. CHUYỆN CỦA THIÊN TÀI Nguyễn Thế Hoàng Linh
Hà Nội tôi không phải thiên tài. cả đời tôi phải đóng vai thiên tài
tôi là thiên tài. cả đời tôi phải đóng vai không phải thiên tài đóng vai thiên tài
tôi không phải cả đời (tôi). tôi phải đóng vai cả đời (tôi)
cả đời (tôi) không phải tôi. cả đời (tôi) phải đóng vai tôi
ai bắt mà phải với chả không phải?
dạ, nhưng …sáng tạo…
dạ, nhưng …sống…
bonus: người bình thường làm thiên tài khó thế nào thì thiên tài làm người bình thường cũng khó không ít hơn thế.
(Kịch, 27.11.03)
I. 30.10.03
ngồi trong lớp chẳng chép bài
thì tôi có phải thiên tài không đây
trông kìa có cái con cầy
cũng bài không chép làm thầy cho tôi
tất nhiên là bịa ra rồi
giờ tôi đang ngổi đang ngồi trong ai
những thằng ngu chẳng chép bài
thì hay giở giọng thiên tài như ta
con ơi con đúng là gà
thiên tài còn nhục hơn là thiên tai
những thằng sức rộng vai dài
mà không gánh nổi một vài cơn đau
thì làm sau hiểu cho nhau
thiên tài cũng chỉ ăn rau như người
nói câu này cấm nhếch cười
chó thiên tài cũng rượi rười ăn phân
làm sao em biết tôi cần
tôi ngu em đến đỡ đần cho tôi
...
(Lười, 27.11.03)
“Cái tâm hồn cô cũng xấu xí như cái mặt của cô, đó có phải là một nguyên tắc của tạo hóa không?”. Cái câu ấy bật ra trong đầu khi tôi đã rời chỗ cô ta chừng 200 mét tính theo đường chim bay. Cũng thú vị đấy. Tôi chìa tờ đơn trước mặt cô ta: “Cô xem hộ em”. Cô ta không ngước lên, liếc qua, lát sau mới cầm lên. Tôi nhìn ra ngoài cửa sổ. Cái bộ mặt đó tôi đã nhìn thấy một lần và không muốn thấy lần hai. Sau khi diện kiến nốt cái (tạm gọi là) tâm hồn đằng sau nó. Mới gặp một vài lần thì biết qué gì. Biết chứ. Bởi cô ta làm giáo viên. Mà giáo viên nhạt và lạnh nhớt như thế thì ngu như tôi cũng biết. Như thế là như thế nào? Là như nhiều người tôi gặp và không mong đợi thấy lần hai. Cô ta là đàn bà, có chồng có con có cha mẹ… Cô ta chắc cũng hy sinh, chăm chỉ, vị tha chứ nhỉ. À, có lẽ. Tôi định kiến và chủ quan quá chăng? Thù dai quá chăng? Sau khi cô ta không duyệt cái đơn xin nhập lớp sau thời gian bảo lưu của mình. Ề, có thể. Tôi thì đã cảm nhận như vầy về cô ta trước lúc bê đơn đến. Phải trình đơn cho “cái loại đó”, nhục lại còn làm cao, còn chửi đổng. Ừ, nhục. Nhưng quen rồi. Vả lại mình là sinh viên, cô ta là giáo viên. Sinh viên nộp đơn cho giáo viên, có gì là nhục. Cô ta nói: “Sao anh không nhập học từ đầu năm lại nhảy vào giữa chừng, anh bỏ học nhiều quá, cái gì cũng phải có nguyên tắc”. Chậc, kể ra dài phết. Có khi lại còn lòi đuôi ăn vạ. Đếch kể nữa. Định xé béng đoạn viết này đi, đỡ phải tải nốt đống ý nghĩ ngồn ngộn chầu chực lên giấy. Vứt béng cái chuyện này đi. Đỡ mệt. Nhưng chuyện sẽ hay đấy, đâu chỉ có dở òm như đoạn vớ vẩn này.
