-4 2-3)
Được thời dương thịnh lẽ âm suy Hết buổi nước tan lý gác bì
co kéo thắng thua cùng hổn hển
Bạc đầu ngồi đấy đợi tì ti (bài Tứ Tuyệt dưới dùng 3 vần Bằng, Niêm đúng phép theo 1-4 2-3)
Hobac Kính gởi Bác Lá
Ông anh Lá ơi là ông anh ơi
Bác nghĩ thư xem sở dĩ trang thơ này tồn tại đến bây giờ trong tinh thần thơ Đường luật chính thống, không bị xáo trộn những thể thơ khác dù là tứ tuyệt. Chơi thơ Đường phải chấp nhận cái khó, cái cái đắng cay mới thích thú, mới hãnh diện.
Nếu pha chế như bác viện dẫn thì làm gì thơ Đường có tư cách tự hào riêng của nó, một phong cách trưởng giả, tao nhân siêu thóat.
Thơ Đường bị gò bó chặt chẽ về niêm luật, nhưng cái tuyệt diệu của thi nhân không vì thế bị hạn chế tư tưởng, bị hạn chế ngôn từ , không hạn chế tính lãng mạn, mà còn tô điểm thêm những nét tuyệt vời , những nét chấm phá của thi nhân gọt dũa trên những áng thơ tuyệt tác
Thơ Đường bị pha chế không giữ gìn quy chế chính thống chẳng khác môn phái võ tàu chia năm xẻ bảy với chi phái khác nhau tuy rằng cùng một ông tổ.
Bác La ơi tôi không phải đối bác, nhưng nên giũ trang thơ này Đúng cái tên Bản Nháp THƠ ĐƯỜNG LUậT.
thân
Vi Ân