mộng đã thành khói
Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường






cái thư viện công cộng ở L.A.
đã cháy rụi
cái thư viện ở trung tâm thành phố
và cùng với nó đã bay luôn
phần lớn tuổi trẻ
của tôi.

thủa ấy tôi hay ngồi trên một chiếc băng
đá với thằng bạn
trọc đầu của tôi thì bỗng dưng nó
hỏi:
mày sắp nhập
Sư đoàn
Abraham Lincoln phải không?

cái chắc, tôi
đáp.

nhưng vì biết rõ mình chẳng là
một gã trí thức
có lý tưởng hay có xu hướng chính trị
nên tôi đã
rút lui.

lúc đó
tôi rất ham đọc sách
tôi đi từ phòng này qua
phòng kia: văn chương, triết lý,
tôn giáo, thậm chí cả y học
và địa chất học nữa.

trước đó chẳng bao lâu
tôi đã có ý định trở thành một nhà văn.
tôi nghĩ đó là cách
dễ nhất để
thoát
và các văn sĩ cự phách của chúng ta
đối với tôi thật ra chả khó nhai
tí nào cả.
tôi có nhiều vấn đề hơn
với Hegel và Kant.

điều đáng
chán đối với tôi là
hầu hết bọn họ thảy đều
đã tốn quá nhiều thời giờ để
có thể phát biểu được một
điều gì đó sống động và / hay
thú vị
tôi nghĩ mình sẽ thành công
dễ dàng hơn
bọn họ.

tôi đã phát hiện được hai
điều:
a) phần lớn các chủ nhà xuất bản nghĩ rằng
những cái gì đọc lên mà thấy buồn ngủ là
sâu sắc.
b) rằng tôi cần có nhiều thập kỷ
sống và viết
trước khi có thể
ghi lên trang giấy
được một câu
xấp xỉ với
ý
muốn.

vào lúc đó
trong khi những người trẻ tuổi khác chạy theo bọn
đàn bà
tôi chỉ đuổi theo những cuốn
sách cũ.
tôi là một gã yêu sách vở, dù chỉ là
một gã yêu sách vở
một cách bất mãn
và như vậy
là do bởi sự nhào nắn của
thế giới.

tôi sống trong một căn gác ván ép
ở mé sau một tòa nhà có trang bị sẵn để cho thuê
với món tiền phòng là 3 đô-la rưỡi
mỗi tuần
và ở đó tôi đã cảm thấy mình tựa như một
Chatterton
dúi đầu vào một tí
Thomas
Wolfe.

vấn nạn lớn của tôi là
tem, phong bì, giấy
và rượu
chát,
với cái thế giới đang ở ven bờ
Thế Giới Chiến thứ hai.
tôi chưa bị xao xuyến bởi
phụ nữ, tôi vẫn là một gã trai tơ
và tôi viết được từ 3 đến
5 cái truyện ngắn mỗi tuần
chúng đều bị gửi
trả lại
bởi The New Yorker, Harper's,
The Atlantic Monthly.
tôi có đọc thấy
Ford Madox Ford phết vách tường
phòng tắm của ông ta bằng những lá thư
từ chối
nhưng vì không có
buồng tắm nên tôi đút chúng vào
một cái hộc tủ
và khi nó đầy ắp đến mức
không thể kéo
ra
tôi lấy tất cả các tờ thư
và vất chúng cùng với mớ
truyện ngắn.

mặc dù vậy
cái thư viện công cộng của L.A. vẫn là
chỗ ngụ của tôi
và của nhiều người
sống lang thang.
chúng tôi kín đáo sử dụng
toa-lét
và những thành phần trong
bọn tôi
bị trục xuất là những kẻ
đã gục ngủ
trên bàn
của thư viện — chẳng có ai ngáy ròn hơn
một kẻ sống lang thang
ngoại trừ người mà bạn đã
kết hôn.

song tôi đã chưa hẳn là một
gã sống lang thang. Tôi có tấm thẻ của thư viện
và tôi lấy ra và mang trả lại
những cuốn sách
những chồng sách cao
nghệu
luôn luôn là số sách tối đa được
cho mượn:
Aldous Huxley, D.H. Lawrence,
e.e. cummings, Conrad Aiken, Fedor
H.D., Freddie Nietzsche, Art
Schopenhauer
Steinbeck,
Hemingway,
và
vân vân...

