.

Sinh: 11 tháng 11 năm 1821 tại Moskva
Mất: 9 tháng 2 năm 1881 tại Sankt-Peterburg
Nghề: nhà văn
Tác phẩm chính: Anh em nhà Karamazov, Tội ác và Hình phạt..
Ảnh hưởng tới: Hermann Hesse, Friedrich Nietzsche, Gabriel García Márquez, Ernest Hemingway...
Ảnh hưởng bởi: Vladimir Solovyov

Fyodor Mikhailovich Dostoevsky (tiếng Nga: Фёдор Миха́йлович Достое́вский nghe (trợ giúp·chi tiết), thường phiên âm là "Đốt-xtôi-ép-xki") là một nhà văn nổi tiếng người Nga, sinh ngày 11 tháng 11 (lịch cũ: 30 tháng 10), 1821 và mất ngày 9 tháng 2 (lịch cũ: 28 tháng 1), 1881.

Cùng với Lev Tolstoi, Dostoevsky được xem là một trong hai nhà văn Nga vĩ đại thế kỷ 19. Các tác phẩm của ông có ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhiều nhà văn phương Tây thế kỷ 20.

Tuy nhiên ở Liên Xô, sau Cách mạng tháng Mười, người ta hầu như phủ nhận toàn bộ các sáng tác của Dostoevsky. Từ 1972, tác phẩm của Dostoevsky mới được nhìn nhận lại và đánh giá đúng mức.

Tiểu sử

Dostoevsky sinh năm 1821 ở Moskva, là con trai thứ hai trong gia đình có 7 anh em. Cha ông là Mikhail, vốn dòng dõi quý tộc nhưng đã sa sút, một bác sĩ quân y được biệt phái qua phục vụ tại bệnh viện Maryinski chuyên chữa trị các người nghèo. Vì là một người quá cứng rắn và thẳng thắn, ông bị sát hại bởi chính những người nông nô của mình. Sự việc này gây ảnh hưởng rất lớn tới Dostoevsky và, do đó, tội ác là đề tài thường gặp trong các tác phẩm của ông sau này.

Học xong bậc trung học, Fyodor được cha gửi theo học trường kỹ sư quân đội tại Sankt-Peterburg vào năm 1838; đây là một ngôi trường do Sa hoàng lập nên. Tuy đạt những kết quả học tập tốt đẹp, nhưng Fyodor cảm thấy đời sống sinh viên quá buồn tẻ. Ông thường dành thời giờ để đọc các tác phẩm nổi tiếng của Balzac, Gogol... và tiền bạc thì dành cho những cuộc ăn chơi. Chính trong thời gian này cha ông bị các nông nô sát hại.

Sau khi tốt nghiệp, Dostoevsky được điều về một đơn vị công binh, nhưng sau đó một năm ông xin giải ngũ.

Năm 25 tuổi, Dostoevsky bắt đầu cầm bút viết tiểu thuyết đầu tiên của mình Những kẻ bần hàn (Бедные люди). Cuốn sách rất được các nhà phê bình hoan nghênh, và nhà văn trẻ được gọi là một "Gogol mới". Sau đó ông tiếp tục sáng tác Con người kép (Двойник), Đêm trắng (Белые ночи)... Vào thời gian này ông đã mắc chứng bệnh động kinh.

Năm 1847, Dostoevsky làm quen với Mikhail Vasilevich Petrashevsky và bắt đầu tham gia vào các hoạt động chính trị, thuộc một nhóm hoạt động cải cách của Nikolay Nikolayevich Beketov, một nhân vật xã hội không tưởng, bị ảnh hưởng bởi các tư tưởng mới và cấp tiến từ phương Tây. Ông viết ra nhiều luận văn chính trị, những tài liệu này được phổ biến lén lút tới dân chúng.

Năm 1849, nhà văn trẻ Dostoevsky cùng với 15 người khác đã bị bắt và sau 9 tháng nằm tù trong hầm pháo đài Petropavlovskaya, tất cả bị đưa ra tòa, bị xét xử là có tội và sẽ bị xử bắn. Nhưng vào phút chót họ nhận được lệnh ân xá của Sa hoàng. Cùng các bạn, ông bị kết án 4 năm lao động khổ sai tại Omsk, thuộc tây nam miền Sibir lạnh buốt và 5 năm làm lính lao công chiến trường, phục vụ tại Semipalatinsk, cũng trong miền Sibir.

Trong thời gian sống cực khổ ở Sibir, ảnh hưởng bởi kinh Cựu Ước, thứ duy nhất mà Dostoevsky đọc khi đó, ông thay đổi tư tưởng cả về tôn giáo lẫn chính trị, trở thành một người ngoan đạo và bảo thủ, ủng hộ Sa hoàng. Cũng thời gian này, Dostoevsky quen với Maria Dmitrievna Isayeva, vợ một người bạn và ông cưới nàng sau khi người bạn đó chết.

