Phỏng Dịch Đường Thi - SongNguyễn HànTú

 

 

**************************************************

 

Ẩm Tửu Khán Mẫu Đơn
*** 
Kim nhật hoa tiền ẩm
Cam tâm túy sổ bôi
Đản sầu hoa hữu ngữ
Bất vị lão nhân khai.
*** 
Lưu Vũ Tích
 
Dịch nghĩa:
(uống rượu, xem hoa mẫu đơn)
(hôm nay uống rượu trước hoa)
 (đành lòng say sưa vài chén)
(nhưng ta buồn, vì nếu hoa biết nói)
(sẽ cho biết hoa nở chẳng vì ta)
 
 *****
Xem Hoa
 
Trước hoa ly rượu vân vê
Hứng cao nhấm nháp vài ly đỡ buồn
Nếu hoa nói được sẽ hờn
Rằng hoa chẳng nở vì thương tình già.
***
SongNguyễn HànTú

Anh Vũ Châu
***
Anh vũ lai quá Ngô giang thủy
Giang thượng châu truyền Anh Vũ danh
Anh vũ tây phi Lũng sơn khứ
Phương châu chi thụ hà thanh thanh
Yên khai lan diệp hương phong khởi
Ngạn giáp đào hoa cẩm lãng sinh
Thiên khách thử thời đồ cực mục
Trường châu cô nguyệt hướng thùy minh?
***
Lý Bạch
 
Ghi chú: Lý Bạch năm 56 tuổi bị lưu đày đi huyện Dạ Lang ở tỉnh Quý Châu.Khi chờ đò ngang để qua sông Trường Giang, ông làm bài này.

 

 

 
鸚鵡洲春望
 
悵望春襟鬱未開
重臨鸚鵡益堪哀
曹公尚不能容物
黃祖何因反愛才
幽島暖聞燕雁去
曉江晴覺蜀波來
誰人正得風濤便
一點輕帆萬里回
 
崔塗
 
Anh Vũ Châu Xuân Vọng
***
Trướng vọng xuân khâm uất vị khai
Trùng lâm Anh Vũ  ích kham ai 
Tào công thượng bất năng dung vật
Hoàng Tổ hà nhân phản ái tài
U đảo noãn văn Yên nhạn khứ 
Hiểu giang tình giác Thục ba lai
Thùy nhân chính đắc phong đào tiện   
Nhất điểm khinh phàm vạn lý hồi.
***
 Thôi Đồ
 
Ghi chú: Anh Vũ châu là 1 bãi trên sông Trường Giang, phía tây nam huyện Hán Dương,
tỉnh Hồ Bắc. Thời Tam Quốc, Nể Hành có tài văn thơ, nhưng tính cao ngạo, bị  Tào Tháo ghét .
Tào Tháo mượn tay Hoàng Tổ giếtt, xác chôn tại bãi này.
 
Dịch  nghĩa:
(ngắm cảnh xuân trên bãi Anh Vũ)
(buồn bã ngắm cảnh xuân mà u uất chưa nguôi)
(khi trở lại bãi sông Anh Vũ đầy xót xa này)
(Tào Tháo đã không dung ai rồi)
(thì Hoàng Tổ sao dám trọng tài ai)
(đảo vắng nghe thấy nhạn xứ Yên bay đi)
(sông lặng sáng sớm cảm được sóng xứ Thục tới)
(ai là người có sóng gió huận tiện)
(để đưa một cánh buồm nhẹ từ muôn dặm trở về)
 
 
 
Ngắm cảnh xuân nơi bãi Anh Vũ
***
Nhìn sầu thảm, cả lòng xuân u uẩn
Xót xa thêm nơi Anh Vũ bãi sông
Ai đã từng bị Tào Tháo bất dung
Thì Hoàng Tổ trọng người tài sao đặng
Nhạn xứ Yên bay xa rời đảo vắng
Sóng Thục tràn trên sông lặng ban mai
Nào ai người thuận sóng gió ý trời
Cho buồm nhẹ được xuôi về bến cũ.
***
SongNguyễn HànTú
 

 

Bạc Tần Hoài
*
Yên lung hàn thủy nguyệt lung sa
Dạ bạc tần Hoài cận tửu gia
Thương nữ bất tri vong quốc hận
Cách giang do xướng “Hậu Đình Hoa”.
*
Đỗ Mục
***
Dịch Nghĩa:
*
(ghé bến sông Tần Hoài)
*
(sông lạnh mờ trong khói, ánh trăng giãi trên cát)
(đêm ghé bến trên sôngTần Hoài, cạnh quán rượu)
(đào hát không biết mối hận mất nước của bài hát)
(nên bên kia sông vẫn hát bài “Hậu Đình Hoa”)
***
Ghi chú:  Tần Hoài, tức sông Hoài, phát nguyên từ t. Hà Nam, qua t. An Huy, t. Giang Tô,
 vào hồ Hồng Trạch rồi mới ra biển Đông.
 Hậu Đình Hoa:  tên khúc hát ủy mị thịnh hành cuối đời Trần Hậu Chủ, ông vua                      
 hoang dâm, xa xỉ vô độ để nhà Trần mất nước về tay nhà Tùy năm 589.
 