tôi có ý chờ nghe mụ quản thủ thư viện
nói: cậu có gu lắm đó, cậu em
ơi...

thế nhưng con mẹ thối **** và gần lép xẹp đó
chẳng rõ mụ ta là ai cả
vậy thời
tôi là cái thá chi hả
bạn thử nghĩ lại mà xem.
tuy vậy các kệ sách ấy đã trữ
một kho báu phi thường: chúng giúp tôi
phát hiện
các nhà thi bá Trung hoa
như Đỗ Phủ và Lý
Bạch
có thể diễn tả chỉ trong một câu
thơ nhiều ý hơn phần đông thi sĩ với
ba mươi
hay một trăm câu thơ.
Sherwood Anderson hẳn đã có
đọc qua
hai nhà
thơ ấy.

tôi cũng có mang về
các bài Cantos
và Ezra đã giúp tôi
triển nở các cơ bắp của cánh tay thay vì
não bộ.

và cái chỗ tuyệt vời đó
thư viện công cộng của L.A.
là một tổ ấm đối với những ai đã
từng
biết ngôi nhà của
hỏa ngục
NHỮNG DÒNG SUỐI QUÁ RỘNG ĐỂ NHẢY QUA
XA ĐÁM ĐÔNG ĐIÊN CUỒNG
ĐỐI KHÚC
CON TIM LÀ MỘT ANH THỢ SĂN CÔ ĐỘC

James Thurber
John Fante
Rabelais
de Maupassant
vài người không hạp
khẩu vị tôi: Shakespeare, G.B. Shaw,
Tolstoi, Robert Frost, F. Scott
Fitzgerald
Upton Sinclair khá
hơn
Sinclair Lewis
và tôi coi Gogol và
Dreiser như là những kẻ đần độn
hoàn toàn

song những phán xét kiểu đó thường do
lối sống bất
đắc dĩ của một người hơn là vì
lý trí của hắn.

cái thư viện cũ kỹ của L.A.
chắc chắn đã ngăn cản tôi
tự sát
trở thành
một tên cướp
nhà băng
đánh đập
vợ hiền
trở thành một anh chàng bán thịt
hay một tên cớm cưỡi mô tô
và dẫu cho các thứ ấy có thể
không tệ mấy
ấy là
một cơ hội
bằng vàng
bởi vì cái thư viện ấy đã có mặt
ở đấy khi tôi còn
trẻ và tìm cách bám
vào một cái gì đó
khi mà dường như
chẳng có
gì cả
và khi tôi mở tờ báo ra
và đọc bài tường trình về trận hoả tai
đã thiêu rụi cái
thư viện và một phần lớn sách vở

tôi đã bảo với
vợ tôi rằng: tôi đã ở đấy
trọn cả
thời gian...
VIÊN SĨ QUAN PHỔ
CHÀNG TRẺ TUỔI TRÊN CHIẾC ĐU BAY
CÓ HAY KHÔNG CÓ

ANH KHÔNG THỂ QUAY VỀ.


------------------
Nguyễn Đăng Thường dịch theo bản tiếng Pháp của Michel Lederer vì không truy ra bản tiếng Anh. Các cụm từ chữ hoa to là tên những cuốn truyện danh tiếng tôi dành cho độc giả truy lùng nguyên tác (và dịch lại) nếu thích.

Nguồn: Charles Bukowski, Avec les damnés (Paris: Grasset & Fasquelle, 2000; Le Livre de Poche in lại vào năm 2002).

