Sabatini
 
Truyện ngắn là một hình thức văn học có thể gây nên những “trận chiến” đáng ngạc nhiên trong độc giả. Có người ngợi ca khuôn khổ nhỏ gọn và nén chặt của truyện ngắn, trong đó, một hình ảnh, một từ ngữ, một ý tưởng, một con số cũng ăn sâu vào tâm trí độc giả.

Những người khác lại tỏ ra không thỏa mãn trước dung lượng quá ngắn ngủi của thể loại này, bởi một khi bước ra khỏi thế giới của nhà văn, họ hầu như quên hết tất cả, không giữ lại được dư vị gì.

Xét về phương diện thương mại, các thể loại văn học cũng có những khác biệt đáng kể. Các nhà văn thường thích viết truyện ngắn hơn. Có lẽ vì họ muốn sớm được nhìn thấy thành quả lao động của mình trên các tờ báo và tạp chí, dễ dàng kiếm nhuận bút hơn là dài cổ ngóng chờ sách của mình xếp hàng tại các nhà xuất bản. Mặt khác việc viết 10-15 cái truyện ngắn rồi tập hợp thành một tuyển tập để ra mắt là một hình thức trình làng tên tuổi của mình một cách nhanh chóng. Nhưng giới làm sách cho rằng, truyện ngắn không phải là một thể loại dễ bán trừ khi bạn là Raymond Carver hoặc Alice Munro. Mà với các tác giả này, họ viết truyện không chỉ nhằm mục đích thương mại mà nhằm “săn” những giải thưởng, những lễ tôn vinh dành cho nhà văn đương thời xuất sắc trên thế giới.

Xuất bản truyện ngắn mặt khác còn thường xuyên đặt tác giả vào những thách thức trước các câu hỏi, kiểu như: Bao giờ thì anh/chị định viết một tác phẩm thực thụ (“thực thụ” ở đây được hiểu là một cuốn tiểu thuyết dài hơi, đề cập đến những vấn đề lớn và phong phú)? Nhưng với Sandra Sabatini, nhà văn người Canada, tác giả của những truyện ngắn giàu tưởng tượng trong tập The Dolphins at Sainte-Marie, câu hỏi này không khiến cô cảm thấy phiền lòng.

“Tôi thích đọc và viết truyện ngắn. Nhưng với 5 đứa con, tôi chỉ có thể tranh thủ viết được vào các buổi tối, khi chúng làm bài tập về nhà hoặc chơi đùa với nhau. Tôi còn nhớ là có một lần, nhà văn Alice Munro từng trả lời phỏng vấn rằng, bà chọn truyện ngắn vì bà bận con nhỏ. Thể loại này khiến bà không mất quá nhiều thời gian. Tôi nghĩ điều này cũng đúng với tôi”.

Dolphins là tác phẩm thứ ba của Sabatini - nỗ lực đáng ghi nhận của một bà mẹ có năm đứa con tuổi từ 11 đến 21. Đó là chưa kể những công việc của cô tại Đại học Guelph. Tập truyện ngắn đầu tay The One with the News từng lọt vào vòng chung khảo giải thưởng Upper Canada Writers’ Craft. Cuốn sách thứ hai Making Babies: Infants in Canadian Fiction là một tác phẩm khoa học, dựa trên luận văn tiến sĩ của cô.


The Dolphins at Sainte-Marie chạm đến đề tài quen thuộc trong hai cuốn sách trước đó của Sabatini (tuổi tác và con cái). Nhưng bên cạnh đó, tuyển tập này còn kể về câu chuyện của các cô gái mới lớn ở những ranh giới mong manh trong cuộc sống. Trong Water Hazards, nhân vật Connie từng có một mùa hè chán nản tại một ngôi nhà mái lá bên dòng sông cuộn chảy. Connie không chỉ làm người đọc thót tim bởi những cuộc phiêu lưu trên sông nước mà còn đối mặt với sự nguy hiểm thực sự khi cô lọt vào tầm ngắm của một người đàn ông dâm đãng. Truyện ngắn của Sabatini tràn đầy những chi tiết gay cấn, hồi hộp, mang tính cao trào, một phần dựa trên những trải nghiệm hoặc vốn sống của bản thân nhà văn.

“Tôi rất hứng thú với những trường đoạn cao trào. Tôi bắt đầu nghĩ đến những truyện ngắn này khi tham dự những bữa tiệc - nơi tụ tập buôn chuyện của các quý bà, quý cô. Tôi nhớ, một lần tôi lọt vào căn phòng gồm những phụ nữ sàn sàn tuổi nhau. Họ lần lượt kể về quá trình lớn lên của mình tại những vùng khác nhau ở Ontario, về cảm giác lần đầu tiên chung đụng với một người đàn ông, về chuyện bị những gã đàn ông khác tán tỉnh, gạ gẫm… Tôi muốn viết về những điều đó”.

Những chủ đề này có thể thực sự thích hợp với thể loại truyện ngắn, nhưng sẽ là những trang viết nhỏ giọt và nhân vật sẽ không tạo được dấu ấn gì đậm nét nếu thể hiện bằng một tác phẩm dài hơi. Đầy đủ, ám ảnh và chân thật là những cảm giác đọng lại khi cuốn sách kết thúc. Tuyển tập của Sabatini thực sự đã tạo được cú knock-out trên con đường chinh phục vị trí nhà quán quân truyện ngắn. Tóm lại, những tác phẩm vĩ đại vẫn là những tác phẩm vĩ đại, bất kể việc chúng được viết bằng thể loại này. Tuy nhiên, tiện đây cũng xin tiết lộ, Sabatini đang chuẩn bị viết một cuốn tiểu thuyết.

Thanh Huyền dịch

(Nguồn: CBC)