Những ngày tháng qua

Bồi dưỡng

Thường sáng sớm khoảng 4 hay 5 giờ , tôi hay dậy sớm lần mò ra quán cà phê cách ngõ nhà cô em tôi chừng mươi thước . Trong chợ Phú Nhuận hầu hết là các cô các bà ra bán buôn , nhưng đặc biệt quán này lại do anh Năm coi sóc . Tôi có hỏi anh ta sao không thấy bà xã anh ta ra phụ bán :

Một bà khách đang ngồi uống cà phê trả lời hộ :
" Vợ nó hả ? Còn đang chổng mông ngủ . Con vợ nó sướng thấy mẹ , vớ phải thằng Năm này sướng quá . Tui chưa thấy đàn ông nào siêng như nó . Ban sáng bán cà phê , đến chiều nó đứng bán hủ tiếu nữa . Ê ! Năm ! Mày làm dữ vậy tiền để đâu cho hết mậy ?

Cậu Năm lẳng lặng chỉ mỉm cười , lấy giẻ lau sơ qua loa cái bàn nhỏ thấp vương vải mấy giọt cà phê .

Chân tôi là chân hay đi , bây giờ phải ở trong nhà để dưỡng mắt . Lúc trước còn đeo kiếng cận còn trông tàm tạm . Bây giờ bỏ kiếng ra , cảnh vật như muốn mờ nhòe .

Bà xã tôi từ trên lầu bước xuống , trông thấy tôi đang nằm dài trên ghế trường kỷ bằng gỗ . Bên Mỹ nhà nào cũng có bộ sa lông nệm , cái dài nhất cũng bằng chiều cao của một người lớn . Nhiều khi nhà không có ai , tôi cứ nằm thoải mái .

Nói đến ghế sa lông bên Mỹ cũng lắm chuyện nhiêu khê . Hồi năm 1990 chúng tôi mướn một căn chung cư một phòng . Phòng khách khá rộng . Người bạn thân của tôi thấy hoàn cảnh gia đình tôi mới xuống Texas lập nghiệp , nhà mướn không có ghế sa lông . Hắn coi trong báo , có người muốn bỏ đi một cái ghế sofa . Hai thằng tôi đi mượn của chị Hai hắn một xe vận tải , khệ nệ vất vả khiêng cái sofa cũ kỹ dài hơn hai thước rưỡi . Tôi còn nhớ cái ghế đó nặng lắm , mà phải vác lên tầng hai chung cư . Đến khi tôi muốn dọn qua một nhà mướn ở vùng khác . Tôi không muốn vác theo cái sofa thượng hạng như vậy , bèn gọi thằng bạn thân lên giúp dùm . Hắn trả lời là không cần , cứ để lại trong căn hộ đó . Mai mốt có nhân viên trong chung cư tới dọn dẹp . Vậy mà mấy tháng sau , tôi nhận được giấy báo đòi nợ 100 đô tiền chuyên chở vất cái sofa ấy đi .Trong khu nhà tôi mướn những năm 1990 , khu đó có Mễ có Lào có người Việt . Bên cạnh nhà tôi mướn là người Mễ . Một hôm ông Mễ xin đâu được một sofa trông khá còn mới , bèn đem đi vất bỏ cái bộ sofa cũ ra ngoài trước cửa nhà . Theo city code của thành phố muốn tháo bỏ những vật dụng cồng kềnh , chỉ được bỏ ra ngoài trong những ngày đầu tháng thôi . Hôm đó là giữa tháng , nên mấy ngày sau cảnh sát gởi giấy phạt bỏ vào thùng thư . Ông Mễ tiếng Anh không rành gì mấy , gởi cái thư đó cho ông Bân chủ nhà . Ông Bân mở thư ra coi , tá hỏa tam tinh , tiền phạt là 800 đô , tội xả rác vật dụng làm mất vẻ đẹp của thành phố . Ông Bân tức lắm , cằn nhằn với ông Mễ thuê nhà :
- Amigo , mày đem vất cái sofa tầm bậy tầm bạ này ra ngoài đường . Ông phải trả tiền phạt .

Ông Mễ phớt lờ :
- Ông là chủ nhà phải trả . Cái ghế sofa này lúc tao mướn nhà đã có sẵn . Ghế này là của ông , ông phải trả .

Tôi không biết ai phải trả tiền phạt này , nhưng ông Bân phải lên toà án xin trát tòa đuổi người mướn đi sau vài tháng không trả bill tiền mướn nhà . Ở Việt Nam tôi nghĩ ít có nhà bày biện sa lông bằng nệm , hầu hết đều bằng gỗ sơn màu nâu bóng lưỡng . Ghế khá chắc chắn , có điều là nó hơi nhỏ , khó nằm thoải mái được . Nhất là nhà của cô em tôi , nằm nghiêng nằm ngữa coi sao được .

- Ông ăn gì chưa ? Chưa à , Ăn phở nhé , bánh cuốn , bún riêu bún bò hủ tiếu ....

Bà nhà tôi nói một hơi tràng giang đại hải các món ăn sáng bán sẵn trong chợ . Ăn riết rồi không biết chọn lựa món nào . Chả bù với bên Mỹ , buổi sáng ra mấy cha con thức dậy phân vân đứng trước tủ lạnh , mở ngăn chứa thức ăn rồi lại quay qua mở cánh cửa bên ngăn đông đá , rồi tần ngần không biết chọn món gì . Sữa tươi ăn với cereal chăng , không được , món này dành riêng cho trẻ nhỏ , chẳng lẽ lại lôi đồ ăn thừa của tối qua ra mà xơi lại . Thôi đành mang "chip Mễ " ra chấm với salsa hay phó mát , hoặc có khi lại mì gói . Nhà cô em út cũng có tủ lạnh , loại nhỏ , nhưng bên trong không chứa thức ăn , toàn là chai với chai nước lạnh .

- Ừ ! Bà mua cho tui một ổ bánh mì không và một miếng chả cá thác lác .

Chả cá thác lác ngoài chợ được cạo miết bằng thìa ,quết lại và đựng trong các chậu nhựa nhỏ . Mấy bà bán múc ra một miếng rồi ịn bèn bẹt nó xuống , cho vào chảo dầu . Mùi chả cá thác lác thêm tí tiêu sọ xay nhuyễn xông lên thơm nức mũi . Giá bán chả cá không rẻ đâu , sáu hay bảy mươi ngàn một kí . Bánh mì không mười ngàn năm sáu ổ . Có một chị bán bánh mì gần hàng phở cô em tôi cứ mỗi lần tôi ra mua , cô ta tính tôi 4000 một ổ . Về sau tôi biết cô ta tính giá đặc biệt với khách "Vịt cừu " như tôi , nên chả bao giờ tôi ghé lại nữa .

(Khách VK bao năm mới gặp , tội gì không chặt đẹp )

- Ông uống cà phê đá hay cà phê sữa . À ! Tui biết ông chẳng khi nào uống cà phê . Sữa đậu nành nhé .

Có lẽ từ lâu tôi không uống cà phê vì thứ này gây nhiều cảm giác khó chịu trong bao tử . Hồi những năm 70 ngày nào cũng hai ba cữ cà phê phin ngồi nhâm nhi ở mấy quán cà phê nhạc mở bành bành ở rạp hát Văn Hoa Đa Kao Tân Định .

Sữa đậu nành của tiệm bán đậu nành gần nhà tôi đã nhạt mà sữa đậu nành bán trong chợ Phú Nhuận còn nhạt hơn . Một ly nhỏ chừng đâu 100 ml , một ngàn đồng . Hình như tôi thấy không có qui định nào để chế biến đậu nành . Cứ như tôi tự làm lấy , một chén cơm đậu nành ngâm nước lã một đêm , xong đem ra cho vào máy xay đậu nành , lọc đi lọc lại ra còn chừng ba lít sữa . Uống rất thơm , đậm đà và quyện thơm mùi sữa béo ngậy .

Bỗng có tiếng xe gắn máy chạy tới đầu ngõ nhà tôi tắt bặt . Không nghe tiếng còi xe bóp inh ỏi như nhà bà Hai bán cơm kế bên . Cửa sắt nhà bà ta lúc nào cũng đóng , mỗi lần họ về từ ông bố , bà vợ đến cậu con trai quen lệ bóp còi tin tin . Mỗi lần như vậy chúng tôi đều phải ngẩng đầu nhìn ra đầu ngõ xem là ai . Chú Tôn em rể tôi nói hoài với họ , nhưng họ như nước đổ lá khoai , nghe qua tai này lọt qua tai kia . Chán rồi nên chú em không nói nữa .

Lần này chắc là khách đặc biệt tới thăm . Tôi biết lúc nãy có một bà gọi điện thoại tới hỏi thăm tôi .

Tôi mở cổng sắt nho nhỏ để bà khách đẩy xe Honda Future vào trong sân trước nhà . Sân này để được chừng hai chiếc xe gắn máy là muốn hết chỗ . Bên này được cái hay là cái xe phải đi theo người , phải cách người không quá mấy mét . Kẻo không ăn trộm khiêng xe đi mất , chủ xe có chạy theo cũng không kịp .

Qua cuộc điện đàm tôi biết bà ta là bác sĩ mắt phụ tá cho bác sĩ Nam .
- Chào bác sĩ , mời vào trong nhà .

Bà bác sĩ ăn mặc rất bình dân như mọi bao công nhân viên chức bình thường . Áo sơ mi trắng , quần tây dài . Nhiệm vụ hằng ngày của bà ta là đi tới từng nhà bệnh nhân đã được giải phẫu qua tay của bác sĩ Nam . Bên Mỹ làm gì có bác sĩ đến tận nhà tái khám cho bệnh nhân . Nếu có chăng thì là những người giàu có dư dả mướn y tá đến tận nhà để chăm sóc hoặc là người sắp sửa đi chầu Chúa , biết không qua được con trăng này , bệnh viện sẽ gởi y tá đến túc trực ngày đêm để chăm sóc bệnh nhân trong những giờ phút cuối cùng .

Bà bác sĩ nở nụ cười tươi như hoa lan :
- Ông đợi có lâu không ? Như thường lệ tôi có bổn phận tái khám cho bệnh nhân . Con mắt ông đến đâu rồi . Bác sĩ đã tái khám cho ông rồi à ! Mắt còn hơi đỏ . Ông nằm xuống cái ghế , để tôi chỉ cách ông rỏ mắt bằng thuốc rửa này . Thuốc viên trăng trắng này ngày 2 lần , thuốc vàng vàng kia ngày 2 lần , thuốc viên con nhộng ngày 3 lần , còn chai thuốc nước ngày rỏ mấy lần cũng được . Nhớ dùng bông gòn thấm như vầy , kẻo không nó chảy ra ướt áo .

Lời bà bác sĩ dặn dò kỹ lưỡng , làm như tôi không bằng đứa trẻ lên mười .

Tôi nói chuyện bâng quơ với bà ta dăm ba câu , biết bà ta nói chuyện khá bình dân , giản dị .
- Chị là bác sĩ mắt , có bao giờ chị tự giải phẫu cho người nào chưa ?
- Chưa , chỉ phụ tá cho bác sĩ Nam thôi , đưa dao đưa kéo thôi .
- Tôi thấy bác sĩ Nam chắc khéo tay lắm nên ngày nào phòng mạch cũng đầy bệnh nhân . Ổng năm nay cũng hơn 65 tuổi rồi phải không chị ?

Bà bác sĩ gật đầu :
- Tay ổng khéo lắm , nhứt là lúc bỏ cái miếng thủy tinh thể vào trong con ngươi . Nó bé như sâu , có bốn càng . Đặt nó xuống là nó xoè bốn chân bám chặt vào . Người làm phẫu thuật mà không khéo cứ gắp ra gắp vô sẽ làm trầy làm tổn thương tròng mắt .

Tôi biết tay bác sĩ Nam , lúc khám mắt tay không bị run . Mắt ổng vẫn còn sáng . Những vị này mà học võ thuật , nhất là học môn ném ám khí theo ông Lục Phỉ Thanh phái Võ Đang , ngồi cách xa bức vách tường dăm năm sáu thước mà ruồi đậu trên vách , ném phi châm nhỏ như kim , mười con dính cả mười vào vách .

Tách nước trà mà bà nhà tôi rót cho khách vẫn còn nguyên . Chúng tôi trao đổi với nhau vài câu chuyện . Bỗng bà nhà tôi lấy tay hất hất tay tôi . Biết ý , tôi móc trong túi ra đếm đâu chừng 50 ngàn .
- Bác sĩ cầm lấy đổ xăng nhé .

Bà ta cầm ngay bỏ vào trong túi và sau đó chào từ giã ra về .

Tôi biết bồi dưỡng như thế là không đúng . Từ ngữ bồi dưỡng ngày nay không còn có ý nghĩa đẹp như ngày xưa . Khi xưa những người làm công tác khoa học hay tiếp xúc với hoá chất , hay vật tư xăng dầu , chúng tôi mỗi tháng được bồi dưỡng được một kí đường cát trắng , nửa kí sữa bột . Mặc dù thứ này dùng để tẩm bổ cho cơ thể , lấy lại những gì mất mát nhưng cuối cùng các thứ bồi dưỡng này chúng tôi đem bán hết để đổi lấy tiền mua mấy thứ khác tiện ích hơn . Tôi nhận thấy mỗi lần biếu một chút ít tiền bồi dưỡng cho bất cứ người nào , chẳng có một ai từ chối , từ chị hộ lý trong bệnh viên , chị thu ngân . Có lẽ chúng tôi đã làm hư hỏng , làm biến đổi cái tính cần kiệm liêm chính vô tư mà hiện nay nhà nước Việt Nam đang hô hào cả nước chống tham nhũng . Có những người buôn bán thức hôm thức khuya như mấy bà trong chợ , các bà đi bưng tô bún dĩa cơm lại không được tí tiền bồi dưỡng . Có những công nhân quét rác trong chợ , mặt mũi lem nhem ngày đêm cận kề với bao mùi hôi thối lại không có tiền bồi dưỡng . Tiền này chỉ để dành cho những người đầy tờ nhân dân thôi , phục vụ cho dân thì dân có bổn phận trà nước lại một tí . Tôi nghĩ cả nước từ trên xuống dưới , bao bộ máy công quyền , hàng dọc cũng như hàng ngang , phải có bồi dưỡng thì mới hoạt động được . Bạn không tin lời tôi nói ư ! Bạn có thể mở các trang lưới điện tử , hay mua báo Công An , Thanh Niên hằng ngày . Ông nọ bà kia bồi dưỡng quá mức bị người ta phanh phui ra hàng đống .

Bồi dưỡng nếu dịch hay chuyển ngữ ra tiếng Anh là có lẽ là chữ " Kickback " là hay nhất .

Cửa hàng tiện lợi

- Có ai đi chợ Maximax không ?
- Là chợ gì vậy ?
- Siêu thị
- Đi thì đi .

Chúng tôi năm người cùng hai mẹ con cô em út tôi từ trong chợ Phú Nhuận lững thững ra đường Hoàng Văn Thụ (Công Lý cũ ) đón một chiếc xe tắc xi bảy chỗ ngồi . Xe chạy ngược về hướng phi trường Tân Sơn Nhất .

Con bé út Linda nhà tôi reo lên , chỉ trỏ vào một bảng tên đường :
- Bố à ! Sao có tên đường gì mà lạ quá vậy , nghe ra ông này thích ăn lắm hả bố ?


Tôi nhìn ra ngoài cửa kiếng , trên ngả tư nhỏ đầy dòng xe qua lại , một bảng đường " Huỳnh văn Bánh " . Con đường này lúc trước là Nguyễn Huỳnh Đức . Có lẽ từ lâu rồi , người dân quen thuộc với những danh nhân "hiện đại và tân thời " , như Nguyễn Văn Bánh , Phan văn Khỏe , Lê Văn Tám mà không biết mấy vị trên có thật trên đời này không .

- Cái đó thì cha mẹ đặt tên cho ổng mà . Ổng có muốn đâu , như ngày xưa bố đặt tên con là Keo ly (Kelly) , má con biểu nghe sao như là giống keo kiệt quá , nên đặt là Linh , Mỹ là Linda .

Đường phố tại ngả tư Bảy Hiền , cổng Phi Long thay đổi rất nhiều . Có đường làm rộng ra , có đường lại bà con buôn bán chen lấn lề đường . Ngày xưa tôi hay đạp xe qua ngả tư này mà giờ đây khó lòng nhận ra cảnh cũ người xưa .

Siêu thị Maximax có lẽ nằm đối diện Thành Nhảy Dù cũ . Nhìn thoáng qua nó có vẻ là một thương xá cỡ trung . Vài chiếc xe tắc xi đậu xe ngay trước cửa siêu thị chờ đón khách .

Qua những cửa hàng bán mỹ phẩm hoặc đồ gia dụng chất đầy những hàng hoá còn mới tinh . Cuối đường là cửa vào siêu thị , có nơi được gọi là cửa hàng tiện lợi . Tiện lợi thì chúng tôi chưa được biết , chỉ biết là chúng tôi phải gởi giỏ , túi xách , bóp đeo và mũ nón . Dĩ nhiên là không lấy lệ phí cho việc gởi này , nếu có chắc hẵn khách vào mua sắm càng ít đi .

Các hàng kệ đầu tiên bắt gặp là giàn chén bát dĩa . Đồ sứ , đồ sành , đồ nhựa đủ mọi loại . Bà nhà tôi lựa vài chục cái chén dĩa nhựa . Cô em tôi thắc mắc :
- Em tưởng bên Mỹ mấy thứ này thiếu gì .

Bà nhà tôi cười đáp lại :
- Biết là không thiếu , nhưng ở đây một cái liễn to như vậy chỉ có chừng một đô là , bên đó phải bốn năm đô . Mấy chén nhỏ giá chót cũng một đô . Chúng nó rớt xuống đất thì không vỡ bể , nhưng cho vào microwave hâm nóng riết nó cũng bị cháy cạnh hết .

Ở Việt Nam hình như tôi thấy ít có nhà nào xài lò vi ba . Có lẽ thực phẩm có sẵn ngoài chợ , ăn bữa nào nấu bữa nấy . Cô em tôi đồ ăn dư thừa buổi tối cô đem đi đổ hết .

Chả bù với nhà tôi bên Mỹ , thức ăn dùng không hết , được bọc lại bằng vải nhựa plastic mỏng , bỏ vào tủ lạnh bảo quản . Có khi như vậy , dọn cơm ra trên bàn bảy tám món . Có món mới nấu , có món đã xào hai ba ngày , có món cá kho thịt kho bốn năm ngày .

Hỏi sao cô em tôi lại phí phạm thức ăn vậy .
- Dư chút đỉnh thì đổ đi , chớ không kiến nhà em từng đàn từng đống kéo đến .

Tủ lạnh nhà thì bé con con , trong chứa toàn là nước lã nước lạnh . Chẳng lẽ mỗi chén thức ăn phải dùng dĩa có chứa nước bên dưới để các chú kiến không bơi qua được .

Tới kệ dao kéo thì ơi thôi đủ loại đủ cỡ . Tôi cầm lấy hai ba con dao bào lên coi . Chắc làm tại Việt Nam , cán gỗ , lưỡi sắt . (Khi mang về Mỹ lấy ra dùng thì không xài được , vì lưỡi dao này chỉ dành cho người thuận tay trái . )

Bà nhà tôi trông thấy tôi bỏ vào xe đẩy hai con dao chặt bản to của Nhật , giá đâu năm đô một con , cằn nhằn :
- Sao ông mua dao gì nhiều vậy !
- Thì lần trước tui ra chợ VN mua con dao chặt , về nhà bà đem chặt rể cây nằm sâu dưới đất gãy cả cán rồi còn chi .

Nói vậy thôi , chớ mà nói mua dao về để mài dao dạy vợ , chắc là chuyện lớn .

Mấy đứa nhỏ nhà tôi cùng con cô em tôi không thích vào chợ , chúng nó kéo nhau vào gian hàng chơi game . Thấy bà nhà tôi và cô em tôi đứng lựa đồ lâu quá , tui đi dạo quanh siêu thị xem còn bán những mặt hàng nào .

Tới quầy bán trái cây hoa quả rau rợ , hầu hết đều như muốn heo héo . Giá bán tương đương với ngoài chợ . Bởi vậy cửa hàng tiện lợi vẫn không được người dân hưởng ứng đông đảo .

Lòng vòng trong các dãy bán đồ ăn một lát tôi đâm chán , bèn đi ra ngoài và ra chỗ lấy lại cái nón lưỡi trai . Tôi bước lên tầng hai siêu thị , nơi bày bán quần áo giày dép . Bỗng nghe tiếng nói của một anh bảo vệ gọi giật lại :
- Ông kia ! Ông vui lòng gởi nón , chỗ đằng kia kìa .

Tôi nghĩ thầm : " Biết vậy cứ để cái mũ quí hóa này nằm ở chỗ giữ dưới lầu cho được việc . Cách làm việc nơi siêu thị này thật hay a . "

Cách bày biện trong gian hàng quần áo thật trang nhã gọn gàng không khác chi với các gian hàng bên Mỹ , Dillard , Macy . Dĩ nhiên quần áo giày dép đủ loại đủ giá tiền . Áo sơ mi Việt Tiến trên dưới 150 ngàn đồng , hiệu Pierre Cardin 500 ngàn đồng một cái áo , vải tốt chất lượng không kém gì các loại áo hàng hiệu Perry , Geoffrey Beene ... Tôi thích thú ngắm nghía nhưng không mua , vì bên Mỹ vào những ngày on sale , khuyến mãi giá một áo sơ mi thật đẹp , vải tốt chỉ có chừng mười Mỹ kim mà thôi .
Giày tennis hiệu Nike , Adidas đắt không kém gì bên Mỹ , loại giày da có đôi đến gần 100 đô . Ở tiệm giày Mạnh Cung gần chợ cũ Phú Nhuận giầy da tốt giá chừng 11 đô . Cách đây mười năm tôi có ghé đây mua một hai đôi xăng đan , đi mãi vẫn chưa đứt quai . Về sau để ngoài cửa mấy con chó hàng xóm chạy qua tha mất một chiếc , đành bỏ đi .

Tay tôi cầm một miếng giấy rác , muốn bỏ vào thùng rác nhưng kiếm mãi chung quanh không thấy . Chợt một anh nhân viên mặc sắc phục siêu thị đi ngang , tôi bước tới hỏi :
- Chỗ này có thùng bỏ rác không anh ?

Anh ta mắt nhìn quanh , rồi thản nhiên nói :
- Bác cứ quăng đại xuống đất , đến chiều tối sẽ có người quét dọn .

Tôi cười , không biết nói làm sao , bèn bỏ miếng giấy vào túi quần . Tôi đứng ngay ngoài cửa siêu thị để chờ bà nhà tôi và cô em tôi . Đứng mãi mỏi cả chân , nhìn quanh nơi đây không có chiếc ghế hay băng ghế để khách nghỉ chân .

Không biết bao lâu , chợt thấy bà nhà tôi và cô em tôi hai tay khệ nệ xách mang hai giỏ có vẻ nằng nặng . Tôi bước tới gần , xách phụ :
- Sao bà biểu không mua gì hết mà ?

Bà nhà tôi nguýt nhìn tôi :
- Thì toàn là dao của ông không ?

Mặc dù cửa hàng tiện lợi có trên 2000 , đa số tập trung ở hai thành phố lớn Sài Gòn và Hà Nội , nhưng cư dân vẫn cảm thấy không tiện lợi đi việc mua sắm . Giá cả có thể mắc mỏ hơn , không thể điều đình thương lượng được , nghĩa là kỳ kèo mặc cả tại các chợ búa . Một bà cán bộ cô thư ký đến một chị dân thường đều có thể trả giá , thêm bớt một vài ngàn cho một bó rau muống , bầu bí mà không phải e ngại thẹn thùng . Họ có thể rảo bước chân đến chợ chừng vài mươi phút , bước vào chợ thoải mái , còn muốn như đến các cửa hàng tiện lợi có lẽ phải đi tắc xi hay xe gắn máy và còn phải trả tiền gởi xe ở nơi đây . Họ có thể đi chợ sáng sớm vào lúc hừng đông , để mua được những con cá rô cá sặc tươi rói đang nhảy tưng tưng trong cá rổ đựng cá , được trả giá được mặc cả với các bà bán hàng từng bó rau đau rau dền tươi xanh . Với những tiếng ồn ào mời mọc của bác hàng thịt , tiếng dao chặt bầm bậm của chị hàng cá , tiếng rao ơi ới của anh hàng xôi ... Ai xôi gấc xôi đậu phọng đây ... Hương thơm nồng nàn của gánh bún mộc , bún riêu , hàng bánh cuốn , hàng phở bò , quán cơm sáng với cá lóc kho tiêu , bì sườn chả . Tất cả đều quyện tròn trong không khí tươi mát , khiến khách đi chợ đều hức lòng muốn thưởng thức , ngồi xuống ngay . " Cho tui tô phở tái chín , nhiều bánh , nhiều thịt , nhiều nước béo nhé ... " , " Chị Hai , ờ cho tôi bát bún riêu . Nhớ thêm ốc nhiều nhiều ... " .

Có nhiều người cho rằng khái niệm Cửa hàng tiện lợi vẫn còn mới mẻ , chưa được rõ ràng . Với những khả năng tài chánh hiện nay , người dân vẫn còn đối mặt với những khó khăn , họ phải chạy từng bữa ăn cho gia đình , bương chải với cuộc sống hàng ngày thì làm sao họ có thể thong dong thoải mái vào mua sắm trong các cửa hàng tiện lợi này .

1/11/2009

Về Mỹ

Anh tài xế tắc xi ViNa Sun chất vài va li vào cốp xe xong và hỏi chúng tôi :
- Ông bà vào cổng nước ngoài hay quốc nội . Nước ngoài hả ? Ô kê .

Anh tài xế dùng chữ Ô Kê vô tội vạ . Có lẽ biết chúng tôi là người nước ngoài về nên ông ta mới vậy . Còn nếu như gặp cán bộ đi công cán thì sao , có thể anh ta nghiêm trang mời : "Mời các đồng chí " nên " xe  .

Xe đang đi chầm chậm ngay ngả ba đường tại phi trường Tân Sơn Nhất . Đường vào cổng đi trong nước phải quẹo trái . Đường đi nước ngoài , hai ba tuyến nhập lại một . Anh tài xế trẻ này nhanh nhẹn bóp còi inh ỏi , tiến xe lên , len lỏi chen vào được trong hàng xe hơi .

Chúng tôi ngồi trong xe , lắc đầu mở to mắt ra nhìn .
- Ở đây sao các bác tài không nhường nhịn nhau , chậm đi một chút có sao đâu ! Len lấn kiểu này dễ xảy ra tai nạn lắm .

Anh tài xế đáp :

- Chạy như hai bác chắc đến tối cũng chưa vào được cổng ngoài . Hai bác và các em cứ yên tâm ngồi , thế nào cũng vào cổng đúng giờ mà .

Phi trường Tân Sơn Nhất cửa đi nước ngoài bao giờ cũng đầy người , kẻ đón người đưa . Có người sụt sùi tiễn người thân , có kẻ vui mừng sung sướng . Hôm nay chính tôi lại đưa tiễn bà nhà tôi và mấy đứa con về Mỹ .

