Tạ Văn Hoạt
Hoa Quỳnh
Thơ
nhà xuất bản văn hóa - thông tin
hà nội - 2000
Áo tơi của mẹ
Kính tặng mẹ Bây giờ chưa có vải mưa
Khi gấp lại, gọn chỉ vừa bàn tay
Áo tơi mẹ khoác những ngày
Ra đồng nắng cháy, mưa đầy ruộng sâu.
Cả đời vất vả, lo âu
áo tơi, nón lá dãi dầu, mẹ đi
Thời gian nghiệt ngã làm chi
Uốn còng lưng mẹ lúa thì vào câu.
Biết là em chẳng thích đâu
Khi quàng áo lá qua đầu cho em
Ngoài kia cái nắng đang xiên
Mẹ thương con gái làm duyên giữa trời.
Em dùng vải nhựa quen rồi
Lòe xòe một chiếc áo tơi khó cầm
Bây giờ áo đã ít dần
Chút xưa dân dã muốn lần khó ra.
Vẫn còn bóng dáng mẹ già
Khăn đen mỏ quạ đi ra làm đồng
Áo tơi khi khoác khi bồng
Em ơi hẫy đứng mà trông mẹ già!
Thương nhớ
Hồng Duyên
Hồng Duyên, con ơi!
Bố vẫn nghĩ rằng con đi chơi xa
Không kịp về nhà khi trời đã tối.
Dọn cơm chờ con, bố như ngây dại
Xót xa, tê tái xé nát lòng
Năm mươi ngày, một năm rưởi bữa ăn
Bát cơm phần con, chiếu dành một góc
Gọi, con có nghe? - Âm thàm bố khóc
Bát cơm chan nước mắt nghẹn ngào!
Giá như đừng có cái mảnh ao...
Giá nước cạn, không đầy bờ như thế...
Giá buổi chiều tháng Năm nắng xế
Bố bên con...
Con đã chẳng phải mãi một mình!
Bông hoa sao cứ trắng muốt rung rinh
Dỗ con hái mang in gương nước
Để nước sâu... Nỗi đau bố không thể vơi được nữa!
Để nước sâu... Sâu mãi, con ơi!
Bốn tuổi thôi mà đã tính một đời
Như hoa sớm lìa cây, đời con ngắn ngủi
Giá có được phép màu thần thoại
Bố đổi đời cho con sống, con yêu!
Bố thương con, bố nhớ con nhiều
Từ dáng người đến miệng ăn, tiếng nói.
Bố thường khen con thông minh, nhớ giỏi
Con là niềm vui, là hơi ấm trong nhà!
Bố đau vai, con biết đấm, biết xoa
Con biết bênh bố khi có người "bắt nạt"
Con ít khóc, chỉ hay cười, hay hát
Con thích tung tăng, chạy khắp ngõ, khắp vườn...
Sao con không về ăn bát cơm thơm
Cả nhà vẫn để dành chờ con đấy!
Đêm lại mưa... Con ướt không, con hởi?
Con nằm một mình, giá lạnh, ai che?
Thời gian trôi... tháng hết ngày đi
Nỗi đau bố sẽ còn mãi mãi
Bố thắp nén hương, gửi lời theo ngon khói
- Ước gì con trở lại, con ơi!
Hoa quỳnh Cho Quỳnh Anh Anh đã ngắm hoa quỳnh giữa rừng biên giới
Sau trận đánh ban chiều khói súng còn vương
Anh đã ngắm hoa quỳnh giữa lòng thành phố
Đèn sáng trưng, dòng xe trôi cuốn khói, bụi
mù đường...
Dù ở đâu, anh thấy quỳnh vãn thê
Nở khẽ khàng, e ấp rất duyên
Hương dịu thơm, cánh trắng trong tinh khiết
Bên quỳnh, ta quên đi cái thô tục đời thường.
Mặt trời lên, quỳnh thương khép cánh
Nhẹ nhàng, xa tất cả bướm ong
Khiêm nhường nở giữa trăng vàng, sao lấp lánh
như Nàng thơ, quỳnh tri âm với kẻ tri âm!
