Bắc chinh
Hoàng đế nhị tải thu.
Nhuận bát nguyệt sơ cát.
Đỗ tử tương bắc chinh,
Thương mang vấn gia thất.
Duy chỉ tao gian ngu,
Triều dã thiểu hạ nhật.
Cố tâm ân tư bị,
Chiếu hứa quy bồng tất.
Bái từ giai khuyết hạ,
Truật dịch cửu vi xuất.
Tuy phạp gián tránh tư,
Khủng quân hữu di thất.
Quân thành trung hưng chủ,
Kinh vĩ cố mật vật.
Đông Hồ phản vị dĩ,
Thần Phủ phẫn sở thiết.
Huy thế luyến hành tại,
Đao hồ do hoảng hốt.
Càn khôn hàm sang di,
Ưu ngu hà thì tất ?
Mĩ mĩ du thiên mạch,
Nhân yên diễu tiêu sắt.
Sở ngộ đa bi thương,
Thân ngâm cảnh lưu huyết.
Hồi thủ Phụng Tường huyện,
Tinh kỳ vãn minh diệt.
Tiền đăng hàn sơn trùng,
Lũ đắc ấm mã quật.
Phần giao nhập địa để,
Kinh thủy trung đãng duật.
Mãnh hổ lập ngã tiền,
Thương nhai hồng thì liệt.
Cúc thủy kim thu hoa,
Thạch đái cổ xa triệt.
Thanh vận động cao hứng,
U sự diệc khả duyệt.
Sơn quả đa tỏa tế,
La sinh tạp tượng lật.
Hoặc hồng như đan sa,
Hoặc hắc như điểm tất.
Vũ lộ chi sở nhu,
Cam khổ tề kết thực.
Miến tư đào nguyên nội.
ích thán thân thế chuyết !
Pha đà vọng Phu trĩ,
Nham cốc hỗ xuất một.
Ngã hành dĩ thủy tân,
Ngã bộc do mộc mạt.
Chi điểu minh hoàng tang,
Dã thủ củng loạn huyệt.
Dạ thâm kinh chiến trường,
Hàn nguyệt chiếu bạch cốt.
Đồng Quan bách vạn sư,
Vãng giả tán hà thốt ?
Toại linh bán Tần dân,
Tàn hại vi dị vật.
Huống ngã trụy Hồ trần,
Cập quy tận hoa phát.
Kinh niên chí mao ốc,
Thê tử y bách kết.
Đồng khốc tùng thanh hồi,
Bi tuyền cộng u yết.
Bình sinh sở kiêu nhi,
Nhan sắc bạch thắng tuyết.
Kiến gia bồi diện đề,
Cấu nhị cước bất miệt.
Sàng tiền lưỡng tiểu nữ,
Bổ đỉnh tài quá tất.
Hải đồ chiết ba đào,
Cựu tú di khúc chiết.
Thiên ngô cập tử phụng,
Điên đảo tại đoản hạt.
Lão phu tình hoài ác,
ẩu tiết ngọa sổ nhật.
Ná vô nang trung bạch,
Cứu nhữ hàn lẫm lật.
Phấn đại diệc giải bao,
Khâm trù sảo la liệt.
Sầu thê diện phục quang,
Si nữ đầu tự trất.
Học mẫu vô bất vi,
Hiểu trang tùy thủ mạt.
Di thì thi chu duyên,
Lang tạ họa mi khoát.
Sinh hoàn đối đồng trĩ,
Tự dục vong cơ khát.
Vấn sự cạnh vãn tu,
Thùy năng tức sân hát ?
Phiên tư tại tặc sầu,
Cam thụ tạp loạn quát.
Tân quy thả úy ý,
Sinh lý yên đắc thuyết !
Chi tôn thượng mông trần,
Kỷ nhật hưu luyện tốt.
Ngưỡng quan thiên sắc cải,
Tọa giác yêu phân khoát.
