. Góp thêm với Lai Che một bài thơ về Bạc Liêu và một bài viết kèm hình ảnh đẹp về Bạc Liêu nè:
con sông nào chở buồn tôi
thơ Lâm Hảo Dũng
bạn tôi người gốc Bạc Liêu
năm xưa đánh trận trên đèo Phù Ly
tối nghe ngọn cỏ thầm thì
chợt thương áo vải người đi dựng cờ
em chê tôi xứ quê mùa
nên con cá chuối bây giờ biệt tăm
cái cầu cao cẳng cao chân
còn em cao quá không cần đến tôi
vườn ai nhãn chín rợp trời
trăm con dơi quạ đánh mùi kiếm ăn
thấy hồn tôi dưới Tắc Vân
luộc cua nhấp rượu nếp than quên đời
con sông nào chở buồn tôi
mà khuya đom đóm ngậm ngùi bãi hoang
sông Bạc Liêu ngăn đôi thị xã Bạc Liêu - ảnh Nguyễn thị Tuyết Mai
ruộng muối và con kênh sang nhà dì Ba Lúa - ảnh Nguyễn thị Tuyết Mai
Thứ Bảy – Chủ Nhật - Thứ Hai 13-14-15/11/2004
Long Điền Tây Tôi đến Long Điền Tây từ sáng, khi vừa kịp nhận ra khu chợ Bạc Liêu, những ngôi nhà cổ bên bờ sông Bạc Liêu. Đường về Long Điền Tây, huyện Đông Hải chạy qua Giá Rai, huyện nổi tiếng thuở xa xưa với những cánh đồng màu mỡ, trù phú, những nông dân, tá điền bị bóc lột đến cùng cực và những địa chủ, cai lậy giàu có.
Trước kia, Đông Hải thuộc Giá Rai cũ, nhưng do địa bàn rộng và dân cư quá đông nên đã tách làm hai huyện. Long Điền Tây cũng là một xã khá rộng và đông đúc,với 12 ấp cả thảy, trong đó đông nhất, khá giả nhất là ấp Diêm Điền.
Trụ sở xã nằm bên kia con sông Kinh Tư, phía bên kia là chợ Kinh Tư, nơi thuyền ghe vào ra tấp nập. Đó là trung tâm của Diêm Điền và là trung tâm của cả xã, nơi giao thương với các nơi, từ Cần Thơ, Vĩnh Long ghé lại, đến Trà Vinh, Sóc Trăng cũng sang, đông đúc và nhộn nhịp không kém gì chợ một số huyện lỵ.
Dọc hai bên lộ, nhà mọc nhà san sát, hầu như ai cũng tận dụng lợi thế đó để kinh doanh, không hàng hóa thì dịch vụ gì đó. Vì thế, Diêm Điền trông càng có vẻ sầm uất hơn và là một địa chỉ mà dân các ấp lân cận đều nhắc tới như “đã đi Kinh Tư chưa?”, “vừa đi Kinh Tư về” đầy phấn khởi và thích thú.
Long Điền Tây vừa là xã ven biển, có cửa Gành Hào đổ ra biển Đông, nổi tiếng với nghề làm muối truyền thống. Muối Bạc Liêu là một sản phẩm thương mại có giá trị nhưng giàu được từ muối thì cũng ít nhà.
Hiện nay, Long Điền Tây còn được biết đến về nuôi sú, cá kèo. Nhìn từ trên lộ, hai bên đường là những ruộng muối đang trong giai đoạn nghỉ ngơi, đất và nước đan xen thật khó mà phân biệt, tít xa là màu xanh của đước chạy thành hàng.
Tôi xin ở lại Long Điền Tây tại nhà dì Ba Lúa, ấp Danh Điền. Nhà dì Ba Lúa có gần 30 năm làm nghề muối. Tôi có vô số điều chưa biết về nghề muối. Tôi chỉ hình dung được cảnh cào muối trong những bức tranh hay hình ảnh trên vô tuyến nhưng tôi lại tới không phải trong mùa muối.
Dì Ba Lúa là văn thư của xã Long Điền Tây. Dì làm việc ở xã từ 7 giờ sáng đến chiều thì lại làm bưu tá cho Bưu điện xã. Cẩn thận và cần mẫn, chạy đi chạy lại không biết mệt ở cái tuổi cần nghỉ ngơi, thư nhà ai chuyển về nhà nấy nhanh chóng và an toàn.Tôi trở thành một thành viên trong gia đình dì Ba, được các dì, các anh các chị trong nhà quan tâm, lo lắng, được bọn trẻ yêu quý.
Mọi người vẫn đùa bảo tôi đến đây vào mùa này là may nhưng buồn chết mất vì không có việc gì để làm cả. Và điều đó là đúng thật, không có việc gì để làm cả.
Để làm muối, nước trong các ruộng phải được tháo hết, phơi đất cho khô trắng, cày lên rồi làm nền, dẫn nước mới vào ruộng, chờ đến lúc muối kết tinh và cào muối (thu hoạch). Tất nhiên, lúc đó phải là mùa nắng, nắng to thật là to và đó là lý do mà giờ chưa nhà ai làm muối.
Con đường vào nhà dì Ba Lúa chạy theo các ruộng muối, bờ to, bờ nhỏ và lắm rạch, lắm cầu nhưng cái cầu khỉ bước sang nhà dì là tôi sợ nhất. Tôi đã bỏ dở giữa chừng lúc vào và chấp nhận lội qua kênh, lúc đó nước cạn lắm, chỉ ngập qua đầu gối thôi, còn hơn là bị ngã.