 
*****
Đậu Thuyền Trên Bến Sông Tần Hoài
***
Khói lan, trăng giãi mơ hồ
Đêm khuya thuyền đậu bên bờ Hoài giang
Quặn lòng nghe vẳng bên sông
“Hậu Đình Hoa” vẫn rượu nồng vui ca.
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 

Bạch Vân Tuyền
***          
Thiên Bình sơn thượng Bạch Vân tuyền
Vân tự vô tâm thủy tự nhàn
Hà tất bôn xung sơn hạ khứ
Cánh thiêm ba lãng hướng nhân gian
*
Bạch Cư Dị
***
Dịch Nghĩa:
(suối Bạch Vân)
(trên núi Thiên Bình có suối Bạch Vân)
(mây tự nó vô tâm, nước tự nó êm đềm)
(đâu cần phải đổ xô xuống núi)
(gây thêm lụt lội cho người ta)
*****
 
Suối Bạch Vân
***
Bài 1
Bạch Vân ẩn giữa Thiên Bình
Mây ôm lờ lững vui tình gió trăng
Được chi bỏ núi xuống đồng
Quyện trong nhân thế trùng trùng phong ba
 
Bài 2
Quanh co dòng Bạch lưng trời
Mây ôm, núi quyện êm trôi tháng ngày
Phải không nhập cõi thế này
Có đâu chịu cảnh đọa đầy nhân sinh
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 
Ba Lĩnh Đáp Đỗ Nhị Kiến Ức  
                      * 
Ngọa hướng Ba sơn lạc nguyệt thì
Lưỡng hương thiên lý mộng tương tư
Khản đản bộ binh thiên ái tửu
Dã tri quang lộc tối năng thi
Giang đầu xích diệp phong sầu khách
Ly ngoại hoàng hoa cúc đối thùy
Kỳ mã vọng quân phi nhất độ
Lãnh viên thu nhạn bất thăng bi
*
 Nghiêm Võ
*
Dịch Nghĩa :
(ở núi Ba, đáp lại bài thơ Đỗ Nhị gửi tặng)
*
(nằm hướng về núi Ba lúc trăng lặn)
(mơ tưởng tới nhau dù hai quê cách ngàn dặm)
(kẻ bộ binh này chỉ ưa thích rượu)
(quan quang lộc làm thơ giỏi nhất)
(lá phong đỏ ở đầu sông làm khách buồn)
(hoa cúc vàng bên dậu đang nở vì ai)
(đã hơn một lần ghìm ngựa hướng trông về quê ông)
(chỉ thấy vượn đông nhạn thu thật là buồn)
*
Ghi chú:  Đỗ Nhị tức là Đỗ Phủ, vì ông là con thứ hai trong gia đình.
*****
Đáp Thư Đỗ Phủ
***
Nằm hướng núi Ba
Lúc trăng dần khuất
Nhớ về người quê ngàn xa cách biệt
Bên men nồng riêng gã võ quan này
Quang Lộc người đã nức tiếng thơ hay
Lòng buồn bã nhìn lá phong đổi sắc
Nơi quan ải, bờ dậu đầy hoa cúc
Đã bao lần ghìm cương ngựa ngóng ai
Vượn tái tê
Cánh thu nhạn...
Ngậm ngùi
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

Bách Thiệt
 
***
Bách thiệt lai hà xứ?
Trùng trùng chỉ báo xuân
Tri âm kiêm chúng ngữ
Chỉnh cách khởi đa thân
Hoa mật tàng nan kiến
Chi cao thính chuyển tân
Ngộ thì như phát khẩu
Quân trắc hữu xàm nhân
*
 Đỗ Phủ
Dịch nghĩa:
(trăm lưỡi, ý nói con chim khiếu)
(chim khiếu từ đâu lại đây?)
(hàng đàn báo hiệu mùa xuân)
(biết nhại tiếng mọi loài)
(khi múa cánh như có nhiều thân)
(ẩn trong hoa rậm khó thấy)
(trên cành cao nghe càng hay)
(gặp ông, nếu nó mở miệng)
(bên ông như có người nói xàm)
*
 
Chim Khiếu
***
Khiếu ơi từ đâu đến
Làm rộn rã mùa xuân
Líu lo bao giọng hót
Múa như ẩn nhiều thân
...
Trong bụi hoa rậm rạp
Hay trên cành vút cao
Vừa véo von tiếng hót
Lời thế nhân xì xào
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

*
Bá Thượng Thu Cư
 ***
Bá nguyên phong vũ định
Vãn kiến nhạn hàng tần
Lạc diệp tha hương thụ
Hàn đăng độc dạ nhân
Không viên bạch lộ trích
Cô bích dã tăng lân
Ký ngọa giao phi cửu
Hà niên trí thử thân?
*
Mã Đới 
Dịch nghĩa:
*
(mùa thu trên sông Bá)
*
(thảo nguyên bên sông Bá đã ngớt gió mưa)
(chiều đến thấy nhiều cánh nhạn)
(cây cối nơi đất khách đang rụng lá)
(đêm đến mình ta bên đèn lạnh lẽo)
(móc trắng nhiễu từng giọt trong vườn hoang)
( tường bên có vị sư chùa làng cô quả)
(nằm nhờ nơi xa vắng này đã lâu)
(năm nào thân này mới hữu dụng?)
*****
 
Thu Nơi Sông Bá

***
Quanh vùng sông Bá dứt mưa sa
Lác đác trên không nhạn la đà
Chiều xế quê người nhìn lá rụng
Đèn mờ chiếc bóng đợi đêm qua
Vườn hoang móc đọng rơi từng giọt
Nhà khuất tường bên ẩn sãi già
Miền quê năm tháng thân này gửi
Việc nước năm nào được tham gia?

***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 

                           拜新月                   

開簾見新月
即便下階拜
細語人不知
北風吹裙帶

李端

 
Bái Tân Nguyệt
 
*
Khai liêm kiến tân nguyệt
Tức tiện há giai bái
Tế ngữ nhân bất tri
Bắc phong xuy quần đái.
*
Lý Đoan
Dịch nghĩa
(lạy trăng non)
(vén rèm lên thấy mảnh trăng non)
(vội bước xuống thềm vái lạy)
(lẩm bẩm khấn không ai nghe được)
(gió bấc thổi dải quần bay bay)
 
Lạy Trăng Non
 
Bài 1
Vén rèm thấy trăng mới
Vội quì xuống vái lạy
Khấn gì ai biết tới
Dải quần gió bay bay.
 
