Chào các bạn nguyentuongvan và hoatina,
Bài Nàng Xuân do Hoatina sửa lại, với sự cố vấn của bạn Trần Mạnh Hùng đã cho tổng hợp rất nhiều ý kiến hữu ích. Tuy nhiên tôi vẫn muốn thêm đôi lời chia sẽ với các bạn những kinh nghiệm cá nhân.
1/ Ý tứ của bài thơ gốc rất dồi dào súc tích. Phải có những vật liệu quí báu ấy thì mới xây dựng được một bài thơ hay, đúng như nhận xét của bạn TMH. Vậy ta bắt đầu xem lại từ bài thơ gốc :
Xướng
Nàng Xuân !
Khắc khoải đàn kêu tiếc mộng vàng
Duyên nợ chàng ơi ! thiếp đa mang
Bây giờ biền biệt tình xa cách
Bến cũ đâu còn? cảnh vắng tanh
Một khối tình nguyên giữa đất trời
Đêm dài mãi đợi nằm chơi vơi
Đậy tình xuân lại mặc năm tháng
Văng vẳng đông tàn gió khóc than.
2/ câu2 sai “luật” tức là các chữ Bằng Trắc theo chiều ngang của câu. Nhưng câu này lại rất là dễ sửa, vì chỉ cần
đảo lộn vị trí của vài chữ là sẽ đúng “niêm” đúng “luật”. (chịu khó xem bài “luật làm thơ” của VDN, đoạn nói về thơ Đường Luật)
- thay vì viết là : Duyên nợ chàng ơi ! thiếp đa mang
- thì viết lại là :
Chàng ơi duyên nợ thiếp đa mang
3/ câu4 gốc với “vắng tanh” thì sai vần, sửa như hoatina đề nghị mới đúng. Vậy ta có 4 câu đầu đúng niêm-luật Bằng Trắc và “vần” như sau :
Khắc khoải đàn kêu tiếc mộng vàng
Chàng ơi duyên nợ thiếp đa mang
Bây giờ biền biệt tình xa cách
Bến cũ đâu còn? cảnh vắng
tang 4/ câu5 và 6 phải sửa như hoatina đề nghị mới đúng cho sự nối tiếp của bài thơ Đường, tức là :
Một khối tình nguyên
trời với đất Đêm dài mãi đợi
gặp tình lang 5/ sau đó thì câu7 và 8 gốc dùng được, không sai cái gì cả :
Đậy tình xuân lại
mặc năm tháng
Văng vẳng đông tàn gió khóc than.
* tuy nhiên hoatina có
lỗ tai thẩm âm, nên đã đổi chữ “mặc” là âm Trắc thành chữ “cho” là âm Bằng, khiến cho câu7 nghe ngọt ngào hơn. Mặc dầu chữ đó không cần phải đổi cũng được xem là đúng “luật”.
Vậy ta có đũ 8 câu đúng niêm-luật Bằng Trắc và “vần” cho một bài thơ Đường như sau :
Nàng Xuân !
Khắc khoải đàn kêu tiếc mộng vàng
Chàng ơi duyên nợ thiếp đa mang
Bây giờ biền biệt tình xa cách
Bến cũ đâu còn? cảnh vắng tang
Một khối tình nguyên trời với đất
Đêm dài mãi đợi gặp tình lang
Đậy tình xuân lại cho năm tháng
Văng vẳng đông tàn gió khóc than. 6/ Tới đây thì bài thơ chỉ còn thiếu một yếu tố quan trọng là “đối”: hai câu 3 và 4 phải đối nhau và hai câu5 và 6 cũng phải đối nhau. Đối về ý nghĩa và về “tự loại”, càng chính xác càng hay. Nhưng mới chơi như chúng ta, thì chỉ cần “đối” tàm tạm lúc đầu rồi từ từ tìm cách viết cho được đối nhiều hơn về sau. (Nên xem cách đối nơi các bài thơ xưa nổi tiếng).
7/ dù chưa đũ điều kiện về “đối” nhưng bài thơ trên đã có thể đưa ra mời Họa,
vì nó có đũ 5 chữ vần đúng phép. Người muốn Họa chỉ dùng 5 chữ vần ấy để làm bài Họa. Bài Xướng có sai niêm-luật, thiếu đối cũng không gây khó khăn cho người Họa. Nhưng dĩ nhiên nếu bài Xướng hay, thì được nhiều người yêu thích, được nhiều người Họa hơn.
8/ Bài Duyên Nợ của hoatina là bài Họa, câu7 sai một chút, hoặc sửa theo đề nghị của TMH, hoặc sửa mà không dùng đến chữ mới, thì chỉ cần thay đổi vị trí của chữ “đi” cho nó theo sau ngay chữ “Thôi” :
thay vì viết :
Thôi hãy cứ yên lòng đi nhé thì viết là :
Thôi đi hãy cứ yên lòng nhé Còn câu8 của bài Duyên Nợ phải sửa vần theo câu8 của bài Nàng Xuân. Có khá nhiều cách viết. Ví dụ như là :
Đợi đến hơi tàn chớ thở than ! Chúc hai bạn nguyentuongvan và hoatina phát sinh dồi dào “kháng thể” để tiếp nhận “vi-rút” thơ Đường !
Chào thân mến,
LCR