Nhatho_PhamNgocThai
-
Số bài
:
971
-
Điểm thưởng
:
0
- Từ: 04.08.2006
|
RE: THƠ TÌNH CỦA PHẠM NGỌC THÁI
-
19.09.2007 01:02:59
Thơ đời và thơ tình Phạm Ngọc Thái (Đọc "Rung động trái tim, NXB.Thanh niên, 2009)
Cô giáo Hoàng
Tập thơ "Rung động trái tim" độ 200 trang là một tập sách khá dầy dặn (khổ 14,5 x 20,5) với 45 bài thơ - Đẹp và trang trọng. Hầu hết sau mỗi bài đều được tác giả viết lời bình hoặc giới thiệu rất công phu,sinh động.
Phải nói đó là một tập thơ độc đáo, hấp dẫn, từ trước tới nay chưa thấy một nhà thơ nào đã làm như thế! Trong đó có 12 bài "thơ đời", còn lại tất cả là "thơ tình". Trước hết xin có mấy lời nhận xét khái quát về mảng thơ đời của anh:
Thơ đời Phạm Ngọc Thái (PNT) cô đúc, kể cả những bài viết dưới dạng triết lý cũng đều được chảy theo dòng cảm xúc tự nhiên. Có khi vận từ đời sống dân gian để nói về sự vất vả, lam lũ kiếm miếng cơm manh áo của người lao động.
Cuộc đời của họ giống như những chiếc chổi tre kéo lê trên đường, năm tháng bị mòn vẹt dần đi:
Em quét lá lẫn đời lẫn kiếp
Tiếng chổi mòn kêu xiết vào tim!
(Cô quét lá đêm hồ)
Hoặc tác giả vừa gắn nỗi lòng mình trước những sự mất mát của những con người bần hàn âý... theo nghĩa ẩn dụ rất sâu sắc như:
Trăng như đứa không nhà trôi lạc lõng
Con nai vàng chết bóng thu xưa...
Ta thấy thơ giàu hình ảnh, hàm súc mà đa nghĩa. Có khi anh chỉ tả về hình ảnh của cô quét lá đêm mà thơ như một khúc hát du dương, cứ thánh thót gieo thấm vào lòng ta:
Liễu ru nhè nhẹ quanh bờ vắng
Em thầm thì quét lá bên tôi!
Trong bài thơ Em Bán Xoài lại vẽ lên khung cảnh bên bờ biển của thành phố Nha Trang, dưới những bóng dừa xứ sở là những thân phận đang sống vất vưởng, nổi trôi trong chốn nhân quần. Chủ nghĩa nhân đạo của bài thơ chính là lòng thương người và nỗi đau đời:
Em bán xoài đi đêm trên cát trắng
Bãi biển chập chờn kiếp đời các cô gái lang thang...
và:
Thế giới em đi "vòng thiên la địa võng"
Tóc còn xanh em bán kiếp đời trôi
xoài em thơm hương toả mát thân người
Ai mua xoài? Còn ai có mua em?
Trong bài Cỏ Hoang - Để nói về tình yêu, cuộc sống của một cô gái trong những năm tháng đi tìm hạnh phúc nơi ngoại quốc, đồng thời nó cũng phản ảnh những thân phận bọt bèo trong cuộc tha phương của những lớp người xuất khẩu lao động mưu kế sinh nhai ở nước ngoài.
Cảnh sống của họ xô bồ, rồi quan hệ hỗn độn, trai gái chung đụng lộn phèo, bất chấp luân thường đạo lý, có khi chẳng khác gì thời nguyên thuỷ của buổi hồng hoang xưa... như bài thơ đã kết rằng:
Ôi, cuộc bèo hoang trời đất trầm luân
Và bản chất muôn đời còn muông thú
- Hay là:
Em tự do như thể là cát bụi
Có đôi lần giời cũng khóc, mưa rơi!
Về những cảnh tượng khốn khổ của những người lao động đi kiếm sống ở nước ngoài, ta còn thấy trong bài thơ nữa cũng rất sâu sắc của anh - Họ chẳng khác gì những đoàn quân ô hợp trong cảnh bèo dạt mây trôi...
Như lời bình của tác giả - nhiều nơi, nhiều chỗ tranh giành xô xéo, thậm chí dối lừa nhau làm ăn không kém gì cảnh chợ giời. Đạo đức bị tha hoá, về mặt tinh thần nó đã thuộc là những lớp người tận cùng đáy xã hội:...
