Hôm nay mới tổng hợp để có vài nét giới thiệu về
chateaux de la Loire. Một phần cũng vì yêu thích vùng đất với nhiều lâu đài to đẹp, với những nét văn hoá lịch sử đặc sắc của nước Pháp. Một phần cũng vì muốn giới thiệu đến bà con sắp đi thăm các lâu đài xứ Pháp và đặc biệt ở vùng này một vài nét điển hình, để nếu có điều kiện đến thăm, bạn sẽ có một chút khái niệm ban đầu và sẽ tìm hiểu sâu hơn trong chuyến đi.
Chateaux de la Loire (Lâu đài thành Loire) là quần thể các lâu đài nằm rải rác dọc theo dòng sông Loire và vài nhánh nhỏ của nó như la Cher. Vùng này có tên gọi « Vallée de la Loire » hay «Pays de la Loire».
Sơ qua về bối cảnh lịch sử lúc mà các lâu đài này được xây dựng :
Đó là khoảng thế kỷ 15 đến thế kỷ 17. Nước Pháp lúc đó không rộng và trải dài xuống tận bờ biển Địa Trung Hải như ngày nay. Bản thân vùng Dauphiné của tôi đang sống cũng chưa thuộc Pháp. Dauphiné thuộc Pháp khoảng nắm 1450. Nhưng một trong những nguyên nhân khiến cho lãnh chúa vùng Dauphiné tan ra bại sản, phải bán đất nước mình cho Pháp là vì lãnh chúa là người khá đua đòi. Khi nhìn thấy nước Pháp bên cạnh mình đẹp đẽ với những toà lâu đài ở Paris, rồi ở vùng vallée de la Loire. Không chịu kém miếng, vị lãnh chúa vùng Dauphiné cũng bỏ tiền ra xây dựng một cái lâu đài rất đẹp, to và hoành tráng ở cách Grenobe khoảng 25km. Cái lâu đài này nằm trên một ngọn núi nhỏ thuộc dải Vercors. Lâu đài này ngốn nhiều tiền của, rồi cộng thêm cuộc thập tự chinh không thành công khiến lãnh chúa vùng Dauphiné nợ chồng chất và phải bán nước đi để trả nợ. Tuy nhiên, lâu đài này không còn nữa, những dấu tích còn lại là một đống đổ nát và vài bức tường còn trơ trọi với thời gian.
Nước Pháp ngày ấy bé nhỏ, không có dải Côte d’Azur đẹp và trong lành cho các vị vua chúa, công tước nghỉ hè. Vùng đất
Vallée de la Loire ngày ấy, nằm ở phía Nam nước Pháp, khí hậu trong lành, mùa đông thì không quá lạnh, mùa hè thì lại không quá nóng như ở Paris. Xung quanh lại là những cánh rừng trải dài vô tận. Phong cảnh hữu tình, nên thơ với dòng sông Loire yên bình chảy qua. Quả là địa điểm lý tưởng để các vua chúa xây lâu đài nghỉ ngơi, săn bắn. Là nơi diễn ra hội hè tiệc tùng, những thú vui vua chúa. Trong vòng khoảng 100 năm từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 16, hàng loạt lâu đài đẹp đẽ tráng lệ (so với ngày ấy mà thôi) được dựng lên. Không phải chỉ có vua nước Pháp mới có tiền xây dựng lâu đài (gọi là
château royal), mà các vị công tước, công hầu nhiều tiền lắm của cũng bỏ ra xây dựng những lâu đài của riêng mình. Tất cả có khoảng 30-40 lâu đài lớn nhỏ khác nhau đã mọc lên. Tuy các lâu đài đều có ảnh hưởng lẫn nhau và thể hiện cái hồn của thời đại ấy. Ta vẫn nhận ra mỗi lâu đài có một vẻ đẹp riêng, có một nét kiến trúc riêng, cũng như một lịch sử với những câu chuyện riêng gắn liền với một thời kỳ lịch sử Pháp. Thời
renaissance phục hưng.
Nếu như vùng
Dauphiné và
Savoie với dải
Alpes cao ngút ngàn, phong cảnh hùng vĩ tráng lệ. Thì vùng
Vallée de la Loire lại là vùng đất bằng phẳng trải dài, những cánh rừng rậm rạp với nhiều loài muông thú lạ, đó là mục tiêu của những cuộc săn bắt hoàng gia ngày ấy.
Thế còn các nước láng riêng xung quanh Pháp ngày ấy thì sao ? Đức và Ý đều chưa có tên trên bản đồ. Hai nước láng giềng này còn trong thời kỳ chia nhỏ thành các vương quốc. Tuy nhiên, nước Ý có thể nói là cái nôi văn hoá, kiến trúc, nghệ thuật nổi bật nhất trong giai đoạn ấy. Trong 1000 năm trung cổ, các nước Châu âu bao phủ bởi một màu đen. Màu đen của những chiếc áo thầy tu, của công giáo, thế lực thống trị xã hội thời ấy. Màu đen của nền văn minh La Mã lụi bại, không còn ngóc dậy được. Màu đen của sự u tối, u mê mà nhà thờ muốn áp đặt lên con người cho dễ cai trị. Ta cũng phải nhớ lại rằng, cái đêm trường trung cổ ấy, chỉ có các tu sĩ mới biết đọc, biết viết.