NGUỒN(TẤT CẢ CÁC BÀI TRẢ LỜI ):TIENVE.ORG/

một bài thơ gần như bịa đặt


Anh thấy em uống ở vòi nước với những bàn tay bé xíu
xanh lơ, không, đôi tay em không bé xíu
chúng nhỏ nhắn, và vòi nước thì ở xứ Pháp
nơi em viết cho anh lá thư cuối cùng đó và
anh đã trả lời, rồi chẳng bao giờ nghe từ em thêm lần nữa.
em từng viết những bài thơ điên rồ về
NHỮNG THIÊN THẦN VÀ THƯỢNG ĐẾ, bằng kiểu chữ hoa, và em
quen nhiều họa sỹ nổi tiếng và hầu hết bọn chúng
là tình nhân của em, và anh viết lại cho em, chuyện đó bình thường,
cứ thế, hãy tiến vào đời chúng, anh không ghen
vì chúng ta chưa bao giờ gặp. một lần chúng ta tới gần nhau ở
New Orleans, cách nhau một dãy phố rưỡi, nhưng chưa bao giờ gặp,
chưa bao giờ
sờ chạm nhau. rồi em đi với bọn nổi tiếng và viết
về bọn nổi tiếng, và, dĩ nhiên, điều mà em nhận ra
là bọn nổi tiếng lo cho
tiếng tăm của chúng – chứ không cho cô gái trẻ đẹp đang trên giường
với chúng, cô gái mà đã cho chúng chuyện đó, rồi thức dậy
vào buổi sáng để làm những bài thơ chữ hoa về
NHỮNG THIÊN THẦN VÀ THƯỢNG ĐẾ. chúng ta biết Thượng đế đã
ngủm, người ta nói vậy, nhưng lắng nghe em anh không chắc về điều này. có lẽ
do nó là kiểu chữ hoa. em là một
trong những nhà thơ nữ tài hoa nhất và anh nói với bọn nhà xuất bản,
bọn biên tập viên, “hãy in cô ấy, in cô ấy, cô này tửng tửng nhưng
kỳ diệu lắm. trong chất lửa của nàng không có sự dối trá.” anh yêu em
như gã đàn ông yêu ả đàn bà hắn chưa từng sờ chạm, chỉ
viết thư, chỉ gìn giữ những tấm hình. Anh sẽ
yêu em hơn nếu anh ngồi trong một gian phòng nhỏ vấn điếu
thuốc và lắng nghe em đái trong cầu tiêu,
nhưng điều đó đã không xảy ra. những lá thư em buồn bã hơn.
những gã tình nhân phản bội em. nhỏ ơi, anh viết lại cho em, tất cả
những tình nhân phản bội. em nói, chẳng giúp được gì.
em có một cái băng ghế khóc than ở cạnh cây cầu và
cây cầu bắc ngang qua dòng sông và em ngồi trên cái băng
ghế ấy hằng đêm mà khóc cho bọn tình nhân đã
làm tổn thương và quên lãng em. anh viết trả lời nhưng chẳng bao giờ
nghe thấy em lần nữa. một gã bạn viết kể cho anh về chuyện tự tử của em
sau khi nó đã xảy ra 3 hay 4 tháng gì đó. nếu anh đã gặp em
biết đâu anh đã xử tệ với em hay em xử tệ
với anh. thôi tốt nhất là cứ như thế này.


Nguyên tác: "an almost made up poem", trong
Charles Bukowski, Love Is a Dog from Hell: Poems, 1974-1977
(Boston, MA: Black Sparrow Books, 1977) 47.

những rắc rối với con mẹ khác


Tui rù ẻm
mất vài đêm trong một quán bar
không phải tụi tui là tình nhân mới,
tui mết ẻm suốt 16 tháng
nhưng ẻm không muốn đến chỗ tui
“bởi vì con mẹ khác đã từng ở đó”
và tui nói, “thôi được, thôi được, tụi mình sẽ làm gì đây?”

ẻm đến từ miền Bắc và đang tìm một
nơi để ở
hiện chung phòng với cô bạn,
ẻm về phòng trọ

của mình
lấy cái mền rồi nói,
“hãy ra công viên.”
tui nói ẻm khùng à
cớm nó tó làm sao
nhưng ẻm thỏ thẻ, “không sao, trời đẹp mà mù sương,”
rồi tụi tui ra công viên
trải đồ ra và bắt đầu
mần việc
rồi đèn xe rọi tới
một chiếc tuần tra
ẻm thỏ thẻ, “nhanh lên, mặc quần vào! Em mặc em xong
rồi!”
tui nói, “không được. ống cứ xoắn lại.”
rồi chúng đến rọi đèn pin
hỏi tụi tui đang mần chi, ẻm trả lời,
“hun!” một gã cớm nhìn tui
nói, “lần này tao thông cảm,” nói thêm vài câu
rồi để tụi tui đi.

nhưng ẻm vẫn không muốn cái giường con mẹ khác
đã nằm,
nên tụi tui đành đến một phòng trọ nóng bức tối tăm
đổ mồ hôi, hun hít và mần
nhưng tụi tui vui thú; ý tui là,
sau tất cả nỗi khốn nạn đó…

sau cùng vào trưa hôm sau
hai đứa về chỗ của tui
lại thịt nhau

tuy vậy trong công viên đêm đó
mấy cha nội không phải là cớm bẩn
và đó là lần đầu tiên trong đời tui nói vậy
về bọn cớm
và
tui hi vọng, lần cuối cùng
tui phải nói

Nguyên tác: "problems about the other woman"
Charles Bukowski, Love Is a Dog from Hell: Poems, 1974-1977
(Boston, MA: Black Sparrow Books, 1977) 51.