Bài 2
Trăng non một giải bên rèm
Bước ra quì xuống bên thềm vái van
Nghe như tiếng thở lời than
Trước làn gió bấc dải quần bay bay.
*
SongNguyễn Hàn Tú

* 
Bãi Tướng Tác
*
Tị hiền sơ bãi tướng
Lạc thánh thả hàm bôi
Vị vấn môn tiền khách
Kim triêu kỷ cá lai?
*
Lý Thích Chi
Dich nghĩa:
(viết bài này khi thôi làm tướng)
(vừa thôi làm tướng, như các bậc hiền ở ẩn)
(nào uống chén rượu như các vị thánh yên vui)
(xin hỏi vị khách ở trước cửa)
(sáng nay quý vị tới mấy người?)
 
*****
 
 
Làm Khi Nghỉ Chức Tướng
***
Tựa người lánh ẩn, trả quan rồi
Yên nhàn như thánh uống vui chơi
Này ông, khách quý đang ngoài ngõ
Quý vị  sáng nay tới mấy người?
 

 
* 
Ban Tiếp Dư
*
Quái lai trang các bế
Triều há bất tương nghinh
Tổng hướng xuân viên lý
Hoa gian tiếu ngữ thanh
*
 Vương Duy
Dịch nghĩa:
(nữ quan chức Tiếp Dư họ Ban)
(Quái lạ! Sao nơi làm việc đóng cửa?)
(các quan trong triều lại không ai đón tiếp)
(tất cả đều hướng về vườn đang xuân
(nghe thấy tiếng cười trong lùm hoa)
 
 
Nử Quan Họ Ban
***
Bài 1
Ô lạ nhỉ lầu trang đóng kín
Bạn đồng liêu chẳng được tiếp nghênh
Kìa hình như nơi cuối vườn xuân
Tiếng khúc khích giữa vòm hoa nở
 
Bài 2
Lầu trang đóng kín lạ lùng chưa
Bạn ghé chơi sao chẳng đón đưa
Hình như cuối ngả vườn xuân đó
Có tiếng vui cười giữa đám hoa
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 

 

Bần Giao Hành
 
Phiên thủ tác vân, phúc thủ vũ
Phân phân khinh bạc hà tu số
Quân bất kiến Quản Bào bần thì giao?
Thử đạo kim nhân khí như thổ.
Đỗ Phủ
 
Chú Thích:  Quản & Bào tức Quản Trọng và Bào Thúc Nha, người thời
           Xuân Thu, thủa hàn vi kết bạn tri kỷ, sau đều làm quan to.
           Khi Quản mắc tội có thể bị xử chém, Bào hết sức biện bạch cho bạn thoát nạn.
 
Bài Hành Kết Bạn Thuở Hàn Vi
 
Xoay chuyển bàn tay đổi mây mưa
Thói đời khinh bạc mấy cho vừa
Ân nghĩa Quản Bào gương xưa ấy
Đời giờ coi rẻ tựa bùn nhơ
 
SongNguyễn HànTú

 

 

Bất Kiến
 
Bất kiến Lý sinh cửu
Dương cuồng chân khả ai
Thế nhân giai dục sát
Ngô ý độc lân tài
Mẫn tiệp thi thiên thủ
Phiêu linh tửu nhất bôi
Khuông sơn độc thư xứ
Đầu bạch hảo qui lai
ĐỗPhủ
 
 Không Gặp
 
Đã lâu chẳng gặp Lý sinh
Giả điên khùng nghĩ thật tình đáng thương
Người đời ghét bỏ chẳng màng
Riêng ta mến mộ một trang thiên tài
Thơ hay làm cả ngàn bài
Công hầu chẳng đoái, vui say tháng ngày
Núi Khương đọc sách giải khuây
Chắc ngày đầu bạc về đây tương phùng
 
Bài 2
Lâu rồi không gặp Lý  huynh
Ngao du sơn thủy mặc tình thế nhân
Giả ngơ như một gã điên
Người đời ghét bỏ, tình riêng tôn thờ
Trời cho ôm một túi thơ
Ngả nghiêng bầu rượu, chẳng mơ công hầu
Núi Khương đèn sách ẩn sâu
Chắc mai sau lúc bạc đầu về đây
 

 

****************************

 

Bát Trận Đồ

Công cái tam phân quốc
Danh thành Bát Trận Đồ
Giang lưu thạch thất chuyển
Di hận thất thôn Ngô
ĐỗPhủ

Trân Bát Quái
 
Ngày nào tam quốc phân tranh
Trận đồ Bát Quái lừng danh khắp trời
Triều dâng đá chẳng chuyển rời
Đông Ngô di tận lòng người xót thương
 
SongNguyễn HànTú

 
*
Biện Hà Đình 
                                                           *                                                                       
Quảng Lăng hoa thịnh đế đông du
Tiên phích Côn Luân nhất phái lưu
Bách nhị cấm binh từ tượng khuyết
Tam thiên cung nữ hạ long châu
Ngưng vân cổ chấn tinh thần động
Phất lãng tinh khai nhật nguyệt phù
Giang hải nghĩa sư quy hữu đạo
Mê lâu hà dị Cảnh Dương Lâu.
*
Hứa Hồn
Ghi chú: Trần Hậu Chủ (583-587) là ông vua cuối đời nhà Trần, hoang dâm vô độ, cho
xây lầu Cảnh Dương để ăn chơi xa xỉ, bị nhà Tùy cướp ngôi.
Tùy Dưỡng Đề (605-616) là ông vua cuối đời nhà Tùy, cũng hoang dâm vô độ,
cũng xây lầu Mê  để hưởng lạc, bị nhà Đường cướp ngôi.
***
Dịch Nghĩa:
(đình bên sông Biện Hà)
(hoa ở Quảng Lăng nở đẹp, vua đi chơi miền đông)
(trước đó đã hạ lệnh đào kênh từ núi Côn Luân)
(hai trăm cấm binh hộ tống vua  rời hoàng thành)
(ba ngàn cung nữ được đi theo thuyền rồng)
(tiếng trống khiến mây ngừng bay, kinh động tinh tú
(cờ xí chạm nước, rợp mặt trăng mặt trời)
(nghĩa quân khắp nơi tìm về người có đạo đức)
(lầu Mê đâu khác lầu Cảnh Dương)
******
Đình Biện Hà

 

