Calcium * ngất xỉu


Câu hỏi:

"Vào 8 giờ sáng, ngày 10/11/2003, tại sân trường trung học An Minh, huyện An Minh, Kiên Giang, có 16 nữ sinh lớp 10A1 và 12A5 đột ngột bị ngất xỉu trong tình trạng chân tay co cứng, mặt tái xanh, thở gấp. Các em được giáo viên đưa ngay đến bẹnh viện An Minh cấp cứu . Khám nghiệm sơ khởi cho thấy theo dấu chứng bên ngoài những bệnh nhân này không có vấn đề gì, nhưng có triệu chứng hạ canxi . Các em lập tức được cho thở oxy, tiêm canxi vào đường tĩnh-mạch, và chuyển đường đẳng trương. Theo bác sĩ Nguyễn Văn Dũng, Phó khoa cấp cứu."


Trả lời:

Calcium cần thiết cho việc dẫn truyền thần kinh để các bắp cơ hoạt động (bao gồm cả cơ tim cơ ruột lung tung xèng vv và vv)
Trong cơ thể chúng ta mỗi kg trọng lượng chứa độ 15-20 gram calcium, 99 % nằm trong xương. Mỗi ngày chúng ta ngốn độ 30-40 mEq (tương đương 600-800 mg) qua đường thức ăn, nhưng chỉ 15 % này mới được hấp thụ và chuyên chở vào máu rồi tiết ra ngoài nước tiểu.

Calcium trong cơ thể hiện diện dưới 3 dạng :
-Protein-bound Ca+ (protein như cái xe chuyên chở protein)
-Complexed Ca+ (nonprotein-bound nonionized)
-Ionized Ca+ : Đây là dạng quan trọng nhứt và là nguyên nhân gây ra những triệu chứng bịnh lý thiếu calcium trong máu đầu tiên (hypocalcemia)

Ionized Ca+ giảm trong một số trường hợp như shock, nhiễm trùng, một số bịnh nội tiết (parathyroid hormone) ..vv.. và nhứt là thiếu protein trong máu (hypoproteinemia).
Nồng độ Ionized calcium trong máu thay đổi từ 2.1-2.4 mEq/litre. Khi nồng độ này thấp dưới 1.6-1.7mEq/L thì sẽ có những triệu chứng bệnh.
Triệu chứng nhẹ là tê rần quanh miệng và các đầu ngón tay. Triệu chứng nặng hơn là làm kích thích và co thắt các bắp thịt gây cramp-spasm (vọp bẻ ?) và có thể đưa tới cả kinh giựt. Riêng với người bệnh tim phải dùng thuốc trợ tim (digitalis) thì bắp thịt tim lại hoạt động yếu đi do thuốc bị giảm công hiệu (nguy hiểm lắm nha)

Trị liệu : Chích thật chậm calcium vào tĩnh mạch và tìm trị nguyên nhân.
Thông thường để an toàn trên xa lộ người ta hay pha Calcium vào dung dịch đường Dextrose 5% rồi truyền IV trong 12-24 tiếng.

Đường đẳng trươngthì tui nghĩ nó chính là dextrose 5% đó thôi.
Nói về ba tiếng đường đẳng trương thì nó vầy nè : Trương là thấm nước (thẩm thấu) và nở ra ha. Độ thẩm thấu của một dung dịch nó tùy theo nồng độ thấp hay cao của dung dịch đó. Nồng độ đó phân ra thế này : Hypertonic là ưu trương, isotonic là đẳng trương và hypotonic là nhược trương. Khi để hai dung dịch có nồng độ khác biệt nhau tiếp xúc với nhau thì thông thường xảy ra chuyện thấm thấu để trung hòa nồng độ.
Trong máu, lượng Sodium (Na) khoảng 0.9 % và đường khoảng 5%, thành ra dung dịch có đường 5% hay có muối Na 0.9% thì gọi là dung dịch đẳng trương (so với cơ thể, dĩ nhiên) Dung dịch đẳng trương không tạo tình trạng thẩm thấu nên không làm ứ đọng hay làm mất thêm nước trong cơ thể.

Từ cách ấy người ta chọn dụng dịch để truyền vào cơ thể con người tùy theo tình trạng bệnh lý. Khi bị cerebral edema (phù não ?) thì người ta được truyền liền một dung dịch thiệt đậm đặc, mục đích là khi dung dịch ni chạy vào tới não thì nó sẽ hút nước ứ đọng ngập lụt trong não ra ngoài, chẳng hạn vậy.

Giải thích lòng vòng vậy rồi sau đây là lời bàn đề của tui :

Đọc tới đọc lui cái câu hỏi, tui thấy quả là khó hiểu. Chữ nghĩa trí tuệ thì thường nó thông thái, mà trí tuệ ở đỉnh cao thì lắm khi nó rối mù là cái cẳng. Thành ra những người thiếu trí tuệ hoặc có đó nhưng ở đỉnh thấp như tui và vài bạn, ngó bộ có lơ tơ mơ thì cũng là phải quá !

Lơ tơ mơ thì phải đoán mò ha, tui đoán nó vầy nè :
Ngó bộ 16 nữ sinh trung học An Minh đó có trục trặc sức khoẻ tâm lý. Họ có bị hypocalcemia nên chân tay co cứng. Mà làm một hơi 16 mạng như thế thì tui thấy thiệt cũng khó cắt nghĩa. Có nguyên những sâu xa chi khác không ?

Tui nghĩ 16 cô nữ sanh trung học còn ‘teen’ ni chơi trò nhịn ăn đặng giữ eo. Nghe nói tại mấy cái thành phố to ở VN hiện nay phong trào thi hoa hậu và kiểu mẫu đang trên đà tiến nhanh tiến mạnh và tiến vững chắc thành ra nó thạnh hành lắm lận. Vì nhịn ăn thế thì thiếu protein thành ra rồi thiếu calcium là vậy. Dám khi đó vì thiếu ăn nên họ còn đang bị thêm trò giảm đường máu (low blood sugar) hổng chừng.

Vậy rồi cắt nghĩa sao một hơi 16 mạng ? Tui nghĩ cái đám nhứt quỉ nhì ma đó đang rủ nhau cùng ăn uống một cái chi đó, thuốc giảm cân chẳng hạn, hay là họ đang uống ... canh dưỡng sinh hổng chừng ha, thành ra rồi họ rủ nhau đồng ca một bài !

Thức khuya căng thẳng thì tui lục lọi sách vở tùm lum mà cũng hổng thấy liệt kê, hay là vì ta tiến quá nhanh quá mạnh nên ta tìm thêm ra nguyên nhân mà ngoại quốc thì còn đang ấm ớ nên chưa biết chăng ?

Thân thể con người ta mà, nó đâu phải hai cộng hai là bốn, thành ra rồi nói chi nó cũng ... đúng ráo hết.

(Cám ơn DM&DT, cho HY post bài nầy)

Vui Xuân
Dr. Mme Tr. Ng.