Bà nhà tôi dặn dò :
- Mắt mũi ông như vậy , nhớ lúc về đừng mua sắm gì hết .
- Sao vậy ?
- Thì vai xách nách mang nặng hại cho con mắt lắm .
- Ừ . Thôi đưa tui mấy cái sổ thông hành . Đó ! Mấy cô ở quầy soát vé ra làm việc rồi . Bà với mấy đứa nhỏ đứng đây để tui đưa vé cho họ .

Khi đến phiên chúng tôi , cô sóat vé trong đồng phục xanh dương xem qua mấy cuốn sổ passport và coi tới mấy tờ nhập cảnh visa .
- Chú ơi ! Trong bốn cái này có một cái không hợp lệ .
- Không hợp lệ là sao hả cô ?
- Cái ngày tháng của bà nhà ông hết hạn rồi . Hôm nay là ngày 26 tháng 7 mà trên tờ visa ngày hết hạn là 26 tháng 6 .

Chúng tôi đều ngạc nhiên , xin cô ta mấy tờ visa coi lại . Tất cả đều giống nhau , ngày hết hạn ở Việt Nam là 15 tháng 9 , trừ tờ của bà nhà tôi . Mấy tờ visa làm bên Mỹ khi qua bên Thái Lan thì bên Việt Nam tịch thu hết và chúng tôi phải đóng lệ phí 40 đô cho mỗi người làm lại visa khác để nhập cảnh vào Việt Nam .

- Bây giờ chúng tôi phải làm sao ?

Trong đầu tôi thoáng qua một ý nghĩ : " Thủ tục đầu tiên " chăng ?  Đóng thì đóng chẳng lẽ ở lại đây sao .

Cô soát vé giơ tay chỉ :

- Ông bà đi theo con đường đó đó . Ở góc bên phải có trạm công an , ông bà cứ đưa giấy tờ cho họ xem .

Chúng tôi đang lơn tơn đi tìm xem văn phòng trạm công an nằm đâu , chợt nghe tiếng ai gọi giật lại :
- Anh chị đi đâu vậy ?

Chúng tôi quay lại , bắt gặp một anh công an trong quân phục chỉnh tề , nhưng chân lại đi dép nhựa .
- Dạ , có cái tờ visa này của bà nhà tôi lại hết hạn . Tất cả năm người đều từ Thái Lan về , qua cửa khẩu này đóng dấu mà không hiểu sao cái tờ này kỳ cục quá .

Anh công an trẻ tuổi nhìn chúng tôi một lát đoạn chăm chăm vào mớ visa chúng tôi đưa trình , hắng giọng :
- Công an cửa khẩu chúng tôi chẳng bao giờ sai trái cả . Cái này tại cơ quan nào làm sai đấy thôi . Anh chị cứ ngồi ở đây để tôi vào trình thủ trưởng xem sao .

Khoảng chừng đâu 30 phút , anh công an cầm tờ nhập cảnh giao trả cho tôi . Lần này phải nhìn cho kỹ . Trên ngày hết hạn họ xoá đi và đề ngày tháng khác . Bên cạnh đóng một dấu công an hình ngôi sao đỏ .
- Xong rồi , như tôi đã nói . Việc này là do bên Công ty du lịch Saigon Tourist ghi bậy .

Tôi nói lời cám ơn , chẳng buồn cãi lại làm chi , chúng tôi chỉ cần làm đúng thủ tục để còn mau chóng ra chờ máy bay đi về .

Chúng tôi vòng trở lại chỗ soát vé . Nơi đây chỉ còn lại gia đình chúng tôi với mấy cái va li . Tôi đứng đợi xem hành lý có thoát được sự kiểm tra của hải quan không rồi mới trở về .

Năm 2000 tôi có dịp qua bên Bắc Kinh cùng với ba người bạn cùng hãng . Lúc qua trạm kiểm soát công an , chúng tôi trình passport và chỉ mình tôi bị giữ lại và được đưa vào một gian phòng . Tôi hỏi lý do thì anh công an trọ trẹ bằng tiếng Anh : " Mặt ông không giống hình trên sổ hộ chiếu . " Rồi ông công an đó trình sổ thông hành cho một anh công an khác có lẽ là cấp trên của anh ta . Qua lời đối thoại của hai người bằng tiếng Trung Hoa , lâu lâu họ lại chỉ vào hình chụp của sổ passport và quay sang trỏ qua tôi . Hình trên passport tôi không mang kiếng . Nhận định ra thế tôi vội vàng tháo mắt kiếng xuống . Anh công an cấp trên nhìn tôi thật kỹ , cuối cùng vẫy tay cho đi .

Tất cả hành lý của chúng tôi đều được tải chuyền bằng đường băng và qua một máy khám bằng quang tuyến .Thấy tôi đứng lòm nhòm ngoài cửa , một ông trong sắc phục màu cà phê sữa , có lẽ cũng là công an hải quan , bước ra hỏi :
- Phải cái va li của anh không ? Trong này chứa đồ quốc cấm .
- Dạ có gì cấm ạ ?
- Ông không thấy à , đấy tôi lôi ra cho ông xem . Toàn là DVD Karaoke của Paris By Night , Asia .

Tôi đoán chừng đâu một trăm dĩa . Những dĩa này nguyên thủy sản xuất ở Mỹ hay Pháp gì đó , nhưng mấy bản sao này được sao chép tại Việt Nam . Bây giờ châu về hiệp phố cũng không được . Các ổng gọi là cấm thì nó là cấm .

Tôi không muốn mua mấy thứ này về Mỹ , nhưng không hiểu sao cô em tôi quí chúng tôi quá , ra ngoài thương đa Tax mua tặng cho . Theo như tôi biết mỗi đĩa như vậy chừng đâu 15 đến 20 ngàn , có thể là một đô một dĩa .

- Ông bà bây giờ phải đóng phạt ... hai trăm đô .

Bà nhà tôi hơi bực trong lòng , sẵng giọng :
- Thôi bỏ nó đi . Ca ra ca vô . Ông mà ca tui chẳng ngủ nghê gì được hết .

Ông công an hải quan nhìn dáng bà nhà tôi , dịu giọng xuống :
- Thôi được , chỉ phạt nhẹ cảnh cáo thôi . Tám chục đô . Xong rồi , chúc ông bà và các cháu thượng lộ bình an .

Tôi chỉ tiễn đưa vợ con tôi tới trạm công an thôi . Vì qua khỏi trạm này , công an sẽ lấy lại tờ nhập cảnh . Tôi còn ở lại đến cuối tháng Tám mới về . Mấy đứa con vẫy chào bước đi , lòng tôi như thắt lại . Chưa bao giờ phải xa chúng nó dù là vài ngày .

Trên đường ra cổng ngoài phi trường , tôi chợt thấy một ông mặt mày có vẻ bâng khuâng đi cùng hướng với tôi . Nhìn ông ta có vẻ quen quen . Tôi nhíu mày nghĩ ngợi :
- Phải ông Tửng làm ở chợ May Tét không ?

Ông ta ngập ngừng nhìn tôi rồi gật đầu :
- Lúc trước làm ở đó , giờ nghỉ rồi . Ông không biết cái chợ May Tét dẹp tiệm rồi sao ?
- Có nghe qua , hình như lúc trước là chợ May Hảo . Chợ này đang làm ăn được quá , tự nhiên đổi tên thành May Tét ( đúng ra tên chợ là May Teh , nhưng bà con đầu đen , đọc khó quá thành thử gọi là May Tét cho dễ ) . Rốt cuộc chợ te tua , có lẽ không đủ tiền trả tiền sở hụi nên dẹp tiệm )

- Trông anh cũng quen quá , ở Arlington phải hông ?
- Không , tui ở thành phố Fort Worth , thỉnh thoảng đi chợ trên này . À này anh về Việt Nam chơi hả , thăm gia đình ? Ông cụ bà cụ còn khỏe mạnh không ?

Ông Tuấn lắc đầu buồn bã :
- Không , ông bả mất "gồi " .

Ông ta tên là Tuấn , nhưng nghe mấy bà đi chợ quen gọi là anh Tửng , anh ta cũng vui vẻ đáp lại . Tuấn Tứng Tửng gì nghe cũng na ná như nhau . Đồng âm nhưng khá phản nghĩa . Qua giọng nói của ông ta có lẽ là người Hoa sinh sống ở Sóc Trăng Rạch Giá gì đó . Âm rờ hay nói thành gờ .
- Dzậy anh về chơi đi thăm các cảnh quan Việt Nam hả ?

Ông Tuấn lắc đầu :
- Cảnh kiếc có gì mà coi , tui dìa coi mắt vợ .

Câu trả lời của ông ta làm tôi chưng hửng quá . Theo lời bà nhà tôi kể lại . Anh Tửng này lấy cô Muối con bà Lạc Đà . Chồng bà họ Đà con cháu Đà Lôi , cháu chắt gì đó của Thành Cát Tư Hãn , có thời di cư sang Vân Nam lập nghiệp , gặp bà Lạc ở Móng Cái . Sau 75 ông bà này di tản sang Hồng Kông và cuối cùng về thành phố tôi đang ở . Bà ta lấy chồng họ Đà , nên sang đổi thành Đà thị Lạc . Người Mỹ trong hãng bà ta cứ gọi bà ta là Lac Da  , âm nghe na ná như là Lạc Đà . Tôi cũng nghe trước khi lấy cô Muối , ông Tửng này đã có vợ con ở Việt Nam . Và với cô Muối đã có thêm một mặt con . Ông Tửng này có lẽ cũng ngang cỡ tuổi tôi , gần sáu bó rồi mà vẫn còn gân sức để qua cầu . Con người ta qua cầu gió bay một lần cũng đủ , mà ông ta gió kéo qua cầu đến ba bốn lần .
- Coi mắt vợ rồi , sao hôm nay về Mỹ còn quay trở lại . Thương ai nhớ ai quá rồi chăng ?
- Ừ ! Đúng ra giờ này tôi trên đường về Mỹ , nhưng lúc nãy làm xong thủ tục , cân đong hành lý cũng xong "gồi" . Tui nhớ cô vợ nhỏ bé quá , bèn đi ra ngoài cửa tâm sự cho vơi niềm nhớ . Nào dè ngồi mãi coi lại đồng hồ , chạy vội vào thì phi cơ đã bay xa rồi . Đáng lý ra phi trường phải gọi loa mới được chớ.

- Không sao đâu anh Tửng , tuần trước tui ra đổi vé ngày về , cũng gặp một cậu thanh niên lâm vào trường hợp như ông . Thay vì Tiễn anh ra phi trường , ông có thể hát bản Tình Ca Người Ở Lại .

Đột nhiên mắt ông Tửng trở nên mơ màng :
- À há ! Tối qua tụi tui hát Karaoke , em cứ ca bài Ở lại nhé anh .

Và ông ta chợt hát lên khe khẽ :
... Ở lại nhớ cho , trong ta tình còn cơn nắng . Một ngày bên em , nơi ta là nỗi nhớ ngàn năm .

Giọng ông ta thật trầm ấm , nếu ông ta phát âm chuẩn giọng Hà Nội , có lẽ tiếng hát ông ta không thua kém gì ca sĩ Quang Dũng .

Ông Tửng và tôi hai người ở lại , nhưng mang hai tâm sự khác nhau . Một đằng nỗi buồn da diết , mang nỗi nhớ những chiều mưa ngập tràn thương nhớ , còn một đằng dòng sông yên ắng , bỗng dưng một chiều dâng sóng , rồi cuồng điên yêu ai một tình yêu vô vọng .

- Ở lại xót xa
Đừng quên tay còn hơi ấm
Từng giọt yêu thương
Ta nghe "gơi gớt " vào thinh không

Chú thích : Bài ca Ở lại nhé em . Tác giả Diệu Hương .

7/11/2009 

Canh chua so đũa

Tôi có một người bạn quê ở Mỹ Tho  , hắn học về ngành Thực Phẩm ở trường đại học OU tiểu bang Oregon . Năm 1974 trở về VN hắn ta có một ước mơ là làm một luận án " Làm sao biến cỏ thành thực phẩm cho người ".  Những lúc ngồi chung chuyến xe đò về quê vào mỗi chiều thứ Bẩy sau khi tan sở từ trên Khu Kỹ Nghệ Biên Hòa về, hắn tỉ tê với tôi :
- Mày biết cây so đũa trồng dọc hai bên bờ ruộng không ?

Tôi nhìn qua cửa kiếng của chiếc xe đò . Hai cảnh vật bên đường cứ vùn vụt bay ra đằng sau , chỉ nhìn phơn phớt cây so đũa mảnh khảnh với những tàn lá phất phơ theo làn gió .

- Tao nghe nói lá so đũa chỉ dành cho dê xơi . Thân xẻ ra có thể làm vật liệu trồng nấm mèo . Sao mày tính trồng nấm mèo à ?

Sau 75 chúng tôi được lưu dung làm tại một cơ quan đo lường chất lượng . Trong những thời gian đó , lương bổng hàng tháng chỉ vừa đủ sinh sống hàng ngày , nếu không nói là chật vật . Những chuyện ước mơ làm cái này làm cái kia , mà không có vốn cũng chẳng làm được gì .

- Không , tao chỉ thèm tô canh bông so đũa nấu tôm thôi .

Hắn nói luyên thuyên về bông so đũa nấu canh chua , bông so đũa xào tỏi . Từ thuở bé , mẹ tôi nấu canh chua bằng cải dưa chua với cá linh , mỗi lần ăn phải thật cẩn thận vì cá linh xương nhỏ rất nhiều . Nếu không thì lại là canh chua cải dưa chua nấu với thịt bò .  Lúc lập gia đình , bà nhà tôi học đâu nhiều món canh chua độc đáo . Rau muống nấu tôm khô , vắt vài miếng chanh , ớt xay vào . Ăn thật nóng và húp phải nghe sùm sụp mới ngon .  Có khi tôi đi câu cá striper bass về , bà nhà tôi xắt từng khúc cá nấu ngót . Cá bass cắt khúc chiên sơ và cho vào nồi nước sôi . Thêm mắm muối hành tươi và cà chua vào . Ăn với bún hay cơm cũng được . Ngoài ra món canh chua cá bông lau không thể thiếu được trong các bữa cơm . 

Về đây hơn một tháng , tôi đi từ đầu chợ đến cuối chợ , cứ nhìn xem có bà nào cô nào bán bông so đũa không . Nói thật tôi chưa biết mặt mũi nó ra làm sao .  Hỏi thăm mãi cũng thấy họ lắc đầu nói không . Rau muống rau dền , mồng tơi rau đay , ngót đến các loại củ bày bán la liệt . Ngay cả đến bông điên điển trắng xanh nhạt như nụ hoa huệ cũng thỉnh thoảng  đem bán . Bông điên điển xào với tôm sú , ăn ăn hơi nhằng nhặng . Các con tôi ăn thử một lần rồi không thích ăn nữa .

Một buổi sáng sớm tôi ra ngoài quán anh Năm kêu một ly cà phê sữa . Sáng sớm không có ai bán sữa đậu nành , chẳng lẽ tới quán ngưòi ta kêu ly trà nóng . Bình trà ở các quàn được pha thật loãng để khách sau khi nhâm nhi cà phê còn có thể uống tí trà ngồi han huyên tán dóc với nhau .  
 Bên hông quán có lẽ là đôi vợ chồng đang loay hoay nặn bột bánh làm bánh dầu cháu quẩy và bánh tiêu . Miếng bột chỉ bé bằng hai cọng đũa dính vào nhau , vậy mà khi đem bỏ vào chảo chiên , nó phồng to lên , nở ra thành bánh màu vàng bong bóng , thơm mùi dầu đậu phọng . Tôi gọi anh ta mua vài cái bánh và ngồi chấm ăn với cà phê sữa .

 Quán cà phê lúc nào cũng bày biện ra vài cái bàn gỗ thấp lè tè . Ngồi cạnh bàn tôi là một anh thanh niên trạc chừng 40 tuổi . Quần áo  lam lủ có vẻ bân bẩn , tôi nghĩ có lẽ anh ta là dân xốc vác , khuân vác gì đó . Qua vài lời chào hỏi , anh ta tự giới thiệu là Phong , trước từng là công an huyện Cần Giờ . Tôi nghe sơ qua hơi giật mình . Nếu như vào năm 1980, 81 chúng tôi đi vượt biên bằng ghe mà bị anh công an này bắt , thì giờ đây chắc không ngồi cùng bàn với nhau .
- Dzậy anh Phong biết anh Huê công an khu vực này .
- Biết chớ ! Đi nhậu với nhau hoài sao lại không biết . Trước kia anh đi lính phải không ?

Lần này tôi thật tình giật nẩy ngườị  , cái lý lịch trong sáng như gương của tôi hay bất kỳ mọi người dân trong khu phố , mấy anh công an này nắm khá rõ .
- Có , tui đi lính Hải Quân ,  giải ngũ trước 75 .
- Nghe nói anh là người nhái mà .
- Dạ không , thợ lặn .

Vài người ngồi quanh đó , nghe vậy phá lên cười .

Để ông ta hỏi về mình quá không tốt , không chừng lại hạch hỏi quá trình làm việc của tôi bên Mỹ . Hay nhất là tôi thăm dò chuyện ông ta .
- Thế anh còn đi công an không ? Không à !

Tôi thở phào , nhẹ nhõm cả người .

- Vợ chồng tôi ở gần Long An hằng ngày mang rau ở dưới đó mang lên chợ này bán .
- Anh chạy xe Honda hả , làm sao mà chất mấy cái giỏ rau , không sợ nó đổ ra đường à .
- Không , chạy quen rồi , ngay đường trong làng trời mưa lầy lội cũng không sao .
- Từ chỗ anh ở đến đây bao xa ?
- Chừng một tiếng .

Trời tờ mờ chưa ửng sáng , tôi  thấy mấy bà bán rau xách từng cần xế ra , phân từng loại và bó lại từng bó nhỏ . Bầu bí mướp thì cho vào cái thúng rộng miệng . Có lẽ họ phải ra đi từ ba bốn giờ sáng .
- Sao anh chị không kiếm cái chợ nào gần nhà cho đỡ vất vả ?

Ông Phong cười :
- Tại anh không biết , mình trồng rau ở đó , rồi mang ra ngoài chợ gần đó . Giá cả rẻ lắm , ở chợ này bó rau muống tui bán có thể được tám ngàn một bó . Ở dưới đó chỉ bán được nửa giá thôi . Đi xa  một chút nhưng giá được hơn .

Anh Phong công an này , xưa tôi chắc là đã học qua lý thuyết cộng sản , nhưng ra đời lại áp dụng ngay nguyên tắc kinh tế thị trường tự do , nơi nào cần , được giá cao , ta cứ bán .
- Thế chị ngồi bán ở góc chợ nào ?
- Ở ngay ngõ gần lối ra vào nhà cô em út của anh đó .

Uí dào ! Ngay chỗ tôi tạm trú , anh công an cũ này cũng biết . Người Mỹ chắc phải học cách quản ly nhân dân này của Việt Nam . Một năm có vài triệu người nhập cảnh vào đất Mỹ , họ ở lại và làm gì khó có ai biết . Di chuyển từ tiểu bang này sang tiểu bang khác cũng dễ dàng . Ít có cái vụ đang đi đường , công an chận lại xét giấy tờ , chỉ trừ người đó đừng phạm luật lái xe , vượt quá tốc độ vi phạm .

Biết anh Phong là dân trồng trọt , tôi hỏi cách trồng rau ngò gai , chớ bên chỗ tôi ở , cây ngò gai chỉ mọc được vài nhánh trông èo uột chứ không xanh tươi mơn mởn như bên Việt Nam . Ông Phong trả lời với giọng tự tin :
- Dễ lắm ! Ngò gai anh cứ cặm nó xuống đất là nó mọc đầy ra vườn .

Nghe thầy giảng vậy , tôi không biết nói làm sao . Như phải chọn loại đất nào , ủ loại phân nào , cây phải cần nhiệt độ bao nhiêu , ngày tưới nước mấy lần . Cặm thì bà nhà tôi đã cặm bao phen rồi , cũng chỉ te tua vài lá thôi .

- Anh chị mang rau lên đây bán , có khi nào anh thấy bông so đũa không ? Tôi nghe một người bạn quê ở Mỹ Tho khen là ăn ngon lắm , mà tôi tìm khắp cả chợ vẫn không thấy .
- Anh yên chí , mai mốt tôi sẽ xách cho anh một tí . Bông này phải biết làm , rồi nấu với cá bông lau . Không có chỗ nào mà chê hết .

Vài ngày sau tôi đang đi lơn tơn ngoài chợ , bỗng nghe tiếng ai gọi :
- Ông An ơi ! Hôm nay em có bông so đũa cho anh rồi .

Tôi quay lại nhìn . Một bà có dáng dấp như một bà nhà quê trong áo quần đầy những vết đất bùn , tươi cười nhìn tôi và tay bà ta nắm một bọc ni lông bên trong chứa đầy bông trăng trắng .
- Đây là bông so đũa chúng em mới hái chiều qua .

Tôi hỏi giá tiền bao nhiêu , chị ta đáp :
- Có là bao nhiêu , anh cứ cầm lấy . Bịch này chừng ba kí , anh trả em 50 ngàn đồng .

Tính ra hơn hai đô la , cứ gọi là ba đô đi . Vậy quá rẻ so với giá tiền bên Mỹ . Vả lại bên Mỹ làm gì có của quí mà xơi vậy . Tôi cám ơn , xách bịch bông so đũa ra quầy hàng phở của cô em út tôi .
- Cô Thu ơi ! Hôm nay tôi mới mua được bông so đũa . Chiều tối cô rãnh rỗi nấu thử cho tui ăn nhé .

Cô em tôi nhìn bịch rau tôi cầm , xòe đôi mắt :
- Mèn đét ơi ! Nhiêu đây phải ba bốn gia đình mới ăn hết . Nhà em không có ai ăn đâu , anh chỉ mua một dúm nhỏ thôi . Anh mang trả lại cho người ta đi .

Sáng sớm người ta mua bán , ai cũng ngại phải trả lại . Tôi nghĩ mình cũng già cả rồi , với lại mình đã ngõ lời nhờ người ta tìm kiếm giúp . Vài chục ngàn có đáng là bao nhiêu , nhứt là vợ chồng anh công an về miệt vườn leo lên leo xuống hái bông so đũa cho mình . Bà nhà tôi hay kể lại lúc còn bé . Nhà ở Ngả Ba ông Tạ , mỗi lần ông cụ nhậu thịt chó , sai bà nhà tôi ra hàng rau thơm mua cho ông cụ một đồng rau húng . Bà bán rau  thấy con bé quen quen , con bác Hiên mổ lợn bèn bốc cho một nắm đủ loại rau húng , nào húng chũi , húng quế , húng cây . Mang về nhà bà nhà tôi bị ông cụ mắng cho một trận : " Bảo mua húng chó thôi , mang ngay ra trả cho người ta bán . " Lúc còn bé bà nhà tôi đâu biết rau nào là rau nào , bà bán rau đưa nhiêu thì lấy bấy nhiêu . Bà nhà tôi nghĩ bụng : "Sáng sớm mình ra mở hàng , còn mang tí rau ra trả lại chắc bị mắng vào mặt quá . " Thế là bà nhà tôi vất ngay vào giỏ rác bên cạnh chợ . Nhưng hôm nay tôi không đành vất bỏ hoa quả của trời đất ban tặng . Tôi chia ra phân nửa . Một nửa định bụng sẽ chia cho mấy đứa em , phần kia tôi lững thững ra chỗ chị bán rau vợ anh công an .
- Cô em tôi biểu ăn không hết , nay gởi lại cho chị , tôi không lấy lại tiền đâu . Chị muốn bán muốn nấu canh so đũa cho ông xã chị tùy ý .
- Tối qua em đã nấu nguyên nồi canh so đũa , ăn vẫn chưa hết . Thôi để đây em bán dùm anh .

Buổi tối một ngày tháng Tám những cơn mưa hè chợt tràn về , đổ ào ào qua những mái tôn mỏng , kêu lộp bộp trên mái hiên .

Gia đình cô em tôi bốn người , nhưng cậu lớn hay ra công tác ngoài phường nên trong nhà kể cả tôi là bốn , cùng ngồi xung quanh cái bàn gỗ nho nhỏ . Một tô canh chua so đũa nấu tôm , một đĩa cá bống dừa kho , một dĩa thịt sườn heo chiên sả . Buổi chiều tôi đứng nhặt nhạnh cánh hoa so đũa . Bông hơi trắng có vẻ là màu kem va ni , nhìn sơ qua khá giống hoa ngọc lan , nhưng không thơm . Thỉnh thoảng trong nhụy hoa , tôi bắt gặp vài chú chú sâu co rúc ẩn mình .

Đến đây tôi chợt nhớ đến một câu chuyện về loại sâu này . Vào thời Tống bên Trung Hoa , Vương An Thạch làm tể tướng . Tô Đông Pha là còn là một vị quan nhỏ . Khi ông ta đi nhậm chức ở một huyện nho nhỏ ,  nơi đó là thôn quê nằm chênh vênh cạnh đồi núi gập ghềnh . Có một lần ông ta vào một tửu quán , nhìn thấy hai câu thơ đề trên vách tường " Minh nguyệt sơn đấu khiếu . Hoàng khuyển toạ hoa tâm . "

Vốn là nhà thi sĩ và là bác học , Tô Đông Pha ngẫm nghĩ : " Sao thi sĩ nào mà ngô nghê thế . Minh nguyệt sơn đầu chiếu mới đúng , làm gì trăng trên đầu non đầu núi trăng sáng lại hót ca . Câu dưới nghe còn tệ thơn . Con chó lông to bự thế kia lại nằm trong lòng bông hoa . Vô lý ! Phải sửa lại . Rồi Tô Đông Pha vuốt râu , ưng ý gật đầu : " Minh Nguyệt sơn đầu chiếu . Hoàng khuyển tọa hoa âm . ( Trên đầu non trăng vàng lấp lánh chiếu . Dưới bóng hoa , chó vàng lim dim ngủ . ) Thật tuyệt .

Vào một đêm trăng Tô Đông Pha đi tuần quanh thôn xóm , bên triền núi ánh trăng chiếu vằng vặc ông ta nghe tiếng chim hót tiếng vang vọng mãi xa .  Sáng hôm sau ông ta ghé đến nhà một bác nông dân , hỏi bác ta con chim nào đêm qua mà hót í a như vậy .
 Bác nông dân mỉm cười nói : " Tui nghe ông bà kể lại , đó là con chim Minh Nguyệt ở tận miền Vân Nam xa xôi , nhưng cứ đến vào dịp trăng lên nó cứ tu hú tu hú . Thế như ngài có muốn chúng tôi giăng lưới bắt về làm chim quay không ?  . 
Tô Đông Pha lòng chợt nhớ về quê mẹ , lắc đầu nói không . Ông ta nhớ đến món thịt giả cầy mà mẹ ông ta hay nấu cho ăn .
- Tôi nghe ở đây có nhiều con Hoàng lắm hả .

