365 Lời khuyên sức khoẻ.
-
16.12.2006 23:28:48
Cảm lạnh
Hàng ngày, luôn có con số chừng 80 triệu người Mỹ bị cảm lạnh với các triệu chứng ho, ngạt mũi và chảy nước mũi (sổ mũi). Một người bị cảm lạnh tới 3-4 lần trong nǎm, là điều bình thường. Nếu bạn chưa bị cảm lạnh, thì đấy là một điều hết sức may mắn, vì nguyên nhân chứng cảm lạnh do rất nhiều loại vi-rút gây nên, và sự lây lan thật dễ dàng.
Lúc bắt đầu, bạn có thể thấy ngạt mũi, chảy một ít nước mũi, hắt xì hơi hoặc sốt nhẹ (có thể tới 39oC), tiến tới đau họng và ho. Thường thì sau 3 ngày tới 7 ngày là khỏi.
Cảm dễ lây từ người này sang người khác qua đường không khí do người bệnh ho và hắt xì hơi. Kết quả việc nghiên cứu cho thấy, bàn tay người bệnh thường dính mũi hay đờm, do khi ho hay hắt hơi, người bệnh thường lấy tay che miệng hay che mũi, sau đó, lau miệng hay lau mũi bằng khǎn. Bởi vậy, khi có bệnh để tránh lây lan sang người khác, nên:
- Rửa tay luôn.
- Khi ho, hắt hơi hay xì mũi phải dùng khǎn che, rồi gấp lại.
- Tránh bắt tay và đụng chạm vào người khác. Những đồng tiền và giấy bạc của người bệnh cũng là những vật trung gian truyền bệnh.
Về phía người bệnh, nên:
- Nằm nghỉ, nhất là trường hợp bị sốt.
- Uống nhiều nước nóng hoặc lạnh cũng được. Nước làm tan và rửa sạch phần nào các chất đờm ở họng, làm thông đường hô hấp.
- Dùng thuốc aspirin hay acetaminophen để giảm đau, nhức. Chú ý, từ 19 tuổi trở xuống, không nên dùng aspirin.
- Súc miệng bằng nước muối ấm. Uống nước trà pha mật ong nước chanh hay mút kẹo đều có tác dụng tốt để đỡ đau họng.
- Xông hơi.
- Món súp gà giò (gà nhỏ) có tác dụng thông mũi và ngắt bệnh
Làm thế nào khi bị sốt?
Không phải tất cả các tường hợp có thân nhiệt cao là sự trục trặc về sức khoẻ. Nhiều người khoẻ có thân nhiệt vào quãng trên dưới 37oC là bình thường. Nhưng nếu thân nhiệt lấy ở miệng tới 37o2 thì chắc chắn đã bị sốt.
Thường thân nhiệt của chúng ta thấp lúc sáng sớm và cao hơn vào buổi chiều và buổi tối. Thân nhiệt lấy ở hậu môn chính xác nhất và thường cao hơn thân nhiệt lấy ở miệng 0,3oC.
Nếu bạn lấy thân nhiệt ở miệng ngay sau khi uống nước nóng thì bạn cũng cơ thể tưởng lầm rằng mình bị sốt. Thân nhiệt của bạn có thể cao hơn bình thường do các nguyên nhân sau:
- Mặc nhiều quần áo quá.
- Vừa luyện tập hoặc hoạt động mạnh.
- Thời tiết nóng, ẩm.
- Lượng hoóc-môn tǎng, giảm (sau khi rụng trứng, thân nhiệt của phụ nữ thường tǎng cao).
Nếu thân nhiệt đo được từ 37o2 - 37o7C trở lên, chắc chắn là bạn đã bị sốt. Cần phải tới bác sĩ nếu hiên tượng này xảy ra:
- Với một trẻ em dưới 6 tháng tuổi.
- Nếu thân nhiệt đứa trẻ cứ giữ ở 38o3C (lấy ở miệng) hay 38o8C (lấy ở hậu môn) không thuyên giảm trong suốt 48 giờ.
- Cũng như vậy trong liền 5 ngày, đối với người lớn. Có các hiện tượng: cổ bị cứng, đau ngực, nôn ói, ỉa chảy, đi lảo đảo, phát ban, ho, đau tai.
Hiện tượng sốt dưới 40oC là bình thường. Nếu cao hơn 40oC và kéo dài, thì cần phải chữa trị.
Để làm dịu cơn sốt, hạ thân nhiệt, bạn nên:
- Uống nước hoặc nước trái cây. Lau người bằng khǎn ướt thấm nước mát 21oC.
- Uống aspirin hoặc acetaminophen với liều lượng thích hợp với độ tuổi cách 3-4 giờ một lần (những người dưới 19 tuổi và những người đau dạ dày không nên dùng aspirin).
- Nằm nghỉ, không hoạt động.