Kẻ tìm vàng - Người vì cảnh nghèo đi
Đạo lý có hoá thừa đành giả dại làm ngơ
Đứa mách qué lại vân vi dễ sống
Hạt muối xót tháng năm và lòng ai đắng?
Tôi nhận chìm tôi vào những lãng quên!
(Nỗi trăn trở người đi tìm vàng).
Còn ở bài Làm Ma Em Vợ thì thi phẩm có cấu trúc một bài thơ tượng trưng, nhưng nghĩa thơ nhuốm đầm sắc thái của nỗi kiếp đoạn trường trong kinh Phật mà cụ Nguyễn Du đã từng tả trong Kiều, để tác giả nói về bể khổ nơi dân tình.
V.v... và v.v...
Tôi xin nói sâu hơn về mảng thơ tình của anh - Hầu hết là loại thơ tình đã chia ly. Tuy tình yêu trong trái tim nhà thơ với người con gái nào đó đã qua vẫn tha thiết nồng nàn, nhưng không rơi vào bi luỵ... có khi nó còn được tạo ra những thiên tình diễm lệ, rất đa dạng và phong phú.
Trong bài thơ Anh Vọng Nghe Tiếng Em Hát Bên Hồ - Chỉ là giây phút bồi hồi nhớ lại tiếng hát người yêu xưa, anh viết:
Tiếng hát ấy vẳng xa đã vào bụi cát
Em mãi còn kỉ niệm trong anh
Như hạnh phúc đời anh: Cái thực là hư cả
Cái đã hư xưa mới chính thực là mình
Nghĩa là tác giả quay sang triết lý về tình yêu và sự sống trong cuộc đời. Rồi anh sử dụng những hình ảnh vần vũ của thiên nhiên, trời đất để nói đến qui luật bụi cát, nhưng tình yêu thì mãi mãi vĩnh hằng:
Cuộc đời như bóng mây qua vũ trụ
Chiếu ở rất xa, qua hồn ta, trong mộng ủ
Ôi, hư vô- Sao quặn xiết lòng ta
Hỡi đêm tàn! Có nghe tiếng em vẫn hát tận hồ xa...
Theo tiếng hát ấy đưa ta vào xứ huyền diệu, êm ái của tình yêu.
Bài "Khoảng Trôi Trong Lá" lại là một tình thơ được cấu thành dưới gió mưa và trăng sao, nhưng bao kỷ niệm tình yêu xưa vẫn trở về cồn cào, day dứt trái tim của nhà thơ:
Bỗng cồn nhớ một thời dĩ vãng
Gió cứ trôi không hữu hạn bến bờ
Nhưng vẫn đó: Em,anh - cuộc sống
Xa nhau rồi! tình cũ đến bơ vơ.
Đó là thứ triết lý rất đời, tình yêu thì đã vào bụi cát, nhưng cuộc sống của anh và em thì vẫn đang phải tồn tại... để rồi tác giả trào ra những nỗi nhớ thương:
Có bao lá cây rơi, em đã vào xa vắng
Lá nuốt em. Giờ sống thế nào rồi?
Em sung sướng? Ưu phiền? Lãng quên hay bụi cát?
Mặt trăng trên trời. Tim anh rất mồ côi
Trong sự thổn thức nỗi lòng ấy, nhà thơ thốt lên:
Hãy níu lại dùm ta! Một thời dĩ vãng
Gió vẫn trôi, lá vẫn bay vèo...
Nghĩa là chỉ có tiếng lá và tiếng gió vu vi... kia đáp lại lời tâm tình đó của anh. "Khoảng trôi trong lá" là một bài thơ tình khá hay và cũng là lạ.
Về thơ tình mùa thu, cái cách tả người yêu của anh thành biểu tượng, chẳng những chứa đựng sâu lắng mà vẫn sinh động, như:
Đôi mắt em bóng trúc bay xoà...
Đường phúc hậu vầng trăng đầy nở...
(Sáng Thu Vàng)
Với đôi môi thì:
Môi em cười hoa lá nát đau thêm
Để rồi anh hạ một câu thơ thật đắt:
Nghe không gian đổ vỡ cả mùa thu!...
Tiết tấu, nhịp điệu thơ thì uyển chuyển như một cánh võng mùa thu vậy:
Sáng thu vàng mông mênh mênh mông...
Sáng thu vàng xang xênh xênh xang...
Tác giả đã gắn cả linh hồn, hình ảnh của người đàn bà trẻ ấy (cách anh gọi người yêu như vậy), vào trong bóng dáng của mùa thu:
Người đàn bà - Em nuốt mùa thu tan!
