Chào Nguyệt Tuyền và Hải Triều Thư Sinh.
Nhiều người bảo thơ văn Meta có vẻ lạ. Nhưng điều lạ nhất lại là cách dùng từ đơn giản của Meta. Thường thì người ta hay trau chuốt ý tưởng bằng những lời châu ngọc. Cả đến những ý tầm thường nhất cũng được trang sức bằng những xâu chuỗi từ ngữ nghe rất kêu, rất sang, rất...cao cấp. Ví dụ:
Sầu em cười nụ xanh rêu
Cuồng điên bão tóc rối đều gió khuya
Ngụy trang mấy chuỗi câu thề
Trời ơi nhan sắc não nề trổ gai
Nghe cứ như sấm Trạng Trình hay tối mò mò như cơ bút Cao Đài, ai muốn hiểu sao cũng được. Mà giả dụ ai không hiểu, bài thơ càng có vẻ...cao cấp. Người Việt ta hay có tính như thế. Cái gì không hiểu thì liệt vào loại phi phàm, trác tuyệt.
Thập niên 1960 loại thơ bí hiểm này được ưa chuộng và phổ biến rộng rãi, cả người đọc lẫn người sáng tác. Có lẽ thi sĩ tiêu biểu nhất cho loại thơ này là cố thi sĩ Thanh tâm Tuyền, mới vừa thất lộc tại Minnesota. Xin đọc tin tại :
http://www.xuquang.com/mambo/index.php?option=com_content&task=view&id=343&Itemid=48&PHPSESSID=012a831851dad3e08afef995631f8c89 Thời đó, có lẽ còn chịu nhiều ảnh hưởng của dòng văn học Pháp qua Sartre, Nietzsche, Sagan... nên mỗi khi diễn tả một ý tưởng lạ lùng nào đó, tiếng Việt chưa có nên phải dịch từ tiếng ngoại quốc. Ví dụ:
Tôi chờ đợi lớn lên cùng giông bão
Hôm nay tuổi trẻ khóc trên vai
Tìm cánh tay nước biển
Con ngựa buồn lừa trốn con ngươi
...
Dù không hiểu ta cũng mường tượng cái tác giả muốn nói là một loaị ẩn dụ thường thấy trong văn chương Tây Phương, chứ chắc chắn không có trong văn VN. Thế rồi như đã trưởng thành, người ta đâm chán loaị thơ ấy. Lẽ dễ hiểu là vì nó khó hiểu và thơ không phải là cuộc đánh đố chữ nghĩa.
Trong khi ấy, loại thơ giản dị, dễ hiểu như thơ Nguyễn Bính, văn Tô Hoài vẫn trơ trơ sống hoài qua bao đổi thay thời thượng. Đọc thơ Nguyễn Bính, từ bác nhà quê cho đến các em học sinh ai cũng cảm động. Và truyền cảm chính là cái đạt của thơ văn.
Như thế, ý bất diệt mà lời trau chuốt chỉ là phù phiếm. Một bài thơ hay phải dồi dào ý. Lấy trường hợp Trịnh Công Sơn, dòng nhạc của ông giản dị, ít dùng những âm lạ nhưng rất giàu ý. Giàu ý không phải bí hiểm như ta thường lầm lẫn. Chọn một vài từ khó hiểu đưa vào trong thơ chẳng những không làm giàu ý mà giống như phủ một lớp bụi mờ lên cái ý có sẵn. Cho rằng đó là những từ...bác học, có dụng ý nâng thơ văn lên một tầm vóc mới, nhưng không phải cứ vãi ngọc vào trong cát là cát có giá trị. Meta đã từng thấy những bài thơ dùng chữ rất kêu nhưng chuyên chở rất ít ý tưởng, nếu không muốn nói là rỗng tuếch.
Từ lúc cầm bút, Meta đã theo con đường văn từ trong sáng, không cầu kỳ, buộc người đọc suy đoán. Không dám so sánh với các bậc tiền bối, nhưng Meta luôn tâm niệm, không bao giờ bỏ lối viết này, lối viết diễn ý hơn diễn từ, cầu nội dung hơn là hình thức.
Một bài tiêu biểu của Meta:
Cà Fê ghi sổ
Ruồi , khách thi nhau chúi mũi uống
Nắng tinh ranh trêu nịt ngực vai trần
Nghe hiu hắt luồn ống quần sà lỏn
Quán thu phong cô chủ ngáp méo mồm
Dô xây chừng rồi cũng ra pạc sỉu (*)
Bạn cùng tôi lũ thời vận bất phùng
Đời giang hồ cà phê quen uống thiếu
Chốt qua sông nào ngại phá pháo trùng
Ở tuốt pleiku xứ chó ăn đá
Gà ăn muối còn bạn ăn bo bo
Tôi Sài Gòn cũng ngô khoai lèn dạ
Gặp nhau đây nghiền ngẫm chữ tự do
Vách treo lệch bảng quán nghèo miễn thiếu
Thông cảm cô em tui vốn nghèo hơn
Liếc 1 cái không biết cười hay mếu
Đi đi ông thiệt tình bán với buôn
Metamorph
* Uống cà phê đen tiểu ra cà phê sữa. Lính độc thân hay bị bịnh lậu mủ.
<bài viết được chỉnh sửa lúc 30.08.2006 23:19:28 bởi BĂNG NGUYỆT >