- Không mặc nhiều quần áo hoặc đắp chǎn, mền quá dày.
- Tránh cử động mạnh.
Trị chứng đau họng vùng thanh quản
Đau thanh quản là bệnh của nhà chính trị, các tài tử, diễn viên, các thầy cô giáo: vì họ phải nói nhiều. Nhiều môn thể thao kích thích người la hét như jockey, bóng rổ cũng khiến các đấu thủ bị đau thanh quản.
Không khí ô nhiễm, một cǎn phòng nhiều khói thuốc lá cũng là một nguyên nhân gây bệnh. Khi bạn bị đau thanh quản tiếng nói của bạn bị khàn, yếu, có khi khó nói hoặc nói không ra tiếng. Họng đau rát, có thể kèm theo hiện tượng sốt, ho, khó nuốt.
Những lúc đó, nếu tiếp tục hút thuốc, uống rượu, ra ngoài trời lạnh nói nhiều, hát, hét đều làm cho bệnh nặng thêm. Bình thường, phải nằm nghỉ, hạn chế nói ít nhất là 2 ngày.
Nếu bệnh kéo dài hơn một tuần lễ không thuyên giảm, lại kèm thêm các hiện tượng như sốt, ho ra máu hoặc đờm màu vàng - hay nâu sẫm thì nên lại bác sĩ ngay.
Trong các trường hợp nhẹ, có thể trị bệnh tại nhà và chú ý:
- Tránh nói, nếu cần có thể làm hiệu thay nói.
- Nếu giảm nói, nên nói khẽ.
Mở máy điều hoà làm ấm phòng ngủ; là chỗ bạn ở lâu trong ngày.
- Uống nhiều nước ấm (nước trà pha mật ong rất tốt).
- Tắm vòi hoa sen hay ngâm mình trong nước nóng.
- Không hút thuốc và tránh những nơi có hút thuốc.
- Ngậm thuốc đau họng.
- Nếu cần, dùng aspirin để giảm đau.
Làm thế nào để đỡ đau họng
Chúng ta đã nói tới chứng đau thanh quản. Vì thanh quản ở họng nên đau thanh quản cũng thấy đau họng. Trong bài này, chúng ta đề cập tới bệnh đau họng do vi rút hay do vi khuẩn.
Vi khuẩn có thể làm đau họng là loại streptococus thường gây sốt cao, nhức đầu, sưng họng kèm theo sự nổi hạch ở cổ. Nếu đau họng vì vi-rút thì không có các triệu chứng trên. Tuy vậy, nhiều trường hợp đau họng do vi khuẩn ở trẻ em đã làm bác sĩ lúng túng trong việc chẩn đoán vì cũng không triệu chứng gì, nhưng nếu không chữa kịp thời, bệnh này có thể dẫn tới nhiều biến chứng như viêm thận, suy tim kể cả áp-xe. Do đó, bác sĩ cần chẩn đoán bệnh thuộc loại nào, để quyết định có cần cho thuốc kháng sinh hay không. Một liều thuốc kháng sinh có khi phải uống liền trong 10 ngày.
Chúng ta có thể làm họng đỡ đau rát bằng các biện pháp sau:
- Súc miệng luôn bằng nước muối ấm.
- Uống nhiều nước ấm, ǎn súp, uống trà pha mật ong ấm.
- Sưởi ấm phòng ngủ.
- Không hút thuốc.
Tránh ǎn chất cay hay kích thích như hạt tiêu, bột cà ri....
- Mút đường phèn hay kẹo cứng.
- Nếu sốt, có thể dùng thuốc như aspirin hay acetaminophen (acetamol). Cấn chú ý, từ 19 tuổi trở xuống không nên dùng aspirin. Người có bệnh đau dạ dày, không được uống aspirin.
Viêm xoang
Xoang nằm trên đường đi của không khí, qua mũi vào phổi. Khi đi qua xoang, không khí được sưởi ấm. Nếu xoang bị viêm nhiễm, sưng phồng bạn sẽ bị ngạt mui, nhức đầu, ho và nhiều khi đau đầu tới mức không ngủ được. Nếu bạn hút thuốc và có hiện tượng bất bình thường ở mũi, các triệu chứng trên sẽ nặng hơn, như:
- Đau đầu.
- Nghẹt mũi, rỉ mũi thường có màu vàng sẫm.
- Nhức đầu, ở trán và phần mặt trên, vùng mũi và hàm trên.
- Khi nằm, cảm giác đau nhức thường tái diễn mỗi khi trở mình và tạm ngưng khi ngồi dậy.
- Có thể sốt.
Hít một hơi không khí lạnh có thể làm dịu đau hoặc:
- Uống nhiều nước để mũi được thông.
- Uống aspirin hay acetaminophen để giảm đau.
- Dùng thuốc nhỏ mũi
Chú ý:
- Không dùng aspirin cho người từ 19 trở xuống.