Chữ "nuốt mùa thu" này còn mang theo cả nghĩa thơ siêu thực, làm cho bài thơ mùa thu của anh càng cô đúc. Anh đã mang đến cho thi đàn được một bài thơ mùa thu hay!
"Thông Và Biển" là một tình thơ mà đôi trai gái đã được hoá thân vào đất trời, để ca vọng mãi tình yêu tuổi trẻ trong vĩnh cửu, vô biên:
Biển thì xô, Thông suốt đời quạnh quẽ
Thân xù xì, nắng héo, mưa dông...
Trong cuộc sống đầy đá sỏi, mà tháng năm như một đoàn tàu nghiền trên đường đời ta thành tan nát, nhưng "thông và biển" vẫn cứ quấn quít hát mãi bên nhau:
Vỗ mãi anh thành cát mất thôi
Tình chỉ mộng, đời cũng là hư ảo
Biển xa xót, dịu dàng và sóng bão
Lời anh ru như gió thổi mây ngàn...
Nếu ở bài Người Đàn Bà Trắng ta bắt gặp một PNT với cách triết lý về tình yêu - cuộc sống rất thực tiễn:
Em không biến thành đá để hoá Vọng Phu
Anh cũng không làm chàng Trương Chi suốt đời chèo sông vắng
Ta không đi theo con đường lông ngỗng trắng
Dẫu hình hài khắc mãi tim nhau!...
Thì ở trong Em Về Biển - Tình yêu ấy lại được nhà thơ đẩy cao lên thành một thần tượng vĩnh hằng:
Bờ bãi đời người - Cuộc sống tình yêu
Trái tim nhỏ em dựng cả toà sen chân Phật Tổ!
Như nhà thơ Nga M.Lermôntốp đã thần tượng tình yêu đối với người đàn bà:
Tượng thờ dù đổ vẫn thiêng
Miếu thờ bỏ vắng vẫn nguyên miếu thờ.
Ở bài Một Góc Hồ Tây tôi thích cái câu thơ:
Thiếu vắng em nên anh lẻ bóng
Lá vàng rơi thay vào chỗ em ngồi
Bài thơ vẽ lên một bức hoạ đầy tình, mà mỗi cảnh vật đều thấm đẫm tâm linh của một con người đã bước vào tuổi hoa niên. Tình cảm, tâm hồn nhà thơ thật da diết... nhưng lại chơi vơi bởi sự cô liêu, đầy sắc hư hao như câu thơ đã kết:
Trong tiếng lá bay... chầm chậm bóng ta theo...
Về chùm thơ "áo trắng" của PNT - Nó nuối cảm những tình yêu chớm nở thưở đầu đời, trong suốt tựa dòng suối ban mai. Có những câu thơ mà hình tượng gợi vào trái tim ta da diết, bàng hoàng như:
Tà áo trắng động vào... khe khẽ nát tim anh!
(Thời áo trắng)
Hay là:
Tà áo trắng trôi dưới dòng mây bạc
Lang thang vài cánh bướm bơ vơ
Áo trắng in ngang trời - sét đánh!
Lưỡi dao nào cào nát tim thu?
(Phố thu và áo trắng)
Nhà thơ không khỏi bỡ ngỡ, thảng thốt như một giấc chiêm bao. Vừa mới thoáng đây thôi mà mình đã già rồi! Vì thế nên cả thành phố cũng cô đơn, hiu hắt cùng nỗi lòng anh. Anh tha thiết muốn níu kéo lại nó:
Trả lại cho anh một thời áo trắng
Em đi rồi, mai thành phố cô đơn!
Tình yêu vừa mang lại bao hạnh phúc lẫn nỗi đau khổ cho trái tim ta, nhưng nó cũng chắp cánh cho những khát vọng bay lên cao, để ta làm được nhiều điều lớn lao hơn, có ích cho cuộc sống cũng như xã hội.
Thơ PNT đã đạt độ triết lý sâu sắc và có nhiều tình thơ hay!
Bài bình luận đã đăng trên Tạp chí Diễn đàn
của Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật VN
- CỦA MỘT NỮ NHÀ GIÁO -
<bài viết được chỉnh sửa lúc 13.12.2011 22:29:11 bởi Nhatho_PhamNgocThai >
Đời hư, thực nhập nhoè lẫn lộn Đêm ái tình... ta nương ngủ trái tim hoang.
|