-----------------

nguyên văn: rent-a-trailer (phòng lưu động cho thuê).

Thời trẻ ở New Orleans


đói ở đấy, lảng vảng ở những bar,
và ban đêm đi ngoài đường
mấy tiếng,
ánh trăng luôn luôn trông giả mạo
đối với tôi, và có lẽ nó giả thật,
và trong Khu Phố Pháp tôi dòm
những con ngựa kéo xe đi ngang,
tất cả ngồi trên xe
không mui, gã tài xế da đen, và
đằng sau là đàn ông và đàn bà,
thường trẻ và luôn luôn trắng.
và tôi cũng luôn luôn trắng.
và thật sự chẳng bị mê hoặc bởi
trần gian.
New 0rleans đã là nơi để
trốn.
tôi có thể đái phí cuộc đời tôi,
mà không bị quấy rầy.
trừ mấy con chuột.
những con chuột trong phòng nhỏ tối tăm của tôi
rất khó chịu phải chia sẻ phòng này
với tôi.
chúng to và không biết sợ
và nhìn tôi chăm chăm với những con mắt
biểu lộ
một cái chết
không chớp.

đàn bà thì ngoài tầm tay tôi.
họ thấy một cái gì
tồi bại.
có một cô hầu bàn
già hơn tôi
chút đỉnh, cô thoáng cười,
nấn ná khi cô ấy
đem tôi
cà phê.

đó là quá đủ
đối với tôi, đó
là đủ.

có một cái gì
về thành phố đó,
nó không làm tôi bứt rứt
khi tôi không có cảm xúc gì
về những thứ mà nhiều người khác
cần.
nó để tôi yên.

ngồi trên giường của tôi,
đèn tắt,
nghe những âm thanh
ở ngoài,
nhấc chai rượu
rẻ tiền của tôi,
để nhiệt độ
của nho
vào
tôi
khi tôi nghe lũ chuột
di chuyển quanh
phòng,
tôi ưa chúng
hơn
người.

bơ vơ
và điên khùng có lẽ
không đến nỗi
nếu bạn có thể
như vậy
mà không bị làm phiền.

New Orleans đã cho tôi
cái đó.
không ai đã gọi tôi
bằng tên.

không điện thoại,
không xe hơi,
không việc làm,
không
bất cứ gì.

tôi và
chuột
và tuổi trẻ của tôi,
một thời,
lúc đó
tôi biết
dù có xuyên qua
trống rỗng,
đó vẫn là
một liên hoan
cho một cái gì
không phải
để làm
mà chỉ
để biết.

Lần đầu với mụ đó


khi tôi nghĩ lại
về cách đối xử tồi tệ của mụ đối với
tôi
tôi xấu hổ vì tôi đã quá
ngây thơ,
nhưng tôi phải nói
mụ có thể uống rượu dữ dội như
tôi,
và tôi nhận định cuộc đời của mụ
cảm xúc của mụ về mọi thứ
đã bị hỏng
trước đó
và tôi chỉ là một
người bạn tình
tạm thời;
mụ hơn tôi mười tuổi
và đã bị tổn thương trầm trọng bởi quá khứ
và hiện tại;
mụ bạc đãi tôi:
rời bỏ tôi, những thằng đàn ông
khác;
mụ cho tôi quá nhiều
đau khổ,
không ngừng;
mụ nói dối, cướp;
bỏ tôi,
những thằng đàn ông khác,
nhưng chúng tôi cũng có những giây phút; và
vở kịch sến nho nhỏ của chúng tôi kết thúc
khi mụ vào hôn mê
trong nhà thương,
và tôi ngồi cạnh giường
cả mấy tiếng
nói chuyện với mụ,
và rồi mụ mở mắt
và thấy tôi:
“tao thừa biết sẽ có mày,”
mụ nói.
rồi mụ nhắm
mắt.

ngày hôm sau mụ
chết.

tôi nhậu một mình
hai năm
sau đó.