- Không nên nhỏ mũi quá 3 ngày liền vì như vậy, mũi sẽ quen việc dùng thuốc, không có thuốc là mũi lại ngạt.
- Không nên dùng ống nhỏ mũi người khác đã dùng để tránh bị lây, nhiễm.
- Nếu việc điều trị ở nhà không có kết quả gì, nên đi khám bác sĩ TAI - MũI - HọNG, để nếu cần, sẽ phải uống thuốc kháng sinh.
Trường hợp xoang nặng, phải tiến hành tiểu phẫu thuật.
Viêm phế quản (cuống phổi )
Nếu bạn lên một cơn ho không sao nén lại được, cơn ho tưởng chừng như bốc từ dưới ngón chân bốc lên, thấm thía toàn thân, thì đúng là bạn bị viêm cuống phổi, còn gọi là viêm phế quản rồi.
Người ta phân biệt viêm phế quản cấp tính và viêm phế quản mạn tính, cǎn cứ vào thời gian bệnh tồn tại và hậu quả của bệnh.
Viêm phế quản cấp tính thường sinh ra do lớp màng nhầy ở phế quản bị vi-rút tấn công, hoặc bị viêm nhiễm vì môi trường (khói thuốc lá chẳng hạn), khiến phế quản bị sưng và đau rát. Viêm phế quản thường dẫn tới viêm xoang hoặc viêm các đường hô hấp. Bệnh có thể lâu từ 3 ngày tới 3 tuần lễ.
Triệu chứng đầu của viêm phế quản cấp tính là ho, người ớn lạnh, sốt thấp, đau họng và bắp thịt.
Cách chữa trị:
- Xông mũi bằng cách hít hơi nước nóng (nếu có dụng cụ hay máy hít càng tốt).
- Phun thuốc bằng máy phun vào họng.
- Dùng thuốc kháng sinh.
- Dùng aspirin hay acetaminophen để trị sốt và đau nhức.
- Dùng thuốc long đờm và kích thích ho để tống đờm ra.
- Nằm nghỉ
- Uống nhiều nước.
- Không hút thuốc.
Để sức khỏe phục hồi hoàn toàn, nhiều khi phải cần tới 1 tháng. Nếu sau khi chữa trị 1 tuần, không thấy bệnh thuyên giảm, cần đi khám bác sĩ, vì có thể bệnh chuyển sang thành viêm phổi.
Người bị viêm phế quản mạn tính ho nhiều và có nhiều đờm hơn, bệnh có thể kéo dài từ 2 tháng tới 2 nǎm - phần lớn là đàn ông. Cǎn bệnh thường làm các phế nang bị tổn thương ảnh hưởng tới chức nǎng thở ra, hít vào của phổi nên có ảnh hưởng xấu tới toàn hệ thống hô hấp.
Những triệu chứng của viêm phế quản mạn tính là:
- Hơi thở ngắn khi hít vào.
- Thời gian nghỉ giữa thở ra hít vào, ngắn.
- Ho có đờm đặc, vàng.
Những người dễ mắc chứng viêm phế quản mạn tính là những người ở trong vùng không khí bị ô nhiễm của khu công nghiệp; những công nhân tiếp xúc với bụi kim loại, sợi bông, vải; những người hút thuốc lá.
Đề phòng bệnh viêm phế quản mạn tính, nên:
- Tránh những nơi ô nhiễm. Nếu cần thiết phải có mặt, nên có bǎng che mũi, miệng.
- Không đi ra đường trong thời gian khí bị ô nhiễm nặng.
- Dùng các thứ thuốc long đờm, thông khí quản và các thuốc kháng sinh khi bị bệnh, theo sự chỉ dẫn của thầy thuốc.
- Nếu bệnh kéo dài quá một tuần, nhất thiết phải đi khám bệnh, coi có phải bệnh tiến triển thành viêm phổi hay không.
Bệnh ngứa trong mùa đông
Mùa đông, người ta hay bị ngứa. Nguyên nhân là da khô đến mức có chỗ bị nứt nẻ và sưng phồng.
Chữa bệnh ngứa mùa đông là làm thế nào cho da giữ được độ ẩm, không mất nước trong khi không khí ở ngoài khô. Bởi vậy, không nên tắm nhiều lần trong ngày vì nước và xà phòng làm tan chất nhờn bảo vệ da. ở người cao tuổi, lượng chất nhờn này có xu hướng giảm.
- Dùng loại xà phòng nhẹ, đặc biệt.
- Tắm xong nên dùng khǎn thấm nước trên mình, hơn là lau khô.
- Tránh ngâm tay vào nước nóng và những chất tẩy rứa. Nếu cần thiết, nên dùng gǎng tay bảo vệ.
- Tránh ngồi gần lò sưởi quá.
Dùng máy phun, giữ độ ẩm cho phòng ở.
(Sưu Tầm)