Bi Thanh Bản 
 
Ngã quân Thanh Bản tại đông môn 
Thiên hàn ẩm mã Thái Bạch quật
Hoàng Đầu Hề nhi nhật hưóng tây
Sổ kỵ loan cung cảm trì đột
Sơn tuyết hà băng dã tiêu sắt
Thanh thị phong yên, bạch thị cốt
Diên đắc phụ thư dữ ngã quân
Nhẫn đãi minh xuân mạc thảng thốt.
 Đỗ Phủ
 
 Thương Trận Thanh Bản
 
Quân ta đóng vùng cửa đông Thanh Bản
Ngựa cầm hơi nước vũng Thái giá băng
Trời nhá nhem, nhóm bộ lạc Đầu Vàng
Chỉ vài đứa soải vó câu quấy rối
Núi tuyết phủ, sông băng, đồng cằn cỗi
Giữa trắng xanh lẫn khói trận , xương người
Ước gì thư ta gởi được tới nơi
Khuyên đành đợi sang xuân trời nắng ấm
 
SongNguyễn HànTú
 

*******************

Bi trần Đào
 
Mạnh đông thập quận lương gia tử
Huyết tác Trần Đào trạch trung thủy
Dã khoáng thiên thanh vô chiến trận
Tứ vạn nghĩa quân đồng nhất tử
Quần Hồ quy lai huyết tẩy tiễn
Nhưng xướng Hồ ca, ẩm đô thị
Đô nhân hồi diện hướng bắc đề
Nhật dạ cánh vọng quan quân chí.
Đỗ Phủ
 
Thương Trận Trần Đào
 
 Vừa chớm đông quân gom từ mười quận
Máu tuôn rơi thành vũng khắp Trần Đào
Trời trong xanh đã lặng tiếng cung đao
Mà bốn vạn nghĩa quân đành uổng tử
Tên nhuốm máu, quân Hồ đầy phố chợ
Uống say sưa, vui ca hát nghêu ngao
Dân khắp vùng hướng phương bắc nghẹn ngào
Ngày đêm vọng quan quân về dẹp loạn
 
SongNguyễn HànTú
 
 

 
 *
 Biên Từ
***
 Ngũ Nguyên xuân sắc cựu lai trì
 Nhị nguyệt thùy dương vị quải ti
 Tức kim hà bạn băng khai nhật
 Chính thị Trường An hoa lạc thì.
***
Trương Kính Trung
Dich nghĩa:
lời từ biên ải)
(ở Ngũ Nguyên xuân sắc xưa nay vẫn đến trễ)
(tháng hai rồi mà thùy dương vẫn chưa buông tơ)
(bữa nay băng bên bờ sông bắt đầu tan)
(cũng là lúc hoa ở Trường An đang rơi rụng)
 
 
*****
 
Lời Từ Biên Ải
***
Xuân tới Ngũ Nguyên quá muộn màng
Tháng hai dương liễu vắng tơ vương
Ven sông băng đã tan rồi đấy
Hoa chốn Trường An rụng ngập đường.
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 
Biệt Đổng Đại
*
Thập lý hoàng vân bạch nhật huân
Bắc phong xuy nhạn tuyết phân phân
Mạc sầu tiền lộ vô tri kỷ
Thiên hạ hà nhân bất thức quân.
*
Cao Thích
Dich nghĩa
*
(tiễn Đổng Đại)
(đám mây vàng dài cả chục dặm, mặt trời rực rỡ)
(gió bấc thổi nhạn bay đi, tuyết rơi lả tả)
(đừng buồn trên đường đi không có bạn tri kỷ)
(vì dưới gầm trời này ai mà chẳng biết ông)
*******
 
Tiễn Đổng Đại
***
Bầu trời rực rỡ mây vàng
Nhạn bay, tuyết đổ mênh mang khắp vùng
Ngại gì thiếu bạn đi cùng
Đại danh họ Đổng ai không mến tài.
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 
 
Biệt Hồ Thượng Đình
*
Hảo thị xuân phong hồ thượng đình
Liễu điều đằng mạn hệ ly tình
Hoàng oanh trú cửu hồn tương thức
Dục biệt tần đề tứ ngủ thanh.
*
Nhung Dục
giả từ đình trên hồ)
(gió xuân ở đình trên hồ mát mẻ thay)
(cây leo và cành liễu quấn quít không rời)
(ở đây lâu chim hoàng oanh quen mặt)
(khi giã từ nó hót 4, 5 tiếng)
 
*******
Giã Từ Đình Trên Hồ
*
 Bài 1
Giữa đình hồ làn gió xuân thoảng nhẹ
Đám dây leo quấn thân liễu  không rời
Chim hoàng oanh lưu luyến khách ghé chơi
Giọng thánh thót hót líu lo tiễn bước
 
Bài 2
 
Gió xuân thoảng nhẹ hồ Đình
Dây leo quấn liễu sợ tình biệt ly
Dù quen bao cảnh tới, đi
Tiếng oanh thánh thót sầu bi tiễn người
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 
 
Biệt Lư Tần Khanh
***
Tri hữu tiền kỳ tại
Nan phân thử dạ trung
Vô tương cố nhân tửu
Bất cập Thạch Vưu phong
Tư Không Thự
*
Ghi chú: Thạch Vưu Phong, ý chỉ thứ gió có thể ngăn trở người ra đi.
 