Phổ nhổn, 10 - 1998 Em là tất cả
Với Dung Nước tan cơn khát
Men rượu say nông
Nhụy hoa, thơm ngọt mật
Nắng, lúa chín bông
Bếp lửa, ấm đêm đông
Trăng vàng, càng vui hội
Gió lộng, căng cánh buồm
Then chắc, yên sớm tối...
Em là tất cả
Bởi em là người vợ và em là người mẹ!
Khen Các bạn anh đến thăm nhà, cứ khen em còn trẻ, đẹp
"Ba con rồi mà vẫn như xưa!"
Ấm trà sen them dậy hương thơm ngát
Trước hiên nhà bông lựu khẽ đung đưa.
Cô bác đến, gật gù nâng chén rượu
"Con mẹ này tháo vát, đảm đang!"
Dưới bếp lên, em trán mồ hôi lấm tấm
Đón lời khen bằng tiéng "Dạ!" dịu dàng.
Anh khoanh chân, ngồi hầu chuyện khách
Em tươi cười, ý tứ vào ra
Liếc nhìn em, anh hởi lòng hởi dạ:
Khách khen vợ ta, cũng là khách khen ta!
Gánh
Mình em :
Một mẫu ruộng
Một con bò
Hai con lợn nái
Mình em:
Ba con nhỏ
Thằng Hiếu mũi thò lò đòi bế
Con Hòa gõ bát lục cơm nguội ăn
Con Hiền lên sởi khóc tấm tức trong chăn...
Anh đi công tác vắng
Thỉnh thoảng đáo qua nhà
Tiếp chuyện vài ông khách
là ngày chủ nhật qua.
Gánh nặng dồn lên em tất cả
Việc nhà trăm bề, nào anh co giúp được em đâu
Anh về, em vãn làm ngày làm đêm cho kịp ngày gặt rộ
Còn lo làm đất, lo phân gio, giống má kịp trồng màu.
Thương em nhiều, mà cũng đành chịu vậy
Anh nhẹ đặt đôi tay lên dôi vai em đã chút xanh gầy
Việc nhà thế, em gánh trọn, không một thời ca thán
Vẫn xưa, nụ cười tươi, môi mọng trái chín cây!
1984 `
Đan áo
Em đan áo anh bên đèn khuya vắng
Đôi tay sâu thoăn thoắt sợi len mềm
Nào tính được bao mũi kim ngang dọc
Để cho xong tấm áo ấm em?
Em đan sợi len, như em đan sợi nắng
Đêm đông biên thùy ủ ấm trái tim anh!
Quả trứng
Nồi cơm nhỏ em hấp thêm quả trứng
Tới bữa ăn, em nhường cả cho anh
Trứng gậy thơm, thơm bát cơm gạo mói
Ngọt bát canh cua nấu với dền xanh.
Thương em quá, anh chẳng ăn tất cả
Anh xắn làm đôi, dành em một nửa
Hai nửa trứng, như hai nửa vầng trăng
Anh trở về - trăng tròn mãi tháng năm!
Em thay màu áo
Giớ em thích mặc áo màu ghi
Anh cũng thích vậy
Mình chưa già
nhưng đã trung niên.
Hồi yêu nhau
Em thích diện quần đen, áo trắng
Anh mê đóng bộ đồ đi trận
Bên nhau, ta hãnh diện làm sao!
Thủa chưa con
Đát nước đang đạn bom
Vải đau có nhiều để luôn may áo?
Em măc áo cũ
Vá cả hai vai
Vẫn thơm mùi nắng
Khi đi xa
anh mang theo sắc áo, dáng người em.
Rồi em là mẹ
(chẳng mấy nỗi sẽ thành bà)
Tuổi tác, dáng người thay đổi dần dà
Em thay màu áo theo, sao mà khéo hợp!
Thời gian trôi
tính theo màu áo em thay mấy lượt
Mà với anh, tình em vẫn nguyên vẹn thủa yêu đầu!