Năm 1860, Fyodor Dostoevsky trở về Sankt-Peterburg và tiếp tục sáng tác. Ông xuất bản cuốn Những kẻ bị lăng mạ và tật nguyền (Униженные и оскорблённые, bản dịch tiếng Việt lấy tên là Những kẻ tủi nhục), rồi Ghi chép từ Ngôi nhà chết (Записки из Мертвого дома). Ông cũng bước chân vào lĩnh vực báo chí, cùng người anh trai Mikhail cho ra đời tờ Thời báo (Время) nhưng Sa hoàng đã đóng cửa tờ nhật báo này vì cho là có tính kêu gọi nổi loạn.

Chán nản, năm 1862 Dostoevsky quyết định rời khỏi nước Nga và đi du lịch châu Âu cùng với một người đàn bà đẹp tên Apollinaria Suslova. Trải qua nhiều cuộc vui chơi và cờ bạc, không còn tiền, ông phải viết thư về Nga để mượn bạn bè. Những hình ảnh này có thể thấy trong cuốn Con bạc (Игрок).

Dostoevsky trở về nước Nga sau cái chết của vợ (1864) và anh trai Mikhail (1865). Thời gian này, vì tiếp tục vướng vào cờ bạc, ông mắc nợ rất nhiều và phải sáng tác để trả nợ, nhưng không vì thế mà ông dễ dãi với những sáng tác của mình.

Năm 1864 xuất hiện cuốn Bút ký dưới hầm (Записки из подполья). Năm 1865, Dostoevsky bắt đầu viết Tội ác và hình phạt[1] (Преступление и наказание), một trong những tác phẩm quan trọng nhất của ông. Tội ác và hình phạt được đăng từng kỳ trên tờ báo "Người đưa tin Nga".

Vì nhu cầu viết nhanh hơn, theo lời khuyên của một người bạn, ông quyết định tuyển một thư ký. Đó là Anna Grigorievna Snitkina, một cô gái rất trẻ, mới 20 tuổi. Năm 1867, Dostoevsky kết hôn với Anna và cùng nhau đi du lịch châu Âu. Thời gian này ông sáng tác cuốn Thằng ngốc (Идиот).

Năm 1868, Anna sinh hạ đứa con gái Sonya nhưng bé gái này bị chết yểu sau vài tháng. Về sau, Dostoevsky có thêm 3 con: con gái Lyubov sinh năm 1869, con trai Fyodor sinh năm 1870 và con trai Alyosha sinh năm 1875.

Fyodor Dostoevsky trở lại Sankt-Peterburg vào năm 1871 và liên lạc với các nhóm bảo thủ. Trong hai năm 1871 và 1872, ông viết tác phẩm Lũ người quỷ ám (Бесы). Sức khỏe của ông luôn yếu kém sau những năm lao tù tại miền Sibir, chứng bệnh động kinh thêm nặng và thời gian này ông còn mắc bệnh lao phổi, rồi căn bệnh trở thành ung thư phổi.

Năm 1880, ông xuất bản cuốn Anh em nhà Karamazov (Братья Карамазовы). Đó là cuốn tiểu thuyết cuối cùng và được xem là lớn của ông. Với tác phẩm này, Dostoevsky được toàn thế giới công nhận là một trong những đại văn hào nước Nga.

Dostoevsky mất năm 1881 tại Sankt-Peterburg.


Câu nói nổi tiếng


Tác phẩm nổi tiếng

Những kẻ bần hàn (Бедные люди; tiếng Anh: Poor Folk; tiếng Pháp: Les Pauvres Gens – 1846)
Con người kép (Двойник; The Double; Le Double – 1846)
Đêm trắng (Белые ночи, bản dịch khác: Những đêm trắng; White Nights; Les Nuits blanches – 1848)
Ghi chép từ Ngôi nhà chết (Записки из Мертвого дома; The House of the Dead; Souvenirs de la maison des morts – 1862)
Những kẻ tủi nhục (Униженные и оскорблённые, tạm dịch: Những kẻ bị lăng mạ và tật nguyền; The Insulted and Humiliated; Humiliés et offensés – 1861)
Con bạc (Игрок; The Gambler; Le Joueur – 1867)
Bút ký dưới hầm (Записки из подполья; Notes from Underground; Les Carnets du sous-sol – 1864)
Tội ác và hình phạt[1]

http://vi.wikipedia.org/wiki/Fyodor_Mikhailovich_Dostoevsky

_______________________________________________





________________________________________________

sóng trăng xin được mang đoạn trao đổi này vào đây, mong HV09 vui lòng cho phép chia sẻ tin tức về tác phẩm của Dostoevsky, cảm ơn bạn:

Trích đoạn: HV09

Trích đoạn: AWMY

Thế nhân tiện nếu bạn có luôn các tác phẩm khác của Đốt tôi ép ki như là Gã khờ, Anh em nhà Karamazop, Lũ người quỷ ám, Những kẻ tủi nhục... thì share cho AWMY với nha

Đêm trắng của Dostoievski, tôi có bản pdf ở đây:

http://ntvan6959.googlepages.com/lovelystories

.