Bác nông dân ngạc nhiên :
- Bẩm thưa quan nhớn , làng mình không hiểu sao không có con nào lông vàng cả , chỉ toàn là con mực với vện không à .
- Bác nói sao , trong thi ca người ta còn ngâm là :
Hoàng khuyển tọa hoa âm . Chó nhiều đến nỗi phải  ra bụi bông mà nằm . " Hoàng khuyển tọa hoa tâm .

Bác nông dân lần này chợt phá lên cười :
" Dạ bẩm quan nhớn , con Hoàng mà bác nói là con sâu có tên là Hoàng Khuyển nho nhỏ hay nằm hay co rúc trong nhụy bông so đũa . Thưa quan , dê nó hay xơi lắm ạ  !

Lần đầu ăn canh chua bông so đũa, hương vị khá độc đáo . Nước canh chua tự nhiên , không cần phải thêm me hoặc vắt chanh miếng vào . Bông so đũa giờ đã thành chất rau , mềm dịu chua chua khó diễn tả bằng lời .

Món này có thể trở thành một món ăn thuần túy trong các bữa ăn gia đình , nhưng đến giờ vẫn chưa được phổ thông trong người dân . Có lẽ họ sợ rằng bông so đũa chỉ để dành cho các cụ dê xơi chăng .

Có công mài sắt có ngày nên kim

Ông bà mình có câu Có công mài sắt có ngày nên kim . Lúc còn bé từ thuở mài đũng quần ở nhà trường , tôi thường nghe các thầy cô nói đi nói lại câu tục ngữ này nhiều lần nhưng tôi cũng chẳng chú tâm đến nó nhiều . Bởi vì chẳng ai bỏ công bỏ sức để mài dũa cục sắt thành cây kim bé xíu . Kim may kim khâu nhìn chúng nhan nhản đâu cũng có , nhất là mấy cây kim cúc ghim sẵn trong cái áo may sẵn ở các cửa hàng , cần chi phải đi mài dũa tạo thành cây kim như vậy .

Tôi vào hãng ADI này làm cũng gần được cả năm , công việc chính là "modify " mấy cái dụng cụ điện hay đồng đồ điện tử của các loại máy bay trực thăng . Trong số này thường chế tạo tại Mỹ nhưng có một loại đồng hồ đo xăng dầu lại sản xuất của Pháp . Trên mặt đồng  hồ này có một cái nút bấm Reset được vặn chặt bằng một con tán bằng sắt hình lục giác có bề ngang chừng sáu ly , đường kính trong bốn ly . Đôi khi các loại đồng hồ gởi vào trong hãng tôi làm lại thiếu mất con tán ốc này , có thể là do chuyên viên tháo ráp của máy hãng máy bay khi  tháo mở đã làm rớt ra ngoài , rớt xuống một cái khe máy nào chăng . Mấy cái nút này , linh kiện phụ tùng ở Mỹ không phải là không có , nhưng con tán ốc lại theo kích thước đo đạc bằng đơn vị đo lường theo nước Anh . Nó lôi thôi vô cùng , này nhé một dặm Anh bằng một ngàn mấy trăm Yard , thước Anh . Một yard bằng ba "Foot " (bộ) , một foot bằng 12 inches (đốt ) , một đốt lại chia ra làm 8 vạch nhỏ . Tôi nhớ là khi dắt bà nhà tôi nạp đơn xin việc vào vài hãng may hay hãng giấy lúc làm bài toán đổi qua đổi lại mấy đơn vị đo lường kiểu Anh Mỹ này , bà nhà tôi bực mình lắm la toáng lên . Bởi thế các con ốc con tán Mỹ không thể nào xiết vào vừa vặn vào con tán của Pháp . Con người còn có thể gượng ép kết hợp hôn nhân của hai màu da khác nhau , Mỹ trắng lấy Mỹ đen hoặc Mỹ vàng hoặc ngược lại , nhưng sắt thép chúng cứng lắm , ép chúng xiết vào là chúng nó gãy ngay .

Không thử được đồ Mỹ thì đành phải đặt hàng mua hàng của chính hãng Intertechnique của Pháp . Người bạn đồng nghiệp sau khi hỏi giá , cho tôi biết một cái nút reset be bé như vậy là gần một ngàn đô Mỹ , trong khi giá cả của một cái nút tương tự như vậy trong sách Mouser chỉ có chừng mười Mỹ kim mà thôi , nhưng con này lại không chui vào cái lổ nhỏ hẹp của đồng hồ đo xăng dầu . Trong hãng ADI này tôi có dư thì giờ , nhàn nhã không biết làm gì bèn lấy một con tán ốc khác , cũng thuộc đơn vị đo lường của Pháp , cùng đường kính trong , nhưng bề dày lại là chín mi li mét . Thế là tôi dùng hai ngón tay kẹp lấy con tán mài trên giấy nhám để chà cho nó mòn đi để cho nó còn đúng sáu ly như mẫu chuẩn ban đầu . Nhưng con tán thì bé , ngón tay tôi to như như chuối sứ , mài tới mài lui mãi cả giờ đồng hồ vẫn chưa suy suyển được bao nhiêu . Lúc này lòng tôi chợt nghĩ đến câu tục ngữ ông bà mình đã dạy : "Có công mài sắt có ngày nên kim ." nên tôi quyết tâm thực hiện bằng được . Theo nghĩa bóng ông bà mình dạy bảo là chịi khó ráng học hành , mai mốt lớn thành công trên đường đời mà . Bạn bè tôi đa số đã thành công , có đứa bác sĩ tiến sĩ , có đứa kỹ sư kỹ siếc riêng tôi vẫn là ông thợ không ra thợ thầy lại không ra thầy , dở dở ương ương bây giờ ngồi đây mài sắt . Được một cái là bây giờ hiện đại lắm , ở nhà tôi thu âm mp3 vào cái USB , truyện hồi ký Thép Đen của nhà văn Đặng Chí Bình vào trong hãng , cho vào máy computer của hãng vừa làm vừa nghe . Nghe đến đoạn ông ta ở trong xà lim ngục tối , tả cảnh đêm tối muỗi mòng bay tới chích ông ta tơi bời . Ông ta lại không có thân nhân vào thăm nuôi bèn đánh cắp hay nhặt được một cây đinh dài năm phân và mài trên nền xi măng suốt bao ngày tháng , cuối cùng thành được một cây kim để có thể tạo thành một cái mùng bằng các mảnh vải vụn mà ông ta lén lượm lặt được trong nhà xí .

Giọng đọc của ông Trần Bỉnh Nam thật ấm , trầm buồn , qua những đoạn trên không khỏi làm tôi xót xa bồi hồi thương cảm cho người tù xấu số .

Quả thật sau vài giờ vất vả mài  trên mấy tờ giấy nhám , con tán thép đã nhỏ đi khá nhiều , nhưng mấy đầu ngón tay đã trầy trụa rướm máu hồng . Nhưng không sao tôi đã thực hiện được lời cổ nhận dạy : Có công mài sắt có ngày nên kim .

Bỗng bên tai tôi chợt nghe tiếng cãi vả lớn tiếng của hai người . Họ cãi nhau bằng tiếng Mỹ và nhất là trong lúc hăng say to miệng nên tôi không hiểu họ đang nói gì .  Bỏ cái headphone ra khỏi đầu tôi trông thấy ông xếp da đen người Kenya đang múa tay , giọng to hẵn ra :
"Tao không thích mày , mày vô đây nói vậy là làm sao . Tao năm nay ba mươi mấy tuổi đầu mà mày nói tao hey you guy babies , tao như vậy là bế bi của mày à ? "

Tôi không hiểu đầu đuôi câu chuyện ra làm sao , bỗng thấy ông Mỹ trắng , David cứ sấn tới , giọng to lớn tiếng không kém gì ông Mỹ đen xếp tôi . Thấy vậy đám tech tụi tôi bèn đi tới , kẻ nắm tay người nắm vai lôi hai người ra . Một anh đồng nghiệp tên là Javier sau khi đẩy anh Mỹ trắng ra cái phòng làm việc tech shop của chúng tôi quay sang hỏi tôi :
- Andy , you có nghe được câu chuyện đầu đuôi ra sao không , có nghe được thằng David biểu thằng Philip là bế bi không ?

Ông bà mình có dạy rằng trâu bò húc nhau , ruồi muỗi chết lây . Tụi Mỹ mà có đấm đá nhau , mình người Á Đông nhỏ con chớ có dại gì mà chạy vào can chúng nó . Một quả đấm của chúng nó tuy không bằng Mike Tyson hay Holyfield võ sĩ vô địch quyền Anh hạng nặng , nhưng cũng không thua kém chúng nó là bao nhiêu nên chớ dại gì đâm đầu vào .

Biết thân biết phận tôi cười mỉm :
- You không thấy tao đang nghe nhạc hay sao ?

Hắn thắc mắc hỏi thêm :
- You nghe cái gì vậy ?

Tôi bình thản đáp lại :
- Ồ ! Là bản The Winner take it all của ban nhạc ABBA đó .

5/12/2009

Căn nhà mơ ước

Chú Tôn chồng cô em út vừa chan canh chua bông so đũa vào chén cơm , chợt lên tiếng :
- Sao mình không mở truyền hình coi . Hôm nay họ chiếu Ngôi Nhà Mơ Ước coi cũng được lắm .

Trên kênh HTV vài dòng chữ hiện lên . Tôi tưởng đó là tên một cuốn phim hay một vở kịch nào đó . Nhưng không ... đây là một phim phóng sự về các căn hộ nghèo sống loanh quanh bên các bờ sông rạch . Có cảnh chiếu lên một mái che xiêu vẹo , cả nhà chỉ có một cái chiếu rách vừa dùng để làm chỗ nằm nghỉ ngơi vừa để trải làm chỗ ăn uống . Trong màn hình nhỏ , căn nhà của ông ta có lẽ là cái chòi thì đúng nghĩa hơn . Vách được bao bọc bởi những tấm ni lông bạc màu rách tua tủa , phất phơ theo làn gió .

Qua vài lời giới thiệu và giải thích của cô biên tập viên , căn nhà mơ ước được tài trợ bởi vài công ty X , cơ quan Y nào đó . Họ quyên được một số tiền , và dùng số tiền đó mua một số vật tư xây dựng sơ sài để xây cất một căn nhà nhỏ bé , một ngôi nhà bằng gạch với tường sơn màu xanh dương nhàn nhạt . Chủ nhà mới là ông Nguyễn Như Vân cùng bà vợ và bốn đứa con đứng khép nép một bên .

BTV Lan Hương cầm microphone nhẹ nhàng hỏi :
- Thế anh chị làm gì để sinh sống ?

Người chồng nước mắt ràn rụa :
- Chả dấu với chị , hai vợ chồng đi lượm ve chai , bao ni lông cũ ...

Đến đây ông ta ngập ngừng , nhưng chúng tôi cũng biết vợ chồng ông ta làm nghề gì , đó là nghề đi bới rác .

- Mấy đứa nhỏ có cắp sách đến trường không ?
- Dạ không , tiền em làm còn chưa đủ mua gạo , làm gì có dư để trả tiền học phí , tiền sách vở , quần áo rồi còn có nhiều thứ linh tinh nữa , học kèm ...
- Thế thì các cháu ở nhà làm gì ?
- Thằng lớn trông thằng bé , thằng bé thì coi thằng bé hơn .
- Bây giờ ông bà có được căn nhà mới này , cảm nghĩ ông ra sao ?
- Dạ thưa cô , gia đình chúng em cám ơn lắm . Chúng em không bao giờ nghĩ đến có được một ngôi nhà mơ ước này .

Một ông được giới thiệu là ông chủ tịch xã và vài người trong bộ máy chính quyền . Ông ta cầm một gói quà , rổn rảng cất giọng :
- Thưa quí đồng hương cô bác , đất nước bây giờ vẫn còn nhiều cái khó khăn , còn nhiều cái khắc phục . Nhưng chính quyền xã chúng tôi nhận thấy rằng gia đình anh Nguyễn Như Vân quá thiếu thốn không có khả năng để tạo dựng một mái nhà êm ấm cho gia đình ảnh . Ngay xã chúng ta vẫn còn nhiều mặt để khắc phục , nhưng Ủy Ban Nhân Dân Xã X chúng tôi nhất trí quyên cho gia đình anh Vân một ít để có thể mua sắm vài vật dụng cần thiết trong sự sinh hoạt hằng ngày .

Anh Vân đưa hai tay ra nhận cái phong bì với đôi dòng lệ rưng rưng , và cả gia đình lớn bé cùng cúi đầu cảm tạ .

Chú Tôn với giọng nhỏ nhẹ :
- Anh thấy sao ? Coi cảm động không ?

Tôi quay mặt che dấu những cảm xúc mãnh liệt đang dâng cao trong lòng . Nước mắt tôi như muốn trào ra .

Chương trình Ngôi Nhà Mơ Ước không ít thì nhiều đã đánh động lòng người , đánh động cái lương tâm của những con người còn tình nhân bản , mặc dù xã hội càng ngày càng phân biệt sự giàu nghèo của các tầng lớp nhân dân .

- Chương trình Căn nhà mơ ước có lâu chưa hả chú Tôn ?
- Hình như được mấy năm rồi anh . Để em nhớ lại xem , lúc đó em mới mua xe cho thằng lớn nhà em . Vào cuối năm 2005 thì phải .
- Chương trình này mỗi tuần mỗi chiếu , vậy chỉ có một hộ khẩu có được một ngôi nhà mơ ước phải không ?

Chú em tôi ngập ngừng nói:
- Hình như vậy đó anh .

Tôi tính nhẩm trong bụng , một năm phân phát cho 52 căn hộ . Nước Việt Nam ta hiện nay có chừng 80 triệu dân , đổ đồng một hộ tám người . Chia ra có khoảng 10 triệu căn hộ . Theo như chú thì dân nghèo vào khoảng bao nhiêu nhỉ . Tám mươi bảy mươi hay năm mươi phần trăm . Năm mươi hả ? Cứ gọi là có một triệu căn hộ thật nghèo . Vậy phải mất đến 20 ngàn năm Việt Nam ta mới phân phối hết các Ngôi Nhà Mơ Ước .

Vào những năm 80 , cơ quan chúng tôi có chừng 100 nhân viên . Hàng năm cơ quan được phân phối hai chiếc xe đạp theo giá tiêu chuẩn của xí nghiệp , rẻ hơn rất nhiều so với giá thị trường . Tôi còn nhớ năm ấy , cơ quan nhất trí nhường lại hai chiếc xe đạp ấy cho hai ông cán bộ trưởng phòng . Làm theo sức hưởng theo nhu cầu . Vâng cái nhu cầu đó có lẽ đến năm thứ 50 mới đến phiên tôi được mua được một chiếc . Nhưng sợ đến đó già rồi , chân cẳng rụng rời còn hơi sức đâu mà đạp .

Chú Tôn bùi ngùi nói :
- Anh còn nhớ không, lúc mới giải phóng gia đình tụi em nghe mấy ông nội này họp tổ dân phố rồi kêu gọi mọi người dân đi kinh tế mới .
- Cả gia đình chú đi hả ?
- Không , chia làm hai . Một nửa bám trụ ở lại đây , nửa kia có ông già em , anh Ba, Anh Tư , em và chú Út lên trển .
- Trên đó trồng gì để sống ?
- Ở trển toàn cỏ tranh cỏ gai dày đặc không à . Lúc đó em mới chừng mười tuổi chớ mấy ,đâu biết làm gì . Hễ ba em và hai anh dùng phảng dùng liềm phát cỏ thì em đi gom lại phơi khô .
- Thế ở trển có trồng chuối hay bắp ngô khoai gì không ?
- Dạ không anh . Toàn là khoai mì .

Tôi bật cười , vẫy tay gọi cháu Bi lại :
- Bi à ! Cháu vào Đội Thiếu Nhi có hay hát không ?
- Dạ có .
- Bây giờ bác hát bản này xem có nghe quen quen không .

Dù bây giờ tôi già rồi với giọng khàn khàn vịt đực , nhưng nghe cũng rõ ràng tôi hát khe khẽ :
- Tổ quốc ơi ! Ăn khoai mì mãi mãi . Từ trận thắng hôm nay ta ăn độn dài dài ...

Cháu Vi nét mặt hớn hở vỗ tay :
- Bác hát hay quá . Bản nhạc này nghe quen quen . Bác chế ra à ?

Tôi chối ngay như thể ông Phê rô chối Chúa ba lần :
- Đâu có cháu , mà cháu nói nho nhỏ một chút kẻo công an nghe được thì bác cháu không gặp mặt nhau được .

Chú Tôn nói chen vào :
- Anh đừng lo , bây giờ mấy cái chuyện đó thường lắm . Nhà nào trong xóm này cũng có đầu máy ti vi mở nhạc vàng ủm tỏm lên . Công an nghe quen rồi cũng làm lơ .

Nhưng để phòng bất trắc , tôi dặn dò :
- Nhưng cháu khi họp đội , cháu đừng cái ca khúc tự bêu tự diễu đấy nhá .
- Dạ bác .

Dạo ấy gia đình chúng tôi đã nghe theo lời thuyết phục của ông anh bà con của tôi từ ngoài Bắc vào , khuyên là dù bất cứ trường hợp nào đừng lên vùng kinh tế mới . Anh đơn cử ra nhiều trường hợp của nhiều gia đình ngoài đó cũng đi khai khẩn đất hoang . Dân thị thành có bao giờ quen với việc chân lấm tay bùn , quen với công việc đồng áng . Và họ nghẹn ngào với cuộc sống khổ cực này .

Chú Tôn mơ màng nói tiếp :
- Lúc ấy khổ lắm anh ơi . Ngày ngày ăn khoai mì , lâu lâu má em lên tiếp tế được ít gạo . Nhà cửa ọp ẹp đâu được như vầy , cũng xiêu vẹo như căn nhà ông Vân lúc trước . Lúc đó tụi em chỉ ước muốn có được Căn Nhà Mơ Ước như vầy , mộng mơ mãi có thằng cha nào tới xây đâu . Mắn cuội khíu chọ nên bò về thành phố ở .
- Chú nói cái gì lạ quá , tui không hiểu ?

Cả nhà bật lên những tiếng cười dòn :
- Là muỗi cắn khó chịu đó bác An .

Nói đến muỗi , thật là lạ . Chung quanh ngôi chợ đầu các cống rãnh nhưng từ khi tôi về tạm trú nơi đây , ít thấy nghe chú muỗi nào vo ve bên tai .

- Còn như chú út Hy nhà mình thì sao . Chú thuộc diện bần cố nông mà . Nghề ngỗng thì không , việc làm thì không có .

Chú Tôn cười :
- Ảnh tuy vậy nhưng bên nhà vợ , ông già vợ cắt cho miếng đất nhỏ . Tuy là nhà nền đất , mái lá tranh nhưng nhìn còn có vẻ tươm tất hơn cái chòi của ông Nguyễn Như Vân .

Nhìn những người dân lam lũ đối mặt với cái nghèo , vật lộn với từng bữa cơm manh áo . Gia đình nào cũng dăm năm sáu đứa con , mặt mũi lem luốc ngơ ngơ ngáo ngáo đứng nhìn , lòng tôi không khỏi đau xót . Đã hơn 30 năm đất nước thanh bình , nhưng người dân với lợi tức đồng niên không quá 500 Mỹ kim , vẫn phải đối mặt với những khó khăn chồng chất của tháng ngày khổ cực .

Chú Thích : Bài ca Tình Đất Đỏ Miền Đông của Trần Long Ẩn : " Tổ quốc ơi...ta yêu người mãi mãi... Từ trận thắng hôm nay...ta xây lại bằng mười... Từ trận thắng hôm nay...ta xây lại đẹp hơn... Được hát lại như sau: Tổ quốc ơi...ăn khoai mì ngán quá... Từ Giải Phóng vô đây...ta ăn độn dài dài... Từ Giải Phóng vô đây...ta ăn độn bằng hai...

TS ngày 12/12/2009

Lễ Tạ Ơn

Sau thánh lễ Tạ Ơn vào ngày thứ Năm , Trân đứa cháu gái con cô em thứ năm của tôi gặp chúng tôi ở cuối nhà thờ hớn hở nói :
- Năm nay ăn Lễ Tạ Ơn ở nhà bác hả ?

Tôi chưa kịp trả lời thì bà nhà tôi vội đáp ngay :
- Ở nhà bác có sao đâu , năm nào chẳng vậy . Nhưng mà ...
- Mà cái gì hả bác ?
- Bà nội cháu từ bên Cali qua Texas thăm cháu cả tuần rồi , mà gia đình cháu không làm cơm đãi khách bữa nào . Cháu biết không , người Bắc xét nét từng chút một . Thế nào bà nội cháu cũng trách móc cho mà coi , mẹ chồng qua thăm mà chúng nó không đãi tao một bữa . Cháu với em trai cháu thì không sao , nhưng với má cháu thi` ...

Cháu Trân vừa tốt nghiệp đại học  bên Cali , học về ngành truyền thông và nghệ thuật . Nếu như ở Cali cháu có thể dễ dàng kiếm được việc làm theo đúng khả năng và nghề nghiệp , nhưng bên Texas ngành này lại không nhiều . Cuối cùng cháu tìm được một công việc chụp hình đám cưới cho một tiệm chụp hình nho nhỏ với đồng lương tối thiểu khiêm nhường .

Lan cô em tôi góp ý :
- Hay là em làm món mì xào và hoành thánh nhé . Còn món gà tây nhờ anh An đầu bếp chính nấu dùm .

Thông thường nếu bạn đi làm trong các hãng xưởng Mỹ vào mùa Lễ Tạ Ơn công nhân viên thường được thưởng một trong ba thứ , gà tây sống đã làm sạch , bỏ đông đá , ham thịt nguội hoặc gà tây nguyên con đã ướp khói nướng sẵn . Những lần đầu tiên tôi hay chọn loại thịt heo ham . Nó nặng chừng hai kí , mang về ăn vài miếng là ngán . Có người chỉ cách biến chế thịt nguội này thành nem chua nhưng ăn cũng chẳng ngon lành gì . Những lần sau bà nhà tôi biểu tôi chọn gà tây nguyên con chưa pha chế . Lần này tôi có sẵn trong tay cuốn cẩm nang nấu nướng của bà Triệu thị Chơi nên tôi làm món Gà Tây Hấp Gừng , và cứ thế mỗi năm thay đổi một chút cho mới mẻ , Gà Tây Hấp Cải Bẹ Xanh , Gà Tây Xối Mỡ .

Tôi đang suy nghĩ không biết năm nay làm món Gà Tây hấp giống chi cho ngon thì bà nhà tôi đưa ra ý kiến :
- Thôi ông ơi ! Năm nào cũng xơi món Gà Hấp của ông , ngán tới cổ . Năm nay tui đã đưa cho thằng con trai lớn của mình đó rồi . Nó biểu là gà tây phải đem chiên mới ngon .

Đúng 5 giờ chiều như đã hẹn nhau trước , mọi người tụ tập đầy đủ chỉ trừ cậu con trai tôi và cô bạn gái của nó . Các món ăn đã sẵn sàng bày biện trên cái bàn gỗ hình bầu dục . Mì Canada xào tôm trộn với nấm vua (King mushroom) , . Đĩa khoai tây nghiền nhuyễn bên cạnh là xốt gravy nâu vàng thơm ngát . Nhìn thấy mọi người đang nôn nóng nhập tiệc mà đợi mãi vẫn không thấy thằng con trai tôi tới .

Bà nhà tôi vội gọi điện thoại di động cho nó . Hai mẹ con chuyện trò môt chốc , bỗng thấy bà nhà tôi quay mặt sang nói với mọi người : " Nó biểu ăn trước đi, chừng tiếng nữa nó tới .

Bữa tiệc Tạ Ơn chỉ trông mong vào món Gà Tây là món ăn chính , mà nó biểu cả nhà ăn tiệc trước đi . Thôi đành chờ chúng nó đến .

Mãi hơn sáu giờ nghe tiếng bấm chuông , các em nó vội vàng mở cửa , giúp anh chúng nó khệ nệ khiêng con gà tây vào nhà và đặt ngay ngắn trên bàn ăn .

Thịt gà tây chiên mềm ngọt dịu không nhạt nhách như món gà tây tôi hay làm .
- Gà tây này con ướp gia vị ra sao chỉ cho bố cách làm ?

Huy vội chỉ sang cô bạn nó :
- Bố hỏi nó đó , nị làm cách nào ?

Với giọng nói Việt lơ lớ , Phượng hớn hở nói :
- Bác cho vị ướp con gà , "dồi" thêm hành tỏi , cho hết vào cái kim chích dưới da con gà "lày " . Chừng  đâu một tiếng bác cho hết con gà vào nồi thiệt to . Trước đó bác dùng dầu đậu phọng chiên thiệt sôi há . Chừng đâu nửa tiếng là được . Dọn ra ăn ngon lắm .

Chừng nửa giờ chúng tôi đã ăn xong , thức ăn vẫn còn ê chề đầy trên bàn . Mỗi món ăn chúng tôi chỉ nhấm nháp vài miếng cũng đủ no và thấy ngán . Ăn xong chúng nó bảy tám đứa quây quần ngồi ngay xuống nền nhà mở ra những trang báo quảng cáo của các cửa tiệm on sale , đại hạ giá vào ngày mai , một ngày thứ Sáu Đen mà người Mỹ gọi là the Black Friday .

Ngày Lễ Tạ Ơn chính thức được ấn định vào ngày thứ Năm cuối cùng của tháng 11 . Sau ngày này các cửa hàng cửa tiệm như Fry 's Electronics , Best Buy , Sear , Wal-mart thi nhau đại hạ giá nhiều mặt hàng . Giờ mở cửa tuỳ chỗ có nơi mở từ 6 giờ sáng và chấm dứt vào 11 hay 12 giờ trưa . Số hàng được mua với giá hời như vậy nên dân Mỹ đã phải xếp hàng trước các cửa tiệm vào lúc nửa đêm . Vào những ngày này trời thành phố Fort Worth rất lạnh , nhiệt độ ban đêm thường là vài độ C hay chừng trên dưới 40 độ F .

Hai vợ chồng từ giã mọi người để về nhà và không quên mang theo một mớ thịt gà tây cho hai con chó cưng của con chúng tôi . Trước khi đi ngủ bà nhà tôi dặn đi dặn lại :
- Nhớ nhá , ông có đi đâu thì đi , đừng có gọi tui vào năm sáu giờ sáng .
- Chớ bà không đi mua hàng hạ giá à ?
- Không , giờ đó tui đang ngủ say . Seo siếc gì !

Gần năm giờ rưỡi sáng tôi xách xe chạy qua chợ Walmart , tôi tưởng giờ này chỉ có mấy người . Ai dè nguyên cả cái sân đậu xe rộng thênh thang không còn chỗ để đưa xe vào . Tôi nghĩ thầm : " Cả ngàn người vào mua hàng on sale , những thứ mình cần chắc chả còn chi . " Nghĩ như vậy tôi bèn chạy qua bên tiệm Pepboy . Đó là một cửa hàng bán vài vật dụng cho ô tô . Tôi trông thấy chỉ có vài người Mỹ đứng chờ giờ mở cửa . Họ chỉ mặc chiếc áo thun dầy , quần jean trong khi tôi khoác hai ba cái áo len thật dầy .