Cử tạ lúc 2 giờ đêm


bọn bê đê làm trò này
hay là mày
sợ chết
cơ hai đầu, cơ ba đầu, kìm foóc-xép,*
mày sẽ làm gì
với những bắp thịt?
ừ, phụ nữ chuộng những bắp thịt
và chúng ngừa được
bọn ba trợn—
nhằm nhò
gì?
có đáng không?
có đáng tất cả tác phẩm
của Balzac?
hay 3 tuần nghỉ mát
ở Tây Ban Nha?
hay đây chỉ là một dạng
khổ cực khác?
nếu ai mướn mày làm trò này,
thì mày sẽ ghét làm.
nếu ai mướn người đàn ông làm tình,
thì hắn sẽ ghét làm.
tuy vậy, ta vẫn cần
thể dục—
trò viết này:
chỉ óc và tâm hồn
được rèn luyện.
ngừng lải nhải và
cứ làm.
khi người khác ngủ
mày đang nhấc một núi
ào ra
những sông hay thơ.


----------------
* nguyên bản “biceps, triceps, forceps.” Vì âm “ceps,” hai từ đầu gợi cho Bukowksi từ thứ ba.

Đinh Linh dịch từ nguyên tác Anh ngữ:
"Young in New Orleans",
Charles Bukowski, The Last night on Earth Poems (Boston, MA: Black Sparrow Books, 1992);
"My First Affair with That Older Woman",
Charles Bukowski, You Get So Alone at Times That It Just Makes Sense (Boston, MA: Black Sparrow Books, 1986);
"Lifting Weights at 2 a.m.",
Charles Bukowski, Mockingbird Wish Me Luck (Boston, MA: Black Sparrow Books, 1972).

linh hồn của lũ súc vật bị giết thịt
(Thận Nhiên chuyển ngữ)

sau giờ cày cuốc ở lò sát sinh
có một quán nhậu ở góc đường
tôi ngồi đó
nhìn mặt trời lừ đừ chìm xuống
qua cửa sổ
cái cửa sổ ngó xéo qua bãi đất trống
đầy cỏ khô mọc cao.

tôi không bao giờ tắm với bọn nhóc ở
lò mổ
sau giờ nghỉ việc
vì thế tôi bốc mùi mồ hôi và mùi
máu.
mùi mồ hôi nhẹ dần sau
một lúc
nhưng mùi máu bắt đầu gầm gào man dại
chiếm chính quyền.

tôi đốt thuốc và nhậu bia lai rai
cho đến khi đủ phê
để xỉn xỉn nhảy lên xe buýt
với những linh hồn của lũ súc vật bị giết thịt
cùng ngồi chung ghế.
những cái đầu kheo khéo quay đi ngó lơ
mấy mụ đàn bà đứng dậy tránh xa
tôi.

khi xuống xe
tôi chỉ còn một dãy phố để cuốc bộ
và lên một đoạn cầu thang là tới
chỗ ngụ.
trong gian phòng đó tôi sẽ mở radio
rồi đốt một điếu thuốc
và chẳng còn thằng cha con mẹ nào
lý đến
tôi.

Trăng xanh, ôi trăng xanh nõn yêu kiều, anh tôn thờ em!
Anh ân cần với em, này yêu dấu, anh yêu em,
lý do duy nhất anh đụ L. là bởi vì em đã đụ
Z. và sau đó anh đụ R. và em đụ N.
Và bởi vì em đụ N. anh đành phải đụ Y. Nhưng anh
nghĩ về em hoài hủy, anh cảm thấy em chính ngay nơi này,
ngay chính trong bụng anh như một hài nhi, tình yêu anh gọi
nó như thế, mặc kệ mọi chuyện anh vẫn gọi nó là tình yêu, rồi thì em đụ C. và khi anh chưa kịp cục cựa thì em đụ W., bởi thế anh lại đành phải đụ D. Nhưng anh muốn em hiểu rằng anh yêu em, anh nghĩ về em hoài hủy, anh không nghĩ rằng anh có thể yêu bất cứ con đượi nào khác như anh vĩnh viễn yêu em.
Ôiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii.

(Thận Nhiên dịch)