[image]http://diendan.vnthuquan.net/upfiles/2997/138B9D6F51F947C284D3BDE046E68458.jpg[/image]





Câu ca xưa nghe nhẫn nhịn và xa xót làm sao. Một người vợ tàn duyên bị chồng hắt hủi, xa lánh để đi tìm chốn vui thú khác . Vậy mà người vợ ấy vẫn chung tình, thờ phụng chồng, tự ví mình như hạt cơm nguội quá bữa, nhưng cũng chưa đến nỗi bỏ đi. Và rồi cũng có lúc anh cần đến, hơn là anh nhớ đến. Nhưng chao ôi, đó có lẽ là quy luật của muôn đời:




Ðó là nói chuyện nghĩa bóng, còn như riêng chỉ với nghĩa đen, nghĩa thực, thì cơm nguội vốn chẳng được mấy người ưa thích. Thế nào là : "Cơm chín tới, cải ngồng non, gái một con, chim ra ràng, gà mái ghẹ". Thế nào là: "Cơm sốt, canh nóng".



Â'y vậy mà có nhiều người, người Hà Nội hẳn hoi, người nhà khá hẳn hoi, lắm lúc thèm cơm nguội, thèm muốn chết. Nói thì khó ai tin, nhưng tôi có một đôi vợ chồng anh chị bạn đồng nghiệp ,cùng làm nghề báo. sáng sớm, đến cơ quan, người cùng phòng thường hỏi nhau, "đã ăn sáng gì chưa?", thì họ đều trả lời, "ăn rồi , ăn cơm nguội". Gọn lỏn và tự nhiên đến thế là cùng.



Có người tròn mắt tưởng họ nói đùa, chứ biết thừa vợ chồng nhà ấy có thiếu gì, tính nết cả đôi xưa nay lại vốn rộng rãi, không mấy khi tằn tiện, so đo. Mà kể cả là người bình dân ở Hà Nội vào thời này, cũng hiếm còn gia đình nào quanh năm ăn sáng bằng cơm nguội như thế. Vậy là cứ chiều chiều, thổi cơm tối, chị giúp việc cho gia đình bạn tôi đều phải nhớ đong thêm chừng non bơ gạo. Hôm nào chẳng may hết cơm tối, hôm sau họ mới chịu ăn sáng bằng những thứ quà vỉa hè khác. Nhưng họ vẫn cho rằng, không gì ngon cho bằng một bát cơm nguội trộn thêm thìa muối vừng, hay sang hơn là thìa ruốc bông. Chao, nó mới thơm làm sao, bùi làm sao và ngọt làm sao. Nhưng chết nỗi, ăn như thế thì mau béo. Béo thì đành vậy, chiều đi tập tenits cho ngót, có sao đâu, làm gì cho bằng cái sự thích khẩu! Nhà ấy nghe kể, lại còn có ông anh trai mê ăn cơm nguội trộn đường, hoặc là ăn với trái chuối chín trứng cuốc, khen là ngon hơn ăn chè, thế thì thực không thể tưởng tượng nổi.



Cơm nguội, ban đầu ắt hẳn chỉ là thứ đồ ăn tận dụng cho các gia đình ở vùng trồng lúa. Khi người ta còn nghèo đói thì nó thực là một món ăn quý giá, dẫu không thích, nhưng hễ có mà ăn cũng là may. Còn khi người ta đã khá giả, thì ăn cơm nguội được coi như một thú ẩm thực. Tôi không sợ nói như thế là quá lời, bởi cuộc đời tôi đã từng trải qua lắm đỗi thăng trầm. Thế mà tôi vẫn yêu món cơm nguội đến lạ lùng. Khi con tôi thổi cơm, tôi thường bắt chúng để riêng cơm nguội, không cho ghế vào nồi cơm mới như lệ thường ở các gia đình khác. Lúc vào bữa, chỉ cần chan vào bát cơm nguội một muôi canh nóng giãy, bất kể là canh gì, thậm chí chỉ là một muôi nước rau luộc, rồi cho thêm vài con tôm rang, hay vài miếng thịt dim mặn. Thế là xong bữa. Ðôi lúc, còn cảm thấy ăn như thế còn ngon hơn ăn tiệc.



Tôi còn có cái chết là thích ăn cơm nguội trộn phở. Ðó là cái thói quen còn sót lại có lẽ từ hồi còn nhỏ, vào cái thời bao cấp còn muôn vàn khó khăn. Sáng sớm, mẹ tôi sai chị tôi xách một ngăn cặp lồng to, ra đầu ngã tư Hàng Mắm- Nguyễn Hữu Huân, mua một bát phở bò, nhưng xin thực nhiều nước phở. Cặp lồng phở được chia đều ra 4-5 bát ô tô nhỡ, trong đã xới sẵn lưng lửng bát cơm nguội. Chia phở cho các em cũng là một nghệ thuật của bà chị cả nhà tôi. Nước, bánh, thịt, phải cho thật đều, hơn kém một chút là có đứa dỗi ngay, lại phải cầu cứu đến mẹ tôi. Nhưng rồi cũng đâu vào đấy tất, bởi không đứa nào nhịn thêm nổi trước mùi nước phở bốc thơm ngào ngạt. Tôi cứ tưởng, chỉ nhà nghèo thời bao cấp mới thèm phở trộn cơm. Thế nhưng, khi lớn lên, đoc văn Nguyễn Tuân, cũng thấy chuyện "nhà chị kia trái duyên, lại thích phở trộn cơm nguội", mới biết rằng nó tựa như là một nỗi nghiện ngập . Mà nghiện ngập thì bao giờ cũng là chuyện người ngoài cuộc khó tưởng tượng nổi.




Lắm khi, trước lúc đi ăn sáng, tôi lén xúc một muôi cơm nguội cho vào chiếc túi nhỏ, đến hàng bà bán phở quen. Bao giờ trông thấy tôi, bà hàng cũng tủm tỉm cười, khéo léo đổ chỗ cơm nguội vào đáy bát ô tô, rồi múa tay rải lên trên đó một lượt bánh phở mỏng: có thích ăn nhiều bánh đâu, thế là đã tiết kiệm cho bà hàng đấy nhé! Tôi cứ tự nhủ như thế để chữa ngượng, mặc dù chẳng ai ngoài bà hàng biết. Nhưng ăn thì ngon vô cùng. Hạt cơm nguội khô khô, nhàn nhạt, lành lạnh, thế mà ngấm chút nước phở dậy mùi thịt bò nhừ, mùi thảo quả, hành khô, gừng khô nướng cháy, mùi hành hoa, tương ớt, hạt tiêu...ăn bùi và thơm không thể tả nổi. Mà thi thoảng, đầu lưỡi lại chạm vào mấy sợi bánh mềm mướt, thấy sợi bánh nghe chừng lại ngon hơn là sợi bánh lúc không có những hạt cơm nguội phù trợ. Kỳ lạ thế đấy.



Nhưng muốn để được nồi cơm nguội ngon, cũng phải cẩn thận một chút. Sau bữa tối, vét cơm ra một chếc rá nhỏ, kê trên miệng chiếc bát rộng, trên đậy vung hay một chiếc rá lớn hơn. Như thế, cơm mới không bị hấp hơi, hạt cơm sẽ se mình hơn một chút, nhưng vẫn rất dẻo và thơm. Chớ để cơm vào tủ lạnh, cơm sẽ khô cứng và mất đi cái duyên "thiên nhiên" vốn có tự muôn xưa.


( Sưu tầm )

Attached Image(s)