Từ chỗ cô ta đến chỗ này đã vài cây số rồi. Thôi, bỏ cô ta đi. Nhân vật đã xài gần hết dữ kiện hay ho. Cô ta có lỡ đọc phải cũng đừng nhầm là mình. Chỉ là một thứ nhân vật làng nhàng cho dễ mào đầu. Định cho mấy câu chua chua cay cay vào nữa nhưng mà nhân vật này không hợp.
Cạch! Rất thích cái cảm giác đi một quãng dài rồi dừng xe lại, gạt chân chống, tắt chìa khóa điện. Âm thanh lắng hẳn đi. Tiếng máy của mình đã tắt. Bắt đầu nghe những tiếng động khác. Cả tiếng chim hót rất nhỏ nữa. Viết tí tẹo lại lên xe trôi đi. Mặc kệ những ý nghĩ vừa mang nặng còn dồn ứ xếp hàng chờ được chui ra. Bỏ mặc chúng và rặn những ý nghĩ mới. Rặn rất khẽ. Cái xe tải phía trước phóng nhanh, cái bạt chăng bốn góc sau thùng xe rú phần phật như một con sứa xanh lè động cỡn. Tôi đang làm cái việc chép nhật ký hay ghi lịch sử của mình? Không cần biết. Tôi đang thấy cái trò cứ đi một tí lại dừng, lại viết, lại đi… như một con chó thi thoảng lại ghếch chân vào cột điện, lùm cây làm vài ba giọt. Như vờ sở hữu cái mà nó biết không thuộc về mình. Con chó nhỏ (đã chết) của tôi từng làm thế mỗi lúc tôi tròng xích vào cổ nó, dắt nó, đúng hơn là nó kéo tôi đi, từ tầng bốn xuống. Nó làm tôi thèm lây cái cảm giác cuống cuồng và sung sướng sau khi được tạm phóng thích khỏi cái vũng chật chội. Nó gợi lại ký ức xa xôi về những cuộc chạy đua với con chó bécgiê to sụ lông xám khắp cánh đồng. Hay là tôi cứ viết thế này? Kể chuyện thôi. Rất dễ. Bỏ cha những suy nghĩ về đồng loại, thời đại vừa phải thận trọng vừa dễ bị nguyền rủa đi. Nhưng mà cái đó dường như có sức cám dỗ và thử thách hơn. Dù đôi khi như leo cột mỡ.
Tôi lại trôi. Những con đường sẽ đi đến đâu? Nhiều người đã đang và sẽ hỏi thế. Bình xăng vẫn còn một nửa, tha hồ mà đi. Con đường quanh sân vận động Mỹ Đình rộng và xanh, khá yên bình. Tôi sợ cảm giác yên bình lấp đi những sâu cay cần có. Có những loại người không hạnh phúc được, khi hèn. Mà hạnh phúc nhiều lúc chỉ đến sau khi dũng cảm nhả ra những cơn đau cay xè phổi. Con đường khá ổn, nhưng vẫn bụi. Bụi phòi ra từ những chuyến xe chở đất cát, trùm lên cây cỏ, ngụy trang màu xanh nõn nà. Bụi làm xỉn đi con đường nhựa xanh mới coóng. Khi có những chú xe tải phóng rầm rập qua, những bụm cát phi vào mặt tôi. Những cái tát của cát. Bụi.
Bây giờ tôi đang ở trong vườn thú. Sự trôi vô phương dẫn tôi đến đây. Nơi mà tôi chưa đến một mình bao giờ. Lúc thì với bố mẹ, lớn hơn thì với bạn bè, anh em. Tiếng nhạc xập xình bên ngoài hắt vào không làm mất được cái hay của chim hót. Vào đây, trời trở nên dịu hẳn. Thôi, đứng dậy xem tí đã. Rồi lại ngồi trên ghế đá viết tiếp. Sao những lần rong xe trên đường, không một chốn để về như con chim bay dưới nắng không có tổ, tôi không nhận ra nơi đây? Một cái ghế đá để viết và không nhiều người để quấy rầy. Cuộc sống luôn cho tôi chỗ để sinh tồn. Dù chỉ nhả ra từng tí, từng tí một cho một người nhiều thụ động. ĐI đã lên tiếng gọi tôi vì lâu rồi tôi chưa gọi nó.