Đúng sáu giờ cửa hàng mở cửa , chúng tôi thủng thẳng bước vào tìm những món hàng mình cần . Theo như lời yêu cầu của bà nhà tôi là nhà đang cần một cái lều để che cho mấy cây cam quýt khỏi bị băng giá bao phủ vào những ngày mùa đông băng tuyết .
 Trước đó một tuần cái lều bốn chân chúng tôi mua ở chợ trời Mayfield bị gió bão thổi sập gãy cả mấy cái cẳng , dù rằng chân cẳng lều bằng sắt . Tôi cam đoan với các bạn là lều này Made in "Nước Lạ " . Bạn muốn biết "nước lạ" này là ai là nước nào , bạn cứ vào các trang mạng lưới , tìm vào các chữ tàu nước lạ hay vào biển nước ta thì sẽ rõ .

Giá một cái lều để che xe là 180 đô , on sale 150 đô . Khi mang ra xe tôi phải nhờ đến một nhân viên người Mỹ khiêng ra phụ . Cái thùng chứa cái lều đo tôi ước đoán nặng đến 70 kí lô . Đến trưa trời có nắng nên khá ấm áp . Tôi bèn gọi hai cô con gái tôi ra sân sau để dựng ráp cái lều . Lúc mở cái thùng ra , tôi thấy cả trăm cái cọc thép dài ngắn đủ cả . Nào là đinh ốc bù lon , tán , long đền được gói trong những cái bịch ni lông to nhỏ . Ngày xưa còn có cậu con trai lớn nên hay nhờ vả nó . Bây giờ nó có nhà riêng và ở chung với cô bạn nó . Người ta thường hay nói : Không có chó thì bắt mèo xơi, không có trâu cày thì bắt bò thế cũng được . Hai cô gái con tôi cũng khéo lắm , chúng giở tờ giấy chỉ dẫn bằng tiếng Anh , trong đó các loại cọc sắt nào nằm đâu , ở vị trí nào đều có in mực sẵn . Tôi cứ việc dùng mỏ lết xiết mấy con bù long vào . Theo lời hướng dẫn , chúng tôi ráp cái khung sắt nóc lều trước , xong rồi nối thêm mấy cái chân . Cuối cùng tôi phải nhờ cả nhà năm người ra dựng lều . Sau khi  dùng cọc neo sắt giữ chặt mấy cái chân xuống nền đất , bà nhà tôi dùng tay lắc lắc vào sườn lều , rồi khen :
- Chắc thật , đúng là tiền nào của nấy . Nhưng bây giờ trời sắp tối rồi , mọi người vô nhà nghỉ ngơi rồi mai hãy làm tiếp .

Sáng sớm hôm sau tôi ra ngoài sân , đứng nhìn cái sườn lều . Trông nó có vẻ chắc chắn lắm . Loại này dùng để che cả chiếc xe hơi , sao lại không vững chải . Công việc còn lại chỉ là dùng bạt che phủ chung quanh là xong . Cái lều có kích thước 10 X 20 feet , nghĩa là chừng 3,3 X 6,6 mét . Cao hơn hai thước . Tôi vất vả khi trùm tấm vải căng cho toàn thể cái lều . Trời bắt đầu trở gió với những cơn lốc tăng tốc từ từ . Lều bắt đầu kêu lên những tiếng vỗ phành phạch của tấm bạt va chạm vào nhau .

Bà nhà tôi từ trong nhà bước ra ngoài vườn xem xét , nghe thấy tiếng va chạm soàn soạt , lắc đầu :
- Tưởng ông xây cái lều chắc chắn vững vàng làm sao , chớ cái điệu này nó phành phạch cả đêm chẳng những tui không ngủ được mà hàng xóm láng giếng cũng không thể nào chịu được .

A! Thì ra cái lều có vấn đề , không hiểu tại vì nó chế biến khéo hay là tay thợ nhà nghề căng lều quá giỏi của tôi . Tôi đưa ra một sáng kiến :
- Hay là có sẵn cái khung sắt mình chỉ việc mua thêm ván ép đóng chung quanh . Đảm bảo với bà cái lều này không bao giờ khua vang nữa .

Bà nhà tôi đi xung quanh cái lều chứa xe , xem xét hồi lâu rồi nói :
- Cái khung này bằng thép , nó lại tròn . Hổng biết ông có khoan nổi nó hay không , bắt gỗ vào sắt . Tui nghĩ là ông mà sờ vô lợn lành hóa lợn què thôi . Thôi tui đề nghị như thế vầy .
- Thế vầy là thế nào ?
- Thì tháo chúng nó xuống rồi mang đi trả .

Nhìn cái lều vất vả công lao hai ngày trời lắp ráp của mấy cha con chúng tôi . Tôi không nỡ đành lòng , nhưng biết sao . Bây giờ mình tháo nó xuống , hình hài còn nguyên vẹn , hi vọng còn ra lấy lại tiền . Còn như mình hò khoan hò đục thì có lẽ chỉ nhận lấy sự từ chối của cửa hàng mà thôi .

Bạn nào có làm công tác xây dựng mới hiểu được điều này . Xây một cái nhà phải mất nhiều ngày , nhưng khi phá nó đi không tốn thời gian là bao nhiêu . Bởi vậy chỉ hơn hai giờ tôi đã hạ cái lều xuống mặt đất . Lúc xếp những cái thứ linh tinh vào trong cái thùng , tôi nhận ra một điều là cái thùng trở nên quá nhỏ , nhét vô nhét lại vẫn thấy dư vẫn thấy phồng lên một khúc . May thay cô Lan em tôi chạy xe tới nhà tôi chơi , thấy tôi loay hoay với cái thùng chứa lều , bèn góp ý :
- Anh cứ để em , anh vô nhà nghỉ ngơi đi . Chuyện này là chuyện nhỏ .

Chừng đâu một giờ sau , tôi trở ra xem công việc đóng thùng đến đâu rồi và nhận thấy cái bạt lều cọc to cọc bé đã nằm gọn trong cái thùng giấy ca tông .
Tôi ngạc nhiên hỏi :
- Làm cách nào mà cô xếp chúng nó vào hết vậy ?

Cô em tôi cười ngọt ngào :
- Bí mật nghề nghiệp , hổng nói được .

Ngay lúc ấy bà nhà tôi nói xen vào :
- Cô em ông lúc trước chuyên đi lãnh quà ở phi trường Tân Sơn Nhất . Hải quan mở ra kiểm hàng xong mình phải sắp xếp vô cho gọn gàng .
- Chi vậy ?

Cô em tôi cười :
- Để mang đi bán chớ sao .

24/12/09

Sài Gòn những ngày tháng hạ (tt )

Dọc theo kinh Nhiêu Lộc , đoạn đường từ cầu Kiệu đến cầu Công Lý , trong bóng tối lờ mờ của buổi sáng tinh sương vài người đang uốn éo tập thể dục . Khúc đường này người dân gọi là cầu Kè , nếu như được tu bổ hoàn tất người dân có thể tản bộ từ cầu Đa Kao đến tận chợ ông Tạ . Vài cậu thanh niên đang nhâm nhi ly cà phê và điếu thuốc lúc nào cũng gắn liền đôi môi . Ở Hà Nội tôi e dè không dám ngồi xuống một quán chè bên vệ đường , nhưng ở Sài Gòn tôi có thể vào bất cứ quán nước hay tiệm cà phê nào để giải khát . Rất tự nhiên tôi kéo ghế đẩu ngồi sà xuống một cái quán cà phê xập xệ bên ngõ hẻm , mặt tiền hướng ra con kinh nước đen ngòm .
 
Ông chủ quán bước ra tươi cười hỏi tôi dùng chi .
- Anh uống cà phê đen ?
- Không .
- Cà phê sữa ?

Tôi nhìn xung quanh nhìn lên cái kệ kê vài chai nước ngọt .
- Không , cho tui  sữa đậu nành , đừng bỏ đường .

 Anh chủ quán ngập ngừng :
- Ở đây chỉ có sữa đậu nành đóng chai có đường . Sữa không đường trong chợ mới có .
- Cũng được .

Một cậu thanh niên ngồi trên một bàn khác gần tôi quay sang tôi hỏi :
- Mấy hôm trước tui thấy anh hay chạy qua chạy lại khúc đường này , miệng bi bô một hai ba bốn . Hôm nay anh quên tập thể dục rồi sao ?
- Tui ra Hà Nội thấy bà con ngoài đó sáng sớm cũng í a một hai ba bốn , tưởng trong Nam cũng vậy học theo nếp sống văn hóa mới , nào dè bị mấy bà hàng xóm quanh đây chửi ông ổng quá nên tui thôi .

Mấy cậu thanh niên ngồi quanh đó cười ầm lên , lấy tay chỉ vào một ông đang chạy chầm chậm gần đó :
- Không sao đâu , như ông lão kia cứ giả vờ như không biết thế là xong .

Nhìn dáng ông ta tôi nghĩ chắc cũng ngang ngang tuổi tôi . Ông ta chân mang giày ten nít , mặc quần cụt chạy jogging ngang qua quán cà phê chúng tôi ngồi , khoe bộ ngực rắn chắc .
- Nãy giờ tui thấy ông ta chạy cả chục vòng rồi , sao ông ta siêng thế .

Ông chủ quán xen vào :
- Ông ta tui biết mà . Lúc trước uống "gụ " quá bị bệnh gan tưởng sắp đi đời , nào dè ông nghe theo lời khuyên của ai đó bỏ "gụ " tập thể thao hàng ngày . Trước ổng ốm tong ốm teo đâu được như vậy . Sáng nào cũng vậy ổng chạy tới chạy lui cả tiếng đồng hồ .

Tôi quay sang mấy cậu thanh niên miệng đang phì phào điếu thuốc lá :
- Mấy cậu có hay ra đây tập thể hình không ?

Tất cả đều ngoây nguẩy lắc đầu :
- Chưa cần , tụi tui uống cà phê chứ đâu uống "gụ" .

Một cậu khác nhìn xăm xăm vào tôi , lên tiếng :
- Trông anh có vẻ quen quen , ở trong chợ hả ?
- Ờ ! Tui là anh của chú Hồng mài dao trong chợ đó . Nó chết mấy năm rồi  vì bệnh xì ke xì kiếc gì đó . Tui nghe mấy thằng bạn thân của nó Cà Chanh Cà Chiếc cũng theo ông bà ông vải rồi . Mấy cậu quen thân với nó hả ?

Mấy cậu trẻ nhà ta đều lắc đầu :
- Dạ không , nghe tiếng ảnh thôi . Tụi em nghĩ chỉ có mấy bà mấy cô hàng cá hàng thịt biết nhiều về ảnh thôi . Em nghe ảnh mài dao sắc bén lắm nên ngại không dám tới gần ảnh . Tụi em  chỉ biết "Kính nhi viễn chi "  .

Tôi nghe lòng tôi như thắt lại . Biết em mình sa vào vòng chích choát , hết khuyên răn dọa nạt rồi đến công an bắt đi trại giáo huấn cai nghiện bao lần nhưng chứng nào tật nấy về đến nhà vài ngày lại theo chúng bạn bè chích chiếc lại . Có lần tôi bắt gặp nó ngồi dưới bếp có ngọn than hồng , trên có một cái muỗng sắt chứa một chất dung dịch gì đen đen sánh đặc như màu cà phê . Chú em tôi dùng kim hút chất nước đó vào và đưa cánh tay bơm vào . Dáng ra vẻ rành nghề hơn những ông y tá đi chích trong xóm tôi .


Hòa tên một cậu thanh niên thân mật hỏi tôi :
- Vậy té ra anh bên Mỹ về ? Về lâu chưa ? Hơn tháng hả ? Bên bển anh làm nghề gì ?

Tôi mới trả lời được vài câu , Hòa ôn tồn tiếp tục :
- Em có cô bạn qua bển nói đời sống cơ cực lắm anh , sáng sớm chủ sai đi quét nhà . Khách đến phải làm móng tay rồi cắt móng chân . Có lần cổ cắt phạm đến da tay con mẹ Mỹ đen nó co cẳng đạp cho một cái té lộn phèo ba bốn vòng . Em biểu cổ như em thì em đạp lại thấy mẹ con mẹ đó .

Tôi nghĩ bụng bên Mỹ thợ làm "nail" , móng tay móng chân phản ứng lại , thượng cẳng tay hạ cẳng chân với khách chắc chắn khách sẽ gọi cảnh sát tới bắt ngay . Ngay cả việc dùng lời nói hăm dọa với người khác cũng sẽ bị kết tội . "Tao uýnh thấy mẹ mày hay mày coi chừng tao đó " đều là những ngôn từ có tánh cách đe dọa đến sinh mạng . Nếu bị kết án nhẹ nhất cũng vài năm tù . Bạn là người thường trú chưa có thẻ xanh có thể bị trục xuất về nguyên quán .

Ngồi nghe các cậu thanh niên sống ở quanh quẩn ven chợ ven sông bàn về cuộc sống bên ngoài thế giới tôi có cảm tưởng như các cậu này đã từng đi du lịch nhiều nước , hiểu biết cặn kẽ đời sống bên đó quá nhiều . Tôi nghe chỉ biết gật gù khen , không dám góp ý vào .

- Tui đang thất nghiệp , đang định về bển đổi nghề , không làm điện tử điện tiếc nữa , đổi sang nghề neo . Giờ nghe các cậu bàn ra bàn vô bàn ra chắc tui suy nghĩ lại . Mình bây giờ già rồi mắt mũi lại kém , làm nghề đó lại đụng chạm vào tay chân phái nữ , hổng khéo lại bị vu vào tội sờ mó bậy bạ là chết cha . Theo như các cậu nên đổi qua nghề gì ?

Tôi vừa dứt lời chưa kịp nghe câu đáp lại , bỗng cậu Hòa gọi ơi ới , tay vẫy một chiếc xe ba gác đang ì ạch đạp cách quán cà phê không xa .
- Ê Tí ! Hôm nay có gì bán không mậy ?

Một thanh niên dáng chừng đôi mươi gầy gò ngồi trên xe ba gác tươi cười đáp :
- Chỉ có vài ba cái máy em mới thu lượm chiều qua ở ngả ba Chú Ía .
- Cho tao xem mậy , cái cát xét này coi bộ cũ quá . Giờ hổng ai thèm nghe băng nhạc này nữa đâu , còn cái này là cái gì ? Coi bộ nặng quá , sao mày tha những cái gì trời đất thánh đâm vậy ? Hổng có đầu máy CPU nào mơi mới hay laptop kha khá bán mới ra tiền . Ba thứ này mày bán bao nhiêu ?
- Dạ , ba chục ngàn anh .

Hòa giận dữ phun nước bọt dưới đất :
- Đi chỗ khác chơi , kiếm người khác bán . Mai có gì mới kêu tao .

Tí mặt tiu nghỉu buồn thiu , quây quả leo lên chiếc xe cọc cạch và biến mất vào con đường bên hông con sông nước đen đen .

10/1/2010



Thành phố Cần Thơ

Tôi ngó nhìn cái đồng hồ đeo tay . Hơn bảy giờ rồi , tôi đứng dậy bảo anh chủ quán tính tiền cà phê cho tôi và cho luôn mấy cậu thanh niên ngồi uống cà phê quanh đó .

Thấy vậy Hòa cười tươi nói :
- Mai anh ra uống cà phê nhé để tụi em nghe anh nói chuyện về đời sống bên Mỹ .

Tôi gật đầu mỉm cười và bước về ngõ hẻm trở về trong khu chợ . Ở bên Mỹ coi những cuốn DVD Rainbow hay TT gì đó có chiếu vài cảnh trong nhà hàng hay hàng quán nào đó vài món ăn độc đáo sáng tạo hoặc những tô bún ốc ngào ngạt mùi mỡ hành thơm phức. Tôi ở chợ hơn tháng , sáng sáng không phở của cô em tôi thì ghé sang quán cậu em chồng của cô Thu em tôi , chú Tẻng bán bánh ướt bên kia chợ . Với một dĩa bánh ướt đầy ắp chú ấy tính tiền tôi chỉ có tám ngàn đồng (tính ra tiền đô chưa đến 50 cents) ,  kế bên có bà bán đậu hũ . Đậu hũ hay còn gọi là đậu phụ được bày trên một tấm vám nhỏ và mỏng . Miếng đậu hũ mỏng nhỏ hơn những miếng đậu ở các tiệm tofu bên Mỹ rất nhiều . Giá một miếng bên đây chừng một đô la , còn bên Việt Nam giá tương đối rẻ hai ngàn đồng một miếng . Đôi khi lại ghé sang một chị bán bánh mì gần quán phở cô em tôi . Lần nào cũng vậy cô ta đều tính tôi 4000 đồng một ổ  và cứ thế cô ta cứ nhìn tôi mỉm cười . Về sau tôi mới biết cạnh bà bán đậu hũ bán bánh mì không , giá thường 1500 đồng , loại hai ngàn đặc hơn cầm nặng tay hơn . Từ đó đi ngang quán bánh mì của cô nàng đã bán cho tôi 4000 đồng , tôi nhất quyết không mua nữa . Cô ta chỉ im lặng nhìn tôi có vẻ hờn trách .

Chợ Phú Nhuận ở ngay trong dân cư đa số là người Nam  nên chỉ có một cái gánh bán bún riêu trước cổng nhà thờ Phú Quí , nhưng sáng sớm  sửa sọan than củi bếp núc . Bún riêu ít ra cũng phải tám giờ mới bán . Mãi sau đi hỏi thăm mấy người quen mới biết bên hông chợ cá , đối diện với hàng bán cua sò nghêu ốc có một hàng bún riêu . Nói là quán cũng không đúng , nó chỉ là một cái bàn thấp nho nhỏ bày biện vài hủ ớt , ống đựng đũa muỗng và kế bên là một nồi nước dùng . Bà chủ là người Bắc dáng người thon thon có khuôn mặt trái soan , trông khá xinh , giọng nói ỏn ẻn dễ thương như cô bồ tôi ngày xưa  cất tiếng chào mời :
- Bác xơi gì chưa , ghé vào hàng em làm một tô bún riêu nhé ?
 

 Tôi nhìn xung quanh , kế bên bà chủ quán một nồi nước dùng đang bốc khói ngào ngạt , lơ lửng những cánh riêu cua màu gạch non cộng thêm màu vàng ửng của hạt điều . Tôi chợt hỏi :
- Chị không có ốc ?

 Bà chủ quá vẫn nụ cười tươi :
- Sao lại không có hả bác ?  Ốc em xào riêng vào một cái tô đây nè . Em thường bán bún riêu , ai muốn thêm ốc thì có ngay đây mà .

Sau khi làm một tô bún riêu ốc bưu , tôi ăn vẫn chưa đã thèm . Nhưng không dám kêu thêm vì cái giống phở hay bún chỉ nên ăn một tô thôi . Tô bún ốc của Hà Thành vẫn đầy tưởng tượng trong trí tôi . Bún ốc phải có bỗng rượu ăn hơi chua chua mới đúng điệu . Đằng này chỉ là bún riêu có vị chua bằng mấy cà chua hay pha thêm nước me vào làm sao cũng không giống .

Lúc  trở về nhà , đi ngang qua hàng cô bán nghêu sò . Cô Hằng đưa mắt nhìn và lên tiếng mời :
- Sao lâu quá không thấy anh ghé đến mua sò của em .

 Nhìn những giỏ sò nghêu ốc đủ loại chất đầy trên các kệ . Nước vẫn rơi rớt bên các giỏ sò . Tôi mỉm cười :
- Bà nhà tôi và các cháu về Mỹ rồi , một mình tui biết ăn sò với ai đây .

Như ở bên Mỹ ăn không hết , cứ cho chúng vào bao ni lông quăng vào ngăn đông đá , khi nào thèm lôi ra xơi tiếp . Nói xong tôi ngoay ngoắt đi ngay không dám đứng lại để nghe thêm tiếng chào mời của cô hàng bán sò , kẻo tôi cầm lòng không đặng .
 
Về đến nhà mới hơn bảy giờ , giờ này quán cà phê đầu cầu Kè chưa có tay nào đánh cờ tướng . Tôi bắt gặp cháu Vi con cô em tôi đang thức giấc .  Nó đang chuẩn bị lôi trái banh ra ngoài cổng để ra tập đá . Tôi gọi giật lại :

- Ê Vi ! Cháu muốn đi chơi với bác không ?

Nó lưỡng lự đôi chút rồi nói :
- Đi đâu hở bác ?
- Đi Cần Thơ .

Mắt cháu Vi sáng rực lên , nó bèn bỏ trái banh vào một góc nhà , vội chạy ra ngoài ngõ :
 
- Để cháu ra báo với má cháu . Bác đợi một chút nhé .

Chừng năm phút sau nó chạy về với giọng nói hổn hển :
 - Má cháu nói được , đi với bác má cháu ô kê liền .

Cháu Vi tuy mới 12 tuổi nhưng nhờ giống tốt nên cháu đã cao xấp xỉ như tôi và chắc chắn rồi đây sẽ đẫy đà hơn tôi , nghe má nó nói ít nhất cũng gần 70 kí .

Nó có nhiều mộng tưởng , có lần nó thủ thỉ với tôi :
" Cháu ước mơ sau này cháu trở thành siêu sao bóng đá  như Beckingham ."

Tôi nhìn thân hình đẫy đà của nó rồi thở dài :

- Nếu vậy cháu phải tập chạy hàng ngày thân hình mới thon thả được . Bác nghĩ mãi có một môn này thích hợp cho cháu nhưng sợ cháu không thích .

- Môn gì hả bác ?

Mắt nó long lanh nhìn tôi ra dáng chờ đợi .
- Su mô .
- Là môn đá banh kiểu mới hả bác .

Tôi ngập ngừng :
- Là môn vật cổ truyền của người Nhật .

Nó tươi cười :
- Cái đó cháu khỏi cần học , trong lớp cháu vô địch , hổng có thằng nào vật lộn lại cháu . Bác không tin à , bác hỏi thằng Bi thằng Bơ mà hôm bữa chúng đến nhà cháu chơi bác thấy đó .

À ! Thì ra hai cậu bé nhỏ nhắn thường hay tới rủ cháu Vi đi giựt cô hồn trong mấy cái hẻm gần nhà cô em tôi . Chúng nó đồng sàng đồng lứa vơi nhau , nhưng cháu Vi khi đứng chung với mấy đứa bạn ,có thể nói nó to gấp ba lần những đứa bạn cùng trang lứa . Bởi vậy mấy ngay này tôi nằm trên lầu ba mà còn nghe tiếng ơi ới rủ rê gọi cháu Vi đi giựt cô hồn ở các nhà hàng xóm chung quanh .

Hai bác chúng tôi mon men qua cầu Công Lý , chiếc cầu nho nhỏ dựng tạm để tất cả loại xe gắn máy bắt buộc phải chạy qua .  Từ bên kia cách cái cầu chừng trăm thước hai anh cảnh sát mặc sắc phục  ung dung đứng chờ sẵn . Cậu nào lái xe gắn máy không chịu đi ngang qua cầu tạm mà cứ phăng phăng tiến qua chiếc cầu lớn có lẽ sẽ bị lôi vào phạt vạ .

Tôi nghe vài tiếng còi hoen hoét của anh cảnh sát , và đồng thời thấy anh ta bước ra gần giữa đường lộ , một tay cầm ba toong một tay giơ tay chỉ vào một cô , mặt che mạng lưới ton ton chạy tới . Chắc hẵn phen này cô ta cũng bị giấy phạt hơn trăm ngàn .

Từ bên này đường hai bác cháu cẩn thận luồn lách qua hàng dòng xe gắn máy đủ loại rồi băng qua bên kia đường . Từ trên mặt đường rơi rớt những tờ giấy màu vàng có vạch hàng chữ đỏ , đó là tiền vàng mã  rơi rác khắp nơi . Đi ngang chùa Vĩnh Nghiêm trong gian phòng Tịnh Thất đường , lúc nào cũng có vài ban nhạc  ò e trong điệu nhạc đưa đám .
 
Cách đây mấy ngày tôi đã thử đi xe buýt của hệ thống chuyên chở công cộng . Trước 75 chỉ có vài tuyến lộ như Sài Gòn qua Tân Định và Bà Chiểu , hoặc Sài Gòn Chùa Vĩnh Nghiêm -Tân Sơn Nhất . Bây giờ có cả mấy chục tuyến đường chạy ngang dọc cả Sài Gòn . Đợi chờ không lâu tôi thấy một xe buýt chạy ào tới . Bề ngoài nó sơn màu xanh nhạt khắc hẵn màu đỏ vàng ngoài Hà Nội .
Tôi quay sang hỏi cháu Vy :
- Đố cháu nhá , xe buýt ngoài Hà Nội sơn màu đỏ vàng , còn trong Sài Gòn sơn xanh . Thế cháu có biết xe nào sơn đen trắng không ?

Nó ngẫm nghĩ một chút rồi hớn hở đáp :
- Đen trắng thì cháu chưa thấy , nhưng xe sơn màu đen thì bác cứ nhìn cái nhà kế bên chùa Vĩnh Nghiêm thì thấy ngay .
 
Xe số 7 mang hành khách qua đường Lý Chính Thắng (Yên Đỗ cũ), rồi tách quẹo phải qua đường Võ thị Sáu qua Bệnh Viện Tai Mũi Họng len qua nhà thờ Chúa Cứ Thế rồi tiến thẳng lên đường 3 tháng 2 ( Trần Quốc Toản cũ ) . Tôi chưa từng lái xe buýt nhưng giá như mà cho tôi lái tôi cũng chẳng dám len trên những xe đủ loại trên những con đường này . Qua những dãy phố dọc theo đường 3 tháng 2 , tôi chẳng còn nhận khuôn viên trường đại học Quốc Gia Hành Chánh  mà thay thế vào đó là một nhà văn hoá to lớn đồ sộ (hình như bây giờ gọi là Cung Văn Hóa 3 tháng Hai thì phải ). Hai bác cháu bước xuống xe buýt và đợi chờ chuyến xe buýt 34 để mang chúng tôi tới tận Xa Cảng miền Tây .
Được bao vây quanh bởi các bức tường gạch , Xa Cảng Miền Tây rộng rãi không bằng Xa Cảng Miền Đông , nhưng nó đủ chứa vài chục xe khách mà ngày xưa gọi là xe đò . Tôi bước tới một chỗ bán vé , hỏi giá xe đi xuống Cần Thơ bao nhiêu .

Cô thu ngân trông thấy tôi đứng tần ngần sẳng giọng:
- Ông mua mấy vé ?
- Hai , nhưng hổng biết vé xe này là vé đứng hay vé ngồi .
 
Cô thu ngân tròn xoe đôi mắt nai :
- Chú nói gì tui không hiểu , thôi chú lên xe đi , xe đậu tuốt đằng kia kìa .