Âm phong tây bắc lai,
Thảm đạm tùy Hồi Ngột.
Kỷ vương nguyện trợ thuận,
Kỷ tục thiện trì đột.
Tổng binh ngũ thiên nhân,
Khu mã nhất vạn thất.
Thử bối thiểu vi quý,
Tứ phương phục dũng quyết.
Sở dụng giai ưng đằng,
Phá địch quá tiễn tật.
Thánh tâm phả hư trữ,
Thì nghĩ khí dục đoạt.
Y Lạc chỉ chưởng thu,
Tây kinh bất túc bạt.
Quan quân thỉnh thâm nhập,
Sức nhuệ khả câu phát.
Thử cử khai Thanh Từ,
Tuyền chiếm lược Hằng Kiệt.
Hao thiên tích sương lô,
Chính khí hữu túc sát.
Họa chuyển vong Hồ tuế,
Thế thành cầm Hồ nguyệt.
Hồ mệnh kỳ năng cửu ?
Hoàng cương vị nghi tuyệt !
ức tích lang bối sơ,
Sư dữ cổ tiên biệt.
Gian thần cánh tư hải,
Đồng ác tùy đãng tích.
Bất văn Hạ Ân suy,
Trung tự tru Bao Đát ?
Chu Hán hoạch tái hưng,
Tuyên Quang quả minh triết.
Hoàn hoàn Trần tướng quân,
Trượng việt phấn trung liệt.
Vi nhĩ nhân tận phi,
U kim quốc do hoạt.
Thê lương Đại Đồng điện,
Tịch mịnh Bạch Thú thát.
Đô nhân vọng thúy hoa,
Giai khí hướng kim khuyết.
Viên lăng cố hữu thần,
Tảo soái số bất khuyết.
Hoàng hoàng Thái Tông nghiệp,
Thụ lập thậm hoằng đạt...
Đỗ Phủ
*****
Đi Miền Bắc
***
Muà thu năm thứ hai
Vua ngự trên ngai báu
Được lên miền Bắc xa
Nơi vợ con nương náu
*
Giữa gian khổ can qua
Khó khăn khăp mọi nhà
Riêng mình ân mưa móc
Vua cho về thăm nhà
*
Lậy tạ trước bệ rồng
Bước lui chẳng đành lòng
Thân bề tôi chưa vẹn
Đâu dám lời tôi trung
*
Vua là đấng con trời
Trị muôn dân tuyệt vời
Nhưng bọn Đông Hồ vẫn
Quấy nhiễu mãi không thôi
Khắp dân tình căm hận
Lời oán than ngất trời
*
Đành gạt lệ bước đi
Lòng vương vấn trăm bề
Đất trời nhiều ngang trai
Bao giờ hết nhiêu khê
*
Bước lầm lũi trên đồng
Bếp nhà ai khói vương
Người bị thương rên rỉ
Máu loang lổ trên đường
*
Quay đầu nhìn Phụng Tường
Bóng cờ giữa chiều buông
Núi trập trùng trước mặt
Nước vũng ngựa lỏng cương
*
Tới vùng trũng huyện Phần
Sông Kinh chẩy ầm ầm
Cọp lờn vờn trước mặt
Rống vang dội sơn lâm
*
Cúc rũ giữa mùa thu
Vết xe xưa rêu mờ
Lòng lâng lâng niềm hứng
Trời cao vút xanh lơ
*
Niềm vui giữa tịch liêu
Cây rừng trái thật nhiều
Dây leo xen quả dẻ
Đen lẫn đỏ son điều
*
Thấm mưa nắng thuận hoà
Ngọt đắng đều đơm hoa
Tâm vời nguồn đào cũ
Nghĩ mình thật vụng về
*
Gập ghềnh hướng châu Phu
Hang ẩn hiện lờ mờ
Tới ven bờ sông vắng
Vừng dương hãy còn kia
*
Cú trong ruộng dâu vàng
