Ánh nắng mặt trời gây “cháy” da (sunburn) và có thể ung thư da Thursday, June 29, 2006
Bác sĩ Phùng Hữu Chí, M.D.
Ðiện thoại: 714 537 8487
Sau một năm làm việc, học hành mệt nhọc, ai cũng muốn thư giãn, nhất là khi mùa Hè đến.
Gần nhà thì đi ra công viên, đi tắm biển, hoặc đi du lịch Yosemite, Yellow Stone... hoặc đi Hawai, đi Cruise... hoặc đi xa hơn nữa qua Âu châu, Trung Quốc hay về thăm quê hương Việt Nam.
Chị Út: Mình à! Cuối tuần nầy dự báo thời tiết cho biết sẽ nóng lắm, có thể lên đến 90 độ. Chúng mình sẽ đi biển nhé?
Anh Út: Ðồng ý ngay. Chúng mình tổ chức đi picnic ngoài bờ biển hóng gió mát và hít không khí trong lành.
Chị Út: Hay quá! Hay quá! Em sẽ chuẩn bị các thức ăn và nước uống đầy đủ.
Anh Út: Còn anh sẽ lo tìm dù dựng để ngồi nghỉ mát và đem theo kem chống nắng.
Chị Út lấy tay vỗ nhẹ lên vai chồng: À mình! Em thấy kem chóng nắng ghi SPF 15 nghĩa là gì?
Anh Út:
SPF (Sun Protective Factor) là yếu tố bảo vệ chống ánh sáng mặt trời, là tỷ lệ giữa số năng lượng cần để gây cháy nắng nhẹ (sunburn) ở người dùng kem so với số năng lượng cần cũng để gây tổn thương giống như vậy ở người không dùng kem. Ví dụ: Em bị cháy nắng nhẹ sau 20 phút ở ngoài nắng nếu không dùng kem gì cả. Bây giờ em dùng kem loại SPF 15, thì trên lý thuyết em cũng dễ bị cháy nắng nhẹ sau khi ở ngoài nắng 20x15=300 phút, hay là 5 tiếng đồng hồ.
Chị Út: Hay quá há!.. À còn trên lọ kem còn ghi chống cả UVA và UVB?
Anh Út:
Mặt trời phát ra 3 loại tia cực tím (ultraviolet rays): UVA, UVB và UVC. Loại UVC này rất độc hại cho con người, thú vật, cây cỏ, nhưng rất may là UVC đã được hấp thu ở vùng ozone trong khí quyển trước khi đến trái đất. UV B có thể xâm nhập 2 lớp trên của da, gây tổn thương tức thời như đỏ, nóng rát... UVA có thể xâm nhập đến lớp thứ 3 của da gây tác hại nguy hiểm lâu dài...
Chị Út: Phải thoa kem bao lâu thì mới được ra nắng và kem bảo vệ bao lâu?
Anh Út: Nên dùng kem loại SPF 15 hay cao hơn.Thoa khoảng 30 phút trước khi ra nắng.
Thoa trên da mát và khô.
Dùng khoảng 0.5 muổng cà phê kem thoa da mặt và cổ, 0.5 muổng cho mỗi tay, 1 muổng cho ngực và bụng, 1 muổng cho lưng, 1 muổng cho mỗi chân.
Nên tránh ra trời nắng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, vì lúc khoảng thời gian đó tia mặt trời sẽ tác hại nhất. Nên thoa lại kem mỗi 2-3 tiếng đồng hồ, hoặc sau khi bơi hay ra mồ hôi nhiều, mặc dù kem ghi là không thấm nước
Ngoài ra nên đeo kính mát chống tia cực tím.
Chị Út: Nếu lỡ bị cháy da thì phải làm sao?
Anh Út: Nên tắm nước mát hoặc đắp khăn ướt, lạnh lên chỗ cháy nắng.
Tránh dùng Vaseline, Lidocaine à. Có thể dùng kem loại gây ẩm. (moisterizing cream)
Có thể dùng Ibuprofen (như Advil,Motrin) để trị đau nhức nếu không có đau bao tử. Trường hợp bị sốt cao, nổi mụn nước nhiều,chóng mặt, đau mắtà nên đi khám bác sĩ.
Chị Út: Em có nghe nói ánh sáng mặt trời có thể gây ung thư da? Em có nốt ruồi ở tay, sợ ra nắng sẽ thành ung thư da không?
Anh Út lấy tay xoa nhẹ nốt ruồi của vợ rồi mỉm cười: Không sao đâu.
Ánh sáng mặt trời có thể làm da nhăn nheo, mau già (nổi đồi mồi) và là nguyên nhân gây ung thư da. Tại Hoa kỳ hàng năm có khoảng 1 triệu người mắc phải ung thư da. Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng, ung thư da có thể khỏi được.
Những dấu hiệu đầu tiên báo động nghi ung thư da gồm có:
- Asymetry(không đối xứng): Thông thường nốt ruồi lành tính sẽ tròn và đều.
- Border (ung thư da bờ không đều, lồi lõm). - Color (xem chừng da có đổi màu: Nâu, đen, hoặc đỏ, trắng hay xanh). - Diameter (nếu nốt ruồi lớn hơn đầu cục tẩy của bút chì/pencil eraser=6mm). Trường hợp nốt ruồi có những đặc điểm kể trên thì nên gặp bác sĩ.
Hai vợ chồng cùng nắm tay, vui cười nói: Chúng mình chuẩn bị đầy đủ, kỹ càng sẽ ra biển vui chơi thoải mái!
http://www.nguoi-viet.com/absolutenm/anmviewer.asp?a=45475&z=14 Lời bàn:
Ánh nắng mặt trời có lợi vì cơ thể hấp thụ Vitamin D từ ánh sáng mặt trời ( sẽ có dịp post về vấn đề nầy)