*******
Tiễn Biệt Lư Tần Khanh
***
Bài 1
Biết rằng người phải ra đi
Tình sâu nghĩa nặng phân ly được nào
Tiễn người chẳng chuốc rượu đào
Thạch Vưu gió cũng chẳng sao giữ người.
*
Bài 2
Đành rằng cũng phải chia tay
Biệt ly ray rứt sầu này khó nguôi
Tạ từ không chén ly bôi
Người đi chẳng quản gió trời Thạch Vưu.
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

Biệt Phòng Thái Úy Mộ
***
Tha hương phục hành dịch
Trú mã biệt cô phần
Cận lệ vô can thổ
Đê không hữu đoạn vân
Đối kỳ bồi Tạ Truyện
Bả kiếm mịch Từ Quân
Duy kiến lâm hoa lạc
Oanh đề tống khách văn
Đỗ Phủ
***
Dich nghia:
(giã từ mộ quan Thái úy họ Phòng)
(lại đi công tác xứ người)
(dừng ngựa chào từ biệt ngôi mộ chơ vơ)
(lệ rơi ướt đất)
(cuối chân trời có đám mây lẻ tẻ)
(người từng đánh cờ với Tạ Truyện)
(từng luận kiếm với Từ Quân)
(nay ta chỉ thấy hoa rừng rơi)
(và nghe chim oanh hót tiễn khách)
 
 
Ghi chú:  Tất cả các nhân vật họ Phòng, Tạ Truyện, Từ Quân
      đều là người đương thời với Đỗ Phủ.
 
*******
Giã Từ Mộ Quan Thái Úy Họ Phòng
 
***
Bước công du chốn xa mờ
Lỏng cương từ tạ nấm mồ lẻ loi
Đầm đìa nườc mắt tuôn rơi
Mây vương lác đác cuối trời xa xa
Đã cùng Tạ Truyện đánh cờ
Từ Quân luận kiếm lúc xưa tưng bừng
Giờ đây hoa rụng ngập rừng
Nghe oanh tiễn bước cõi lòng ngổn ngang.
 
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 

 
Bồi Tộc Thúc Hình Bộ Thị
Lang Hoa Cập Trung Thư  Giả
Xá Nhân Chí Du Động Đình
*
Động Đình hồ tây thu nguyệt huy
Tiêu Tương giang bắc tảo hồng phi
Túy khách mãn thuyền ca “Bạch Trữ”
Bất tri sương lộ nhập thu y
Lý Bạch
 
*
Dich Nghia:
(theo chú ruột là Hoa làm quan Hình Bộ Thị Lang cùng quan trực thuộc là Giả Chí đi chơi hồ Động Đình)
 
(trăng thu vằng vặc phía tây hồ Động Đình)
(chim hồng bay sớm về phía bắc sông Tiêu Tương)
(khách trên thuyền say mèm, ca bài “Bạch Trữ”)
(khách trên thuyền say mèm, ca bài “Bạch Trữ”)
 
 
Ghi chú:  Bạch trữ, có nghĩa là vải thô màu trắng. Bài ca “Bạch Trữ” có ý cảm thưong
                                  dân nghèo.
 
*******
 
Đi Chơi Hồ Động Đình
*
Tây Động Đình lung linh bóng nguyệt
Bắc Tiêu Tương ríu rít chim về
Khách say “Bạch Trữ” hoan mê
Chẳng màng sương móc vương nhòe áo thu
*
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 


 
Bồi Trịnh Quảng Văn Du
Hà Tướng Quân Sơn Lâm
 
Bất thức Nam Đường lộ
Kim tri Đệ ngũ kiều
Danh viên y lục thủy
Dã trúc thướng thanh tiêu
Cốc Khẩu cựu tương đắc
Hào Lương đồng kiến chiêu
Bình sinh vị u hứng
Vị tích mã đề diêu.
 
Đỗ Phủ
Dịch nghĩa:
(theo Trịnh Quảng Văn  dạo chơi vùng rừng núi của Tướng quân họ Hà)
 
(không rành đường xá ở Nam Đường)
(nay mới biết đây là cây cầu số 5)
(khu vườn nổi tiếng bên dòng nước biếc)
(trúc đồng nội vươn lên tận trời xanh)
(kia Cốc Khẩu là nơi ưa thích cũ)
(đây Hào Lương là nơi ta cùng gặp gỡ)
(thườngngày chỉ thích nhàn nhã)
(nay chả tiếc vó ngựa in khá xa)
 
Vãn Cảnh Nơi Hà Tướng Quân
 
Bài 1
Nam Đường chưa dịp ghé qua chơi
Giờ lối cầu Năm đã biết rồi
Đẹp quá cảnh vườn bên nước biếc
Trúc đồng nghiêng ngả giữa mây trôi
.......
Cốc Khẩu chốn xưa lúc tuổi xuân
Hào Lương nơi gặp gỡ bao lần
Tháng năm tìm thú vui thanh thản
Chẳng ngại đường xa, ngựa đỡ chân
 
Bài 2
Lúc xưa chưa biết lối Nam Đường
Giờ cầu Đệ Ngũ đã đi ngang
Cảnh vườn đẹp quá bên dòng nước
Cao ngất trời mây đám trúc đồng
.............
Cốc khẩu là nơi xưa mến thương
Gặp nhau chốn ấy đất Hào Lương
Quanh năm trong thú vui nhàn tản
Chẳng quản xa xôi, ngựa đỡ đường
*
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
Bồi Giang Phiếm Chu
Tống Vi Ban Quy Kinh

Truy tiễn đồng chu nhật
Thương xuân nhất thủy giang
Phiêu linh vi khách cửu
Suy lão tiện quân hoàn
Hoa tạp trùng trùng thụ
Vân khinh xứ xứ san
Thiên nhai cố nhân thiểu
Cánh ích mấn mao ban
*
Đỗ Phủ
*
Dich nghĩa
(theo thuyền trên sông Bồi
đưa tiễn Vi Ban trở về kinh đô)
 
(ngày tiễn chân ông về kinh trên cùng thuyền)
(trên con sông u buồn này)
(tôi là kẻ phiêu dạt đã lâu)
(đến lúc già yếu vui mừng được gặp lại ông)
(bên bờ cây cối rậm rạp trổ đầy bông)
(mây bay nhè nhẹ nơi núi non trùng điệp)
(nơi phương trời này bạn bè thiếu vắng)
(càng làm cho râu tóc bạc phơ thêm)
*****
Trên Sông Bồi Đưa Vi Ban Về Kinh
***
Bài 1
Ngày trên thuyền tiễn bác
Sông xuân cảnh u sầu
Bao năm trời lưu lạc
Lúc già mừng gặp nhau
…
Hoa trên cây lớp lớp
Đỉnh núi mây giăng giăng
Xa nhà thiếu tri kỷ
Tóc bạc càng mau tăng
 