2000 đồng một vé. Có lẽ nếu có vé tháng tôi đã mua. Mua để đến những giờ bỏ học. Nhưng bây giờ có mua cũng không ăn thua rồi. Mọi người đang chờ cơm tôi ở nhà. Và sắp tới sẽ lại rắc rối với chuyện học hành đây. Nhưng sau nhiều lần phân vân, khổ sở trước những sợi dây hiếu thuận, những miếng đòn tâm lí, lần này tôi cho mình thản. Không phải là rứt tung. Mà thản bởi vì lòng cần thản. Đau hơn, dằn vặt hơn mà làm gì. Chóng chết. Lại không đủ minh mẫn để xử lí những vụ tiếp theo. Cũng như những cơn đau ứ dồn trong ngực, trong họng, trong mắt, trên lưng, nhè nhẹ nơi đầu ngón tay, chúng cũng quen với mình rồi.
Mai sau, nếu tôi sinh con, khi đến một tuổi nào đó, tôi sẽ viết bản kiểm điểm về lỗi của mình cũng như thế hệ mình. Dù tôi sẽ dạy dỗ nó tốt hơn và đem lại cho nó nhiều hạnh phúc hơn. Bằng cách hiểu nó và để nó hiểu mình. Bằng cách hy sinh cho nó và để nó tự nhận ra điều ấy. Nhưng mà vẫn sẽ có những sai lầm. Và tôi sẽ cùng thế hệ tiếp nối phê bình và tháo gỡ. Chứ không phải như thời của tôi bây giờ. Hoặc là ngu xuẩn phá tung hết. Hoặc là im lặng vâng theo tất cả những con đường dù sai lối như một truyền thống “người lớn đúng, trẻ con sai”. Tôi có thể (nhưng không thích) viết một đoạn luận tội thế hệ trước mình. Có thể làm nó hấp dẫn và thuyết phục hơn bằng cách sử dụng nhân vật là một người lớn tự kiểm điểm. Nêu ra những điều họ đã làm được nhưng không quên chỉ ra cái họ đã sai lầm. Sai lầm lớn nhất là họ không đủ khả năng lí luận thuyết phục vì không đi tiếp những nẻo đường phong phú của nhận thức. Họ coi những nghĩa vụ, chuẩn mực tất nhiên như trời định. Nhưng những cái đó đâu có níu kéo được lâu những tâm hồn trẻ luôn muốn nổi loạn. Và cũng không làm ấm lòng những đứa trẻ ngoan. Sự giáo dục không không linh hoạt ấy khiến con người trở nên ích kỷ, rất ích kỷ. Dù với gia đình, họ luôn tôn trọng, biết điều. Quả là tôi không muốn viết mấy về những cái này khi nó khô khan. Thêm nữa, không có hứng thú. Những suy nghĩ chúng rất rành mạch và trôi chảy. Nhưng viết ra thì như lặp lại một nỗi đau lờ đờ. Chả khoái tí nào. Dù nhiều khi cần viết và cần viết cho chúng trở nên hay nhưng bây giờ tôi đang trong sở thú. Và vừa nghe tiếng con chuột lang gặm củ cà rốt rột rột. Chim hót ríu ran. Dù không phân biệt rành mạch được tiếng nào là của chim trên cây ngoài trời và chim trong lồng.
