Những ngày tháng qua

http://diendan.vnthuquan.net/tm.aspx?m=334507

Oh, thấy Tung Son vắng mặt lâu ngày, giờ mới biết là TS về thăm quê.

VậY nhớ đem vài hình ảnh cho mọi người thưởng thức nha

Chúc vui

Chào Ct Ly

Tháng 5 này tui mới về thăm quê hương. Chúc Ly vui vẻ nhé.

Về quê

Vừa nói chị thong thả gắp miếng chả giò vào chén :
- Nghe nói cô chú định về Việt Nam chơi ?
- Dạ .
- Bao lâu ?
- Chừng hơn một tháng . Chủ yếu là cho các cháu đi xem các danh lam thắng cảnh quê mình . Bên Tây cũng đi coi cảnh mấy nước rồi . Nhưng sợ các cháu về bển có bị dị ứng đồ ăn thức uống gì không ?  Như con Kim nhà này cứ ra ngoài biển là da nó cứ đỏ ửng lên , uống mấy thứ thuốc mà không hết , vậy mà nó lên máy bay trở về Mỹ hết ngay .
- Thế chú có biết cô Thúy lúc trước ở cạnh nhà mình trên thành phố Oklahoma không ?
- Biết chớ chị ?

- Chú biết không ? Gặp cổ nói phét lác quá trời . Cô nói về Việt Nam cổ tắm mấy thứ nước phông tên ngứa mình ngứa cổ . Mỗi ngày cổ mua mấy bình nước suối để tắm .
- Bây giờ cổ làm nghề gì mà xài sang dữ vậy ?
- Đi làm neo người ta bỏ mẹ . Nói dóc cũng vừa vừa thôi chớ .
- Hồi đó chị về năm nào ?

Chị Oanh từ tốn nói tiếp :
- Tui hả ? Cách đây khoảng bốn hay năm năm gì đó . Hồi đó tui về đi chừng chục người mướn một chiếc xe van hai mươi mấy chỗ ngồi . À ! Cô chú ! Đừng mướn loại xe đó !
- Sao vậy chị ?
- Loại xe to đó lúc ra ngoài Hà Nội lúc đi chơi thăm viếng hay đi ăn kiếm chỗ đậu khó lắm .

Chuyện xe cộ to kềnh tìm chỗ đậu không những tại các thành phô ở Việt Nam , mà ngay cả các thành phố bên Pháp , Đức , Ý cũng khó khăn vô cùng . Nhất là bên thủ đô Ba Lê các xe hơi chiếc nào chiếc nấy đều hơi bị méo đầu móp đít vì khi đậu xe quá sát vào nhau , đến khi ra xe , tài xế  phải de về sau , húc đằng trước mới có chỗ đi ra được .
- Thế chị có ra ngoài Đà Lạt không ? Có thác Cam Ly , có hồ Than Thở , có đồi thông hai mộ .

Bà nhà tôi chen vào :
- Lên trển chán thấy mồ . Mưa ri rí suốt ngày . Hồ Than Thở gì mà bé còn hơn cái hồ vịt gần nhà mình nữa .

Bên Texas tôi ở không hiểu sao lại có nhiều cái hồ con con , rộng đến khi cả mấy mẫu héc ta . Trong các phim video clip các ca sĩ hay đứng hát quanh quẩn bên các cái hồ này , lúc nào cũng có cả chục con vịt , ngan ngỗng , vịt trời lò dò quanh đó . Thằng bạn câu cá trời đánh của tôi đi câu ở mấy cái hồ mãi không được cá , ấm ức xách cái lưới tung bắt mấy con vịt về làm tiết canh nhậu . Có lần hắn khoe tôi xơi thử trứng ngỗng . Ăn nó ngai ngái không ngon thơm như trứng gà . Lâu lâu gặp hắn , hỏi han xem còn đi bắt vịt ngoài hồ không . Hắn nhe răng cười : " Bị cảnh sát cho tích kịt mấy trăm đô . Em sợ lắm ! " .

- Rồi chị có ra ngoài Huế không ?
- Ra cả rồi , chả có gì coi !
- Sao lạ vậy chị ? Em nghe mấy người bạn khen ngoài đó đẹp lắm . Có cầu Trường Tiền sáu vài mươi hai nhịp , Ai lồng ngồng tắm có kịp về không ? Có  tiếng hát hò sông Hương ...
- À ! Chú nhắc đến sông Hương tôi mới chợt nhớ . Chú Xuyên cậu em rể tôi đó , lúc về bển , chú mướn nguyên một chiếc thuyền ra ngoài sông Hương ngắm trăng . Hôm bữa trời lại oi oi , sóng nước gì dập dềnh , tui đi đường xa mệt quá chừng . Tôi nghe được hai bà bài Vân Lâu núi Ngự gì đó , mắt tôi như cứ sụp xuống , mệt chán quá tôi đòi về khách sạn ngủ . Nhưng ông chủ ghe biểu không được : " Quí khách đã bao nguyên chiếc ghe , còn có cả đoàn văn nghệ hát chèo dân tộc xứ Huế . Họ phải hát hò đủ BỐN tiếng mới về . Thật chán ơi là chán ! .

Khi còn ở Việt Nam tôi chỉ mới bước chân tới Nha Trang , Bình Định , Đà Nẵng . Chưa có dịp ghé thăm xứ Huế mơ mộng . có các em nữ sinh Đồng Khánh áo dài tha thướt trên cầu Trường Tiền , lại chưa có dịp ngủ đò trên sông Hương , lắc lư theo nhịp sóng tiếng hò khoan nhặt Nam Ai Nam Bình .

Đêm nao, nghe khúc Nam Bình buồn trên dòng đời xuôi ngược, đành lãng quên bao nhớ thương.
Đêm nay, dư âm đang vọng về. Trên lòng thuyền nghe não nuột, mơ hồ tiếng hát Giang Châu.

(Khúc Tình Ca Xứ Huế - Trần Đình Quân )

Ve^` que^





- Thế chị đi ăn ở Việt Nam có món gì đặc biệt ngon hay lạ ? Có mấy cậu trẻ  khoe nhắng nhít lên là món rắn hổ mang xào ớt hay dơi cắt tiết pha với rượu thuốc . Mỗi món như vậy cả vài trăm đô như chơi .

Chị Oanh lắc đầu nhăn mặt :
- Tôi ấy à ! Có lần chúng tôi ghé đến một ngôi chùa phải đi đò mất cả tiếng , nên bảo chú tài xế ngồi đợi . Rồi đi ghé qua một cái quán bên đường . Chú em tôi dặn chủ quán làm một món đặc biệt vô cùng quí , bổ dưỡng vô cùng . Con gì mà nó nho nhỏ như vầy ?
- Có lẽ là con mang con mễn .
- Không phải , nó lại tròn tròn như quả dưa .

Tôi sực nhớ ra trên kênh đài du lịch , du khách qua thăm xứ Việt , nhâm nhi mấy miếng thịt con trút , gật gù khen ngon .

- À ! Chị muốn nói đến con trút hay có người còn gọi là tê tê . Da giáp vẩy cứng . Ở Mỹ có một loài tương tự armadillo , con này hay vi trùng bệnh phong cùi , nó hay băng ngang qua xa lộ ban đêm nên hay bị xe cán trúng lắm . Thịt nó em thấy người ta đem luộc lên cho mềm , xắt mỏng đem chiên , rồi thêm hành tỏi chanh ớt .
- Không , món này chú em tôi dặn là hầm với thuốc bắc . Tôi nhai thử một miếng thấy dai và có vị tanh tanh . Tôi muốn ói không thử nữa . Mà món này rất mắc , chú em tôi tiếc , bảo chủ quán gói lại đem về . Lúc ra xe cho chú tài xế , chú ấy cứ nức nở khen ngon .

Giống trút hay tê tê nơi trú ngụ thường ở Á ,Phi và Bắc Mỹ. Người Á châu thường cho là thịt trút có tính bổ dưỡng cao cho người già cả , nhiều sữa cho các sản phụ , nên được coi là loại thuốc quí hay một món ăn cao lương.

Vài người quen trong xứ đạo ngồi nghe chuyện , có ông hỏi tôi :
- Sao ông trưởng khu ! Dạo này thấy ông siêng năng đi đọc kinh dữ a .
- Ông Tư khỏe không ?  Ông thuộc khu Tử Đạo phải không ? Sáng mai lễ Chủ Nhật nhờ ông dâng của lễ .

Vợ ông Tư ngồi kế bên vui vẻ đỡ lời chồng :
- Ông Trưởng Khu cứ yên chí , mai chúng em thế nào cũng có mặt , xin tiền hộ anh .
- Nhưng khi khu dâng của lễ thì thường có bốn ông . Nay anh chị muốn dâng thì xin cho cả gia đình cùng lên .

- Thế thì em xin kiếu . Lần sau anh muốn thì phải báo cho em cả tháng để em chuẩn bị các thứ .

Ông Ba Râu ngồi đầu bàn  khẽ khàng , xen vào :
- Cho bả biết để đeo vài thứ lóng lánh trên ngón tay ấy .

Bà nhà tôi cười nhẹ nói :
- Các bác biết không . Ông nhà tôi cứ gọi phôn mời họ đọc kinh , mà chả ai bắt phôn hết .

Tôi từ tốn phân trần :
- Như lần trước tới phiên xin tiền . Tôi phải nhờ ông chồng bà Quí  một tay .

Ông Ba Râu nói :
- Phải cái ông già lấy bả trẻ hơn ổng vài chục tuổi không . Có lần tui đi đọc kinh nhà ổng , vừa bước chân vào nhà thấy để bàn thờ ông Thần Tài hay Quan Công ngồi chễm chệ dưới đất . Nhà có đạo ai lại thờ cúng lung tung như thế .
- Tui nghe nói ổng trở lại đạo rồi mà .

Tôi tiếp lời :
- Có mà , tôi hay thấy ông hay xem lễ . Siêng năng lắm , hễ nhờ xin tiền dâng của lễ là ổng không bao giờ từ chối . Nhưng tôi không hiểu cái ông Quan Công đó có trở lại đạo chưa ?

Mọi người cười ồ lên , lại tíu tít quanh những câu chuyện đâu đâu .

oooOOOooo

Trời đã vào xuân , cây cối đã khoác lên màu xanh mạ non . Những nụ hồng vàng trắng cam đỏ e ấp nở dưới ánh nắng ban mai  .

Tiếng bà nhà tôi văng vẳng ngoài vườn sau :
- Ông ra mà xem . Nước chảy lênh láng ở góc đằng kia kìa .

Căn nhà cũ tôi ở xây từ năm 1959 , lúc mua là năm 1994 . Tính đến bây giờ nó đã già đến 50 tuổi . Khi mà mua nó , hệ thống tưới nước chung quanh vẫn hoạt động tốt , chỉ trừ một mảng bên góc trái nhà tôi . Nơi đó không có nước , cỏ dại mọc tứ tung . Chẳng hiểu sao , dạo này mấy cái vòi nước (pop up ) ở khúc vườn đó cứ rỉ rả chảy nước ra . Nhà mua lại tôi không biết hệ thống tưới nước chôn ngoằn ngoèo dưới đất hình thù ra sao . Trên vườn cỏ Bermuda cọng dài xanh mướt đan chằng chịt chẳng biết mô tê nào mà mò . Hỏi thăm thằng bạn học về cơ khí , hệ thống tưới cỏ tự động (sprinkle system ) hoạt động như thế nào .
- Trời ơi ! Mày hỏi tao cái đó , nhức đầu lắm . Tốt nhứt thằng nào ri rỉ , mày cứ bịt nó lại .

Thằng bạn thân tốt nghiệp kỹ sư cơ khí đã lâu năm phán như vậy . Thầy nói sao lại không tin . Tôi xách xe chạy lên tiệm Home Depot , một siêu thị chuyên bán đồ xây dựng sửa chữa nhà cửa , và mua được tám vòi nhựa , trên có nắp vặn kín .

Tôi xoay thử hộp kiểm soát mạch điện đặt ở ga ra . Sân trước , sân bên hông phải , sân sau vòi xịt lên nước vương vải xoè đều , riêng thằng bên trái tự nhiên vọt lên , nhưng dòng nước yếu xìu . Tôi đếm được tám anh . Để yên đó , tôi cẩn thận đào ven ven từng anh lên , và thay bằng vòi bịt chặt lại .

Bà nhà tôi hỏi han tôi :
- Ông đã sửa chỗ bị rò chưa ?

Tôi hí hửng :
- Rồi , bà cứ yên chí . Thợ rành nghề , ba mươi năm kinh nghiệm mà bà .
- Sao mà ông sửa nhanh thế . Tui tính kêu thợ ống nước tới sửa . Nhưng mà thôi , rửa tay nhanh lên vào ăn cơm .

Qua hôm sau , ông Mỹ láng giềng chỉ cho tôi xem . Nước lênh láng , xâm xấp ướt sũng khu vực đó . Chỗ đó rộng cả mấy thước vuông , chả biết chỗ nào mà mò . Tôi đành ra khoá lại đường nước chính . Chờ khi nào nước rút bớt , đất khô đi . Lúc đó mình mở trở lại ra xem xét . À ! Thì ra còn một anh nữa . Thế là tôi bịt kín anh ta lại . Xong ! Ra mở hệ thống tưới cỏ .

Bà nhà tôi la toáng lên :
- Ông ra xem kìa . Góc kia nước vọt lên quá trời .

Bình thường nước chảy ra ri rỉ , tôi bịt chúng nó lại thì không sao . Đằng này chẳng hiểu sao chỗ đó hôm nay giở chứng hoạt động , cái van (solenoid) mở ra , sức ép nước lên cả chục kí trên phân vuông . Anh nào yếu sẽ bị tung ra .

Ngán ngẩm tôi đành tháo ráp bằng những vòi pop up cũ , và khóa chặt đường nước tưới cỏ . Hạ hồi phân giải . Không có nước vào thì không có nước ra . Y như sách Cửu Âm Chân Kinh biểu : " Đạo trời có dư thì có thiếu , có cao thì có thấp , không vào thi không ra .  "

Bạn có rảnh xin vào đây để xem và có cần tu bổ sửa sang xin nhớ gọi cho tôi :
http://www.oznet.ksu.edu/library/lvstk2/mf2401.pdf

Tung Son  2/5/08

Câu cá  dây thiệt to

Hôm qua chiều Thứ Năm , tôi thong thả cỡi xe đạp ra nhà thờ chơi bóng chuyền với các cậu trẻ .  Đồng hồ chỉ 6 giờ 15 vẫn không thấy bóng anh nào . Tôi bèn ra ngồi trước cửa nhà cha xứ , nhân tiện chờ cha về để gởi cha ít tiền xin lễ cho một người trong khu vừa qua đời .

Tôi chợt thấy bà con chiều nay sao đi lễ đông thế . Mọi hôm lèo tèo chừng hơn chục người . Có một gia đình tôi đếm được đến mười mạng , trừ đi hai vợ chồng là còn lại lũ trẻ tám người lóc nhóc . Chị Mơi người cùng khu với tôi , nhìn thấy tôi ngồi thơ thẩn , hỏi :
- Sao ông trưởng khu không đi lễ à ?

Tôi lắc đầu , đáp :
- Không , bận chơi banh . Uả ! Hôm nay làm gì mà đi lễ đông thế ?
- Anh không biết sao , gia đình cụ Anh xin lễ cho anh Đại đấy .

Anh Đại ở xứ đạo này qua đời vì bệnh tim lúc tuổi vẫn còn thanh xuân .

Vừa lúc đó cha xứ đi về , tôi cầm phong bì thư đưa vào tay cha :
- Thưa cha , con muốn xin một lễ cầu cho linh hồn Giu se Lê Tấn Đợi vừa qua đời .

Cha xứ ngập ngừng nhìn vào tên người :
- Hình như anh ta tên là Lợi thì phải ?
- Dạ , đúng rồi cha .
Cha xứ cười :
- Cái này mà ông Đợi giáo xứ mình biết được ổng chưa chết mà được xin lễ cầu hồn ổng cằn nhằn chết .
- Vậy thì xin cha gạch bỏ cái tên Đợi giùm cho con . Thôi con chào cha , con đi chơi bóng .

Ở một góc sân tôi gặp Biểu đang tần ngần ôm trái bóng chuyền .

- Ủa ! Sao chưa có ai vậy ?
- Chưa chú , không hiểu sao giờ này chưa có ai đến .
- Tui thấy có hai ba người , họ nói bận phải vào đi lễ chiều nay .
- Thế chú có hay đi câu không ? Có được nhiều cá không ?

Tôi lắc đầu :
- Đi mấy lần , chả được bao con . Đi tốn xăng thấy mồ .
- Cháu thứ Ba vừa rồi đi với ông già vợ xuống hồ Tawakani  câu chẳng được con nào .

Hồ Tawakani nhỏ xíu so với các hồ lớn Texoma hay Possum Kingdom mà ngày xưa tôi thường đi câu . Nằm về hướng đông của thành phố Dallas . Từ nhà tôi lên đến hồ lái xe mất gần hai tiếng đồng hồ .

- Hồ này tui có đi một lần cách đây cả mấy năm rồi . Đậu xe ở  đó rồi đi bộ cả nửa cây số .

Biểu cười :
- Vậy là người ta chỉ cho chú đi sai rồi . Chú câu ngay ở đầu đập .
- Vậy hai cha con Biểu câu được con cá nào không ?
- Không , nhưng hôm thứ Bảy cháu xuống câu . Mình dùng mồi cá thiệt không dính con nào . Bà con thiên hạ câu toàn mồi cá giả , cá ăn quá trời . Tức mình , thứ Ba vừa rồi cháu với ông già vợ chơi mồi giả xanh xanh đo đỏ như họ xuống câu , cũng không được con nào . Bà con lại chơi mồi thiệt , họ dính cá quá trời .

- Có phải họ dùng cá thiệt là loại cá shad chài ngay dưới hồ ? (một loại cá mòi , thân dẹp , có vẩy mỏng , lóng lánh như bạc , be bé bằng cỡ ngón tay , y như đậu ván  )
- Dạ đúng vậy .
- Vậy có gì mà khó câu . Ngày xưa tui đi câu ở dưới đập hồ Texoma , chài được mấy con cá shad dài hơn gang tay , móc nó vào lưng rồi lội ra dòng nước ngập tới bụng quăng ra ngoài xa .
- Cháu biết cái đập đó nước chảy khiếp lắm . Lạng quạng nước cuốn trôi mình ra xa la bỏ mẹ , à không là bỏ dzợ .
- Có lẽ hai cha con Biểu không biết câu đúng cách như họ . Biểu dùng dây câu bao lớn ?
- Cháu hả , loại dây 50 pao . Chú biết không ? Cái đập này bé xíu , nước chảy rì rì như con rạch nhỏ . Hai bên bờ người ta  đứng nghẹt , người bên này quăng ra , bên kia quăng tới . Cứ vướng dây mãi . Cháu chơi dây thiệt to . Giằng co dây với nhau , lần nào cháu cũng thắng .

Tâm lý chung cho những ai vừa vào nghề câu cá tại Mỹ . Thích được cá to cá bự , chơi ngay các loại dây cước thật dai thật bự . Ngày xưa tôi từng mua dây chịu được 70 cân Anh . Đem đi câu ở đập Eufala ở tiểu bang Oklahoma mỗi lần chì vướng đá , kéo mãi không đứt dây mà lại bị gãy cần , nên tôi sợ lắm .

- Vậy bữa nào đi câu nhớ gọi cho tui  .
- Ờ ! Chú nhớ xài dây 100 pao nhé  !

Tung Son  4/5/2008

Nấm Tuyết Tây Tạng



Vừa mở cửa patio ra vườn sau , tôi nhác trông thấy hai cậu bé con trai của ông bà tiệm Vĩnh Bình bán chả giò ngoài phố , đang leo trèo lên giàn mướp của bà Đạt láng giềng tôi . Bà ta bỏ rất nhiều công sức chăm lo tưới bón mấy cây mướp hương đang mọc trổ mầm dưới đất .

Tôi vừa cười vừa hỏi thằng bé con :
- Này bé Brai ơn (Brian) , sao lại leo lên giàn mướp của bà Đạt vậy . Không sợ bà la cho à ?

Nó tay cầm chai sữa , ném xuống đất , lém lỉnh trả lời :
- Bà không có nhà , cứ việc chơi .
- Thế cháu không sợ đạp lên mấy cây mướp non của bà trồng à ?
- Không sao hết , bà trồng cây khác .

Tôi quay sang bà nhà tôi nói :
- Hai cậu bé con này nghịch thiệt . Ông chồng Đạt bế bi sít (babysit : giữ trẻ) gì mà hay thế , để chúng nó ra vườn chạy lung tung .

Chiều về tôi ghé sang nhà ông bà Đạt , gặp cậu bé Brian và tôi xoa đầu nó , hỏi :
- Thế Brian có bị bà la không ?

Nó tay đang tu chai sữa , lắc đầu . Bà Đạt nhìn nó cười .

Tôi quay sang ông bà Đạt đang loay hoay dưới bếp hỏi :
- Bà nhà tui nói là anh chị đang uống thuốc dán con Bìm Bịp trị bá bệnh phải không ?

Ông bà Đạt ngớ mặt ra nhìn tôi , tỏ vẻ không hiểu .
- Thuốc trị bị bệnh cao máu và tiểu đường đó !

Bà Đạt cười toe toét , chỉ vào một cái tô lớn óng ánh chứa đầy chất như sữa trắng tinh .
- Cái gì vậy chị ?
- Thuốc .
- Thuốc ? Sao lạ vậy , tui tưởng chị cũng uống sữa tươi ăn với si rồ (cereal : một loại thức ăn khô dành cho trẻ em ) .
- Không , người quen cho tôi uống trị bệnh cao máu , tiểu đường , công hiệu lắm . Cái này uống ít nhất là cả tháng mới hiệu nghiệm .

Tôi nhìn vào trong tô chén , một chất lềnh bềnh trăng trắng nhìn như óc heo , hỏi :
- Cái này gọi sao chị ?
- À ! Cái ông Hải cho tôi , ổng nói là Nấm Tuyết Tây Tạng , lấy từ đỉnh núi Hi mã lạp sơn . Mấy ông sư ở trển uống vào , người như bay bổng lên , chân không chạm đất .

Mấy cái phép thuật khinh thân levitation của các vị thiền sư Tây Tạng tôi có đọc sách truyện Tintin biết sơ qua , cũng như coi vài chương trình biểu diễn show của ông làm ảo thuật da đen David Blain thấy ông ta bay lơ lửng , hai chân nhấc khỏi mặt đất khoảng ba bốn tấc .

Tôi hiếu kỳ hỏi tiếp :
- Thế dùng làm sao ?
- Cứ cho sữa tươi vào , loại sữa Borden màu tím hoa cà , (Loại sữa có 2% ít chất béo ) rồi ngâm đó 24 tiếng , rót ra ly là uống được . Còn cái thì mình cho vào cái rổ con con này rửa sạch cho hết chất sữa đi .
- Hay nhỉ , còn nếu như mình chưa muốn dùng , chẳng hạn mình đi đâu chơi vài tuần , rồi để nó ở đâu ?
- Thì cất nó vào ngăn đông đá , khi nào xài lấy ra cho sữa vào uống tiếp .
- Vậy bữa nào cho tui một vốc để tui uống thử ?
- Thế anh có bị cao máu không ?
- Không .
- Có bị bệnh tiểu đường không ?
- Không .
- Vậy anh không nên uống nó , nên uống loại thuốc khác .
- Thuốc gì vậy chị ?
- Thuốc dán con Bìm Bịp .

Sữa tuyết hay còn gọi là sữa nấm Tây Tạng (Tibet mushroom ,Snow Lotus , Kefir Grains ) , Tuyết Liên hay giấm Nhật . Sản phẩm này tương tự như Kombucha hay các loại giấm lên men khác . Hình dạng nhìn giống như bông cải trắng cauliflower . Thời gian lên men từ 12 đến 24 giờ nó sẽ tạo ra giấm vị hơi chua , rất bổ dưỡng cho sức khỏe , nhất là những người nào muốn sống lâu trăm tuổi như các bô lão người Nhật hay người Caucasus có thể trường thọ từ 120 đến 150 tuổi .

http://www.happyherbalist.com/kefir.htm ... r%20grains

Tung Son 13/5/08

 Ảnh Chân Dung

Chiều thứ Hai tôi đang ngồi đánh cờ tướng với các bậc tiền bối trong trang mạng lưới clubxiangqi , chợt hai mẹ con bà hàng xóm bấm chuông ngoài cửa .

- À ! Chị Tám ! Mời vào chơi .

Chị Tám da trắng trẻo mịn màng , ngồi xuống quay sang bà nhà tôi :
- Cái con chó con nó đâu rồi chị ?
- Con Tô phù đó chăng ! Hồi đó chị cho tui , nó bé tí xíu . Nó kia kìa , ăn nó phễnh bụng nằm trong nôi kìa .
Nhà chị còn mấy con tủn hả chị ?

- Sáu con .
- Chị có đặt tên mấy con chó nhà chị không ? Chớ tui qua nhà chị , nghe gọi "Chúng mày ra đây ăn cơm . " Thế là lóc nhóc một bầy chạy ra .

Cậu Thanh con bà Tám lên tiếng :
- Má à ! Con có xem hình bác Andy chụp chân dung đẹp lắm .

Tôi vội vàng đính chánh :
- Không có đâu , bác chụp vớ va vớ vẩn mấy con tủn với mấy bông hoa thôi .

Bà Tám cười tươi :
- Nói thật em sang đây tính nhờ anh chụp hình cho con gái em . Tuần sau nó đi lấy chồng , em mời anh chị sang chung vui với các cháu .

Bà nhà tôi nhe. nhàng đáp lời :
- Không được chị Tám ơi ! Tuần sau chúng tôi về Việt Nam rồi .
- Em cũng biết thế . Nhưng chuyện gấp quá . Tuần trước con gái em về nhà bảo muốn lấy chồng , muốn " ma ri" . Em bảo nó sao chi gấp gáp vậy , để làm đám hỏi trước rồi sang năm hãy cưới . Chả hiểu nó về thuật lại cho thằng bồ của nó ra sao . Cả họ hàng tông tổ từ bên tiểu bang Florida kéo sang đùng đùng chờ tuần sau đám cưới . Em trở tay không kịp . Thằng bồ nó còn đang đi học , học cái gì mà mà ... bốc thuốc đó .

Tôi xen vô :
- Phải nó là bác sĩ ?
- Không phải vậy , thấp hơn một tí .
- Dược sĩ ?
- Thấp hơn tí nữa .
- À ! Thì ra cán sự dược khoa , phạc ma si téch (pharmacy tech) . Cái này chỉ học hơn một năm , lương cũng tạm được . Thế chị đặt tiệc cưới ở nhà hàng nào ?
- Dạ , nhà hàng Ku long ở Arlington .
- May ở đó còn chỗ , chớ nhà hàng Thanh Thanh đã đầy hết chỗ rồi . Còn quay phim chụp hình ?
- Dạ có đầy đủ rồi , chỉ còn thiếu hình chân dung cô dâu chú rể để treo ngoài nhà hàng .

Ở Việt Nam lúc trước tôi nhớ ra hình như không có cái màn linh tinh này . Bên Mỹ này bày ra nhiều trò . Có lẽ một nhà hàng trong một buổi tối có hai hay ba đám cưới tổ chức cùng một lúc , nên phải trình làng hình cô dâu chú rể nhe răng trước cửa để họ hàng bạn bè tới dự khỏi bị lộn chỗ . Nhưng thật sự dù cho trưng bày tấm hình đó , bà con ta vẫn đi nhầm phòng như thường . Lí do là mình biết mặt bố mẹ chúng nó . Con cái mấy ông mấy bả lớn lên thay đổi hình dạng . Bởi vậy xem hình cũng chẳng giúp ích chi .

- Nói thiệt với chị , trước giờ tui chỉ chụp toàn đám ma đám "Thánh" thôi . Lúc trước tui có mang một bức hình dự thi giải Nghệ Thuật Nhiếp Ảnh Quốc Tế , nhưng chẳng được giải gì , nên tui bỏ nghề luôn .
- Hình gì vậy anh ?
- Con ma nhà họ Hứa .
- Thôi mà anh . Chịu khó chụp cho cháu một tấm .
- Cũng được , nhưng chị phải mang ra ngoài tiệm họ rửa cho . Thế ngày mai chị dặn cháu sửa soạn y phục nhé .

Bà Tám gãi đầu :
- Chắc để Thứ Tư cho hai đứa nó chuẩn bị quần áo chứ .

Nói xong bà Tám quay sang bà nhà tôi :
- Chị qua nhà em , em cho luôn con chó cùng sinh với con Tô phù .

Nghe vậy con bé Linda nhà tôi reo lên :
- Vậy hở bác ! Má ơi , con đặt tên cho nó là Marshmallow nhé .

Bà nhà tôi gắt :
- Con này cho anh Hai , nó bắt mang về nhà để nuôi , nó muốn đặt tên gì thì tùy nó .

Tôi xen vào :
- Bố đề nghị như vầy , cái con đen nhà mình đổi tên Bô ba thành Tô Tồ , Tô phù vẫn là Tofu , còn con mới đặt là Tô Phèo nhé .

Boba là một loại thức uống giải khát , Marshmallow là một loại kẹo mềm , Tô phù là đậu hũ . Tô phèo lấy ý từ Chí Phèo của nhà văn Nam Cao . Người Trung Hoa hay đặt tên con gái mình là Tố Tố , Sở Sở , Trí Trí . Người Việt Nam ta nhất định không học cái hay này của người Tàu , không đặt tên con gái mình nhị trùng âm . Đặt là Mỹ Trang , Tuyết Lê chớ không bao giờ gọi tên là Trang Trang , hay Lê Lê Đồng Đồng có lẽ sợ bóng vía của mấy con tủn chăng .



( Hình cô dâu đã được sửa đổi, xin thứ lỗi )



Mới hơn bảy giờ sáng thứ Tư tôi đã nghe tiếng bấm chuông ngoài cửa .
- Mình đi giờ này càng sáng sủa , nếu không trễ một chút , trời nóng lắm chịu không nỗi đâu . Tôi nghe đài nói tuần này lên đến 96 độ F . Nóng còn hơn bên Sài Gòn nữa .

Nghe vậy bà Tám hối hả ra xe . Chiếc xe Oldsmobiles còn mới toanh , do một chàng thanh niên đang ngồi cầm tay lái vô lăng , nhìn giông giống như anh chàng người Mễ nào đó . Hắn gật đầu chào tôi . Bên cạnh là cháu Mai , con bà Tám trong chiếc áo cưới trắng tinh .

- Đi đường nào để chụp hình . Vườn hồng hả ? Bác chỉ đường cho cháu nó lái .

Tôi ở thành phố Fort Worth hơn 20 năm , mới biết có Vườn Hồng chừng vài năm nay . Nơi đây thỉnh thoảng tôi bắt gặp vài cặp cô dâu chú rể dắt tay nhau vào chụp hình . Đi kèm là vài ông hay bà phó nhòm , kể cả người phụ giúp . Trên đường chú rể quay sang cô dâu , giọng tiếng Anh lưu loát :
- Cài dây an toàn vào em . (Seat belt , please . )

Cô dâu chưa hiểu lắm :
- What !
- Cài dây vô , cảnh sát đi bên cạnh kìa . Còn không cài vô , hai trăm đô đó bà .

Ngồi trên xe tôi bắt chuyện hỏi thăm hắn :
- You từ bên Mễ qua ? Cháu tên là gì vậy ?
- Không , cháu từ bên Cuba . Cháu tên là Isaac .

Hèn gì , nhìn hắn tuy trẻ tuổi nhưng tướng tá rất uy nghiêm . Đẹp trai như tài tử Marlon Brondo hay Alain Delon .
- À ! Thế cháu có từng gặp ông Fidel Castro không ?
- Có , cháu gặp ba lần cả thảy . Cháu đi thiếu nhi có thắt khăn quàng đỏ nữa . Mỗi lần gặp , ổng cho cháu điếu xì gà to lắm .
- Thế Isaac có hút thuốc lá hay xì gà không ?
- Không , cháu đem về cho ông nội cháu hết .
- Cháu qua Mỹ lâu chưa ?
- Cũng được vài năm .
- Cháu đi diện bảo lãnh chăng ?
- Không , vượt biên bằng ghe ca nô , cũng như em Mai này . Nó cũng qua Mỹ bằng ghe thôi .

Người ta nói Đồng thanh tương ứng đồng khí tương cầu  . Bởi vậy một người ở phương Đông một kẻ phương Tây tâm đầu ý hợp , gặp mặt thương nhau ngay .

Bà mẹ cô dâu , bà Tám ngồi chung băng sau với tôi , sụt sùi :
- Tôi bảo nó rồi . Từ từ học xong hãy làm đám cưới . Đời còn dài mà .

Tôi lấy ngón tay tôi khe khẻ đặt vào miệng tôi , nói nhẹ nhàng  :
- Nói nhỏ một chút , đàng nào chúng nó đã thương nhau , đã đồng ý lấy nhau . Bây giờ trời có cản cũng bằng thừa , huống chi là anh chị bố mẹ nó . Con gái trước sau cũng phải lấy chồng . Không lấy trước thì cũng lấy sau . Tui có xem một đoạn phim You Tube nói về một cô gái Việt thiệt xinh lấy một anh Mỹ đen , rồi có sao đâu . Họ đã thương nhau , thì chấp nhứt gì đến màu da tôn giáo .

- Bác Andy nói đúng đó má . Không lấy trước thì cũng lấy sau . Năm nay con mười chín rồi , bạn con đó có đứa lấy chồng lúc mười bảy tuổi . Má biết Nữ thập tam mà nam thập lục .

Bà Tam day dứt :
- Giỏi dữ há , biết cả Hán Nho rộng rãi quá mà tiếng Anh tiếng u mày dốt sao mà quen được thằng Cuba vậy ?
- Cần chi tiếng Anh mà má .

Vườn Hồng sáng thứ Tư êm ả một buổi sáng , loanh quanh vài bác thợ trồng hoa đang chăm tỉa những cánh hồng đủ màu sắc hồng cam đỏ vàng , hương thơm ngan ngát .

Tôi xách cái máy Nikon D70 cũ mèm loay hoay chụp vài phát . Bà Tám nói vọng lại :
- Ông Andy à ! Thằng con tôi nó cũng đưa cái máy nhờ ông chụp luôn .

Tôi mở bao ra xem , một cái máy Nikon D70s mới hơn của tôi , nhưng không thấy thẻ nhớ memory card . Tôi đành phải dùng thẻ nhớ 512 M của tôi . Lang thang từ trên bậc thang , xuống quanh các bụi hồng gai , qua bờ hồ vắng bóng vịt bơi , lại loanh quanh qua khuôn cửa đá dây leo mọc tràn lan . Bà Tam tay ôm hai túi đồ nghề của tôi , thêm một túi máy ảnh của thằng con bả , thở dốc :
- Cảnh đẹp quá , nhưng mệt quá , nóng quá .

Chú rể trong âu phục chỉnh tề đứng lên ngồi xuống trong các tư thế chụp hình , lấy tay phe phẩy trước mặt :
- It's hot today ! (Hôm nay nóng quá ! )
- May là mình đi sớm , chứ trễ một chút đến trưa thì nóng đến cỡ nào .

Cháu Mai dù hơi mệt mỏi :
- Xong chưa bác ?
- Chưa , còn qua bên kia cảnh cũng đẹp lắm . Chạy xe qua bển chừng mấy phút thôi .

Bà Tám cười nói :
- Có cần phải xách đống đồ nghề này nữa không ?

Tôi thông cảm :
- Không cần chị , cứ bỏ nó ở xe .

Cửa chính vườn Hồng nằm quay mặt sang đường University Drive , kế cạnh là vườn Thực Vật Nhiệt Đới . (Tropical Plants) . Phía sau là bãi cỏ xanh mượt mà . Tôi mới vừa chụp được vài bô hình , bỗng thấy một ông Mỹ bước tới hỏi han :
- Ông có cái plan (chương trình) chụp đám cưới hôm nay không ?

Tôi lớ ngớ trả lời đại :
- Không , tôi chỉ chụp vài tấm là đi ngay .
- Tại vì chúng tôi phải cắt cỏ , tưới nước sợ làm dơ bẩn quí vị .
- Không sao hết , chúng tôi sang bên kia chụp hình .

Vườn Hồng Fort Worth tuy không to lớn như vườn Thực Vật Dallas , nhưng ỏ đây vẫn có nét đẹp hồng hoang .
- Thôi đi về bác , cháu mười giờ còn phải thi cái test cuối cùng .
- Ờ thì về .

Tuy hai ngày trước tôi chỉ hứa chụp cho hai đứa một tấm hình chân dung , nhưng sáng nay chỉ hơn một giờ đồng hồ với hai cái máy hình tôi đã chụp đến hơn 300 tấm . Nếu về lựa tới lựa lui cũng được hai trăm bức hình . Hi vọng không mất đầu mất chân .

Về đến nhà , tôi gắn máy Nikon để tải truyền vào côm piu tơ . Bà nhà tôi ghé mặt vào xem , bĩu môi chê :
- Tưởng ông chụp chân dung ra sao . Ai ngờ chỉ thấy toàn phần trên . Cô dâu chú rể tui thấy ở các đám cưới họ chụp cả chưn lẫn đầu , từ trên xuống dưới . Vậy mà cũng chụp .


Tung Son 10/6/2008

Chào các bạn

Về quê

Bước ra khỏi chuyến bay khởi hành từ Dallas , chúng tôi hỏi thăm cổng nào tới hãng máy bay Eva .
- Đấy , ông bà cứ đi theo cái hướng N và S đó .

Phi trường Dallas có mấy terminal ABCE , còn phi trường này Seattle Tacoma ngoài những cổng A, B lại thêm terminal N & S . Tôi không hiểu N & S là cái chi và cứ đi theo mũi tên chỉ . Nơi đây chúng tôi đã thấy lố nhố dân đầu đen xếp hàng để check in . Một cô tiếp viên hàng không đang giải thích với một bà người Việt , tay kéo một bé gái đang say sưa ngủ trên xe đẩy :
- Chị bây giờ phải trở về nơi lấy hành lý của hãng American Airlines , lấy hành lý rồi xách qua đây hoặc là chị cầm tờ giấy này biểu họ chuyển sang đây .

Bà hành khách mặt bí xị , không biết phải làm sao . Tay dắt xe đẩy hướng ra cổng . Bà nhà tôi hỏi tôi :
- Sao hồi nẫy ông có nói hành lý mình về tới Sài Gòn không ?
- Có chứ bà .
- Ừ ! Chớ không lại như bà ta thì khốn khổ .

oooOOOooo

Tới Taipei , chúng tôi phải qua trạm kiểm soát hành lý xách tay một lần nữa , và cứ tưởng phải đi một đoạn rất xa để tìm cổng C3 . Nào dè , lần này chỉ đi khoảng hơn vài trăm thước đã tới , Dọc bên hông các cửa hàng đã mở ra rất sớm để chào bán . Cửa hàng Sony bán thiết bị điện tử máy ảnh laptop ... LG bán vài màn hình HDTV . Có một cửa hàng bày bán các con mèo Kitty màu hường rất dễ thương . Chúng tôi ghé vào một cửa hàng ăn uống , đứng ngẫm nghĩ không biết chọn món nào . Lúc đi ông bán vé máy bay nói chắc nịch : " Khi nào đói , anh cứ việc biểu mấy cô tiếp viên đưa mì gói là họ đưa cho anh thôi . " Lúc mà tôi hỏi , cô tiếp viên Eva xinh xắn lắc đầu nói không . Tôi ăn thử tô mì gà , uống một miếng , rồi đẩy cả tô mì sang cho bà nhà tôi :
- Bà ăn thử xem , mì Đài Loan nấu ra sao ? Giống mì gói hả !

Bà nhà tôi và mấy đứa con tôi gật đầu đồng tình .
- Các con biết cách nào ăn mì gói cho thiệt ngon miệng không ?

Mấy đứa con tôi lắc đầu . Tôi gật gù nói tiếp :
- Lúc trên máy bay bố có coi phim Le grand chef của Hàn Quốc , ông đầu bếp vĩ đại được giải thưỏng Vua Bếp . Ống nấu mì gói cho nhà vua Hàn Quốc Kim Jong Sun gì đó . Ăn xong nhà vua cảm động quá mức , khóc nức nở , và nói qua làn nước mắt : " Nhà ngươi nấu mì làm ta nhớ đến mẹ ta quá , ăn y hệt mì gói bán ngoài chợ . " Nguyên tắc chính để ăn mì gói thiệt ngon là để bụng thiệt đói .

Tô mì gà tính ra là 7 đô la . Trên máy bay tôi cứ mơ tưởng được tô bún ốc thơm phức mùi tía tô xanh , nào dè vẫn chưa được . Mới đầu nhìn các cô tiếp viên hàng không , tôi tưởng dân Đài Loan xinh đẹp vô cùng , chân cẳng dài , dáng người thon thon . Bây giờ thấy mấy bà bán ở các cửa hàng này , thì họ cũng giống như người Việt mình thôi .

16/6/2008
 
Chúng tôi quày quả hành lý xách tay thủng thẳng đi về hướng hải quan để khai báo . Thoáng qua các cửa sổ , phi trường Tân Sơn Nhất đã được xây cất lại . Một màu xanh nhạt với kiến trúc hài hòa . Dọc hành lang bày biện vài chậu hoa phong lan . Cái gì nhìn cũng mới . Chúng tôi qua làm thủ tục nhập khẩu nhập cảnh cũng dễ dàng , không cần phải có thủ tục đầu tiên . Tới khu nhận hành lý , tôi vội vã đi tìm các hành lý . Chúng tôi năm người mười cái va li . Bà nhà tôi đã cẩn thận cột dây vải đủ màu hoa , cùng màu với mấy cái quần đùi đã may cẩn thân túi trong túi ngoài :
- Ông cứ nhét tiền vào mấy cái túi này , không sợ mất .

Chúng tôi là những người ra sau cùng . Tìm mãi mới thấy được vài ba cái . Va li nặng đến 50 cân . Cái ở bên này cái ở bên đầu kia vòng xoay của khu Baggage Claim . Đồ đạc của mình chí được vài cái , còn lại của bà con hàng xóm gửi . Nhỡ thất lạc không biết ăn nói với người ta làm sao , trong đó chỉ toàn bánh kẹo , xà bông kem đánh răng . Lần sau có đi thì lẵng lặng như tờ , chứ không đi du lịch cứ phải lo ngay ngáy mấy cái hành lý này , nhiều khi bực cả người . May thay có hai ba anh hải quan kiểm hàng xăng xái :
- Anh cứ để cho em kiếm xe đẩy cho .

Hành lý qua máy quang tuyến để kiểm tra . Bà nhà tôi móc cho 20 đô tiền hoa hồng . Ngoài kia nắng rọi chan chan , bà con ơi ới vẫy tay . Thấy ai vẫy gọi , tưởng người nhà ra đón nhưng không phải . Tới góc kìa mới nhận ra người thân . Lần này tay bắt mặt mừng , chứ không tui tủi nước mắt như lần trước tôi về thăm mẹ mất .
 
oooOOOooo
 
Trên các tuyến đường Hoàng văn Thụ , Phan Đình Phùng từng dòng xe chen chúc , len lỏi nhau , xe hơi ô tô , xe gắn máy hai bánh cứ chen vai sát trên các dãy phố hẹp .
- Eo ơi ! Ghê quá bố !

Chúng tôi ngồi trên xe Toyota 7 chỗ ngồi , nhìn qua cửa kính quan sát các tay lái xe gắn máy lắt léo thật sát vào đầu xe . Cự ly đôi khi chỉ còn vài phân . Hầu hết là xe gắn máy Honda Future , Dream .
- Sao bây giờ không thấy các loại xe Honda đam , Honda 67 ?

Chú tài xế nhoẻn miệng cười :
- Mấy xe dẹp hết rồi anh ? Cảnh sát mà thấy họ phạt ngay , lấy cả xe đi .


Chỉ hơn 20 phút xe đậu trước đầu chợ , vẫn quen thuộc như ngày nào . Con đường vào chợ nước ươn ướt lấp xấp . Các gánh , sạp bầy bán rau cải trái cây mơn mởn tươi xanh . Xoài tượng , măng cụt , chôm chôm , bơ sáp , bòn bon đủ mọi loại mơn mởn khoe màu trong nắng chiều . Các quán cà phê thơ thẩn vài ông nhâm nhi ly cà phê chiều , miệng phì phà điếu thuốc ba con 5 . Tiếng rao hàng ơi ới mời khách qua đường :
- Anh mua dùm em vài chục "Dật lộn " nha .
- Măng cụt tươi lắm này anh , mua " dzìa" làm quà cho chị Hai nè .

Tôi chỉ cười , bước qua các bà bán quanh chợ . Căn nhà lụp xụp của mẹ tôi không còn nữa , cô em út bây giờ sửa sang lại , cho nó lên ba tầng lầu . Nền được lót bằng loại gạch bóng năm tấc vuông bóng loáng .

Chú em tôi phì phà điếu thuốc trên môi :
- Anh thấy sao ? Saì Gòn có gì thay đổi chăng ?
- Có chứ , lúc đi từ phi trường về đây , qua công viên Hoàng văn Thụ , đường xá thay đổi khá nhiều , cửa hàng thương hiệu mọc lên đầy dẫy . Tui nghĩ không có thành phố nào trên thế giới lại có nhiều đến thế . Nhưng vấn đề xe cộ lại quá nhiều , nhiều chỗ ùn tắc , rồi tui thấy xe chạy như vậy nguy hiểm quá , dù rằng ai cũng phải đội nón bảo hộ . Hồi đó tui đọc trên mạng lưới , có một ông phó tiến sĩ nào đó chế tạo ra nón bảo hộ bằng nửa trái dừa . Vừa rẻ vừa có đầy tính sáng tạo . Sao không thấy ai đội hết vậy ?