Tuy nhiên, ngọn lửa của tri thức, của văn minh La Mã vẫn không bị dập tắt hoàn toàn, nó sống leo lét như ngọn đèn dầu bền bỉ bên trong những nhà thờ tăm tối. Ngọn lửa leo lét ấy chỉ đợi có ngọn gió xuân, là sẽ bùng nên thành ngọn lửa lớn, xoá tan bóng đen ảm đạm. Ngọn gió xuân ấy là thời kỳ Renaissance, là thời kỳ phục hưng lại giá trị đích thực, nhằm đẩy lùi bóng tối của nhà thờ. Thời kỳ này đẫm máu đau thương với những cuộc chiến tranh tôn giáo, tranh giành quyền lực và ảnh hưởng một bên là nhà thờ, một bên là nhà vua lên dân chúng. Ánh sáng của thời phục hưng đến trước tiên là ở các vương quốc bên Ý. Venise, Valence, Florence, Milan, etc. là những thành phố đẹp, sầm uất. Kiến trúc nhà cửa thì nổi tiếng, văn hoá, nghệ thuật bùng nổ với những bức tranh muôn màu sắc, chứ không còn một màu đen như trước. Mình phải nói dài dài giới thiệu về nước Ý như vậy, vì nó có ảnh hưởng rất lớn đến kiến trúc của các
chateaux de la Loire. Ngày ấy, các vua nước Pháp coi Ý như một cái nôi của văn minh. Họ thường tổ chức những cuộc viếng thăm đất nước này, rồi về Pháp bắt chước cho xây dựng những toà lâu đài với kiến trúc, văn hóa giống như vậy. Nhiều kiến trúc sư nổi tiếng, nhà khoa học nổi tiếng của Ý cũng được mời về Pháp làm việc, xây cất các lâu đài ở
Vallée de la Loire như
Leonard De Vinci, etc.
Ngày nay,
Chateaux de la Loire được UNESCO xếp hạng là di sản chung của loài người
patrimoine mondial de l’humanité.
1. Chateau de Chambord 
Trước tiên phải nói rằng, đây là lâu đài đế vương
château royal lớn nhất trong quần thể lâu đài ở đây. Một địa điểm mà bạn không thể bỏ qua trong hành trình của mình.
Về kiến trúc :
- Đây là một kiệt tác về kiến trúc thời trung cổ với 440 căn phòng, 80 cầu thang, 365 lò sưởi và 800 cột trụ với những cái chóp nhọn chót vót trên cao được khắc hoạ thật tinh sảo. Năm 1516, vua Francois I sau chuyến đi sang Ý đã mời được Leonard de Vinci về giúp sức xây dựng lên toà lâu đài này. Tuy nhiên, vua Francois I cũng không có nhiều thời gian sống ở đây ngoài vài cuộc đi săn thì chết. Sau cái chết của Francois I, lâu đài bị bỏ hoang. Sau đó
château de Chambord còn qua tay vài người nữa như
Gaston d’Orleans thì mới đến tay vua
Louis XIV.
Louis XIV cho tu sửa lại, và biến nó thành nơi ở thứ hai sau
Versailles. Chính vì thế, kiến trúc bên trong của
Chambord hiện nay giống với kiến trúc nội thất của
Versailles.
- Nói đến kiến trúc của
château de Chambord thì không thể bỏ qua cầu thang xoắn (
escalier à double hélice). Đây là kiến trúc độc đáo có một không hai của
Leonard de Vinci. Cái cầu thang này gồm hai cầu thang riêng biệt với nhau, cuốn lấy nhau từ tầng trệt lên tầng trên nhưng lại không giao nhau. Nếu như bạn xuống một cầu thang, tôi leo lên ở cầu thang kia, chúng ta có cảm giác như thể đi cùng một cầu thang nhưng lại không bao giờ gặp nhau trên đường đi.
Vài câu chuyện thú vị liên quan đến château de Chambord :
- Chúng ta đều đã được học trong văn học lớp 7 hay 8 gì đấy một nhà văn lớn của Pháp tên Molière, với một trích đoạn nổi tiếng « gã trưởng giả học làm sang » trích từ tác phẩm « Bourgeois gentilhomme » (chịu chả biết tên cuốn truyện này dịch ra tiếng Việt là gì ? hay là trùng tên với cái tên trích đoạn – Gã trưởng giả học làm sang ?). Không biết khi mọi người học thế nào, chứ khi mình còn đi học, trong những đợt diễn văn nghệ thì hầu như các lớp thường dựng vở kịch này. Hài hước, dí dỏm với những câu như « đôi mắt đẹp của nàng làm tôi say đắm » hay «say đắm tôi đôi mắt đẹp của nàng » , etc. Tại sao tôi lại nói nhiều về Molière và tác phẩm
Bourgeois gentilhomme này ? Vì
Molière trình làng vở kịch này lần đầu tiên ở Château de Chambord ngày 14/10/1670.
2. Château d'Azay-le-Rideau 
3. Château de Chenonceau 
4. Château de Cheverny 
5. Château d'Ambroise 
6. Château de Valençay 
7. Château médiévial de Chauvigny 
etc ......