Tôi cũng không định tả cảnh sở thú. Nếu tôi còn đến đây, cũng không câu nệ là để viết, tôi nghỉ ngơi. Dù mọi người đang đợi cơm ở nhà. Và trước lúc tôi đi ngủ, đi học thường không quên tung một cái thòng lọng yêu thương tròng theo:
“Con chưa ngủ bác chưa ngủ
Con chưa ăn bác chưa ăn”
Tôi tự hỏi tại sao họ lại cho một số con chim vào những cái lồng nhỏ trong một cái lồng to. Cái lồng to bị thủng và đang sửa chữa chăng? Hay là lũ chim không chung sống hòa thuận được trong cái lồng chung? Con phượng hoàng đất một mình một chuồng trông thật đẹp. Nó trông như một tác phẩm điêu khắc gỗ được sơn màu rất khéo. Tôi không tự hỏi giờ này ở nhà bác mọi người không thấy tôi về sẽ làm gì. Tôi đã từng tự hỏi và kết cục là tôi quay trở lại. Tất nhiên là tôi cũng quay trở lại rồi. Tôi không có ý định ra đi. Tôi đang tự hỏi mình sẽ làm gì sắp tới. Tôi kệ tôi dắt tôi đi. Ăn một chút gì đó nạp năng lượng hay cứ lang thang trong mệt lả. Tôi biết là tôi rất khỏe. Khỏe theo nghĩa dẻo dai. Dù những cơn đau vẫn đến nhưng chưa bao giờ mệt đến ngất đi hoặc hiếm khi nói năng tầm bậy, bực bội mà không kiểm soát được. Đó mới là vấn đề. Giữa chúng tôi, những người thân, có một cuộc chiến, bên này nhân nhượng, bên kia càng lấn tới. Dù có thể nói chúng tôi yêu thương nhau. Có điều, con đường thì khác.
Đôi khi tôi mặc cảm vì sự mâu thuẫn và âm thầm chống đối này. Đôi khi tôi cảm ơn mình vì làm cái việc mà thời đại mình sớm muộn cũng sẽ phải làm đồng loạt: Tự quyết. Những mâu thuẫn nội tại này đánh nhau rất mệt, đôi lúc phải phó mặc cho tiềm thức giải quyết. Đời sống luôn cần những sự dung hòa. Kẻ biết dung hòa là kẻ được chọn lọc sau đào thải nghiệt ngã của tự nhiên và xã hội. Có lẽ tôi sẽ kiếm chút gì ăn. Ốm ra đấy mà làm gì. Tôi không khoái trò ăn vạ, giả điên. Dẫu chúng có là những chiến thuật khá hiệu quả. Nhưng chắc gì họ đã tin, dù kể cả anh đau thật, anh điên thật. Tôi muốn thử những cách khác. Vừa ngó thấy một người ngủ trên ghế đá. Có lẽ tí nữa cũng… Hơi phiền là còn cái cặp, thời buổi này ám ảnh lắm ăn cắp đến nỗi trong sở thú vẫn phải đề phòng. Mất thì thôi nhưng trong đó có quyển vở chứa bài viết này. Cái bài viết mà ban đầu tôi định viết một cách chua cay và trắng trợn. Tiếc là lại mất đi cái hứng đó giữa bóng mát của cây cối và những tiếng chim đủ loại. Hót nhiều cũng không hay lắm. Nghe nhiều rồi thấy điếc tai. Tôi 21 tuổi. Mọi người ai cũng lo cho tôi. Tôi vô lo. Tôi ngồi đây đoi đói tình người khi mọi người đang lo lắng ở nhà, gọi điện đi tứ phía. Tôi có làm gì ám muội đâu. Nhưng mà tôi bỏ học. 21 tuổi thì còn phải đến trường. Ngồi nghe giảng và chép bài. Và thi cử.
18 tuổi là được tự do. Tôi cho mình quyền bỏ học đến sở thú mà không báo cho ai cả. Trong sở thú này, những con vật trở nên hờ hững vì tù túng. Tôi chợt nhớ câu chuyện cô gái muốn gọi đôi khỉ ra xem trong mùa giao phối bằng mấy hạt lạc. Người gác sở thú hỏi: “vào trường hợp của cô, cô có ra vì mấy hạt lạc không”. Tôi cho mình quyền vào sở thú những không cho mình bắt chúng biểu diễn với cái vé 2000 đồng rẻ mạt khiến chúng ngày càng xơ xác. Tôi chỉ ngắm nhìn và nghe và ngửi chúng tôi. Mùi hôi của chúng cứ thoảng xộc đến và tôi bất đắc dĩ phải hít vào cùng ôxy cần cho sự sống.