Chuột đùa giỡn trước hang
Đêm đi qua chiến địa
Trăng chiếu xương ngổn ngang
*
Trăm vạn quân Ải Đồng
Bỗng một thoáng bại vong
Khiến dân Tần một nửa
Thành ma thật não nùng
Thân ta bụi Hồ bám
Trở về tóc pha sương
*
Nơi mái tranh bước về
Nhìn vợ con thảm thê
Áo quần vá trăm mảnh
Cảnh bèo nheo não nề
*
Âm buồn tiếng suối reo
Thằng con xưa cưng chiều
Mặt xanh xao nhợt nhạt
Quay mặt chả thèm theo
Chân không đầy cáu ghét
Bên chiếc giường vẹo xiêu
Hai đứa con gái đứng
Áo cũn cỡn tiêu điều
*
Vợ, aó cũ biển thêu
Làn sóng đã gẫy nhiều
Nét dọc ngang xô lệch
Thiên ngô, phượng bèo nheo
Trong áo manh mỏng ngắn
Nhìn đau xót trăm chiều
*
Dù trong người chẳng yên
Bị tả mấy hôm liền
Cũng mở bao tặng lụa
Bớt nỗi lạnh triền miên
*
Son phấn bọc trong khăn
Mở ra bầy đầy chăn
Nét sầu nàng tan biến
Con chải đầu lăng xăng
*
Bắt chước mẹ điểm trang
Phấn son bôi lổ loang
Thỉnh thoảng chấm thoa sáp
Chân mày vẽ bệt ngang
*
Được gần gũi con thơ
Quên đói khát xác xơ
Trẻ kéo râu đùa giỡn
Đâu lỡ mắng con khờ
*
Sầu chinh chiến ngổn ngang
Con dại phá chẳng màng
Cùng vui ngày hội ngộ
Việc sinh kế bỏ sang
*
Thương Thiên Tử lao đao
Luyện quân bỏ được nào
Nhìn trời mây tang hải
Khí yêu quái dâng cao
*
Gió lạnh tây bắc qua
Hồi Ngột giúp quân nhà
Cùng quân mình liền cánh
Binh họ giỏi xông pha
*
Chỉ khoảng năm ngàn quân
Đoàn ngựa gấp hai lần
Binh ít nhưng tinh nhuệ
Họ kiên quyết bền gan
*
Quân tiến vụt như chim
Phá giặc nhanh hơn tên
Vua hết lòng tin cậy
Mặc dư luận đang lên
*
Trở tay đã thu Y
Tây Kinh đâu nề gì
Quan quân thêm hừng chí
Muốn cùng tiến một khi
*
Trận mở lối Thanh Từ
Hằng Kiệt chiếm êm ru
Trời móc sương trong sáng
Chính khí lấn bóng mờ
*
Họa hết lúc tàn Hồ
Thế vững lại như xưa
Khí Hồ sao tồn được
Trước kỷ cương nhà vua
*
Lúc thời buổi rối ren
Việc khác xưa nào quen
Bọn gian thần đền tội
Lũ đồng lõa cũng tan
*
Chuyện Hạ Ân nguy nan
Bọn Bao Đát tự tan
Chu Hán lên dựng nghiệp
Bậc tài có Tuyên Quang
*
Tướng Trần đấng anh hùng
Ngọn giáo bừng khí trung
Thiên hạ được bao kẻ
Giang sơn còn nhờ ông
*
Điện Đại Đồng hoang liêu
Cửa Bạch Thủ quạnh hiu
Khắp hoàng thành ngóng đợi
Vua về tiếng quân reo
*
Khu vườn lăng thiêng liêng
Vẫn quét dọn thường xuyên
Nghiệp Thái Tông hùng vĩ
Công lớn rộng vô biên
*
NguyễnTâmHàn
<bài viết được chỉnh sửa lúc 15.06.2007 00:29:43 bởi hannguyen >