So gì...
So gì với tuổi đôi mươi
Nôn nao anh, cái nụ cười làm duyên
Bần thần anh, nón che nghiêng
Đủ khoe đôi má hồng lên giữa chiều.
Giờ bốn hai tuổi chưa nhiều
Mà nghe thương nhớ có chiều khác xưa
Đã thưa những bận đón đưa
Đã thưa những buổi nhìn mưa, chờ về.
Biết, anh không giận bao giờ
Chẳng còn son, lại như xưa được nào?
Vì con - tất cả, em trao
Cũng vì anh, anh lẽ nào lại chê?
Nồi cơm anh nấu, bữa khê
Em ăn, vui chuyện tỉ tê, lại cười
Anh giành đũa cả, đầu nồi
Vợ con cơm giữa, dưới nồi cơm anh!
Giữ hạnh phúc
Chồng bát còn cố giữ khỏi xô
Huống hồ vợ chồng - dẫu riêng cá tính?
Anh thì mềm, mà em lại cứng
Lời thấp, lời cao, tiếng bấc, tiếng chì.
Chuyện anh yêu xưa, em bới lại, ích gì
Đã hai con mà còn ghen nóng mặt?
Ừ, thì anh đã từng yêu người trước
Tội vạ gì nào, bởi khi ấy anh đã gặp em đâu!
Năm tháng qua đi, mối tình đầu nào dễ quên đi?
Chẳng mấy nỗi toc chúng mình sẽ bạc
Đỉều thiêng liêng trong anh em đem xé vụn
Đâu phải em giữ hạnh phúc em nguyên?
Chân Dung
Vẽ hàng xóm sợ anh ghen
Thì thôi anh vẽ chính em vườn nhà
Mặc ngay cái áo mới hoa
Tóc tai cẩn thận, cho ra mẫu nào!
Lẽ thường đất thấp trời cao
Em mà làm mẫu, ai nào dám thi
Chẳng ngồi thì đứng, việc gì?
Mỏi thì nghỉ, chán bỏ di, mặc lòng!
Xẩm tối tranh vẽ vừa xong
Em cười tít: "- Đặt khung lồng treo cao!"
Bỗng anh quệt chút màu đào
Sửa cái má xạm, cho sao thắm hồng!
Em cơm nước, chẳng kịp chông
Xong bữa, ngắm, giận: "- Má hồng là ai?
Đúng là cô í, chẳng sai
Tôi đâu không thích để ai trêu đùa!"
Không tranh, ghen đã chẳng vừa
Có tranh, chắc hẳn cay chua ngập lòng
Biết làm sao, sự đã xong!
Chẳng khen thì chớ, tranh hòng quẳng đi!
"- Tơ tưởng đôi má hồng kia
Cái cô nha nước sớm đi tối về!"-
Nửa đêm em vẫn nặng nề
Mặc anh vuốt má, vỗ về minh oan.
Mỗi đôi má đỏ mà phiền
Giống, chắc chê xấu; đẹp, liền bảo ai
Biết thế, gọi thợ xóm ngoài
"Nháy" cho khiểu anh để rồi xem sao!...
không đề
Em giận anh vì cái chuyện không đâu
Chưa đến nỗi bỏ ăn, nhưng lầm lì khi vào bữa
Anh mời em, rồi ăn cho thật khỏe
Em bật cười: "- Rõ là ghét ở đâu!".
Ước gì mình có lại lễ trầu cau
Ôi, em tôi lớn đến bất ngờ
Mới thấm thoắt, đã thành con gái đấy!
Cô bé nhỏ nhoi, ngây thơ ngày ấy
Giờ phổng phao, chín chắn trước sau.
Và tối nay, em có Lễ ăn hỏi - Lễ trầu cau
Xóm giềng đến mừng đàu nhà, vui quá!
Mời trầu khách, em đỏ hồng đôi mà
Khách ngắm, khen anh chàng đã lọt mắt em.