Bài 2
 
Ngồi thuyền đưa tiễn bác trên sông
Mặt nước trời xuân thật não nùng
Luân lạc lâu rồi thân viễn khách
Về già gặp lại thú không cùng
………..
Sặc sỡ mầu hoa, lớp lớp cây
Mây sầu trên đỉnh núi giăng đầy
Nơi xa nào dễ tìm tri kỷ
Mái tóc ngày càng trắng như mây
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 
 
Bùi Tấn Công
 
Tứ triều ưu quốc mấn như ti
Long mã tinh thần hải hạc tư
Thiên thượng ngọc thư truyền chiếu dạ
Trận tiền kim giáp thu hàng thì
Tằng kinh Dữu Lượng tam thu nguyệt
Hạ tận Dương Đàm nhị lộ kỳ
Trù trướng cựu đường quynh Lục Dã
Tịch dương vô hạn điểu quy trì
 
 Lý Sính
***
Dich Nghĩa:
(quanTấn quốc công họ Bùi)
(lo việc nước trải bốn triều vua tóc bạc như tơ)
(tinh thần như ngựa rồng, cốt cách như hạc biển)
(nhớ đêm vua ban chiếu phong chức)
(nhớ lúc mặc giáp vàng nhận giặc đầu hàng)
(giúp nước lâu hơn Dữu Lượng ba năm)
(mưu lược cao hơn Dương Đàm hai nước)
(lòng buồn trước Lục Dã xưa, nay đóng kín)
(nắng chiều bao la, chim chậm chạp bay về)
 
***
Ghi chú: Bùi Tấn Công: đời Đường Hiến Tông, Bùi Độ nhờ công dẹp giặc Hoài tây,
được phong quan Trung thư lệnh, tướcTấn Quốc Công. Khi về hưu, ông cất  một biệt thự ở Đông Đô (Lạc Dương) đặt tên là Lục Dã Đường.
Dữu Lượng: người đời Tấn, cũng được phong quan Trung thư lệnh, nổi tiếng  về phong cách và lễ tiết.
Dương Đàm: người đời Tấn, giỏi cơ mưu quân sự.
 
*****
 
Quan Quốc Công Họ Bùi
***
Lo quốc sự bốn triều đầu bạc trắng
Tinh thần cao tựa hạc biển, rồng trời
Còn đâu khi vua chiếu ngọc thưởng người
Hay giữa trận áo giáp vàng trị giặc
Hơn Dữu Lượng trên ba năm giúp nước
Mưu họ Dương cao hơn hẳn hai chiêu
Lục Dã Đường giờ cửa đóng quạnh hiu
Chiều ngả bóng, chim la đà về tổ
 
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 
Các Dạ
*
Tuế mộ âm dương thôi đoản cảnh
Thiên nhai sương tuyết tế hàn tiêu
Ngũ canh cổ giác thanh bi tráng
Tam giáp tinh hà ảnh động dao
Dã khốc thiên gia văn chiến phạt
Di ca sổ xứ khởi ngư tiều
Ngọa long dược mã chung hoàng thổ
Nhân sự âm thư mãn tịch liêu.
 
Đỗ Phủ
Dịch nghĩa
(đêm Tây Các)
(ngày cuối năm qua mau)
(những ngày lạnh ở góc trời này đã ngưng tuyết)
(suốt đêm tiếng trống, tiếng tù và bi ai, hùng tráng)
(làm rung động cả dải ngân hà ở vùng Tam Giáp)
(tin giao tranh làm ngàn nhà than khóc)
(dân chài và tiều phu đâu đó vẫn ca hát nghêu ngao)
(Khổng Minh, Công Tôn Thuật cũng ra đất vàng)
(việc đời, thư tín tất cả đều vắng lặng)
***
Ghi chú: Tây Các là một xã thuộc huyện Phụng Tiết, tỉnh Tứ Xuyên, nơi có nhiều di tích
nổi tiếng như Bát Trận Đồ của Khổng Minh. Bạch Đế thành của Công Tôn Thuật....
Ngọa long: con rồng nằm, chỉ Không Minh, quân sư của Lưu Bị, thời Tam Quốc.
Dược mã: con ngựa nhảy, chỉ Công Tôn Thuật, người nổi lên chiếm đất Thục rồi xưng đế,
lúc Vương Mãng cướp ngôi nhà Tây Hán.
              
***  
 
Đêm Nơi Tây Các
*
Năm tàn vầng thái ngủ mê
Chốn đây tuyết lạnh tan đi hết rồi
Suốt đêm kèn trống liên hồi
Bóng ngân hà vỡ tả tơi mặt hồ
Chiến chinh lời oán vô bờ
Đó đây tiếng hát ngu ngơ ngư tiều
Khổng, Công thì cũng xanh rêu
Tin thư mờ mịt, tịch liêu vô cùng.
*
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 

 

Cầm  Đài
 
Mậu Lăng đa bệnh hậu
Thượng ái Trác Văn Quân
Tửu tứ nhân gian thế 
Cầm đài nhật mộ vân
Dả hoa lưu bảo yếm
Mạn thảo kiến la quần
Quy phụng cầu hoàng ý
Liêu liêu bất phục văn
 
Đỗ Phủ
(sân khấu tấu đàn)
(sau khi mê say gái ở Mậu Lăng)
(yêu thương Trác Văn Quân trở lại)
( quán rượu trong cõi đời)
(sẩm tối tấu đàn dưới mây
(hoa đồng nội rơi trên đồ ăn thừa)
(cỏ dại vương trên quần lụa )
 
Ghi chú:  Mậu Lăng là địa danh nay ở huyện  Hưng Bình, tỉnh Thiểm Tây.
Tư Mã Tương Như, người đời nhà Hán (thế kỷ thứ 2 trước công nguyên) là
một nghệ sĩ giỏi chơi đàn và làm phú, nhưng nghèo khó. Trác Văn Quân
là một góa phụ, ở với cha là một danh gia cự phú. Trác mê tiếng đàn khi
Tư  Mã tấu khúc “Phụng Cầu Kỳ Hoàng”, bỏ nhà trốn đi theo làm vợ Tư Mã.
Hai người mở một quán rượu sinh nhai vất vả ở Mậu Lăng. Được ít lâu,
Tư Mã mê say một cô gái ở đây và muốn cưới cổ làm thiếp.
Trác phản đối. Tư Mã bỏ ý định.
 