Cô em út tôi xách về một bịch trái cây , nào xoài tượng , chôm chôm , măng cụt , na , mận .
- Đấy các cháu ăn đi . Con Thy mê trái này lắm mà . Bên này từ hồi Việt Kiều về , ai cũng đòi trái này nó mới lên giá . Chứ ngày xưa đâu có vậy .

Những cái múi măng cụt trắng nõn , ngọt dìu dịu .
- Các cháu ăn trái này , đừng có nhả hột ra , nuốt luôn vào bụng .

Con bé Linda nhà tôi cầm trái cóc :
- Thế trái này , hột có nuốt được không ?

Lần đầu tiên nhìn và ăn thử một số các loại trái cây , na , măng cụt , chôm chôm , nhãn , bòn bon . Có trái ăn được hột có quả phải nhè ra .
- Ừ ! Tui cũng quên mua cho cô út loại cherry Mỹ , loại này màu hồng huyết dụ , ăn ngọt đậm đà hơn . Bên đó còn có trái Tuna , nó giông giống như trái nhào , bên trong lại nhiều hột như ổi , ăn thì cứ nuốt chững .


Mới hơn sáu giờ chiều , trời dần tối . Vài cơn mưa đổ ập xuống , mang lại những cơn gió mát trong không gian mịt mờ.

oooOOOooo
 
My , cháu gái bà nhà tôi dắt năm người chúng tôi đi lên tới một khu phố nằm khoảng giữa đường Nguyễn Trọng Tuyển , Phòng Điều Trị Y Học Dân Tộc . Một ông dáng chừng ngoài bốn mươi da dẻ hồng hào , tôi đoán chừng là Đông y sĩ , ngồi trên cái bàn vuông nho nhỏ , hỏi chúng tôi có cần xem bệnh uống thuốc gì không .
- Dạ thưa bác sĩ , con bé Linda nhà tôi sao chân tay nó cứ bị ngứa , rồi gãi lung tung .
- Được rồi để tui coi cho . Cháu nó bị chàm ăn , nên cứ bị ngứa . Cháu nó phải trị liên tục cả tháng mới hết căn bệnh .
- Sao bác sĩ bên ấy biểu cháu bị allergy dị ứng .

Ông thầy lang nghiêm nét mặt :
- Không phải , cháu bị chàm . Bệnh này không khó chữa . Để tôi gọi người cho cháu vô trong chữa bệnh . Đầu tiên là phải giác mấy cái máu bầm ra , rồi ngâm chân vào nước ấm có pha thuốc .

Ngồi rãnh rỗi trong khi chờ đợi , tôi nghĩ thầm : " Đã tới đây rồi sao mình không đi khám bệnh xem sao . " . Tôi xòe bàn tay đưa cho ông y sĩ :
- Tiện đây nhờ bác sĩ khám bệnh cho tui luôn .

Thầy lang chẩn mạch bằng ba ngón tay , mắt lim dim :
- Tui có bị bệnh gì không bác sĩ ?
- Bây giờ đo huyết áp ông 11/7 bình thường thôi . Nhưng theo kinh nghiệm hành nghề của tôi . Trong vòng ba năm ông phải cẩn thận coi chừng .

Tôi hơi giựt mình , thầy lang nói sao giông giống như thằng bạn tôi , thầy phong thủy bói toán . Hai thầy cũng trùng tên họ , chỉ khác nhau chữ lót thôi .

- Theo bác sĩ thì tôi bị gì ? Báo cáo khám nghiệm tui chỉ hơi cao đường , cao mỡ .
- Mạch của ông cho tôi biết ông bị thận .
- Thận yếu hả bác sĩ ?
- Không , chẳng nhũng không yếu mà lại dương . Ông phải tới đây châm cứu 10 ngày liên tục , rồi nghỉ 10 ngày , rồi châm cứu 10 ngày . Ba lần châm cứu thì mới dứt căn bệnh hoàn toàn .

Tôi ngần ngừ không quyết đoán . Về Việt Nam thăm quê hương , định dẫn con cái đi thăm chỗ này chỗ nọ Huế Sài Gòn Hà Nội , bây giờ thoáng nghe thầy lang chẩn bệnh , đưa ra bệnh lý nghe đã hết hồn . Khám bệnh như vậy hết cả những ngày đi chơi .

- Bây giờ tôi cho thuốc hạ âm , vê uống đỡ . Khi nào ông quyết định cứ tới đây .

Nhìn ông ta có dáng đạo mạo , mặt mày tươi sáng hơn các ông thầy lang chỗ tôi ở bên Mỹ , tôi đánh bạo hỏi chuyện :
- Hỏi thật bác sĩ nha , bác sĩ hình như có sống ở nước ngoài ?
- Có , tôi từng ở bên Pháp 17 năm . Ba tôi là bác sĩ tây y , chuyên về tim .
- Vậy thì tại sao bác sĩ lại chọn ngành đông y .

Ông thầy y sĩ chép miệng :
- Thì ... hồi đó ông bị cơ tim nhồi , đưa vào bệnh viện . Bác sĩ tây y lắc đầu chịu thua , may gặp một bác sĩ đông y người Tàu , chẩn bệnh cho thuốc uống hơn chục thang thuốc , rồi hết bệnh ngay . Tôi hỏi anh , vậy anh muốn học ngành nào , Tây y hay Đông y .

Tôi nhìn quanh quẩn qua phòng khám bệnh , dù hơi nằm vào sâu một chút , cách đường chính hơn chục thước , ngang bảy tám thước , chiều sâu hơn hai chục thước . Nhà này tính theo thời giá là mấy trăm cây vàng .

- Phòng khám bệnh này của bác sĩ mua lại giá cao không ?
- Không , của ông già tôi . Lúc trước bị tiếp thu , bây giờ nhà nước cho lại .
- Sao tui nghe nói lấy lại nhà khó khăn lắm mà .
- Trường hợp đặc biệt lắm . Hôm đó tình cờ ông viện trưởng gọi tôi khám bệnh khẩn cấp cho một ông nào đó . Tôi tưởng ông ta chỉ là một ông giám đốc gì đó . Ổng ngủ qua đêm dậy , chân tay không cử động được . Bệnh này đem vô bệnh viện chích là đi đời ngay .
- Ông bị bệnh gì ghê vậy ?

Thầy lang gật đầu :
- Trúng gió . Rồi tôi châm cứu ô?ng hơn một tiếng là ông đi đứng bình thường . Tôi đâu biết ổng là ai đâu , về sau mới ổng làm lớn lắm . Ổng có hỏi chuyện tôi , tôi kể đâu đuôi câu chuyện về căn nhà của ông già tôi . Anh biết không , chỉ trong hai mươi bốn giờ , tôi lấy lại căn nhà này ngay . Bây giờ căn nhà anh thấy đó .




Về nhà , tôi ngồi kể lại những gì trong phòng mạch cho các em các cháu tôi nghe . Cậu em tôi ngắm nghía tôi một lát , hỏi han :
- Ổng biểu anh bị thận dương , tại sao vậy ?
- À ! Ông nói tại mắt tôi bị đỏ , có nhiều gân máu . Tóc khô, trắng ở gốc .

Bà nhà tôi chen vào :
- Mắt đỏ là ông tối ngày luyện chưởng trên mạng nét , Đại Đường Song Long chết tiệt gì đó , còn tóc ông bị trắng ở gốc thì tuần trước ông mới nhuộm tóc , một tuần lễ thì tóc bạc ông phải nhú lên chớ . Tui nhìn coi cũng đoán được bệnh .
- Rồi ổng nói tui bị điếc một bên , tai nó kêu o o . Ổng nói điều trị cũng hết cả tháng .
- Ông có khám trong tai ông không mà sao ổng biết ?
- Không , ổng chỉ rờ ngón tay khám mạch thôi .
- Tôi nhìn cái đầu ông cũng biết , ông nói chuyện với người ta mà cứ nghiêng một bên thì đứa trẻ lên ba cũng biết , phải không Linda ?
- Dạ .

Bà nhà tôi nhẩn nha nói tiếp :
- Lúc tui ở phòng mạch gặp một bà ăn mặc sang trọng , hỏi tui có muốn mua nhà mua đất ở Sài Gòn không . Bà nói bả có cả chục căn biệt thự lớn lắm , mua thì bà để giá rẻ cho . Tui hỏi bả làm sao mà chị có nhiều nhà thế . " Nhà tiếp thu của những người bỏ ra nước ngoài " . " Rồi bây giờ họ trở về không đòi được nhà hả ? " Bà ta bĩu môi : " Sức mấy mà đòi được ! "

Cậu em tôi hỏi :
- Vậy ba người khám bệnh với vài lọ thuốc viên , chả có nhãn hiệu gì hết , anh trả hết bao nhiêu ?
- Hình như là bốn trăm ngàn đồng .
- Vậy thì mai mốt em chuyển ngành không đi dạy nữa , để đổi qua ngành y coi bộ khá .

 
Chú em tôi năm nay xấp xỉ năm mươi , cao hơn tôi hơn một khúc . Dạo này chú nhìn có da có thịt hơn . Tay luôn luôn cầm điếu thuốc lá .
- Sao chú không bỏ luôn thuốc lá , tui nghe nói chú bị phổi ?
- Dạ, hết rồi . Bây giờ em đi dạy nhiều khi mệt lắm , mà đi khám bác sĩ tìm mãi không ra .
- Thế chú đi dạy ở nhiều trường không ?
- Lúc trước thì được hai ba trường , nhiều tiết . Bây giờ chỉ còn dạy một tiết ở trường đại học Văn Lang thôi .
- Tui tưởng chú dạy giỏi , được sinh viên quí mến chớ !
- Trái lại , cả ban hội đồng giáo sư ghét em lắm .
- Sao vậy ?

Chú em cười nhẹ , miệng phì phà hơi thuốc :
- Thì em chấm bài thi về Tin học , thí sinh 128 đứa em đánh rớt cả 128 đứa . Tụi nó học kém quá , tiêu chuẩn bài thi đâu khó lắm .
- Sao chú không giống như các vị giáo sư khác , làm vậy ai dám nhờ chú chấm bài .
- Đi thi giống như mình đi thi nhảy dây , sợi dây căng tới một mức nào đó . Nhảy qua thì đậu , vướng thì rớt . Cũng có vài lần sinh viên gởi người mang quà cáp tới biếu , em biểu họ mang về hết đi .

Tôi gật đầu đồng tình . Cần kiệm thì không có , nhưng liêm chính thì chú em tôi có thừa .
- Cách đây mấy năm em vướng vào một vụ thưa kiện . Một sinh viên chắc có ai đỡ đầu đâm đơn thưa em chấm bài sai . Vụ này đưa đến Bộ Giáo Dục .
- Bài thi ra sao mà chú đánh rớt ?
- Em nghĩ rằng cậu sinh viên đó cóp pi từ một nguồn nào đó . Bài luận văn làm rất hay , với trình độ như hắn em nghĩ rằng hắn không thể nào đạt được mức như vậy .

Tôi tò mò hỏi thêm :
- Đâu chú nói thử tui nghe xem ?
- Em nói anh cũng chẳng hiểu bao nhiêu . À ! Hình như có một câu như sau : " Can not connect to an FTM server " .

Chú em tôi nói khá nhanh , tôi phải bảo chú ấy viết trên giấy tôi mới hiểu .
- Hình như trước chữ " FTM" phải dùng A .
- Đấy , chính anh tiếng Anh khá như vậy mà còn sai . Em đã thử rất nhiều ông nhiều bà có bằng cử nhân Anh Văn , họ vẫn dùng sai A và AN trong trong câu này . Trên nguyên tắc A được dùng trước phụ âm , AN trước các nguyên âm . Nhưng chữ " FTM" đọc là " Ép Ti Em " nên phải viết chữ AN thay vì A .


Mấy chục năm loay hoay với chữ nghĩa , A AN vẫn còn sai sót .
- Làm sao chú biết vậy ?
- Hồi xưa em nghiên cứu mấy tháng trời về mạo tự A AN nên khá rành . Em thấy cách anh nói tiếng Anh bây giờ không giống như ngày xưa . Giống như là ....

Tôi đỡ lời chú :
- Mấy người Mỹ trong hãng tôi , nói tôi nói tiếng Anh giống hệt như anh chàng diễn viên Hồng Kông Jackie Chan . Nhất là những khi tôi bị canker sore lở miệng , chả có một ông một bà hiểu hết . Tôi nói tiếng Việt mà chị nhà còn chưa hiểu , phải không bà ?
- Hả ?

Ngồi quanh đó nghe câu chuyện tào lao giữa chúng tôi , các con nghe câu trước câu sau .
- Bây giờ tôi hỏi chú nhé , chữ OIL chú đọc làm sao ?
- Oi , mấy cháu hiểu không ?

Mấy đứa con tôi lắc đầu tỏ ra không hiểu .
- Ôn , ong .

Chúng nó vẫn nghệch mặt . Tôi chậm rãi nói :
- Thôi để tôi nói thử chúng nghe nhé : " Oi ồ "

Tức khắc mấy đứa con tôi gật đầu hiểu ngay :
- Là dầu xăng đấy mà .

Chú em tôi phản đối :
- Mấy người nói không đúng giọng chuẩn của người Anh , giọng nói đó là của dân cao bồi Texas . Nói như em mới đúng giọng người Ăng Lê .

oooOOOooo
 
Trong chợ đầy rẫy thức ăn tươi sống từ thịt bò heo lợn . Chỉ có gà đi bộ , tức là gà ta giá cả quá đắt 240 ngàn một con , gần 15 đô , nên vắng bóng các lồng gà ven chợ . Thay thế là loại gà công nghiệp làm sẵn bỏ vào bao , giá tương đối rẻ 55 ngàn một kí . Rau rợ từ rau muống , mồng tơi , dền , đay , cải đắng bí bầu tươi rói . Cá rô cá lóc xoay mình dẫy đành đạch trên các mâm nhôm tròn . Tiếng la ơi ới buổi chợ sáng : " Mua em cá điêu hồng đi anh . " "Mua dùm em ít tôm sú về nấu canh cho chị Hai này anh ... " .

Ở đây hơn một tuần các bà các cô thấy mặt tôi vào sáng sớm cứ mời inh ỏi . Tôi ghé vào một quán nghêu sò ốc hến , vừa ngồi xuống tôi vào một rổ ốc không biết tên . Chị chủ hàng tươi cười :
- Chú ăn ốc bông này hả ? Làm cách nào ?

Tôi ngẩn người ra , ốc thì chỉ có việc luộc ra rồi chấm mắm gừng hoặc muối tiêu chanh . Hỏi như vậy biết đường nào trả lời . Tội ậm ừ không nhất quyết . Một bà trạc bốn mươi tuối đang ngồi khêu ốc kế bên , góp ý :
- Chắc ông này Việt Kiều về , hổng biết đường ăn ốc , toàn là " Ốc chi? " . Thôi làm món ốc rang me cho ổng ăn , rồi tính luôn phần tui cho ổng .

Chị chủ quán nhanh nhẩu gật đầu :
- Được chị Bé .

Tôi quay lại nhìn bà ta , tự nghĩ : " Chị này mà bé , cũng bảy tám chục kí . "

Một trái vịt lộn , đĩa ốc bông và đĩa sò huyết chừng 25 ngàn đồng . Bên cạnh một chị quần áo hơi lếch thếch , áo trắng thành màu xám đen , ngồi rao với giọng miền Trung không nặng lắm :
- Tẹp tươi , tẹp tươi đây . Năm ngàn đồng một lạng .

Nhà tôi năm người cộng với gia đình cô em út tôi bốn người . Nếu ăn thì ít nhất cũng nửa kí . Vài ba bà mua tép cũng chỉ hai hoặc ba lạng thôi .
- Cho tui nửa kí tép . Bao nhiêu chị ? Hai mươi lăm ngàn hả ?

Bà nhà tôi cứ mỗi lần nhìn thấy mấy con tép khô bán bên Mỹ , cứ chép miệng : " Giá như có món tép tươi ăn nhỉ . Nó cứ nhảy tong tóc cả lên , nghĩ đến mà mê .

Tép rang thì phải có món rau . Kế bên là hàng bán cua đồng , với rau đay , mồng tơi , mướp . Những chú cua màu nâu sẫm bò lỗng ngỗng trong chậu . Bà chủ sạp nói giọng Bắc lơ lớ :
- Anh mua cua dùm em . Cua này vừa mập vừa béo .

Tôi ngần ngừ không biết tính ra sao . Bà nhà tôi sáng sớm có dặn rằng , mua chỉ chục con thôi , đủ nồi canh .
- Cho tôi một tá .

Bà ta ngoay mặt dỗi :
- Cua em mà anh chỉ mua thế thôi à ! Làm sao em bán . Ít nhất là cũng nửa kí hay vài lạng . Đây này cua em , em xay sẵn thành bọc rồi . Bọc nhỏ mười ngàn , bọc lớn 15 ngàn . Anh lấy luôn rau đay nhé , một bó không đủ ăn đâu anh , phải bốn bó . Lấy luôn mồng tơi nhé , thêm hai bịch cà ghém . Làm sẵn hết rồi , anh cứ việc về bảo chị nấu cho xơi .

Vừa về đến đầu ngõ gặp cô em , tôi xoè bịch tép cho cô em tôi xem . Nhìn qua cô em tôi lắc đầu :
- Mới hôm qua ăn tôm sú , hôm nay lại tôm tép , mà loại tép riu này em chưa hề ăn qua . Anh cứ nấu mà ăn .

Nói xong cô em tôi quây quả bước thẳng ra chợ bán . Hai anh em cùng một mẹ cha , từ Bắc vào trong Nam 54 . Những món ăn miền Bắc hồi bé mẹ thường nấu cho ăn , rau muống luộc , muống xào , trứng bắc , rau đau nấu cáy , tép rang vắt chanh . Cũng có khi tôi nấu cho cả nhà ăn . Rồi khi vào sống trong chợ toàn người Nam , bây giờ nước mắm chấm rau cô em pha đẫy đường vắt tí chanh ớt làm tôi khó ăn quá .

Bà nhà tôi đang vắt vẻo ngồi uống cà phê sữa :
- Ông mua gì lắm thế ! Đồ ăn đồ uống còn đầy trong tủ lạnh , nào xem ... tôm sú , thịt heo kho tàu . Bây giờ ông vác món gì về vậy ?
- Tép tươi mà bà hay ước ao đấy .
- Tép hả ? Tép này muốn ăn ngon phải cắt đầu cắt đuôi .

Tôi thẫn thờ , mở he hé bịch tép ra . Mấy ngàn con còn đang tưng tưng , bỏ đầu bỏ đuôi phải đến cả ngày .
- Vậy thì tôi mang ra trả , hổng ăn nữa .

Chị hàng tép vẫn còn đó , miệng còn rang inh ỏi . Tôi ngồi xuống bên cạnh , giọng nhỏ nhẹ :
- Chị Hai ui ! Bà nhà tui biểu tép này muốn ăn , phải cắt đầu cắt đuôi . Mà làm sao tui cắt hết , hồi nãy tui mua của chị 25 ngàn , để lại cho chị 15 ngàn thôi .

Nghe qua , chị ta lắc đầu nguầy nguậy :
- Tẹp này bạo chị không thệ căt đầu căt đuôi . Cự việc rang lên , nọ sẽ rụng đầu rụng đuôi . Bây giờ anh cọ cho em , em cũng không lậy tẹp anh được .

Thế là tôi mang tép về nhà loay hoay rửa sạch , nhặt ba cái linh tinh rác rến , phơi cho ráo nước và mang lên bếp cho hành tỏi rang khô . Mùi thơm sực nước mắm loang ra khắp nhà bếp . Ngoài chợ tiếng rao vẫn lanh lảnh buổi chợ đông .

- Ai mua cua mua tép hôn .....

 
oooOOOooo
 
Chú em tôi cùng cô bồ sống chung đã nhiều năm (tuy chưa cưới hỏi ) ngồi trên chiếc ghế gỗ trong bàn khách . Lần trước hai vơ chồng chú em tới chơi nhưng tôi đi vắng .
- Thím tên gì vậy ?

Chú em tôi nhanh nhẩu :
- Trân .

Nhìn thoáng qua , cô em dâu tôi có nét hơi lai người Tàu .
- Có , gần hai mươi đời rồi . Dạ , quê em ở Long An . Em hả ? Em họ Trần .
- Ô ! Vậy thì Mỹ sẽ gọi là Tran Tran .


Chú em tôi tay vẫn vân vê điếu thuốc 555 :
- Anh chị và các cháu đi Thái Lan vui không ?
- Vui chứ . Khi nào chú thím có dịp đi Thái cho biết .

Chú ấy biũ môi :
- Trân tháng Tám này đi , còn em thì không ?
- Sao vậy ?
- Em không thích , có lẽ là vì xứ Thái không văn minh văn hóa bằng mình . Nói chung ở châu Á chỉ có Nhật , Trung Quốc , Hàn có nền văn hoá xấp xỉ với mình thôi .

Tôi không thích bàn cãi về các nền văn minh của từng xứ từng miền . Nhưng qua chuyến du lịch xứ Thái mới biết rằng ngoài những lời hướng dẫn của hai đoàn trưởng của hai công ty đối tác Saigon Tourist và Donna Tourist , tôi nhận thấy cách cư xử lịch sự của dân Thái có lẽ hơn nhiều dân tộc ở châu Á châu Âu , Mỹ kể cả Việt Nam .

Tông , chú em rể tôi rót bia Saigon vào từng ly :
- Mời các anh . Bia này tuy không bằng Heineken , nhưng đậm đà không kém .

Uống qua vài ly , chú em ngà ngà :
- Anh biết không , bây giờ mình không được gọi dân Thái , dân miền Thượng là dân mọi nữa .
- Vậy gọi là gì ?
- Người dân tộc .
- Vậy mọi da đỏ bên Mỹ phải gọi là gì ?
- Phải gọi là người dân tộc da đỏ .

Tôi bật cười , nói :
- Thiệt ra , mọi da đỏ là do người mình gọi . Khi những năm 30,40 chiếu phim cao bồi uýnh nhau với dân Indian , thấy mặt mày họ sơn xanh sơn đỏ nên đặt chết tên họ . Người dân da đỏ da họ cũng giống như dân châu Á thôi . Nói nãy giờ quên , để tui vô lấy gọt trái Thanh Long đỏ , xoài Gòn của Thái ăn thử .

Chú em mở to mắt ngạc nhiên :
- Ủa có Thanh Long đỏ sao ?
- Có chứ , nó đỏ sậm màu như củ dền . Sao ! Chú ăn thử nó ra sao ?
- Cũng giống như thanh long ruột trắng của mình thôi .
- Lúc ở bên Thái , một bà đi cùng chuyến , nhìn thấy trái này cũng ngạc nhiên như chú . Tui ghẹo bả : " Chị Hai ui , trái này không phải là Thanh Long , mà là trái Hồng Long . " Bả tin như sấm nổ , gật đầu lia chia . Còn xoài Gòn Thái ra sao , ngọt ngay và sừng sực phải không ? Trái cây Thái nổi tiếng với sầu riêng , bòn bon , măng cụt , còn mấy loại khác chắc không bằng .

Chú em tôi tiếp tục ngà ngật :
- Còn heo mọi cũng không được gọi là Heo Mọi nữa , phải gọi là Heo Miền Núi , hay là Heo Dân Tộc .

Chà cái này coi bộ không khá . Người Mỹ bên đó thỉnh thoảng có người nuôi Heo mọi để làm thú cưng (pet) trong nhà . Khi tôi hỏi họ , họ tưng tửng trả lời : "Oh ! Vietnamese Pig, you don't know ??? " Đó là danh tự chính thức cho loại lợn này , cũng như lọai ớt hiểm , Thai hot pepper . Mình văn hoá văn minh biết bao , bây giờ lại phải thành dân tộc sao .

Vừa lúc đó , một cô cháu chú Tông bước vào trong nhà , tay ôm một bọc giầy dép và chào bán :
- Giầy này bền bĩ lắm , chồng cháu làm ở sân bay đi cả chục năm vẫn chưa mòn .

Chiếc giầy da màu nâu sẫm , đế cao su thấp , giá đến gần 400,000 đồng VN (trên 20 đô la ) , tôi lật tới lật lui vẫn không tìm ra xuất xứ nước nào làm .
- Hàng xịn , cao cấp đấy chú .

Chú em tôi nhanh nhẩu hỏi :
- Phải giầy " dân tộc " không cháu ? Lựa cho chú một đôi , cho thím một đôi .
 
oooOOOooo
 
Trên đường đi thăm nhà chú em út tôi ở miệt Bình Triệu . Xe chạy qua đường Hai Bà Trưng , rẽ sang đường Điện Biên Phủ , thẳng Ngả Tư Hàng Xanh . Các tuyến đường dày đặc đủ loại xe cộ , từ xe buýt sơn xanh vàng An Nhơn Bình Thạnh , xe tắc xi Vinasun , ô tô riêng Toyota , xe gắn máy chen chúc nhau , len lỏi trên các ngả đường . Hầu như không có luật đi đường nào nhất định cho các vị tài xế này . Dù cho có đèn giao thông xanh đỏ , người lái xe gắn máy liếc nhìn xem ở ngả tư đó có cảnh sát giao thông hay không , và cứ vậy họ luồn lách cứ thế mà đi .

Đoạn đường từ đường Điện Biên Phủ tới Ngả Tư Hàng Xanh mở ra nhiều tuyến đường , hai bên có trồng vài cây dừa , cây cọ trên các mảng cỏ xanh tươi . Dọc hai bên , nhà cửa xây san sát , cái cao cái thấp lô nhô như răng ông già bà lão . Đây cửa hàng bán vật tư xây dựng , bên cạnh bán quần áo treo lủng lẳng . Vài bà ngồi bận bịu múc chén chè trao cho khách ven đường . Xe đạp hầu như chạy rất ít trên đường . Ai nấy đều muốn có một phương tiện chuyên chở nhanh hơn để đi làm hoặc vui chơi , xe gắn máy đã giải quyết được vấn đề này . Một thành phố có 10 triệu dân mà có vài triệu xe gắn máy , đường xá lại đang sửa lại cống rảnh thoát nước , các lô cốt nằm ụ trên các tuyến đường , làm sao mà xe cộ không ùn tắc được .

Chúng tôi ngồi trên xe tắc xi 7 chỗ ngồi . Khi người cháu tôi ngồi chỉ đường cho cậu tài xế :
- Đó , cái hẻm vừa qua . Bác tài quẹo lại giùm .

Thế là xe quay chữ U ngon lành , mặc kệ đoàn xe trước mặt tiến tới . Kẻ chen người lách , làm sao thì làm , miễn có kẻ hở là chun vô . Có lẽ không ai ý thức được việc mình làm , dù trên các biển ngữ treo trên các hẻm ra vào : " Tổ Dân Phố Phường 2 Quyết Tâm Xây Dựng Nền Văn Hóa tốt đẹp " .

Đường ta , ta cứ đi
Nhà ta , ta cứ xây
Ruộng ta , ta cứ cày .

Trên xe tôi hỏi thử cậu tài xế :
- Theo như anh , làm sao để giải quyết nạn kẹt xe như vầy ?

Cậu tài xế ngần ngừ :
- Mấy cái chuyện này làm sao em giải quyết được , để cho mấy ông lớn lo .

Nhà chú em nằm khá sâu trên tỉnh lộ 13 , sát con sông . Cách đây mười mấy năm , khu này còn có những hàng dừa cao ngất , nghiêng ngả theo chiều gió . Bây giờ nhà cửa xây san sát nhau . Chú em tôi được ông bố vợ chia cho một miếng đất . Nhà bề ngang bốn thước , dài hơn chục thước . Chú em tôi hãnh diện khoe :
- Nhà em tự vợ chồng xây lấy , có điều không đủ tiền nên tường không có thép , không kiên cố lắm . Móng nhà em xây 40 phân , tường thì có 10 phân thôi . Còn la phông vợ chồng em tự làm lấy .

Nhìn quanh ngỏ hẻm , vài con mương nước xanh đục . Rau muống , lục bình chen lẫn mọc lẫn lộn .
- Ở đây xa chợ , nhiều khi chúng em làm biếng , cứ việc ra bứt mấy rau dền , rau muống mọc hoang về xào hay luộc về cải thiện bữa ăn .

Cạnh bờ mương , một cái miễu nhỏ nhang hương đang nghi ngút . Tôi nhìn thoáng vào trong , vài hình tượng khắc ngồi chễm chệ .
- Ủa , sao ở đây lại có cái miễu này vậy ?
- Miễu Ngũ Hoàng , thờ Ba Bà Hai Ông , linh lắm anh Hai !
- Linh thiêng làm sao , thím nói rõ cho tui nghe .
- Thì cách dây vài năm , bà Tư bán chè đầu ngõ . Bả nghèo lắm . Lúc trước cái miễu này nhỏ lắm , bả ra khấn vái làm sao đó , mấy ngày sau trúng vé số cặp mười . Thế là bả xây lên căn phố mấy tầng , rồi bả tu bổ lại cái miễu hoang đó .
- Rồi ông chủ tịch phường không nói gì à !
- Dám nói , ông ăn quá xá , anh coi cái nhà đằng kia , hai ba tầng . Nhà ổng xây cấp 2 , còn nhà của em cấp 4 . Gió thổi mạnh là nó muốn rung rinh .

Tôi bật cười , nói :
- Vậy tí nữa chú dẫn tôi ra Miếu Ngũ Hoàng , cầu xin một tí . Nhưng tốt nhứt phải xin trúng lô tô bên Mỹ mới được nhiều . Nhứt là Mega lô tô , trúng đến mấy trăm triệu đô .

Không hiểu sao , từ Mỹ đến thăm nhà người cháu bên vợ và chú em tôi , lần nào cũng bị cúp điện . Ngồi trong nhà không có quạt , trời hầm sắp chuyển mưa . Ai nấy đều toát mồ hôi . May sao trời đổ hột mưa . Mái nhà tí tách vỗ lộp bộp trên mái tôn . Con bé Linda nhà tôi kêu lên :
- Hình như có mưa đá . Kêu to quá .

Bà nhà tôi lên tiếng :
- Không phải đâu , tại mưa rớt trên mái tôn , nên kêu to thôi . Nhà rỗng kêu to đấy con .

Chú em tôi pha trò :
- Ngày xưa điện có 3 tầng , bây giờ điện có 4 tầng .

Chú út Loi nhà tôi , khi còn bé tôi hướng dẫn chú làm bài tập lớp 2 , dạy chú làm toán chu vi và diện tích hình vuông . Nói mãi mà chú không hiểu , tôi tức mình hỏi chú : " Chú bây giờ không học , mai mốt chú lớn lên làm cái gì để sống . " Chú trả lời ngon ơ : " Em đi bán cà rem . "

- Sao lại có bốn tầng ?
- Dạ . Cao thế , Trung thế , Hạ Thế . Bây giờ mỗi lần cúp điện con nhà em lại biểu : " Kỳ thế ! "

Trời hơn sáu giờ , đèn điện không có . Cảnh vật lờ mờ . Chú em út tôi dắt qua nhà chú Thăng , em thứ tư của tôi . Chú đi dạy học mới về . Hai vợ chồng chú thím đang ngồi trên bộ ghế ăn mì gói , bên cạnh là đĩa rau cải luộc . Dưới hai ngọn nến lờ mờ , tôi vẫn nhìn thấy chung quanh tường , các kệ ngổn ngang những sách là sách . có cuốn dày cuốn mỏng .

Chú em phân bua :
- Tưởng chỉ có mình anh tới chơi , ai dè cả gia đình tới .

Nhà tôi chỉ những kê.ngăn sách :
- Chú làm gì mà đọc sách nhiều vậy ?
- Tại chị không biết đó thôi . Có hai loại người đọc sách , một loại đọc chỉ lấy văn bằng , còn loại kia như em , đọc chỉ lấy kiến thức . Ai hỏi gì cũng biết .

Bà nhà tôi cười , lấy tay chỉ vào tôi :
- Như nhà tôi mà như vậy , tôi đem vất đi hết . Để sách vở nhiều như vậy , chỉ tổ cho gián chuột làm tổ .

Tôi chen vào :
- Bởi vậy nên dạo này anh toàn mua sách có hình .

Hai chú em tôi thắc mắc :
- Sao vậy ?
- Sách có chữ tiếng Anh , chỉ đọc không được . Còn sách hình xanh xanh đỏ đỏ thì chỉ thích lắm .

Chú Thăng hỏi thêm :
- Nếu vậy , hai cháu lớn học đại học , chắc sách vở cũng nhiều ?
- Không , chúng nó học xong năm nào , bán sách luôn năm đó để mua sách mới .
- À ! Ra vậy .

Phòng khách nhà chú vuông vắn , 4 mét nhân 4 mét . Sách vở tứ tung đầy ba vách .
- Thế bên trong còn sách nữa không ?
- Còn chứ .
- Thế vợ chồng chú ngủ ở đâu ?

Bà nhà tôi chêm vào :
- Ông hỏi gì mà hay thế ? Thì ngủ trên đống sách , chớ ngủ ở đâu nữa .

Cách đây mấy năm , bà nhà tôi có cho chú năm ngàn đô để chú nâng cao cái nền lên . Mỗi năm vào tháng 9 tháng 10 nước sông dâng cao . Khu miền này đều ngập tới đầu gối . Bao nhiêu tiền chú đều đổ vào mua sách .

Lúc ra về , bà nhà tôi chép miệng :
- Nội bao nhiêu sách , lúc trước chú dành để mua đất xây phòng trọ . Có lẽ bây giờ chú đã là triệu phú ...
- ... Bất đắc dĩ . Bà không nghe chú Loi nhà này nói sao . Chú có bà chị vợ , có mấy căn nhà trọ . Mỗi tháng mỗi phòng 3 nhân 5 mét được hai trăm ngàn . Đến chiều tối họ là công nhân đi làm về , réo um lên : " Bà chủ ơi ! Bơm nước cho chúng em tắm ! Chị Sáu ơi ! Cánh cửa này đóng không chặt , mưa tạt vào ướt hết đồ chúng em ... em rồi !

Ngoài đường ngõ , mưa vẫn rơi tí tách . Cảnh vật tối om xen lẫn ánh đèn dầu le lói . Ánh đèn xe lấp lánh chiếu trên mặt đường lộ .

Trở về nhà cô em út tôi , con bé Linda nhà tôi đòi :
- Bố làm cho con tô mì gói . Lúc nãy ở nhà chú Thăng , con nhìn chú Thăng ăn ngon lành quá .

Bé út nhà cô út tôi nhìn vào chén cơm , trên đó vài hạt đậu Hà Lan chiên giòn mà tôi mua trong siêu thị Thái :
- Sao bác ăn cơm gì lạ vậy ? Chỉ có nước tương với hột đậu .
- Cháu hỏi gì mà KỲ THẾ ! Bác ăn vậy quen rồi .
 
oooOOOooo
 
Chú Hùng , em thứ ba tôi , mất cách đây mấy năm vì nghiện xì ke ma túy . Dù có vào các trại cai nghiền , nhưng khi trở ra , chú em tôi vẫn chứng nào tật nấy . Để mưu sinh chú làm nghề mài dao trong chợ . Các bà các cô trong chợ ưa thích lối mài dao của chú . Dao vừa bén , giá lại rẻ , hai ngàn đồng một con . Khi mài dao chú trong cơn say , cứ liếc tới mài lui , dao nào mà chẳng bén .

Hôm qua tôi lơn tơn ra cuối chợ , mấy bà bán cá đon đả chào mời :
- Anh mua cá của em , cá bông lau hay cá tra ? Mua về nấu canh chua cho chị ăn nhé .
- Nhiêu một con ?
- Em không bán con , bán theo kí . Người ta em bán 40 chục ngàn , em lấy rẻ , chỉ có 35 ngàn thôi .

Cá bông lau đầu nhỏ , bụng bự , mình trắng xám . Hình dáng từa tựa như loại cá catfish bày bán trong các chơ. Việt bên Mỹ .

Chị bán cá sau khi làm sạch cá , tươi cười hỏi :
- Hình như anh là anh của anh Hùng , ảnh mài dao trong chợ này .

- Ờ , tui là anh của nó . Hôm kia tui nằm ngủ trên tầng chót , cạnh bức hình no' treo trên bàn thờ . Nó báo mộng cho tui là co' vài bà vài cô còn thiếu tiền mài dao của nó .

Hai ba bà bán cá quanh đó , nghe vậy xua tay , lắc đầu nguầy nguậy :
- Hông co' đâu anh , tụi em sòng phẳng lắm , chắc hổng thiếu tiền của ảnh đâu .

Chú em tôi mất vào tuổi 49 , chưa vợ . Dù tướng tá cao ráo , đẹp trai nhưng không cô nào trong chợ ưa thích , có lẽ không muốn phải nuôi ông chồng tối ngày đi mây về gió .

Tôi hỏi đùa thêm :
- Trong các chị xinh đẹp , nói năng nhanh nhẩu ở đây , có ai là bồ của nó ?

Lần này mấy bà lại lắc đầu mạnh hơn :
- Không có ai đâu anh . Đừng trêu tụi em nữa mà .

oooOOOooo

Tôi ngồi quán cà phê xó chợ , chợt nghe một ông chạy xe ôm đậu xe gắn máy , hỏi vọng vào quán . Bà chủ quán đang bận rộn pha cà phê cho khách , nghe không rõ , hỏi lại :
- Ô?ng hỏi gì vậy anh ?

Tôi lập lại :
- Ổng hỏi ở đây có thuốc lá Ba táp không ?

Mấy cậu thanh niên trong quán cười ầm lên :
- Thuốc lá Bastos ông nội , về đi khám tai đi .

Về nhà cô em út tôi bàn ra :
- Em có hỏi các tiệm thuốc tây , họ nói phải đi khám bác sĩ rồi có toa mới mua được thiết bị trợ thính . Cái rẻ nhứt hơn một triệu .
- Khám ở đâu vậy ?
- Ở bệnh viện tai mũi họng , gần đường Lý Chính Thắng . Để em nhờ chú em chồng chở đi .

Bệnh viện tai mũi họng có dạng như một clinic bên Mỹ , cao mấy tầng lầu . Gởi xe bên trong , chúng tôi được mấy chú bảo vệ chỉ vào hàng người đang xếp hàng :
- Anh vào đây đóng tiền khám bệnh .

Tiền khám bệnh thường 20 ngàn , khám dịch vụ 50 ngàn . Tôi thắc mắc hỏi chú em khác nhau giữa hai loại khám bệnh :
- Khám dịch vụ thì nhanh hơn , khách không phải đợi lâu .

Bệnh nhân ngồi khám có lẽ tới mấy chục người , ngồi đầy các băng ghế nhựa . Khi bảng số nổi đỏ báo đúng số thứ tự , tôi bước vào phòng khám . Bên trong có hai ông đang ghi tên vào sổ bạ . Một bà có lẽ là bác sĩ đeo kính trắng , miệng che khăn , chỉ trỏ tôi ngồi xuống :
- Bác bao nhiêu tuổi ?
- Dạ , chưa khám lần nào .
- À ! Bác bị tai điếc . Bác đưa tai tôi xem , bác nghe không rõ từ hồi nào ?
- Dạ , tui có đi khám ông đông y sĩ , ổng biểu kinh mạch kỳ mạch gì bị tắt , cần phải châm cứu mười ngày mới hi vọng hết bệnh .

Bà bác sĩ im lặng , xoi tới xoi lui :
- Xong rồi , ông đi thông tai . Ra ngoài kia đóng tiền , rồi lên lầu một , vào phòng tiểu phẩu .

Khám bệnh một lần tiền , đi thông tai một lần tiền . Dịch vụ nào cũng phải có cái này đi trước , cho chắc ăn . Thủ tục đầu tiên mà . Ngoài cửa treo một tấm bích chương :

Bệnh viện Tai Mũi Họng và toàn thể nhân viên quyết tâm :
- Nâng cao nghề nghiệp .
- Chẩn bệnh chính xác .
- Chăm sóc tận tình .

Về đến nhà , bà nhà tôi hỏi :
- Ăn cơm chưa ông ?
- Nghe rồi , lần sau bà nói nhỏ nhẹ một chút . Tai tui không điếc đâu .
 
oooOOOooo

Từ trên máy bay hàng không VN , Đà Nẵng thấp thoáng dưới làn mây trắng lờ lững . Những mảnh ruộng xanh tươi hình ô chạy dài đến núi Hải Vân , sông Hàn êm đềm trôi êm ả dưới nắng ban mai .

Thành phố với những con đường thẳng tắp ,dọc theo bờ sông Hàn nhà cửa mọc lên san sát . Xe cộ rất ít so với Sài Gòn . Buối sáng còn thấy người dân tắm biển xong thả bộ về .

Sau khi ăn sáng tại một khách sạn địa phương nằm kế bên con sông Hàn , đoàn chúng tôi 21 người được anh hướng dẫn viên đưa tham quan một trong những cửa hàng bán đá quí , tượng điêu khắc tại làng Hoà Thạch , Non Nước . Bên ngoài hai ba anh công nhân ngồi dùng búa đẽo , đục tượng sư tử . Theo lời giải thích của anh trưởng đoàn , các nghệ nhân với tay nghề cao , với ý niệm sẵn đã có trong đầu . Họ đục khắc theo ý sáng tạo của riêng mình .Quan Công , Phật Thích Ca , sư tử v.v... Nghề này do ông Huỳnh Bá Quát sáng truyền ở thế kỷ 18 . Nguồn cung cấp chính là đá quí dưới chân núi Ngũ Hành Sơn .

Bên trong cửa hàng bày biện nhiều loại trang trí nội thất đủ mọi hình trạng . Một chị bán hàng đon đả chào mời :
- En mua cho chỉ con rồng này làm què nhé . (Anh mua cho chỉ con rồng này làm quà nhé . )
- Không chị ạ , tui kiếm xem ở đây có bán tượng con voi to như thế vầy này .

Một con rồng nằm màu xanh lục dài cỡ hai gang tay nặng khoảng 20 kí , nếu mua thì phải đủ cặp , Song Long Tranh Châu , giành nhau ăn thì mới hấp dẫn . Hai con 40 kí , chắc không xách về nỗi .

Nhà bà chị họ tôi bên Houston có một đôi sư tử đực đứng chồm , chắc mua đâu đây ở làng Hòa Thạch . Tống cộng có đến 5 nghìn Mỹ kim kể cả tiền cước phí chuyến chở .



Từ đây đến ngọn Thủy Sơn không xa , một trong sáu ngọn núi Ngũ Hành Sơn . Chùa Tam Thai được xây dựng năm 1630 và dưới thời vua Minh Mạng cho trùng tu lại vì có cô em gái Ngọc Lan tu hành vào năm 1825 .

Anh trướng đoàn thong thả nói :
- Quí khách đến Đà Nẵng sẽ tìm được ba cái ĐÃ , cái thứ nhứt quí vị đang thưởng thức :" LEO ĐÃ " , chiều nay chúng ta sẽ ĐI ĐÃ và tối nay sẽ NGỦ ĐÃ .

Từ dưới chân núi chúng tôi vất vả leo bước lên trăm bậc thang . May mà ở đây cây xanh vươn cao bao bọc , gió thoáng mát . Không như vào hai năm trước tôi leo lên nóc điện Toà Thánh Vatican , không khí chật hẹp , khó thở hơn . Ở đây du khách có thể dừng chân đứng lại nhìn trời non nước vây quanh như thơ Bà Huyện Thanh Quan tả cảnh đèo Ngang . Dừng chân chắc phải đứng lại , chớ không kẻo lại trặc chân trẹo cổ .

Anh trưởng đoàn tiếp tục giảng giải :
- Chúng ta đang đứng tại Vọng Giang Đài ,chỗ này Thủy Sơn , bên tay phải là Thổ Sơn , tuốt góc đằng kia là Hỏa Sơn , ngon chính giữa là Kim Sơn . Kim thì nằm chính giữa , trung tâm vũ trụ lại màu vàng nên được vua chúa các thời đại dùng .

Tôi nghĩ anh trưởng đoàn trẻ tuổi này đi làm nghề phong thủy chắc sẽ nổi tiếng như thầy Tả Ao . Môt chị du khách lên tiếng :
- Thế thì những ngôi mộ nằm dưới chân núi kia thì gọi là gì ?
- Dạ , thì gọi là Nghĩa Trang Sơn .

Biết là anh trưởng đoàn nói đùa , mọi người cười ầm lên .
- Ngày xưa vua lên ngự đây , phải có chỗ vua ngồi chứ . Đó là chỗ chị đang ngồi đó .

Leo lên Vọng Giang Đài thì mỏi chân ,lúc trở xuống có chị la lên :
- Eo ơi ! Nhìn xuống chóng mặt quá !

Một ông nói đùa :
- Vọng Giang Đài hề
Cõng em xuống hề
Để anh giữ trọn lời thề nước non

Nhìn thấy một chân núi bị đẽo đục , tôi hỏi anh trưởng đoàn :
- Nếu như các nghệ nhân ở đây đục đẽo riết , lấy đá quí làm tượng . Chừng vài chục năm chẳng còn Ngũ Hành Sơn nữa , vậy thì làm sao ?
- Hiện nay , Đà Nẵng là nơi chính quyền tập trung để xây dựng làm trung tâm du lịch , nên việc này phải ngưng hẳn . Đá quí lấy từ miền Thanh Hóa , nên thường gọi là đá Thanh , còn ngọc thì từ nước Afghanistan .