Mọi người có thể nghĩ tôi bị tai nạn hoặc làm gì dại dột. Mọi người không tin tôi, mọi người phải chịu thôi. Tôi biết làm thế nào khi tôi muốn hít thở khí trời. Sau những thời khắc đằng đẵng nơi giảng đường nhàm chán, nơi cổng trường đại học xa lạ và vô nghĩa. Không háo hức khi bước vào và không nuối tiếc khi bước ra. Chả có gì để nhớ ngoài vài khuôn mặt thân quen và những kỷ niệm chung. Cố nhé, cố học cho xong 2 năm rồi tha hồ, tha hồ… 2 năm. Với đời người, ngắn lắm. Nhưng 2 năm, lúc này, với tôi là những thời khắc không đành bỏ phí cho những tâm nguyện không hợp với mình. Chim vẫn hót, một số có lẽ ngủ trưa. Tôi 21 tuổi. Đang định đứng lên đi ăn. Không biết nên viết tôi mới 21 tuổi thôi à hay đã 21 tuổi rồi ư. Còn quá nhiều điều để viết. Quá nhiều lí do để sống. Thậm chí, phải viết, phải sống. Dù lòng tôi đang ơ hờ lắm. Ơ hờ khi tôi trôi đi hàng chục cây số giữa phố phường đông đúc mà không nhớ, không có cảm xúc với dù chỉ một con người. Tôi bận nghĩ. Mà lại nghĩ về con người. Thật lạ. Và cũng thật dễ hiểu.
Tôi gọi 2 miếng bánh ngọt và 1 chai sữa đậu nành. Hơi khó nuốt. Thôi, cứ chiều cái dạ dày. Những bồn hoa cúc vàng rung rinh trước mặt. Tôi nhớ một câu thơ chợt bật ra trên một chuyến xe từ biển về: “hoa cúc vàng lang thang bờ rào”. Rồi hình như mơ thấy ai đó đã viết nó rồi. Chỉ một câu. Sáng nay chép bài một tí. Không hiểu sao chữ trở nên xấu tệ. Tay không nhấn mạnh chăng? Thử viết nắn nót xem nào. Có vẻ vẫn ổn. Tôi lại quên lũ ý nghĩ xếp hàng chờ đến lượt rồi. Cái gì cũng trôi tuồn tuột. Người ta trải qua là thôi, hiếm khi đọng lại. Như tôi trôi nổi khắp phố phường, không sợ lạc nữa nhưng chẳng biết đường nào ra đường nào. Đi mãi thì cũng về. Tôi nhớ lại một số kỷ niệm nơi vườn thú này. Tất cả đều không sâu đậm. Hôm nay, tôi lại đánh mất cảm giác bồi hồi bỡ ngỡ tuổi thơ. Mọi thứ đều không mới. Hay tại nỗi cô đơn? Dòng họ của tôi cô đơn. Ít ai hiểu ai và ít ai muốn hiểu ai. Có lẽ mọi người đều ít thời gian bên cha mẹ. Thế hệ chúng tôi, cũng đang thế, dù gặp nhau hàng ngày. Cả những ý nghĩ này cũng quá cũ. Viết ra nhàn nhạt. Lũ sư tử trông thật già nua và hốc hác. Lũ báo đen, báo hoa mai thì nằm im lìm. Mấy con hổ cũng thế. Gấu thì luẩn quẩn bên những khúc cây. Cả đám trông như những chú ở chợ lao động rỗi việc. Chỉ có 5 mẹ con nhà hổ Lâm Nhi còn uyển chuyển. Có lẽ tình mẫu tử làm nguôi nỗi nhớ rừng. Và chúng còn được chăm sóc kỹ hơn. Dù sao nó cũng được tổ chức cả một cuộc thi đặt tên trên báo. Vả lại, Lâm Nhi vào chuồng từ hồi còn bé tí. Con nó thì sinh ra trong đó. Chỉ còn dòng máu là hoang dã.
Con sông trước mặt thật xanh và êm. Đường phố phía bên kia ném sang tiếng còi xe. Những phiến đá cũng thật êm, mời gọi ngả lưng. Nếu giờ này tôi ở nhà, mọi người chắc đã yên tâm ngủ.
…
<bài viết được chỉnh sửa lúc 31.05.2006 12:38:01 bởi Ngọc Lý >