Đài Đàn
 
Mậu Lăng sau khi tỉnh
Lại thương Trác Văn Quân
Cố vui đời bán rượu
Dưới mây chiều tấu đàn
Hoa đồng rơi trên chén
Gấu quần lấm cỏ vàng
Ý nhạc “Phụng Hoàng” cũ
Chẳng còn tiếng tơ vang.
 
SongNguyễn HànTú 

 
 
 
Cai Hạ
***     
Bách chiến vị ngôn phi
Cô quân kinh dạ vi
Sơn hà ý khí tận
Lệ tiễn mỹ nhân y.
*
Trừ Tự Tông
***
Dịch Nghĩa:
(trận Cai Hạ)
(đánh trăm trận chưa thua)
(đêm nay bị vây, quân ít, kinh hãi)
(hết ý khí tranh đoạt sơn hà)
(nước mắt ứa trên áo người đẹp)
***
Ghi chú: Cai Hạ là tên đất, ở đông nam huyện Linh Bích, tỉnh An 
Huy ngày nay. Cuối đời Tần, Lưu Bang và Hạng Võ tranh hùng.
Trận cuối, Hạng bị vây ở Cai Hạ, quân sĩ nghe tiếng tiêu ai oán
bên quân Lưu thổi sang, nhớ nhà, bỏ trốn gần hết. Vợ Hạng là Ngu Cơ
rút gươm tự tử. Hạng khóc vợ. Khi chạy tới Ô Giang, Hạng cũng tự sát.
 
*******
Trận Cai Hạ
 
***
Bài 1
Đã từng trăm trận tung hoành
Quân tàn, cường địch vây quanh đêm này
Bá vương mộng đã xuôi tay
Lệ anh hùng đẫm vai gầy mỹ nhân
***
Bài 2
Đã từng trăm trận
Khắp cõi tung hoành
Đêm dài cô thế địch vây quanh
Than ôi !
Mộng gom sông núi không thành
Gục vai mỹ nữ lệ tình rơi tuôn
***
 
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 
Cảm Kính
***
Mỹ nhân dữ ngã biệt
Lưu kính tại hạp trung
Tự tòng hoa nhan khứ
Thu thủy vô phù dung
Kinh niên bất khai hạp
Hồng ai phú thanh đồng
Kim triêu nhất phất thức
Tự cố tiều tụy dung
Chiếu bãi trùng trù trướng
Bối hữu song bàn long.
Bạch Cư Dị
*
Dịch nghĩa
(cảm xúc trước gương)
(người đẹp rời xa tôi)
(để lại chiếc gương soi trong hộp)
(kể từ khi mặt hoa [nàng] đi rồi)
(làn nước thu [mặt gương] không còn sen)
(cả năm không mở hộp)
(bụi hồng đã phũ lên đồng xanh)
(sáng nay nhân phủi bụi)
(tôi thấy mặt mình bơ phờ)
(soi gương xong tôi còn buồn bã)
(khi thấy sau gương có hình hai con rồng quấn quít)
 
 
*****
Đối Gương
***
Từ khi đôi ngả chia ly
Nét xưa còn lại dấu gì trong gương
Xa nhau rồi
Khối sầu vương
Hồ thu chẳng thấy phù dung khoe mầu
Hộp gương xưa
Chẳng thèm lau
Tháng ngày bụi bám phủ mầu đồng xanh
Sáng nay phủi bụi vô tình
Đối gương chợt nhận vẻ mình xác xơ
Ngó sau lưng bỗng thẫn thờ
Thấy rồng quấn quít …buồn ngơ ngẩn lòng
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú
 

                                       感遇                         
蘭若自春夏
芊蔚何青青
幽獨空林色
丹蕤冒紫莖
遲遲白日晚
嫋嫋秋風生
薉花盡搖落
芳意更何成

陳子昂

 
Cảm Ngộ

Lan nhược tự xuân hạ
Thiên uất hà thanh thanh
U độc không lâm sắc
Chu nhuy mạo tử hành
Trì trì bạch nhật vãn
Niệu niệ thu phong sinh
Tuế hoa tận dao lạc
Phưong ý cánh hà thành.

Trần Tử Ngang
Dich Nghĩa:
(cảm xúc trước cảnh ngộ)

(cây hoa lan từ múa xuân qua mùa hạ)
(thật là tươi tốt, xanh ngát)
(một mình phô sắc thắm trong rừng vắng)
(hoa đỏ vươn lên từ nhánh tía)
(những ngày hè qua chầm chậm)
(gió thu đã thổi phất phơ)
(các hoa nở theo mùa thảy đều rơi rụng)
(rốt cục hương thơm thành cái gì?)

********
Cảm Xúc Trước Cảnh Ngộ
 
Qua hai mùa xuân hạ
Sắc lan tươi thắm xinh
Cô đơn khoe sắc riêng mình
Bên rừng hoa đỏ phủ cành tím tươi
Hè trôi đi chầm chậm
Gió Thu lảng vảng rồi
Cánh hoa tàn tạ rụng rơi
Mùi thơm hương cũ mai rồi ra sao?
 