Dọc theo bờ biển , có ngọn Hải Vân che chở , bãi cát trắng ngà trải dài bên các hàng dừa . Bên cạnh có những cơ sở du lịch , resort đang xây cất . Có lẽ nơi đây chừng mươi mưòi năm nữa , Đà Nẵng sẽ trở thành một trong những thành phố du lịch có tầm cỡ quốc tế nếu như có việc đầu tư quốc tế nhiều hơn , cũng như có sự quảng cáo thông tin đầy đủ hơn .

Anh trưởng đoàn vẫn ôn tồn nói :
- Đà Nẵng may mắn được ông đại biểu quốc hội , Nguyễn Bá Thanh tích cực tranh đấu cho thành phố Đà Nẵng được NĂM KHÔNG : " Không nhà ổ chuột - Không mại dâm - Không trộm cướp - Không ăn xin - Không ma túy . " Quí vị đã ở đây một ngày có thấy ai ăn xin không ? Không phải không ? Vâng , tuy nhiên xin quí vị cẩn thận vẫn hơn . Hôm nay chúng ta sẽ đi thăm bán đảo Sơn Trà . Các bác có biết tại sao quân Pháp lại tấn công vào Đà Nẵng không ? Họ bắn phát súng đầu tiên vào bán đảo này .

Mọi người trong xe đều lắc đầu .
- Dạ thưa , vì đây rất gần Triều đình Huế . Nếu cắt được quân Triều đình ở đây , với ngọn núi Hải Vân chắn ra cửa biển ngưòi Pháp sẽ chiếm được kinh đô Huế , nhưng nhà Nguyễn quyết tâm chống trả , dù rằng ta có những khẩu thần công , nhưng đạn chúng ta chỉ bắn tới ven tàu của họ thôi . Và họ hai ngày sau , quay trở lại Miền Trong , chiếm thành Gia Định trong hai ngày .

Trên đường tới phố cổ Hội An , chúng tôi ghé đến một cửa hàng may mặc tơ lụa . Các cháu gái tuổi trẻ ngồi cặm cụi thêu những mẫu mã trên hàng tơ tằm . Hàng tơ dệt rất thủ công tạo ra những màu sắc rực rỡ .
- Anh ni mua vài chiếc áo ?

Nhìn những chiếc áo sơ mi hồng cam đỏ vàng , tôi lắc đầu :
- Chịu thôi , tui mà mặc vào . Người ta lại biểu tui " Bóng " . Các cô chắc biết nghệ sĩ Thanh Bạch đẹp trai í a .

Trong đoàn chúng tôi có một anh từ Na Uy , đặt may một bộ áo vét . Giá cả nghe chừng 350 đô . Anh ta đứng yên chụp hình để lấy kiểu bởi một cô nhân viên .
- Anh ni , anh khẹp chân anh lại tị cho em nhờ . (Anh này , anh khép chân anh lại tí . )

Cửa hàng bé tí nhưng có đến mười mấy cô bán hàng xinh xắn trong chiếc áo dài xanh nước biển . Bên ngoài các cô thiếu nữ nhỏ nhắn ngồi chăm chú đan thêu những khăn thêu đủ màu sắc . Một du khách trong đoàn lên tiếng :
- Họ thuê các cháu nhỏ mắt mới tinh tường , cỡ như tụi mình chẳng ai mướn .

Từ Đà Nẵng xe quay về Nam hướng về phố cổ Hội An , một thành phố nhà cửa sơ sài , chật hẹp . Những mái nhà bằng gạch nâu đỏ đã hằn lên những vết nứt , cửa nẻo rạn nứt màu nâu sậm .

Anh trưởng đoàn tiếp tục :
- Thành phố Hội An được quốc tế Unesco công nhận là di tích co^? , nhưng khổ . Các chú bác có biết tại sao không ? Khổ là vì không được sửa mới , cái nào hư hại thì tu bổ lại theo kiểu cũ . Cái kèo cái cột cửa ngả đều phải y trang như trước . Tuy nhiên , các cô bác có thấy bên trong nó cổ , nhưng bên ngoài họ bày bán toàn đồ mới không . Tranh vẽ , quần áo , thuốc lá đủ loại . Hầu hết các nhà cổ xây cất theo kiến trúc Trung Quốc , mái ngói cong cong . Duy nhất chỉ còn cái chùa cầu xây bởi người Nhật . Lúc trước người Nhật tới đây lập nghiệp khá đông , nhưng vì thời nhà Nguyễn khu vực này đạo Công giáo phát triển mạnh , mà Nhật Hoàng không thích nên ổng ra lệnh mọi thần dân phải trở về cố quốc , nếu không sẽ bị xử tử hoặc không bao giờ trở về nước Nhật . Do đó người Hoa đã tràn qua cái cầu này sinh sống .

Chúng tôi vào thăm một ngôi nhà cổ tiêu biểu của phố Hội An . Hầu hết vật tư xây dựng bằng gỗ sơn một màu nâu đen . Trong nhà le lói ánh đèn vàng , không khí nóng và ngộp . Mọi người phe phẩy cây quạt giấy .

Tôi lên tiếng góp ý :
- Sao ở đây không gắn máy lạnh nhỉ ?

Một chị phản đối :
- Vậy thì làm sao gọi là phố cổ được .

Ngoài xa vài chiếc thuyền ba lá đang ngược dòng chèo trên dòng sông Thu Bồn . Vài chị ngồi bên hàng quang gánh rao mời . Tôi nghe toàn chữ khó nghe , bặc bạch gì đó , đành quay sang hỏi một cô trong đoàn gốc Cam Ranh . Cô ta tươi cười cắt nghĩa :
- Bả hỏi anh ba năm mới tắm một lần phải không ? Nói đùa chớ bả mo+`i : " Mời các bác ăn chén thạch cho mát . "

ooOoo


Trên đường ra Huế , anh trưởng đoàn ung dung cầm micro hỏi :
- Đoàn chúng ta sẽ qua đèo Hải Vân , một trong những hùng quan của đất nước Việt Nam . Thường thì đi qua đường hầm , nhưng xin hỏi quí khách có ai muốn đi theo đường đèo hay qua đường hầm .

Nghe vậy mọi người trên xe đều giơ tay muốn qua đèo theo triền núi .

- Nếu vậy thì Nguyên chiều quí khách , nhưng vì xe leo núi sẽ tắt máy điều hòa khá nóng xin quí khách thông cảm . Vua Lê Thánh Tông đã ngự ban cho đèo này là Thiên Hạ Đệ Nhất Hùng Quang , là ngọn núi đâm ngang ra biển , mạch cuối cùng của dãy Trường Sơn mây mù che phủ quanh năm . Quí khách có thấy đằng xa kia là cảng Tiên Sa , bán đảo Sơn Trà , Cù Lao Chàm , thành phố Đà Nẵng . Nơi đây chia cách xứ Thuận Hóa và Quảng Nam . Quảng có nghĩa là mở rộng , Nam là phương Nam . Khi vua Trần Anh Tông dạo chơi dưới miền này , tình cờ gặp được Chế Mân vua nước Chăm Pa , ông này vừa mất vợ . Khi hai vua đang ngồi nhậu , vua Trần Nhân Tông hơi ngà ngà say , ướm hỏi Chế Mân có muốn lấy công chúa vua không . Nghe vậy Chế Mân tuy tuổi gần sáu chục , nhưng cũng động lòng xuân , gật đầu ngay . Qua hôm sau , Chế Mân nhắc lại chuyện tối qua , vua Trần Nhân Tông biết mình nói hớ , nhưng vua không thể nào nói hai lời , Quân bất hí ngôn , đành kiếm cách chối quanh : " Em nó mới mười ba , chưa đến tuổi xuất giá . Khi nào em nó lớn , tôi hứa sẽ gả cho . " Tưởng nói cho qua loa , nào dè mấy năm sau Chế Mân mang sính lễ tới cầu hôn thật , vua Nhân Tông chới với , bàn bạc với triều đình , và đồng ý nhưng với một điều kiện sính lễ sẽ là Châu Rí Châu Ô . Quí khách đã biết câu chuyện khúc sau rồi chứ gì ?

Vài du khách lắc đầu tỏ vẻ chưa biết .

- Dạ thưa , Chế Mân lúc đó đã sáu mươi , cưng bà công chúa Huyền Trân này lắm , và bà sinh được một hoàng tử tên là Chế Đa Đa . Xưa ông bà mình có câu : "Tiếc thay cây quế giữa rừng . Để cho thằng Mán thằng Mường nó leo . " Bây giờ theo pháp lệnh nhà nước , mình không được gọi là Mường Mán nữa , gọi là người dân tộc , người đồng bào . Được vài năm vua Chế Mân mất , theo phong tục người Chàm , vua băng hà hoàng hậu sẽ bị thiêu theo chồng . Nghe tin vua Trần Nhân Tông vội sai Trần Khắc Chung đi chiến thuyền vào . Ông này vô đây , nói với các tướng người Chàm là bà Huyền Trân theo phong tục người Chàm sẽ được hỏa thiêu , nhưng theo phong tục người Việt , trước khi chết phải ra biển , hướng về quê cha đất tổ để lạy . Khi ra tới bờ biển , Trần Khắc Chung vội đưa bà ra thuyền nhỏ , chèo nhanh ra thuyền lớn . Nghe nói là họ lênh đênh trên biển mười tháng . Bà công chúa có lẽ vì đó lâm bệnh , và chết . Dân chúng thương bà nên lập đền thờ bà nơi đây .

"Đèo cao thì mặc đèo cao
Đèo mà cao quá anh chui đường hầm

Quí khách biết không , đường hầm không dành cho xe mô tô , nhưng xe này muốn qua thì phải chở bằng xe tải , mỗi chiếc 15 ngàn . "

Xe dừng trên một đoạn dốc , bên cạnh là những quán bán giải khát , dừa , nước lọc . Các bà , cô ơi ới rao mời chào bán , hay mời chụp hình . Một tấm bia đá dựng sừng sững khắc chữ Hán : Hải Vân Quan . Bên dưới biển xanh ôm lượn những mảnh đất ruộng xanh bạt ngàn . Núi rừng phủ bóng mây lãng đãng . Bên dưới bia vài nhánh cà rừng hoa nở tim tím , chen lẫn ngọn lá lốt xanh mơn mởn . Thấp thoáng xa xa bãi biển Lăng Cô xanh da trời bên hàng cát trắng .

ooOÔo

- Một tí nữa quí khách sẽ được thưởng thức các món ăn TRỜI HÀNH của Huế , cay từ trong ruột cay ra , cay lột da lột lưỡi . Đó là các món ăn tiêu biểu của Huế , bún bò Huế , cơm Hến . Ngoài ra quí khách có muốn đi ăn bên ngoài tui xin giới thiệu Quán Chèn Hẻng , xin lỗi Quán Chè Hẻm . Nơi đây có bán Chè Heo Quay , Chè Hạt Sen . Quí khách có biết tại sao dân gian người ta hay nói : " Quảng Nam hay cãi , Quảng Ngãi hay lo , Bình Định nằm co , Thừa Thiên ních hết ." Dạ thưa , là bởi vì người Quảng Nam miếng cơm miếng uống họ khó lòng kiếm sống , nên họ rất chăm chỉ học hành . Trong các triều đình ngày xưa từng có nhiều vị quan to xuất thân từ Quảng Nam , như Ngũ Tử Đăng Khoa , Ngũ Phụng Tề Phi , Địa Linh Nhân Kiệt như các ông Trần Quí Cáp , Ông Ích Khiêm . Học trò ở xứ Quảng Nam học rất giỏi , lý luận sắc bén , cho nên thấy dân xứ khác tới kinh đô Huế lập luận không vững vàng nên họ hay cãi lại lắm . Nhưng cãi chi thì cãi nhưng gặp các o Huế , họ cứ câm như hến bị cát vào miệng ...

Học trò trong Quảng ra thi
Gặp cô gái Huế chân đi không đành

Còn người Quảng Ngãi , đất hẹp xứ dân nghèo , mãi lo lắng về cuộc sống . Dân Bình Định quí khách có biết là quê hương của ai không ? Dạ thưa , đó là quê hương của Nguyễn Huệ , nhà Tây Sơn . Khi Nguyễn Ánh thống nhất Việt Nam , ông ta rất thù hận nhà Tây Sơn đã đào mộ tổ tiên ông , nên cho người lấy hài cốt Nguyễn Huệ , Nguyễn Nhạc xay ra , cho vào súng thần công bắn ra ngoài dòng sông . Bởi vậy Bình Định lúc nào cũng bị canh phòng chặt chẽ , sợ rằng dư đảng nhà Tây Sơn nổi dậy . Còn Thừa Thiên ních hết , là nhà Nguyễn xây dựng kinh đô ở Huế , thuộc Thừa Thiên . Bao cái hay đều về đây hết .

Bún bò Huế

Nghe cậu trưởng đoàn trình bày các món ăn xứ Huế hấp dẫn như vậy , chúng tôi mường tượng ra các món đặc sản xứ Huế nổi tiếng cả Việt Nam . Trên tầng năm khách sạn ba sao Duy Tân nằm cách sông Hương êm đềm không xa , chúng tôi leo lên lên thang máy và bước vào phòng ăn có chỗ chứa chừng vài chục người .

Tôi là người đầu tiên thử món bún bò xứ Huế , mặc dù rằng tôi không thích món này bằng phở , nhưng tới đây chẳng lẽ không thử xem nó ngon như thế nào . Vài o Huế nhỏ nhắn xinh xắn miệng cười tươi như hoa hàm tiếu nở muộn mời mọc chúng tôi . Tôi mang tô bún bò Huế bưng ra ngồi sát cạnh ban công , mặt ngó qua toàn cảnh quan sông Hương . Dòng sông xanh êm đềm lững lờ trôi nhè nhẹ . Thấp thoáng xa xa núi Ngự ẩn hiện mờ mờ in trong mây phủ .

Bà nhà tôi kéo chiếc ghế , nhẹ nhàng hỏi tôi :
- Bún bò Huế ngon không ông ?

Tôi ậm ừ , không muốn trả lời thẳng thừng :
- Bà cứ vào ăn thử xem , nước lèo khá trong vắt , như dòng sông Hương chảy ngoài xa đằng kia .

Bé Linda nghe vậy , lanh chanh đi vào múc cho đầy một tô . Nó lúc nào cũng vậy , nghe chữ Bún Bò mắt sáng rực lên .

- Sao bụn bò xự Huệ ngon không con ?

Linda lắc đầu , bĩu môi :
- Dở quá bố , không ngon bằng của má nấu .


Tôi xoay sang hỏi đùa mấy cô gái Huế trong tà áo hồng đang đứng phục vụ :
- Tôi nghe nói bún bò Huế nấu tại cố đô Huế thật là nổi tiếng , và nghe đâu là dùng chính nước sông Hương này nấu phải không ?

Một o Huế xinh xắn cười đáp lại :
- Dạ , không thưa bạc . Bạc nhìn xem dượi sông , có mấy ông đang tắm , nược không được sạch lặm . Nhà hàng chụng chạu nào dạm nậu vậy mô . (Dạ , không thưa bác . Bác nhìn dưới sông , có mấy ông đang tắm , nước không được sạch lắm . Nhà hàng chúng cháu nào dám nấu vậy mô .)

Trên dãy bàn được kê san sát với nhau . Đoàn chúng tôi hai mươi mốt người , chia nhau ngồi vây quanh . Trên bàn chưng bày vài món đặc sản xứ Huế , mít xào mực , canh hến , thịt kho rim với tôm . Đĩa mít xào mực với sơ mít màu tím thẩm , nhai sừng sực nhưng không có mùi thơm của mít .
- Ăn đi bà , sao tui không thấy bà ăn gì hết . Có món sơ mít xào ăn rất ngon , từ bé đến giờ tui mới được ăn .

Bà nhà tôi nhìn tôi với đôi mắt giận dỗi :
- Ngon gì mà ngon , tui từ bé món gì mà chẳng ăn qua . Tại ông chưa từng ăn , cứ khen nức khen nở . Quê tui , sơ mít này thường nấu cho heo ăn không ! Còn canh hến à ! Nấu chi mà lạt như nước ốc .

Tôi quay sang hỏi bé Linda .
- Ăn cũng được bố .

Lúc quay trở về phòng khách sạn , bà nhà tôi càm ràm :
- Ông í à ! Khi nào ăn chung với đoàn . Ông phải ngồi chung bàn với mẹ con chúng tui . Ông qua bàn bên kia , tía lia tía lịa với người ta . Cứ năm người là một bàn , nên nhà hàng họ xếp thằng con trai của cái ông Lang , thằng bé mới mười ba mà ăn khỏe như trâu . Trên bàn có cái chi ăn đâu , được vài miếng thịt nó ngồi xơi gần hết . Ba má nó nhìn thấy , chẳng thèm ngăn cản, còn khuyến khích thêm : " Ăn thêm đi con , ăn cho mau lớn . " Ông thấy con nhà mình không , vài món lạ lùng chúng nó không đụng đũa đến . Lát nữa xuống khách sạn kiếm cái gì ăn .

oooOÔo

Ca Huế

Bên kia đường Lê Lợi đối diện với khách sạn , tôi ngó thấy một tiệm ki ốt bán vài thứ cần dùng cho máy ảnh . Lúc ở Sài Gòn tôi đã mua dự trữ bốn cục pin AA , giá mỗi cục là 3000 đồng . Tôi hỏi thử thì được cho biết một gói hai cục 25 ngàn đồng . Chu chao chi mắc rựa !

Khoảng gần 8 giờ tối đoàn chúng tôi tới bến đậu bên dòng sông Hương . Từng đoàn người có lẽ đa số là du khách ghé thăm , người đông nườm nợp như đi trẩy hội . Những con thuyền được trang hoàng bằng hai con rồng cạnh mé thuyền nên được gọi là thuyền rồng chăng . Con thuyền khá rộng đủ sức chứa 50 người . Chúng tôi ngồi vây xung quanh khoang thuyền . Tháng 7 mùa hè khí trời oi bức , mặc dù thỉnh thoảng có vài cơn gió nhè nhẹ thổi loang thoáng trên mặt sông . Con thuyền rồng đưa chúng tôi và ban ca Huế qua cầu Trường Tiền và neo ở đây . Qua vài lời giới thiệu , đây là một trong những ban hát nhạc cung đình Huế . Mở đầu là bài Hò mái nhĩ với tiếng hát điêu luyện của ca sĩ Mai Huyền , với tà áo dài xanh thướt tha trong gió . Tiếng đàn tranh , đàn nguyệt , đàn nhị cùng nhịp phách gõ làm các ca điệu Lưu Thủy, Xuân Phong, Long Hồ, Hạ Giang Nam , Cổ Bàn man mác trầm buồn vào lòng du khách . Xen lẫn là những ca khúc Mười Thương , Hò giã gạo được biến tấu , đối đáp nghe cũng vui tai .

.... Là hù là khoan , khoan lá khoan hò khoan
Thương em , anh cũng chịu .... là hù là khoan

Đây là một dịp được nghe nhạc Live Show , được nghe những ca nữ tài sắc vẹn toàn , trình bày các ca khúc cung đình ngày xa xưa . Du khách ngồi nghe gật gù thưởng thức dù không hiểu hết những lời ca , điệu hò xứ Huế , nhưng với những đóa bông hồng tươi thắm biếu tặng đã khích lệ các tài nữ không ít . Tôi nhớ không lầm có bà hàng xóm nhà tôi có lần ra xứ Huế , nghe hát hò trên sông Hương , chỉ muốn đòi về .

Chiều nay mưa trên phố Huế
Kiếp giang hồ không bến đợi
Mà mưa sao bỗng rơi rơi hoài
Cho lòng nhớ ai

Bài hát u buồn , chầm chậm theo gót chân chúng tôi quay về bến đỗ . Bên bến sông ánh đèn lập loè lung linh như ánh sao . Vài tiếng rao chào mời . Bà nhà tôi mua vài con mực khô , có lẽ nghe tiếng hát Hò mái đẩy nên mệt chăng . Ở đây không có nhiều cửa hàng ăn uống như ở Sài Gòn . Không rành đường xá , chỗ quen biết nên chúng tôi mua đại vài thứ gì đó và quay về khách sạn .
.
Vừa về tới khách sạn , trời đổ mưa . Mưa lất phất bay , mang tiếng hát còn dư âm vọng lại , mang cơn gió lạnh vào lòng . Có lẽ xứ Huế mang nhiều hình ảnh sông núi mênh mang đã rung động nhiều con tim nghệ sĩ xứ Huế .

Mưa vẫn mưa bay trên từng tháp cổ
Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao ...(TCS)

Hoàng Thành Huế

Nhìn tổng quát Hoàng Thành Huế trông hơi giống như Tử Cấm Thành của Trung Hoa mà tôi đã tới tham quan vào năm 2000 . Forbidden City của người Trung Quốc bao quanh bằng bức tường cao nghều nghệu , sơn màu tím nhạt , nên được gọi là Tử Cấm Thành . (Tử là mầu tím , ngày xưa cứ tưởng là chết ngắc ) . Bây giờ có người gọi Hoàng Thành Huế là Tử Cấm Thành có lẽ không đúng lắm , vì các bờ tường thành có màu xám loang lổ những đốm đen vượt qua từng thời kỳ sôi động của đất nước .

Từ xa , kỳ đài màu xám đen ngạo nghễ vươn mình lên trời xanh . Bao bọc chung quanh Hoàng Thành là các cầu , hào sâu có tên gọi Kim Thủy . Bên phải là chín khẩu súng cà nông thật to , màu đồng đen , Cửu Vị Thần Công mà vua Gia Long cho đúc vào năm 1803-1804 để tưởng niệm cuộc chiến thắng nhà Tây Sơn , mặc dù chúng chưa từng bắn phát đạn nào trong trận tiền . Ông trưởng đoàn chúng tôi bảo là chúng nằm dàn chào lấy le cho vui .

Qua cửa Ngọ Môn , vào chánh điện Thái Hòa , nơi các vua nhà Nguyễn nơi cử hành các cuộc lễ Đại Triều một tháng 2 lần (vào ngày 1 và 15 Âm lịch ), lễ Đăng Quang, lễ Vạn Thọ, lễ Quốc Khánh , chúng tôi lang thang ngắm các cung điện đền đài . Kiến trúc hầu hết đều tương tự như Tử Cấm Thành bên Trung Hoa . Mái nhà cong hai tầng trên thềm gạch Bát Tràng (Trùng Thiềm Điệp Ốc ) , trên nóc Điện Cần Chánh (nơi vua tổ chức lễ Thường triều), Điện Càn Thành (chỗ ở của vua) không có chín con rồng bò nằm dài như bên Trung Hoa . (Xin mở ngoặc chỗ này , chỉ cần nhìn lên nóc các điện Tử Cấm Thành , có thể biết là nơi vua có ngự đến hay không , hay là để dành cho các quan văn võ ) .

Chúng tôi chỉ được hướng dẫn cho xem vài nơi thôi , đa số các cung , điện còn đang sửa chữa tu bổ lại . Một số điện còn những vết cháy đen , như từng trải qua thời chiến tranh Nam Bắc . Một đứa con trong đoàn không biết rành tiếng Việt , hỏi một cô hướng dẫn bằng tiếng Anh , hỏi sao bị cháy . Cô ta với giọng Huế ngọt ngào đáp : "Bởi vì cháy rừng đã lan vào đây . " . Một ông thắc mắc , nói nhỏ vừa đủ chúng tôi nghe : " Chớ không phải mấy ông đốt phá hồi những năm Mậu Thân 68 à ! " . Trong sử sách bây giờ nói là bị hư hại vào tháng 2 năm 1947 .

Chúng tôi đi vòng qua Hiển Lâm Các , cao 17 thước , và vì thế tất cả các kiến trúc trong Nội Thành không được xây cao hơn Hiển Lâm Các này . Đây là một công trình đẹp , được trùng tu nhiều lần , cũng như Cửu Đỉnh , Thế Miếu thường được giới thiệu . Từ xa nhìn hai cây gì là lạ , cao hơn hai ba chục thước , lá xanh thẫm to hơn bàn tay và được biết là cây ngô đồng . Tôi nhìn mãi mà không thấy chim phưọng hoàng tới đậu , mà chỉ nghe tiếng gà gáy trời Nam thôi .

 Lăng mộ vua nhà Nguyễn

Xe đưa chúng tôi dọc theo bờ Nam sông Hương thơ mộng . Vào mùa hè này vắng bóng các nữ sinh Đồng Khánh áo dài tha thướt với chiếc nón bài thơ . Nhưng các nữ sinh này cỡi xe Honda Future đi học thời buổi này chắc chắc không còn e ấp với chiếc nón lá bay bay qua cầu Trường Tiền , thay vì đó là các chiếc nón nhựa bảo hiểm tròn tròn , xanh đỏ đủ màu . Bây giờ theo luật hiện hành mọi người lái xe gắn máy bắt buộc phải đội nón bảo hiểm . Không tuân theo mỗi vi phạm bị phạt khoảng 200 ngàn đồng Việt Nam .

Độ mười mấy cây số , xe đi vào núi Cẩm Khê bạt ngàn cây cối , các rừng tràm che phủ cả đường đi . Gần ngã ba Bằng Lãng , hai nhánh Tả Trạch , Hữu Trạch nhập nhau tại đây tạo thành con sông Hương êm đềm xuôi về Đông .

- Thưa quí khách . Thông thường các vị vua nhà Nguyễn lúc còn sống hay đi tìm miếng đất dành riêng cho mình lúc nằm xuống . Ngai vàng ở Hoàng Thành có thể bị đánh đổ dành giựt , chớ các lăng mộ không ai muốn dành làm chi .

Dọc theo con đường vào cổng lăng Minh Mạng , bên các căn nhà lụp xụp mái tranh vài cô chú bé khoảng hơn mười tuổi ăn mặc xốc xếch , mặt mày rám nắng lem luốc . Có đứa còn nách bồng bế em , tay cầm cái đồ chơi bằng gỗ có hình hai con gà trống mổ nhau và đua nhau chào khách mua : " Cô chụ mua dùm chạu cại này , để chạu cọ miệng cơm ăn . " Nghe những giọng nói trẻ thơ như van nài có lẽ làm tôi không ít mũi lòng thương hại , nhưng tôi không dám gọi mua , sợ rằng gọi một cháu tới sẽ kéo theo hàng chục đứa lau chau tới chào mua .

Chúng tôi đi qua cổng Tả Hồng Môn vào Lăng (Đại Hồng Môn chỉ được mở ra một lần duy nhất , là khi đưa vua vào chôn cất và bít lại , mọi việc qua lại phải dùng hai cổng Tả Hữu Hồng Môn .) Các cây cao thông , bàng phủ che mát các đồi xanh mướt cỏ cây bao bọc hồ Trừng Minh, Tân Nguyệt , Minh Lâu . Những đoá sen trắng , hồng chen chúc nở rộ thơm ngát khu lăng êm đềm . Một ông có lẽ là nhân viên bảo vệ hay công an coi Lăng , tay cầm cần câu trúc kéo rê mồi nhái bén bằng ống lon sữa bò , mải mê câu cá mắt nhìn chăm chăm theo đường rê mồi . Cách câu kiểu này ngày xưa tôi đã từng câu qua , không như bây giờ dùng máy câu tiện lợi hơn . Tôi có hỏi vài câu nhưng ông ta cứ ậm ừ trong miệng :
- Câu cá ở đây có cần xin phép không ?
- Ừm ....
- Thế ông câu cá gì vậy ?
- Lóc .
- Câu được cá mang về ăn hay thả đi .
- Ăn .
- Tui nghe nói ai ăn cá nuôi ở đây vua hiện về đòi lại cá của ổng .
- Bậy nè ! Ông vua tên chi ?
- Long Hội .

Ông bảo vệ nét mặt tươi hẵn lên :
- À ! Ông vua nằm dưới đây là Minh Mạng .

(Long Hội nói lái là lôi họng . Ai ăn cá bị mắc xương cũng phải lôi họng ra .)

Bà nhà tôi nhìn quanh các đền đài công trình lăng mộ , tấm tắc khen :
- Mấy ông vua ở đây sướng quá nhỉ ! Thời buổi này , đất đai lên giá mắc hơn vàng . Một mình ổng ở một cõi , rộng thênh thang như vầy . Ông già bà già tui chết lâu rồi , chôn ở Bình Hưng Hòa (Sài Gòn), mà nhà nước còn kêu gọi bốc mộ đi chỗ khác .

Một ông du khách đứng kế bên , góp ý :
- Sao không chôn ở Nghĩa Trang Tổ Quốc ? Hôm bữa tui thấy họ làm lễ an táng cho ông Kiệt rềnh rang lắm mà .

- Tui không biết . Anh em tui ở nước ngoài về Sài Gòn để bốc mộ rồi đưa vào lò Bình Hưng Hòa thiêu . Người chết cũng còn khổ huống chi người còn sống .

Từ lăng Minh Mạng qua lăng Tự Đức theo chương trình du lịch của đoàn sắp xếp . Lăng Tự Đực nằm trong một thung lũng hẹp thuộc Dương Xuân Thuận , nay là thôn Thượng Ba , xã Thủy Xuân thuộc thành phố Huế . Khi vua Tự Đức còn sống đã lo nghĩ đến việc xây lăng tẩm cho mình . Mới đầu đặt tên là Vạn Niên Cơ , có ý là tồn tại đến hàng ngàn năm . Sau này có loạn giặc Chày Vôi do dân phu xây lăng nổi loạn vì việc xây lăng quá cực khổ , một phần do các quan lại thúc dục , hành xử quá tàn bạo .

Bởi vậy dân chúng mới có câu :
Vạn Niên là Vạn Niên nào
Thành xây xương lính, hào đào máu dân

Sau vụ dẹp loạn này , vua Tự Đức mới đổi tên lăng thành Khiêm Cung , ý muốn để tạ tội với quốc dân .

Hầu hết các công trình đền đài , lăng tẩm đều có chữ Khiêm trong tiếng gọi . Từ Khiêm Cung Môn cửa chính qua nơi thờ các bà vợ vua (103 bà) là Chí Khiêm Đường . Nhà nghỉ mát bên cạnh một ao con xinh xắn , bông sen hồng nở tươi thắm , gọi là hồ Lưu Khiêm . Phía bên trái điện Lương Khiêm có nhà hát Minh Khiêm để nhà vua xem hát tuồng , là một trong những nhà hát cổ nhất của Việt Nam hiện nay . Vườn nuôi nai , Lộc Khiêm dù rằng nai không còn nữa ,đã bị làm khô nai bán ngoài các quán ven đường .

Trong Ôn Khiêm Đường nơi vua nghỉ ngơi có kê một cái sập ván làm bằng gỗ trắc , nhìn có vẻ cũ kỷ . Một bà du khách thắc mắc :
- Vậy cái này gọi là gì ?

Ông trưởng đoàn tươi cười đáp :
- À ! Gọi là Long Sàn .
- Chớ không gọi là Khiêm Sàn hả .

Bà ta chỉ qua một hàng rào gỗ :
- Còn cái này gọi là chi ?
Tôi xen lời :
- Cha chà ! Cái đó gọi là Long Kẻo .

Mọi du khách trong đoàn mở to mắt , như có ý muốn hỏi .

- Ngày xưa vua đi chơi đêm về , muốn vào cung thì phải leo hàng rào vào , Long Kẻo là leo cổng đó .

Từ lăng Tự Đức trở lên mặt đường,chúng tôi phải bước dốc . Nắng gần đứng bóng , dù vậy chúng tôi còn phải đi thăm Lăng Khải Định nữa .Trong tất cả 13 vị vua nhà Nguyễn chỉ có bảy cái Lăng Tẩm . Đó là Lăng Gia Long ,Lăng Minh Mạng ,Lăng Thiệu Trị ,Lăng Tự Đức , Lăng Đồng Khánh ,Lăng Dục Đức ,Lăng Khải Định. Hiệp Hòa, Hàm Nghi,Thành Thái,Duy Tân, Bảo Đại là những vua không có lăng tẩm riêng cho mình . Có ông lên ngôi vua được dăm ngày , dăm tháng bị bệnh chưa kịp xây lăng thì đã mất . Ba ông vua bị phế là Thành Thái , Duy Tân , Bảo Đại .
Khải Định con trai trưởng vua Đồng Khánh , lên ngai năm 1916 . Ông này rất hòa hoãn với người Pháp . Mọi ngân sách chi tiêu đều do Pháp cung cấp . Khi xây lăng vua Khải Định phải xin Pháp tăng thuế 30 phần trăm mới có tiền xây cất .

Lăng Khải Định còn gọi là Ứng Lăng , nằm trên một ngọn núi cao Châu Chữ . Khởi công xây năm 1920 và kéo dài 11 năm . Tuy lăng này nhỏ hơn các lăng các vị vua trước nhưng rất tốn kém , cực kỳ công phu , thời gian . Để xây lăng theo lối mới , Khải Định đã cho mời nhiều khiến trúc sư tới tham khảo . Các trụ cổng hình tháp có lối kiến trúc Ấn Độ , dạng mái cong Stoupa của Phật giáo . Nhà bia , cột kèo , vòm cửa theo lối Gothic biến thể của người La mã . Nhìn chung, lăng có hình thể như một khối hình chữ nhật , vươn cao trên đỉnh đồi cao , mặt ngó qua núi Ứng Sơn chập chùng .
Trong cung Thiên Định , kiến trúc chính của Lăng , các hình tượng , bờ tường được ghép nối bằng các vật liệu sành sứ , thủy tinh . Vua Khải Định từng đặt mua các hàng chén đĩa bằng sứ tốt bên Trung Hoa , Nhật về đập ra từng mảnh , rồi cho thợ lựa ra để ghép nối . Ngoài các phù điêu , bộ tranh tú quí , khay trà, vương miện còn lưu trữ vật dụng mới như đồng hồ , đèn dầu . Bức tranh trên vòm Cửu Long Ẩn Vân , nằm ẩn hiện trong mây , kiệt tác của Phan văn Tánh một thợ bậc thầy kiến trúc thời đó .

Phía trước là điện Khải Thành , nơi để án thờ và chân dung vua Khải Định , hai bên hông là hai Tả Hữu Trực Phòng dành cho lính bảo vệ Lăng . Tượng vua ngồi chễm chệ bên trên , phần mộ nằm dưới . Trong cùng là bàn thờ bài vị .

Pho tượng đồng Khải Định dó người Pháp đúc được đặt bên phòng trái Lăng , đứng trong một tư thế dựa súng như một thợ đi săn voi về .

Các Lăng Tẩm nhà Nguyễn mỗi cái đều có những nét đặc thù riêng của nền văn hoá Việt Nam , nằm rải rác bên ngoài thành phố Huế . Không như các lăng nhà Minh bên Trung Hoa tôi tham quan năm 2000 , vua Thái Tổ Chu Nguyên Chương nằm chính giữa và sâu bên trong cùng , các vua hậu nhiệm nằm hai cạnh tạo hình cánh cung . Lăng mộ nhà Minh nằm trong một vùng đất phong thủy khá xinh đẹp .

Tuy Lăng Tẩm nhà Nguyễn là những công trình to lớn , được Unesco quốc tế công nhận là di sản của nền văn minh nhân loại , nhưng được xây dựng trong bối cảnh tương đối hòa bình . Mỗi kiến trúc không ít thì nhiều đã ảnh hưởng rất nhiều đến vận mạng quốc gia . Tiền bạc của cải , công sức dân chúng đã bỏ ra không ít . Xưa có câu " Nhất tướng công , thành vạn cốt khô " . Một người muốn trở thành vị tướng , không ít thì nhiều có rất nhiều người đã nằm xuống để người bước lên . Lịch sử thế giới cho biết nhiều dân tộc đã từng giàu mạnh một thời . Người Maya xây cổ thành hình tháp Stela , Ai cập dựng Kim Tư Tháp Pyramid , dân Khmer với đền Đế Thiên Đế Thích Angkor Wat . Bây giờ những di tích vẫn còn , nhưng với bao công sức tiền tài bỏ ra , các dân tộc này đã kiệt quệ , phân tán trở thành những dân tộc nhược tiểu . Nhưng lịch sử loài người vẫn chưa qua đi , vẫn còn có các công trình xây dựng hoang phí xa hoa , lăng tẩm đền đài cho các lãnh tụ mà họ tự xưng như là tinh hoa của loài người .

 Hà Nội và 36 Phố Phường

Phi trường Phú Bài tuy nhỏ nhắn như một sân bay bình thường , nhưng có một cái tên thật kêu , phi trường quốc tế Phú Bài . Chung quanh chúng tôi hầu hết là khách nội địa mũi tẹt da vàng , không hề thấy dáng dấp một ông tây bà đầm nào .

Trên chiếc máy bay Boeing 747 của hãng Hàng Không Việt Nam chúng tôi tìm chỗ ngồi . Một cậu trai trẻ tiếp viên hàng không ăn mặc chỉnh tề nhã nhặn mời :
- Ông bà dùng nước suối ? Một cốc nhé !

Tôi nhanh nhẩu đáp ngay :
- Không , cho tôi ly nước lạnh .

Nói xong tôi quay sang để lo cột cái dây nịt an toàn . Bà nhà tôi nói to bên tai tôi :
- Cậu ta đang hỏi ông kìa . Uống nước chi ? Nước cam , nước Coke ,nước suối ? Người ta hỏi ông đến 3 lần lận .

Tôi vẫn chưa hiểu mình đang trên đường ra Hà Nội , đang được chiêu đãi bằng các tiếp viên trẻ đẹp lịch sự người Bắc .
- Ừ ! Cho tui ly nước lạnh .

Lần này tôi xem chừng cậu thanh niên hơi cau mặt , tỏ vẻ không hiểu , và đầu óc tôi xoay nhanh , dùng chữ khác để diễn tả :
- À ! Cho tôi xin cốc nước .... lọc .

Đây có lẽ là một thói quen từ khi qua ở xứ Mỹ . Nói chuyện nới người Mỹ dùng một chữ nào mà họ có vẻ ngẩn người tỏ vẻ chưa hiểu , hoặc là mình nói giọng quá chuẩn Ăng lê hoặc là mình đang nói ngọng , nên phải dùng một chữ khác thay thế ngay . Cách đây khá lâu tôi còn ở một chung cư tại Bronx , thành phố Nữu Ước . Một hôm tôi đọc một bài luận văn của thủ tướng Churchill về sự động viên tinh thần chiến sĩ Anh trong Đệ Nhị Thế Chiến , và thu âm vào cuộn cát sét . Một bà Mỹ đen hàng xóm đi ngang , ghé vào chơi . Tôi mở máy cho bà ta nghe thử .
- Bà nghe bài này giọng đọc chuẩn không , đúng giọng Ăng Lê không ? (Thủ Tướng Anh nói mà !!!)

Bà ta chăm chú nghe một hồi , bình thản trả lời :
- Tui không hiểu lắm , nhưng có lẽ là lời kêu gọi của thằng cha nào kêu gào về đánh nhau bể đầu đó .

Máy bay đáp xuống phi trường Nội Bài . Có lẽ Cụm Cảng Hãng Không Miền Nam tìm thêm một sân bay nào đó đặt tên có chữ Bài đằng sau như Hỏa Bài , Lịnh Bài hay Tân Sơn Bài thì cả ba miền Bắc Trung Nam đều có sân bay thống nhất như nhau .

Từ đây chúng tôi leo lên một chiếc buýt chở vào trong phi trường . Chiếc xe lắc lư chuyển bánh , mọi người đều với tay lên bám vào những sợi dây treo trên trần xe . Bên cạnh tôi là một cháu gái xinh xắn chừng độ 5 tuổi , cháu nói với mẹ nó :
- Sao mẹ không nắm lấy dây đu ? Mẹ không sợ té à !

Tôi tự mỉm cười . Những từ ngữ thường dùng trong chính trị , chánh sách nhà nước bây giờ được dân gian dùng rộng rãi khá nhiều . "Nắm lấy chính quyền , nắm lấy chủ trương , nắm lấy vấn đề hoặc là các bộ đội ta chiến đấu với khí thế anh dũng , thì bây giờ như cô em tôi sinh sống tại miền Nam , khi nhìn cậu con út cổ ăn uống : "Nhìn nó ăn thiệt là khí thế .... " .

Phi trường Nội Bài lúc trước là một căn cứ không quân mà sau năm 1975 tôi thường nghe vài mẫu chuyện các phi công anh hùng miền Bắc lái Mig 21 ẩn núp vào trong mây , tắt máy và chờ khi máy bay B52 Mỹ tới rồi nổ máy ra tới xung kích , bắn máy bay Mỹ rớt như sung rụng . Sự việc này có lẽ phải được đăng vào trang sách Guinness World Records . Sau này sân bay này được nâng cấp năm 1977 trở thành sân bay quốc tế , hi vọng sẽ tiếp đón được 10 triệu du khách mỗi năm . Phi trường được thi công với ước phí 3 tỉ Mỹ Kim , nhưng trong 3 năm gần đây nhà ga bị dột khi trời mưa lớn . Không hiểu là do kĩ thuật thi công hay do thiết kế hay do các bàn tay các ông tai to mặt bự nhúng vào .

Từ sân bay Nội Bài về Hà Nội mất chừng hơn một tiếng dù rằng chỉ cách Hà Nội 45 cây số . Hai bên đường khá nhiều nhà bốn năm tầng xây cất . Các mái nhà ở đây hơi khác trong Nam , có nhiều cột ăng ten , thu lôi giăng giẳng trên bầu trời . Nghe anh trưởng đoàn , mai mốt đây vào năm 2010 từ sân bay Nội Bài về Hà nội sẽ qua cầu Nhật Tân chừng 10 km , thay vì qua cầu Thăng Long dài hơn 30 km . Qua bờ đê chắn dọc sông Hồng , anh trưởng đoàn giới thiệu vài quán cầy nổi tiếng Hà Nội . Con bé Linda nhà tôi khi được nhà tôi giải thích món thịt cầy là gì , nó vội vàng bịt chặt hai tai lại , tỏ vẻ không muốn nghe . Đường vào Hà Nội loanh quanh những con phố nhỏ , nhà cửa bám san sát vào nhau , các dinh thự xây theo kiến trúc người Pháp cũng giông giống như Sài Gòn . Xe cộ nườm nượp các loại xe gắn máy Honda Dream , Future , vẫn tiếng còi xe bóp inh ỏi . Chúng tôi chia làm hai nhóm ở hai khách sạn khác nhau . Khách sạn Hoàng Lan tôi ở hai sao , còn nhóm bên kia khách sạn Bạch Lan 3 sao . Hai khách sạn 2 sao 3 sao khác nhau một điều là khi ăn sáng , trên bàn ăn khách sạn 3 sao có thêm chiếc bình bông hoa lan thoang thoảng hương thơm . Trời đầu tháng bảy Hà Nội hơi oi ả , hơi nóng bức không như ở Sài Gòn mưa vẫn mưa rơi . Hà Nội ơi ! Giờ này cần những cơn mưa .

15.11.08

Nhà hàng Kim Tân nằm trên một con đường nhỏ chật hẹp . Thế mà không hiểu sao mà bác tài xế lái chiếc buýt du lịch 52 chỗ ngồi len lỏi ngang dọc vào đậu sát bên bờ đưòng phố . Vài cái tiệm ăn bên đường với dăm ba thực khách ngồi nhâm nhi nhậu trên những chiếc đẩu thấp lè tè . Họ chẳng thèm liếc mắt đưa nhìn các du khách lạ lẫm từ phương xa tới thăm , như thể đã quen dần với các đoàn du lịch hàng tuần tới tham quan thành phố Hà Nội . Không công ty Viet Travel thì cũng Saigon Tourist , Hoa Hạ Viễn Đông .

Nhìn thoáng qua các dĩa thức ăn bày biện trên chiếc bàn trải khăn trắng , đĩa rau muống xào tỏi , chén cà pháo muối đục , tô canh bí thịt sườn , một con cá nục chiên vàng và một chén nhỏ nước tương đậm màu , bữa cơm chiều khá thịnh soạn cho phần ăn năm người . Đi du lịch xuyên Việt được vài ngày nên kinh nghiệm phong phú ,chúng tôi chọn bàn ăn đã chia sẵn 5 khẩu phần . Ăn chung trong gia đình không sợ bị nhòm ngó chê bai , muốn ăn muốn gắp chi cứ tự nhiên như ở nhà . Con nhà tôi khéo dạy dỗ lắm, thích miếng nào cứ dùng đũa bới cả lên . Nếu như mà sống ở đây , các cụ các bác lại mắng cho một trận : " Ăn coi nồi , ngồi coi hướng " . Giá như tôi có đem câu này mà nói ví von , chúng nó ngẩn người hỏi lại : " Thế cái nồi là gì hả bố ? " .

Tôi vẫy tay gọi một cô hầu bàn tới :
- Cháu cho tui xin chén nước nước mắm được không ? Nhà chúng tui ăn quen nước mắm rồi , không quen dùng nước tương .

Cô hầu bàn nhoẻn miệng cười :
- Chúng cháu cứ tưởng các bác từ miền Nam ra đây hay chấm nước tương mà , vậy các bác
có dùng thêm mắm tôm không ?

