Tiếng Mưa
Tản văn của Đức Trí
Tôi rất thích những đêm mưa. Những đêm cuối xuân đầu hạ nằm nghe mưa rào gõ ràn rạt trên mái ngói. Nghe tiếng ếch kêu tưng từng như mở hội.Sáng ra trời trong và mát vạn vật như sáng bừng lên. Cánh đồng lúa chiêm sau cơn mưa trỗi dậy thở hơi thở phập phồng như co gái đang tuổi dậy thì. Những đêm mưa tháng bảy rơi rả rích trên mái nhà, mưa lai rai suốt đêm. Gần sáng trời se se lạnh, kéo tấm chăn đơn tới cổ, nghe hơi ấm dịu dàng ủ bên trong với tiếng mưa gõ nhịp bên ngoài mới thích làm sao.
Qua đi những năm tháng tuổi thơ với những đêm mưa nằm bên cạnh bố hưởng sự ấm êm sung sướng tôi đã thấy rằng còn có những cơm mưa nhọc nhằn, những cơn mưa làm lũ. Những cơn mưa vào độ tháng tư khi lúa chiêm mới hoe hoe sắp chín. Những đám mấy đen cuồn cuộn kéo về. Những trận mưa đổ sầm sập như trút nước. Tiếng sấm sét ì ầm như doạ nạt. Bà mẹ ngước đôi mắt âu lo nhìn trời mà lòng thầm vái van cầu khẩn.
"Lúa chiêm là lúa chiêm bao
Một đêm đến sáng thì nào thấy đâu"
Ôi câu ca có tự bao giờ mà nghe não nề ghê sợ. Sau một đêm mưa như thế làng tôi hối hả xuống đồng. Người người hăng hái say sưa quyết giành cho được miếng cơm đang có nguy cơ mất trắng. Lúa chiêm phải gặt ngâm thì sự nhọc nhằn lại tăng lên gấp bội. Buổi sáng nước mới tới đùi, gần trưa đã lên đến bẹn rồi đến thắt lưng. Chân tay ngâm nước bợt bạt nhăn nheo, tê mỏi vô cùng. Gồi lúa ngâm nước nặng như đeo thêm đá. Những gánh lúa sĩnh nước dằn trên vai người gánh như nhấn người lún sâu thêm vào đất.
Một chiều đập lúa cơn mưa lấp ló đằng đông. Một cái mễ đứng chìa lưng cõng hòn đá lớn. Hai người đập lúa đứng hai bên. Tay cầm chắc cắng néo (thứ nông cụ của một thời đã xa) ghì chặt gồi lúa và đập thật đều tay vào đá. Hơi nóng bốc lên từ sân gạch. Mồ hôi ướt đầm lưng áo. Mồ hôi thánh thót rơi trên má. Bì bụp, bì bụp. Hơi thở lào phào. Mệt và nóng. Tay đập nhan hơn, gắng cho xong, cho kịp. Bà mẹ ngừng tay nhìn trời lại giục thêm con gái: "Cố cho xong kẻo dở dang con ạ". Nhưng mà không kịp được rồi. Gió đã nổi lên, cơm mưa kéo đến. Vội vàng gấp gáp, chuyển nhanh lúa hạt vào nhà.
Nhà của người nông dân không chỉ dùng để ở. Nó là cả một phân xưởng sản xuất với lỉnh kỉnh những cày bừa, cuốc xẻng, thủng mủng nong nia. Bây giờ nó thành kho chứa, lại thành luôn sân phơi. Lúa phải tãi ra khắp nền nhà cho hả bớt hơi nóng, cho bay bớt nước mưa, tránh cho lúa khỏi mọc mầm, giữ cho hạt cơm thơm dẻo. Căn nhà vốn chật giờ lại càng thêm chật.
Có những cơn mưa vào độ tháng năm, tháng sáu. Mưa không to mà dai dẳng. Mưa suốt cả ngày. Mưa suốt nhiều ngày Có khi kéo hàng nửa tháng Mưa lác đác, lai rai có lúc lại rào rào một thôi nặng hạt. Có khi bừng nắng một góc trời, trong ánh nắng hoe hoe hạt mưa vẫn rơi tới tấp. Trong mưa bố vẫn đi cày, mẹ vẫn đi cấy.
"Tháng năm , tháng sáu,
Đầu ráo, áo ướt"
Câu ca nhắc nhở mọi người phải coi mưa như không có Quần áo ướt át, nhớp nhúa. Nước mưa lẫn với mồ hôi thật bứt rứt khó chịu. Nhưng mà vẫn hăng say làm việc. Mọi người vãn thấy rất vui, niềm vui khi cây mạ được cấy xuống đồng. Một mùa làm lụng sắp xong.
"Tháng chín mưa rươi
Tháng mười mưa cữ"
Những cơm mưa vào độ ấy dầm dề trong cả tháng trời. Bọn trẻ chúng tôi chân đất tới trường, lội trong lấy thụt. Những đôi chân học trò dầm trong bùn nhão bị nước ăn tối về sưng tròn, nhức buốt. Còn biết bao những cơn mưa lam lũ đã trải suốt nhiều đời người, những người nông dân ở một miền quê nghèo khó. Quanh năm đối mặt với nắng nôi mưa gió nên người nông dân chỉ có một niềm cầu khẩn: Cầu cho mưa thuận gió hoà.
Những năm mưa thuận gió hoà, việc đồng áng thật là nhẹ nhõm. Những cơn mưa khi ấy là lộc trời ban. Những buổi chiều mưa cả nhà quây quần. Trẻ em thì chơi bài. Người lớn ngồi uống trà bàn chuyện tương lai, một tương lai ngời ngời sáng lạn. Có những ngày hè trời nắng như nung. Buổi chiều cơn mưa kéo đến. Rồi mưa trút ào ào, mưa liền cho đến tối. Trời đang nắng bỗng dịu dần rồi mát lạnh. Đêm ấy thật là một đêm được hưởng lộc trời.
Từ ngày đổi mới, kinh tế khá lên, cung cách làm ăn cũng khác. Chẳng còn đâu cảnh đập gồi lúa vào hòn đá. Cái néo đập lúa trở thành kỉ niệm xa xăm của một thời khó nhọc. Bây giờ máy tuốt lúa kêu ro ro, vừa nhẹ nhàng, vừa nhanh chóng. Hệ thống kênh mương chằng chịt. Nước được bơm lên từ sông, nước được tháo ra từ hồ. Chẳng còn đâu cái cảnh tát nước theo mưa như ngày xưa nữa. Bây giờ tiếng mưa trong đêm mùa hạ là bản nhạc mát lành Tiếng mưa trong đêm mùa thu là bản nhạc êm đềm ấm áp. Trong tiếng mưa rơi như thấy bừng lên sức sống của cỏ cây hoa trai, thấy tâm hồn như trong mát hơn lên.
***
<bài viết được chỉnh sửa lúc 20.03.2007 16:39:59 bởi Lai Ly Anh Van >