24 Tháng 4 2006 - Cập nhật 11h33 GMT
Việt Nam giữa khao khát hòa nhập và quá khứ Rất nhiều thanh niên Việt Nam coi Bill Gates là thần tượng
Giữa lúc các đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam dự phiên họp của Đại hội X ở Hội trường Ba Đình dưới bức chân dung của Marx và Lenin, thì người giàu nhất thế giới, Bill Gates, đã đến Hà Nội cho chuyến thăm một ngày hôm 22-4.
Nhà sáng lập tập đoàn Microsoft đã được sự đón tiếp trân trọng của chính phủ Việt Nam, và giới trẻ tỏ ra nồng nhiệt tại buổi giao lưu với ông Bill Gates tại Đại học Bách Khoa Hà Nội
Trong bài nói chuyện và phần trả lời câu hỏi sau đó, ông Gates nhận tràng pháo tay liên tục khi ông nói về tiềm năng của nguồn nhân lực Việt Nam.
"Khi internet đã kết nối cả thế giới, cơ hội của một cá nhân không còn bị địa lý chia phối...mà bằng sự đầu tư của bạn cho giáo dục," ông nói với cử tọa là hàng trăm sinh viên ngành công nghệ thông tin.
"Các bạn đại diện cho tương lai của sáng tạo và công nghệ," ông nói. "Trên thực tế, các bạn đại diện cho tương lai của đất nước này."
Hy vọng
Sự đón chào nồng nhiệt dành cho nhà sáng lập Microsoft - giữa lúc các lãnh đạo Việt Nam đang thảo luận về 'nền kinh tế thị trường mang định hướng XHCN' - phản ảnh những mâu thuẫn tại Việt Nam hôm nay, khi đảng Cộng sản đang phải tìm cách dung hòa giữa khao khát về một nền kinh tế tri thức và di sản của quá khứ xã hội chủ nghĩa.
Mặc dù Việt Nam rất muốn phát triển các ngành công nghiệp kỹ thuật cao, nhưng các phân tích gia cho rằng tiến bộ đang bị cản trở vì các quyền lợi từ khu vực quốc doanh.
Khu vực quốc doanh vẫn tiếp tục nhận được các ưu đãi trong việc tiếp cận vốn, trong khi sự kiểm soát của chính quyền đối với hệ thống đại học khó kích thích được sáng tạo.
Nói với tờ báo Financial Times, ông Tom Valley, giám đốc chương trình Việt Nam ở đại học Harvard, cho rằng có hai hệ thống đang hoạt động ở Việt Nam.
"Một là nền kinh tế quốc doanh, và một là kinh tế được toàn cầu hóa, hiện đại hơn. Nhưng có căng thẳng giữa hệ thống quản lý tập trung và kinh tế toàn cầu hiện đại."
Kinh tế Việt Nam đang phát triển nhanh và khiến các nhà đầu tư quốc tế hy vọng.
Thách thức
Tỉ lệ tăng trưởng trung bình liên tục từ 2000 đã là khoảng 7.5%, và đạt 8.5% vào năm ngoái.
Nhưng mặc dù kinh tế đang ngày càng hòa nhập vào kinh tế toàn cầu, Đảng Cộng sản vẫn muốn khu vực quốc doanh nắm vị trí chủ đạo và tiếp tục đổ vốn cho các công ty nhà nước.
Khu vực kinh tế tư nhân, tuy năng động, nhưng vẫn nhỏ và bị hạn chế. Tại Việt Nam gần như không có các công ty tư nhân lớn.
Jonathan Pincus, kinh tế gia trưởng của UNDP ở Việt Nam, nói: "Sau 20 năm đổi mới, và một thập niên cởi trói thị trường, người ta thông thường nghĩ rằng sẽ có một vài công ty tư nhân lớn nếu không có cản trở thật sự."
Trong khi đó các trường đại học vẫn chịu sự kiểm soát của các viên chức Bộ Giáo dục, những người quyết định chương trình dạy học, trong đó có bắt buộc sinh viên học tập chủ nghĩa Marx- Lenin và Tư tưởng Hồ Chí Minh.
Các đại học rất khi cho ra được các nghiên cứu có giá trị thực tiễn và tách khỏi hoạt động của các ngành kinh doanh và công nghiệp.
Ông Tom Valley nói: "Họ không có sản phẩm tri thức vì hệ thống họ sử dụng không có các yếu tố ưu tú - đề bạt theo khả năng, cạnh tranh, nghiên cứu."
Mặc dù đại học Harvard có đề nghị giúp Việt Nam xây dựng một trường đại học đẳng cấp, nhưng sự nhiệt tình ban đầu của chính phủ có vẻ đã giảm bớt vì những cản trở từ đội ngũ viên chức.
Tuy vậy, ít ai nghi ngờ tiềm năng của Việt Nam. Ông Pincus nói: "Giáo dục được cả nước quan tâm. Nếu hệ thống giáo dục có thể đáp ứng đòi hỏi, họ có thể làm được tất cả."
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/story/2006/04/060424_vietnam_billgates.shtml