Ngay lúc chúng tôi về thăm quê hương lần này , tại một số vùng cư dân ngoài Bắc đang có vài ca bệnh mà báo chí gọi là bệnh Đau Bụng cấp tính , nhưng theo danh tự chính thức nôm na gọi là Dịch Tả . Hai bệnh này có đặc tính chung là ôm bụng nhăn nhó , nhưng cái trên chỉ cần vài viên Pepto-Bismol hay Immodium vào là hết ngay , nhưng cái dưới không khéo chữa trị là đi thăm ông bà ông cố ngay . Tôi nghe cô hầu bàn nói , sợ quá nên vội vàng lắc đầu ngay . Chén nước mắm màu nâu hồng được dọn ra , không có vài lát ớt đỏ đưa duyên , không có thêm vài giọt chanh xanh cho bớt mặn mòi . Người Hà Nội với chén nước mắm nguyên chất , mặn mà như từ thuở cha ông đi dựng nước . Với chén này bữa trưa ăn không hết , đậy lại và lại dùng tiếp vào bữa tối , vẫn còn có thể dùng tiếp vào buổi trưa hôm sau . Xem ra thì gia đình chúng tôi vẫn còn giữ được truyền thống dân tộc cổ xưa , qua Mỹ vẫn có chén nước mắm thoang thoảng để ở góc bếp . Ở Việt Nam dạo này không thấy cất giữ các món ăn thừa còn lại vào cái chạn , mà mấy người Mỹ hay gọi là "Left over" , còn dư bao nhiêu thức ăn cho vào thùng rác ngay . Con tôi thắc mắc : " Cái chạn là gì hả bố ? " Tôi bèn chỉ vào cái tủ kiếng đựng vài chú tiểu hòa thượng cầm trường côn múa khúc La Hán Thập Bát Quyền : " Nó cũng giống như cái đó , nhưng chung quanh bằng vải lưới , đựng thức ăn còn lại . " Con Linda nhe răng cười : " Vậy mà hôm nọ con đố bố mà bố không biết , cứ ngẩn người ra . Con hỏi bố là" Which tree is used for storing food ? , con nói là Pantry mà bố vẫn chưa hiểu !

(Về sau tôi mới hiểu , đây là một câu đố mẹo , câu đó có nghĩa như sau : "Cây nào dùng để cất chứa đồ ăn . " Pantry là cái chạn , phát âm Pen tri , cái âm tri giông giống như cách phát âm chữ " Tree " . )

Thực khách ngồi ăn uống chuyện trò vui vẻ . Dạo này thời thế thay đổi , miếng ăn miếng uống không như thời bao cấp thời ông Lê Duẫn . Tôi nghe vài bà bác bà dì kể lại , ăn uống trong nhà có cái gì ngon phải dòm chừng hàng xóm , kẻo họ ra họp tổ dân phố phê bình kiểm điểm :" Thưa đồng chí tổ trưởng , nhà bà X cứ nướng chả đùm với giả cầy thơm quá làm nhà chúng cháu không ngủ được cả đêm . Chúng cháu tấm tức lắm , xin tổ dân phố bắt ho. làm tờ tự phê kiểm thảo !

- Các con có biết không , ngày xưa các làng mạc ngoài Bắc họa hoằn mới được bữa tiệc thịnh soạn , mâm cỗ đầy bàn thế này . Nhưng thường không phải các món này ....

Con Linda muốn bịt tai lại , tôi vội chuyển sang :
- Là món thịt lợn với dồi trường , thịt lợn luộc ba chỉ thái mỏng , cháo lòng ...
- Lợn là con gì hả bố ?
- À ! Trong Nam gọi là con heo , ngoài đây là con lợn .
- Vậy sao trong Nam con nghe người ta nói là Bánh da lợn , có ai gọi là Bánh da heo đâu .
- Các cụ ngồi vễnh râu ngồi mâm trên . Mâm là cái đĩa to thường làm đồng thau to như thế vầy , trên đó người ta thường dọn cả các món trên đó . Có một bé gái nhỏ tay ôm con mèo nhị thể ngước nhìn các cụ thắc mắc :
- Các cụ ơi ! Sao mâm đồ ăn của chúng cháu không được linh đình thịnh soạn như các cụ vậy ?

Một cụ có vẻ là ông Tiên chỉ (tương tự như ông Hương Cả trong Nam ) vuốt râu :
- Tại vì ... trên này đều là các bậc trưởng thượng có râu mới được như thế .

Cô bé buồn bã quay mặt xuống , tay vuốt lông chú mèo nhỏ nói thì thầm :
- Mèo ơi mèo ! Mày cũng có râu , sao mày lại ngồi ở đây !!!

 Hà Nội và 36 Phố Phường

Chiếc xe lăn bánh đưa chúng tôi dạo qua thành phố Hà Nội với 36 phố phường . Nếu ngồi trên xe xích lô đạp có lẽ chúng tôi tận hưởng những phong cảnh tả thật của Hà Nội phố , nhưng ngồi trên xe buýt chúng tôi chỉ loáng thoáng thấy những hình ảnh phố Hà Nội như trong phim xi nê . Đây nhà hát lớn kia khám Hỏa Lò , thoáng chốc qua Hàng Than Hàng Bạc .

Ông trưởng đoàn giới thiệu :
- Chúng ta đang đi ngang qua hồ Hoàn Kiếm , còn gọi là Hồ Gươm , tục truyền rằng ....

Sự tích con rùa vàng nổi lên đòi lại thanh kiếm quí từ tay anh hùng áo vải , Lê Lợi Bình Định Vương có lẽ hầu hết ai cũng học và hiểu câu chuyện truyền thuyết trên .

Hồ Gươm hay còn gọi là Hồ Hoàn Kiếm tên tuổi có lẽ tuổi đã già hơn thành phố Hà Nội . Xưa hồ có tên Lục Thủy, Tả Vọng, Hữu Vọng, Thủy Quân. Đến thế kỉ 15 Lê Lợi khởi nghĩa cùng thanh gươm thần mà người ta cho rằng ông tìm được ở sông Lương, Thanh Hóa quê hương ông . Suốt 10 năm ông đeo thanh gươm đó chinh chiến đánh đuổi giặc Minh , và khi bình định xong ông cùng bá quan văn võ dạo thuyền quanh hồ . Bỗng con ruà vàng nổi lên . Ông giơ thanh gươm Thuận Thiên lên ra lệnh bắt về làm món gỏi Kim Qui Swinhoe . Nhưng thanh gươm như có phép lạ , tuột khỏi thay nhà vua bay về con rùa vàng . Nó ngậm kiếm lặn xuống đáy hồ . Vua Lê cười ha hả cho rằng đây là điềm lành từ nay (năm 1457) đất nước sẽ thái bình và thạnh trị .

Ông trưởng đoàn tiếp lời :
- Thái bình từ đó bao lâu thì quí khách đã biết . Đến thời vua Càn Long bên Tàu lại đưa quân Thanh sang tấn công đất Việt một lần nữa và đến thời Pháp thuộc ....

(Loài rùa Swinhoe có mu rùa mềm tưởng rằng đã bị tuyệt chủng từ lâụ Thế giới hiện chỉ còn 3 con rùa loại này, hai con ở Trung Hoa và 1 con ở hồ Gươm.)

Theo truyền thuyết và một số sách sử có ghi chép về thanh kiếm “Thuận Thiên” Cuốn Lê Thế Ngọc Phả do ông Lê Duy Nhượng cháu sáu đời vua Cảnh Hưng Lê Hiến Tông đọc trong chuyến điền dã Kinh Bắc Cổ như sau: Đêm mồng 10 tháng 12 năm ất Mùi ( 1415) có người ở Cổ Lôi tên là Lê Thận làm nghề đánh cá ở sông Lương , xứ Ma Viên đã kéo lưới thấy được một thanh sắt giống hình thanh kiếm cũ, dài 3 thước, rộng 2 tấc, dầy 3 phân (theo sách Đại Việt Thông Sử thì chỉ nói dài khoảng hơn một thước) trên thanh kiếm có dấu linh phù và câu thần chú :

Thượng Đế sắc mệnh
Bảo kiếm uy cương
Cử chỉ nhất động
Hỏa chiếu vạn phương
Sơn băng địa liệt
Phá tặc thần tàng
Cấp cấp như luật lệnh

Năm đó Lê Lợi 31 tuổi với người bạn thân, Lê Thận, trong một bữa tiệc giỗ tại nhà Lê Thận, Lê Lợi trông thấy dưới gầm giường một khúc thép tỏa ra ánh sáng màu xanh nhạt , ông nghĩ đây là khúc thép trời cho ông . Sau đó Lê Thận biết ý liền dâng tặng . Lê Lợi đem về chùi mài sạch sẽ thì thấy xuất hiện bốn chữ “Thuận Thiên Lê Lợi”. Đến năm Bính Thân (1416) tức một năm sau vào ngày 15 tháng Giêng , Lê Lợi lại tìm thấy một chuôi gươm bằng đồng đen dài 1 tấc 5 phân, dày 4 phân. Lê Lợi mang cả hai báu vật đó ra đứng giữa trời khấn vái , bỗng dưng hai thứ đó gắn với nhau như đúc không thể tách rời được . Đến đêm thanh kiếm tỏa ra hào quang xanh như ngọc . Không bao lâu bà Phạm Thị Ngọc Trần thấy cây đa trước cổng nhà có treo bao kiếm ,Lê Lợi nhảy lên lấy xuống đút thanh kiếm vào thì chúng khít khao vừa vặn . Thế là Lê Lợi biết ngay thần vật, bèn dựng cờ khởi nghĩa, sau mười mấy năm nằm gai nếm mật , Lê Lợi cùng thanh gươm thiêng này đã giết hằng vạn quân Minh phương Bắc xâm chiếm nước Nam. Ngày 15 tháng 04 năm Mậu Thân (1428) Lê Lợi lên ngôi Hoàng Đế tại điện Kính Thiên Đông Đô (Thăng Long) đặt niên hiệu là Thuận Thiên.

Một năm sau khi đuổi giặc Minh ra khỏi bờ cõi , một hôm vua Lê Lợi ngự thuyền rồng quanh hồ Tả Vọng trước kinh thành thì lúc đó Long Vương sai Rùa vàng hiện lên đòi lại thanh gươm năm xưa . Thanh gươm đeo bên hông vua Lê Lợi tự dưng bị động đậy và vua Lê Lợi cũng nghe thấy Rùa vàng nói rằng “Xin bệ hạ giao trả lại gươm cho Long Quân” . Thoáng nghe xong nhà vua tung thanh gươm lẫn bao gươm về phía con Rùa vàng, rùa cắn thanh gươm và lặn tuốt sâu trong làn nước. Từ đó hồ Tả Vọng bắt đầu đổi tên là Hồ Gươm hay là Hồ Hoàn Kiếm.

Câu chuyện được thần thánh hóa : Lưỡi gươm dưới nước, cán gươm trên đất và bao gươm trên cành cây đa . Nhưng dù là chuyện có vẻ dã tưởng không thật , nhưng nó đã đáp lại được nguyện vọng của toàn dân quyết tâm chống quân xâm lăng phương Bắc rất đáng lưu truyền gìn giữ .

Mặt hồ Gươm lung linh ánh bạc , lấp lánh xuyên qua cửa kính . Quanh hồ vài cặp tình nhân ôm nhau thủ thỉ lời tình tự dưới hàng cây xanh . Có vài nhà văn ca tụng Hồ Gươm như một viên ngọc bích trong xanh Ermos nằm giữa cái nền hộp nữ trang bọc nhung xanh hồng, với những con đường thẳng cánh cò bay , hoặc dưới làn mưa nặng hạt Hồ Gươm với Tháp Rùa chênh vênh giữa hồ tạo nên một phong cảnh mơ hồ tuyệt đẹp .

Tiếc thay chúng tôi dạo chơi vào mùa nắng đẹp , chỉ thấy hồ Gươm nhỏ bé (11 mẫu) chơ vơ . Không bóng dáng thuyền rồng với Thần Kim Qui đòi gươm báu .

Hồ Tây mà người Hà Nội thường ca tụng khác hẵn với Tây Hồ của Trung Quốc bên Hàng Châu . Với diện tích hơn 400 mẫu , hồ Tây vẫn được coi như một thắng cảnh của Hà Nội , dù rằng đã thay tên đổi họ . Hồ Mù Sương (Dâm Đàm ) , hồ Kim Ngưu (Trâu vàng ) , Đầm Xác Cáo . Tại sao hồ lại có những cái tên đầy chứng tích lịch sử như vậy . Thuở xưa đầm có con cáo chín đuôi , Cửu vĩ Hồ Ly hay hiện ra phá phách các làng quanh hồ , làng Nhật Tân với ngành trồng hoa đào quất cảnh , làng Xuân Tảo với đền Sóc thờ Thánh Gióng, làng Kẻ Bưởi với nghề làm giấy , quạt cổ truyền . Dân làng mới cầu khẩn Long Vương , và được Thần dâng nước ngập lên cao , lấp mất hang cáo chín đuôi . Hồ Trâu vàng với sự tích sau : Truyện kể rằng ông Khổng Lồ có biệt tài gom góp hết đồng đen của phương Bắc đem đúc thành chuông. Chuông đánh lên tiếng vang sang bên Bắc.Vì đồng đen là mẹ vàng nên con nghé vàng phương Bắc nghe tiếng chuông liền chạy đi tìm mẹ . Chạy tới bờ hồ nó quần thảo tìm mẹ mãi khiến đất sụt thành hồ. Vì thế về sau này người Trung Quốc phương Bắc lấy cớ này muốn mở mang bờ cõi , cứ lục lọi sang tận biển Nam ra tới khơi ngàn tận hải đảo Trường Sa Hoàng Sa xa xôi .

Chẳng lẽ tới đây chỉ nhìn Hồ Tây thoáng qua như cỡi xe xem hoa sao , chúng tôi và vài người trong đoàn sau khi ăn tối tại khách sạn xin vài bản chỉ đường , lửng thửng dạo quanh . Từ góc đường Nguyễn Hữu Huân , qua phố Hàng Bạc Hàng Mắm gì đó , chúng tôi đã thấy mặt hồ lấp lánh ánh đèn lung linh . Nhìn mãi không thấy đường Cổ Ngư xưa chầm chập bước ta về ... chúng tôi vào một cái quán giải khát ven mé hồ , quán Thủy Tạ , gọi cà phê và kem ly . Ngồi ven cạnh hồ với dăm cái bàn được che dù , chúng tôi vẫn cảm thấy hơi nước tỏa lên và thỉnh thoảng giơ tay đập muỗi chan chát . Mấy đứa con tôi đề nghị sao thành phố không xịt thuốc muỗi D DT , tôi lắc đầu ngẫm nghĩ : " Mấy ông ngoài này nghe thuốc diệt trùng , hay nghĩ đến thuốc Da Cam lắm . " Ở đây bạn có gọi "Ly kem hay cốc kem gì đó , các cô cậu hầu bàn mặt mày tươi tỉnh vẫn hiểu bạn nói gì , và giá cả nơi đây cũng khá cao , một ly sinh tố dâu hay bơ khoảng 50 ngàn đồng (3 đô Mỹ ) . Khi nhà tôi và mấy cháu thuê taxi về khách sạn , tôi hẹn gặp vài người bạn Hà Nội quen trên nét cũng tại quán café Thủy Tạ này . Tôi đề nghị nên lấp các hồ này vì muỗi nhiều quá . Hai người bạn tôi cười không nói . Khi hỏi tôi còn đi tham quan nơi đâu chăng ? Tôi đáp :
- Theo chương trình thì đi coi Vịnh Hạ Long .

Bạn tôi dửng dưng :
- Nơi đó chả có gì coi hết !

Chu chao ! Chuyến ra Bắc lần này chủ yếu đi thăm viếng cảnh Hạ Long một trong những Kỳ Quan Thiên Nhiên Thế Giới mà bà bạn bĩu môi chê thế ư .
- Và còn đi thăm Bác ...
- Vào đó chả có cóc gì mà xem !
- Thế thì theo chị ngoài này có gì đáng đi coi .

Bà bạn tôi ngần ngừ :
- Thì đi Sampa . Cảnh trên đó đồi núi tuyệt đẹp .

Tôi nhớ lại cách đây mấy năm từ thành phố Las Vegas chạy xe một mạch tới Grand Canyon , bảy tám tiếng lái xe . Đứng coi núi rừng vực thẳm trùng trùng , bao cảnh đẹp hoành tráng hùng vĩ mà bà nhà tôi phê phán :
- Giời ui ! Chạy xe bao nhiêu thì giờ , tới đây chỉ có thế vậy thôi à !

Tôi cười xòa :
- Có dịp lần sau sẽ lên thăm .

Hai người bạn Hà Nội tôi mới quen , nhưng nói chuyện rất thoải mái tự nhiên ,thẳng thắn , bộc trực không như các ông mà tôi đã từng làm việc chung sau ngày 30/4 , hay quanh co và nói dóc .

Trên đường về , tôi hỏi về con đường Cổ Ngư , người bạn mới quen trả lời :
- Bây giờ là đường Thanh Niên .
- Hèn gì nhìn mãi không thấy chữ Cổ Ngư .

Khoảng thế kỷ 17 , một góc của Hồ Tây ít sóng, đáy hồ nông hơn chỗ khác, cá tụ tập về nhiều , dân muốn be lại để săn bắt. Trong triều, vua quan lại muốn có chỗ du xuân, thưởng ngoạn cho riêng mình ở ngay chỗ này. Thế là ở nơi đây người ta đắp một con đê chắn góc cái hồ Tây mênh mông . Đê Cố Ngự ra đời với công sức dân các làng Yên Phụ, Yên Quang, Trúc Yên và tiền bạc của triều đình. Thời gian thay đổi, “Cố Ngự” (giữ vững) được dân gian đọc trại đi thành “Cổ Ngư”.

Đọc những " thành tích " vừa qua của Tùng Sơn, làm Ct.Ly nhớ lại một ngày đã qua, giung giăng, giung giẻ đi về thăm quê nhà, vui , buồn đủ thứ phải không TS

Nhưng khi máy báy đáp xuống vùng quê hương thứ hai của mình, thì có nhiều cái buồn, cũng như nhiều cái thú vị khi đi thăm lại xứ xở của mình nhỉ???

Mong được đọc tiếp những câu chuyện " về quê " của Tùng Sơn nhé

Chúc vui

Trích đoạn: Ct.Ly
.......
Nhưng khi máy báy đáp xuống vùng quê hương thứ hai của mình, thì có nhiều cái buồn, cũng như nhiều cái thú vị khi đi thăm lại xứ xở của mình nhỉ???

Nói vậy thì Ct.Ly đã sinh ra ở hải ngọai hở !? Vậy thi làm sao có chuyện đi thăm lại xứ sở, có thì chỉ là đi... du lich thôi.

Chào CTLy và các bạn

Vui buồn lẫn lộn.

Động Tam Cốc , Ninh Bình

Từ quốc lộ 1A xe du lịch đưa chúng tôi rẽ vào con đường nhỏ , tiến vào vùng thắng cảnh nổi tiếng của tỉnh Ninh Bình . Xe vừa dừng trước một hai căn nhà mái tôn thì trời đổ mưa lớn . Bên kia đường là nhà hàng ăn khá sang trọng . Chúng tôi phải qua bên đó để dùng bữa cơm trưa .

Chẳng lẽ ngồi mãi trên xe để chờ cơn mưa tạnh , chúng tôi đành mua vài chiếc áo mưa ni lông bên các quán bên đường . Các bà các cô hàng quán nhoẻn miệng cười tươi :
- Các bác mua thêm vài cái về làm quà cho người thần .
- Giá mỗi cái bao nhiêu ?
- Dạ , mười ngàn đồng .
- Thế cái này có mặc được bền lâu không ?
- Không , chỉ mặc một lần thôi .

Chúng tôi mặc vội chiếc áo mưa , chạy qua nhà hàng . Bên trên đã có nhiều thực khách đang chờ phục vụ . Ông trưởng đoàn sang sảng giới thiệu :
- Hôm nay quí vị sẽ được các món ăn đặc sản của Ninh Bình , Dê Núi xào lăn .

Trên cái bàn tròn trải khăn xanh mượt mà  , vài món ăn được dọn ra trông bắt mắt , đầy "ấn tượng " , cơm cháy rang phồng màu vàng thơm ngậy , đĩa thịt dê xào lăn vàng óng ánh , tô thịt heo kho ram , dĩa rau muống xào tỏi . Con bé Linda nhà tôi hỉnh mũi :
- Má má , mấy bữa nay con ra ngoài này , hình như bữa cơm nào cũng có món rau muống xào .
- Ăn đi con , đây là món quốc hồn quốc túy của dân ngoài Bắc chúng ta đó con .
- Má nói sao chớ ở nhà má nấu canh rau muống tôm khô vắt chanh , rau muống luộc chấm nước mắm chanh ớt , rau muống chẻ ăn với bún riêu . Con thấy ở đây toàn rau muống xào tỏi , nước mắm chả thấy chanh ớt đâu .

Tôi gắp thử miếng dê xào lăn . Vị thơm ngon beo béo , không có mùi dê ngai ngái như các món dê xào lăn , dê rựa mận ở khu tôi ở bên Mỹ . Các cô gái hầu bàn xinh xắn lăng xăng tới hỏi :
- Các bác xơi thịt dê được thơm ngon không ?
- Ngon "nhắm" , nhưng tui hỏi thiệt sao miếng thịt dê này da nó dày thế . Tui nghi là thịt heo quá ?
- Dạ không bác , nhà hàng chúng em không làm thịt heo , chỉ có thịt lợn thôi . Dê chúng em làm rất tiêu chuẩn , rất chất lượng .

Có lẽ chúng tôi được hân hạnh thử món dê Sơn Dương mà Từ Hi Thái Hậu đãi các sứ thần tám nước , Bát Quốc Liên Minh . Các thợ săn được lệnh vào khu rừng sâu của Thiên Tân bắt được 6 con dê núi khỏe mạnh . Đưa về nuôi chúng bằng cỏ từ tỉnh Quảng Đông Vân Nam xa xôi hẻo lánh ,cỏ này có tên là Đông Trùng Hạ Thảo quí giá vô ngần (không biết sao chứ ở Việt Nam cỏ này gọi là cỏ gấu ) . Đàn dê ăn ngon ngủ kỹ trở nên béo mập , sau đó chúng sinh đẻ ra bầy dê con , và bầy này cũng nuôi bằng cỏ đó (không chết là may !) , khi được một tuổi đem làm thịt , ngâm chúng vào sữa dê tươi , trong có ngâm hoa hồng trắng  , sen trắng . Ngâm đến ngày thứ 10 , những con Sơn Dương Trùng xuất hiện (tôi nghĩ là mấy con dòi ) . Đầu bếp nhặt chúng ra , lăn bột ướp thêm ngũ vị hương , táo Tàu đem chiên , và đem ra đãi khách .

May là ở đây chúng tôi được thưởng thức món Sơn Dương Xào Lăn , chứ gặp của Từ Hi Thái Hậu chắc bà con chạy mất dạng .

Ngắm nghía các cô gái miền Ninh Bình và so sánh các cô gái ngoài Hà Nội sáng nay mà chúng tôi gặp ở Văn Miếu Quốc Tử Giám, tôi nhận xét ra có vài điều khác biệt  . Nhân mùa thi học sinh kéo nhau vào đầy sân Khổng Miếu , bên cạnh Thiên Quang Tĩnh (giếng phản chiếu ánh sánh mặt trời ) . Tuy được các nhân viên bảo vệ dặn dò không được rờ tay chân trên đầu các con rùa trên lưng vác bia đá tiến sĩ .
- Các cháu ơi , không nghe họ nói không được sờ vào đầu các con rùa này à .

Mấy cô gái Hà Nội nhỏ nhắn , cười tươi liến thoắng :
- Không , chúng cháu không có rờ đầu rùa , mấy con này là mấy con ba ba .

Mấy cô gái ở Ninh Bình nhìn rất xinh xắn , nhưng hai vai khá nở nang . Tôi ngẩm nghĩ mãi mà không biết gặp những hình dáng này ở đâu , trong các màn ảnh truyền hình hay trong kịch ảnh , cô gái Lam Hồng hay cô gái tải đạn ngoài chiến trường ?

- Tui thấy ngoài cái món dê núi , món cơm cháy này ăn rất ngon . Dòn tan nghe sừng sực trong miệng .
- Vâng , món này rất đạt chỉ tiêu của nhà hàng . Bác có rảnh cứ ghé thăm .
- Cơm cháy này có dễ làm không ?
- Không khó lắm bác ạ ! Bác cứ việc nấu cho cơm cháy khê lên , xong bác mang đi phơi mấy nắng , mấy sương . Thế rồi khi nào dọn lên bác cứ việc rán nó lên , ăn dòn tan trong miệng . Bác cứ vô tư mà xơi .
- Vâng , chúng tui ăn "khí thế" lắm .

Cơm cháy này tôi có đọc trong một cuốn sách Chua Cay Mặn Ngọt của nhà văn nước ngoài , Jeffrey Alford và Naomi Duguid . Ông ta có nhắc đến món ăn cơm cháy này của người Lào (Thai-Lao Crispy Rice Cracker) . Gạo thơm được nấu trong nồi đất lớn với cái đáy nồi rộng hình cánh cung  . Đặt trên củi cháy với ánh lửa hồng , dưới đáy nồi sẽ tạo ra miếng cơm cháy vàng thơm ngào ngạt . Hoặc là đem những hạt cơm ép thành bánh , đem phơi khô ở nơi thoáng khí . Trước khi đem đãi khách , mang những miếng cơm chay này trong dầu chiên thật sôi , và chúng sẽ thành những miếng cơm cháy ròn tan trong miệng , thơm ngon ngọt bùi . Đây có lẽ là một cách nấu nướng đầy nghệ thuật của người Trung Hoa , người Thái , và người Lào cũng như có thể là của các dân tộc dùng gạo là chính trong bữa ăn . Chúng ta gọi là món Cơm Cháy Vàng , người Thái, Lào gọi là Khao khop . Họ dùng món này chung với món súp Pad Thái với la' chanh kaffir . Riêng ở nơi đây Cơm Cháy Chiên vàng dùng như một món tráng miệng , có người thêm chút thịt chà bông (ruốc) cho mặn mà , ít thịt mỡ với hành hương tạo thành hương vị độc đáo của quê hương của vị vua cờ lau tập trận , Đinh Bộ Lĩnh .

14/12/2008

Động Tam Cốc

Dù trời mưa lất phất nhưng tôi có thể nhìn thoáng qua các nhà có mặt tiền buôn bán . Trên một cái sập nho nhỏ bày biện vài chiếc áo mưa , dăm cái quạt giấy hoặc vài hàng thủ công sơ sài . Tôi có một người bạn quê hương ở Ninh Bình . Trong một chuyến du lịch về thăm ho hàng ở đây . Gia đình người bạn năm người , khi được mời vào trong nhà xơi nước chè . Nhìn quanh quẩn trong căn nhà tranh lụp xụp , chỉ kê độc nhất cái giường tre ọp ẹp , không có bàn không có ghế , gia đình người bạn tôi ngại ngùng không dám ngồi . (Ông bạn tôi về sau kể lại cho tôi là nếu cả gia đình năm người tệ nhất cũng hơn 300 kí lô . Ngồi xuống trên chiếc giường chắc chắn sẽ sập ). Cả gia đình gia tài chỉ có cái giường làm chỗ nghỉ ngơi , tiếp khách đến thăm . Nguời bạn tôi nói tiếp : " Họ biểu tụi tao ngồi chơi , tí nữa làm cầy tơ bảy món . Tao ngại ngùng không dám nói . Các con tao nghe đến chắc chạy mất , con vện vàng loanh quanh chờ khách ngồi lên giường có dịp tha những chiếc giày dép đi mất . Hắn kết luận , dân chúng ngoài đó nghèo lắm .)

Mỗi lần tới một địa điểm tham quan nào cũng vậy , ông đoàn trưởng phất cờ tụ họp :
- Tới bến đò Tam Cốc rồi , bà con cô bác tụ tập lại nhe . Chụp hình lưu niệm .

Dưới làn mưa lất phất , chúng tôi trong những chiếc áo mưa rẻ tiền , mặc một lần cởi ra mặc lại , chỗ thừa chỗ rách . Nhưng với tâm tình đi chơi vui vẻ nên chúng tôi tươi tỉnh đứng nhe răng chụp hình kĩ niệm (ngày xưa thầy dạy chụp hình vẫn hay đùa : "chụp hình khỉ niệm , vì đứng nhe răng cười như khỉ móm răng ) .

Mỗi chiếc ghe nhỏ chỉ được phép chở tối đa bốn người , người lái ghe không tính vào . Bởi vậy gia đình năm người tôi phải tách ra . Trong gia đình chỉ có bà nhà tôi không biết bơi , nên tôi bảo con bé lớn nhà tôi qua ghe khác ngồi . Dù ông trưởng đoàn dặn dò là chưa bao giờ có xảy ra tai nạn nào ở dòng sông Ngô Đồng này :" Quí khách cứ yên tâm, không sao hết . Nơi đây chưa từng xảy ra việc nào đáng tiếc , chỉ trừ một sự cố nho nhỏ là hai ghe va vào nhau lâu lắm rồi , vài du khách uống nước sông chút ít thôi . Chúng tôi đang khắc phục sự cố này . Tôi không muốn chuyện xảy ra đang tiếc như trong truyện Anh phải sống của nhà văn Khái Hưng , nên dặn dò các con tôi nhỡ bà nhà tôi có rớt xuống sông , phải cứu mẹ trước nhất .

Nơi đây vài chục chiếc ghe nho nhỏ đang chờ lấy tài (tới phiên) chở khách . Từng chiếc ghe theo dòng nước lững lờ trôi . Bác lái ghe trong chiếc áo mưa dày poncho kiểu lính , đầu đội nón cối xanh bạc màu . Da bác sạm đen , nét mặt dàu dàu . Tôi hỏi chuyện làm quen :
- Hình như lúc trước là bộ đội .
- Vâng , bây giờ phục viên , về quê chèo thuyền nan chở du khách kiếm sống .
- Bác nói ghe này là thuyền nan ?
- Vâng .

Thuở bé đi Hướng Đạo (Boy Scout) ở Sài Gòn , lúc họp bầy họp đoàn hay cùng hát bài Chiếc thuyền nan , bây giờ nhìn nó thì nó là chiếc ghe nho nhỏ :

Tính tính tính tình tang tang tang
Cuộc đời mình như chiếc thuyền nan
Trôi nó trôi bềnh bồng
Đi đến Tokyo , mình xách tay cái dù
To ki ô tô kí ô
Dù là dù với kimono

Đi tới Mexico , mình hãy xem đấu bò
Rô dê ô rô đế ô
Bò là bò với Mexico

Tôi không dè là bao năm sau được ngồi trên chiếc nan bé bỏng , bập bềnh theo làn nước trong xanh về thăm Tam Cốc , một thắng cảnh nổi tiếng mà thân phụ nhà đại thi hào Nguyễn Du , cụ Nguyễn Nghiễm đã đặt tên nơi này là Bích Động , với ý nghĩa hang động xanh lam , bởi nó hòa đồng với cảnh trí xung quanh màu luá , cỏ xanh tươi vào năm 1773 , Nam Thiên Đệ Nhị Động , tức là hang động đứng thứ nhì sau động Hương Tích và trước động Địch Lộng . Bây giờ có động Phong Nha , không biết động Tam Cốc xếp hàng thứ mấy đây .

- Thế bác về đây chèo thuyền kiếm sống . Tui thấy giá vé mỗi hành khách là 40 ngàn đồng , bốn người chúng tôi ông trưởng đoàn có lẽ trả 160 ngàn . Trừ chi phí đi bác có thể được hơn một trăm .

Với nét mặt buồn bã , bác lái ghe đáp :
- Họ trả cho em mỗi chuyến 40 ngàn . Các bác thấy đó , ngoài bến đò bao nhiêu chiếc chờ tới phiên chở khách . Mỗi tháng trung bình chở được bốn lượt , mùa hè đắt khách lắm chỉ thêm một hai chuyến thôi .
- Ghe của bác hay của họ ?
- Của chúng em tậu .

Tôi làm tính nhẩm , bốn ba mười hai bốn bốn mười sáu .
- Vậy mỗi tháng bác được hơn 160 ngàn để nuôi gia đình ? Thế làm sao để sống ? Chẳng lẽ bác ở nhà chăn dê nuôi lợn ?

Bác lái ghe lắc đầu :
- Em nào biết nuôi dê lợn , em phải đi làm ruộng thuê ở đây .

Chiếc thuyền nan theo nhịp chèo điêu luyện của bác lái ghe từ từ trôi về trong sâu , dòng sông hẹp dần , hai bên bờ lúa sạ xanh ngát chạy tuốt ngoài xa . Cỏ lau phất phơ theo làn gió nhấp nhô sóng gợn . Nước trong veo vẻo , không một bóng con cá bơi lội . Tôi tự nghĩ : "Vậy mà các trang lưới du lịch miêu tả là có nhiều hệ động vật sinh thái phong phú sống động ."
- Tui nghe nói chiều chiều từng đàn cò trắng phau phau về đậu khắp vùng ngập nước tạo nên nét đặc trưng miền hang động này phải không bác ?
- Em thì không biết rõ , có chúng nó tới phá phách ruộng luá là chúng em đi bẫy làm thịt cò hết .

Có lẽ người dân Ninh Bình rất chất phác thành thật , hỏi đâu đáp đấy , đầy nét cần cù lao động vất vả quanh năm . Các cô gái chèo thuyền nhanh nhẹn không kém gì các ông . Thỉnh thoảng vài chiếc thuyền nan chở theo một "thợ phó nhòm " , chị ta cứ ơi ới chào mời : "Chụp một tấm ảnh cả gia đình nhé bác ?" Tôi từ chối viện lẽ đã mang theo chụp hình .
- Chúng cháu lấy giá rẻ thôi , một tấm chỉ mười ngàn thôi .

Tôi nhìn cô gái có cùng nghề chụp ảnh bất đắc dĩ như tôi . Tôi chỉ chụp chơi , khoe nhắng nhít trên mạng lưới , nhưng họ vì miếng cơm manh áo phải kiếm sống . Nhìn các cô gái bương chải chèo thuyền làm tôi liên tưởng đến cô gái phục vụ ngoài nhà hàng khi nãy . Các cô gái xinh đẹp nơi đây kiêm nhiều chức , luôn lao động bằng tay , nên không có các bờ vai nho nhỏ như các nhà thi sĩ làm thơ làm thiếc .

Vai em tròn dưới mưa
Ướt bao nhiêu cũng vừa
(Nguyễn Tất Nhiên)

Cô gái thừa thế xông lên , cứ vậy mà bấm chách chách . Tôi nghĩ ít nhất là khi lên bến đò sẽ có ít nhất là mười tấm hình để trả tiền .

Bác lái thuyền vẫn tay chèo đưa đẩy . Tôi an ủi bác :
- Thôi bác cứ yên chí , khi nào sắp tới bến chúng tôi biếu bác hai trăm ngàn .

Từ bến đò vào tận ba động , dằng dặc đường sông cũng mất hai cây số . Thuyền đi ngược dòng hai cô gái út tôi vớ lấy hai tay chèo quạt tớt quạt lui , có ý muốn giúp bác lái thuyền chút ít . Bên cạnh một chiếc thuyền nan chở dăm ba du khách người da trắng . Tôi không biết rõ là người nước nào Mỹ Úc Đức ? , bèn hỏi đùa bác lái thuyền :
- Ngày xưa bác đi bộ đội , bác có bắt được "ông giặc Mỹ " nào không ?
- Không .
- Thí dụ bác bắt được người Mỹ nào , có được lãnh thưởng lãnh công gì không ? Vài trăm đô la chẳng hạn .

Bác lái thuyền lắc đầu :
- Chẳng được gì đâu bác ơi ! Nếu có chỉ được cái bằng giấy to như thế vầy , chứng nhận là Nhà Văn Hoá . Giấy này chẳng dùng được để ăn .
- Nếu vậy bắt được mấy ông bà Mỹ đi ghe kia , thế nào cũng Huân Chương Bảo Quốc Đệ Nhất .

Bác lái thuyền mặt buồn thiu , hình như không biết đến sự khôi hài vô duyên của tôi , tay chầm chậm chèo thuyền . Mấy ông bà ngoại quốc thấy chúng tôi chỉ trò cũng hớn hở vẫy tay chào .

Dưới làn nước lơ lửng , đáy sông không đủ sâu cây cỏ phiêu dạt mập mờ không tỏ rõ đâu là đất và đâu là nước . Thinh không yên ắng không một tiếng động , trời đất như hòa làm một . Càng tiến vào trong sâu vài ngọn núi vôi rải rác đứng cao sừng sững . Chim muông rẽ cánh bay vào tận cuối trời . Vài chú dê núi đứng nhìn trời bao la hay nhòm ngó du khách đang lượn lờ trên những chiếc thuyền nan bé bỏng . Ven chân núi người dân vẫn sống trong các mái tranh dựa mình vào vách núi , nền đất phù sa đắp cao tránh mùa nước lụt . Vài ngọn khói nhẹ nhàng nhen nhúm bay phảng phất trong không gian tĩnh lặng .

Đất nước trời mây như hòa nhịp , cảnh tiên đẹp đến thế là cùng . Có lẽ ngày xưa Lưu Nguyễn lạc cõi Thiên Thai chắc còn ẩn núp đâu đây trong các mái nhà xiêu vẹo , để sửa soạn cơm trưa cho các bà vợ tiên xinh xắn đang hái những tán hoa sen thơm ngát bên bờ lau sậy .

Thuyền chúng tôi xuyên qua hang Ba , hang Hai và tới Hang Cả . Hang Cả dài hơn 120 mét , nước xuyên ngầm qua đáy núi . Chúng tôi đôi khi phải cúi đầu nằm sát mặt thuyền . Các nhũ đá rủ xuống tạo ra muôn hình trạng lạ lùng . Tới đây các chiếc thuyền nan dừng lại , các cô gái chèo thuyền nan tiến lại chào mời mua nước giải khát , hoa quả . Tôi lựa vài gương sen và chỉ cách ăn hạt sen cho các con tôi . Hương vị thơm dìu dịu nhàn nhạt của hạt sen , đã từ lâu tôi chưa được nếm lại .

Những vạt sen nằm khuất trong vùng chiêm trũng , lá sen nghiêng mình rì rào trong gió . Vài cánh bướm nhẹ nhàng ẩn hiện bên cánh sen hồng đang nở nhụy . Tôi cứ ngỡ mình là Trang Tử hóa bướm lượn lờ bên các nụ hoa sen tươi thắm .

Đền thờ vua Đinh và vua Lê







Đường vào đền thờ vua Đinh ngoằn ngoèo qua các ngọn núi lởm chởm . Xe buýt ngừng bên một cái làng nhỏ (xã Ninh Giang , huyện Hoa Lư ) . Chúng tôi tới "tham quan" đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng . Ông trưởng đoàn nhắc nhở :
- Quí khách nhớ khi bước vào đền thờ coi chừng cái bục và coi chừng va vào đầu .

Khi bước qua cái bục gỗ chắn ngang cửa đền thờ , chúng tôi phải cúi đầu dòm chừng bước chân hụt hẫng kế tiếp . Trong đền thờ ánh sáng sáng lờ mờ .
- Người xưa thiết kế đền thờ này hay không quí khách , bước vào đây ngửng đầu lên và cúi xuống , như thể phải chào lạy vị Hoàng Đế đầu tiên của dân Việt .

Thông thường các đền thờ , cung điện được xây trên các nền đất đá cao ráo để tránh nước tràn vào ngập lụt làm hư hỏng các di tích bên trong . Các dinh thự Âu châu tầng chệt bao giờ cũng cao hơn các tầng trên , tầng cuối cùng thấp hơn là chỗ dành riêng cho nô bộc phục vụ .

Đền thờ vua Đinh bé nhỏ , có lẽ chỉ là gian nhà ngang lợp mái gạch nâu đỏ . Các cột kèo dù có sơn phết lại cũng không xoá được dấu vết cũ kỷ suy trầm theo năm tháng . Vị vua này đã từng được dân Việt so sánh với Tần Thủy Hoàng bên Trung Hoa , nhưng thời gian trị vì không được bao lâu (12 năm) thì bị Đỗ Thích , một hoạn quan ám sát vào năm Kỷ Mão 979 .

Về các truyền tích về Đinh Bộ Lĩnh chúng ta đã từng học và đọc qua . Nào là ông được nhà địa lý người Tàu chỉ cho long huyệt dưới sông Hoàng Long , nào là ông sinh ra bởi mẹ ông thụ thai với một con rái (dái) cá đầy vẻ thần thoại , nhưng tôi tin chắc việc ông nói dối với người chú rằng con trâu lặn xuống đầm sâu chỉ thò đuôi có thể có thật . Ở đây mưa nhiều , nước tụ lại thành đầm trũng , tràn qua thành sông . Bao bọc chung quanh các ngọn núi cao hiểm trở . Cỏ lau đuôi phất phới theo chiều gió mọc tràn lan . Du khách tản bộ đâu đây tưởng mình còn thời niên thiếu tụ tập với chúng bạn hò la vang trời trong trò chơi tập trận cờ lau .

Vài bà cụ già trong chiếc áo tứ thân nâu đã bạc màu ôm ru cháu ngủ trên chiếc võng bắc ngang qua hai thân cây bàng . Trước nhà bày vài cái bánh ngọt chai nước . Khách du lịch ghé ngang chỉ nhìn thoáng rồi hờ hững bước đi . Thường thường trên xe buýt lúc nào cũng có nước suối , khách ăn no bụng rồi mới đi chơi . Không thấy dáng các thanh niên nam nữ , có lẽ họ bỏ lên tỉnh thành kiếm công ăn việc làm tốt hơn chăng .

Đền thờ vua Lê Đại Hành gần đó . Nơi đây có tượng bà thái hậu Dương Vân Nga . Nét mặt bầu bĩnh , mắt bồ câu , da hồng hào . Dù lúc tạc hình vào tuổi trung niên nhưng có thể nhận ra lúc trẻ bà ta rất mỹ lệ thanh tú . Có sách cho rằng " Một điều rất độc đáo là bức tượng bà Dương Vân Nga có chiều sâu nội tâm thay đổi theo 3 góc nhìn khác nhaụ Nếu nhìn chính diện, ta thấy bà hiện lên như một bậc mẫu nghi thiên hạ, đoan trang, phúc hậu, hơi có vẻ nghiêm nghị, lạnh lùng. Nếu nhìn nghiêng theo bên phải (từ trong ra) bà hiện ra với khuôn mặt buồn bã, tựa như khi chứng kiến cảnh đất nước trước nguy cơ "nghìn cân treo sợi tóc". Còn nhìn nghiêng theo bên trái (từ ngoài vào) ta lại thấy khuôn mặt ấy đã thay đổi: gương mặt bà thanh thoát, tươi tắn hơn với nụ cười mỉm. Cái tài hoa của người tạc bức tượng là ở chỗ: vẫn là một con người nhưng nhìn từ những góc độ riêng ta sẽ thấy hiện lên ba gương mặt, ba tâm trạng khác nhaụ " Nhưng theo tôi mặt bà lúc nào cũng nghiêm trang , tươi tỉnh bên cạnh tượng vua Lê .

Bà là con ông Dương Thị Hiển quê ở vùng Như Quan, Ninh Bình (cũng có sách nói bà tên là Dương Thị Ngọc Vân, Dương Thị Lập ) rồi trở thành vợ Ðinh Bộ Lĩnh, nên sau khi chồng bị ám hại, để lại đứa con côi cút 6 tuổi kế nghiệp ngôi vua , Dương Vân Nga đã phải lo toan cáng đáng những khó khăn vượt quá sức mình. Sự nghiệp thống nhất đất nước vừa được ổn định , lại bị đe doạ từ nhiều phía . Bên ngoài từ phương Bắc nhà Tống sửa soạn đại binh xâm chiếm . Bên trong, các triều thần tranh chấp gay gắt có nguy cơ nổ ra nội chiến lớn. Bà là người có tầm nhìn xa thấy rộng, nhận rõ chỉ có Lê Hoàn người tình xưa đã từng cùng vai sát cánh với người chồng cũ của mình là người có khả năng giải quyết tình hình nghiêm trọng ấy . Trước bá quan văn võ bà tự mình khoác long bào lên cho Lê Đại Hành . Cũng vì vậy sau này Lê Đại Hành lên ngôi vua đã cưới bà làm vợ .

Có lẽ khi nhắc đến Dương thái hậu, không ít người biết đến giai thoại khi bà mới sinh thường hay khóc dạ đề (không đêm , khóc không ngừng nghỉ ) . Một hôm có lão đạo sĩ đi qua, ông lấy bút viết vào lòng bàn tay Vân Nga hai câu thơ và cô bé nhìn qua bèn câm miệng nín bặt: "Nín đi , hãy ngoan đi cháu bé ! Mai đây gánh cả đôi sơn hà ". Lời tiên tri của ông đạo sĩ ứng nghiệm vào việc bà lấy vua Đinh Tiên Hoàng và vua Lê Đại Hành.

Thoáng nghe có thể chúng ta tưởng rằng thật , nhưng xem lại thì một bé gái sơ sinh coi như năm sáu tháng , hay hơn một tuổi chăng nữa . Bàn tay cháu bé to bao nhiêu mà ông đạo sĩ viết lên nhiều chữ thế . Ngày xưa làm gì có bút bi bút nguyên tử hiện đại như giờ , viết lông một chữ đã đầy bàn tay .

- Quí khách biết không , tượng này dân làng họ cho quay mặt về đền thờ vua Đinh , cho bà còn tưởng nhớ đến người chồng cũ nên hay cúng vái hoa quả với đĩa thịt dê luộc thái chỉ .

Một bà du khách cùng đoàn với chúng tôi lẩm bẩm:
- Rỗi hơi . Sống không cho ăn , chết rồi cúng kiến chỉ tế ruồi thôi .

Một bà cụ tiến đến gần nhà tôi chào mua quạt giấy . Dù trên xe chúng tôi cũng có mấy cây rồi , nhưng thương tình nhà tôi định móc tiền ra cho mua giúp , bỗng đâu chừng sáu bẩy cụ già khác lon ton bước nhanh tới , bu lại . Bà nhà tôi sợ quá bèn kiếm cách thoát đi ra chỗ khác . Các cụ già sức yếu không theo kịp bèn giương mắt ngó nhau , rồi lẩm bẩm trong miệng .