Thế rồi, tôi cũng phải học đi cầu khỉ, run rẩy từng lần nhấc chân lên, chạm chân xuống. Tôi hãi hùng khi nhìn xuống làn nước đang xuôi dòng rất gần và gần như tôi đang bay trong không trung. Tôi lại đứng, đứng mà run lập cập giữa dòng, trở lại không được mà phải tiến tiếp thôi. Rồi tôi chạm chân được lên bờ bên kia, cảm giác sung sướng bị thay thế ngay bởi sự sợ hãi lúc quay trở lại. Ôi, tôi không còn nghe thấy ai nói gì nữa, tôi chỉ nghĩ đến duy nhất một điều, làm thế nào để lại qua cầu.
Tôi còn phải học đi trên bờ những ruộng muối,nhỏ vừa cho một bàn chân, khi sâm sẩm tối, khi tờ mờ sáng làm sao cho không bị sình. Nhưng tôi học chậm và rất tệ, bởi thế nên tôi cũng dính sình kha khá.
Ở Long Điền Tây, nước lên xuống có quy luật rất rõ ràng,nước bắt đầu lên từ chiều cho tới đêm, sáng rút dần,đến trưa là cạn nhất. Do đó, buổi sáng sớm bắt cá và các thủy sản khác như rươi, tôm là tốt nhất, tầm trưa thì bắt cua đồng. Cuộc sống chỉ cần ra xung quanh nhà thả lưới là có đồ ăn nhưng vẫn cứ nghèo.
Tiền bắt cá bán khoảng 2, 3 bữa sáng, chỉ đủ cho một lần đóng học của bọn trẻ. Đó là chưa tính đến mua quần áo, sách vở cho chúng. Phía ngoài lộ và phía bên trong là một khoảng cách khá dài.
Không phải mùa muối nên quanh ra quanh vào cũng chỉ lo bữa sáng, bữa trưa, bữa tối thế là hết việc của một người mẹ, một người vợ. Nếu nhà có xe gắn máy thì nam giới có thể chạy xe kiếm thêm. Phía ngoài lộ, chỉ cần đi bộ chưa đầy trăm mét, thế nào cũng có người hỏi bạn có muốn đi xe không. Vì thế, nếu ngại đi bộ thì chịu khó đứng ngồi một lúc.
Ở ngoài lộ, phụ nữ còn thường nướng chuối, bán thêm một vài thứ quả lặt vặt cho học sinh quanh trường học, rồi thanh niên qua đường ghé ăn chơi.
Sui gia nhà dì Ba Lúa từ huyện Cờ Đỏ, Cần Thơ sang đây chơi. Dì sui ở lại cũng lâu nên làm bánh cam, bánh còng bán buổi sáng trước cổng trường học, vừa đỡ buồn, vừa có thêm thu nhập phụ các con, các cháu.
Để làm được một mẻ bánh khoảng 150 chiếc, dì sui phải xay bột nước từ chiều hôm trước, đợi cho róc và ráo hết nước mất gần nửa ngày. Bên cạnh đó còn phải chuẩn bị nguyên liệu như đậu xanh, dừa, chuối, mỡ, đường. Cái gì cũng phải chọn lựa thật kỹ, nếu một thứ không ngon hay bị thiếu là bánh kém chất lượng ngay.
Công đoạn làm bánh chính thức được bắt đầu từ nửa đêm. Khi cả nhà vừa mới say ngủ thì dì đã dậy, nào nhóm bếp, nhào bột.Tôi đã cố gắng thật tỉnh mà khi dậy thì dì đã xong phần nhào bột. Tôi ngồi cùng dì trong ánh sáng bập bùng từ bếp và sự le lói của chiếc đèn nhỏ, cố gắng ghi nhớ từng bước một và học làm bánh.
Tôi mới thức làm bánh có một tẹo mà đã được bồi dưỡng ngay khi mẻ bánh đầu tiên ra lò, ngon ơi là ngon, dẻo ơi là dẻo và dòn ơi là dòn. Không biết bao giờ, tôi có thể tự làm được những chiếc bánh cam, bánh còng như thế để mời lại mọi người nhỉ.
Công việc cứ tuần tự như thế cho tới sáng thì những chiếc bánh cũng được xếp tuần tự trên mâm. Lát nữa, dì sui sẽ đội bánh đi bán, mỗi chiếc 500 đồng, 150 được khoảng 75 ngàn đồng, bỏ công làm lãi.
Đêm nào mà làm bánh, y rằng cả hai dì Ba cùng thức, vừa làm vừa trò chuyện, khi bánh ra lò hết thì trời đã hừng sáng. Một ngày mới lại bắt đầu, dì Ba Lúa lại chuẩn bị ra xã.
Tôi theo thanh niên tình nguyện trong ấp Diêm Điền đi gom tiền rác thải của các hộ gia đình chạy dọc theo trục lộ. Đó là một quãng đường khá dài nhưng vẫn không bằng sự thuyết phục, sự giải thích cho mọi người xung quanh về vệ sinh môi trường, về công việc thu gom rác thải.
Đó là những giờ cuối cùng của tôi ở Long Điền Tây và cũng kịp nhận ra mình đang chuẩn bị kết thúc Hành trình.
http://www.un.org.vn/mai/chuong22.htm
<bài viết được chỉnh sửa lúc 11.08.2007 04:25:01 bởi Ngọc Lý >