Chuyện vé đứng vé nằm vé ngồi tôi nghe được từ trong các mạng lưới Vietnam Express , Tin Nhanh Viet Nam nói về các Hành Trình Xe từ Hà Nội Thanh Hóa hay đi vài nơi khác . Xe khách 70 chỗ ngồi mà nó phải chở đến 150 mạng . Đây tôi xin thuật lại :
"Xe 70 chỗ ngồi nhưng chở gần 150 người rục rịch lăn bánh rời bến xe Giáp Bát theo lộ trình Hà Nô.i-Thanh Hóa. Sáu giờ trên xe với chặng đường gần 200km từ người già, trẻ nhỏ đứng trên xe với tư thế “lặc chân cò”, những khuôn mặt ái ngại, những tiếng rên từ những người bị say xe. Đó chính là cảnh tượng hãi hùng khi đi xe dịp lễ này. "

Chiếc xe khách sẽ mang chúng tôi về Cần Thơ có hình dáng như một loại xe đò 50 chỗ ngồi như những năm tháng 1980 , nhưng giờ đây nó ngắn hơn . Tôi đếm có vào khoảng 20 chỗ ngồi . Cháu Vy vào hàng ghế cuối . Ngồi kế tôi là một ông mặc áo quần trông có vẻ lam lũ , áo đã ngả qua màu cháo lòng . Xe chưa chạy máy đang rồ ga chạy bịch bịch nhè nhẹ .  Ông nọ ngồi kế tôi rất tự nhiên lôi ra một điếu thuốc , bật lửa và nhả khói thuốc bay tỏa khắp những hàng ghế sau . Tôi nhăn mày khó chịu . Một cô gái ngồi trái ông ta thốt lên :

- Chú à . Chú không thấy cái bảng cấm hút thuốc đầu xe không ?

Ông ta tảng lờ nhìn quanh quẩn và cứ lặng yên nhả khói .

Ở Việt Nam phạt vạ vẫn chưa được thi hành hay chế tài một cách nghiêm túc .  Nếu như ở thành phố Singapore người vi phạm sẽ bị ghi phạt khoảng 500 tiền đô Singapore . Ở Mỹ và châu Âu tôi không biết giá là bao nhiêu vì tôi chưa từng nghe nói ai vi phạm luật trên .  Tại Sài Gòn tôi từng đi xe tắc xi khá nhiều vì bà nhà tôi chê đi xích lô không an toàn  vả lại không chở được nhiều người . Nhưng từ khi tôi còn ở lại đây tôi rất ghét đi tắc xi vì hầu như lúc nào cũng vậy , vừa lên xe tôi đã ngửi thấy mùi  thuốc lá ảm trên các băng ghế . Vì thế về sau tôi chọn một phương tiện di chuyển khác an toàn , rẻ hơn . Đó là xe buýt , trong xe hoàn toàn không có mùi thuốc lá và rất an toàn dù đi trong đường lộ hay ra ngoài các đường cao tốc . Duy chỉ có một điều là tôi lúc nào tay cũng thò vào trong túi quần để xem cái bóp còn hay mất .
 
May thay bên tay phải tôi còn dư một chỗ trống sát thành xe, nơi tôi có thể quay mặt sang để thở hít không khí ngoài trời . Xe đủ chỗ và tới tài, xe phải chạy để nhường chỗ cho xe khác tới phiên .  Xe chạy vọt đi mang lại vài luồng không khí mới  dù rằng ngoài đường phố trong Chợ Lớn khói xe vẫn lảng vảng bay toả trong không gian mịt mờ .

Con đường dẫn chúng tôi về miền Tây khá êm , bên Mỹ đường cũng êm như thế thôi , nhưng có một điều khác lạ hơn những thành phố trên thế giới mà tôi đã đi qua là lúc nào cũng có tiếng te te còi bóp inh ỏi . Hình như có vẻ xe nói rằng tao là chiếc xe to đây ,  các ngươi không tránh ra thì biết .  Qua khỏi Long An nhà cửa trở nên thưa thớt . Nhà cửa đủ loại từ nhà gạch tường cao hai ba tầng đến những cái nhà tranh nhà tôn mọc san sát bên những hàng cây dừa , cây gòn  . Có những hàng quán cho mướn  võng chênh vênh . Vài ba ông khách nằm đong đưa dưới tàn cây mát , bên cạnh dựng vài chiếc xe Honda . Ngày xưa tôi còn thấy những cánh đồng lúa tươi xanh chen lẫn với vài mái tranh ẩn khuất trong những rặng trâm bầu . Giờ đây hàng quán chen đua thi nhau mọc loạn xạ . Nếu như cho phép chúng có thể đưa nhau ra tới giữa đường lộ . Đôi khi tôi bắt gặp xe đò chạy chậm lại , chạy theo đúng tốc độ ghi sẵn trên đường , thì ra bác tài thấy bóng dáng hai anh công an đang ngồi chễm chệ trên hai chiếc xe mô tô to lớn . Chắc chắc bác tài nào vi phạm sẽ bị các anh này rượt xe đuổi theo ngay .  Xe vượt qua vài con kinh con rạch , nước sông đục màu vàng mang theo phù sa len lỏi vào tận xóm làng .  Tới nhả ba Trung Lương xe quẹo mặt để đi về Cái Bè Cai Lậy . Lúc trước tôi theo thằng bạn thân về quê hương Mỹ Tho của nó , bao giờ xe cũng chảy thẳng và về tới bến đỗ ở ngay hồ nước .  Xe vẫn nhịp nhàng băng qua cây cầu Bắc Mỹ Thuận , cây cầu mà người Nhật đã góp vốn ODA ra giúp . Nó vắt qua con sông Tiền dưới làn nước luôn luôn đục lớp phù sa , để miên man xuôi ra biển cả .  Dọc theo con cầu thỉnh thoảng có vài bà nghiêng vai nhịp đều khiêng đôi quanh gánh để tiến về nhà hay ngôi chợ nào đó .  Thỉnh thoảng tôi bắt gặp vài ngôi nhà có mặt tiền (bây giờ hay gọi là mặt bằng) sửa thành cửa quán trên có đề biển " Phở Nai phở Miền Tây . Té ra bây giờ món phở đã lan tràn xuống tận miền Tây để cạnh tranh với món hủ tiếu Mỹ Tho và biết đâu sẽ thách đố với cả món bún cá Kiên Giang .

Xe khách đậu vào hẵn trong chiếc phà . Chúng tôi bước ra ngoài và tìm một chỗ cao để nhìn toàn cảnh xa xa .
Cây cầu Cần Thơ nằm bên trái chúng tôi , nó mới xây được vài nhịp . Nghe đâu phải đến năm 2010 cây cầu này mới hoàn thành đúng kỳ hạn . Mới đầu thi công đã xảy ra nhiều sự cố trục trặc đáng tiếc như từng xảy ra tai nạn vào năm 2007 đã khiến 54 công nhân thiệt mạng và 200 người bị thương. Theo tin tức trong nước , lỗi này hoàn toàn do sự thi công thiết kế của ba công ty Nhật đấu thầu TKN . Không hiểu rồi đây chiếc cầu bắc qua sông Hậu sẽ tồn tại với thời gian được bao lâu .

Khi xe khách vừa đỗ tại bến xe Cần Thơ thì trời đổ mưa . Tôi xem đồng hồ , giờ này mới 12 giờ trưa . Vào những tháng bảy tháng 8 mùa mưa trời có thể mưa bất chợt bất cứ lúc nào. Lúc buổi sáng lúc buổi trưa lúc ban chiều . Hai bác cháu chúng tôi vội chạy vào ẩn núp dưới mái hiên của của bến đậu . Một ông trong chiếc áo mưa đi về phía chúng tôi nói :
- Đi về đâu anh Hai ?

Tôi nhìn ông ta quan sát một lát . Nét mặt ông ta bình dị như mọi người lao động quanh năm , sớm nắng chiều mưa . Da mặt sạm đen , nét mặt khô cứng dày dạn phong sương . Tôi không ngần ngại , hỏi thẳng ông ta :

- Nếu anh chở hai bác cháu tui đi lòng vòng thành phố Cần Thơ , anh lấy bao nhiêu ?

Ông ta nghe đến đây biết chúng tôi không phải là dân địa phương, nên mặt hớn hở tươi hẵn ra . Tay ông ta vuốt vài giọt nước mưa vương vải trên mặt :
- Em , em tính anh một trăm ngàn một người , nhưng em không thể chở một lúc hai người được . Nếu anh bằng lòng em kêu thằng bạn em chở cháu đi .

Vừa nghe qua cháu Vy nhà tôi vội vàng phản đối :
- Bác An ơi ! Má cháu dặn dò rằng đi đâu cháu cũng theo chân bác , cháu sợ bị bắt cóc lắm ?

Tôi nhìn thân hình to lớn của thằng cháu tôi , tuy mới 12 tổi nhưng nó cao hơn một thước bảy , mẹ nó bảo tôi nó cân nặng đến gần 80 kí lô . Với dáng dấp như vầy nó thuộc vào loại hạng nặng nếu nó thi tập luyện các môn điền kinh Olympic .

Tôi từ tốn bảo nó :

- Cháu cứ yên trí để cho chú Ba này chở đi lòng vòng đi tham quan thành phố Cần Thơ . Bác nghĩ hổng có ai dám bắt cóc cháu đâu .

Nói xong tôi quay sang anh xe ôm :

- Được rồi , tôi đồng ý với giá biểu như anh nói . Bây giờ chúng tôi đang đói bụng , anh xem ở thành phố này có chỗ nào quán cơm nào bình dân , giá rẻ nhưng ngon mới được . Hai anh chắc là thổ dân ở đây , hẵn phải rành lắm .

Hai anh xe ôm quay đầu bàn bạc với nhau điều gì đó , rồi thong thả nói :

- Tui nghĩ chỉ có quán cơm bà Sáu là ăn được . Hai bác cháu lên xe ngồi cho chắc nhé .

Xe chạy lòng vòng qua vài con đường nhỏ , bỗng hai chiếc xe dừng xe trước một ngõ hẽm nho nhỏ . Anh xe ôm chỉ vào một tiệm cơm nằm trong hẽm :

- Đó là quán cơm bà Sáu . Hai bác cháu cứ tự nhiên đi vào . Chúng tôi chờ ngoài này .

Chúng tôi bước vào một quán cơm bình dân như mọi mọi quán cơm khác . Nó không có cửa chính đẩy ra đẩy vô . Bên trong kê chừng hơn chục cái bàn . Khách ngồi khá đông . Tuy nhiên khi chúng tôi bước vào , một cô hầu bàn bước tới và chỉ cho chúng tôi một cái bàn trống trên còn vướng vất vài cái dĩa cơm dư thừa mà họ chưa kịp dọn dẹp .

Cô hầu bàn nhanh nhẩu :

- Chờ một chút nhé , để tui lau sơ cái bàn cho sạch .

Nói xong cô ta vội bê chồng mấy cái dĩa cơm thừa trên tay và dùng một cái khăn lau qua loa trên mặt bàn .

Một cô hầu bàn khác bước tới hỏi :
- Hai cha con dùng món gì ?

Nghe cô ta gọi hai bác cháu tôi là hai cha con , tôi cũng chẳng buồn đính chính , tôi đáp :
- Ở đây có món gì ăn chay không . Không hả ? Vậy có món cá hay đậu hũ cũng được ?

Cô hầu bàn lắc đầu , lấy ngón tay chỉ vào một cái thực đơn được vẽ vào trên một bức tường . Tôi chăm chú nhìn , trên cái thực đơn có ghi như sau :

- Cơm gà quay
- Cơm gà nướng ướp xả ớt
- Cơm gà nướng ngũ vị hương .
- Cơm thịt sườn
- Cơm bì sườn chả

Đọc thoáng qua tôi thấy toàn là cơm gà hay cơm thịt heo , không nướng cái này thì nướng cái nọ . Tôi chợt nghĩ ra điều gì và nói :

- Cho tui một đĩa cơm gà nướng , còn cháu thì sao , có ăn giống như bác không ?

Nó nhìn thoáng qua cái thực đơn treo tường đó , lắc đầu nói :
- Bác gọi cho cháu đĩa cơm sườn .

Tôi chợt mỉm cười , mẹ nó thường hay bảo tôi , một tháng 30 ngày , bữa nào cũng phải có món cơm thịt sườn cốt lết chiên . Bây giờ rời vú mẹ đi tận tới cuối chân trời góc bể cũng không quên được món cơm sườn mà mẹ đã nuôi ăn từ tấm bé .

Chẳng bao lâu cô hầu bàn dọn thức ăn cho chúng tôi . Cháu Vy hít hà một đĩa cơm sườn còn nghi ngút khói , hương thơm ngạt ngào . Còn tôi một đĩa cơm gà nướng to không kém gì của cháu Vy . Những miếng gà to bằng hai đốt tay vàng ửng tỏa hương thơm ngào ngạt . Tôi nhai thử một miếng ức trắng , nó ngọt và thơm , thịt vừa ăn không bở như thịt gà Mỹ . Dù tôi không rành ăn như bà nhà tôi , nhưng tôi cũng đoán ra đây là thịt gà trống thiến . Nó không săn thịt như thịt gà núi mà tôi từng nếm qua trên ngọn núi Yên Tử ngoài Bắc .

Bây giờ bụng đã lưng lửng , tôi mới có dịp ngó ngang ngó dọc xem những thực khách ngồi chung quanh . Cách tôi một bàn tôi nhận thấy mấy ông công an trong sắc phục xanh cũng đang nhìn chầm chọc chúng tôi . Có lẽ vì thói quen nghề nghiệp , bỗng thấy chúng tôi là khách lạ phương xa đến . Họ đưa mắt dọ dẫm nhìn xem chúng tôi . Giá như vào những năm 75 hay 80 chắc hẵn thế nào chúng tôi cũng bị họ bước tới hỏi xem giấy tờ tùy thân , nhưng giờ này là năm 2008 không khí cũng dễ thở hơn . Tôi có giấy tờ đầy đủ nên tôi cứ tỉnh bơ như không , quay sang đĩa cơm định tiếp tục xơi tiếp . Tôi chợt nhận ra cháu Vy đang giương mắt nhìn tôi , rồi nó bỗng nói :

- Bác không ăn nữa à ?

Tôi ngó sang cái dĩa cơm sườn của nó , trên đĩa cơm đã sạch sành sanh . Tôi biết nó hãy còn đói , bèn nói :
- Nếu cháu chưa no có thể ăn nốt phần cơm của bác .

Nó vội vàng cám ơn và bưng ngay đĩa cơm gà về trước mặt nó .
Nó vừa ăn vừa hít hà mũi :
- Cơm gà ở đây ngon quá bác , biết vậy cháu chả kêu cơm sườn
làm chi . Thịt gà ở đây ngon thiệt bác . Mai mốt cháu về trển biểu má cháu mua gà Cần Thơ ăn .

Ăn xong đĩa cơm nó phủi tay :
- Xong rồi bác , mình đi thôi .

Tôi gọi tính tiền . Cô hầu bàn nhanh nhẩu dùng viết ghi ghi chép chép vài dòng rồi đưa cho tôi một mảnh giấy nho nhỏ :

- Tám mươi lăm ngàn .

Tôi giựt mình . Thông thường tôi hay ghé vào mấy cái quán cơm bình dân trong các chợ Phú Nhuận Bà Chiểu hay chợ Phạm văn Hai thường một dĩa cơm hai món giá tiền rất khiêm nhường . Một đĩa cơm gạo sóc nâu một chén canh chua một nhát cá chừng mười một ngàn . Tôi tính nhẩm cao tay lắm cũng 50 chục ngàn , không ngờ vọt lên tới 80 chục ngàn , tức khoảng gần 5 đô la Mỹ . Có lẽ dạo này thịt gà thịt heo nuôi nấng khó khăn nên giá cả cứ vùn vụt leo thang chăng .

Ăn no rồi hai bác cháu chúng tôi lững thững bước ra ngoài ngõ . Hai anh xe ôm vẫn ngồi vắt chân lên yên chờ đợi chúng tôi .
Xe chạy chừng đâu mươi phút , trời lại đổ mưa . Hai anh xe ôm vội vàng dừng xe lại , khoác lên người một chiếc áo mưa poncho của lính . Ông ta quay mặt lại hỏi tôi :
- Anh cần mặc áo mưa không ?
Hay nhỉ trời mưa ướt áo sẽ lạnh rét căm căm , ai mà chẳng cần .
Tôi gật đầu :
- Anh ghé chỗ nào để tui mua hai cái áo mưa .

Anh xe ôm vội vàng chạy đi một khoảng , ghé vào một cái sạp nho nhỏ ở góc phố , dừng xe lại .

Tôi trả tiền và mặc lên người . Chiếc áo mưa mỏng dính , mỏng còn hơn chiếc bánh tráng bông hồng làm gỏi tôm cuốn .

Dưới làn mưa mờ nhạt tôi ngồi đằng sau anh xe ôm , thấy loáng thoáng đường phố Cần Thơ khá rộng rãi thênh thang . Nơi đây ít xe cộ , thỉnh thoảng chỉ có vài chiếc xe gắn máy thoáng qua và đi biền biệt vào cuối đường . Xe đưa tôi qua chợ Cần Thơ , anh xe ôm giới thiệu :
- Đây là cái chợ Cần Thơ , anh xem nó đẹp không ?
- Ừ đẹp và mới nữa , chắc nó mới được tu sửa ?

Mặt ngoài chợ được sơn kẻ "Chợ Cần Thơ " trên làn sơn vàng còn mới tinh . Tôi nhìn thoáng vào trong chợ , trong đó hoang vắng chỉ còn lẻ tẻ vài gánh hàng rong . Có lẽ giờ này buổi trưa nên họp chợ đã tan rồi chăng . Tôi chợt hỏi :

-Tui nghe nói gần đây có nhà hàng Hoa Sứ nổi tiếng đất Cần Thơ phải không ?

Anh xe ôm hình như lo chăm chú cảnh vật trước mặt , lơ đãng trả lời :
- Nhà hàng đó hả ? Đâu có gì đặc biệt .

Không biết anh Ba xe ôm này sao , chứ tôi nghe trong đài Radio Saigon 890 đây là nhà hàng phục vụ ăn uống , có đầy đủ các món ăn đặc sản Cần Thơ như mắm cá kèo , ếch hầm bơ , đuông nướng chao , thịt cò năm món . Nơi đây có các cô gái Cần Thơ trong bộ áo bà ba hồng duyên dáng ra phục vụ khách .
- Nhà hàng đó cũng thường thôi , nếu anh ở qua đêm tui sẽ chở anh tới chỗ này còn hay hơn ,ngon hơn gấp bội phần , nhưng kẹt một nỗi anh lại có thằng cháu đi theo ...

Nghe mấy cái chuyện ấm ớ đó bây giờ tôi không muốn nghe, tôi trả lời :
- Không , tui định bụng ở đây chừng vài giờ là quay về Sài Gòn , thế ngoài cái bến Ninh Kiều mưa lất phất bên sông , ở đây còn chỗ nào coi nữa không ?

Giọng anh ta rè rè qua làn nước mưa :
- Có chớ để tui chở anh qua chợ nổi Cái Răng . Chợ này nổi tiếng khắp vùng , anh biết tạo sao người ta gọi là chợ nổi Cái Răng không ?

- Không , tui nghĩ là dân miệt này thường đặt tên cho con cái thật xấu xí .

- Không phải vậy anh Hai , Cái Răng là nghe ông bà ngày xưa thuật lại là thuở ấy có con cá sấu chết nhe răng trôi dạt vào bến đó , nhe cả hàm răng nhọn hoắt nên đặt luôn cái tên là Cái Răng .

Từ bên cây cầu nhỏ , tôi nhìn qua chợ nổi Cái Răng . Trên bến chỉ lèo tèo vài ghe bập bềnh theo sóng nước .

- Ủa chợ nổi gì mà chả có ghe cộ gì hết vậy ?

Anh Ba xe ôm nói với giọng xa vắng :
- Tại anh tới không đúng giờ đúng giấc , vả lại trời đổ mưa thế này ai mà tới buôn bán . Ghe cộ cũng phải đi kiếm cái gì mà bỏ bụng .

- Tui nghe nói là ghe muốn bán cái chi thì treo lên cây sào món đó để bán phải không anh Ba ?

- Ờ , đúng vậy . Họ bán đủ loại các sản phẩm miệt vườn được treo trên một cây sào cắm trước mũi ghe gọi là "cây bẹo". Người mua chỉ cần nhìn vào "cây bẹo" là biết ngay ghe bán thứ gì , treo trái dừa thì bán dừa , treo xoài thì bán xoài .

- Vậy có người hỏi tui ở Cần Thơ có cái gì treo mà không bán , có cái bán mà không treo ?

Anh Ba xe ôm chợt cười lên :
- Dân địa phương như tui ai mà chẳng biết thì mấy hàng hủ tiếu hàng bún mắm làm sao mà họ treo tô hủ tiếu lên tít trên cao được nên họ đâu có treo .

- Anh Ba ơi ! Nãy giờ đi lòng vòng mãi , không có chỗ nào đặc sắc . Tui nghe dưới miệt này nổi tiếng là vườn cò Bằng Lăng gì đó .

Tiếng anh xe ôm ồm ồm qua làn nước mưa :
- Giờ này cò kiếc gì nữa , anh Hai hổng nghe bà con hát là trời mưa tháng tám hà rầm , cò ăn cò ngủ cò dò lên cây . Thôi để tui chở anh Hai qua chỗ này nổi tiếng nhứt Cần Thơ .

Nói xong anh xe ôm quay đầu xe băng ngang một con đường lộ rộng thênh thang . Chừng đâu hai mươi phút , hai chiếc xe đậu trước một căn biệt thự có tường sơn màu vàng nhạt , bên ngoài bao quanh bởi hàng rào sắt có mũi nhọn chia chỉa lên trời .

Anh Ba giới thiệu :
- Đây là nhà má ông Dũng một biệt thự đẹp nhứt Cần Thơ đó anh .

Tôi nhìn thoáng qua căn nhà đó , lòng chợt chùng hẵn xuống , nghĩ thầm : " Không biết đến bao giờ mỗi người dân được làm chủ một căn nhà như thế vầy ."

Cần Thơ có lẽ là địa danh nhân kiệt , chưa đầy 30 năm đã có 2 vị thủ tướng (Ông Nguyễn Bá Cần và Ông Nguyễn Tiến Dũng ). Giá như mà tôi có tài bói toán phong thủy như thằng bạn tôi , mai mốt có nằm xuống đất biểu con cháu tìm một cái huyệt Long Kẻo Long Hội nào đó , có thể sau này con cháu được lên làm thủ tướng chăng .

Tôi nói với anh Ba xe ôm :
- Ừ , có lẽ anh đã chở tui xem qua thành phố Cần Thơ rồi . Nó cũng rất đẹp . Thôi anh chở tụi tui ra bến xe đi về Sài Gòn .

Đến bến xe tôi móc tiền trả cho hai anh xe ôm đầy đủ như đã giao ước trước . Anh Ba xe ôm tươi cười :

- Khi nào anh Hai xuống đây chơi nữa , nhớ gọi số điện thoại của tui nhé .

Không biết có dịp nào có dịp quay về thành phố Cần Thơ này nữa hay không , nhưng tôi vẫn mỉm cười chào anh ta và bước vào quầy mua vé xe . Sáng nay xuống đây , chúng tôi đi trên một xe khách bình dân , ngồi cạnh một ông không biết phép lịch sự , luôn luôn nhả khói thuốc làm phiền những người khách kế bên . Tôi mua ngay loại vé đắt hơn một chút , 70 ngàn cho một chỗ ngồi . Loại xe này có máy lạnh . Cửa đóng khép kín , máy lạnh cứ ù ù tuôn ra những làn gió .  Loại xe khách này không cho phép hành khách hút thuốc lá trên xe . Mình mẩy tôi gần như ướt đẫm , thấm đầy nước mưa . Cháu Vy nó cũng rên :

- Lạnh quá bác , bác có cách nào cho hết lạnh không ?
- Không , bác cũng lạnh thấy mụ nội . Bác tài xế xuống xe chạy đâu mất rồi , cứ mở máy rung rung hoài .

Tôi vội vàng chun xuống hàng ghế chót , núp đằng sau cái ghế cao để chắn gió lạnh . Ngồi cạnh là một bà sồn sồn chừng 40 tuổi , nét mặt buồn buồn . Trông thấy tôi xen vào , chị ta ne né qua một bên , dựa sát vào thành xe , và ngó qua bên cửa kiếng .  Nhìn cách ăn mặc trang sức của chị ta , tôi biết chị ta thuộc hạng người bình dân như tôi .

Khi xe chuyển bánh để hướng về Sài Gòn , tôi bắt đầu hỏi chuyện làm quen :

- Quê chị ở đây ?

Chị ta gật đầu . Tôi hỏi tiếp :

- Thế chị lên trển buôn bán làm ăn hả ?
- Không , tôi và đứa con gái làm trên đó , trong hãng làm viết bi .

À được đây , từ ngày tôi đi chơi ngoài Bắc về , ở trong chợ tiếp chuyện với các bạn hàng cá hàng tôm hàng ốc . Nay có dịp được trò chuyện với người công nhân trong một nước xã hội tiên tiến như nước Việt Nam ngày nay . Tôi mừng rỡ hỏi tiếp :

- Chị làm trong hãng đó bao lâu rồi chị ?
- Ba năm .
- Con gái chị cũng vậy chăng ?
- Ờ .
- Tui  nghe nói dưới đây người dân sống ở miệt vườn dư dả lắm mà .

Chị ta lắc đầu :

- Ai có ruộng đất nhiều bây giờ mới khá , chứ bần cố nông như tụi tui làm gì có đất để bán mà dư dả gì .
- Chị về đây thăm người nhà à ?
- Không , em dìa thăm thằng con với ba nó .  Nó đang học lớp 10 . Nhà tui có miếng vườn nhỏ xíu à , gia đình em sanh sống sao nổi . Nhơn có người quen trên Sài Gòn rủ rê em vào hãng làm viết bi .

Nói xong chị ta nhìn thẳng vào tôi :
- Nhìn anh , có lẽ anh làm giám đốc một cơ xưởng nào chăng ?

Tôi lắc đầu :
- Tui ấy à , là công nhân nhà báo . Xin lỗi chị nha , tui hơi tò mò một chút . Công nhân bình thường lãnh chừng bao nhiêu một tháng hả chị ?

Chị ta ngần ngừ một lát , nói :
- Triệu mốt .

Tôi tính đổ đồng ra là triệu mốt chia 30 ngày , vậy mỗi ngày được 40 ngàn , lại chia ra 8 giờ làm việc . Vậy mỗi giờ được 5 ngàn đồng , chưa được 30 xu Mỹ . Qua lời chị ta thuật lại . Chị ta cùng đứa con gái chia phòng với hai người khác . Giá tiền trọ là 500 ngàn cho một phòng nhỏ . Dù cho tôi không hỏi nhưng tôi cũng biết những người công nhân ấy sống rất tằn tiện . Bữa cơm chắc sẽ là cơm với vài con cá sặc khô kho mặn hay đậu phọng kho muối .