Sử viết rằng Đỗ Thích nằm mơ thấy một vì sao rớt ngay vào mỏ , tưởng rằng mình sẽ làm vua nên ám sát Đinh Bộ Lĩnh và thái tử Đinh Liễn . Nếu như rớt vào trong miệng có lẽ được làm vua lâu hơn , nhưng đằng này ngôi sao chỉ mới đụng tới mỏ thôi nên đã bị các cận thần vua Đinh bắt và đem đi chém .

Nhưng theo một số sử gia cho biết . Đỗ Thích chỉ là một quan nội thị không vây cánh trong triều đình nhà Đinh . Trong khi đó triều thần đều do Nguyễn Bặc , Lê Hoàn , Đinh Điền nắm trọng quyền bên văn cũng như bên võ . Khi đó trong triều đình nhà Đinh có ba hoàng tử Đinh Liễn , Đinh Toàn và Đinh Lang . Đinh Lang là út mới được bốn tuổi có thể còn đang bú sữa mẹ được Đinh Tiên Hoàng thương yêu phong làm thái tử . Đinh Liễn là con trưởng đem lòng ghen ghét sai người giết em . Biết thế Đinh Tiên Hoàng vẫn không xử phạt Đinh Liễn , vẫn có ý định để cho Đinh Liễn nối ngôi . Sự kiện này có thể cho Dương Vân Nga tức giận , cho rằng nếu như Đinh Liễn lên làm vua , sẽ đem bà ra hành hình . Vì thế bà cùng với Lê Hoàn ra tay trước . Tháng 10 năm 979 , biết rằng hai cha con vua Đinh đang nhậu thịt dê , nghiêng ngả bàn chuyện chính sự , họ toan tính hành thích ngay . Có giả thuyết cho rằng Đỗ Thích tình cờ có mặt khi đội quân ám sát tràn ngập vào cung đình , ông ta thấy nguy bèn bỏ trốn . Ba ngày sau bị bắt và bị xử quyết với tội danh ám sát vua Đinh và Đinh Liễn .

Theo lời giải thích của một số nhà sử học , một trong những nguyên nhân khiến nhà Tống đem quân xâm lược nước Đại Cồ Việt chính là do Đinh Liễn, người đã qua lại cống hiến với nhà Tống và được chính vua Tống phong chức, bị giết hại . Việc phong chức cho Liễn cho thấy nhà Tống công nhận chức vị của Liễn. Đây chỉ là cái cớ , với danh nghĩa trừng trị kẻ phản nghịch, nhà Tống phát binh. Sau này Lê Hoàn đã thành công trong cuộc chiến đấu chống quân Tống đã khiến người dân tha thứ cho ông hoặc có thể sử viết theo chính ý của nhà vua lúc bấy giờ .

Cũng có thuyết cho rằng Đỗ Thích là người con của ông thầy bói người Tàu năm xưa chỉ cho Đinh Tiên Hoàng biết huyệt quí nằm vùng bên cạnh , giết cha con nhà vua để làm rối loạn triều cung . Giả thuyết này không đủ sức thuyết phục . Hai cha con vua Đinh bị giết vào tháng 10 năm 979 , Lê Hoàn sau khi dẹp các loạn do các trung thần nhà Đinh , lên ngôi vào tháng 7 năm 980 . Mãi đến tháng ba năm 981 nhà Tống mới đem quân sang xâm chiếm . Nếu như đã có chuẩn bị trước âm mưu giết Đinh Tiên Hoàng , quân Tống sẽ chực sẵn ở biên giới , chờ tin sẽ đem đại quân đánh bất ngờ . Nhưng theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư , vua Đinh bị hại vào tháng 10 năm 979 . Đến tháng 6 năm 980 tri huyện Ung Châu là Hầu Nhân Bảo dâng biểu xin vua Tống nên đánh nước Đại Cồ Việt và từ đó nhà Tống mới chuẩn bị quân binh .

(Theo sử : Dương Vân Nga, sử cũ chép là Dương Hậu (Hoàng hậu họ Dương) Theo truyền ngôn, thân phụ bà là Dương Thế Hiển, quê ở thôn Nga My, xã Gia Thuỷ (huyện nho Quan) quê mẹ ở thôn Vân lung, xã Gia Vân ( huyện gia Viễn) tỉnh Ninh Bình, sinh thời, cha mẹ chỉ gọi bà là Dương Nương ( cô gái họ Dương), sau khi vào cung Hoa Lư, được gọi ghép tên làng cha với tên làng mẹ thành Vân – Ngạ Nhân dân địa phương gọi là Dương Vân Ngạ

Năm Giáp Tuất (974), Dương Vân Nga sinh Hoàng thứ tử Đinh Toàn. Lên 5 tuổi, Đinh Toàn được vua cha phong là Vệ Vương . Đêm rằm Trung Thu năm 979, Đại Thắng Minh hoàng đế và Nam Việt Vương Đinh Liễn bị Nội nhân Đỗ Thích giết hạị Triều thần tôn Vệ Vương Đinh Toàn lên ngôi Hoàng đế, tôn Dương Vân Nga làm Hoàng Thái Hậu . Đinh Toàn lúc này mới lên 6 tuổị Thập đạo Tướng quân Lê Hoàn được Dương Thái hậu chọn làm Nhiếp chính, sau lại tự xưng là Phó Vương. Định Quốc Công Nguyễn Bặc, Ngoại giáp Đinh Điền và Tướng quân Phạm Hạp ngờ Lê Hoàn chiếm ngôi nhà Đinh. Mới cùng nhau hội binh, chia hai đường thuỷ bộ từ Ái Châu (Thanh Hoá) kéo về Hoa Lư hỏi tội Lê Hoàn, Dương Thái Hậu thấy vậy, lo ngại bảo Lê Hoàn rằng: “Bọn Bặc dấy quân khởi loạn, làm kinh động nước nhà, vua còn nhỏ yếu, không đương nổi hoạn nạn, bọn ông mưu tính thế nào, chớ để sinh tai hoạ về saụ Lê Hoàn mới chỉnh đốn binh mã, đánh bại Nguyễn Bặc, Đinh Điền. Biết Kinh thành Hoa Lư có biến, phò mã Ngô Nhật Khánh dẫn hơn một nghìn chiến thuyền quân Chiêm Thành tiến đánh nước tạ ở biên giới phía Bắc. giặc Tống lợi dụng tình hình đại Cồ Việt rối ren, đang chuẩn bị cất binh xâm lược nước tạ

Thái Hậu Dương Vân Nga sai Lê Hoàn chọn tướng sĩ để chống cự, lại cử Phạm Cự Lượng làm Đại tướng tiên Phong. Khi đang chuẩn bị cất binh , Phạm cự Lượng cùng các tướng mặc đồ nhung phục, đi thẳng vào triều đường, bảo mọi người rằng: “ thưởng ngưòi có công, giết kẻ không theo mệnh lệnh, là kỷ luật hành quân. Nay Chúa Thượng trẻ thơ, chúng ta dù hết sức liều chết chống kẻ địch bên ngoài, may lập được chút công thì ai biết cho ? Chi bằng trước hãy tôn Thập đạo Tướng quân làm Thiên tử, rồi sau sẽ đem quân đi đánh thì hơn!” Quân sĩ nghe nói thế đều hô “ vạn tuế” thái hậu nghe nói vậy sai hữu Ty đem đủ nghi trượng rước Hoàn vào cung, lấy áo rồng khoác lên mình Hoàn, khuyên Hoàn lên ngôi Hoàng đế”.

Hành động này của Dương thái Hậu bị các đại thần trung thành với nhà Đinh chống lại quyết liệt. Các nhà nho phong kiến và dư luận, kể cả sau này hết sức chỉ trích. Song, trong tình thế đất nước lúc đó hết sức cấp bách bởi nguy cơ xâm lược của nhà Tống đã hiện ra trước mắt, Dương Thái Hậu đã có cái nhìn vô cùng sáng suốt, đặt lợi ích dân tộc và quốc gia lên trên lợi ích dòng tộc, chọn Lê Hoàn là một thống soái quân đội, dày dạn kinh nghiệm chiến đấu, có khả năng tập hợp và tài năng chỉ huy quân dân ta lúc đó đương đầu với quân xâm lược, loại bỏ được nguy cơ mất nước.

Năm 981, cuộc kháng chiến chống quân Tống thắng lợi, Dương Vân Nga đón Lê Hoàn chiến thắng trở về ở Bến Ngự ( sông Van Sàng, nay thuộc thành phố Ninh Bình).

Năm Nhâm Ngọ (982), Lê đại Hành lập Dương Vân Nga là Đại Thắng Minh Hoàng hậu, là một trong năm hoàng hậu của vua Lệ
Năm Canh Tý (1000), Hoàng hậu Dương Vân Nga qua đờị
Hiện nay, đền thờ Lê Hoàn ở Trường Yên (Hoa Lư), đền vua Đinh, vua Lê ở Trung Trữ (Ninh Giang, Hoa Lư) và đền làng Bách Cốc (xã Thành Lợi, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định) đều có tượng Dương Vân Ngạ Tượng bà ở đền Lê Đại Hành( trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình) gọi là Bảo Quang Hoàng Thái Hậụ )

Dù sai hay đúng các vị đó đều ngồi ngay ngắn trong các đền thờ , rất xứng đáng được thờ phượng bởi có công gìn giữ được non sông gấm vóc đến ngày nay .

1.1.2009

http://tungson-tungson.blogspot.com/

Chùa Hoa Yên , núi Yên Tử

Xe chạy chầm chậm qua cầu Thăng Long băng ngang con sông Hồng . Nước sông vàng đục màu phù sa . Có lẽ đến mùa nước lũ mang nhiều phù sa sẽ trở nên màu đỏ như tên gọi của nó . Con sông này chảy xuôi theo đồng bằng Bắc bộ tuy khá rộng nhưng không thể nào so sánh với sông Cửu Long , nhất là hai nhánh Tiền Giang Hậu Giang . Tôi hỏi ông trưởng đoàn :
- Trân đánh Bạch Đằng nằm ở đâu vậy ? (1)

Ông ta nhíu mày một lát :
- Ồ ! Nó nằm cách đây xa lắm .
- Thế còn sông Hát Hai bà Trưng trầm mình tự tử ?
- Ờ ờ cũng xa lắm .

Nghe ông ta trả lời ấm ớ mập mờ như vậy , chúng tôi không muốn hỏi nữa . Có lẽ công ty du lịch Saìgon Tourist chỉ có mấy chương trình tham quan những điểm chính mà họ đã vạch định . Chương trình Xuyên Việt của ddoàn chúng tôi : tham quan Đà Nẵng , Hội An , Huế , Hà Nội , Động Tam Cốc , Chùa Yên Tử và vịnh Hạ Long . Trọn gói (packet) tám ngày , vào khoảng 600 Mỹ kim cho mỗi người . Người hướng dẫn có lẽ học bài bản những gì phải học trong ngành du lịch, và những điều gì cần nói .

Xe qua Gia Lâm , Bắc Ninh nơi nổi tiếng với điệu hò Quan Họ tình tứ , nhà cửa san sát với các mặt bằng bán hàng gia dụng hoặc vật tư xây cất , chung chung là những mẫu nhà na ná như nhau từ Bắc chí Nam , có khác chăng là ngoài đây nhiều cột thu lôi hơn .

Vào tháng 7 Hà Nội đang có lệnh cấm bán hàng rong , đôi khi tôi thấy vài xe cảnh sát giao thông đang giằng co với các bà bán hàng rong . Vẻ mặt người dân không được vui lắm ,lấy mất quang thúng buôn bán của họ hàng ngày , họ lấy gì kiếm cách sinh nhai đây . Xe chạy khá chậm , xuyên qua những thủa ruộng , ruộng đồng bát ngát hai bên . Dọc hai bên đường , ít thấy bóng nhà thờ , am miếu chùa chiền. Đường cái quan mà nhạc sĩ Phạm Duy đi từ Nam Quan xuôi Nam vẫn nhỏ bé như một tỉnh lộ . Một đất nước phát triển , các trị trấn cần thường có những con đường xa lộ rộng lớn để sự giao thông , chuyên chở hàng hoá dễ dàng hơn .

Ngồi trên xe gật gù chừng vài tiếng , xe ngập ngừng chạy chầm chậm tới một ngả ba rẻ . Một bảng vẽ màu xanh : thị xã Uông Bí , tôi nhớ là xe quẹo trái . Con đường trở nên hẹp hơn , ngoằn nghèo qua vài ngọn đồi rồi núi rừng cheo leo, rừng cây trở xanh tươi hơn . Nhìn về phía xa xa núi rừng Yên Tử , nhô ra hai ngọn núi cao như hai cánh én đang xoải cánh bay về phương Nam . Ở giữa ngọn núi Yên Tử sừng sững trang nghiêm như con voi nằm phục xuống .

Qua một con suối cạn nước chảy trong vắt len lỏi qua những viên đá sỏi chênh vênh . Ông trưởng đoàn giới thiệu :
- Đây là con suối Giải Oan . Tại sao gọi là con suối Giải Oan , là vì nơi 108 bà cung phi của vua Trần Nhân Tông tự trầm vì không khuyên ngăn được chồng mình hoàn tục .

Nhìn con suối cạn veo , nước cao lắm lội chắc chỉ xâm xấp hơn mắt cá chân , tôi hỏi lại ông ta :
- Các ông bà nhìn xem , con suối cạn thế kia làm sao hơn một trăm bà đủ chỗ để tự trầm . Tui nghĩ rằng không đủ chỗ rửa chân cho mấy bả nữa .

Ông trưởng đoàn cười , nói tiếp :
- Sách vở nói mà . Tui nghĩ ngày xưa cách đây cả ngàn năm , địa thế thay đổi , suối ngày xưa chắc rộng và sâu hơn nhiều .

Từ Thăng Long ra tận khu vực Trúc Lâm tự , Yên Tử cũng cả trăm cây số , thế nào cũng có quân lính kiệu khênh rềnh rang , trống kèn inh ỏi . Theo lệnh vua Trần Anh Tông các bà cung tần mỹ nữ này có bổn phận khuyên vua Nhân Tông hoàn tục trở về hoàng cung . Khuyên không được nhảy xuống suối tự vẫn . Càng nghĩ càng thấy vô lý . Người Việt chúng ta không có lệ chồng chết bồ chết các bà vợ phải tuẩn tiết thiêu hay tự trầm theo tục lệ của một số sắc dân Ấn Ðộ . Đằng này nhà vua mới xuống tóc đi tu , các bà phi đã để lại mối oan tình làm sao nhà vua tu hành nổi . Cũng có thể vài bà phi ấm ức vì lệnh vua truyền , một phần vì đường sá xa xôi hiểm trở đi mệt mỏi , tới cảnh sắc núi rừng tuyệt đẹp , "hồ hỡi" xuống tắm . Chẳng may bị cảm lạnh , mang bệnh mà mất . Vua Trần Nhân Tông thấy thế thương tình bèn lập đàn giải oan cho các bà phi xinh đẹp dó .

Chuyện kể rằng thái tử Tất Đạt từ bỏ ngôi vua đi vào rừng tu , Ngài ra đi một cách lặng lẽ . Nếu không có chừng vài chục bà đi theo , tôi nghĩ Ngài cũng không giác ngộ để phổ độ chúng sinh .

Từ Dốc đỏ vào bến đậu xe , dọc hai bên con đường mới xây bằng xi măng , du khách thoải mái bước lên vào cổng chùa . Những hàng tùng xanh , tòng bá , kim giao lá chao nghiêng theo làn gió . Chúng tôi tụ tập vào một nhà hàng Nàng Tấm , không có cửa , mở rộng đón vài đoàn du khách tới thăm . Quán chay chùa Yên Tử . Ngồi chưa lâu mấy cô cậu hầu bàn bưng vài món ăn . Tôi nghĩ chắc ở đây chỉ có món ăn chay thích hợp với cảnh chùa , nhất là nơi đây từng là cửa Thiền cửa Phật , mà cũng có thể hợp với tính ăn chay , kiêng thịt của tôi . Một bàn đầy các món đủ màu : dĩa măng trúc vàng mơn mởn điểm tô vài cọng ngò tươi , bát canh đậu hủ với ngọn hẹ xanh , một dĩa cải xanh xào , một dĩa gà luộc .

Nhìn đĩa măng trúc xào với ngọn búp thon thả , tôi chợt nhớ đến một ông bạn láng giềng sống gần nhà tôi bên Mỹ . Ổng qua Mỹ theo diện H.O (diện tù cải tạo ) . Có lần mời gia đình ổng qua ăn canh chua cá bông lau nấu măng . Ông trông thấy măng , nhất định không đụng đến một miếng . Hỏi sao , ông ậm ừ : " Trong trại cải tạo tụi tui ăn quanh năm suốt tháng . Nhìn nó bây giờ sợ chết mẹ ." Ông bạn tôi giờ đã ra người thiên cổ rồi , chết vì bệnh ung thư phổi . Ăn nhiều măng nhiều nứa quá chăng hay vì hút thuốc lá ?

Ông trưởng đoàn giới thiệu :
- Quí khách cứ "vô tư " thưởng thức nhé . Gà núi đặc sản ở đây rất nổi tiếng , thơm thơ nhất xứ Bắc Hà .

Gọi là gà rừng là khi chúng còn đang bay oang oác trong bụi cây cỏ dại , còn khi nằm gọn trên dĩa như vầy , gà núi . Miếng thịt gà ngọt tươi , không giống loại gà chúng tôi hay ăn hay mua ở các chợ bên Mỹ , nhạt và bở bờ . Con gà núi này thịt thơm như loại gà game đôi khi gặp bán ngoài chợ trời gần nơi tôi ở . Cuối cùng là tô miến gà với bộ lòng mề cánh gan , tim . Hầu như bữa tiệc nào của người Bắc khi có món gà luộc chấm nước mắm chanh đều có bát canh miến cổ truyền , đi đôi với nhau không thể thiếu được trong dịp Xuân về .

Cơm nước no nê đoàn chúng tôi chuẩn bị leo núi bằng đường cáp treo hiện đại . Nếu như ngày xưa phải đi theo đường núi lòng vòng sáu cây số phải mất hai ngày . Chúng tôi qua một trạm có cáp treo . Cứ bốn người chun vào một cái hộp kính nhựa plastic trong . Xưa coi phim điệp viên 007 cảnh anh chàng James Bond đấm đá trên lồng kính treo trên dây cáp đong đưa , chỉ cảm thấy thích thú, hùng tráng thôi . Lồng chở chúng tôi từ từ leo lên dốc cao , những hàng rặng trúc , thông chợt trở nên hun hút sâu thẳm phía dưới . Một cậu bé chừng 13,14 tuổi đi chung lồng kiếng với tôi , ngồi ngọ nguậy không yên khiến lồng kiếng hơi chao đảo .

- Ngồi yên cháu , nếu không mình xuống suối Giải Oan đó cháu .

Cậu bé ngước mắt lên dò hỏi :
- Giải oan là gì chú ?

Tôi không biết giải thích thế nào cho rõ ràng với chú bé sống bên Mỹ .

- So , We have to shave our heads ! (Chúng ta phải cạo đầu đi tu chăng ? ),don't we ? It's cool ! Nhưng mà ... ở đây phải có ti vi mới được .
- Vậy cháu đừng lo , nơi đây quán chay còn có thịt rừng huống chi là truyền hình , chuyện nhỏ . Cháu muốn coi kênh VTV3 hay VTV4 ?
- No,it's boring . Disney channel only . (Không , chán lắm , chỉ coi kênh Disney thôi . )

Ngồi càng lâu rừng sâu phía dưới hun hút thăm thẳm , trông đến rợn người . Một bà sồn sồn nhắm mắt đưa hai tay lẩm nhẩm khấn vái : " Nam mô a di đà . Cáp ơi xin chớ lung lay . Con lạy Ngài chốn Phật Môn . Đưa con về đến nới đến chốn . "

Theo truyền tích ngay khi còn là thái tử, vua Nhân Tông đã từng trốn khỏi kinh thành, định vào tu ở núi Yên Tử, nhưng vua cha là Trần Thánh Tông đã cho binh lính bắt về. Sau những năm tháng xử lý triều chính, vua Trần Nhân Tông nhường ngôi cho con và đến năm 1299, Ngài thanh thản trở lại Yên Tử cùng với một tướng theo ngài , về sau cũng là một đệ tử .

Tôi không hiểu hai thầy trò nhà vua Trần Nhân Tôn lặn lội dến tận thâm sơn u cốc thế này . Đèo heo hút gió cùng cây rừng bạt ngàn . Những ngày tháng đầu sinh sống ở đây chắc hai thầy trò chỉ sống bằng măng trúc .

Lồng treo ngừng vào trạm thứ nhất . Chúng tôi bước xuống , thong thả leo lên vài bực dốc để tiến lên cao . Không khí thoảng hơi sương âm ẩm, rong rêu bám vào kẽ đá khiến du khách phải cẩn thận ngó chừng . Từ khe các tảng đá vài nhánh thổ lan tím (địa lan ) , cây si , trúc đùi gà xen kẻ mọc xoè tán che . Chùa Hoa Yên ddược xây cất trên một miếng đất hẹp dựa trên triền núi , chung quanh có bờ tường thấp . Vài cây đại cổ hoa nở trắng tương phản với cây lá xanh um . Từ đây phóng mắt qua những ngọn núi khác thấy cảnh trời núi rừng bao la , bóng mây bảng lảng chợt thoáng hiện dưới ánh mặt trời .

Từ thấp lên cao chung quanh bua tủa rừng trúc xanh chen đua mọc . Không khí trầm mặc , tĩnh lặng . Nơi đây không nhiều thiền viện , đại hùng điện như chùa Thiếu Lâm trên ngọn núi Thiếu Thất hoặc am tự như phái Võ Ðang bên Trung Quốc . Có chăng quần thể di tích chùa am Yên Tử được xây cất rải rác . Từ hướng Nam Bắc , chuà Bí Thượng , chùa Lân , Giải Oan , Hoa Yên rồi chót vót là chùa Đồng . Trục đông tây , am Dược , am Hoa , thác Bạc , am Diêm , chùa Một Mái , chùa Hoa Yên rồi qua tới thác Ngự Dội , am Thiền Định , thác Vàng . Từ đỉnh núi Yên Tử 1063 mét , du khách có thể nhìn thấp thoáng xa xa những hải đảo trong quần đảo vịnh Hạ Long và sông Bạch Đằng . Có lẽ đây chính là lý do vua Nhân Tông muốn nhìn về quá khứ , tưởng nhớ và cầu siêu đến muôn vàn quân dân đã bỏ mình hi sinh trong các trận chống quân Nguyên Mông Cổ .

Vào năm 1983 còn ở trại tị nạn Galang , tôi gặp giáo sư Phó Ngọc Long , ông ta từ Mỹ qua đảo giải thích cho bà con về lối sống bên Mỹ . Tôi hỏi ông ta : " Thưa giáo sư bên Mỹ có ai muốn lên núi tu không ?

Ông ta cười và nhã nhặn nói : " Có , tui có thử lên núi tu rồi , nhưng bà nhà tui tìm lên núi , biểu tui phải trả hết bill tiền nhà tiền xe rồi muốn tu gì thì tu .

Dạo ấy tôi chưa hiểu lời ông ta muốn nói . Giờ đây ngồi bên chùa Hoa Yên thanh vắng , lòng tôi nguội lạnh như gã từ quan lên non tìm động hoa vàng , nhưng tôi còn có cái đuôi khá dài , một vợ bốn con với những cái bill dài hàng tháng phải trả. Lòng trần còn vương khanh tướng , chưa dứt nợ trần ai .

Giờ đây tôi mới hiểu tại sao vua Trần Nhân Tông hay các vị lớn tuổi muốn tìm nơi thanh vắng , tìm nơi vắng vẻ , có lẽ muốn đi tìm một hướng đi mới cho mình , một chỗ vĩnh hằng cho kiếp sau .

"Mênh mênh mang mang Phù Vân Yên Tử, vi vi vu vu Trúc Lâm thiền tự. Thổn thức nỗi lòng ai kẻ tình si, giữa chốn thiền không tìm người trong mộng” (3)

Người trong mộng tôi nghĩ chắc không có , có chăng chỉ là "quần thể linh trưởng " nhảy nhót trên các rừng núi mịt mù .

Ai nghe những lời hát đượm chất Thiền , không khiến cõi lòng mơ si về cõi Phật , một chút duyên thừa của trần thế tìm về nơi vĩnh hằng , niết bàn xa xăm .

Chú thích :

1. Trận đánh Bạch Ðằng thuộc xã Yên Giang, Yên Hưng, Quảng Ninh)
2. Hát Giang (sông Ðáy tiếp nối với sông Hồng)
3. Bài hát của nhạc sĩ Phó Đức Phương.

Hoang Hac (Tung Sơn) ngày 10/1/2009

http://tungson-tungson.blogspot.com/

Đêm văn nghệ  Tết 2009



Tối qua nhà thờ Ki tô Vua tổ chức Tết con Trâu tại hội trường giáo xứ . Nhân dịp này cha xứ tỏ lời với bà con giáo xứ : " Hội trường giáo xứ đã trả xong món nợ rồi . " Thế là bà con vỗ tay quá xá .

Trong bài giảng cha xứ thêm thắt vài câu thơ cho mặn mà câu chuyện :
" Cô gái nhà ai tuổi tám tư
Vài dòng tâm sự viết thư kiếm chồng "

Được thể tiếp tục :

" Ba ngày xuân làm kiếp con người
Rồi trở về hóa kiếp thân trâu "

Một ông ngồi cạnh tôi , hỏi khẻ :
- Thơ này nghe quen quen quá chú  Cò nhỉ ?
- Dạ, hình như thơ con ếch .

- Không phải , thơ con trâu .

Kế tiếp trong buổi tối văn nghệ Tất niên , ngoài ca sĩ địa phương hát , đặc biệt có ca sĩ Huy Tâm và Diễm Liên tới giúp vui . Diễm Liên duyên dáng  trong chiếc áo dài xanh lục vừa dứt lời trong bài hát Mừng Xuân , một ông trong giáo xứ lơn tơn lên , cầm microphone tỏ ý muốn hát chung với Diễm Liên .  Cô ta cười tự nhiên , dáng dấp  một diễn viên điện ảnh trong phim Vượt Sóng :
- Dạ , bây giờ anh muốn em hát trước hay anh hát trước . Anh mắc cỡ à ! Thôi để em làm thử nhé .

Với tiếng hát truyền cảm , mạnh mẽ Diễm Liên ngân dài  .....

- Khi xưa ta bé ta chơi
Đôi ta chơi bắn súng nhau chơi

Ca sĩ cầm microphone , đưa mắt nhìn ông ta chờ đợi , vẫn không thấy ông ta cất tiếng ca  :
- Bắn đi anh , đàn ông có súng mà không chịu bắn gì hết  .....Bang bang  ....

Quả thật , chớ dại mà lên song ca với những ca sĩ thứ thiệt , họ ca với tất cả tâm tình , với tất cả con tim tấm lòng . Cứ  nhìn gân cổ họ mà xem , hát là phải hát cả người , cả bộ mặt cả điệu bộ . Mình ấm ớ sẽ ca lí nhí trong cổ họng , bị giọng của họ át hết . Cả vú lấp miệng em .

TS 24.1.2009
 

Vịnh Hạ Long

Đường từ Hà Nội ra vịnh Hạ Long không xa lắm , khoảng 160 cây số về hướng đông bắc tỉnh Quảng Ninh . Quảng Ninh ghép bởi hai tỉnh Quảng Yên và Hải Ninh . Ở khu vực này gần sông gần biển , các địa danh thường gọi Hải Dương , Hải Ninh , Hải Phòng và may quá không nơi nào có tên Hãi Hùng . Xe chạy độ một chặng đường lại qua một cầu nhỏ , tôi đếm cũng ít vài chục cây cầu . Tôi ghi chép đầy đủ tên các cây cầu này , nhưng giờ đây tìm mãi vẫn không thấy cuốn sổ nhật ký đó .

Tôi nhớ lại sau 1975 , thời kỳ bao cấp , dân chúng đi buôn gạo xách túi chừng vài kí gạo thôi , nhưng công an kinh tế tìm bắt , tịch thu . Gạo thời đó là hàng chiến lược , nôm na gọi dễ hiểu là đồ quốc cấm . Bởi thế mấy bà mấy cô miền Nam bị bắt lấy gạo mất vốn , mất cả chài lẫn lưới , ngồi trên xe đò về Tiền Giang Hậu Giang , bực tức xì xào : "Đường cũng bắt , gạo cũng bắt , chỉ có cái cầu không chịu bắc . " Người miền Nam bắc bắt phát âm như nhau . Dạo đó dân chúng vẫn qua lại bằng phà , chưa có cầu Mỹ Thuận như bây giờ .

Qua huyện Đông Triều , Uông Bí nhà cửa san sát nhau , xe cộ không nhiều .Nơi đây tuy có mỏ than Quảng Ninh , nhưng nhà cửa đường xá chỉ bám ít bụi đen . Đến một ngã ba , một tại nạn nhỏ xảy ra . Một chiếc xe tải lật bánh , một bầy lợn năm sáu con , con nằm ngả nghiêng , con nằm ngửa thở dốc kêu eng éc . Góc kia một chiếc xe Honda chở một lồng chó nằm lăn lốc , mấy con chó nằm im thin thít , giương mắt nhìn sự đời . Vài ba chú công an trong sắc phục xanh thẫm cầm ba tong để chỉ đường xe cộ lưu thông .

Xe ngừng lại tại một thi xã , ông trưởng đoàn nhảy xuống xe , bước vội nói với các cô gái ngồi bán bên cạnh các quầy trái cây , trên chất đầy quả dứa nhỏ nhắn vàng tươi . Tuy ở đây dân cư sinh sống bằng nghề than và gốm , nhưng các cô gái bán dứa da mặt trắng hồng . Họ đưa mắt nhìn ông trưởng đoàn , tỏ vẻ quen biết :
- Anh Năm béo ơi ! Mua hộ em vài chục quả . Dứa nhà em to vừa thơm vừa ngọt bùi .

Ông Năm cười tươi , nói đùa lại :
- Không , khách họ muốn mua bưởi thôi .

Lúc ngày đầu ông Năm tự giới thiệu tên , Năm Mập . Nhưng ra tới đây ông lại có biệt danh mới , anh Năm Béo . Nghe chữ mập không thấy mỡ màng như chữ Béo , beo béo âm thanh nghe vi vu lanh lảnh hơn . Nhìn trái dứa nhỏ nhắn ở Biểu Nghi , chỉ to bằng một phần ba hay một phần tư trái khóm ở Vĩnh Kim . Vĩnh Kim cách thành phố Mỹ Tho không xa , đi xe đò chừng nửa tiếng là tới , công ty khóm dứa nổi tiếng ở đây . Công nhân đa số là phụ nữ . Khi gọt khóm phải mang bao găng bằng nhựa plastic , kẻo bị a xít ăn mòn da . Dũng, bạn tôi học ngành Canh Nông ở Mỹ , trước 75 làm ở Sài Gòn , sau thuyên chuyển về đây làm việc . Hắn hay nói giỡn đùa với mấy bà mấy cô công nhân . Một hôm có các ông cán bộ lớn vào tham quan nhà máy khóm Vĩnh Kim . Sau khi đi khảo sát , các ông cán bộ tấm tắc khen ngợi loại khóm Vĩnh Kim , vừa to vừa bự đạt tiêu chuẩn chất lượng . Người bạn tôi hỏi khéo : "Các đồng chí thưởng thức khóm Vĩnh Kim có gì đặc biệt không ? Chỉ thơm ngon thôi à ? Ăn xong quí vị không thấy " dứa ngáy " à ? Các ông cán bộ hớn hở đáp : " Chúng tôi ăn chẳng thấy ngáy ngứa gì hết . " Đám công nhân các bà các cô che miệng cười khúc khích . Có lẽ các ông đó nên đi học bổ túc bồi dưỡng văn hóa Hồ Xuân Hương , nhất là phải coi lại kỹ bài Đá Bèo của Trạng Quỳnh .

Mỗi người được một trái dứa đã gọt sẵn , cắn vào ngửi mùi thơm phức , ngọt không chua , không cần chấm muối ớt . Có lẽ chất chua a xít ascorbic của thơm dứa miền Biểu Nghi bị chất than hút hay trung hoà hết chăng . Hưng Yên có nhãn lồng , Bố Hạ có cam , nay Biểu Nghi có thêm quả dứa vàng ngọt lịm . Khóm và thơm ngoài Bắc đều gọi chung là dứa . Nhưng hai loại thơm khóm hơi khác nhau . Thơm là dứa ta , khóm là dứa tây , trái to nặng cân hơn . Bên Mỹ các chợ bày bán loại dứa Golden Pineapple da vàng tươi , không ngọt bằng dứa Biểu Nghi , giá bán đôi khi tới 4 Mỹ kim một trái . Quả dứa người Âu Châu gọi là Pine Cone vì hình dạng na ná như quả thông , sau này biến thành chữ Pineapple .

Dứa ngọt ngày xưa anh nếm thử
Đêm về ngay ngáy giấc mộng xanh
Tình thơm em gởi anh ngày trước
Ghi đậm trong tim quả khóm vàng

Tới vịnh Hạ Long , tôi không cảm thấy như tới miền biển . Ở Vũng Tàu , Nha Trang , Cam Ranh , đảo Pattaya Thái Lan hay Gaveston , Mỹ . Gió mang theo vị mằn mặn , hơi âm ẩm của miền biển . Buổi chiều trên vịnh Hạ Long thật êm ả . Ánh nắng buổi chiều nhàn nhạt trên bãi biển mênh mông .

Chúng tôi vào check-in ở khách sạn Ha Long Dream xong , gởi hành lý và nhận ra trong phòng khá nóng . Trời tháng bảy ngoài Bắc nóng bức , nhiệt độ trung bình 95 độ F , tức là vào 35 độ C . Chúng tôi phân trần với ông trưởng đoàn và được trả lời : " Máy điện khách sạn mới hư , đang kêu thợ tới sửa . " Nhìn khách sạn "Giấc Mơ Hạ Long " to đẹp hoành tráng bốn sao , không thua gì các hô ten sang trọng bên Thái , chỉ thiếu thợ tu bổ chăng ? . Từ tầng chót khách sạn , tôi phóng mắt nhìn toàn cảnh vịnh Hạ Long . Quần đảo lốm đốm nằm rải rác quanh biển , xa xa chiếc cầu mờ mờ ẩn hiện bên Bãi Cháy . Cạnh khách sạn đang ở , một vài hô ten đang thi công dở , bãi cát màu xám đen đục phù sa làm tôi liên tưởng đến bãi Trước Vũng Tàu . Cát biển như vầy chắc không thu hút hấp dẫn người xuống tắm .

3.2.2009

Vịnh Hạ Long (tiếp theo)

Xe đưa chúng tôi qua đảo Tuần Châu bằng một con đường lộ mới làm , hai bên là nước biển xanh dương nhạt .

Ông trưởng đoàn cất tiếng nói:
- Quí khách biết không ? Con đường này do một doanh nhân , ổng tên là Đào Hồng Tuyền , ổng dám bỏ tiền ra xây dựng , để nối liền đảo Tuần Châu với đất liền . Xưa kia du khách muốn qua đây tham quan phải đi đò .

Đoạn đường khá dài , gần hai cây số , chạy thẳng tắp một mạch . Đường mới xây , xe chạy thật êm không mấp mô gập ghềnh như một số khúc tuyến đường Hà Nội Quảng Ninh .

Một bà khách lúc trước là người Việt gốc Hoa , bây giờ định cư tại bang Georgia , trở thành người Mỹ gốc Việt , nhưng nói tiếng Việt với âm người Tàu :
- Tui nghe "lói " đảo Tuần Châu "lày " xưa nghèo lắm . Họ chủ yếu sinh sống bằng nghề bắt cá bắt tôm , phải "dzậy" không anh Lăm Béo ?
- Dạ , đúng vậy quí khách . Doanh nhân tỉ phú này mua lại đất để đầu tư kinh doanh , quí khách biết rồi đó , ổng biến đảo này thành Đảo Ngọc , mới đây nơi này có tổ chức thi Hoa Hậu Hoàn Vũ đó .

Biển xanh trùng trùng sóng vỗ hai mạn đường , làm tôi cảm tưởng như đang đi trên đoạn đường vượt biển cạn của ông Môi sen khi ổng dẫn dắt đoàn dân Do Thái lũ lượt băng ngang Hồng Hải để về miền đất hứa trong phim The Ten Commandments (Mười Điều Răn) hay Exodus gì đó .

Giá như ông Đào Hồng Tuyền này được tu nghiệp mấy khóa bồi dưỡng bên Hollywood , chắc chắn thể nào du khách không đi qua đoạn đường nối liền đất liền qua đảo Tuần Châu bằng ô tô , mà sẽ đi bộ trong ống nhựa trong suốt , nằm dưới lòng biển . Tôm cá , những sinh vật dưới biển bơi thong dong bơi lội xung quanh . Kể ra ông Đào có tài , theo báo Le Figaro cho biết , ông ta từng là đảng viên Đảng Cộng Sản Việt Nam , từng là anh hùng bộ đội trong sư đoàn 125 , chuyển vận bí mật hàng bao tấn đạn dược từ Bắc vào Nam trong cuộc chiến Việt Nam . Với hơn hai tỉ Mỹ kim , ông ta trở thành một trong những doanh nhân giàu có nhất Việt Nam . Vẫn theo báo Le Figaro , ông ta có dự án xây một thành phố Hà Nội mới , với nhiều toà chọc trời cao , nhiều sân gôn tân tiến , đường cao tốc chạy quanh , cũng như một nhà chọc trời tại Sài Gòn cao hơn tòa nhà Taipei 101 cao nhất thế giới . Nói cứ như thật .

- Dạ quí khách mấy ngày nay được nghe đài hay các kênh "Về Tây Về Ta " Hà Nội đang có kế hoạch mở rộng , các vùng ven chung quanh như Hà Nam Hà Đông và Hà Tây sẽ trở thành Hà Nội mới . Nhất là các bà Hà Đông rất hồ hỡi phấn khởi , phải không bác Tuấn . Bác sinh sống nơi đó phải không bác ? Bác có cảm nghĩ tư duy nào mới lạ không ?

Bác Tuấn ngồi hàng ghế trước tôi , dáng dong dỏng . Trong mấy ngày qua , chung đoàn đi tham quan Đà Nẵng , Huế tôi nghe giọng nói của bác Tuấn , đoán bác là người Bắc , nhưng không rõ là miền nào .
- Vâng , tôi ở Hà Tây . Dân ở đây rất hồ hỡi trở thành dân " Hà Lội " . Đó là "liềm" mơ ước lâu lắm rồi . Tôi rất vui mừng với quyết định "lày" của nhà nước. Sự việc mở rộng địa giới Thủ đô là điều tất yếu, sẽ giúp những vùng đất xung quanh Thủ đô sẽ phát triển nhanh, bắt nhịp với sự phát triển kinh tế của Thủ đô "lói" riêng và đất nước "lói" chung".

Hà Nội bao năm nay vẫn là một Trường An như họ vẫn tự hào , giờ đây đã có nhiều dân nhập cư tứ xứ về đây , giọng nói chuẩn hỏi ngã rồi đây sẽ còn là chuẩn cho cả nước hay không , điều đó không dám chắc . Cứ như Hà Nội thành " Hà Lội" , hoặc như tôi mà làm phát ngôn viên , người Hải Phòng , khoai lang thành khoai "nang " hết , hoặc như các cô trên kênh Về Ta Về Tây giọng hơi nằng nặng Nghệ An Hà Tĩnh Thanh Hóa thì chẳng biết âm nào là chuẩn cho cả nước .

9/2/2009

Vịnh Hạ Long (tiếp )

Những con đường nhựa không có bảng chỉ dẫn , nhưng xe du lịch như đã quen đường , nó cứ thế quẹo trái quẹo phải . Giá như đưa cho tôi lái thế nào cũng đi lạc lối . Xe chạy rất êm , đưa chúng tôi qua các biệt thự xinh đẹp nằm ẩn khuất trong các rặng cây xanh . Một ông trong đoàn lên tiếng :
- Anh Năm Béo ơi ! Tối nay bọn tui vô trong này ngủ đêm được không ?

Anh Năm Béo cười mỉm chi :
- Được chớ , loại cao cấp gần bờ biển mỗi đêm ngót nghét gần 200 đô . Tui nghe nói các đại gia ở Hà Nội ghé đây mới chịu nổi giá này , còn các bậc trung lưu chỉ dám cắn răng nghỉ ngơi một hai đêm thôi . Loại xoàng cũng bảy tám chục đô . Thế ông bà muốn loại nào để tui đặt phòng cho ? Khu resort du lịch Âu Lạc của vịnh Hạ Long này được coi như là đẹp nhất Đông Nam Á . Quí khách nhìn quanh mà xem , các mái nhà gạch đỏ được sản xuất từ làng Bát Tràng , cây kiểng cây che bóng mát từ các làng Nhật Tân, Quảng An, Phú Thượng, Vĩnh Tuy, Định Công , còn khách tới ở là ....

Trong xe có tiếng nói vọng lên :
- Khách Việt kiều .

Anh Năm Mập với nụ cười toe toét :
- Dạ không , toàn các bác đại gia Hà Nội vào nghỉ ngơi thôi ạ , mấy bác Việt kiều thì ra  khách sạn ngoài vịnh .

Ông no. mỉm cười , quay sang nói bà vợ bên cạnh :
- Sao em ? Đêm nay chúng mình kỷ niệm 50 năm thành hôn của chúng ta . Chúng mình ra đây tưởng nhớ lại những ngày mình mới quen nhau .

Bà vợ ỏn ẻn :
- Ờ được đấy mình , nhưng ông lại quên hàm răng giả ở khách sạn rồi . Ông lấy gì mà cắn tui ?
Ông già chợt hỏi :
- Anh Năm Béo ơi ! Trung tâm Âu Lạc có bán hàm răng giả không ?

Tiếng ông trưởng đoàn từ đầu xe vọng lại :
- Không , ở đây không có đồ giả , hàng thiệt không hà . Trong này tuy có cái siêu thị nhưng các cô tiếp thị mặt mày không được vui lắm , vì nhiều du khách tới đây thích sờ vào các mẫu mã hàng hóa . Các cô cau có gắt lên là đừng sờ vào hiện vật ; đã là đi du lịch tham quan thì khách muốn nhìn thấy tận mắt , sờ thấy mới có cảm quan thật sự . Thế là mất hứng họ la lên : " Lần sau ông không thèm ghé vào nữa . " Tui xin thưa với quí  khách là có ra ngoài phố vui chơi , xin cẩn thận .   Nơi đây tỉ lệ bệnh si đa (AIDS) khá cao .

Ông già lẩm bẩm nói một mình :
- Cha vô duyên .

Anh Năm Béo cầm cái microphone cất to giọng :
- Tui kể cho bà con nghe một chuyện vui . Số là tui quen với một cô đang học Sư phạm , một hôm buồn tình tui viết cho cô nàng :  "Người em mới quen . Anh viết cho em lá thư tình đầu tiên với những dòng chữ ngọt ngào . Tới đây hình như anh viết câu thứ ba rồi nhỉ . Em ơi ! Khi em đọc tới đây đã là câu thứ tư đầy ý nhị tình nồng , mà anh vẫn chưa bắt đầu câu chuyện bằng câu thứ năm . Nhưng anh nhớ quen em vào ngày thứ Sáu kiêng thịt . Tí nữa thì quên , anh định sang câu thứ bảy muốn tỏ đôi lời cùng em . Nhưng bây giờ má anh gọi anh xuống bếp vo gạo . Đợi anh một tí nhá .  Em ơi ! Giờ này không biết là câu thứ mấy nữa , đồng hồ đong đinh gõ tiếng thứ mười , chắc anh nghĩ là tới câu mười một . Anh chỉ sợ em không đủ bình tĩnh vô tư nên anh sẽ sang câu mười hai mới tỏ cùng em . Em ơi ! Em đừng giận anh nhá , xin em hãy kiên định đọc tiếp lá thư này . Bút sắp hết mực rồi nên anh ráng viết sang câu mười ba là thôi . Anh sợ rằng kéo thêm quá trình viết lách kẻo em giận mất . Nhưng mà em ơi ! anh muốn nói .. nói là .. là em hãy mau viết thư hồi âm ngay nhé . "

Mọi người trên xe nở nụ cười tươi :
- Vậy anh có gởi thư cho cô ta chăng ?
- Có gửi chớ . Qua ngày sau cô ta bay Mỹ rồi .
- Thế anh còn liên lạc với cô ta không ?
- Lạc luôn rồi . Cô ta đã đi lấy chồng . Bởi vậy tui đang kiếm người viết lá thư thứ hai đây .

Trước mặt chúng tôi là một bãi biển nước trong xanh . Bãi cát vàng (chắc mới lấy cát nơi khác lấp đổ về ) . Dọc bờ biển vài em bé nô đùa bốc cát xây lâu đài trên cát . Xa xa các hòn đảo nằm trong vịnh Hạ Long thấp thoáng . Phong cảnh rất đẹp , không thua một resort nào trên thế giới , trước mặt là cảnh thiên nhiên biển , cát , gió quyện xuôi dạt vào các nhà nghỉ cao cấp trong sâu . Nơi đây có các chương trình phục vụ giải trí lành mạnh , như cá heo hải cẩu nhào lộn giỡn sóng , hay làm xiếc với cá sấu . Nhưng các thứ này không có trong chương trình tham quan , nên sau khi ra ngoài bờ biển hóng gió và không được tắm biển , chúng tôi quầy quả ra trở về khách sạn dùng cơm chiều để chuẩn bị đi thăm cầu Bãi Cháy và coi chương trình nhạc nước .

