(url) Tiểu sử và văn nghiệp của Elfriede Jelinek
nguyễn quốc việt 07.01.2006 03:24:26 (permalink)
Elfriede Jelinek
 
Elfriede Jelinek sinh ngày 20/10/1946 tại thị trấn Mürzzuschlag, tỉnh Styria, Áo. Cha của bà là người Czech gốc Do Thái, chuyên gia hóa chất, làm việc trong một xưởng sản xuất có tầm quan trọng chiến lược của Đức quốc xã trong Thế chiến thứ hai nhờ vậy mà không bị thủ tiêu. Mẹ bà xuất thân từ một nhà thế gia vọng tộc ở Viên. Từ nhỏ, bà đã học đàn piano, organ và học sáng tác nhạc ở Nhạc viện Viên và tốt nghiệp khoa organ năm 1971.

Sau khi tốt nghiệp trung học năm 1964, bà theo học khoa sân khấu và lịch sử nghệ thuât ở Đại học Viên đồng thời vẫn tiếp tục học nhạc. Năm 1971, Elfriede nhận bằng tốt nghiệp của nhạc viện về organ.

Elfriede Jelinek làm thơ từ rất sớm. Năm 1967 (lúc 21 tuổi), bà xuất hiện với tập thơ đầu tay (Lisa Schatten). Sau khi tiếp xúc với phong trào sinh viên, tác phẩm của Elfriede chuyển hướng sang phê phán xã hội. Năm 1970, bà trình làng cuốn tiểu thuyết châm biếm Wir sind Lockvogel baby! Tác phẩm này, cùng với tiểu thuyết kế tiếp là Ein Jugendbuch für die Infantilgesellschaft (1972), có một sự nổi loạn về ngôn ngữ, chống lại khuynh hướng văn hóa bình dân cùng cách mô tả cuộc sống toàn màu hồng của nó.

Năm 1974 Jelinek kết hôn với Gottfried Hüngsberg người Đức và từ đó sống khi ở Viên khi ở Munich. Bà chinh phục công chúng văn học Đức với các tiểu thuyết Những cô nhân tình (Die Liebhaberinnen,1975), Die Ausgesperrten (1980) và đặc biệt là cuốn tiểu thuyết có tính tự thuật Nữ nghệ sĩ dương cầm (Die Klavierspielerin, 1988), đã được Michael Haneke chuyển thể thành phim năm 2001.

Những tiểu thuyết này phơi bày một thế giới tàn bạo ở đó người đọc phải đương đầu với một thể chế của bạo lực và quy phục, kẻ đi săn và con mồi. Jelinek cho thấy những khuôn sáo của nền công nghiệp giải trí đã ăn sâu đến thế nào vào ý thức của con người, làm tê liệt sức phản kháng đối với bất công giai cấp và đàn áp giới tính. Trong Lust (Hứng khởi, 1989), sự phân tích xã hội của bà được khai triển thành phê phán bản thân nền văn minh, qua việc mô tả bạo lực tình dục đối với phụ nữ như là khuôn mẫu trên thực tế trong nền văn hóa nhân loại. Jelinek đặc biệt cuồng nhiệt chỉ trích nước Áo trong tiểu thuyết Die Kinder der Toten (Xứ sở những người chết, 1995), ở đó bà mô tả nước Áo như là xứ sở của những người chết. Tác phẩm của bà dựa trên truyền thống lâu đời của văn chương Áo là chỉ trích xã hội bằng một thứ ngôn từ phức tạp, với các bậc tiền bối như Johann Nepomuk Nestroy, Karl Kraus, Ödön von Horváth, Elias Canetti, Thomas Bernhard và nhóm Wiener Group.

Khó lòng định nghĩa các văn bản của bà thực chất là gì. Chúng lúc là văn xuôi, lúc là thơ, lúc như thần chú hoặc thánh ca, lại có cả phân cảnh sân khấu và phim. Tuy nhiên, càng về sau bà càng chuyển từ viết tiểu thuyết sang viết kịch. Bà đã viết nhiều vở kịch cho truyền thanh và sân khấu, trong đó bà từ bỏ đối thoại theo kiểu truyền thống, thay bằng những độc thoại đa thanh không phân định rõ vai mà cho phép nhiều cấp độ khác nhau của tâm thức và lịch sử vang lên cùng một lúc. Trong các vở kịch gần đây - Totenauberg, Raststätte, Wolken. Heim, Ein Sportstück, In den Alpen, Das Werk - chủ yếu không phải là nhân vật mà là những “giao diện ngôn ngữ” chạm trán với nhau. Chùm kịch mới nhất của bà (Der Tod und das Mädchen, I-V, 2003) là những biến thể trên một số chủ đề cơ bản của nhà văn, đề cập đến những người phụ nữ bất lực trong việc “sống một cuộc sống trọn vẹn ở một thế giới nơi người phụ nữ bị phủ lấp bởi những hình tượng rập khuôn.”

Jelinek còn là dịch giả, từng dịch tác phẩm của Thomas Pynchon, Georges Feydeau, Eugène Labiche, Christopher Marlowe, và viết kịch bản phim.

Trước giải Nobel Văn chương 2004, bà đã nhận được nhiều giải thưởng văn chương và kịch nghệ của Áo và Đức, trong đó giải thưởng đầu tiên - một giải thưởng về thơ và văn xuôi dành cho các nhà văn trẻ - bà nhận được vào năm 1969 lúc 23 tuổi.

Theo Nobelprize.org
<bài viết được chỉnh sửa lúc 23.12.2006 11:53:44 bởi TTL >
#1
    Chuyển nhanh đến:

    Thống kê hiện tại

    Hiện đang có 0 thành viên và 1 bạn đọc.
    Kiểu:
    2000-2024 ASPPlayground.NET Forum Version 3.9