SongNguyễn HànTú

 

Cảm Cố Trương Bộc Xạ Kỹ nữ
***
Hoàng kim bất tích mãi nga mi
Giản đắc như hoa tam tứ chi
Ca vũ giáo thành tâm lực tận
Nhất triêu thân khứ bất tương tùy.
 Bạch Cư Dị
*
Dich nghĩa
(cảm nghĩ về các kỹ nữ ông Trương Bộc Xạ chết đi để lại)
(không tiếc vàng bỏ ra mua gái mày ngài)
(lựa ra được ba bồn cô đẹp như hoa
(dạy được các cô ca múa giỏi thì ông kiệt sức)
(một sáng kia ông chết, chẳng cô nào theo ông
 
***
Cảm Nghĩ Về Các Đào Hát Của Trương Bộc Xạ
***
Gái xuân sắc đem bạc vàng mua đổi
Được mấy cô đẹp lộng lẫy như hoa
Đem tâm can luyện cho giỏi hát ca
Lúc nằm xuống chẳng ai màng thương xót.
***
Phỏng dịch: SongNguyễn HànTú

 

Cảm Ngộ 1 
kỳ nhất
 
 
Cô hồng hải thượng lai
Trì hoàng bất cảm cố
Trắc kiến song thúy điểu
Sào tại tam châu thụ
Kiểu điểu trân mộc điên
Đắc vô kim hoàn cụ
Mỹ phục hoạn nhân chỉ
Cao minh bức thần
Kim ngã du minh minh
Dặc giả hà sở mộ
Trương Cửu Linh
 
Cảm Xúc Trước Cảnh Ngộ
 
Bài 1
Cánh hồng một bóng lẻ loi
Quen vùng biển rộng, lạ nơi ao hồ
Kìa nhìn cặp thúy nhởn nhơ
Tam châu kết tổ khuất mờ tít cao 
Loài chim quí
Biết chốn nào
Ẩn thân lẩn tránh hiểm nghèo đạn tên
Phục trang hiếm quí chả yên
Khôn ngoan thần cũng tị hiềm ghét ghen
Ngao du giữa cảnh thiên nhiên
Để xem thiên hạ rủa nguyền ra sao
 
Bài 2
Đời ngang dọc tựa chim hồng tung cánh
Giữa bao la đâu quen lối sông hồ
Nhìn lên kìa cặp phỉ thúy nhởn nhơ
Cành cao tít nơi Tam Châu làm tổ
Chim khôn lựa chốn an toàn tìm ở
Nơi kín, cao tránh tên đạn hiểm nguy
Chốn nhân gian, trang phục đẹp ích gì
Có tài chút thánh thần còn ghét bỏ
Giữa sông núi bước phiêu du đây đó
Mặc người đời lời to nhỏ khen chê
 
SongNguyễn HànTú
 

 

Cảm Ngộ 2
    kỳ nhị
 
Lan diệp xuân uy nhụy 
Quế hoa thu hạo khiết 
Hân hân thử sinh ý
Tự nhĩ vi giai tiết
Thùy tri lâm thê giả

Văn phong tọa tương duyệt
Thảo mộc hữu bản tâm
Hà cầu mỹ nhân chiết.
Trương Cửu Linh
 
Cảm Ngộ 2
 
Xuân sang lan đẹp mặn mà
Thu về hoa quế nuột nà dễ thương
Xinh tươi ngàn sắc, muôn hương
Mầu hoa tô thắm khắp phương đất trời
Nơi đây ngày tháng thảnh thơi
Khóm cây, bụi cỏ một đời nhàn du
Ngả nghiêng theo gió đong đưa
Chả cầu tay ngọc bẻ tưa lá cành
 
SongNguyễn HànTú
 
 
Cảm Ngộ 2
 
***
Mùa xuân lan đẹp mượt mà
Tiết thu trong sáng, nõn nà quế hoa
Nét thắm tươi
Tỏa chan hòa
Ngập đầy sinh khí
Bao la đất trời
Núi rừng ngày tháng quên đời
Lá thu xào xạc, lả lơi gió đùa
Tình riêng cây cỏ đong đưa
Nào cần tay ngọc bẻ tua lá cành
***
SongNguyễn HànTú
 

 

Cảm Ngộ 3
   ( kỳ tam)
 
U nhân quy độc ngoạ
Trệ lự tẩy cô thanh
Trì thử tạ cao điểu
Nhân chi truyền viễn tình

Nhật tịch hoài không ý
Nhân thùy cảm chí tình
Phi trầm lý tự cách
Hà sở úy ngô thành ?
Trương Cửu Linh
 ***
Cảm Xúc Trước Cảnh Ngộ 3
 
Nằm đơn bóng trong nỗi niềm u ẩn
Tâm thanh cao tạm quên bớt lo âu
Tạ ơn chim cho ý đẹp quên sầu
Hãy trải rộng tình ta theo cánh soải
Ý huyền hoặc mà ngày đêm mong mãi
Ai nào người thấu hiểu khối tình chân
Đường chim bay,
lối cá lặn chẳng gần
Niềm trung ấy đâu dễ gì san vợi
 
SongNguyễn HànTú
 

Cảm Ngộ 4
   (kỳ tứ)
 
Giang Nam hữu đan quất
Kinh đông do lục lâm
Khởi y địa khí noãn
Tự hữu tuế hàn tâm
Khả dĩ tiến gia khách
Nại hà trở trọng thâm
Vận mệnh duy sở ngộ
Tuần hoàn bất khả tầm
Đồ ngôn thụ đào lý
Thgử mộc khởi vô âm?
Trương Cửu Linh
 
Cảm Xúc Trước Cảnh Ngộ 4
 
Bài 1 
Đất Giang Nam có loài quít đỏ
Giữa giá đông lá vẫn xanh tươi
Nào phải đâu ấm áp khí trời
Nhờ nguồn cội chịu miền tiết lạnh
Đợi hiến dâng qua đời lận đận
Dành sống sao cho hợp mệnh trời
Lẽ tuần hoàn, tạo hóa xa vời
Người đời kháo . . .
mận đào nương bóng  !
 
Bài 2
Có loài quít quí đất Giang Nam
Mùa đông lạnh giá vẫn xanh rờn
Nào phải nhờ đây trời ấm áp
Chắc từ nguồn cội được danh thơm
…
Mong ngày tiến cử bớt lao đao
Đạo giáo lẽ đâu bỏ được nào
Vận số đời người nơi con tạo
Mận đào nương bóng đã làm sao
 
SongNguyễn HànTú