Dạo những năm 60 , 70 tôi thường lên thăm bà bác tôi . Chồng bác tôi mất sớm . Mỗi lần như thế bác đều bảo tôi ở lại dùng cơm với bác . Bữa cơm nào cũng đều có đĩa rau muống luộc và vài quả cà muối . Lúc ấy tôi ăn mà lúc nào cũng thấy ngon miệng . Mấy người anh họ tôi chẳng khi nào tôi thấy họ ngồi bệt xuống mà ăn với chúng tôi . Giờ đây tôi nghĩ lại thì ra ngày nào họ cũng ăn độc nhất cái món quốc hồn quốc túy mãi cũng ngán tới tận cổ .

- Anh xuống đây thăm bà con chăng ?
Tôi mới kể lại chuyện tôi muốn xuống đây để đi thăm thành phố Cần Thơ và phong cảnh xung quanh , nhưng chẳng được như ý muốn .
- Có , anh xe ôm có chở tui đi ngang qua biệt thự của má ông Dũng , chợ Cần Thơ , Ngân hàng Cần Thơ , Bệnh Viện 175 hay 285 gì đó .

Chị ta nghe đến đây , nói :

- Giá như anh gặp được em ngày hôm qua thì em dẫn anh đi coi chợ nổi Cái Răng , hay qua bên Phong Điền . Nhà em cũng ở gần đó .

- Chị có biết Vườn Cò Bằng Lăng không ?
- Biết mà .
- Nó nằm ở đâu vậy ?
- Huyện Thốt Nốt xã Thới Thuận . Nơi đây xa xưa có nhiều cây bằng lăng hai bên bờ kênh bờ ruộng nên người ta đặt luôn tên cho cây cầu , dòng kênh và luôn cái tên vườn cò .

Tôi sực nhớ lại lời vài người bạn sau khi ra trại tù cải tạo thường hay nhắc nhớ đến cái cây bằng lăng . " Mỗi lần đến mùa xuân nhìn bông bằng lăng nở tim tím dọc bên bìa rừng là tụi mình lại lên đường . " Tôi ngạc nhiên hỏi lại : " Lên đường , đi đâu vậy ? " . "Thì ... lên đường qua trại khác ."

- Sao chị rành quá vậy ?
- Thì hồi đó nhà em có một miếng đất nhỏ bên ấp Thái An . Một hôm tự dưng một đàn cò đâu chừng hơn trăm con bay ào ào xuống vườn em . Chúng mổ sạch đám cá ông già em nuôi . Ông xã em đó , hồi đó ảnh cũng dân Sài Gòn như anh vậy đó , gặp em con gái Cần Thơ , bỏ đi không đặng ở luôn không dzìa .

Nhìn thoáng qua chị Ba Cần Thơ , nước da hơi tai tái , không trắng trẻo lắm như ca dao tục ngữ hay nói  "Cần Thơ gạo trắng nước trong . Ai đi đến đó lòng không muốn về ." Nhưng có lẽ chị Ba thân cò lặn lội lên tận Sài Gòn đi làm kiếm tiền gia đình , một nắng hai ba sương thì làm sao da dẻ mịn màng trắng trẻo cho được .

- Rồi ảnh làm sao nữa hả chị ?
- Thì ảnh qua giúp cha em đuổi đàn cò mà ấy đi . Mới đầu ảnh làm bẫy được vài con cò rằn cò rán gì đó để làm mồi nhậu , nhưng ảnh chê thịt cò tanh quá . Sau đó đàn cò đó bay sang đất ruộng của ông Thuyền . Người ta nói là cái gì cũng có cái duyên . Đàn cò đó lại rủ ren thêm những đám cò khác ở nơi khác về , nào là cò xanh , cò đúm , có quắm rồi thêm họ hàng cháu chắt của nó nữa chớ , như là bồ nông , bạc má , điên điẻn , bìm bịp , vạc , diệc , quốc quyết , ui thui nhiều lắm . Hai vợ chồng ông ta bèn cho là của trời cho . Ông cứ lâm râm khấn vái mãi : " Lạy thần hoàng thổ địa , cám ơn đã cho con lấy lại vốn liếng mà con dzợ con đưa con làm vốn làm ăn . Ông thổ địa còn nhớ chăng , hồi đó con đi ngang bờ ruộng này thấy một bầy cò trắng đông lắm , con muốn mua để xách ra chợ bán , nhưng nhìn mãi mà không thấy ai là chủ đám cò này . Chợt con thấy một chú bé mười ba mười bốn tuổi nhìn thấy con dáo dác biết ý con muốn mua bầy cò , liền ra giá . Con móc hết tiền mà con vợ con đưa con đưa hết cho nó rồi ra ngoài vườn bắt cò đem bán . Nào dè ... đàn cò thấy động bèn vỗ cánh bay mẹ lên tận trời xanh . Má ui , dzìa nhà con vợ con túm lấy tóc rồi uýnh con đau thấy mẹ . Bây giờ thần trả con đám cò này , vợ chồng con quyết ý không dám phụ lòng ngài .

Nói xong hai ông bà bàn bạc bỏ ruộng không cày cấy nữa , đi đào ao nuôi cá để nuôi cò, rồi đi mua cây xanh về trồng để cho có chỗ cho cò ở . Từ đó năm tháng trôi qua đàn cò sinh con nảy nở , quanh quẩn trong khu vườn cò độc đáo này , mà lạ thay chúng không hề bay qua xâm chiếm qua phần đất hàng xóm nha .

Tôi nghĩ thầm : " Chúng mà bay sang nhà bà , chồng bà chắc bắn rơi chúng hết ."

- Tui nghe nói là du khách xuống thăm Vườn Cò không khỏi ngây ngất trước vẻ đẹp thiên nhiên , những buổi chiều về đàn cò trắng phau phau chắp cánh bay êm ả về nơi chúng ngự , từng cánh phất phơ dập dìu theo làn gió chiều buổi hoàng hôn .
- Người ta thì sao em hổng biết , chớ ở gần chúng hôi thấy bà nội rồi tiếng cò kêu ang ác tối ngày , ai chịu nỗi nên tụi em bán đất dọn đi chỗ khác .

Qua ngả ba Trung Lương xe ghé vào một trạm nghỉ . Tôi bước xuống đi vào tìm cái gì nhai cho khỏi buồn ngủ . Tiện tay tôi mua hai gói mít khô . Lên xe tôi lịch sự mời chị Ba Cần Thơ . Chị ta không ngần ngại , cầm ngay gói mít khô bỏ vào trong giỏ luôn .

Tôi quay sang thằng cháu tôi , thấy nó cầm hai ba bịch kẹo , bánh mứt gì đó, bèn cười hỏi :

- Tiền bác đưa cháu 1oo ngàn cháu còn giữ đủ cả chứ ?

Sáng hôm nay tôi hỏi cháu trong người có đồng bạc nào không . Nó lắc đầu liền trao cho nó 100 ngàn VN để phòng bất trắc , nhỡ khi nó có đi lạc còn có tiền đón xe đò về Sài Gòn .  Nó tươi cười móc trong túi ra :
- Còn bác ... còn chừng mươi ngàn .

Nó cười cười nói tiếp:
- Lên xe rồi không sợ đi lạc nữa bác .

Đường Sài Gòn ngọn xanh ngọn đỏ , vẫn từng đoàn xe gắn máy xe đạp lẫn lộn chen lẫn trong ánh nắng chiều .

Cần Giờ - Đảo khỉ

Những ngày còn lại ở Sài Gòn không biết làm gì , tôi bèn chợt nghĩ cách du lịch vòng quanh Sài Gòn bằng xe buýt .  Trước 75 chỉ có khoảng 4 tuyến đường Sài Gòn Bà Chiểu , Sài Gòn Tân Sơn Nhất hoặc Sài Gòn Phú Thọ , Khánh Hội . Bây giờ Sài Gòn có cả đến mấy chục tuyến đường chạy ngang chạy dọc .

Sau khi lơn tơn vào đường Hải Thượng Lãn Ông trong Chợ Lớn mua chừng chục lọ thuốc nghẹt mũi cho bà  nhà tôi , tôi đón xe buýt mang bảng hiệu số 5 ra trung tâm Sài Gòn . Nơi đây bến xe nằm trước bình bung Sài Gòn . Xe cộ chạy qua chạy lại như mắc cửi . Tại bến xe khách lên xuống nườm nượm . Tôi ung dung bước lên một chiếc xe mà không bận tâm nó chạy về nơi đâu .  Xe đâm về hướng sông Sài Gòn và ngoặt phải đi về hướng Khánh Hội . Đã từ lâu tôi không ghé sang miền này . Nhà  cửa vẫn san sát , khung cảnh buôn bán có vẻ sầm uất hơn .

Đến Nhà Bè một mảng nước đục nước phù sa đang cuồn cuộn trôi về xa xa . Cũng chính dòng sông này đưa con thuyền bé bỏng của chúng tôi vượt trùng dương vào năm 1982.

Qua khỏi bến phà Bình Khánh tôi băng qua một cây cầu . Hai bên vệ đường vài cháu bé gái hay vài bà cụ ngồi chồm hổm bên gánh hàng nước . Trước mặt họ là một cái thau chứa đựng những mảnh trái dừa nước trắng phau phau . Đã từ lâu tôi chưa hề nhìn thấy chúng . Ngay trong chợ Phú Nhuận cũng không bày bán những thứ này .

Cách cầu hơn trăm thước vài chiếc xe đò dáng dấp cũ kỹ nằm chờ tới phiên . Một cậu thanh niên lơ xe miệng oang oang mời :
- Chú Hai đi Cần Giờ không ? Còn một chỗ trống nè , mau mau lên xe !
Lên xe rồi tôi nhận ra trên đây vẫn còn khá nhiều chỗ trống .

Nhà Bè nước chảy chia hai
Ai về Gia Định Đồng Nai thì về

Tại đây hai nhánh sông chập lại một , dòng sông như lớn hẵn ra cuồn cuộn trôi về biển Đông . Nhà cửa trở nên thưa thớt dần . Thỉnh thoảng hiện ra vài ngôi nhà gạch xinh xắn cạnh hàng dừa nước xanh um . Đôi khi xa xa vài thuở ruộng còn in dấu vết cày hoặc vài cái ao đìa nuôi tôm nước lung linh ánh bạc . Đường xá có khúc tốt khúc xấu . Qua khỏi đám rừng dừa nước xe đi vào cánh rừng đước , bần , mắm bạt ngàn xanh um .

Trên xe ngồi cạnh tôi là mấy cô cậu sinh viên chuyện trò vui vẻ . Tôi bắt chuyện với một cậu :
- Các cháu xuống Cần Giờ chơi hả ?

Cậu ta lắc đầu :
- Tụi cháu đi làm .
- Ở đó có hãng xưởng à ?
- Có chớ , cháu làm ở xưởng cơ giới sửa tàu thủy .
- Các cháu có khi nào xuống Cần Giờ tắm biển không ?

Vài cô ngồi kế bên lau chau nói :
- Bác ui ! Tắm biển hả ! Chán lắm bác .
- Sao vậy ?
- Nó hổng có sóng , hổng vui bằng Vũng Tàu . Nhưng mà tụi cháu chơi kéo co , ngồi kiệu dưới nước cũng vui . Khổ một nỗi dưới đó hổng có nhiều nước ngọt để tắm . Mỗi xô họ tính năm ngàn , như con nhỏ này nó tắm đến ba bốn xô mới đủ .

Một cháu gái khác xen vào :
- Không dám đâu .

Tôi thắc mắc hỏi thêm :
- Bãi biển đẹp không cháu ?

Cậu thanh niên ngồi gần tôi lắc đầu nói :
- Bác cứ xuống thì biết .

Cần Giờ bây giờ đổi là huyện , trực thuộc thành phố **** . Thị trấn Cần Thạnh so với Mỹ Tho nó nó vẻ  rộng rãi khang trang hơn . Nhà cửa hai bên đường có nhiều bóng cây che mát . Xe cộ lưu thông vắng vẻ yên tịnh , bóng người qua lại trên đường phố cũng vắng vẻ .  Bến xe lơ thơ vài chiếc xe khách , nằm đậu trên một miếng đất trống . Bên cạnh là quán ăn có mái tôn xập xệ . Tôi bước vào bên trong quán ngó quanh quẩn .  Trên cái bàn có khung kiếng là những chậu thức ăn tiêu biểu của miền Nam , thịt heo kho tàu , canh bí nấu sườn heo , canh khổ qua hầm thịt , cá hú kho tộ , đậu hũ xốt cà .  Tôi chọn đại hai ba món . Thức ăn cũng bình dân như bao quán cơm bên đường . Họ tính đâu chừng mười hai mười ba ngàn phần cơm như vậy .

Tôi để ý là trong các quán cơm bình dân từ vỉa hè đến các sạp trong chợ hay trong các nhà hàng sang trọng từ Bắc vào Nam hay từ Nam chí Bắc không hề có các món canh tiêu biểu như rau muống luộc hay nấu canh tôm khô hoặc là canh rau dền rau lang . Có lẽ đó là các món ăn quá dân dã nên các bà chủ hàng quán không muốn bày biện trong thực đơn của họ chăng . Nếu mà như bậy đó là một điều thiếu sót .

Cơm nước đã lưng lửng bụng tôi lững thững bước ra ngoài dáo dác tìm xe ôm . Chỗ bến xe này chỉ có hai anh xe ôm ngồi vắt chân chữ ngũ mắt đang lim dim mơ màng .Tôi bước tới hỏi một anh xe ôm chừng lối 40 tuổi . Sau khi trả giá , anh ta đồng ý chở tôi đi tham quan Cần Giờ . (Theo tôi chữ tham quan là đi thăm viếng đi xem chơi nhưng có người hướng dẫn . ) Qua một con đường lộ nhỏ hẹp anh ta đưa tôi đến bãi biển Cần Giờ . Con đường này không xa bãi biển là bao nhiêu . Nuớc biển trong xanh dưới nắng ban trưa gay gắt . Cát màu đen xam xám như vương đục phù sa như Bãi Trước Vũng Tàu . Người tắm rất ít , họa hoằn vài đứa trẻ đùa nghịch trên cát .  Một gian hàng hay quán ăn căng bạt đỏ , tôi ngó nhìn : "Quán Hàng Dương " . Các thực khách ngồi đầy trong đó và ầm ĩ tiếng cười nói . Trên bàn dưới đất đầy những vỏ nghêu màu trắng ngà vương vải khắp nơi .
Anh xe ôm hỏi tôi có muốn vào ăn đồ biển không . Tôi lắc đầu lòng hơi tiêng tiếc . Giá như tôi không dùng cơm trưa ở cái quán gần bãi đậu xe  thì có lẽ tôi có thể ghé vào thử quán nghêu sò ở Cần Giờ này nấu nướng ra sao . Nghêu luộc ắt hẵn mọi nơi đều giống nhau , khác chăng là nước mắm pha chanh ớt liều lượng khác nhau chăng hoặc là thử món lẫu cá dứa nổi tiếng ở miệt này . Đoạn anh ta chở tôi đi vòng qua một bãi biển khác .

Xuyên qua những tán lá cây xoè rộng hai bên đường , anh ta dừng lại trước một khu resort , có những dãy biệt thự sang trọng nước sơn còn mới toanh . Nơi đây họ có xây một khách sạn đồ sộ nằm nhô ra ngoài biển khơi . Khách sạn to lớn hoành tráng chắc chỉ có các bác đại gia hay doanh nhân giàu tiền mới dám vào nghỉ . Anh ta lại quành xe lại , len lỏi vào con đường nhỏ cạnh khu Cần Giờ resort này .  Tôi nhìn thấy hai ba cậu thanh niên lực lưỡng đang cố sức khiêng một bao tải từ biển mang vào một hố đất cát trống dưới một ngọn cây .  Họ nghiêng bao đổ dốc xuống cát . Những con nghêu trắng ngà nằm chất đống , tôi đoán có lẽ có đến cả trăm kí lô .

Anh xe ôm cười nói :
- Mấy cậu này sinh sống bằng nghề mò nghêu . Hôm nay coi bộ khá .

Tôi thắc mắc :
- Ủa nghêu này bắt xong như vậy rồi đem ra cái quán hồi nãy bán phải không ?

Anh ta lắc đầu :
- Không , tí nữa họ xúc cho vô từng bao cát một rồi có mối lái tới lấy mang đi giao cho các chợ .

Tôi tiếc là đi có một mình nên dù có có thích mò nghêu mò ốc cũng cảm thấy ngài ngại . Giá như có các con tôi ở đây ắt là chúng thích lắm , đi mò cát bắt những con nghêu trắng đục rồi về Mỹ khoe với chúng bạn . Có lần chúng nó theo mẹ chúng tôi qua Bỉ hay Hòa Lan được mấy chị họ chúng dẫn dắt xuống biển mò ốc mò hào và đem nướng ăn tại chỗ . Về Mỹ chúng cứ khoe nhắng nhít làm tôi cứ tiếc hùi hụi .

Tôi chợt nhớ đến một bài phóng sự của Nguyễn Phương Lam đăng trên mạng SGGP về Nghề Cào Nghêu mà không khỏi mủi lòng xúc động cho đời sống dân quê miệt này :

" Chúng tôi đến, biển vắng, những con thuyền cũ kỹ nằm chơ vơ quăn queo dưới cái nắng chiều hiu hắt. Bên cạnh sự quạnh quẽ, ảm đạm đến thê lòng của một làng biển là những chú bé, mặt cúi gầm, chân tay thoăn thoắt cầm cần cào sục sạo dưới bãi cát. Thỉnh thoảng các em cúi xuống nhặt nhạnh những con nghêu vừa mới trồi lên khỏi bãi cát để đem về đổi lấy từng lon gạo. Cuộc sống giản đơn, quanh quẩn chỉ có vậy mà đã “ngốn” hết tuổi thơ của bọn chúng trên sân nghêu đầy nắng, gió và sóng biển của huyện Cần Giờ, TPH. CM.

Ở xứ biển này, nếu nói đến một người cào nghêu nổi tiếng thì ai ai cũng nhắc đến ông Quí (Bùi Văn Quí), người làng cào thường gọi bác Quí là “lão cào”. Sở dĩ ông được nhận biệt danh này là vì cuộc đời trên sân nghêu đã ngốn hơn 2/3 số tuổi của ông.
Thân hình gầy guộc, đen rám, ông Quí cho rằng sở dĩ như vậy là do hàng chục năm dãi nắng dầm mưa cùng biển thì làm sao tránh khỏi sự bào mòn của khí hậu biển, đó là mối đe dọa đến khắc nghiệt đối với dân cào. “Biết làm gì hơn bây giờ hở chú, khi cuộc sống ở đây chỉ có nghề này còn hái ra được tiền, còn những nghề khác thì xem như vô vọng. Chẳng lẽ ngồi chờ chết đói hay sao mà không chịu ra biển để cào nghêu mướn chứ”. Trả lời chúng tôi những câu thật ngắn, rồi ông Quí vội vã vác cần cào sải bước về phía biển. Những con sóng chiều mỗi lúc một hung dữ hơn. “Mặc kệ nó, phải đi tìm miếng cơm bỏ bụng cho ngày mai thôi…”. “Lão cào” Quí thì thào trong miệng rồi vội vã vụt đi về phía khơi xa, nơi cơn sóng biển đang giận dữ thét gào…

…“Hôm nay phải chờ màn đêm buông xuống thì con nước thủy triều mới ròng cạn. Chú ráng đợi đi, theo chúng tui một chuyến vui hay buồn là biết liền hà”. Chị Hà Thị Thu, ấp Long Thạnh, xã Long Hòa kể đủ thứ mọi chuyện về phận người cào nghêu ở đây như để cố gắng mời chúng tôi ở lại. Hơn 8 giờ tối, biển giờ thật sự vắng lặng, chỉ có tiếng sóng xô vào bờ nghe rạt rào vang bên tai. Nhưng những trở ngại đó không đủ để hăm dọa, cản ngăn bước chân những đoàn người cào nghêu chuyên nghiệp ở đây. Từ trên bãi cát mênh mông, họ kéo nhau ra ngoài khơi xa gần cây số, nơi con nước ròng rút đi bỏ lại bãi cát màu xám xịt. Chị Thu thở phào nhẹ nhỏm: “Hôm nay biển lặng và yên ắng thật. Trời cũng quang đãng không mưa dầm như những hôm trước. Đây là thời tiết thích hợp nhất để chúng tui cào đây!”.

- Nếu sống chăm bẵm vào đồng tiền còm cõi này thì những lúc mưa gió trở trời, khi đau bệnh, rồi sinh con đẻ cái, sống thế nào đây? Tôi hỏi.
Chị Thu cười buồn:

- Trời sinh trời nuôi mà chú, lo làm gì cho mất công. Mà mình có tính thì cũng không bằng trời tính đâu chú ạ? Như gia đình tui có 3 đứa con mà chỉ có cần cào này là nuôi cho chúng ăn học. Làm ngày nào xào bữa nấy, nuôi cho nó học được đến đâu thì hay đến đó chứ không biết được. Đứa lớn mới 10 tuổi nhưng trông gầy yếu lắm nên chưa khiêng nổi cần cào, nếu không thì cũng cho nó nghỉ học để gia nhập đội quân cào thuê này thôi.

- Vậy còn chồng chị làm gì ở xứ biển nắng gió này?

Khi nhắc đến cha của những đứa trẻ, chị Thu nghẹn ngào:

- Ba của nó cũng sinh ra và lớn lên từ các bãi nghêu này. Nhưng đến khi sinh ra đứa thứ ba thì mình ông kham không nổi từ đồng tiền cào thuê còm cõi này nên đã bỏ nhà và mẹ con chúng tui ra đi biền biệt. Gia tài mà ông ấy bỏ lại cho tui là 3 đứa con trẻ và một cần cào trị giá 12.000 đồng!

Tôi chợt nghĩ, sự chia tay của một đôi vợ chồng trên sân nghêu này sao lại giản đơn đến thế? Và chị Thu lại bắt đầu một cuộc tảo tần nuôi con trên cái bãi nghêu sóng gió này với một lối thoát mịt mù khi nhìn về tương lai của những đứa con. Những cơn gió cuối mùa tiếp tục xô những con sóng cuồn cuộn vào bờ. Mặc cho cái nắng hanh khô của gió, của hơi muối thốc thẳng vào những gương mặt đen rám, những người cào nghêu ở trên bãi biển Cần Giờ vẫn âm thầm hứng chịu để đổi lấy sự sống, để tồn tại mưu sinh.






Trong khoảng không gian tối mịt, hơn 50 người bắt đầu thoăn thoắt trong bộ cần cào. Có bao nhiêu sức lực họ đều dùng hết trong quãng thời gian này, bởi không thể chậm trễ hơn được nữa, con nước thủy triều lớn đầy sẽ không chờ đợi họ. Trong số hàng chục người nhấp nhô, tận tụy cào, thằng bé trạc chừng 13 tuổi, mình mẩy nó đen nhẻm, tên nó là Biền.
Đưa tay quệt vội dòng mồ hôi nhễ nhại trên trán, Biền đáp lại với tôi gọn lỏn: “Học làm gì hở chú khi cái bụng không no được. Ba mẹ con nói vậy, nên kể từ năm học lớp 1 là con đã biết cào nghêu mướn và bắt đầu tháp tùng theo những người cào nghêu mướn ở bãi biển này rồi. Đến giờ thì con đã trở thành dân cào chuyên nghiệp rồi. Mỗi ngày có hai con nước ròng cạn bất kể ngày hay đêm, từ bãi nghêu này con cũng kiếm thêm được trên 30.000 đồng. Đưa cho cha mẹ 20.000 đồng, còn lại 10.000 đánh bài, hút thuốc, uống cà phê… vậy là vui rồi!”. Vậy là tôi đã hình dung ra được cuộc đời của những người cào nghêu ở đây đơn giản, chỉ có vậy. Kiếm tiền từ nghề cào nghêu thuê mướn là thu nhập chính, là con đường mưu sinh duy nhất của họ. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết những số phận sống quanh quẩn với làng biển này có đến hơn 200 con người chứ ít ỏi gì.

Hai thằng bé Bi và Hoàng ở Đồng Hòa, Long Hòa ngồi bó gối bên 2 cây cần cào, mắt đang đăm đắm trông về phía khơi xa. Thỉnh thoảng chúng nó lại hỏi nhau những câu hỏi vô cớ mà từ trước đến nay nó vẫn thường hay hỏi: “Sao hôm nay nước ròng cạn chậm giữ vậy ta. Đã 4 giờ chiều rồi mà sao nước vẫn chưa rút vậy ta…”. Thật ra chúng nó cũng dư biết rằng nước triều rút xuống để cho chúng nó dễ dàng cào nghêu, lúc này không sợ những người lớn giành giựt. Hai đứa bằng tuổi nhau, nhưng Bi trông đầy đặn người hơn Hoàng vì mới vừa đi cào được hơn 3 tháng.

- Thằng Bi nó đã cào trước em mấy năm nay rồi.

- Vậy, hai đứa bao nhiêu tuổi mà cào mấy năm rồi?

- Hai đứa em mới 12 tuổi thôi, nhưng thằng Bi thì đã biết cào nghêu từ năm 6 tuổi lận. Nó nhờ có ba nó là dân cào ở đây nên nó biết cào nghêu sớm. Còn em 3 tháng hè vừa qua được nghỉ học, nên theo nó tập tành cào vậy mà. Má em nói nếu cào được thì má cho nghỉ học luôn để đi cào. Bởi vậy em phải ráng thôi!

Đợt sóng biển bất chợt ùa vào như xé toang những suy nghĩ của chúng tôi. Sóng như cuốn đi những số phận của những đứa trẻ thơ đang bắt đầu bước vào đội quân “cào thuê” ra tận biển xa.


*******
Tôi hỏi anh xe ôm Cần giờ còn chỗ nào đáng xem nữa hay không .  Anh ta ngẫm nghĩ một hồi rồi đáp :
- Ở đây to nhứt , đẹp nhứt là cái nhà ... cái toà nhà Ủy Ban Nhân Dân Huyện Cần Giờ , anh có muốn đi tham quan không ?

Tôi lắc đầu ngoầy ngoậy tỏ ý không muốn đi , vì tôi biết là từ Bắc vô Nam hay từ Nam chí Bắc dọc theo các quốc lộ , tỉnh lộ những cái dinh thự to lớn đẹp đẽ khang trang đều là các toà nhà Ủy Ban Nhân Dân . Chúng nó bề thế tương phản với dãy nhà người dân lụp xụp chung quanh đó .
 
Anh xe ôm chợt nhớ ra điều gì nói :

- Anh có muốn đi coi Đảo khỉ không ?

Tôi tự nghĩ đám khỉ này có gì mà coi , từ 75 đến giờ chúng tôi đã nhìn chúng quá nhiều .  Dù nghĩ vậy tôi vẫn tươi cười gật đầu .  Anh ta chạy qua một đường tắt , không chạy ngang qua thị xã . Hai bên đường những ngôi nhà nhỏ nhắn có mái gạch đỏ nâu ẩn hiện giữa những hàng cây ăn trái . Dù xe chạy hơi nhanh , tôi ngồi sau lưng anh xe ôm cũng nhận ra được là những cây xoài rung rinh lá theo chiều gió .