2/28/2009

Cầu Bãi Cháy

Cơm tối xong chúng tôi lên xe đi tham quan cầu Bãi Cháy .Trong suốt thời gian qua tôi từng nghe người dân Hà Nội trầm trồ khen ngợi cây cầu này ngoài vẻ đẹp tân kỳ còn là một cây cầu văng có nhịp dài nhất thế giới . Xe ngừng lại lại địa điểm gần cầu Bãi Cháy . Gió biển nhè nhẹ thổi tới từ bầu trời tối đen . Nơi đây không có một bóng đèn nào . Không xa lắm , cầu Bãi Cháy lung linh dưới ánh đèn màu nhìn khá xinh , nằm vắt ngang vịnh Hạ Long , nối liền đất liền và Hòn Gai . Ông trưởng đoàn cười : " Mời quí khách xuống chụp hình kỷ niệm với cây cầu đẹp nhất Việt Nam . "

Bác Tuấn , chung đoàn với chúng tôi cười khen :
- Và là cây cầu văng dài nhất thế giới . Các bác xem , điểm ưu việt của thiết kế "lày" là ở chỗ khách tham quan đứng trên cầu không bị hạn chế tầm nhìn sang hai bên . Các bác có thể thư giãn thoải mái phóng tầm mắt ngắm nhìn tổng thể mặt vịnh Hạ Long , hưởng thụ cái cảm giác chơi vơi giữa trời mây và nước\

Bà nhà tôi lẩm bẩm :
- Tối thế thấy cái gì mà tận hưởng trời và nước . Ai lạng quạng rớt xuống biển thăm ông bà ngay .

Một bà trong đoàn nghe vậy , nói : " Chị nói đúng đó , dân gọi đó là cây cầu tử thần mà , đã có mấy vụ rồi , rớt xuống là chơi vơi chới với liền hà !

Bác Tuấn thong thả tiếp tục :
- Và không những thế, khoảng cách tĩnh không của cầu Bãi Cháy sẽ là 445 mét, vượt 55 mét so với kỷ lục thế giới là loại cầu kết cấu một mặt phẳng dây đã tồn tại mấy chục năm naỵ

Một cậu thanh niên trong đoàn thắc mắc hỏi lại :
- Sao cháu nghe nói là cây cầu văng dài nhất thế giới là cầu Tatara dài 900 mét , và cây cầu Stone Cutter đang xây ở Hồng Kông còn dài hơn .

Bác Tuấn phản biện :
- Cậu đừng nghe báo chí ngoại quốc nói bậy nói bạ . Thông tin nhà nước chỉ đạo rành rành như thế đó . Cầu này thi công chừng 40 tháng , độ an toàn cao ....

Cậu thanh niên xen vào :
- Và đã xảy nhiều tai nạn giao thông .

Lần này bác Tuấn dân Hà Tây gật đầu :
- Tại vì tài xế lái xe ẩu thả , không chấp hành nghiêm chỉnh luật lệ giao thông thôi . Mấy bác biết không , các bác lãnh đạo nhà ta ban đầu nhất quyết dành lấy việc vẽ thiết kế xây cây cầu này , nhưng nhà thầu chính của Nhật không chịu ...

Cậu thanh niên gật đầu :
- Chắc vì "hợp long " hai đoạn cầu không ăn khớp với nhau phải không bác Tuấn ?

Anh Năm Mập lên tiếng : " Thôi mời quí khách lên xe , để còn kịp thăm cây cầu văng có nhịp dài nhất thế giới . "

Xe chạy tới đầu cầu Bãi Cháy qua ngã ba Yết Kiêu để tiến lên cầu . Tới đây xe dừng lại , bác tài ra hiệu với anh Năm Béo , xì xào chuyện gì đó .

Anh Năm Béo trấn an :
- Xin quí khách bình tĩnh , không có chuyện chi xảy ra đâu . Chỉ vì trời hơi tối nên bác tài vào lộn và đi ngược chiều . Bây giờ bác tài đang de xe lại , quí khách cứ bình tĩnh ngồi xuống .

Phía trên đầu xe du lịch , các loại xe khác từ bên Hòn Gai đổ tràn về đành phải dừng lại , chờ đợi . Đoạn đường này có khúc ngoặt gắt , coi bộ bác tài điều khiển de xe lại khá vất vả . Khoảng chừng mươi mười lăm phút , xe ra được đoạn đi ngược đường này , và bác tài tìm đường vòng khác để tiếp tục tham quan cây cầu Bãi Cháy .

Đối với tôi , cây cầu này do người Nhật xây cất thi công bằng chính tiền vốn OPA của họ , nhà thầu do họ chỉ định , các kỹ sư thiết kế đều là người Nhật . Loại cầu này người Nhật hay xây dựng tại chính nước Nhật mà tôi đã từng đi qua . Nó có ưu điểm là giá thành rẻ , bảo trì nhanh chóng , nếu thay dây cáp treo cũng mau lẹ nhưng có vài khuyết điểm như trọng lực phân tán không đều , tạo ra nhiều giao động bất ổn , đương nhiên sẽ không an toàn nếu như gặp những cơn địa chấn hoặc dông bão từ biển Đông thổi vào . Nó từng bị nhiều nhà khoa học chỉ trích về độ bền vững và sự an toàn .

27.3.2009

h***://tungson-tungson.blogspot.com/

Buổi trình diễn " Tài Năng Trẻ "

Sáng nay vào nét dactrung , tôi gặp một đường truyền (link) vào You Tube , dẫn đến một màn trình diễn hát solo của cô bé Charice Pempengco ca bài I Will Always Love You . Cô bé tuy còn nhỏ tuổi nhưng giọng hát chững chạc , rất chuyên nghiệp . Tôi không khỏi liên tưởng đến con bé Linda nhà tôi . Tối qua nó nằng nặc nài nỉ cả nhà tôi phải đi coi buổi trình diễn "Talent Show " , trong đó có một màn hát ca của nó tại trường tiểu học Springdale mà cháu đang theo học .

Khi tôi vừa đi làm về , bà nhà tôi đang chiên xào củ đậu . Không như mọi khi cá chiên thịt kho bay sực mùi nước mắm nồng nặc lên .
- Ủa ! Hôm nay hông ăn cái gì à ?
- Không ! Đồ ăn trong tủ lạnh còn nhiều lắm . Hôm nay tui làm món bò bía . Vả lại hôm nay còn đi coi buổi " Talent Show " của con Linda . Chiều nay tui làm về sớm , định ra bưu điện lãnh thùng hàng gì đó của cô Thy thứ ba nhà này . Nhân viên bưu điện cầm tờ giấy , ngó qua liền cười mỉm : " Bà ơi ! Bà phải ra bên nhà FedEx lãnh hàng mới được . Giấy báo này là của họ . "

Ngoài hệ thống bưu điện , United Parcel Service (UPS) ra , ở Mỹ còn có FedEx cũng nhận chuyên chở những bưu kiện văn thư trong và ngoài nước .

- FedEx nằm gần đâu đó gần xa lộ 121 và đường Riverside , bà không biết à ?
- Không , lúc trước ông đi lãnh hàng mà . Tui theo lời chỉ dẫn của ông nội bưu điện đi lòng vòng mãi vẫn không kiếm được địa chỉ của cái FedEx . May quá lúc đi qua cây xăng Shell đầu đường gặp ngay cái xe chở hàng FedEx đổ xăng ở đó . Tui chìa tấm giấy chọ họ xem . Ông lái xe FedEx bèn chỉ tui đi đến đó . Có lẽ thấy mặt tui sáng sủa quá nên ông ta nói : " Thôi bà lái xe theo tui về chỗ FedEx . " Tưởng FedEx nằm đâu xa xôi , nó nằm ở góc hẽm . Khi tới nơi ông FedEx biểu tôi giao cho ổng xem tờ giấy lãnh hàng . Ông ta xem xong , chắc lưỡi : " Tui nghĩ thùng quà của bà còn nằm trong xe của tui , để tui vào trong xe tìm thử xem . " Không đầy hai phút , ông ta đưa cho tui gói hàng của con Thy bé bằng nắm tay . Thiệt là lộn xộn , biết vậy đưa ngay cho mình lúc còn ở cây xăng . Bắt mình chạy lòng vòng mãi .

Tôi cười thông cảm nỗi buồn lăng xăng của bà vợ mình :
- Tui có đọc một mẩu chuyện vui về một cô bé tiểu học đi xe buýt . Hàng ngày cô bé đừng chờ tại nhà chờ xe buýt đưa rước tới trường . Hôm đó cô bé ra trễ xe buýt . Mẹ cô bé phải chở cô bé đi học . Trên xe cô bé ra hiệu mẹ cô bé quẹo phải , quẹo trái quanh co chừng đâu nửa giờ . Bà mẹ trông thấy trường học , thốt lên : " Trường học này gần nhà mình mà con , xe đi chừng một phút là tới . Sao con lại chỉ mẹ đi lung tung thế ? Cô bé lắc đầu : " Xe buýt đi sao , con chỉ mẹ vậy . "

Hai vợ chồng chúng tôi tới trường tiểu học Springdale nằm ở góc phố nhỏ . Dọc đường khoảng chục cái xe đậu dưới cái bảng cấm " No Parking Any Time " .

Bà nhà tôi bấm miệng nói :
- Chắc không sao đâu , giờ này hơn 6 giờ rồi , "pu lít " đi ngủ rồi .

Vào trong trường , vài bà giáo ngồi sau cai bàn thu tiền . Họ hỏi chúng tôi : "Ông bà đi hai người à ? Năm mươi xu ."

Bà nhà tôi móc ra bốn đồng 25 xu , nói : " Chúng tôi còn hai người nữa , tôi trả trước cho họ . "

Hội trường của trường tiểu học khá nhỏ nhắn , có thể chứa khoảng hơn trăm người . Đa số khách tới xem "Talent Show " đều là bố mẹ học sinh và phần lớn đều là người Mễ . Mở đầu chương trình là một cô bé có nét Á châu , tôi không rõ là người Việt hay Lào , vì cô bé hát bằng tiếng Anh . Màn thứ hai là múa uốn người của ba cậu bé người Mỹ . Tôi khều nhà tôi : " Cái này phải để người da đen múa mới hay , người họ dẻo lại hay múa nên trông hay lắm . " Màn tiếp là con bé Linda nhà tôi . Song ca với bạn học của nó , trong bản The Climb gì đó . Hai đứa nó trong bộ áo hồng với áo gi lê đen . Tôi nghe qua , thì thầm biểu nhà tôi : " Hèn gì mấy tuần qua , nó vô trong phòng í a bản nhạc này . Tui tưởng nó tập ca hát để thi tuyển tài năng trẻ của Paris By Night hay Asia gì đó , ai dè là "Talent Show" tại trường tiểu học này . "

Bà nhà tôi gật đầu : "Đã vậy còn phải trả tiền , đi làm về mệt gần chết , vô đây nghe tụi nó í a . " Lát nữa về đòi tiền nó lại .

Coi xong màn trình diễn của con bé Linda nhà tôi , tôi vội vã ra xe đi chơi bóng chuyền với mấy cậu thanh niên trong nhà thờ . Bà nhà tôi ở lại , tí về ra về cùng với hai mẹ con cô em tôi cũng đi coi "Talent Show" có con Linda hát .

Về nhà trời gần 8 giờ tối , chúng tôi quay quần quanh cái bàn ăn . Cô em tôi khen : " Linda hôm nay hát hay quá ! "
Tôi sực nhớ ra là lúc tôi bỏ đi , hai mẹ con cô em tôi mới tới .

Bà nhà tôi lên tiếng : " Ông bỏ đi sớm quá , không coi màn biễu diễn nhảy múa của mấy bà giáo Linda . Họ múa hay lắm ! "
- Phải mấy bả là dân da màu ?
- Màu thì không có , nhưng họ đen lắm . Với lại thêm hai con bé da đen mới sáu bảy ra nhảy điệu "Rap" trông xinh lắm .

Trên bàn bày biện đĩa đậu xào , lạp xưởng , trứng chiên thái mỏng , tôm khô và rau xà lách tươi xanh . Lúc nãy tôi trông thấy trên bàn có một ổ bánh mì thịt , tôi lấy bỏ những miếng thịt dăm bông , giò thủ , giò luạ ra ngoài và còn lại vài miếng dưa leo , đồ chua . Tôi bèn hỏi cô em tôi :
- Bánh mì cô mua ở đâu mà ngon vậy , bên trong toàn là thịt ?

Loan , cô em thứ năm của tôi năm nay gần năm mươi , mới bị đụng xe tưởng chết , tươi cười :
- Em mua ở tiệm Tú Hải .
- Hèn chi mà ổ bánh mì nhiều thịt thà hơn mọi khi bà nhà tui mua ở tiệm Saigon Tài Pây .
- Anh ăn có ngon không ?
- Không , tôi moi ra lấy hết thịt cho hai con chó Bô Ba , Tô Phu nhà tôi xơi hết rồi .

Bà nhà tôi đon đả mời :
- Tui còn con gà ác mới hầm với bia , cô mới bị đụng xe nên ăn để da thịt phèo phổi mau lành .

Con Linda nhà tôi trông thấy con gà ác nằm gọn trên dĩa , màu da gà ác màu tái đen , hỏi khéo :
- Má má , hình như má lượm con chim chết này ở ngoài vườn rồi má mang vào nấu hả  ?

Tung Son 24.4.2009

Vịnh Hạ Long (tiếp)

Bốn giờ sáng tôi chợt thức dậy , bước ra ngoài ban công ngó ra nhìn . Vịnh Hạ Long nằm ngủ yên ắng trong ánh đèn lập lòe tít mãi xa . Bà nhà tôi ọ ẹ :"Ông làm cái gì mà thức sớm thế. Ngủ không được rồi phá giấc ngủ người khác không hà !

Tôi nhớ lại một câu chuyện nói về hai cha con trong một ngôi làng . Người con làm làm cách nào đi nữa cũng không làm cho người cha vui lòng . Một đêm người con mãi chơi game trong máy vi tính đến quá nửa đêm . Không thấy thằng con đi ngủ ,ông bố gắt : " Giờ này không chịu đi ngủ , chắc mày đợi thật khuya rồi lén đi ăn trộm chắc ? . Ngưòi con lẵng lặng không nói gì , rồi chùm mền ngủ . Qua đêm sau hắn cố đi ngủ sớm . Người cha gọi giật lại : " Mày đi ngủ chi sớm thế ! Định thức dậy sớm lén đi ăn trộm à ? ".

Tôi lần mò xuống đại sảnh khách sạn . Một cô lễ tân ngồi gật gù , nhác trông thấy tôi , cô chẳng buồn chào .

Tôi lững thững vào thang máy đáp tầng cuối khạch sạn . Mở cửa hông , một làn gió mát tràn vào . Ngoài xa vịnh Hạ Long lấp lánh ánh đèn điện . Cầu Bãi Cháy lung linh mãi xa mờ .

ooooOOOOoooo

Trong bữa ăn sáng buffet , chúng tôi vào ngồi dùng điểm tâm . Các món thức ăn tại các khách sạn đều giống gần như nhau , trứng chiên ốp la , thịt nguội , bánh mì con cua , bánh ngọt , cơm chiên , mì xào v.v... Ngồi cạnh tôi là một ông chừng ba mươi tuổi và qua lời giới thiệu được biết ông ta là bác sĩ ung thư .
Ông ta hỏi tôi đến vịnh Hạ Long mấy lần rồi .
- Lần đầu .

Ông ta mặt dàu dàu nói : Tôi tới đây mấy lần rồi . Lúc trước vịnh này sạch sẽ lắm . Tí nữa mấy ông cứ ra mà xem . Rác rến đầy bến . Khách sạn thì cho xây dựng lung tung cả lên . Một cái vịnh đáng được liệt vào hàng kỳ quan thế giới mà không biết giữ gìn . Tôi không biết mấy ông lớn trên cao nghĩ sao .

Tôi nghĩ bụng , ông ta này chắc cũng là con ông cháu cha đây . Tôi e dè hỏi thêm :
- Thế bác sĩ có dự định gì về ngành chuyên môn của mình chăng ?

Ông bác sĩ nở nụ cười :
- Tháng 10 tới tôi qua Mỹ bồi dưỡng nghiệp vụ do một trường y khoa bên Mỹ bảo trợ , cấp cho tôi một học bổng toàn phần . Học trình là hai năm . Mình không phải đồng nào hết , nhưng với một điều kiện là phải tốt nghiệp , bỏ dở dang là phải hoàn lại tiền .
- Một năm là bao nhiêu vậy bác sĩ ?
- Khoảng 40 ngàn Mỹ kim. Hai năm là 80 ngàn.
- Thế nhà nước có yêu cầu gì không?
- Có chứ. Học xong thì về làm cho nhà nước. Trưởng khoa mổ xẻ. Ông nào bà nào vô là tôi mổ ráo . Đằng nào bị bệnh ung thư thường thường cũng chết.

Cùng chung bàn với tôi có một cậu thanh niên trẻ , hỏi ra là kỹ sư công chánh . Tôi ướm lời hỏi cậu ta :
- Dạo này thành phố Hà Nội cũng như thành phố HCM kẹt xe quá . Theo cậu thì làm các nào giải quyết được vấn nạn này ?

Cậu ta gãi đầu , rồi đáp :
- Chuyện đó rất dễ Thứ nhất đưa dân đi khai khẩn đất hoang , hai là khai thác quặng mỏ bô xít ở Tây Nguyên ....

Nói tới đây cậu ta đưa mắt e dè nhìn xung quanh.

Tôi gật đầu :
- Ngày xưa đã làm thử rồi , đưa dân lên miền kinh tế mới , muỗi cắn quá dân chịu không nỗi mới bò về thành phố .

Cậu ta cười thoải mái :
- Gớm ! Tại nhân dân chưa được khai thông tư tưởng , học tập tốt lời của Bác dạy .

Nói đây đến đây cậu ta giơ tay đập cái chát vào cánh tay :
- M. nó , khách sạn bốn sao đẹp thế này mà lại có muỗi !

ooooOOOOoooo

Khi chúng tôi đến bến cảng Vịnh Hạ Long , trời đã sáng hẵn . Trong bến vài cô bé nhanh nhẩu ôm cắp giỏ hàng chào mời đoàn du khách mua quà.

Các du thuyền sơn màu đỏ đậm , sống thuyền được sơn thếp vàng , trạm trổ hình con rồng giương nanh với trảo . Nước biển hơi dao động , làm con thuyền chòng chành khiến tôi liên tưởng đên những ngày vượt biên bằng con thuyền chở củi mong manh . Du thuyền bề ngang rộng sáu , hay bảy thước tây , dài khoảng 15 thước . Trên khoang thuyền sắp đặt khoảng cái bàn dài . Mỗi bàn có thể cho tám người ăn . Đoàn chúng tôi khoảng 30 du khách vừa vặn cho một du thuyền . Chiếc thuyền này nếu như ngày xưa ( khoảng năm 1980) có thể chứa khoảng 200 mạng . Giờ đây với 30 người tha hồ thừa chỗ . Thuyền tách ra khỏi bến , chậm dần tiến cửa biển . Bầu trời trong xanh , rải rác vài bóng mây nhàn nhạt trắng xóa . Biển nước trong xanh , có lẽ vịnh Hạ Long nước không sâu lắm , vì càng ra xa nước biển sẽ trở nên màu xanh đen . Tháng bảy trời đứng gió , mới hơn 10 giờ dù ở trên khoang thuyền khoáng đãng chúng tôi hơi cảm thấy nóng nực. Mồ hôi rườm rượm trên trán . Thuyền băng ngang vài đảo nhỏ , trên có cây cỏ mọc xanh um . Thuỷ triều đang xuống lộ ra các chân đảo , khuyết hẳn vào trong do sự bào mòn của sóng biển . Nhìn các hòn đảo lớn nhỏ đủ hình dạng nằm chênh vênh trên sóng biển , du khách có cảm tưởng như lạc vào một thiên đường nơi hạ giới . Nhạc sĩ Lê Thương, sinh ở Hà Nội , hay xuống Hải Phòng và từng ra vịnh Hạ Long để rồi ngẫu hứng sáng tác bản Thu Trên Đảo Kinh Châu và ba bản Hòn Vọng Phu . Với lời ca đầy ý nhị của ông làm ta không khỏi bùi ngùi cảm động :

"Nhiều đồi rủ nhau kéo thành đảo ra tới tận khơi ngàn...
Xem chàng về hay chưa, về hay chưa ? "

Chúng kéo nhau rủ nhau tới đây thì còn được . Rủ nhau ra tới khơi ngàn lập thành Trường Sa Hoàng Sa rồi lạc mất thành quận Tam Sa của người bạn láng giềng khồng lồ .

Anh trưởng đoàn hôm nay ngồi thừ trong một góc bàn , mắt hơi đỏ . Không biết vì nhớ người yêu hay mất ngủ nên đôi mắt hơi đỏ gay . Tôi hỏi anh " Cái đảo kia tên là gì vậy ? Anh Năm ! .

Anh trưởng đoàn mắt nhắm mắt mở :

- Hòn Phu Thê.
- Còn hòn kia ?
- Hòn Trống Mái .
- Còn cái hòn tuốt đằng kia ?
- À ! Hòn Gà Chọi !

Không biết hòn Gà Chọi có thật hay không , nhưng trong số vài ngàn đảo lớn bé thế nào cũng có hòn na ná như con gà chọi . Nếu du khách cứ tiện miệng hỏi thêm , tôi đoán thể nào cũng có thêm hàng trăm hòn có tên mới .

16.5.09

Vịnh Hạ Long (tiếp)

Đường lên động Thiên Cung đầy ắp người . Động này cách mặt biển chừng đâu 25 thước . Du khách từ từ leo lên bước từng bực theo dốc đá , chầm chậm tiến lên cao . Vách núi cheo leo, hai bên tán lá rừng che phủ rậm rạp um tùm, không khí mát dễ chịu , không nóng hầm hập như có lần chúng tôi leo lên đỉnh nhà thờ Chánh Toà Phê rô ở thành phố La mã . Du khách có đủ hạng người từ Việt kiều , khách nước ngoài , da trắng da vàng nhưng không thấy khách da đen có mặt nơi đây . Phần lớn là các em học sinh được bảo trợ đi tham quan , mặt mày hớn hở vui tươi , chuyện trò lanh lợi như mấy con sáo sậu .

Từ chân đảo leo được cửa vào Động Thiên Cung mất gần một giờ . Chen chúc từng bước với vài ngàn người . Quả thật , như sách xưa đã nói ai muốn vào Nước Trời phải qua được khung cửa hẹp . Chen vai sát cánh với chục tỉ người qua khung cửa hẹp . Chắc khó khăn lắm với muôn ngàn gian nan vất vả .
Qua khung cửa hẹp , một lòng động mở toang với chiều cao trên trăm thước . Trong động từng khối thạch nhũ rũ xuống từ vòm cao . Từ ở hốc núi chúng tạo thành hàng ngàn hình trạng muôn vẽ . Dưới ánh đèn lung linh xanh đỏ tím vàng đặt dấu dưới các hốc đá . So với động thạch nhũ ở thành phố San Antonio bên Mỹ thì hang Thiên Cung rộng rãi to lớn hơn . Khoang chính có thể chứa cả ngàn người .

Tôi lần mò tới một hốc đá , xem thử loại đèn màu này là ai chế tạo . Các ngọn đèn huỳnh quang in rõ những hàng chữ : " Made in China " . Tôi không biết rồi đây ông bạn láng giềng lại nhân cơ hội này , tuyên bố với thế giới rằng vịnh Hạ Long này là của Trung quốc vĩ đại , không tin các ngài cứ tới mà xem . Chữ rõ rành rành , không thể chối cãi được nhé :" Cái lày là của ngộ mà ! Made in China "

Trong số du khách cả ngàn người này co rất nhiều đoàn du lịch theo tour . Mỗi góc đá lại được một cô hay một anh hướng dẫn giới thiệu từng hình ảnh trong động : " Bà con nhìn cái hình tuốt trên góc trái . Đó là nàng Mây cùng vua Rồng đang tình tự . Bên cạnh là con mãng xà ghen tị chờ họ đang say đắm trong tình yêu để nuốt vào bụng . Cạnh đó là Nam Tào Bắc Đẩu đang ngồi xơi thịt cầy với ông Lã Đồng Tân ."

Tất cả những hình ảnh đó như mơ như thực vừa được hoá đá nơi nàỵ . Chúng tạo nên một bức tranh đơn điệu hoành tráng đủ mọi dạng thể theo ý thích từng người . Trong đó nổi bật từng nhân vật trong truyện cổ tích xưa, khắc chạm trổ mềm mại ung dung với từng chi tiết bày biện chi tiết tỉ mỉ qua năm tháng trôi qua .

Một bà du khách trầm trồ khen ngợi , chỉ lên một hình tượng nằm góc phía tây :" Anh Năm Béo ơi ! Hình kia là ông Bill Clinton tóc hung vàng đang ngồi ôm bà nào vậy ? "

Anh trưởng đoàn sụyt một tiếng : " Chị Hai ơi ! Nói nhỏ tiếng một tí . Ông Clinton không có tới đây , ổng chỉ ghé Hà Nội ăn phở thôi , còn ôm bà nào thì tui hổng biết. "

Một vài giọt nước thỉnh thoảng theo vách đá rỉ rả xuống . Con bé út nhà tôi chợt hỏi :
- Nước này uống được không bố ?
- Được chớ , nó còn sạch sẽ hơn nước vòi ở nhiều thành phố nữa . Nó đã được lọc qua bao nhiêu lớp khoáng thạch mới rỏ từng giọt xuống đây . Con khát nước à ! Có cần bố múc nước cho con nhé ! .
- Không cần đâu bố . Con uống nước chai tốt hơn .

Chúng tôi quanh quẩn ngắm nghé trên động Thiên Cung khoảng một giờ . Ông trưởng đoàn phất cờ ra hiệu : " Bà con ơi ! Ai muốn qua tham quan động Đầu Gấu thì theo tui . "

Nghe vậy tôi lắc đầu nói với bà nhà tôi : " Thôi , tui xuống dưới bến đợi bà và mấy đứa con . Động Đầu Gấu đầu cọp chắc cũng như động Thiên Cung này thôi . Mấy cái hang động này nếu có bày tiên nữ nhảy múa thì mới có thể hấp dẫn du khách được . Chớ nhìn mãi mấy tượng thạch nhũ hoài rồi tưởng tượng ra ông kia bà nọ cũng chán .

Đường lên trời coi bộ mỏi đầu gối vất vả , nhưng khi bước xuống núi tôi cảm thấy dễ chịu thư giãn thư gián vô cùng . Giờ này gần buổi trưa , ánh nắng chan hòa khắp hòn đảo .

ooooOOOOoooo

Buổi trưa ánh nắng chan hoà khắp toàn vịnh Hạ Long . Mặt biển lung linh ánh bạc . Con thuyền du lịch một lần nữa đưa chúng tôi chen qua những hòn đảo đủ hình dạng mọc chơ vơ trên biển trời xanh mênh mông .

"Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song.."

Đó là hai câu trong bài thơ Tràng Giang của Huy Cận khéo tả cảnh sóng nước xanh xanh trên mặt nước.

Không bao lâu thuyền chúng tôi cặp ngang với vài chiếc du thuyền khác giữa biển trời . Chính giữa là một chiếc phà bu quanh bởi các du khách với những ơi ới gọi nhau .

Một bác thuyền chài gọi bông bổng :
- Bu mày ơi ! Vớt con cá nằm góc kia cho quan khách này.

Lâu lắm rồi tôi nghe lại câu " Bu mày ơi " để gọi vợ mình. Tiếng này là tiếng đặc thù của các người dân miền Bắc , có thể là do chữ bú mớm đọc trại ra mà thành . Khi mới lấy nhau chúng tôi hay gọi với nhau là mình ơi mình à , đến khi được đứa con trai đầu lòng và đặt tên là Uy. Từ đó tôi hay gọi nhà tôi là "Má thằng Uy ơi ! Về nhà tôi cần bà gấp .... ". Một hôm con bé út nhà tôi thắc mắc , hỏi má nó : " Má à ! Tại sao bố cứ gọi má là " Má thằng Uy " mà không gọi là "má Linda" , chúng con cũng là con của bố má vậy? Tôi phải cắt nghĩa mãi cho nó , rồi chúng nó cười với nhau.

Hầm chứa cá được bao bọc bởi hàng lưới ni lông đen thẩm , vài chú cá bơi lẳng lặng phía dưới và chúng nó dãy đành đạch khi bác thuyền chài vớt bỏ lên sàn thuyền.

Tôi hỏi bác ta :
" Cá này là bống mú hả bác ? Còn chú cá kia? Cá nụ hả ? Bao nhiêu một kí vậy bác ?

Bác ta thản nhiên trả lời :
" Ba trăm nghìn ! "

Một con cá bống mú xanh xen lẫn vài đốm đen , mập ú y chang như loại cá striper bass sọc dưa mà tôi thường đi câu bên các hồ ở Mỹ. Tính ra một con cá như vậy hơn một trăm Mỹ kim. Thấy nhà tôi chần chừ không biết có nên quyết định mua hay không , tôi nói vào :
" Mua đi bà , hai ông bà người Tàu cũng muốn ăn chung con cá với mình. Thì cứ coi như mình đi câu cá bị phạt tiền vậy mà. "

Vào năm 1990 giá tiền phạt cho mỗi con cá bị vi phạm luật câu , như câu cá nhỏ hơn kích thước hay quá số lượng ấn định là 110 đô . Bây giờ nghe đâu lên giá là 150 đô . Đã bị phạt tiền mà cá còn bị cảnh sát tịch thu không được xơi .

Bác thuyền chài hớn hở gạ hỏi thêm :
- Bà mua thêm cua ghẹ chúng em nhé ! Vừa mập mạp vừa ngon bổ !

Hỏi ra giá cả mấy con ghẹ xanh màu loang lổ không rẻ lắm , bà nhà tôi lắc đầu :
- Bên Mỹ ghẹ thiếu cha gì ! Nhiều khi khuyến mãi "on sale" có một đô rưỡi một cân thôi.

Trời đã quá trưa , tôi xách con cá quay trở về thuyền cùng với các nhóm khác. Ai nấy trả giá tới trả lui cũng bằng ấy tiền. Anh Năm Mập khẽ dặn dò chúng tôi : " Các bác cứ đưa cho chị vợ ông chủ thuyền đằng sau kìa , muốn ăn kiểu nào , chiên xào hấp nướng cứ biểu họ , và nhớ cho họ tiền típ. "

Anh Năm Mập đã khéo lo xa . Những chuyện vặt vẽo đó ai mà không biết. Còn vẽ đường cho hươu chạy .

Bàn bên kia có mấy cháu nhỏ bày ra chơi bầu cua cá cọp. Một bé trai lớn tiếng : " Tao đặt bên này , a ! Trúng rồi ! Ba con ghẹ !

Tôi bỗng nghe mẹ chúng nó nhỏ nhẹ bảo : " Mấy đứa lần sau phải nói là ba con cua . Nói vậy người ta cười cho. "

Khoảng đâu chừng một giờ , bà đầu bếp của du thuyền khệ nệ mang từng tô từng dĩa cá còn bốc khói nghi ngút. Cá bống mú chưng tương , canh chua cá bống mú , bống mú chiên giòn.

Giống cá này bên Mỹ thường hay bán trong các chợ Việt , giá đến 6 hay 7 Mỹ kim một cân Anh , nghĩa là khoảng 12 hay 13 Mỹ kim một kí , nhưng cá thường là cá đông đá , thịt nhợt nhạt tai tái làm sao ngon bằng cá con sống nhăn đem làm thịt ngay.

Hai ông bà người Tàu cùng với gia đình tôi năm người dù bụng đói meo cũng không thể nào xơi hết được con cá bống mú năm kí lô. Các dĩa cá đủ món nằm chênh vênh trên bàn. Tôi mời ông bà người Tàu : " Cô chú ăn hết đi , kẻo phí của trời. "

Họ nhìn nhau rồi lại mời chúng tôi ăn tiếp. Tôi nhìn mấy dĩa cá rồi ngán ngẩm lắc đầu :
- No quá rồi , ăn thêm nữa chắc bội thực.

Khoảng năm 2000 tôi cùng ba người bạn qua Bắc kinh và Thiên Tân huấn luyện cách chế tạo lắp ráp một loại board điện tử cho các loại điện thoại di động. Khi từ biệt họ đãi chúng tôi tại một nhà hàng khá sang. Trong các món ăn ngoài món gà Hải Nam , tôm sọc rằn luộc chấm muối chanh có một món cá hấp ăn rất ngon miệng. Hỏi họ thì được biết là cá " grouper " , cá này được nuôi trong bồn nước đặt trong nhà hàng. Tôi nhìn xem cá mú này to lắm cũng chỉ hai kí là to nhất. Một con cá như vậy cho bàn tiệc mười hai người , mỗi người chừng hai gắp là hết sạch sành sanh. Bây giờ con cá mú to vậy , ngon vậy mà gắp mãi cũng chưa hết . Bởi vậy khi xưa Trạng Quỳnh để cho vua Lê thật đói bụng rồi cho thưởng thức món " Đại Phong " , là xơi tương hột . Khi đói quá , ăn cái gì mà chả ngon.

Ngày xưa ở Sài Gòn mẹ tôi cứ hay nức nở khen các loại cá miền Bắc : " Ngon nhất là Chim , Thu , Nụ , Đé  , ấy con cá rô cá lóc trong này sao ngon bằng. "

Cá chim , cá thu tôi có ăn thử rồi. Nhất là loại cá thu loại chừng chục kí trở lại , thịt mềm ngon ngọt vô cùng. Cá nụ , cá đé tôi chưa từng ăn , nên không biết nó ngon dở thế nào. Nhưng bà nhà tôi khen cá đé đem chiên dòn , còn thơm hơn cá chim nữa. Một ông bạn tôi gốc miền Trung , cũng là dân đánh cá miền biển , nghe tôi khen mấy loại cá ngon miền Bắc , bĩu môi chê : " Sao ngon ngọt bằng cá nhám quê tôi , nấu với măng chua thì ngon nhất hạng trên đời. " Còn anh Nam bạn tôi quê ở Mỹ Tho thường hay tấm tắc khen : " Mấy giống cá đó sao bằng cá quê tôi , cá trèn kết. Đem phơi khô một nắng rồi đem chiên dòn , ngồi lai rai với vài miếng xoài tượng , nhứt trên đời. "

Ngồi bâng khuâng trên khoang thuyền , nghe sóng vỗ rì rào bên mạn thuyền , lòng tôi nghĩ đến mai này không biết người dân Việt  có còn nhớ còn được ăn đến những loài cá biển được nổi tiếng qua từng thời gian. Và xin gởi đến các bạn bài thơ Bài Ca Ngư Phủ của Trần Mộng Tú .

Bài Ca Ngư Phủ

Cá ơi!
Thôi giã từ nhau nhé
những chiếc vẩy hồng vẩy bạc của ta ơi
cái đuôi em ngúc ngoắc ngoài khơi
xa xôi lắm ta không còn với tới
em lặn xuống thật sâu
em sẽ bơi về đâu
tầu ta bồng bềnh tìm em trên sóng
chưa thấy em ta đã chết cùng tầu
chưa thấy em xác ta đã trôi theo rong trên biển
hay thân ta bị bắt giam trên một vùng đất không quen

Cá ơi!
Thôi giã từ nhau nhé
những chiếc vẩy hồng vẩy bạc của ta ơi
em bơi về phía Nam hay tạt về phía Bắc
làm thế nào ta tìm lại được nhau
Ta gọi tên em bằng ngôn ngữ nước nào!

Ta đứng trên bờ bối rối
Hồng ơi, Chim, Thu, Nụ, Đé ơi!
ở quê ta những tên đó có tự lâu rồi
các em chính là một phần đời sống Việt

Rong rêu ơi!
có nhớ bao lần theo cá về cùng lưới
em mang cả đại dương vào khoang thuyền này
ta nhặt mầu xanh trên những ngón tay gầy
thấy đời ta với rong rêu là một

Ta đi trên bờ hát bài ca ngư phủ
Trường Sa ơi nước chẩy về đâu!
Hoàng Sa ơi có nhớ những thân tầu
đã nhuộm trắng những vệt loang của muối
Ông cha ta đã bao đời tiếp nối
giữ từng giọt nước thiêng liêng

Hoàng Sa ơi !
Trường Sa ơi!
Đảo của ta ơi!
Có ai đó nhầm tên em với tên phụ nữ
nên bán em đi không cần giấy thông hành.
(Trần Mộng Tú )

  TS 21 tháng 6 năm 2009

Chợ Đồng Xuân

Lần trước chúng tôi không đủ thì giờ nên không được đi xem đền Ngọc Sơn ở hồ Hoàn Kiếm .  Buổi chiều tháng bảy trời êm ả , gió nhè nhẹ làm sóng hơi gợn lăn tăn trên mặt hồ . Khách tham quan chắc đâu chừng vài chục người . Chính giữa là một lồng kính chứa xác vỏ rùa . Mu rùa khá to , dài gần cả thước . Một ông cụ đứng bên cạnh chỉ trỏ   :

- Con rùa này sống hơn 500 năm rồi .

Thấy làm lạ vì gặp được nhà thông thái bác học xứ Bắc , tôi ngạc nhiên hỏi :
- Thế ông làm cách cách nào biết nó sống hơn 500 năm ?

Ông ta trố mắt nhìn tôi :
" Thì  thì người ta bảo thế . Ông không trông thấy cái mu rùa có khắc chữ "Lê Lợi Hoàn Kiếm bằng chữ Quốc Ngữ à ? Thời Hậu Lê đến nay cũng hơn năm trăm năm phải không ?

Có một lần gia đình tôi đi câu cá thỉnh thoáng câu được một vài chú rùa với mu rùa hơi vàng ửng . Nó chỉ to bằng hai bàn tay của tôi . Bà nhà tôi chép miệng :" Lại câu được một ông Thần Kim qui , thả đi ông ! "

Tôi cười và tháo gỡ lưỡi câu ra khỏi miệng nó :" Đi đi thần . Lần sau mà bắt gặp ngài là thành lẫu Kim qui ngay . "

Bên ngoài cổng là một thanh niên ngồi  thổi sáo , mắt bị mù . Tôi không biết ông ta có phải là Trương Chi năm xưa không , nhưng tiếng sáo cậu ta nghe sao buồn bã quá , gợi nhớ lại Mị nương của cậu đi lấy chồng xứ lạ .

Bên kia đường cạnh cây đa cổ thụ to tướng , một cổng chào với các chữ vàng đỏ nhấp nháy : " Chuẩn bị đón chào 1000 năm đất Thăng Long . " , và có hàng chữ đếm ngược báo còn bao ngày  nữa sẽ tới ngày mở hội . Chắc ngày ấy Hà Nội sẽ tưng bừng ăn mừng rất lớn . May mà chúng tôi tới thăm Hà Nội vào giờ này , chứ không vào ngày lễ Hội lớn , đông người kẹt xe chẳng đi được đến đâu .

Buổi tối chúng tôi đi tham quan chợ đêm Đồng Xuân . Nguyên một dãy phố Hàng Đào , Hàng Ngang , Hàng " dọc " .... đèn đuốc sáng trưng . Trên con phố hàng quán bày bán chủ yếu là quần áo đủ loại , từ quần áo phụ nữ áo trong áo ngoài ,hàng mỹ ký vòng khoen , nhẫn , dây chuyền mạ kim loại sáng bóng , nhưng không hề bày bán áo tứ thân tứ thiếc có lẽ ít khách mua chăng . Khung cảnh cũng từa tựa bên Bắc Kinh , hiếm có chỗ bày bán mấy chiếc áo xường xám xẻ dọc tới háng .  Người đi xem khá đông đúc , có chỗ phải chen chúc dò dẫm đi . Tôi cẩn thận mang ít tiền bạc thôi , có mất thì chỉ chút ít thôi . Tôi nghe phong phanh là có một số du khách bị móc túi , lên Ban Quản Lý Chợ Đồng Xuân khiếu nại và được trả lời :" Chúng tôi chỉ quản lý các gian hàng cửa hiệu buôn bán trong này thôi . Còn cái việc trộm cắp chúng tôi biết chúng nó là ai đâu mà bắt . "  Không thấy bóng dáng người ăn xin đứng lang thang hay ngồi bệt xuống đất lạy ông lạy bà . Duy nhất chỉ có hai đứa bé một trai một gái chừng năm sáu tuổi nằm trên một mái hiên một cửa hàng đã đóng cửa , bên trên treo một băng rôn chữ vàng  :

Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người

Chúng nằm chèo khoeo , mặt mũi áo quần bẩn thỉu . Nhìn hai cảnh tượng ấy có vẻ mỉa mai quá . Bên cạnh là một cái nón cũ mèm . Khách qua đường thương tình , có người thảy vào cho vài ngàn đồng . Tôi đứng ở góc xa quan sát chúng . Được một chốc hai đứa trẻ đó vơ ít tiền thu được và chạy vọt đi . Chắc chúng đi kiếm một cái quán nhỏ nào để mua thức ăn tối chăng . Tôi cũng không hiểu là có rất nhiều người dân xứ Bắc Trung Nam , người nghèo rất nhiều , bị mất ruộng đất cũng khá do sự xây cất các sân gôn , các nhà máy hay khu chế xuất . Họ không được đền bù  thỏa đáng . Dân nghèo không có tiền trợ cấp hay lương thực hàng tháng . Họ sống ở đâu , lang thang nơi nào . Quả thật chúng tôi không biết .

Sáng thứ bảy ngoài đường phố Hà Nội mưa lất phất bay . Giờ này mới chừng sáu rưỡi sáng , trời hơi ửng sáng . Tôi bước ra ngoài khách sạn , tính tản bộ lòng vòng quanh xem dân tình sống làm sao . Cách đó không xa một cái quán ven đường bày biện vài chiếc ghế đẩu . Xung quanh một vài ông ngồi kéo điếu thuốc lào rọt rọt , bên cạnh là bát nước chè xanh còn nghi ngút hơi khói . Tôi đi lòng vòng khắp mấy con phố không thấy dáng một quán cà phê ven đường . Ngay cả đến hàng bún măng bún mộc bún riêu bánh cuốn cũng chưa mở . Thành phố Thiên Tân , Bắc Kinh cũng vậy , sáng sớm mọi sinh hoạt có vẻ trễ nải hơn . Càng đi về các vĩ tuyến cao , con người càng làm biếng , thức dậy trễ hơn chăng .

Một hai ngày trước , sáng nào cũng xuống nhà hàng khách sạn ăn sáng , tôi gặp vài nhân viên nhà bếp đang sửa soạn thức ăn . Nghe tiếng phở Hà Nội có tiếng từ lâu , tôi nói cô nhà bếp cho một chén phở tái . Tôi gọi là chén chớ không phải là tô vì cái chén nhỏ hơn cái tô nhiều . Nước phở trong vắt nhàn nhạt đậm đà toàn hương vị bột ngọt . Phở ngon nhất là nước lèo (nước dùng ) , những thứ khác chỉ là phụ thôi . Không có rau thơm , ngò gai húng quế . Vài cọng giá cũng không thể nào kéo lại sự thèm thuồng của hương vị phở . Cách đây hơn 20 năm bà nhà tôi có dịp ra Hải Phòng kêu tô phở tái chín . Phở cũng không rau rợ gì , bên cạnh là một chén mì chính để khách tự nhiên thêm thắt cho khẩu vị mình . Ngày hôm nay tôi không thể nào ăn hết chén phở nhỏ . Tôi không biết nhà văn Nguyễn Tuân hay Vũ Bằng miêu tả các tô phở sao ngon lành quá , không bút mực nào kể xiết . Có lẽ phải nhịn thật đói ba bốn bữa chăng .

Sáng khoảng 7 giờ từ trong khách sạn nhìn ra ngoài , tôi nhìn thấy một xe công an  đang hốt vài cái ghế , thúng quang gánh của một bà cụ lên xe . Bà cụ nhìn theo có vẻ tiếc nuối , ngẩn ngơ không biết lấy tiền đâu mà sống qua ngày . Cạnh đây là một bác  đang ngồi rút căm xe cho một khách qua đường . Khách là một bà sồn sồn, nhìn dáng có lẽ là công nhân một xí nghiệp nào đó .

- Bác chỉnh hộ em cái phanh xe . Em phanh phanh mãi mà nó không chịu dừng lại .
- Chị làm cách nào mà phanh xe ?
- Thì em phanh phanh như thế này .
- Không đúng , chị phải nhảy xuống xe dùng dép mà phanh lại , phanh xe mới lâu hư .

Bây giờ Hà Nội cũng như Sài Gòn đầy xe gắn máy mô tô nhưng vẫn có khá nhiều xe đạp . Tôi không biết có còn cảnh một người lái , một người được đèo đằng sau phải đẩy xe cho có đà rồi nhảy phóc lên băng sau xe . Y như biễu diễn trò xiếc vậy .

Bà nhà tôi rủ tôi đi xem chợ Long Biên bán trái cây hoa quả . Chúng tôi hỏi thăm đường . Băng qua phố Nguyễn Hữu Huân và băng qua đường là khu chợ Long Biên . Vì trời mưa nên đường vào chợ lầy lội , tạo nên một lớp sình khá dày . Dù tôi đi thật chậm , nhỉnh mũi dép Nhật lên cao , nhưng đất  sình đen vẫn bắn lên cả quần áo . Muà này họ bày bán đủ loại trái cây , ngoài các loại hoa quả ưa chuộng như măng cụt , cam sành , cam Bố Hạ , nhãn Hưng Yên còn có những đặc sản từ miền Nam đưa lên như chôm chôm , xoài cóc và có cả những giỏ cần xé đầy loại xoài Thái xinh xắn . Chợ Long Biên bán sỉ và lẻ cho khách hàng và con buôn . 