- Ủa , sao ở đây có nhiều xoài quá hả ? Nó có ngon như là xoài gòn , xoài thanh ca gì không ?

Anh ta vui vẻ :
- Ngon hơn nhiều . Đất này là vùng đất phù sa , lại là nước lợ nên hợp giống xoài lắm .

 - Miệt này lúc trước là khu rừng Sác nổi tiếng lắm phải không ? Tui nghe bạn tui nói là mấy ổng hoạt động trong này nhiều lắm mà mấy ổng hành quân tìm hổng ra một ông nào . Mấy ổng lặn chui ở đâu mà hay thiệt .

Anh xe ôm cười hề hề :
- Bây giờ muốn tìm mấy ổng hả , dễ lắm cứ ra cái Ủy Ban Nhân Dân thì có khối .

Xe chạy đâu chừng hơn mươi phút ra tới tỉnh lộ , anh xe ôm quẹo trái đoạn anh ta dừng trước tấm biển thật to : " Khu Sinh Thái Cần Giờ " , và anh ta chỉ vô một gian phòng bán vé rồi bảo :

- Tới rồi anh Hai , anh vào mua vé vào xem khỉ . Chúc anh tham quan vui vẻ nhá .

 Nhìn quanh tôi không một bóng người , chỉ nghe tiếng lá cây xào xạc trong gió biển . Giá vé vào cửa không mắc lắm , đâu chừng 20 ngàn đồng . Cô bán vé trao cho tôi tờ vé vào cổng và nói :

- Bác sao không biểu cái anh xe ôm đó chở thẳng vô cổng ?

Tôi ngạc nhiên hỏi lại :
- Tui tưởng cổng vô là ở đây mà ?

Cô bán vé cười tươi :
- Từ đây vô trong cổng còn khá xa , đi bộ cũng hơn 20 phút . Đây đây có  anh Năm chạy xe ôm ra đón khách , để anh Năm chở vô trỏng .

Lại một lần tiền , hình như các bác xe ôm này đã ăn rơ sao đó , chia vùng đất để kiếm ăn .  Đúng là rừng nào cọp đó .

Dù đang vào mùa hè nhưng dưới những tàn cây cao dọc theo hai ven đường tôi vẫn cảm thấy dễ chịu . Anh Năm xe ôm dừng xe tại một ngả ba rồi tươi cười bảo :
- Anh Hai có gì quí báu đưa cho em giữ cho .

Tôi lắc đầu . Anh Năm xe ôm chỉ vào cái bao ni lông mà tôi cứ khư khư giữ chặt bên người .
- À cái này hả ? Chỉ là những hộp thuốc nam thuốc bắc thôi .

Tuy nói vậy tôi vẫn đưa trao cho anh Năm xe ôm .
- Anh biết sao hông ? Ở đây xảy ra nhiều sự cố đáng tiếc rồi nên tụi em biết mới dặn dò du khách . Tụi khỉ hỗn lắm , thấy du khách cứ nắm gì trên tay là nhào tới chụp giựt . Có người mất cả máy chụp kỹ thuật cao cấp .

Tôi chợt cười , đáp lại :
- Chuyện đó dễ mà . Xưa tui có đọc một câu chuyện về một anh học trò đi về quê thăm bồ . Anh ta mua được một cái nón mới đội trên đầu , khi đi ngang qua một bìa rừng bị đám khỉ lột mất cái nón và chúng nó nhảy tuốt lên ngọn cây . Thế là chúng nó chuyền nhau cái nón chí chét ầm lên . Anh học trò năn nỉ ỉ ôi , bọn khỉ cứ nhe răng khẹt khẹt . Anh ta tức mình định lấy đá ném lên tụi khỉ , nhưng nghĩ lại nếu làm như vậy bọn khỉ nhái lại hái trái cây ném trả lại thế nào cũng bị bể đầu . Thế như anh Năm anh làm cách nào để lũ khỉ trả lại nón cho anh ?

Anh Năm cười dòn :
- Tui í à , dìa cơ quan lấy súng bắn bỏ mẹ tụi nó .

Tôi chào anh ta rồi bước vào một con đường lát sỏi , đã thấy một bầy khỉ chừng vài chục con đang vây quanh vài cô gái . Tôi chưa hiểu tại sao chúng nó lại bu quanh đám thiếu nữ đó thì một anh bảo vệ khu sinh thái nói lớn :
- Anh Hai anh Hai mua cái này làm quà cho khỉ .
- Bao nhiêu vậy ?
- Hai ngàn một bịch .

Trả tiền xong tôi vừa cầm lấy bịch quà , chưa kịp mở ra xem bên trong là giống gì thì bỗng dưng nghe tiếng gió từ đằng sau vụt tới , gói quà trong tay tôi đã bị một con khỉ to giựt cướp mất . Nó vừa chạy vừa la khẹt khẹt nhào tới một cái mương trước mặt . Hai ba con khỉ đồng bọn thấy vậy cũng nhào tới đòi chia phần . Chúng kêu chí chóe ầm lên , đánh nhau loạn xạ và cả bọn đều nhào xuống cái mương nước đục gần đó .

Tôi nghĩ bụng anh Năm xe ôm nói vậy mà đúng quá . Nếu như du khách mang theo những vật dụng quí giá như bóp , máy chụp hình đeo tòn ten trên tay , lũ khỉ hoang đàng này sẽ giở trò cướp giựt ngay . Bên cạnh tôi có những con khỉ khác , có con là khỉ mẹ còn đang ôm chú khỉ con bé tí đứng dáo dác nhìn tôi . Đám khỉ này chắc không thể nào cạnh tranh với đám khỉ già khỉ đực hồi nãy .
Tôi quay sang hỏi anh bảo vệ kiêm luôn chức bán thức ăn :
- Thức ăn cho khỉ hình như là khoai mì thì phải .

Anh ta gật đầu . Tôi nghĩ thầm : " Bây giờ đất nước khá rồi, dân không ăn khoai mì mãi mãi nữa mà để dành cho lũ khỉ . "
- Anh để thức ăn trong thùng này không sợ lũ khỉ này nhào tới cướp giựt sao ?

Anh bảo vệ rút trong ngăn kéo ra một cái ba toong và một cái ná có buộc dây thun .
- Đứa nào lạng chạng là tui cho một gậy bể đầu ngay , còn không thì cho ăn đạn .

Anh ta vừa nói vừa kéo dang sợi dây thun ra nhắm vào lũ khỉ làm bọn chúng hoảng sợ la ầm chạy thật xa .
Tôi nghĩ thầm : " Đây đúng là vật tổ totem của loài khỉ . Chúng thấy là hoảng sợ mặt mày lấm la lấm lét chạy ra xa ngay . "

Nhìn qua đám thiếu nữ trạc chừng đôi mươi đang đùa dỡn quấn quít bên nhau , tôi chợt thấy một cậu thanh niên mặt mũi nhẵn nhụi bảnh bao , áo quần tươm tất bèn tiến đến làm quen . Nghe cậu ta đáp trả một bằng một tiếng gì lạ hoắc , tôi đoán già đoán non : " Mắt hi hí thế kia không người Nhật thì Đại Hàn , không thể chạy đi đâu được . "
Ngày xưa người ta gọi là Đại Hàn hay Nam Hàn bây giờ hiện đại hơn , được gọi là Hàn Quốc để phân biệt với Triều Tiên . Cậu ta chắc có dây mơ rễ má gì với đám thiếu nữ kia , tôi hiếu kỳ hỏi :
- Cậu đi tìm vợ bên Việt Nam à , chọn được cô nào chưa ?

Cậu ta đáp lại bằng tiếng Anh "Broken English" như tôi , chỉ vào một cô gái nhỏ nhắn mặc chiếc áo bà ba màu tim tím hoa cà . Cô gái đó hình như đoán biết chúng tôi đang chuyện trò về cổ . Cô ta thẹn thùng ửng hồng đôi má , và kéo chúng bạn qua chiếc cầu gỗ bắc ngang một con mương nước đục lợ phù sa .

Cậu Hàn quốc này chừng đâu ba mươi tuổi .
- Anh ở Hán Thành ( Seoul) ?

Cậu ta đáp lại bằng một danh tự lạ hoắc . Tôi nhìn cậu ta vẻ mặt khá thông minh lanh lẹ .
- Anh là kỹ sư hay téch ni son ?

Cậu Hàn quốc lại lắc đầu , chỉ sang mấy con khỉ rồi đưa hai tay ra băm băm như thể dùng thế Song Long Thôi Nguyệt . Tôi đoán chừng có thể cậu ta là bác sĩ thú y hay là cậu bán thịt cầy tơ bên bển vì nghe qua giọng nói Anh ngữ tôi nghĩ là cậu ta mới học lớp Anh ngữ cấp tốc vì hay dùng English by hands .

Bỗng nghe tiếng gọi ơi ơí từ đằng xa " Dong yêu , Dong yêu " của một cô gái , chàng thanh niên bỏ mặc tôi bước vội sang cầu gỗ .

Dong yêu có lẽ là tiếng gọi Yong-Il của Hàn quốc . Tiếng Việt gọi là Chính Nhật .

Tôi lững thững đi theo họ . Chiếc cầu nhỏ hẹp có treo một tấm biển nhỏ " Coi chừng cá sấu " . Nó hình dáng như chữ chi tức là hình chữ Z , bắc cao hơn mặt đất chừng một hai thước . Hai bên cầu có bờ gỗ rào chắn ngang . Phía dưới đất thỉnh thoảng có vài vũng sình lầy đất cát đen xám . Tôi nhìn mãi mà vẫn không thấy chú cá sấu nào , có thể chúng đang ẩn nấp đâu đây hay ngoài bờ kinh rạch . Cách đây hai tháng gia đình tôi có dịp qua Thái Lan , tham quan khu sinh thái cá sấu , nơi có trò biểu diễn cá sấu . Anh làm xiếc người Thái can đảm thò nguyên cái đầu vào họng con cá sấu , miệng nó đang mở rộng toang . Với kình lực trên một ngàn kí lô trên một phân vuông , hàm răng cá sấu có thể nghiền nát cái đầu người như chơi . Còn như nơi đây khu sinh thái , cá sấu rái cá rùa riếc gì cũng vắng tanh như chùa Bà Đanh . Cảnh vật thật tĩnh lặng hoang sơ . Rừng tràm đước , mắm mọc um tùm như thuở hồng hoang .

Chừng mười lăm phút du khách đã thăm viếng khu cá sấu không tên này , chúng tôi lang thang ra ngoài chỗ cũ , nơi anh bảo vệ khư khư ôm lấy thùng bán khoai mì . Một anh nhân viên khác bước tới chào mời :
- Đi ghe thăm rừng U Minh hay chiến khu Rừng Sác không quí khách ?

Mấy cô gái nghe vậy hớn hở vẫy tay và kéo anh Đại Hàn xuống một chiếc xuồng . Họ được cho mặc một cái áo phao cứu sinh đỏ hồng .

- Anh Hai muốn tham quan không ? À ! Hết chỗ rồi , đợi chuyến sau .

Tôi không có cảm hứng đi chơi dạo bằng cái ghe tắc ráng này vì tôi vừa đi mổ con mắt cườm phải được hơn một tuần , nên ngại ngùng không muốn nước bắn vào mắt . Vả lại tôi cũng chẳng lạ lùng gì đến sông nước miệt Cần Giờ này .

Năm 1982 vài người bạn cùng tôi chuẩn bị ghe đi vượt biên . Ghe khởi hành từ Thị Nghè , dọc sông Sài Gòn , Nhà Bè , qua ngả tắt để nhập vào sông Thị Nại rồi ghé bến gỗ Phú Mỹ . Nơi đây sông ngòi chằng chịt . Khi nước ròng dòng sông cạn nên ghe chúng tôi mắc cạn . Chúng tôi phải xuống ghe , lội sình đẩy ghe tới vùng nước sâu hơn . Sình đen ngập tới đầu gối . Quanh quẩn mấy cụm cây đước vài chú còng ba khía bò loẳng ngoẳng chun vô hang . Cảnh vật lúc đó cũng im vắng tĩnh lặng như bây giờ .

31.5.2010

Đứng trên tỉnh lộ đón xe trở về Sài Gòn không bao lâu tôi đã thấy bóng dáng một chiếc xe khách trờ tới . Xe lèo tèo vài người hành khách . Tôi bước xuống cuối xe định ngồi cạnh một bao giỏ to tướng thì bỗng nghe một tiếng trong trẻo của một bà nào đó :
- Chú Hai , chú Hai coi chừng dập trứng !

Nghe vậy tôi giật mình , ngó dáo dác xung quanh , lòng nghĩ thầm có thể mình ngồi lên một giỏ đựng trứng của bà ta chăng ! Nhưng nhìn mãi chỉ thấy vài giỏ đựng trái cây xung quanh tôi .
- Trứng ở đâu mà dập vậy chị Hai ?

Bà ta cười ỏn ẻn , đáp :

- Chú ngồi lên giỏ trái cây sầu riêng của tôi đó , nó có nhiều gai nhọn lắm đó , tui sợ dập trứng của chú .

Biết chị ta đang chọc ghẹo tôi , tôi mỉm cười không nói , dịch người ngồi lên hàng ghế trên . Ngồi cạnh là một bà tuổi sồn sồn đang chăm chú đọc sách . Tôi liếc sang nhìn , đó là một cuốn sách nhằng nhịt toàn chữ Anh , bèn hỏi nhỏ :
- Chị Hai giỏi há , đọc được sách truyện tiếng Anh ?

Bà ta ngó lên nhìn tôi , nhướn mắt ra :
- Cái này không phải truyện mà là sách giáo khoa dạy tiếng Anh ?
- Chị là giáo sư ?
- Hông , em chỉ là giáo viên .
- Chị dạy lớp mấy ?
- Mười hai .

Tôi nghĩ thầm , giáo viên dạy lớp 12 ít nhất phải tốt nghiệp Đại Học Sư Phạm , rồi nói đùa với bà ta :
- Dzậy hả chị , tui đang định tìm người dạy bổ túc dzăng hóa , Anh ngữ sơ cấp .

Bà ta hớn hở ngước mắt lên , rồi nhìn tôi ra vẻ dò hỏi :
- Chú định đi công cán ở nước ngoài hả ?
- Hông , học chơi thôi .
- Tui nghĩ chú nói giỡn .
- Thiệt mà , xưa tui có người bạn tên là Bàng đi công cán ở nước ngoài , làm việc ở Nữu Ước . Hắn mê câu cá bắt ốc bắt sò như tui . Một hôm hắn cùng một bác tài xế qua miệt Long Beach mò sò bắt cua thế nào đó bị cảnh sát tới hỏi bằng câu cá . Tiếng Anh tiếng u ấm a ấm ớ , trả lời sao đó bị cảnh sát lôi về bóp phạt . Bởi vậy nếu tui có qua bển , nói tiếng Anh bằng động từ TU QUƠ , biết đâu họ thông cảm cho dzìa .
- Nếu mà chú muốn học bổ túc thiệt , tui lấy giá phải chăng .

Vừa nói bà ta lục lọi trong bóp giỏ lôi ra một miếng danh thiếp nho nhỏ .
- Em tên là Bùi thị Loan , trong đó có số điện thoại của em .
- Ừ, tui cũng có đứa em tên là Lon , bạn bè nó hay gọi nó là nhỏ Gáo không hà !
- Em hông hiểu lắm . Tên Loan đẹp dzậy , sao biến thành Gáo ?

Tôi bèn cắt nghĩa cho bà ta . Thuở xa xưa có một bà tên là Loan , bà này thích bói toán rồi nhờ thầy bói đoán cho một quẻ . Thày không biết chữ , nghe bà ta xưng tên là Loan , âm thì nghe na ná như là Lon , bèn vẽ hình một cái gáo để lát nữa tiện bề cúng kiến . Sau chừng nửa giờ thày quên tên Loan của bà ta , ngó vào tờ giấy vẽ hình rồi âm a : "Địa linh linh , địa linh linh cầu giời phù hộ cho bà .... bà Lê thị ... thị Gáo . "

Bà Loan hình như lơ đãng không chú tâm đến những lời lý giải vớ vẩn đó của tôi .
- Nếu như anh Hai chịu khó học ghi danh vô chương trình tuyển sinh của nhóm chúng tui , đảm bảo với anh Hai là một năm sẽ có văn bằng cử nhân , hai năm có tiến sĩ .
- Sao thằng con tui nó phải học bốn năm mới ra được kỹ sư tin học rồi mất thêm hai năm mới được cái bằng phó tiến sĩ . Kỳ này mà tui được cái bằng tiến sĩ thì mấy thằng bạn nối khố tui phải lé mắt ra mà xem .

28/6/2010

Vừa lúc ấy chiếc xe khách thình lình lắc mình đỗ vào một bên vệ đường , khiến hành khách chúng tôi bổ nhào về đằng trước . Một đám bọn trẻ hai mươi bốn , hai mươi lăm lao nhao chen chúc leo lên xe . Đứa nào đứa nấy mặt mày lem nhem những sình là sình , đất bùn đen xám còn vương vải trên những khuôn mặt còn non trẻ và trên cả áo quần . Có thể nói toàn thể con người từ đầu đến chân đầy một màu xám đen , mầu của đất sình . Tay đứa nào cũng khệ nệ khiêng một thùng can nhựa hai mươi lít , trong chứa những chất đen đen , bên ngoài cũng đầy vết sình đen . Chúng ào ào bước vô tìm chỗ ngồi ở những băng ghế phía sau . Một số hành khách sợ lem dính vào quần áo họ vội vàng chen lên hàng ghế đầu xe .

Tuy những khuôn mặt như những cô bé lọ lem Cinderella , nhưng tôi vẫn nhận ra nguồn sinh lực trẻ trung của chúng , với nét mặt hớn hở vui tươi . Tuổi chúng nó chắc cũng ngang ngang tầm cỡ con tôi . Nhìn xuống thùng can nhựa đầy vết sình đen , tôi không hiểu rõ chúng đựng những thứ gì . Chúng đi buôn chăng , buôn gạo buôn muối buôn đường . Chắc là không rồi ! Hay là chúng nó đi buôn đất . Đất đây có một nghĩa đen thực sự , không như đi buôn dân bán đất như của một số người độc quyền yêu nước , mà họ bán luôn một phần đất của quê hương này . Tôi quay xuống dưới , nhìn sang một cô gái . Cô ta ngồi trên lòng một chàng trai trẻ . Có lẽ xe không còn đủ chỗ ngồi , nên họ ngồi chồng lên nhau chăng ? Tôi đoán hai đứa trẻ này có lẽ là đôi tình nhân hay là cặp vợ chồng , vì theo cử chỉ điệu bộ thân thiết âu yếm với nhau , không có vẻ gì là thẹn thùng mắc cỡ .

Nghe tôi hỏi vật gì chứa đựng trong thùng can nhựa , cô gái với mái tóc sình đen , ánh mắt đầy vẻ tinh nghịch , nói rõ to :
- Con ...

Tôi nghe ba tiếng đó , âm thanh gọn gàng, chắc nịch , làm da mặt tôi hơi nóng bừng lên . Tôi không nghĩ những lời nói đó bình dân nhưng đầy sự thô tục mà phát ra từ miệng một cô bé xinh xắn như vậy . Giá như mà nó là u ... u thì còn có vẻ nhẹ nhàng thanh tao hơn chăng , những tiếng mà mẹ hay gọi những cậu con bé bỏng , cu Tí ơi ! cu Tèo ơi ! Đằng này lại là âm vận " ặc ặc " vừa cộc lộc dung tục . Nhưng tôi lại không cảm thấy có một nét tục tĩu nào , có lẽ là những chữ thường dùng của bọn trẻ miền Nam này chăng . Khác rất nhiều so với cách dùng từ chửi bậy của một số trẻ con ngoài Bắc . Nghe xong rồi phật ý bỏ đi liền .

Nói xong cô ta lấy bàn tay đầy sình âu yếm xoa xoa lên đầu chàng trai trẻ ngồi cùng ghế với cô . Tôi hình dung ra một gã ăn mày dáng nho nhỏ , áo quần lam lũ , mặt mũi lem nhem bùn đất , một Hoàng Dung cùng sánh vai với gã Quách Tĩnh bên lầu Phượng Các trong truyện Anh Hùng Xạ Điêu . Quách Tĩnh đang vòng tay ôm eo  , mang đang mơ màng gật đầu ngủ . Có lẽ sau những ngày lao động vất vả chăng ?


Tôi thắc mắc hỏi tiếp :
- Các cháu tìm được mấy con vật này ở đâu vậy ?

Cô gái lọ lem đó nhanh nhẩu đáp :
- Thì ở chỗ tụi cháu lên xe đó bác .

Cô bé nói chuyện huề vốn , đúng thì đúng thật . Cái chỗ chúng tìm được đào được chắc hẵn là ở vòng vòng những khu gần đó . Nhưng là chỗ nào , ý tôi nghĩ là giá như mình muốn đi tìm đi mò mấy con đó thì tìm nơi mô .

Tìm em như thể tìm chim
Chim bay xứ Bắc anh tìm biển Nam
Giờ đây trôi nổi phương này
Chim bay lưu lạc tới ngay xứ này

Những cánh rừng tràm rừng đước rừng mắm chen chúc nhau , đua nhau mọc . Không có ai dẫn đường chỉ lối , biết đâu mà tìm .

Một cháu khác xen vô :
- Nói vậy chớ , từ đó vô trỏng còn khá xa . Phải lội bộ lội sình bùn  mấy cây số nữa mới tới chỗ đào mấy con này .
- Cuốc xẻng đâu , hổng thấy các cháu mang theo người .

Cô bé cười , một nụ cười thật tươi :
- Tụi cháu dấu hết ở trỏng rồi . Khi vô trỏng chỉ cần mang theo cái thùng nhựa này thôi .

Nói xong cô bé thò bàn tay vào trong thùng nhựa , lôi ra một con vật nho nhỏ . Nó chỉ bé bằng ngón tay trỏ hay ngón tay cái tôi . Đen sì bám đầy bùn đất , nó ngo ngoe co dãn thun ra thun vô như con đĩa .

- Thế các cháu mang về ăn về nhậu à ?

Cô bé lắc đầu nói :
- Bán .
- Bán cho ai , chú chẳng khi nào chú thấy bày bán ngoài chợ cả .
- Giống này hổng dám bán ngoài chợ đâu chú , công an bắt thấy mẹ . Quốc cấm đó chú . Cái này giao cho mối lái , họ đón tụi cháu rồi về giao cho các nhà hàng .
- Một kí chừng bao nhiêu hả cháu ?

Cô bé chép miệng , ngập ngừng một chút :
- Chừng trăm ngàn . Nhưng vất vả lắm chú ơi ! Tụi con lội sình lội bùn đến mấy cây số , nhiều lúc nước mặn nước lợ ngập qua cổ họng , rồi lặn hụp trồi lên trồi xuống bao phen , mò mẫm đào mò mãi . Một thùng như vậy may mắn cũng một ngày , có khi hai ngày . Chỗ này không có phải lội qua chỗ khác . Mương này không có lại bơi qua mương kia . Công an thỉnh thoảng nổ súng vây bắt tụi con . Tụi con phải bỏ hết đồ nghề , thùng thiết bỏ chạy lấy thân . Chạy thoát ra ngoài bìa rừng cũng hổng dễ , công an cũng ra ngoài rình rập để bắt .

Tôi tò mò hỏi thêm :
- Cái con này ăn ra làm sao , các cháu ăn qua bao giờ chưa ?

Bọn trẻ trong xe có đứa gật đầu .
- Con này dễ làm lắm chú . Trước tiên rửa sạch chúng nó rồi đem ngâm với nước vôi vài giờ . Chặt bỏ cái phần da này rồi lộn ngược nó rửa sạch , bóp với muối dấm .

Cứ như theo cách chúng chỉ dẫn  thì phương pháp này giống như tẩy rửa bộ đồ lòng của heo gà .

- Cách nấu nướng như thế nào ?

- Ai thì cháu không biết , tụi cháu cứ luộc lên xong chấm nước mắm chanh ớt . Khi ăn nó sừng sực dòn dòn , ngọt còn hơn mực nang tuổi còn chưa lớn .

- Còn như nhà hàng họ sửa soạn ra sao ?
- Nhà hàng thì họ bày ra nhiều trò lắm chú , như là Long Tu Quá Hải , Kiến Long Tại Điền .

Cũng là mấy ông khách Việt kiều , các bác đại gia đỏ có tiền có bạc rủng rỉnh về Việt Nam ăn chơi hưởng thụ . Từ nhà hàng này qua nhà hàng khác , từ quán karaoke đến các vũ trường sang trọng . Tôi đã từng nghe , xem qua các cuốn DVD chiếu những đêm Sài Gòn ăn chơi không thiếu gì các món ăn vật lạ mà nếu như bà Từ Hi Thái hậu sống lại cũng bật ngữa . Dơi ba món , máu rắn , mật gấu pha rượu whisky , thằn lằn núi , rắn hổ Taipan ,  rắn mamba Phi châu , rồi dần dần đến những con côn trùng ếch nhái bọ hung, nhện bò cạp như ở Thái Lan , tạo ra những nhu cầu bất cập , những cái không cần thiết cho đời sống  . Có một lần chúng tôi ngồi trên xe tắc xi khi đi xuống chợ Bến Thành mua sắm . Mấy đứa con chỉ trỏ vào các cửa hàng ăn sang trọng gần dinh Độc Lập cũ , các quán ăn nhậu thật sang trọng  . Chúng nó nhận xét :

- Bố nói là người dân Việt Nam nghèo đói lắm mà , bố nhìn vào các cửa hàng ăn uống xem . Nghèo khổ gì đâu bố !

Lúc đó thật tình tôi không biết trả lời ra sao . Chúng tôi đã đi qua từ Đà Nẵng ,Huế , Hội An , Hà Nội , Ninh Bình, Quảnh Ninh , Hạ Long , Sài Gòn với những vẻ hào nhoáng bề ngoài , của một số các bin đinh nhà hàng sang trọng của Sài Gòn Hà Nội . Chúng tôi được xem qua những cảnh đẹp như kẻ cưỡi ngựa xem hoa làm sao đánh giá đúng mức được . Chúng nó không có dịp đi xa ra khỏi ngoại thành ra ngoài miệt An Phú Đông , miệt Bình Thới , Bình Triệu có những dãy nhà lụp xụp nhà mái lá tranh dột nát , có những mái lều ủ dột chỉ được bao phủ bằng những tấm ni lông rách nát .

Trước khi đến bến phà Bình Khánh bọn trẻ một lần nữa ào ào xô lấn chen ra khỏi xe . Chúng đứng dáo dác như thể đang tìm ai . Những đứa con trai con gái khuôn mặt đầy những vết sình với quần áo lem nhem bẩn thỉu . Tôi liên tưởng đến những phích to lớn treo đầy các ngả tư ngả năm trên thành phố Việt Nam , những bảng vẽ to lớn tô đậm những hàng chữ Lao Động Là Vinh Quang . Nhưng nếu chúng nó không lội sình lội bùn , lang thang chắc chắc là chúng sẽ chết đói . Phải chăng đó là hình ảnh tương lai của dân tộc Việt Nam ?

Dọc theo bến đò Bình Khánh tôi trông thấy chừng đâu bảy tám bà cụ hoặc những cô gái trạc chừng 12 ,13 tuổi ngồi sau những gánh hàng bán dừa nước . Mắt họ lơ đãng nhìn theo dòng người qua lại . Chợt một bà già với khuôn mặt nhăn nhúm , miệng móm hẵn trông thấy tôi bèn mời mọc :

- Cậu Hai ! Mua ít dừa ăn giải khát đi cậu .

Tôi rất ngại ngùng khi phải dùng các loại nước giải khát hay sinh tố bán dọc các lề đường khu xóm . Nước lã được pha chế ắt hẵn là từ vòi nước phông tên hay từ một nguồn nước không rõ lai lịch . Ở Việt Nam được khuyến cáo không nên uống nếu chưa được đun sôi .

Những mảnh dừa nước trắng phau phau nằm sấp ngửa trong cái châu nhôm  trắng nham nhám . Nước đá cục lểnh mểnh bồng bềnh trên mặt chậu . Tôi ngần ngừ .

- Mua đi cậu , dừa này già mới vừa bóc xong , thơm phức nè cậu .

Những lời đó có lẽ đủ sức thuyết phục tôi . Có gì đâu , nếu chẳng may đau bụng thì tôi đã có sẵn mấy viên Imodium ở nhà .

- Vậy thì cụ lấy cho cháu ... một bịch à không ... năm bịch . Cụ cột dây thun cho chắc nhé . Cháu mang về nhà mới ăn .

Cụ già với hàm răng móm mém tươi cười nhanh nhẩu bọc lại năm bịch dừa nước trao cho tôi :

- Lần sau cậu ghé qua đây nhớ sang hàng dừa nước của tui nhé .

Qua phà đón xe về Sài Gòn và về Phú Nhuận cũng hơn một tiếng , trời cũng vừa nhá nhem . Ánh đèn điện bên đường vừa bật sáng .

Bữa cơm tối đó , cả gia đình cô em tôi quây quần bên chiếc bàn gỗ  nho nhỏ trong phòng khách . Một đĩa thịt cốt lết chiên , vài con cá bống kèo kho tộ màu nâu vàng và một tô canh  có những chiếc lá ngả sang màu vàng uá . Tôi nhìn tô canh không có vẻ quen thuộc lắm , lá không giống như lá chanh , cũng không giống như lá ngót .

Cô em tôi tươi cười bảo :
- Ăn đi anh , canh này chắc anh chưa bao giờ xơi phải không . Canh chua lá giang đó anh .

Tôi nếm thử , mùi vị  chua , chua nhè nhẹ , không gay gắt như dứa nhưng không thơm bằng . Nó lại nham nhám không mềm dịu như bông so đũa .

Tôn chồng cô em tôi xen vào :
- Mấy cái lá này trên vùng kinh tế mới mọc hoang dại um tùm , tụi em bứt lá ra thử , nó có mủ trắng . Hoa thì mọc từng chùm , có chỗ màu hồng có nơi thì hồng lạt . Người ta biểu lá giang có tính dược cao , chữa được nhiều bệnh . Nhưng hổng nên dùng thường xuyên , dễ bị lủng ruột . Nhứt là hổng nên nấu bằng nồi nhôm vì nó ra nhiều ten lắm . Muốn an toàn thì phải mua nồi i nóc xi đáp mới được .

Tôi nghĩ chỉ có quê hương Việt Nam mới có những ngọn rau ngọn cỏ đặc dị thơm ngon như vậy , được nhặt nhạnh từ những cánh rừng , những bờ kinh bờ ruộng những loài hoa cỏ không tên tuổi , rồi được dân gian đem về thử nghiệm ăn thử .

Tôi ậm ừ rồi hỏi tiếp :
- Trên vùng kinh tế mới , dân nghèo thấy mẹ lấy chi mà nấu .

Tôn cười buồn :
- Thì hổng ăn canh chua , xơi khoai mì mãi mãi mà anh .

Tôi nhớ đến những ngày tháng tị nạn tại đảo Kuku mỗi đầu người cứ năm ngày được phân phát một bịch thực phẩm , trong đó có một kí gạo , hai lon đồ hộp . Đồ hộp chỉ gồm có hai ba loại duy nhất , không paté thì lòng dạ bò hoặc móng heo hầm nhừ . Ăn đâu chừng một tuần lễ , bọn chúng tôi không thân nhân , không tiền trợ cấp,  xót xa lòng dạ , bèn rủ nhau đi ra bìa rừng nhặt nhạnh vài cọng cỏ trai , rau sam , rau mồng gà . Cỏ trai mùi vị nhàn nhạt như cỏ , rau sam toàn là những cọng già dai nhanh nhách , rau mồng gà vị lại đăng đắng . May mắn là không có mạng nào đi theo ông bà ông vải .

Cô em tôi  nhìn chăm chăm vào tôi rồi hỏi :

- Canh lá giang ăn được không anh , em nấu với râu tôm cho nó mặn mà . Sao nó chua à . Không , anh tự nhiên mà ăn . Dưới bếp còn cả nguyên nồi canh lá giang để dành cho anh .

Cơm nước xong , tôi lôi ra mấy bịch dừa nước ra mời cả nhà cô em tôi :
- Dừa nước này tui mới mua ở Nhà Bè , còn tươi nguyên .

Cô em tôi mở bịch nước dừa ra , đưa vô mũi ngửi :
- Mèn đét ui ! Có mùi chua , chắc là họ nạo dừa từ ngày hôm qua .

Tôi cũng xé một bịch khác ra , rồi ngửi :
- Ừ ! Vậy mà mấy bà ngoài đó rối rít mời : " Dừa tươi đây , dừa tươi đây ."

Cô em tôi chợt lên tiếng :
- Anh Hai còn ở đây mấy ngày nữa , muốn ăn uống gì thì cứ biểu tụi em , hay là mai em mua hột vịt lộn dzìa ăn .

- Ủa ! Ở chợ này hổng bán hột gà lộn à !

Cô em tôi nhíu mắt ngạc nhiên :
- Có gà lộn à !
- Có chớ , bên Mỹ họ bán đầy ở ngoài các chợ Việt Nam , bảy tám chục xen (cent) một trứng . Mấy người bạn anh đôi khi ra ngoài hồ lượm được cả hột ngỗng lộn nữa , mời mấy người bạn Mỹ về nhà nhậu . Có khi họ làm cả tiết canh ngỗng mời họ nhậu . Tụi Mỹ nhí nhắng hỏi :" Cái giống gì vậy ? Tụi bạn anh trả lời : " Vietnamese Pizza " .
- Pizza sao nó hổng giống như pizza của Ý , mềm nhũn à !
- Mềm nhũn nhưng mặn mà lắm .

Đến khi họ biết là Vietnamese pizza chế biến từ tiết con ngỗng , chu chao ui , tụi nó chạy vô phòng vệ sinh thiệt lẹ .

Cô em tôi chợt lên tiếng hỏi :
- Anh Hai có ăn qua bột chiên bao giờ chưa .

Tôi lắc đầu , lòng chưa hề nghĩa đến cái món bột nào dùng để chiên . Bột nào mà chẳng chiên được , từ bột gạo , bột mì , bột mìn tinh , bột sắn . Cứ rán cứ chiên lên là xơi được tất . Thật ra tôi không thích ăn những món nào chiên hay rán . vì những thứ này đầy những dầu mỡ .

Từ nhà cô em tôi ra đến đầu chợ chừng mươi phút .Ban đêm trên đầu chợ mấy chục năm qua vẫn có bày biện vài hàng quán bán đêm . Xe bán sâm bổ lượng của ông già người Tàu . Xe sinh tố của bà Năm Mập , một sập bán ốc nghêu sò ốc hến và cạnh đó là một xe đẩy hai bánh của chú Tư Bánh Ít .

Tôi thảng thốt kêu lên :
- Mèn đét ơi ! Tưởng bột chiên là giống gì . Món này ngày xưa thỉnh thoảng tôi ghé qua ngang rạp hát Kinh Thành gần chợ Tân Định xơi hoài . Nhưng món này ăn chừng một dĩa thôi , qua đến đĩa thứ hai xơi hông nỗi .

Cô em tôi mỉm cười :
- Anh Hai xơi hổng nổi chớ con Dung nó ăn đến ba dĩa lận .

- Dung nào vậy ?
- Con cô Tư đó anh quên rồi sao ? Năm ngoái cô Loan có dắt con Dung về Việt Nam chơi  . Tiện thể nó rủ một người bạn cùng phái học cùng lớp về chơi . Cô nhỏ đó Mỹ trắng , tóc vàng . Hôm tụi nó về đây chơi , cả chợ đều ngắm nhìn đều khen đẹp . Con bé đó mỗi tối thích ra đầu chợ ăn món bột chiên này lắm . Ăn xong hai đĩa tụi nó còn gọi mỗi đứa hai ly nước mía đầy vung . À , có chuyện này em kể cho anh nghe . Bữa đó ,em dắt hai đứa nó ra đây thì có một thằng cha nào ngồi nhậu , trên bàn còn vương vải mấy dĩa ốc . Trông thấy cô gái Mỹ xinh đẹp , hắn làm bộ, xì xô xì xào với cô gái Mỹ một hồi , mà không thấy cô gái Mỹ trả lời lấy một câu , hắn quay sang hỏi em : " Chị Út ơi ! Con nhỏ Mỹ bộ nó hổng biết tiếng Mỹ sao vậy ! Em hỏi nó bằng tiếng Mỹ thông dụng , nó cũng làm thinh , em dùng Anh ngữ cao cấp hơn một chút , nó cũng im luôn . Tóc vàng vàng chắc hổng phải Mỹ . Anh biết không , về nhà em mới hỏi con Trân bạn nó . Con Trân mới thông dịch như vầy : " Nó hiểu chớ , hắn ta nói tiếng Anh tiếng Mỹ cỡ nào mà nó chẳng hiểu . Có điều là ... hắn nói nham nhở quá . Đầu tiên nó khen cháu đẹp . Beautiful ! Kế đến nó hẹn , nó rủ đi xi nê , rồi nếu được nó hỏi tui có bằng lòng lấy hắn không ? "

Qua hôm sau em gặp hắn , biểu là nó không phải là người Mỹ mà là dân Tây . Hắn cười nhe răng rồi nói : "Để mai mốt em học tiếng Tây rồi tìm nó nói chuyện . " Rồi mãi đến khi hai đứa nó về Mỹ , bắt gặp hắn , tay hắn cầm cuốn sách dạy tiếng Pháp , miệng còn lẩm bẩm : " La tete là cái đầu , je t'aime là tui yêu em vô cùng .. je t'aime je t'aime . .

Lần này là lần thứ ba tôi trở về Việt Nam và khi ra phi trường Tân Sơn Nhất đi về Mỹ tôi nhất quyết không mang theo hành lý túi giỏ xách tay theo người . Dù nó to hay bé . Khi lần đầu tiên về Việt Nam thăm mẹ tôi bệnh nặng , hành lý quần áo cá nhân , quần đùi quần lót áo thun không về kịp nên tối đó tôi không có quần áo để thay . Ban đêm chợ búa đều đóng cửa . Đến lần thứ hai đã có kinh nghiệm đau thương , tôi luôn luôn kè kè bên mình một cái túi xách tay nho nhỏ , trong đó chỉ có một hai cái quần đùi áo thun , kem và bàn chải đánh răng . Đến khi ra phi trường trở về Mỹ , tôi đang lơ ngơ lơ ngớ trong phòng đợi , bỗng chợt thấy hai anh đầu đen bước tới . Sắc mặt nghiêm nghị , mắt nhìn thẳng vào tôi , gằn giọng ra lệnh :

- Ông kia ! Mở cái túi xách ra cho chúng tôi kiểm tra .

Tôi sửng sốt , tự hỏi nơi đây sao lại những người mặc thường phục ngang nhiên xét đồ xét đạc hành khách . Tôi e dè hỏi lại :
- Các ông là công an ?

Một trong hai người nặng giọng :
- Đúng vậy . Mở giỏ ra . Chúng tôi theo dõi ông từ khi ông vào đến đây . Trong đó có cái gì mà khiến ông phải khư khư ôm chặt nó vậy ?

Dù bực mình , nhưng tôi vẫn nhếch nụ cưòi lấy lòng :
- Giỏ có gì đâu .

Vừa nói tôi vừa mở banh cái túi giỏ ra . Bên trong chỉ vỏn vẹn hai cái quần đùi và lổng chổng cái bàn chải đánh răng .

Mặt tên công an dài hẵn ra , chưng hửng tưởng rằng phen này bắt được một tay trùm bạch phiến có tầm cỡ quốc tế . Hắn cố lấy tay lục lọi một hồi lâu , thật kỹ . Xem chừng không có gì họ xin lỗi , ngoay ngoắt bỏ đi .

Từ trên cánh máy bay của hãng Eva , Hàng Không Đài Loan , ngồi cạnh một cửa sổ kính , tôi ngó ra ngoài . Những dãy nhà tôn nhà gạch chập chùng phía dưới . Mái tôn xam xám lẫn lộn màu nâu sét rỉ từ từ trở thành nhỏ đi khi máy bay tiến lên cao độ . Dòng sông Sài Gòn vàng đục lững lờ uớn cong . Một đám mây trắng bay ngang che khuất tầm mắt tôi , nước mắt tôi như muốn muốn nhoè ra . Quê mẹ tôi đây , giờ đã xa hẵn rồi .

Khi ra khỏi máy bay American Airlines để vào phòng lấy hành lý , tôi nhìn đồng hồ biết rằng giờ này hơn bốn giờ sáng . Nơi đây tôi chợt thấy một ông đầu đen đang đứng chờ hành lý sắp sửa chạy vòng qua khung thép chuyên chở hành lý . Ông này tôi quá quen , ông là chủ một siêu thị khá nổi tiếng ở thành phố Arlington .

- Khỏe không anh Ba ?

Ông ta quay sang , gặp tôi nở nụ cưòi chào . Giọng ông ta lơ lớ nửa Tàu nửa Việt .

- Nị mới Việt Nam dề hả ?
- Ừ ! Còn ông ? Về VN lấy thêm bà vợ nhỏ nữa hả ?
- Ngộ hổng dám à , con vợ nị biết được uýnh thấy mụ nội .
- Thế ông về chơi chăng ?

Ông Ba lắc đầu .

- Dzìa mua đất .

À ! Lại có thêm một người nghe lời dụ dỗ ngon ngọt . Người về Việt Nam mua nhà mua đât có kẻ thành công có người thất bại . Bạn bè , người thân cháu chắt tôi thỉnh thoảng cũng gọi điện thoại rủ rê tôi hùn hạp mua nhà mua đất . Tôi cứ cười trừ . Làm ăn với Việt Cộng họ có nhiều thứ luật , cả một rừng luật thay đổi liên miên , nay thế này mốt thế nọ . Chẳng biết khi nào mà đón mà đỡ .

- Đất ở đâu vậy ? Phú Mỹ Hưng ?

Ông ta lắc đầu .
- Ở đó mắc bỏ mẹ , mua xa một chút giá rẻ hơn .
- Anh đứng tên đất ?
- Không , nhờ ông anh tui .
- Thế anh gặp bọn cán bộ , họ có vui vẻ tiếp chuyện không ?

Ông ta mặt tiu nghỉu , giọng trầm buồn :
- Mẹ kiếp , mấy chả mặt thì ngu như bò còn miệng thì hét ra lửa . Lần này tui về làm ăn với tụi nó một chuyến thôi , lần sau tui đếch thèm .

Tôi mường tượng ra những con người trong thời đại tiên tiến , mặt mũi trông không đến đỗi ngu si lắm , cái óc toàn tính chuyện nhảy vọt năm năm mười năm , những lỗ miệng phun ra lời gầm thét , chửi mắng như rồng rắn . Tôi tự nghĩ hoài , không biết đó là những con sinh vật nào trên trái đất này lại có thể tồn tại được trong mấy chục năm qua . Phải chăng là con rồng bảy đầu mười sừng trong sách cổ nói ư  ?

Tôi xin mượn lời của một người bạn Hàn Lệ Nhân để kết thúc một chuyến về thăm quê hương :

Tôi là con chim lạc bầy từ muôn chim kiếp trước
Tôi là mây bay ngàn đời trên trời tha phương
Quê mẹ trong tôi chỉ là văn chương
Ai về quê hương nhặt giùm vài ba nhánh lúa
Ôm chặt trong tay bồi hồi nghe lòng say say
Quê mẹ tôi đây ! quê mẹ tôi đây !

Hoang Hac ngày 20 tháng 8 năm 2010

Chào Tung Son ( Hoang hac )

Lâu lắm rồi mới thấy  TS trở dzìa VNTQ hén

hay là trong lúc du ngoạn ở VN nên khg có thì giờ phải hong????

Chúc TS luôn vui mỗi khi online nhá

Anh Tung Son viết chuyện rất có duyên. mong anh viết nhiều hơn cho box Du lịch

Chào bạn Ct Ly , Lyen Son và các bạn

Mời xem tiếp một đoạn hồi ký du lịch qua xứ Thái.

Một chuyến du lịch qua Thái

Ðúng 5 giờ chiều gia đình chúng tôi năm người , hai vợ chồng già với ba cô con gái , đã có mặt tại sân bay nội địa phi trường Tân Sơn Nhất . Khi đóng tiền đầy đủ cho hãng du lịch Saigon Tourish , mỗi người bất kể lớn nhỏ là khoảng 400 đô . Một chương trình packet như vậy qua du lịch bên Thái bao gồm tiền vé máy bay khứ hồi , khách sạn , ăn uống , tham quan các điểm chính du lịch trong năm ngày với số tiền như vậy có lẽ là quá hời .

Trước đó vài ngày gia đình chúng tôi lơn tơn đi lòng vòng thành phố Sài Gòn được hơn nửa tiếng . Con bé Linda mười tuổi nhăn nhó mặt mày than :
- Bố ơi ! Ði du lịch gì mà sao mỏi chân quá !

Giá nó mà còn bé hai ba tuổi , tôi có thể cõng bế nó trên lưng . Nhưng nó lớn xác như vậy , sao mà cõng nỗi . Vừa lúc đó một bà cụ trong quần áo lam lũ , mặt xạm đen đang còng lưng , trên vai quẩy nặng đôi gánh hàng rong . Tôi quay lại khẽ nói với con Linda :
- Con biết bà lão gánh hàng đi bán , và bán cái gì không ?

Linda nheo mắt nhìn theo chân bà lão thoăn thoắt bước nhanh , qua mặt chúng tôi để băng qua con lộ về hướng đường Nguyễn Huệ , nó hớn hở nói :
- Biết chớ bố , "nó" bán mấy trái cây đó mà !

Tôi cười xòa , chữa lời cho nó :
- Bên này , con gặp người lớn tuổi , con phải gọi là bà lão ông lão hay là bà cụ ông cụ , chớ đừng gọi là nó , họ nghe được sẽ mắng cho . Con thấy không ? Bà lão nhìn có lẽ già cả như bố , vai lại mang hai hàng giỏ trái cây như vậy , bà lão đó còn đi nhanh nhẹn hơn bố con mình nữa . Con còn muốn than thở nữa không ?

Linda mặt bí xị :
- Không ?

Trong văn phòng hãng du lịch Saigon Tourist , mấy cô nhân viên trong đồng phục áo dài màu xanh nước biển ngước lên nhìn chúng tôi , mặt nghiêm không nở nụ cười . Họ lại cắm cúi loay hoay trên cái mặt màn hình . Tôi tiến đến một bà đang ton hót với một đồng nghiệp .
- Ði Thái Lan một chuyến bao nhiêu hả chị ?

Bà ta trả lời với giọng Bắc đặc , rồi đưa cho tôi một cái brochure (tập sách mỏng) , trong đó có ghi một gói packet đi tour (du lãm ) qua Bangkok , thăm cung điện Hoàng Gia , Chùa Lục Ngọc , xem bãi biển Pattaya , coi vài chương trình biểu diễn về đêm của đoàn vũ công dân tộc Thái .
- Ðược rồi , ông nộp hai ngàn đô la cho năm người .

Tôi ngạc nhiên hỏi lại :
- Thế tui nộp bằng tiền đồng Việt Nam không được à ?

Bà ta lắc đầu cương quyết :
- Không , chúng tôi chỉ nhận Mỹ kim thôi . Ông là người Mỹ nên phải trả bằng Mỹ kim .
Tôi nheo đôi mắt lại :
- Sao bà biết chúng tôi là người Mỹ ?

Bà ta nhếch nụ cười , giả lả :
- Xem các con của ông bà tía lia đằng kia thì biết .

Theo thời giá tháng Sáu năm 2008 , một đô la chính thức đổi được 16650 đồng Việt Nam , nhưng lúc đó không hiểu sao , đồng tiền Việt Nam bị chao đảo theo thị trường chứng khóan . Giá chợ đen một Mỹ kim đổi được đến hơn mười tám ngàn . Giá như trả theo tiền Việt Nam chúng tôi có thể tiết kiệm được vài chục Mỹ kim .

Chúng tôi mỗi người được phân phát một cái nón lưỡi trai màu trắng đục , trên có thêu hàng chữ Saigon Tourist . Ai thắc mắc thì được trả lời : " Để dễ nhận dạng là đoàn của mình , trẻ em lạc dễ tìm kiếm . "

Hơn 5 giờ một chút một nhóm người đầu đen lố nhố tụ họp lại khá đông . Một cậu thanh niên dáng dong dỏng , mặt hơi tai tái bước ra , tay cầm một lá cờ nhỏ trắng hình tam giác rồi giơ cao lên khỏi đỉnh đầu , phất qua phất lại , nói lớn :
- Quí vị đi du lịch Thái Lan của Sài Gòn Tourist thì tập họp lại đây . Chúng ta không còn nhiều thời gian lên . Khẩn trương lên quí vị .

Trong đám đông một giọng nói nhỏ nhẹ vang lên :
- Tổ cha nó , lúc nào cũng tranh thủ khẩn trương . Đi ăn cướp à !

Một tiếng khác át đi :
- Nói nhỏ đi cha nội , qua bển (Thái) muốn nói gì thì nói .

Anh trưởng đoàn dõng dạc , nói to hơn :
- Tôi tên là Mạnh , tên nghe mạnh bạo lắm nhưng thật ra yếu xìu à . Bây giờ quí vị cho xin sổ hộ chiếu và visa để tôi còn trình hải quan .

Không biết du khách đi du lịch Âu châu , Mỹ châu ra sao chớ từ Việt Nam qua các nước Thái , Miên , Tân gia ba , Hồng Kông mọi giấy tờ tùy thân , sổ thông hành passport đều do anh hay chị hướng dẫn tour nắm giữ .


Trên chuyến máy bay của hãng hàng không Thai Airline lố nhố hành khách , hầu hết là khách du lịch người Việt , bởi đâu đâu cũng oang oang những tiếng ồn ào , tiếng chửi thề văng tục . Cái bản chất cố hữu quốc hồn quốc túy mang theo qua tận xứ người .

Sài Gòn qua Thái Lan máy bay chỉ bay gần hai giờ thế mà chúng tôi được phục vụ một bữa ăn tối theo tiêu chuẩn của các hãng hàng không lớn . Các nữ tiếp viên người Thái xinh đẹp hỏi han lịch sự với nụ cười trên môi :
- Ông bà có muốn dùng thêm gì chăng ?

Cách phục vụ của họ khác hẵn với các tiếp viên của hãng hàng không Vietnam Airline , mặt mũi lúc nào cũng lạnh nghiêm , nụ cười thiếu hẵn trên môi .

Khi đến phi trường quốc tế Suvarnabhumi trời đã nhá nhem tối . Qua khỏi cổng hải quan , đoàn chúng tôi bước ra khỏi tòa nhà và bước vào một chiếc chuyên chở dân dụng , xe này nhỏ hơn xe buýt loại 52 chỗ ngồi . Hành khách người ngồi kẻ đứng lắc lư với những thanh thép vắt vẻo trên đầu . Cảnh tượng xảy ra y hệt như những năm sau 1990 đổi mới ở phi trường Tân Sơn Nhất .

Tôi hỏi anh trưởng đoàn đứng cạnh đó :
- Anh Mạnh à ! Tui nghe nói phi trường này to lớn hiện đại nhất Đông Nam Á , sao bây giờ xuống cấp quá vậy !

Anh ta cười hì hì vài tiếng , rồi đáp lại :
- Bác thấy đó , nước ta càng ngày càng văn minh tiến bộ . Xã hội ta sắp sửa tiến lên ...

Lời của anh ta chưa kịp dứt , xe bỗng dừng lại khiến mọi người trên xe nghiêng ngả .Trong ánh sáng lờ mờ trong đêm tối , những cây cột xi măng , dàn sắt bao bọc chung quanh các terminal to lớn sừng sững in trên nền trời .


Một thiếu nữ người Thái trong y trang cổ truyền dân tộc đứng cạnh một chiếc xe buýt to lớn , mỗi khi từng người bước lên xe , cô ta với nụ cười tươi tắn trên môi và hai tay chắp trước ngực khẽ cúi đầu chào . Một lối chào như các vị tu tăng Phật giáo vẫn thường chắp tay hành lễ . Điều này khiến chúng tôi khá bối rối , xưa kia trong khi tập huấn nhu đạo , chúng tôi thường gấp người chào mỗi khi ra giao đấu , còn như trong quân ngũ thì giơ tay chào lối nhà binh , trong Hướng Đạo cứ giơ cao bàn tay với ba ngón tay chụm tay như biểu tượng hoa huệ tinh khiết . Thôi thì mình khẽ gật đầu chào lại như mọi người vậy .

Lối chào cung kính của người Thái gọi là wai , nó có thể biểu lộ một lời cám ơn hay xin lỗi ai đó . Nó tương tự như của người Ấn , Añjali Mudrā ,namasté hay của người Miên sampeah. Cánh tay càng đưa cao càng biểu lộ lòng tôn kính bấy nhiêu .

Tôi từng đi qua nhiều nước từ Á đến Âu châu nhưng chưa từng nơi nào được đón chào niềm nở trong sự lịch thiệp và trang trọng như vậy . Tệ nhất là vào năm 1980 tôi cùng với vài người bạn vừa đặt chân tới thành phố Battambang của Cao Miên . Vừa vào tới nhà một người dân thường để tạm trú qua đêm để hôm sau đi về Sisophone rồi tiến qua biên giới Thái thì phải tất tả vùng chạy thụt mạng vì có công an du kích Miên bố ráp . Kế là Trung quốc lúc đến đã có mấy anh công an mặt lạnh lùng dòm trừng trừng vào cái chiếu khán sắp hết hạn của tôi .

Tung Son 28/11/2010

Đã nói là hồi ký thì phải có hình ảnh đầy đủ đó nhen để làm tải liệu chứ

Ct Ly ui !

Mới du lịch tới phi trường thôi , trời thì tối , xe ồn ào những tiếng cười. Chưa rãnh rỗi để chụp hình.

Thân