Vừa lúc ấy chúng tôi gặp hai ông bà người Tàu , tiện thể chúng tôi rủ qua chợ Đồng Xuân . Trời vẫn còn mưa lai rai nên chúng tôi đón tắc xi qua chợ Đồng Xuân . Xe đi chưa đầy hai phút đã tới chợ . Ngôi chợ khá sạch sẽ , tươm tất như chợ Bến Thành , Sài Gòn , nhưng không đông khách bằng . Khi ra tới ngoài này , chúng tôi được dặn dò phải khéo lịch sự khi mua hàng , kẻo bị mắng vốn vào mặt .  Tôi lẽo đẽo theo bà nhà tôi qua hàng chạp phô . Thấy vợ chồng tôi bà chủ sạp hớn hở chào mời :

- Ông cần thứ gì ? Nấm đông cô hả . Hàng của em tốt nhất chợ đấy . Mua nhiều em tính rẻ cho .

Một bà bên sạp khác nhoẻn miệng cười tươi :
- Hay là mua bưởi của em nhé  ! Vừa to vừa ngọt .

Nhìn mặt bà chủ sạp khá xinh xắn , tôi mường tượng đến năm xưa ông Trạng Quỳnh mua chim  bồ câu ở một góc chợ Đồng Xuân, tôi ngài ngại không dám đáp lại  .

Giá cả trong chợ Đồng Xuân tương đối rẻ hơn các chợ trong Sài Gòn , như chợ Phú Nhuận , Bà Chiểu hày chợ Bến Thành , Kim Biên . Hầu hết các sạp đều bày bán các hàng đồ khô ,  các loai đậu đen , đỏ xanh vàng . Hàng bún miến được bọc trong các bao bì ni lông . Đặc biệt họ trưng bày một loại bún gói trong bọc màu xanh rêu nhàn nhạt , có vẻ mông mốc .
- Bún chi mà lạ vậy bà chủ ?

Bà chủ quán tươi cười :
- Không phải bún đâu bác . Đó là rau tiến vua . Rau này ngày xưa chỉ dành riêng làm gỏi cho vua chúa ăn thôi .  Bác mua vài kí về làm quà .
- Sao chị lại biết mua về làm quà biếu ?
- Ui chua chao ơi , nhìn mặt bác là biết ngay .

Vịnh Hạ Long (tiếp)

May quá tôi không làm điệp viên . Trong truyện hồi kí Thép Đen của nhà văn Đặng Chí Bình , tác giả là một điệp viên được gài ra ngoài Bắc hoạt động . Lúc đó ông ta chừng lối hai mươi mấy tuổi . Ra tới Hồ Gươm Hà Nội , địa điểm để trao đổi tài liệu , ông ta tới đây được hai ba ngày bị công an theo dõi và bắt đi tra khảo và bị tù đày suốt mấy chục năm . Ông ta ấm ức , thắc mắc là không hiểu sao ông ta huấn luyện kỹ lưỡng như vậy , không hề bị có cử chỉ nào khả nghi mà bị công an mật vụ theo dõi và tóm cổ ngay .

Theo tôi , ông ta không sống trong thời kỳ cộng sản cầm quyền  lúc bấy giờ . Mọi người dân đều bị kiểm tra hộ khẩu kỹ lưỡng  , nhất là các nhà trọ nhà nghỉ đều có tổ trưởng dân phố hay công an khu vực để ý . Lơ mơ như  tôi vừa đặt chân tới Đồng Xuân , các bà ngoài chợ thấy mặt còn biết , huống chi là các anh công an đầy chuyên môn nghiệp vụ . 

Anh Năm Béo vui vẻ giao cho chúng tôi vài hộp bánh cốm con con . Tôi không thích đồ ăn ngọt nhưng khi mở hộp bánh ra , hương thơm của bánh cốm màu xanh nhạt tỏa ra thơm ngát tạo cho tôi một cảm giác thèm thuồng .
- Ngon không quí khách . Cốm này là do tiệm Nguyên Ninh sản xuất , nổi tiếng ở Hà Thành .

Khi xưa nghe qua bài hát Paris có gì lạ không em . Thơ Nguyên Sa , Ngô Thụy Miên phổ nhạc , trong đoạn kết bài có câu :

Paris có gì lạ không em?
Mai anh về mắt vẫn lánh đen
Vẫn hỏi lòng mình là hương cốm
Chả biết tay ai làm lá sen?...

Ngô Thụy Miên hơn tôi chừng vài tuổi , cũng là người Hải Phòng có lẽ không biết đến hương cốm ngoài Bắc . Nhưng tác giả bài thơ , Nguyên Sa có lẽ đã từng sống tại làng Vòng , Hà Nội , chắc có lẽ đã nhiều kỹ niệm êm đềm thời bé bỏng .

Bánh cốm có hương vị thơm nhè nhẹ , cốm được xay nhuyễn ẩn bên trong là lớp đậu xanh nhân vàng tươi . Khách ăn xong chỉ muốn dùng thêm . 

Mấy cái bánh cốm mà anh Năm Béo phân phát cho chúng tôi chỉ là của hương hoa thôi , nên chúng tôi theo anh trưởng đoàn dạo phố để mua về làm quà cho thân nhân . Nguyên một dãy phố nào tiệm Uyên Ninh , Nguyên Tinh , Nguyên Hinh , Uyên Linh cũng đề những hàng chữ " Chuyên bán hàng Cốm chính hiệu , thơm ngon " . Nói thật nếu không được anh Năm Béo dặn trước thì có lẽ khi bước tới tới nơi này cũng không biết tiệm nào là chánh gốc . Làm ăn ngoài này có vẻ cạnh tranh quyết liệt , và thương hiệu cũng na ná như nhau . Quí bạn nhớ khi ra ngoài đó , nhớ cửa hàng Nguyên Ninh mà vào .

Hà Nội có lẽ là nơi chốn chứa đầy kỹ niệm tốt đẹp của nhiều người dân xứ Bắc , nhất là chính là người dân sinh đẻ tại đây và di cư sang nơi khác . Những đền đài của cha ông từ thuở dựng nước  , những công lao to lớn của vua Hùng , Hai Bà Trưng ,  Nhà Lý , nhà Lê , nhà Nguyễn đều không được coi trọng . Bây giờ họ chỉ chú trọng cái lăng của một người mà quên đi cơ nghiệp của bao tiền nhân .

Người Âu Mỹ có những nghiên cứu giả thiết về Thượng Đế và họ thường muốn kéo Thượng Đế xuống ngang tầm với loài người . Họ cho là Thượng Đế chỉ là những sinh vật ngoài địa cầu (ET) ,họ có một nền văn minh cao hơn loài người . Vị thần tối cao họ ví von như là thần Ra của người Ai Cập ngồi trên chiếc phi thuyền động cơ nổ rền rã  . Nhưng người Á Đông lại có quan niệm ngược lại , muốn nâng con người lên cao , ngang tầm với Thượng Đế . Những ảnh tượng của các lãnh tụ Trung Quốc , Việt Nam đầy rẫy khắp mọi nơi và bây giờ trong các chùa chiền , họ ngồi vắt vẻo dưới các bàn thờ Phật Tổ và được người dân thắp nhang cúng vái nghiêm trang biết chừng nào .
Thật buồn thay !

Tôi đi ngang Hà Nội vào những ngày nắng nóng , không thấy mưa sa , màu cờ đỏ vẫn còn bay đó. Người dân vẫn lầm lũi sống chật vật qua ngày tháng . Những mặt hiệu có vẻ sơn mới nhưng vẫn các khẩu hiệu băng rôn giăng mắc đầy đường phố : " Đảng Cộng Sản quang vinh " , "Hãy học tập tốt tư tưởng Bác " v.v ... Những hình ảnh , bích chương  ,treo đầy dẫy ở các góc phố góc đường mà bất cứ nước cộng sản nào cũng có . Thiên đường xã hội chủ nghĩa là thế đó .

TS ngày 26/7/09

Chú thích :
Tôi không đủ từ để diễn đạt được cái hay cái đẹp của Cốm Làng Vòng . Xin mời các bạn hãy vào đọc bài tùy bút Cốm Vòng Hà Nội của Băng Sơn .

http://vanhoc.datviet.com/chitiet.asp?ID=50295&TheLoai=22

oooooOOOOOooooo

Từ Hà Nội về tới Sài Gòn , tôi vừa bước chân vào nhà cô em tôi , gặp cháu Vinh con út của cô em , nó nhanh nhẩu mách :
- Bác An biết không ? Bác Huê mới gây lộn với má cháu .

Tôi có khoảng tám đứa em . Hai đứa kế tôi đã đi bán muối . Còn lại là những đứa nhỏ bé  tuổi từ 40 đến 50 . Cô Huê , thứ năm tuy nhỏ người nhưng cả chợ đều sợ , không phải vì cô ta giỏi võ gì nhưng sợ bị ăn vạ , cô ta hay chửi đông đổng ra rả ngoài chợ . Mỗi lần cô em tôi la lối ngoài chợ , mấy cái loa giăng mắc đầu cột điện phải nhường nhịn vài phần . Ban quản lý chợ bực bội lắm mà không biết phải làm sao .

Hai chị em sống nhờ vào sạp phở do bà già tôi để lại ngoài chợ . Lúc trước bán  phở gà , nhưng từ khi có dịch cúm gia cầm bao nhiêu gà vịt thiêu sạch nên gà vịt hiếm hoi mắc mỏ nên đổi qua phở bò . Từ việc trên cao bay xuống đất , gà trở nên bò thì có vẻ dễ dàng hơn là  trâu bò muốn thành chim phượng .

Một hôm nọ tôi hỏi cô em út út tôi :
- Sao cô không bán phở gà lại , chớ bây giờ trong chợ có vài quán bán phở bò , làm sao cạnh tranh lại họ ? Nhất là cái bà bán bún bò sát cái sạp bên cô bán một tô bảy ngàn , còn cô tô phở mười ba ngàn .

Cô em út tôi thở dài :
- Có lần em mua gà về bán lại , đang bán ngon lành , bỗng dưng nghe tiếng loa oang oang  đầu  chợ : " Bà con coi chừng dịch cúm gà cúm dzịt , hiện nay các tỉnh phía Nam đang lây lan ... "  . Hỏi anh , khách nào mà dám ngồi xuống ăn phở gà của em nữa .

Vâng cái gì chứ cái ống loa to tổ chảng của ban quản lý chợ nó lớn miệng lắm , ang ảng suốt ngày . Không có cái mồm nhân dân nào bằng nó .

Thế mà không hiểu làm sao cô thứ năm nhà tôi lại gây lộn với cô út nhà tôi .
- Anh coi , buôn bán bây giờ ế ẩm , chỉ hơi tí gắt gỏng với khách . Người ta xin ít rau rau thơm , chỉ đưa toàn là gọng cho khách . Hờn nguýt người này  gắt người kia mất cả khách làm sao em bán nổi .

- Cô trả công cho cô Huê bao nhiêu một ngày ?
- Bảy chục ngàn , còn bao cà phê ăn sáng ăn trưa , chưa kể chỉ hay ăn lặt vặt ngoài chợ .

Tôi tính ra một tháng 30 ngày , bảy lần ba hai mươi mốt , vị chi là hai triệu mốt . So với lương công nhân may dệt chỉ vào khoảng một triệu rưỡi đến một triệu tám .  Nếu như tiện tặn thì với số tiền công như vậy gia đình cô Huê em tôi bốn người cũng đủ sống . Chồng cô ta là một người gốc Hoa , sinh sống hằng ngày bằng cách chạy xe ôm và chở hàng mướn cho các bà buôn bán ngoài chợ .

Tôi cất tiếng gọi đứa bé út nhà cô Thu .

- Vinh à ! Gọi cô Huê giùm bác .

Nó le te chạy một lát . Một lúc sau đã thấy dáng cô Huê từ ngoài chợ bước vào nhà . Nước mắt cô em tôi ràn rụa . Vừa trông thấy mặt tôi , cô ta ấm ức tức tưởi :
- Anh xem con Thu nó nghỉ bán luôn . Em lấy gì mà sinh sống ?

Tôi chép miệng , an ủi :
- Bây giờ không có việc làm , cô ra xin cái cơ quan nhà nước nào đó như là Cơ quan an sinh xã hội  trợ giúp khẩn cấp cho .

Tiếng cô ta càng nức nở càng nghẹn ngào hơn .  Tôi biết nói vậy là hơi quá đáng. Tôi biết cái xã hội hiện nay làm gì có chương trình phụ cấp xã hội cho người nghèo , tàn tật , thất nghiệp như các nước Bắc Mỹ hay Âu châu . Như gia đình bà chị vợ tôi qua định cư ở Phần Lan , ngoài vấn đề chính phủ trợ cấp tiền mướn một căn chung cư hai phòng (1) , tiền điện , tiền nước tháng cả ngàn đồng Euro , gia đình chỉ còn được hưởng phụ cấp thực phẩm và chương trình y tế miễn phí .

Làm theo sức hưởng theo nhu cầu . Mai mốt ta xây dựng một nước Việt Nam giàu gấp mười lần bây giờ v.v...

Những lời giảng huấn trong những buổi học tập chính trị bồi dưỡng từ sau những năm 1975 vẫn còn canh cánh bên lòng . Nếu mà nói công bằng , mấy nước ở Bắc Âu mới thật là các nước theo xã hội chủ nghĩa .

Bây giờ nhìn xung quanh dân đen ở Việt Nam cơm bữa no bữa đói sống lây lắt qua ngày .  Trông chờ vào các cơ quan công quyền giúp đỡ . Tôi nghĩ chắc phải đến vài ngàn năm nữa . Theo các báo cáo Xây dựng kế hoạch kinh tế - xã hội 5 năm mới tiến một bước . Từ Sài Gòn ra Hà Nội  một ngàn bảy trăm cây số . Cứ làm bài toán chia ra thì biết . Ông Cắt Mắt (Karl Max ) sống dậy cũng tủi hổ mà chun xuống đất mất : " Tao biết vậy chẳng thèm viết cuốn Tư Bản Luận làm chi cho mất thì giờ . Đi nhậu sướng hơn . "

Tôi hỏi khéo cô Huê em tôi :
- Chồng cô làm gì vậy cô ?
- Dạ ảnh chạy xem ôm .
- Khá không ?
- Hông biết .
- Sao vậy ?
- Có nhiêu tiền thằng chả nướng hết vào số đề với sổ xố .
- Nó có đưa cô đồng nào không ?
- Hông , không có đồng bạc nào hết .
- Thế thì hôm nay nghỉ bán , cô có ăn gì chưa ?


Cô Huệ lắc đầu .
- Thôi cô cầm lấy hai trăm ngàn về mua gạo nấu cơm .

Cô em tôi hớn hở cầm ngay tiền ngoây ngoẩy bước đi ngay .

Một chốc sau hai vợ chồng cô út tôi trở về nhà .  Chồng cô út , Tôn bực dọc nói ngay :
- Em đã nói con vợ em rồi . Mặc kệ chỉ . Chứ buôn bán kiểu này chỉ có nước dẹp tiệm sớm .
- Sao không giao cho cô Huê cái quán phở đó để cô ta sinh sống ?
- Thôi đi anh . Giỏi lắm được vài ngày , khách chạy đi hết . Có lần nhà em trao cho cái sập phở đó cho chỉ để tập bán mà sinh sống . Được hơn một tuần , chỉ gây lộn với khách chợ . Khách xin thêm tí nước lèo , chỉ dùng dằng : " Không có thêm thắt gì hết ." Khách xin thêm ít bánh phở . Chỉ la lên : " Bánh dạo này mắc lắm . " .

Chuyện xin xỏ thêm tại các hàng quán tại các chợ VN không phải hiếm hoi gì . Nhưng giá sinh hoạt mắc mỏ , thứ gì cũng lên giá . Hành lá , ngò gai , húng quế trước năm ngàn một bó . Giờ đây lên tới mười ngàn . Chẳng những vậy , ớt chanh bánh phở thứ nào cũng leo thang ,  nhất là thịt bò trở nên hiếm hoi , 240 ngàn một ký . Giá thịt bò còn đắt hơn cả bên Mỹ . Ở Việt Nam trong các chợ bán thịt bò , mười con đến chín là thịt trâu . Buôn bán quen biết lắm mới có thể phân biệt thịt nào là trâu thịt nào  là thịt bò . Mỡ thịt trâu trắng hơn , nên các bà hàng thịt thường dùng nghệ bôi vào để khách tưởng lầm đó là thịt bò . Cô em út tôi trái ngược lại với cô chị , buôn bán giao dịch với khách niềm nở lắm , khách xin thêm ít nước lèo . Dạ , có ngay . Tí giá , thêm hành trần . Được , có liền .

Chú thích :
1. Chung cư 2 phòng : Ở Bắc Mỹ nhà 2 phòng , có nghĩa là nhà có 2 phòng ngủ. Phòng khách , nhà bếp phòng ăn không tính vào. Nhà 3 phòng là nhà có 3 phòng ngủ cộng với 1 phòng khách , 1 nhà bếp , 1 ga ra.

TS 2/8/09

Sài Gòn những ngày nắng hạ (tt)

- Giao cái quán phở này tụi em đâu có ngại . Nhà em có ở nhà chơi , em đi bán bún dù gì dẫu gì gia đình em cũng đủ sống mà .

Tôi không biết người khác làm việc sinh sống có khổ cực không , chứ chú Tôn chồng cô út tôi nhàn hạ lắm . Sáng 6 giờ đi bỏ bún cho các mối ngoài các chợ lòng vòng ngoài Sài Gòn . Tám giờ đã thấy mặt chú trở về nhà , nhâm nhi ly cà phê đá . Khoảng 10 giờ đi thu tiền từ các mối lái . Trưa về nhà nghỉ ngơi . Hai ba giờ chiều có bữa xách cần đi câu , có bữa xách lồng mang chim cho nó đấu hót với nhau .

Lúc đó cô em út dọn cơm tối lên . Như thường lệ chúng tôi hơn chục người ngồi bệt xuống nền gạch . Bên Mỹ chúng tôi ngồi ăn cơm quanh cái bàn gỗ , hoặc là mỗi người mỗi tô một góc sô pha , vừa ăn vừa nhìn ti vi .

Con Linda nhà tôi thắc mắc :

- Má à ! Con thấy hình như nhà Việt Nam ai cũng ngồi dưới đất xơi cơm .

Câu nói của con gái út làm tôi sực nhớ lại . Gia đình mẹ tôi , bác chú dì tôi , mỗi lần dọn cơm đều quanh quẩn bên chiếc mâm thau . Bên nhà ông già vợ tôi không ngồi dưới đất , mà chễm chệ trên cái đi văng , và cũng trên cái giường gỗ ván đó ông cụ bố vợ lại nghỉ ngơi trên đó .  Mặc dù nhà có kê một cái bàn ăn trên có lót tấm kiếng trong vắt .

Từ khi gia đình tôi ở tạm nhà cô em tôi đến nay , bữa ăn nào cũng có món thịt sườn hay cốt lết heo chiên . Không thì đùi gà ướp mắm tỏi chiên dòn . Đến khi bà nhà tôi bưng đĩa rau brocolli luộc , dưa leo xắt mỏng , các đứa con tôi thi nhau gắp rau và chấm nước mắm .

Cô em út tôi ngạc nhiên :
- Trời ơi ! Tưởng mấy cháu kén ăn như chị , nghĩ mãi không biết làm món gì cho các cháu ăn . Dè đâu tụi nó dễ ăn vậy . Ngày mai cô luộc rau muống , rau dền, cải bắp , cải ngọt nhé .

Các con tôi quay lại nhìn má chúng nó mỉm cười . Tôi lên tiếng phản đối :
- Tụi nó một tuần chỉ ăn một lần thôi . Tôi một tuần ba bốn lần cũng được , nhưng các cháu  tụi nó thì không . Cô mà luộc lên chỉ khổ thân tôi .

Cô em tôi cười , thủng thẳng nói :
- Con anh chị dễ ăn thiệt . Thằng Vinh , thằng Bình nhà em chẳng khi nào đụng đến mấy món đó . Chúng thích nhứt là mấy món chiên . Ăn quanh năm suốt tháng cũng được .

Bên chỗ tôi ở bên Mỹ , ngoài các món ăn thuần túy Việt Nam mà má chúng nó nấu cho ăn , thỉnh thoảng ra tiệm Domino Pizza , hay Pizza Hut mua pizza ăn . Sợi mì Ý spaghetti  dài loẳng ngoẳng với sốt cà chua đỏ thắm . Đôi khi tôi mang về cơm gà chiên biryani của người Ấn hay Bangalesh . Thỉnh thoảng cả nhà rủ nhau đi ăn sushi Nhật hay sườn bò Đại Hàn . Đúng ra các con tôi thuộc loại dễ ăn , cứ ngon miệng là xơi .

Cạnh góc tường nhà cô em tôi vắt vẻo một mảnh giấy , nhìn kỹ là giấy chứng nhận là Nhà Văn Hóa . Tôi thắc mắc hỏi và được trả lời :

- Tụi em đâu có công lao gì đâu . Cái thằng Bình lớn nhà em vào đoàn Thanh Niên , hay xung phong ra ngoài phường hoăc ra ngoài Bờ Kè (con rach Nhiêu Lộc chảy ngay gần chợ Phú Nhuận) làm dọn rác rến nên được ban khen .

- Vậy con cô Huệ có cháu Hùng đi bộ đội có được ban khen gì không ?

- Được chớ , nhà có con em đi bộ đội , phường còn cho cho một cái bằng khen Nhà Văn Hoá to gấp đôi cái tờ giấy nhà em . Em vẫn hay biểu chỉ nhà chị là nhà " Dzăng Hóa ", sao chị không Dzăng hoá cứ gây gổ với khách hàng chợ vậy ? Lần trước chỉ gây sự um sùm ngoài chợ . Ban quản lý chợ gọi chỉ  lên viết tờ tự kiểm . Em phải năn nỉ mãi họ mới tha cho . Nếu không là họ không cho chỉ buôn bán ngoài chợ .

Tôi cũng biết mấy cái bằng khen , nhà văn hoá hay con cháu liệt sĩ cách mạng chỉ là mấy mảnh giấy . Họ nhìn mãi mà không thể dùng nó vào việc chi . Không thể nào cầm nào đi cầm đi bán để đổi ra tiền  . Sau 75 cơ quan định chuẩn được nhà nước tiếp thu, và tôi được lưu dung ở lại làm việc với họ . Suốt sáu năm làm việc tôi chưa hề có được bằng ban khen nào , toàn là những tờ tự kiểm hay tự phê bình . Đại loại hứa là sẽ không ngủ trưa trong giờ làm việc , không đi la cà uống cà phê , hay là không được đóng cửa phòng ngồi luyện cờ tướng . Những việc đó kín đáo thế mà cũng có người soi mói ra được .

TS 21.8.09

Sài Gòn những ngày nắng hạ

Mấy anh em tôi đang ngồi bàn tán chuyện trò, bỗng nhác thấy một cậu trong quân phục màu xanh lá cây bước vào trong nhà . Chú Tôn giới thiệu :
- Thằng Hùng , con cô Huê đó .

Hồi năm 1995 tôi về thăm mẹ tôi , cháu Hùng ốm yếu nhỏ xíu hay chơi bắn bi ngoài đầu ngõ . Bây giờ trong quân phục xanh có lẽ chưa bao giờ được ủi thẳng li nếp và tôi nhìn mãi mới nhận ra nét mặt hơi giống mẹ cháu , cô Huê em tôi .

- Chào bác , bác ở Mỹ mới về .
- Ờ , bác ở Mỹ về đây ở cả tháng rồi , và bác chuẩn bị về Mỹ . Cháu vào bộ đội lâu chưa ?
- Dạ , cũng được một năm .
- Vậy đang đóng quân ở đâu ?
- Cháu chưa đóng quân vì đang huấn luyện quân sự . Hôm nay cháu về đây thăm bác . Ngày mai cháu đi tập bắn .

Sau 75 tôi từng tiếp xúc với vài anh bộ đội , nhưng đối với họ tôi có cái gì ngài ngại  không dám hỏi hay bẻ lại những luận điệu thường ngày của họ . Nay gặp người cháu vào bộ đội , tôi e dè ướm hỏi thử :

- Cháu vào bộ đội học những gì ?
- Thì hầu hết cháu học về chính trị , bồi dưỡng nghiệp vụ , giữ vững tư tưởng .
- Thế thì bộ đội cháu có cảm nghĩ gì đối với người Mỹ trong cuộc chiến vừa qua .
- Bác muốn nói đến đế quốc Mỹ đó chăng . Chúng cháu vẫn phải học để căm thù bọn chúng .

À ! Hơn ba mươi năm qua , lòng hận thù của họ vẫn chưa tiêu tan .

- Thế thì đối với bọn Trung Quốc bá quyền phương Bắc thì sao ?
- Dạ , phải nhớ đến Mười Sáu Chữ Vàng , Láng giềng hữu nghị , Hợp tác toàn diện ,Ổn định lâu dài , Hướng tới tương lai  .
- Vậy bác coi trong nét thấy họ nói là " Láng giềng khốn nạn , Cướp đất toàn diện, Lấn biển lâu dài , Thôn tính tương lai  .
- Bác đừng nghe họ nói bậy nè .

Đúng vậy công tác vận động tư tưởng phải được chỉ đạo từ Bộ Chính Trị Đảng , họ nói sao thì quân và dân nghe như vậy . Anh nào nghe được thì cứ gật đầu , không ưng thì coi gương mấy bác ủng hộ dân chủ  .

Cô em út tôi trông thấy nó , hỏi khéo :
- Sao mầy , mẹ mày  hổng làm chà bông cho mày ăn , sao bò về sớm thế ?

Tôi đưa mắt nhìn cô em út , ra dáng dò hỏi . Cô em tôi cười :
- Bộ đội này đói lắm anh .
- Uả ! Tui tưởng trong bộ đội  thức ăn phải có tiêu chuẩn , phải đầy bổ dưỡng để lính còn đi đánh giặc chớ . 
- Nó hả , ở nhà ăn sung sướng quen rồi . Sáng không ăn phở , bún bò thì cơm tấm cá lóc kho tiêu . Trong quân trường nó nhai làm gì nổi mấy thức ăn bộ đội .

Hùng là con lớn của cô Huệ em tôi . Cao thước sáu , cân nặng giỏi là 45 kí . Tôi cũng có một đứa cháu Nam , con cô Lan , là em gái thứ tư ,đang phục vụ trong Thủy quân Lục Chiến Mỹ, bây giờ họ gọi nôm na là Lính Thủy Đánh Bộ . Có lần gặp cháu trong dịp nghỉ phép hàng năm , cháu kể lại là người Việt Nam vào hàng ngũ lính Mỹ , thường nhỏ con và thiếu kí lô . Lúc vào quân đội chỉ có mấy chục kí , sau khi mỗi ngày phải ăn đủ tiêu chuẩn của quân đội , bữa ăn sáng  một ly sữa , hai lát bánh mì trét phô mai , hoặc thêm vài miếng bacon , thịt ba rọi hoặc là vài thìa trứng bắc .  Trưa tối ngoài hamburger , xúc xích , khoai tây chiên còn có nhiều thức ăn để chọn , cá hồi xốt bơ , mì spaghetti , pizza . Chừng đâu một năm sau cháu Nam cân nặng hơn 70 kí và hiện nay cháu đang phục vụ trên chiến trường Iraq .

- Cháu nghe nói anh Nam là lính đánh thuê cho Mỹ phải không bác ?

Nghe câu nói của cháu Hùng đầy những thành kiến , tôi không biết làm sao cắt nghĩa  giải thích cho suông đây .

- Giả sử cháu cùng gia đình cháu qua Mỹ định cư , thì coi như là thường trú nhân . Sau năm năm cháu có thể xin thi vào quốc tịch Mỹ . Cháu đến năm 18 tuổi , không thích tiếp tục đi học nữa , hoặc có thể đi kiếm việc làm , hoặc đăng ký vào quân đội Mỹ , hải quân không quân  , thủy quân lục chiến ...
- Thế vào hải quân có cần biết bơi không ?
- Không .
- Vậy thì thằng bạn cháu tào lao không à . Nó kể lại là hôm vô phỏng vấn , thằng nào biết bơi thì vào hải quân , thằng nào biết sửa nhà sửa cửa thì vô quân cụ , còn như nó nói hay bị cà lăm ...
- Thì vô toán phòng không .
- Sao bác hay quá vậy . Nó sau này biệt phái về Sư Đoàn Phòng Không Bảo Vệ Thủ Đô .
- Như cháu đi lính như vậy , gọi là đi nghĩa vụ quân sự , sau một năm rưỡi . Thế cháu có định đi học lại không ?
- Cháu cũng không biết . Như thằng Hùng bạn cháu phục viên ra ngoài , được cấp cho một mảnh giấy để xin học nghề điện tử . Nó cầm tờ đó vào các cơ quan hay trung tâm dạy nghề . Đâu đâu họ cũng biểu đầy chỗ rồi , sang năm hãy tới . Cháu thấy vậy không biết phải làm sao .
- Thế nhà nước trợ cấp được bao nhiêu ?
- Chừng hơn hai triệu .

Tôi tính ra có lẽ hơn 150 Mỹ kim . Với số tiến ít ỏi này không biết cháu Hùng có thể làm được gì . Như cháu Nam tôi hàng tháng lãnh được khoảng 1700 đô la . Sau 5 năm phục vụ quân ngũ , nếu đi vào đại học sẽ được đài thọ học phí sách vở chỗ ăn chốn nghỉ hoàn toàn miễn phí .

- Mai mốt cháu tính làm gì ?

Hùng ngần ngừ đôi chút , dửng dưng đáp :

- Có lẽ làm nghề "dân biểu " như ba cháu , hoặc là ra ngoài mấy cái quán cà  phê phụ việc .

Tôi nghe cô út kể lại , cháu Hùng thuở bé là cháu ngoan bác Hồ , nó mong mỏi được ra thăm lăng Bác với niềm ước mơ mãnh liệt sau mỗi lần ra thăm được tặng một ổ bánh mì không . Sáng nào nó cũng nghêu ngao hát " Đêm qua em mơ gặp bác Hồ.... ".  Giá mà như tôi sẽ hát hơi khác một tí.  May mà nó không ra thăm vì sẽ thất vọng vô bờ , vì bây giờ không còn bánh mì để biếu tặng nữa .

Thanh niên nam nữ Việt Nam từ thuở bé phải học tập theo gương Bác , lớn lên tí nữa vào trường lớp phải nghe theo thầy cô học triết lý Karl Max ,Lenin , tư tưởng bác Hồ . Ra khỏi trường trung học lại phải tập làm quen với súng . Và ra đời làm quen với chiếc xe ôm hay gánh hàng rong .

- Sao cháu không đi làm bảo vệ ?

Hùng chép miệng :
- Làm bảo vệ phải to con , biết vò vẻ võ nghệ . Nhỏ con như cháu biết vật nổi ai .

Tôi biết đám con cháu nhà tôi , không có ai làm chức cao quyền rộng trong xã hội hiện nay , không có đủ quyền lực và tiền tài để đưa con cháu ra nước ngoài du học hay tu nghiệp . Ra đời lại lận đận với hai bàn tay trắng tay đen , nối tiếp cuộc đời của cha mẹ để lại .

11/9/09

Tiệc cưới

Tôi rất là ngại ngùng mỗi lần đi dự tiệc cưới hỏi ở mấy nhà hàng ở quanh đây , Kowloong , Thanh Thanh . Mười lần như một , không súp măng cua cho đẩy bột năng thì thịt bò xào hành tỏi hắc lên tận mũi .

Thiệp mời 6 giờ chiều , nhưng tôi cứ đủng đỉnh mà tới vì dư biết người Việt Nam ta có thói quen hay đi trễ . Cho nên ở đây thường có câu : " Không ăn đậu không phải là người Mễ , không đi trễ không phải là người Việt Nam ."

Sáu giờ rưỡi tôi có mặt tại nhà hàng Thanh Thanh , gặp bác T. một nhân vật chính trong lễ cưới , bố chú rể .

- Bác thấy bác Voi đâu không ?
- Có , mới đây mà . Chắc chạy ngoài sân đậu xe hút thuốc .
- Vậy mà bác nói với tui là tới sớm quá , người ta biểu là bác ấy tham ăn .

Ai thì tôi không biết , chứ bác Voi nhà tôi thì tôi khá rành . Tham ăn như bác thì không , nhưng tham nói thì nhiều . Tôi cứ suy nghĩ mãi mới hiểu vì sao bác ấy lại vậy .

- Dạo này tui không thấy bác vào Đặc Trưng làm thơ làm thiếc .

Bác T. trong bộ áo com lê đen , áo sơ mi hồng xinh đẹp cười :
- Trong ấy đâu còn ai đâu , người quen đi đâu hết rồi . Bây giờ tôi mở một blogger , hằng ngày có cả mấy trăm người vào xem . Trong đó vui lắm ....

Tôi ngắt ngang :
- Phải blogger của bác là Mẹ Nấm hay Người Buôn Gió không ?

Bác T. cười :
- Được vậy là phước . Nhưng đa số là anh em ở bên Việt Nam , và mấy người đó cũng hay vào chơi trong blogger của tôi .

Tôi nghĩ bụng : " May bác ở bên này , chứ bác mà ở bên đó chắc công an mời bác lên làm việc rồi . "
- Vậy bác cho tui cái tên blogger của bác , để về nhà tui vô chơi .
- Dễ thôi , "Multiple đót com . "
- Multiple có phải là số đông phải không ?
- Ừ ! Bác đợi chút nhé . Tôi ra ngoài kia đón chào khách .

ooooOOOOoooo

Mãi hơn 7 giờ tối khách khứa vào khá đầy đủ . Trên bàn tiệc mười người phủ khăn voan trắng , trên có đặt một lọ bông tú cầu màu trắng nhạt pha lẫn sắc xanh . Tôi đang ngồi chung bàn với mấy người quen trong giáo xứ , nhác trông thấy bác Voi cùng hai người bạn kéo ghế ở một góc bàn chỗ it ai để ý nhất .

Bác Voi giới thiệu một cậu thanh niên còn khá trẻ , ăn mặc thường phục áo sơ mi trắng quần đen :

- Đây là cha xứ một giáo xứ Lạc Đạo ngoài Bắc , phải không cha ?

Ông ta cười :

- Không phải xứ Lạc Đạo đâu , mà là xứ nhỏ ở Bùi Chu thôi .

Có dạo tôi nghe một cha trên nhà dòng Đồng Công nói về xứ Lạc Đạo , tôi tưởng là ngài nói giỡn chơi , sau về nhà lục lạo trên nét mới biết xứ này có thật .

Giáo xứ Lạc Đạo thành lập vào năm 1968 , thuộc địa phận Nha Trang . Bây giờ thuộc Giáo Xứ Chính Toà , thuộc địa phận Phan Thiết .

- Thôi vậy chúng con mời cha vào bàn cùng với cha xứ nhà con , cái bàn tuốt trên kia kìa .

Tôi cứ chỉ cái bàn tiệc chính giữa đại sảnh nhưng vẫn không thấy các cha xứ , cha phó của nhà thờ ở đâu .

Cha Cẩn xứ Bùi Chu ngại ngùng :

- Để tôi ngồi chỗ này cũng được .

Khách cưới nghe nói có một khách là linh mục vội vàng mời mọc :

- Cha lên trên kia cùng dự tiệc với các cha khác .

Một ông ngồi chung bàn với chúng tôi e dè :

- Ngồi chung bàn với các cha các cụ khó mở miệng nói chuyện . Nói năng lúc nào cũng phải giữ ý giữ tứ .

Sau phần khai mạc , và giới thiệu thành phần hai bên đàng tai đàng gái , cha xứ lên làm phép bữa ăn :

- Kính thưa hai họ , hôm nay chúng ta chứng kiến thông gia của hai họ , và nhất là sự hiệp thông của hai bên sui gia . Một bác tên là Thức và một bên là bác Tỉnh . Vậy xin quí vị chúc mừng cho hai bác "Tỉnh Thức " để rồi chúng ta cầu nguyện Thiên Chúa chúc phúc cho bữa tiệc này .

Tỉnh thức là chữ được hay dùng trong Kinh Thánh . Chúa Giê Su hay nhắc nhở loài người chúng ta lúc nào cũng " Tỉnh Thức " để chờ ngày trở lại của Chúa lần thứ hai trong ngày Tận Thế . Ngày này sẽ đến rất bất ngờ như kẻ trộm lẻn vào trong nhà , không biết lúc nào sẽ xảy ra . Giáo phái Nhân Chứng Đức Jehovah có một tạp chí Awake xuất bản hàng tháng .

Đúng như tôi dự đoán món tráng miệng đầu tiên là súp măng cua đặc sệt bột năng , nhưng lần sau hình như họ có thái thêm măng tây , nhai nghe sừng sực . Các món ăn bây giờ càng chế biến thật hiện đại . Có lẽ sau này cho thêm măng cùng trúc . Món thứ hai là gỏi thập cẩm cà rốt củ cải trắng ngâm dấm trộn chung với thịt heo , thịt gà luộc .

Tôi quay sang hỏi bác Voi :

- Bác có bao giờ thử ăn gỏi Tiến Vua chưa ? Ngoài ngó sen ,bồn bồn , củ cải trắng còn trộn thêm rau Tiến Vua ,
- Chưa , ăn ra làm sao ?
- Rau Tiến Vua cọng dài như đậu đũa . Bên Việt Nam họ bán khô , về đây mình luộc sơ sơ rồi để ráo nước , cắt từng cọng nhỏ chừng ba bốn phân gì đó , rồi trộn thêm tôm sú bóc vỏ .

Vài người cùng bàn gật gật đầu : " Tôi cũng thử rồi , ăn cũng được . Ngon hơn cái dĩa gỏi này nhiều . "

Bác Voi biểu lộ vẻ đồng tình :
- Thế làm vua sướng thật .

oooOOOooo

Tiệc cưới

Người hầu bàn bưng một dĩa khác lên , món thịt bò lá lốt . Nhìn lá lốt bóng loáng gói trọn miếng thịt bò màu nâu sẫm , . Món này thì không có tôi . Khách chưa kịp ăn hết thì món Tôm hùm xào ớt xanh ớt đỏ (bell peper) được bưng lên :

Một ông ngồi chung bàn phê bình :
- Ăn món này thật phiền phức . Cầm tay thì sợ dính vào áo vét , mà không ăn thì tiếc .
- Vậy bác dùng đũa mà xơi .

Món tôm hùm , cua rang muối mà dùng đũa chắc đến đêm mới xong một cái càng . Cả nhà tôi không thích cái món cua tôm xào hành gừng , ăn có một miếng thôi mà phải mất cả chục tờ giấy lau . Bà nhà tôi cứ hay than thở : " Thà như họ đem đi luộc , chấm muôi tiêu chanh ăn còn ngon hơn . "

Tôm hùm (lobster) được các nhà hàng sử dụng nấu nướng là loại tôm hùm của tiểu bang Main , nên thường gọi là Main Lobster . Loại này có hai càng to , to hơn loại cua đá . Bên tiểu bang Cali có một loại khác , không có càng mà là hai cái râu dài , nên thường được gọi là tôm rồng . Tôm này không bán ở ngoài chợ . Chỉ có dân đi câu cá mới bắt mà về ăn thôi . Loại tôm này thuộc loại quí , tuyệt chủng nên cấm đánh bắt . Mỗi chú tôm nếu bị cảnh sát bắt tiền phạt có thể lên đến ngàn đô . Một người bà con của tôi hay đi câu tôm rồng này . Anh ta kể lại là muốn đi câu tôm cần có một dây cước loại chịu được sức kéo tensil strength khoảng 20 cân Anh (gần 10 kí ) , vài ba lưỡi câu ba ngạnh và nhớ xách theo một cân mực làm mồi . Khi ra đến bờ đá , mình giả bộ xách theo cần câu cá và dĩ nhiên là mang theo hai rổ . Một rổ chứa cá , còn rổ kia mình mang ra dấu kín vào mấy cái hốc đá . Người câu tôm cũng giả bộ ngồi ngóng trời mây , nhưng giữa hai đùi mình thả dây cước có móc mồi mực trắng xuống cái hang tối om phía dưới men sát mực nước biển đang vỗ miên man vào bờ . Khi nào thấy tôm ăn mồi , thì giựt thật mạnh cho lưỡi 3 móc ăn chặt vào mình tôm . Thế là người và tôm dành dật phần thắng về mình . Có nhiều khi con tôm rồng nặng đến vài kí , ra khỏi mặt hang nó vẫy vùng soành soạch . Nhớ mặc loại quần jean thật dày , để chi vậy , đó là khi tôm vừa dãy đành đạch là cho nó vào giữa hai đùi kẹp chặt lại . Khi nó vùng vẫy dữ dội khiến mấy người Mỹ dạo xung quanh đó để ý . Họ báo cảnh sát là bỏ bu . Và về sau này tôi điện thoại hỏi anh ta chừng nào đi câu tôm thì nhớ kêu tôi . Anh ta dấm dớ trả lời : " Sau mấy lần đó , con vợ em hổng cho em đi câu tôm nữa . Nó cằn nhằn là đi câu tôm hai cái đùi em nhức nhối cả tuần , chả mần ăn gì được nổi . Chuyện vợ chồng nó tôi không dám bàn thêm .

Trong ngành ẩm thực của Trung Hoa có lẽ bắt gặp món duy nhất có lẽ là gà luộc Hải Nam , còn trong các món ăn của người Việt thì không kể xiết , gà luộc , heo luộc , cầy tơ luộc ,tôm cua luộc . Kể đến rau thì nhiều lắm hầu hết rau nào cũng luộc được . Có lẽ xứ Tàu là nơi khá lạnh lẽo nên họ thường dùng dầu mỡ trong các món ăn không xào thì chiên quay .

Tôi không hiểu sao chớ thực đơn của người Việt rất nhiều món ăn rất ngon . Các tiệc cưới miền Bắc thì hầu như không thể thiếu món gà mái tơ luộc da vàng tươi đầy ắp trên dĩa men xứ Bát Tràng , miến gà xào lòng gà và đĩa giò lụa thơm phức . Nếu mà sang hơn có thể món heo quay . Dân dã bình dân hơn có thể chỉ bày biện vài dĩa cầy tơ với tô rựa mận . Trong Nam thì không thể thiếu món cà ri gà với khoai lang khoai môn hầm chung với xả nguyên cây .

Bên Mỹ ở những vùng tôi ở quanh đi quẩn lại chỉ dăm bảy tám món . Nhắm mắt cũng biết là món chi . Súp măng cua , Tôm lăn bột xay thành từng cục to bằng trái banh tennis . Thịt bò xào hành gừng , Tổ chim xào rau thập cẩm , tổ chim đan bằng những miếng khoai tây chiên đôi khi nhai mỏi cả miệng . Chim cút quay , chim này đông đá mang ra ướp ngũ vị hương dai như thịt chim đa đa một thời đi lấy chồng .

Một bà khách nhìn bác Voi , mời mọc :
- Bác ăn đi chớ , tui thấy bác chả ăn gì . Hay là bác chê đồ ăn này nấu dở

Bác Voi cười giả lả :
- Cám ơn chị , nãy ở nhà tôi xơi hai gói mì con cua rồi . Còn bác Cò , sao bác hổng xơi gì hết .

Tôi cười :
- Tui hả ,tui không giống như bác . Đợi ăn cưới xong mới về nhà xơi mì gói .

Nhân có một vài quan khách hát giúp vui , bác Voi chỉ tôi :
- Bác Cò lên làm vài bài . Dưới này tôi ủng hộ vỗ tay khen .
- Thôi mà bác Voi , tui nghe bác ca hay như Tuấn Ngọc , bác lên hát bản Riêng Một Góc Trời , rồi tui ở dưới cũng vỗ tay .

Vừa nhắc đến ca sĩ , bác vội móc cái điện thoại di động :
- Í chết , có cô ca sĩ Lan Mắt Nhung hát ở đây đây . Bác Cò có muốn gặp cô ta không ?

Tôi từ chối :
- Thôi thôi bác ơi ! Để cho cô ta yên thân . Mà hỏi thật bác , làm sao biết cô ta ở Mây Hồng . Đó là khiêu vũ trường cách nhà hàng Thanh Thanh có vài chục thước . Sao tui nghi bác quá , chắc hay trốn vợ xuống đây nhảy đầm lén quá .

Tui đề nghị với bác Voi là hai anh chị cùng tập dợt để thi khiêu vũ quốc tế do Paris by Night tổ chức Celebrity Dance .

- Bác thấy ca sĩ Thanh Tuyền nhảy Tango không , già như chỉ mà nhảy đẹp như vậy .
- Điệu tango dễ múa mà .
- Không dễ đâu bác Voi ơi , đó là một trong những điệu khiêu vũ khó nhất , phải làm mặt nghiêm như thế vầy , đá chân như thế kia , te như thế nọ ...
- Trông bác Cò diễn tả y như là đang vật Judo nội dung trăm kí . Thế có được giải gì không ?
- Có , được một cái cúp đồng .
- Vậy thôi à , tưởng là được vài trăm ngàn tiền thưởng mới bỏ công tập dượt .

Khi ấy bác Thức trai bác Thức gái cùng đàng gái , cô dâu chú rể bước tới để chào bàn . Tôi quay sang hỏi chú rể đang tươi cười , mặt đỏ gay có lẽ là rượu thấm tim hồng .
- Cháu là Âu văn Thiện phải không ?

Chú rể nhoẻn miệng cười :
- Dạ .
- Vậy cháu hình như có người anh hay người em gì đó có tên là Âu Dương Phong phải không ?

Chú rể mặt trở nên tư lự , đang nặn trí nhớ để nghĩ ngợi , chưa kịp trả lời thì mấy bà sồn sồn đã cười ngất .

Trong truyện Anh Hùng Xạ Điêu của Kim Dung, Âu Dương Phong có biệt danh là Tây Độc ngang hàng với các đại cao thủ khác như Đông Tà Hoàng Dược Sư , Bắc Cái Hồng Thất Công và Nam Đế Đoàn Chính Hưng .

- Thế thì bác Cò nhất quyết không lên hát à ?
- Nói thật với bác , lúc trước thất nghiệp ở nhà ò è tập hát với cái Cool Edit của anh Triển Chiêu gởi cho . Tui hát to quá làm bà nhà tui ngủ không được , nên ra ngoài bàn ăn ngồi trên cái laptop ư ử hát . Hôm đó bà nhà tui mắc cái chứng chi , từ phòng ngủ bước ra hỏi con Linda : " Hình như mấy con chó Bô Ba , Tô Phù đang gầm gừ giành xương ăn phải không ? Đuổi chúng nó vào chuồng để má ngủ ! " Bác biết không , con bé Linda tuy nhỏ nhưng nói năng từ tốn lắm : " Không phải chó nó giành ăn uýnh lộn đâu . Đó là tiếng ư ử của bố đang tập hát tuốt đằng góc kia . "

Một bà ngồi cách tôi vài người cười , góp ý :
- Thế bác không giận à !
- Giận hả ? Vợ con của mình mà . Thế chị không nghe Chúa nói à : " Làm cha thì phải nghiêm minh , nhưng đừng dữ dằn với con cái kẻo chúng nó kinh sợ . " Tôi không muốn chúng nó nói mình "mean " . Đã vậy không hết , có lần trong bữa ăn chiều , cô con gái lớn rất tự nhiên thuật lại một câu chuyện thường ngày : " Một buổi sáng nọ , hình như là bảy tám giờ sáng thì phải , con đang ngủ bỗng nghe tiếng chó sủa ăng ẳng ngoài sân cỏ trước nhà . Hai con chó Chihuahua nhà mình thường ở sân cỏ sau , chúng nó ra sân trước chạy lung tung dễ bị mất trộm lắm . Con vén rèm cửa sổ ngó ra ngoài , tưởng là chó sủa khách đi đường , nào dè ... tiếng đó là tiếng của bố đang giả làm tiếng chó . Bố sủa như vầy nè ... ẳng ẳng . Con không hiểu tại sao bố làm thế , con nói vậy bố có giận con không ? Các vị biết là có nên giận hay không ?
- Chắc bác tức giận chúng nó lắm hả . Con tui thì tui đét vào mông .
- Tui hả , tui chỉ cười thôi và cắt nghĩa với nó là thường thường tôi ra sân cỏ trước để tưới cỏ . Bên nhà hàng xóm có con chó lông vàng , to cao như thế vầy , cứ mỗi lần gặp tôi là nó cứ sủa vang lên , nhưng nó khôn lắm , biết tôi cầm cái vòi xịt là trốn mất . Tôi đành phải giả ra tiếng chó sủa để dụ nó ra khỏi cái chuồng , theo cái kế " Điệu cẩu ly sơn " . Tôi cầm sẵn cái vòi xịt nước , hễ thấy nó là xịt ngay . Ở Mỹ quí bác biết rồi , dùng đá dùng cây mà ném nó thì có ngày cảnh sát mời về bót làm việc . Tội " hành hạ súc dzật . " nguồn: http://www.vandan.vn/  

Khám mắt

Chừng một tuần lễ nữa gia đình tôi sẽ bay về Mỹ , theo lịch trình là khoảng cuối tháng 7 . Một buổi tối anh em chúng tôi ngồi hàn huyên ngoài phòng khách . Tình cờ cô Thu em tôi nhắc đến bệnh áp suất cao của mắt cô , glucoma . Trong họ hàng nhà tôi chẳng có ai bị bệnh này , mà không hiểu sao chỉ có cô em út mắc chứng này . Mấy đứa con tôi giống hệt như tôi , đứa nào cũng đeo kiếng dày cộm . Bây giờ mắt tôi nhìn một vật nó cứ nhòa nhòa hẵn đi .

Cô em tôi đề nghị :
- Gần nhà mình ở trên đường Nguyễn Trọng Tuyển có ông thầy thuốc chữa hay lắm .

Tôi cứ nghĩ là một thầy lang nào đó đã từng khám tai cho tôi , và nói chắc cú như bắp là tai bị thế này thế nọ .

- Hay như thầy Hư Trúc ở Linh Thứu Sơn không ?

Cô em tôi mở to mắt nhìn tôi .
- Nói giỡn chơi với cô thôi . Hư Trúc là nhân vật hư cấu trong truyện Lục Mạch Thần Kiếm của Kim Dung . Thầy này học được cách chữa bệnh trên núi Thiên Sơn , rồi tự mổ mắt ráp mắt cho cô A Tử . Ổng tên là gì vậy ?
- Nguyễn Thành Nam . Bác sĩ tây y đàng hoàng a .

Tưởng là ai , chứ ông Nam này tôi có nghe vài người ở khu nhà tôi nhắc đến . Bà chủ tiệm cho mướn phim Hồng Kông khoe với tôi là mắt bả được bác sĩ Nam mổ , con mắt trái còn sáng hơn con mắt phải mổ tại Mỹ .

Ở Mỹ giá biểu để giẩi phẫu hai con mắt cận bị cườm khoảng chừng mười ngàn Mỹ kim . Dạo đó nếu trừ đi phần khấu trừ tôi phải trả thêm khoảng 3400 dô . Đến khi hãng cho laid off không còn bảo hiểm nữa nên không biết tính làm sao .

- Ở đây bên Việt Nam người ta mổ hà rằm . Ổng làm mau lắm , còn nhanh hơn gà đẻ trứng nữa .

Cô em tôi ví von sao hay vậy , chuyện giải phẫu mắt với chuyện gà đẻ khác nhau nhiều lắm . Con cháu tôi T. , bác sĩ mắt ở Mỹ khuyên tôi :" Chú đừng nên về bển mổ mắt vì mổ mắt không khéo dễ bị nhiễm trùng sau khi giải phẩu , có thể bị mù . Tốt nhất chú nên làm bên này . "

Tôi cũng biết nền y khoa tân tiến xứ này , càng có sự chăm sóc hiện đại bao nhiêu thì cái hầu bao của bệnh nhân càng vơi bớt đi . Có rất nhiều người Mỹ chưa qua khỏi cơn bệnh mà đã phải khai phá sản . Hổng biết là "chapter " 3 hay 7 hoặc 11 đây .

Tôi đưa mắt nhìn bà nhà tôi tỏ ý dò hỏi . Bà nhà tôi lo lắm . Miệng cứ lô bô là tôi chẳng làm việc gì nên hồn , nhưng nghe tôi tỏ ý đi mổ cườm mắt là bà nhà tôi khuyên can : " Thôi ông ơi ! Chẳng may mà ông bị lòa cả hai mắt như ông nội thằng Huy , thì khốn khổ (cho tui )! "

Vâng , trời sinh ra con người quí nhất đôi mắt . Ai thì tôi không biết , chứ coi gương ông cụ bố tôi thì biết .

Cô em còn dẫn chứng ra vài người nữa khiến tôi yên tâm . Sáng 7 giờ tôi lội bộ tới phòng khám bệnh . Từ nhà cô em tôi tới đây chỉ chừng dăm bảy phút . Buổi sáng từng dòng người ngồi trên xe gắn máy , xe đạp ồ ạt tiến ra đường .

Sau khi tôi khai bệnh sơ sài với cô y tá và được cấp một cuốn sổ bệnh lý màu xanh dương . Qua cách ăn mặc sơ sài của tôi , có lẽ cô ta coi tôi như mọi người dân bình thường tới khám mắt . Bên Mỹ mà vô phòng khám của bất kỳ y sĩ bác sĩ nào , Tây cũng như Ta , đều ghi rõ ràng đầy đủ tên họ , địa chỉ , việc làm cũng như là số an sinh xã hội . Bên Việt Nam thì chưa , nếu mà có thì không biết lấy con số nào mà ghi , có lẽ bịa ra một con số đề nào chăng .

- Ông vô kia ngồi chờ bác sĩ Nam .

Phòng khám bệnh này ngày xưa có lẽ là một căn nhà bình dân ở thôi . Dù có sửa sang nó vẫn không thể nào giống như một phòng khám bên Mỹ . Nội nhìn cái tấm bảng quảng cáo to tổ chảng treo lửng lơ trên cửa tiệm thì biết . Mặt bằng cửa hiệu dài bao nhiêu thì tấm biển hiệu dài bấy nhiêu . Nhìn một khu phố giăng giăng những biển hiệu cửa tiệm , Mì Ký Hưng Long , Nhà may Long Hội , Cửa Hàng Việt Tiến , khách nước ngoài có lẽ phải hoa mắt lên . Nhưng về đây hơn một tháng cũng đã quen dần , không như bên Mỹ các văn phòng bác sĩ tấm biển treo bé con con chừng vài gang tay . Không phải các ông bà ấy không biết kéo cho to ra , nhưng vì luật lệ thành phố , city code không cho phép .

Cùng ngồi trong khám , tôi nhìn thấy chừng đâu chừng chục người , đàn ông đàn bà đủ cỡ. Một cậu khá trẻ , hỏi ra mới 41 tuổi đã bị cườm . Trước giờ tôi nghĩ chắc hơn 50 tuổi mới bị thôi , hoá ra bệnh mờ mắt chẳng tránh một ai . Hầu như người Việt Nam bị khá nhiều . Dân mình ít có ai chịu đeo kiếng râm hay là kính mát để ngăn cản tia cực tím của mặt trời . Khi xưa chúng tôi thường hay chơi banh ngoài trời , mắt hay thỉnh thoảng nhìn vào mặt trời chói chan . Người có mắt màu xanh lơ như người Âu Mỹ thì ít bị cườm mắt hơn người có mắt màu nâu . Khi các tia tử ngoại này rọi vào mắt , thủy tinh thể sẽ biến dạng , trở thành đục , nhìn sâu vào trong mắt hiện ra một làn mờ đục  . Nó trong đục như mây nên có tên là cataract , ta gọi là cườm vì nó màu trắng đục như cườm .

Bác sĩ Nam dáng dong dỏng cao , có lẽ hơi tôi một chục tuổi . Sau khi khám mắt tôi xong , bác sĩ Nam gật gật đầu :
- Ông bị cườm rồi . Ông cầm hồ sơ này tới bệnh viện Phú Nhuận làm thủ tục rồi tối mai tám giờ mổ mắt trái .

Bệnh nhân ngồi xếp hàng trong phòng trong chừng đâu vài người . Khi tôi đứng dậy là có người khác tiến vào ngồi trước mặt bác sĩ để khám mắt .

Đây mới đúng là có tính chuyên nghiệp của y học thời nay . Xưa kia Hư Trúc tiên sinh trong truyện Lục Mạch Thần Kiếm mổ luôn một lúc hai con mắt cho cô em A Tử . Mổ một con có bị trục trặc gì cũng còn con kia nhìn đỡ . Chơi cả hai mắt , nếu chẳng may bị gì thì thành Kha Trấn Ác mất .

Bệnh viện Phú Nhuận nằm ngay ngả ba Nguyễn Trọng Tuyển và đường Hoàng văn Thụ (đường Công Lý cũ ) . Xe gắn máy được gởi xe bên trong và tất nhiên phải trả tiền . Tôi bước vào , hỏi thăm nơi mổ mắt là chỗ nào .

Tiệc cưới

Trên sân khấu ông M.C giới thiệu một bài ca do khách giới thiệu :
- Sau đây là bản Cốc Rượu Mừng do chị Chảnh Chọe trình bày . Xin quí vị cho ca sĩ một tràng vỗ tay .

Nhìn thấy gương mặt quan khách ngỡ ngàng , ông MC giải thích :
- Dạ thưa quí quan khách , theo tập tục cưới hỏi , người Việt chúng ta hay tránh những chữ xa cách , ly biệt , tách biệt , nên tui tạm thay Ly Rượu Mừng bằng Cốc Rượu Mừng . 

Đằng sau bàn của chúng tôi  bà con hai họ vẫn còn đang đi chào bàn . Chú rể trong hơi men rượu tình nồng :

- Mời mời ! cạn ly , cạn ly , hổng có cạn cốc kiếc gì ráo chọi . Dzô !

Này giờ tôi nhìn chai rượu Remi Martel vẫn còn nằm nguyên chai trên bàn , tôi ngạc nhiên hỏi bác Voi :
- Ủa , dạo này bác kiêng rượu bia rồi à .

Bác Voi tay cầm ly nước trà , nhỉnh mắt lên :
- Bác Cò hay nhỉ , bác có thấy tôi uống bia rượu bao giờ ?

Tôi ngạc nhiên , không nhẽ mình già rồi chăng , lẩm cẩm rồi sao . Năm kia có dạo anh em trên DT gặp mặt , bác ta còn mở chai Tequila vàng nghệ  mời anh em mà , hôm đó bác  còn  lẫy Kiều đi bán cháo ở chợ Đồng Xuân  . Tôi nhìn tách trà còn vương khói nghi ngút :
- Vậy thì mời bác cạn chung trà , trà này không đặc biệt , mà là đặc sắc phải không bác ?

Ngồi cách tôi hai ba người là vợ chồng người bạn mới quen trong xứ đạo .
- Chị Bảo Thái không dùng cơm chiên à ?

Chị ta lắc đầu :
- Tui no rồi , mà tui nói thiệt với anh , tui không thích  cái tên Bảo Thái này . Anh còn nhớ chuyện ông Trạng Quỳnh ngày xưa không nhỉ . Hồi bé mình đọc truyện , tưởng là chỉ có trong cổ tích dân gian , nào dè đến khi lấy chồng, gặp ông này đây . Tên gì lại không đặt , đặt ngay tên Bảo Thái .

Ông chồng nghe vợ phàn nàn , chỉ ngồi tủm tỉm cười .
- Đã vậy hết đâu , ảnh họ Mai . Khi qua Mỹ mình phải đổi họ thành Mai . Ông già bà già tui đặt tên tui là Nguyễn thị Đẹp , nên khi đổi họ thành ra Mai Đẹp . Nghe có bực không chớ , bây giờ không đẹp sao , phải mai mới đẹp .

Chị ta làm tôi nhớ đến một câu đố của người xưa , nói về mai .

Hôm nay mưa mai ướt
Ngày mai mưa mai ướt

Câu đố này tả cây mai , hôm nay nắng thì mai khô , mưa thì nó ướt . Chỉ có vậy thôi .

Khi mâm tráng miệng trên có cắt đầy những miếng trái cam vàng ửng là tôi biết tiệc đã đến giờ tan . Tôi vẫy tay chào vài vị khách còn ngồi lại trên bàn .

Bên ngoài nhà hàng Thanh  Thanh , bác Voi cùng người bạn bên Úc mới qua Mỹ chơi được vài tuần đang đứng hút thuốc lá .

- Xin lỗi anh bạn , trong đó nãy ồn quá không nghe rõ tên anh . Cho biết quí danh được không ?
- Dạ , tôi tên Hùng .
- Chào anh Hùng , anh thấy đời sống bên Mỹ này ra sao sau vài tuần ở đây ?

Ông Hùng ngẫm nghĩ một lát , rồi nói :
- Nói thật với anh , nước Mỹ có vẻ xô bồ quá .

Ông ta dùng chữ xô bồ , khiến tôi liên tưởng đến cuộc sống xa hoa đầy trụy lạc .

- Ý tôi muốn nói là nước Mỹ có vẻ lúc nào cũng bận bịu . Người ta cứ chạy theo công việc , làm sáng làm đêm .
- Còn bên bển , cuộc sống ra sao ?
- Nhàn lắm , hai vợ chồng tôi đến tuổi này "retire" rồi . Con cái cũng lớn nên chúng tôi không phải lo lắng , còn anh chị thì sao ?

Tôi thở dài :
- Đường còn khá dài , đứa bé út tui năm nay mới học lớp sáu . Còn phải hơn chục năm anh ạ .

Bác Voi xen vào :
- Bác Cò còn đỡ a . Tôi có người bạn tuổi gần bảy mươi còn tòm tem về Việt Nam lấy cô vợ chừng đâu hai mươi . Bảo lãnh sang đây , một hôm ổng bồng con cho nó bú , cô vợ đang nằm xem ti vi  , rồi cãi nhau với vợ gì đó xong không hiểu sao lại tát cho con vợ trẻ một cái . Chắc có lẽ tuổi già sức yếu bồng con , mỏi lưng mỏi gối nên đâm bực .
- Rồi sao nữa ?
- Thế là con vợ gọi ngay cảnh sát còng tay về bót , rồi "bail bond" hết mấy ngàn .
- Thế ông ta có thêm đứa con nào để tay bồng tay dắt không ?

Bác Voi chặc lưỡi :
- Chắc không rồi , lâu quá không thấy ổng gọi phôn . Tôi nghĩ chắc ổng ngủm củ tỏi rồi .

- Còn tiệc cưới ăn uống hôm nay anh Hùng thấy được không ?
- Tuyệt diệu , nhưng thấy bà con ăn uống không khí thế chút nào .Nhất là cái bà chị ngồi xeo xéo với tôi cứ thỉnh thoảng lại giơ bàn tay lên ngắm nghía . Tôi thấy bà ta có hai cái nhẫn hột xoàn to lắm , chắc phải đến hai ly một cái . Không biết có phải là đồ thật không ?

Tôi cười :
- Chắc có lẽ là đồ dỏm . Anh biết mà, bây giờ thiên hạ ra đường ai mà lại đeo thứ thiệt để chúng giựt cho à .

Tôi biết bà Bảo Thái , hai vợ chồng có cả mấy chung cư cho mướn , có cây xăng , tiền bạc chắc rủng rỉnh , nên tôi nghĩ nhẫn hột xoàn của bà ta có lẽ là thật .  Nếu không lại như câu chuyện Xâu Chuỗi Kim Cương của nhà văn Guy de Maupassant của Pháp . Bà là vợ một công chức bình thường người Pháp , đi ăn cưới nhuưng không có nữ trang đeo và chị ta chạy đi mượn một chuỗi đeo cổ bằng kim cương . Lúc ra về chị ta mới sực nhớ không biết chuỗi đó rớt ở đâu . Chị ta hốt hoảng đi tìm khắp nơi  mà không thấy . Để có tiền mua lại chuỗi hột xoàn na ná như thế , chị ta phải từ bỏ cuộc sống tương đối nhàn hạ của vợ một công chức thường . Sau mười năm làm việc vất vả , đủ mọi việc từ đi gánh nước mướn , giặt giũ quần áo cho kẻ khác . Cuối cùng một ngày  chị ta gặp lại người bạn ,  bà này không nhận ra chị ta . Đến khi chị ta tự xưng tên , và nói rõ nguyên nhân đã biến đổi cuộc đời chị thành một bà nhà quê . Bà bạn ôm chầm lấy chị ta , nức nở trong tiếng khóc : " Bạn ơi ! Xâu chuỗi đó chỉ là món hàng giả thôi , nó made in China , chị ơi ! "

Vừa lúc đó hai vợ chồng bạn bước ra ngoài , chị Bảo Thái nũng nịu với chồng :
- Anh à ! Anh có thấy cái nhẫn hột xoàn hai ly tám của em đâu không ?

Anh chồng cười mỉm chi , ôm lấy vai vợ :
- Có lẽ anh trở thành gã nhà quê quá !

2/10/09

Mổ mắt

Bệnh viện Phú Nhuận không có vẻ bề thế hoành tráng như bệnh viện Thống Nhất hay chợ Rẫy , nó có dáng dấp như một trung tâm y khoa nhỏ , như bên Mỹ nó tương đương với một clinic nào đó.  Bệnh viện không có mái che chính giữa . Bốn chung quanh là những phòng khám bệnh hoặc văn phòng hành chánh . Ban công lát gạch ô vuông xam xám ,  trông có vẻ hơi bẩn . Mặc dù nhân công thường hay quét dọn hay lau chùi , nhưng vẫn không thể nào tẩy xóa hết từng vết dơ bụi bậm từ ngoài đường bay tràn vào . 

Tôi gặp một chị độ chừng bốn mươi tuổi trong bộ áo bà bà xanh dương nhạt .

- Chào chị , chị biết chỗ nào để đóng tiền mổ mắt không ?
- Bây giờ đã trưa rồi , chị Mai thu ngân sắp đi ăn  rồi . Thôi chú cứ ngồi ở đây khoảng đâu chừng một hai giờ để chờ chỉ trở lại nhé .

Tôi cám ơn , ngồi đại xuống một cái băng dài dành cho người bệnh , đợi một lát thấy chán tôi  tự nhủ : " Ngồi đợi chi vậy , thiên hạ đi ăn thì mình cũng đi ăn  . " Giờ ăn trưa đến , tôi cảm thấy đói bụng , bèn bước xuống lầu và tìm ra một nơi có bảng đề " căng tin " , trong có kê vài cái bàn .

- Chào bà chủ .

Bà chủ tiệm nở nụ cười , nói với giọng xứ Bắc :
- Không , em "nà" đầy tớ nhân dân thôi , đâu đến phiên em làm chủ . Thế anh muốn ăn món chi , ở đây có  phở , bún bò , cơm sườn ...
- Tui kiêng không ăn thịt , chị có cơm cá quả kho tiêu không ?
- Dạ không . Quả  không mà "nóc" cũng không , thế bác xơi cá hú nhé .
- Cá hú là cá tra phải không chị ?
- Không , cá tra nó ăn cái kia , còn cá hú thì không . Thế bác có muốn ăn không thì bảo ?
- Dạ , cho tui cá nào cũng được .

Ở góc tường treo một máy truyền hình , leo nhéo một giọng ca lanh lảnh : " ... đôi mắt như lửa soi, đốt thiêu quân thù này... (1)

Hình như cái cô ca sĩ trong ti vi đang ví von trêu ghẹo tôi . Mắt tôi đang mờ nhòe , nhìn cảnh vật cứ như nhòa đi mà cô ta cứ " mắt anh như lửa soi hay ngời sáng  " gì đó .

Trước phòng thu ngân tôi thấy vài người bệnh đã ngồi chờ sẵn đó . Cạnh tôi là hai ba phụ nữ nước da khá trắng trẻo . Khi tôi hỏi thăm mà cứ thấy bà này  không trả lời mà lại quay sang một chị khác . Bà này thông dịch hộ :
- Hai bà này người Campuchia , họ không biết nói tiếng Việt . Họ xuống đây đi mổ mắt cườm .
- Chắc hai bà này là Hoa kiều . Trên Nam Vang không có bác sĩ chuyên khoa về mổ mắt hả chị  ?

Chị ta quay sang hỏi hai bà kia , và dịch lại :
- Hồi xưa thì có , nhưng dạo sau này họ mổ bằng mã tấu không hà.

Đang tán dóc bỗng nghe có tiếng gọi tôi .  Tôi bước vào căn phòng thu ngân . Phòng này thật khiêm nhượng , có kích thước 2 x 3 mét vừa đủ cho hai ba người ngồi   .

- Chào chị Mai .
- Sao ông biết tên tui . Phải cái chị hộ lý mập mập như vầy nói với ông không ?

A thì ra cái chị hướng dẫn tôi đi tìm hồi nãy là hộ lý , tức là làm những công việc lặt vặt linh tinh trong cơ quan . Trước đây tôi cứ tưởng hộ lý như là một chị bí thư riêng nào đó của một thủ trưởng cao cấp nào đó .

- Ông đóng bốn trăm đô la .

Chị Mai cầm bốn tờ giấy xanh giơ lên cao soi tới soi lui , xem chừng có phải là tiền giả không .

Tôi cười :
- Tiền thiệt đấy , chỉ trừ khi nào mà chị thấy hình ảnh tôi trên tờ giấy đô la . Đó mới là tiền giả .

Tôi không hiểu sao có cái lệ đóng tiền bằng Mỹ kim mà không bằng tiền ông Hồ .  Bây giờ có tờ 500 ngàn cũng xinh đẹp ra phết , tính ra giá trị cũng bằng 30 đô Mỹ .  Tôi nghe đâu đây sẽ in ra tờ một triệu đồng . Không biết cầm vài tờ có thành triệu phú không .

Có lần một người Mỹ trong hãng cầm lấy hai ba tờ giấy bạc Việt Nam khoe với tôi .
- Andy , you xem tờ này là tiền Việt Nam phải không ? You xem nó bằng bao nhiêu đô Mỹ .
- Bằng bao nhiêu đô Mỹ à . Tờ năm ngàn này chỉ hơn 25 xu Mỹ chút ít .

Hắn trợn mắt không tin . Tôi bèn mở một trang mạng , chỉ cho hắn xem : " Đấy you xem , một đô bằng 16000 đồng Việt Nam , tin chưa . Tôi không hiểu tại sao bác Mao vĩ đại nặng non tạ , chỉ gấp đôi bác Hồ nhà mình mà tiền bác Mao lại có giá trị gấp hơn 2000 lần .  Trung Quốc cái gì cũng vĩ đại hơn chăng !

- Xong rồi , mai chú chú trở lại 7 giờ sáng để khám tổng quát .

Đi giải phẫu mắt có vướng mắc chi khám tay chân tim gan phèo phổi . Nghe vậy tôi chẳng buồn cãi lại . Họ làm việc ở bệnh viện lâu năm , đủ  chuyên nghiệp hơn tôi .

Sáng hôm sau tôi lại theo chị hộ lý đi qua một phòng khám khác để thử lượng đường trong máu . Tưởng hiện đại làm sao , chớ cái máy thử đường , bên Mỹ nhà tôi cũng có một cái . Máy nhỏ nhắn , nhỏ bằng phân nửa bàn tay tôi, máy này thường biếu không trong các tiệm bách hóa Walgreen , CVS , nhưng muốn xài thì phải cần có que  thử . Một hộp que thử chừng vài chục que , chừng đâu 50 đô . Công việc thử này giản đơn thôi . Dùng kim bấm lên đầu ngón tay , nặn ra chút máu , xong quẹt lên que thử . Thế là tự động máy đếm đo . Dưới 100 là được .

- Xong rồi chú qua bên nội khoa khám  .

Tôi đi ra  ngoài kiếm chị hộ ly . Tìm mãi mới thấy chị đang dọn dẹp một góc nào đó . Đi theo chị rồi lên lầu , té ra phòng khám nội khoa nằm kế bên phòng thu ngân .

Bác sĩ Phong dáng hơi thấp . Nhìn mặt ổng , tôi đoán chừng lối xấp xỉ 40 tuổi .

Vạch mắt tôi ra xem xét , bác sĩ Phong hỏi :
- Anh có bị cao máu ?
- Không
- Mỡ cao ? Không hả ? Đường cao ? Không hả ? Thế là tốt . Tối mai đúng 8 giờ lên đây , bác sĩ Nam mổ cho .
- Thế bác sĩ không giải phẫu à ?
- Không , tôi đang thực tập .

Bên cạnh tường là một bức tranh lập thể , tôi ngắm nghía mãi vẫn chưa đoán là vẽ cái chi .
- Bức tranh này à ! Quí lắm , có một bệnh nhân sau khi mổ mắt biếu tặng . Hôm đó cô Mai mang tấm tranh này vào , nói rằng có người tặng cho tôi  . 

Tôi không dám quyết đoán đó là hình gì , có thể là hình vẽ con mắt hay con sâu gì đó , sợ nói ra bác sĩ Phong giận , dám bỏ luôn ngành chuyên khoa mắt , nên tôi chỉ cười nói không biết .

Chú thích :
1. Bài ca Cùng anh tiến quân trên đường dài của Huy Du và Xuân Sách .

2/10/09

Mổ mắt (tt)

Trên con đường vào chợ Phú Nhuận để vào ngõ nhà cô em tôi , một bà đứng cạnh chiếc xe đạp trên có giỏ bắp luộc miệng rao ơi ới :
- Ngô ngô đây , nóng hổi . Mười ngàn bốn bắp .

Tôi ghé lại , nhìn vào trong cái giỏ .
- Bắp này có dẻo không chị ?

Bà bán bắp trong bộ quần áo bạc màu , đáp :
- Dạ, bắp này sao lại không dẻo . Bác mua thử cho cho chị nhà xơi .

Tôi chỉ vào hàm răng tôi :
- Chị à ! Hôm qua tui mua của chị mười ngàn đến những năm trái bắp . Về nhà tui mới cạp mới có mấy cái . Hai ba cái răng giả tui rớt ra và dính vào trái bắp dẻo của chị . Chị biết không , trái bắp của chị làm tui mất mấy triệu để làm lại .

Bà ta nhìn tôi chưng hửng , chối bai bải :
- Chắc bác lầm rồi . Hôm qua em đâu có bán chỗ này . Thôi bác không mua thì thôi , để cho em bán nốt mấy trái bắp ngô để còn về nấu cơm cho chồng .

Tôi nói đùa với bà ta thôi , chớ thật ra là sáng hôm kia lúc đi ngang qua chợ hàng cá tôi trông thấy một cậu đẩy xe bán bánh bao chỉ . Mua về chục cái để khoe với với bà nhà tôi . Cô em tôi nhìn thấy mấy cái bánh bao chỉ , cười tươi :
- Sao anh tìm ra hay vậy . Lâu quá rồi em mới gặp bánh bao chỉ . Em bận buôn bán suốt sáng nên ít khi nào gặp mua loại bánh bao này .

Bánh bao chỉ nhỏ nhắn trắng tinh như bánh dày, nhưng bên trong trộn nhân mứt dừa hay đậu xanh . Bánh thơm phức và ngọt dịu không như cái bánh donut bên Mỹ ngọt ngay . Bánh này mềm dịu nhưng tôi cảm thấy như đang cắn vào một vật cứng . Tôi lấy ra xem , nhìn vào mãi mới nhận ra đó là mấy cái răng giả dính theo . Tôi phân vân tự hỏi cái bánh bao chỉ dẻo quá dính chặt vào răng hay tại vì mấy cái răng làm khéo quá . Bên Mỹ này trồng vài cái răng như vậy , bảo hiểm y tế đã trả tôi nghĩ cũng vài ngàn đô la .
Tôi nhớ đến một câu chuyện vui trên mạng lưới , mà không ngờ lại xảy ra một trường hợp na ná đến cho tôi .

Vào một đêm ba mươi tối đen như mực , trời lại mưa lâm râm . Trên đường vắng xảy ra một tai nạn giao thông giữa hai chiếc xe hơi . Một ông lão chập choạng bước ra mắng mỏ xối xả vào một cậu thanh niên :
- Lái xe cái kiểu gì vậy , móp xe tui mà mà còn làm cái hàm răng giả tui hư hết trơn rồi .

Cậu kia rối rít xin lỗi ông cụ, nhưng ông cụ kia cứ mắng sa sả :
- Cậu biết không , không có răng tui lấy gì mà ăn .
- Thì cụ làm răng giả khác . Hãng bảo hiểm xe sẽ đền bù cho cụ .

Ông cụ gắt :
- Cậu không biết gì hết . Bây giờ mà hẹn bác sĩ cũng vài ngày , rồi khám , rồi đo đạc , thử tới thử lui cũng hết vài tuần . Trong thời gian đó tôi lấy chi ăn uống đây , ăn cháo hả ?

Cậu thanh niên trầm ngâm một lát , hớn hở nói :
- Cụ chờ cháu một chút .

Nói xong cậu chạy ra phía sau cái xe của cậu , mở cái nắp thùng xe và lôi ra một va li màu đen tuyền . Bên trong cái va li đó đầy ắp những bộ răng trắng vàng đủ cỡ .

Cậu ta bước tới nói với ông lão :
- Cụ ơi ! Cụ há miệng ra cho cháu thử . À ! Bộ này không vừa lắm , chắc bộ kia , cũng không vừa . Bộ này , được rồi cụ ạ , khít khao thật là vừa vặn . Cụ nhai tới nhai lui xem sao .

Ông lão gật đầu , giọng nói có vẻ hồ hỡi :
- Có lẽ được rồi cháu .Nhưng mà tui hỏi thiệt với cháu , nhìn mặt cháu thông minh sáng láng , cháu là nha sĩ học ở trường Trung Cấp Y Dược phải không ?

Cậu thanh niên bình thản đáp lại :
- Dạ thưa cụ , cháu chưa hề học ở đó bao giờ . Cháu chỉ là " mortician" thôi .

Tôi không biết ở Việt Nam có cái nghề này không . Ông/Bà mortician chuyên môn hoá trang và sửa soạn "make up" cho người chết . Người quá cố được trang điểm đẹp như vậy để họ hàng khách khứa vào phúng điếu bớt sợ sệt . Bạn muốn biết rõ về nghề này , xin vào trang wikipedia để coi thêm .

Trong góc bếp cô em út tô đang lui cui sửa soạn bữa cơm trưa . Bên cạnh bồn rửa chén là một chồng bát dĩa ngổn ngang trong đó . Thấy vậy tôi định xăn tay áo lên lăn vào giúp .

Cô Thu em tôi ngăn lại :
- Thôi để em , anh chị là khách mà . Mấy khi gia đình anh chị về Việt Nam . Em làm một mình được rồi .

Một khi cũng gần hết hầu bao , nói chi đến mấy khi . Gia đình tôi ở đây đã hơn tháng nên mọi sinh hoạt trong nhà tôi biết khá nhiều . Sau những bữa cơm trưa chiều cô em tôi lại vén tay áo rửa chén và dọn dẹp . Tôi nghĩ các bà mẹ Việt Nam thật giỏi chịu đựng , thương chồng thương con không muốn họ nhúng tay chân làm những công việc thường nhật đó . Đã vậy có vài gia đình , ông chồng về nhà trong dáng điệu say sưa , thượng cẳng tay hạ cẳng chân với vợ nhà mà chả có bà vợ nào dám hó hé . Luật pháp Việt Nam vẫn còn nhiều dễ dãi cho quí ông quá .

Gia đình cô em tôi bốn người cộng với chúng tôi và mấy đứa cháu có đến mười mấy người . Tất cả đều ngồi bệt xuống đất . Cô em tôi khệ nệ mang ra một tô lớn canh chua cá hổ . Bình thường thì cô em hay nấu canh chua cá bông lau , nhưng vì ngày hôm qua chú Tôn đi câu xách về mấy con cá hổ mà chú cứ nhất quyết gọi là cá phi Đài Loan .

Lúc chú Tôn mang cá về , tôi nhìn chúng nó to bằng hai bàn tay , mình dẹp , da trắng nhờn nhợt như cá chim . Hàm răng trắng nhọn và lởm chởm như răng cá mập . Tôi mang máng là hình như đã gặp ở đâu . Đúng rồi cá Piranha , giống cá ăn đủ loại sinh vật nếu lọt vào vùng nước sinh sống của chúng ở Nam Mỹ . Bên Việt Nam gọi là cá hổ , cá cọp gì đó . Không hiểu mấy ông chủ hồ cá ở Hạnh Thông Tây gọi là cá phi Đài Loan , chắc có lẽ gọi vậy cho oai .

Tôi định mang cá ra làm sạch , nhưng ngại làm dơ nhà dơ cửa , bèn xách ra hàng cá . Một chị hàng cá từng quen với chú em đi đời của tôi trông thấy tôi tươi cười :

- Anh mới đi câu về hả ?
- Không , mấy con này là của chú Tôn câu . Chị làm sạch mấy con cá này rồi tui trả tiền công cho chị .

Tôi không mặc cả giá cả với chị ta , Sau khi chị bán cá làm xong , chặt đầu mổ bụng cắt khúc , tôi trả cho chị 30 ngàn . Chị ta cám ơn rối rít . Về sau tôi mới biết sáng chị ta phụ việc bưng tô chén cho hàng bún hàng phở chỉ được trả có 30 ngàn một ngày .

Ngoài canh chua ra , cô em còn chiên thêm mấy khúc cá hổ nữa , nhìn sơ cũng khá bắt mắt , chúng vàng rực quyện với mùi mỡ hành thơm phức .

Ai nấy vừa ăn thử miếng cá đều lắc đầu :
- Eo ơi , cá gì ăn không ngon tí nào hết .

Thịt cá hổ vừa nhạt , lại lắm xương nhỏ . Thử miếng cá hổ chiên , nó cũng dở như nhau . Nhưng không sao , cô em tôi lúc nào cũng có thịt sườn chiên dành riêng cho hai đứa con trai cưng của cổ . Hèn gì tôi về chợ này hơn cả tháng , chả khi nào thấy họ bày bán loại cá này . Loại cá này có lẽ không thích hợp ngon miệng với loài người nhưng là thức ăn khoái khẩu của loài rái cá . Một chú rái cá một ngày có thể xơi tái vài chục con cá loại này .

Buổi chiều hôm đó tôi lại gặp chị bán cá , chị ta mặt sáng lên hỏi tôi :
- Hôm nay anh có đi câu không , nếu có để em làm cá cho .
- Không , nếu có chắc đi câu cá mập quá .

oooooOOOOooo

Chiều hôm sau hai vợ chồng tôi đáp xe lên bệnh viện Phú Nhuận . Dạo này cuối tháng Bảy mưa hay đổ bất chợt . Bầu trời xám đục , mưa lất phất bay . Chúng tôi lên lầu , hỏi thăm và được chỉ cho phòng mổ , nơi đây họ gọi là phòng tiểu giải phẫu . Bên ngoài mưa rớt xuống , rơi những hạt mưa bay hắt vào mặt chúng tôi . Nước mắt rơi hay mưa rơi đây . Bà nhà tôi nắm chặt lấy tay tôi . Tôi cũng biết chuyện này không phải lớn lao gì cho lắm , nhưng giả sử chuyện giải phẫu không thành công , thì tôi thành độc nhãn đại hiệp . Về Mỹ chắc khó có thể trở lại nghề điện tử được . Tôi chỉ biết úp mặt cầu nguyện thôi . Tôi nghĩ bụng mình còn nhát gan hơn cả vợ mình . Tôi từng đi biển , vượt sông nhưng lúc ra đi có đôi có cặp , không bằng người đàn bà vượt cạn mồ côi một mình . Tôi đã từng bình tĩnh đối diện với công an cửa khẩu Tây Ninh lúc vượt biên (chuyến này không thành công ) , từng đối mặt với lính Nam Dương trên giàn khoan , họ lăm le tay súng đòi đuổi chúng tôi , họ cấp lương thực nhưng không cho ở lại . )

Tối nay chỉ có hai người vào mổ mắt cườm . Chúng tôi được mặc một bộ áo màu xanh dương . Chân không được mang giày dép . Một cô y tá cho tôi uống vài viên trụ sinh . Trong phòng tiểu giải phẫu , tôi gặp lại bác sĩ Phong . Ông ta bảo tôi nằm xuống trên một chiếc băng ca , và tiêm thuốc tê vào mí mắt bên trái . Xong chúng tôi ngồi đợi bên ngoài đâu chừng mươi phút .

Tôi được dẫn vào nằm trên một giường giải phẫu . Hai ba ngọn đèn bạch quang sáng rực trên mắt tôi . Lúc này bác sĩ Nam và và bác sĩ phụ tá tới . Họ mang găng tay và bịt mũi miệng .

Tôi chỉ thấy mang máng họ đẩy một cái máy lên trên đầu , và nghe tiếng soẹt soẹt trên con mắt trái tôi . Vì đã chích thuốc tê nên tôi không cảm thấy đau .

Chừng đâu mười phút cuộc tiểu giải phẫu này xong . Sau khi dùng miếng băng tròn bịt mắt trái tôi lại , bác sĩ Nam dặn dò :
- Giải phẫu rất tốt đẹp , anh ngày mai tới khám .

Tôi cám ơn bác sĩ và các vị phụ tá và bước ra ngoài . Lúc này tôi không đeo kiếng , mắt phải tôi cận lên đến gần 10 độ . Bà nhà tôi bước tới dìu tôi xuống đường . Ngoài đường mưa còn rơi lất phất , đèn điện đã lên sáng lờ mờ .

3/10/09

Tái khám

Sáng hôm sau thấy tôi chuẩn bị đi tái khám , bà nhà tôi hỏi han :
- Ông có cần tui dắt đi không ?

Tôi thầm nghĩ giá như tôi đeo kính râm lại có người cầm tay dắt đi từ trong chợ ra đến đầu đường Phan Đình Phùng , chắc cũng được bố thí vài ngàn đồng .
- Không cần bà ơi ! Bà cứ tiếp tục ngủ đi . Tối qua tui thấy bà cứ trằn trọc hoài à .

Trong phòng khám , bác sĩ Nam sau khi xem xét kỹ lưỡng con mắt tôi :
- Mắt tốt lắm , chỉ đo đỏ thôi . Tôi kê toa cho ông mua thuốc về nhà rỏ nhé .
- Bác sĩ ơi ! Mắt tôi sao vẫn không thấy rõ lắm hả bác sĩ ?

- Tôi coi rồi , mắt trái của ông từ 12 độ bây giờ xuống còn 5 độ . Để vài ngày nữa mắt lành hẵn , tôi sẽ làm một cuộc giải phẩu nhỏ thôi . Bây giờ ông cứ yên tâm ra về . Mai sẽ có y sĩ tới tận nhà khám cho .

Lại mổ nữa , tôi ngán nhất là việc mổ đi mổ lại . Tôi bước ra ngoài phòng khám , lòng đầy phân vân . Thứ Sáu tuần sau cả gia đình tôi sẽ trở về Mỹ . Giá như hôm nay con mắt trái của tôi làm tốt thì thứ Ba tuần sau giải phẫu mắt phải kia . Nhưng giờ đây mọi chuyện đều không như ý muốn . Nếu để yên tình trạng này mà về Mỹ . Một mắt 5 độ còn con kia đến 12 độ . Lòng vẫn không biết quyết định ra sao , tôi về hỏi thăm ý kiến mọi người trong gia đình . Cô em tôi khuyên :
- Được dịp làm luôn đi anh . Cho chị và các cháu về trước . Anh cứ ở đây yên tâm dưỡng bệnh .

Thế là tôi đi xe ôm lên đại lộ Nguyễn Huệ vào văn phòng máy bay Eva đổi lại chuyến bay của tôi về Mỹ .

Nhân tiện tôi ghé vào nhà sách ở đường Nguyễn Huệ mua vài cuốn sách Cờ tướng thuận pháo nghịch pháo của Quách Trung Bí .

Nhà sách Fahasa rất khang trang . Sách đủ loại được bày biện trên các kệ sách . Dĩ nhiên những hàng đầu trưng bày sách về triết học Mác Lê Nin hay văn thơ Cách Mạng . Các cô nhân viên trong áo dài màu hồng nhạt xinh xắn đứng rảnh rang nhìn khách ra vào . Thấy tôi cứ mày mò các hàng sách trên kệ , một cô tiến đến gần , niềm nở :
- Chú muốn kiếm sách nào hả chú ? Sách cờ tướng hả chú , chú vào góc kia . Tha hồ chú lựa nhé .

Cuốn sách cờ tướng loại bìa cứng giá đến 100 ngàn , còn loại bìa thường chừng vài chục ngàn . Sách đề giá bao nhiêu , ra tính tiền trả bấy nhiêu . Không tính thuế phụ trội 8 % như thành phố tôi đang ở . Tùy nơi có thể hơn hoặc kém một chút . Nhưng ở Mỹ trong tiệm sách , có vài loại sách còn lại dăm ba cuốn và được bán on sale , có khi đến 75 % . Nhưng bên Việt Nam tôi chưa thấy sách bán khuyến mãi bao giờ .

Vừa khệ nệ khiêng sách vào nhà , bà nhà tôi la hoảng lên :
- Mắt mũi ông như vậy , mà còn đọc sách chi nổi .

Tôi chối bai bải :
- Không , tui sẽ nhờ cháu Vinh đọc sách giùm , rồi tui nhẩm cho thuộc , giống như mình chơi cờ mù vậy .

Bà nhà tôi giận dỗi : " Ông muốn làm gì thì làm .

Tôi quay sang cô em tôi :
- Này cô Thu , cháu Vinh đâu rồi , à nó đây rồi , hai bác cháu mình lên lầu .

Đến chiều hôm đó trên sân thượng nhà , văng vẳng tiếng nói :
- Bác đi trước nhé , Pháo 2 bình 5 .
- Cháu tiếp đây , Pháo 8 bình 5 .

Chừng đâu nửa tiếng cháu Vinh lên tiếng :

- Thôi mình đổi qua chơi cờ khác đi bác . Chơi cờ úp .
- Úp là sao .

Cháu Vinh giảng giải :
- Cờ như bây giờ là cờ mở , mỗi bên mười sáu quân xếp theo đúng vị trí thứ tự . Năm anh chốt thì đứng canh bên bờ sông , sau đó là hai thằng đại pháo và cuối cùng là hàng chiến sĩ xe ngựa . Tướng thì núp trong cung . Còn cờ úp , trừ anh tướng ra , tất cả quân cờ đều úp xuống . Khi vào khai cuộc , hai người chơi đều xoa quân cờ của bên đối thủ , úp quân cờ xuống cũng theo vị trí xe pháo mã . Nhưng hoàn toàn không biết con đó là quân cờ gì . Thoạt tiên như cháu đi tiên , mà cháu nắm con cờ nằm ở vị trí con pháo 2 . mở ra thí dụ là con mã , thì nó phải bước đi theo chân mã , nếu nó là con tượng thì nó sẽ đi hình chéo , có thể băng qua sông chiếu bắt tướng . Có nghĩa là bất cứ con cờ nào đều có thể qua sông để chiếu bí tướng .
- Thế con tướng có chạy qua sông để chém đầu tướng địch như ông Quan Công " Qua năm ải chém sáu tướng " thời nhà Hán không ?
- Cháu hổng biết ổng , nhưng cờ úp thì tướng không qua sông , chỉ lòng vòng trong cung thôi . Cờ chơi cũng vui lắm , bác thử nhé .
- Bác mắt mũi thế nào có biết con nào đâu nằm đâu mà đi . Thôi mình chơi cờ mù đi .
- Hổng được bác ơi ! Má cháu cấm chơi cờ mù ,
- Sao vậy ?
- Má cháu biểu "Kiêng."

16/10/09