Tôi nhìn lại mình: đã qúa tuổi bốn mươi
Mà đôi lúc tôi ngỡ mình chưa qua vòng tuổi trẻ:
Lễ ăn hỏi của tôi, thiêng liêng là thế
Mà lại vắng tôi - bởi tôi đang đánh giặc nơi xa.
Để bây giờ... ba con lớn rồi và đã xây nhà
Tôi ước mình có lại Lễ trầu cau - ăn hỏi
Và tối nay, trước đứa em đồng hao, tôi nói:
"- Chú là người sung sướng hơn anh!".
Anh về, tuổi bốn mươi
Nửa đời lo mắm muói tương cà
Người quắt lại như dây khoai phơi nắng
Thời gian vạch những nếp nhăn trên trán
Em không buồn -
chỉ mong con mơn mởn tuổi tròn trăng!
Thắng giặc rôi
Anh trở về, nguyên vẹn trái tim
Dẫu quân phục xạm mồ hôi, khói đạn
"- Tháng năm cách xa, em đã gắng là người vợ đảm!"
Câu nói em xanh như tình em
xanh thắm bầu trời!
Tuổi bốn mươi
Anh về với em, chia ngọt sẻ bùi
Lấy nhau đã mười mấy năm
lại cứ ngỡ như là vừa cưới
Cái giường xưa
ngỡ là giường mới
Đêm, như đã từng đêm
mà sao quá nồng nàn!
Với thương yêu, ta sẽ chẳng để bão giông
chỉ có trăng sáng, nắng vàng
Dẫu cuộc sống trăm bề vất vả.
Em sẽ hồng lại dần đôi má
Thêm những bồ thóc đầy...
và thêm một nhóc con.
Trở về
Ngày xưa... những cuộc hẹn hò
Đêm trăng bến nước, con đò cây, cây đa...
Đêm nay... mình nắm tay ta
Căn phỏng dẫu hẹp, bao la tình đời.
Đi qua đạn réo bom rơi
Trở về, anh vẫn nhớ thời hành quân.
Đang hề mà lại ngỡ xuân
Má em ửng đỏ mỗi lần hôn nhau!
Anh bao sợi tóc đổi màu
Gió sương đã nhuộm mái đầu từng xanh
Đêm nay em vuốt tóc anh
Yêu thương em kéo tuổi xuân mình về.
Việc nhà trăm thứ bộn bề
Việc làng xóm, em chẳng nề, em ơi!
Có em, con lớn khôn rồi
Có em, anh vẫn được lời yêu xưa.
Đất trời nay nắng, mai mưa
Anh với em, gắng cho vừa lòng nhau
Anh xin làm cuộn chỉ màu
Để em dệt đẹp muôn sau áo tình.
Dịu dàng em
Dịu dàng em, nhé, tôi mua!
Dịu dàng em, rõ khéo vừa lòng tôi.
... Gặp em, về, mưa nghiêng trời
Chông chênh, tôi ngỡ như tôi thiếu gì.
Dịu dàng, thế đấy, nào chi?
Dịu dàng vậy, hà cớ gì lại quên?
Dịu dàng, như bến của thuyền
Như quai của nón, vậy nên tôi tìm.
Này em, em chớ lặng im
Dịu dàng em, tôi kiếm tìm, tôi mua!
Bao nhiêu vàng, cũng bằng thừa
Dịu dàng em, tôi xin mua bằng tình.
Em dịu dàng, em càng xinh
Dịu dàng em nối chúng mình với nhau.
Chiếc ghế
Chỉ là chiếc ghế bình thường
Nhặt rau, nấu bếp... dùng luôn đó mà
Dùng xong, để gọn góc nhà
Thế mà ghế bỗng làm ra phép màu...
Ghế này anh chẳng quên đâu -
Ghế cho anh được chạm đầu vai em
Cái đêm ngoài bãi xem phim
Ghế cho em tiếc rằng phim chẳng dài.
Đêm xem phim ấy... Thế rồi
Chiếc ghế như thể là ngưới xe duyên
Anh một bên em một bên
Chiếc ghế như thể con thuyền đang bơi.
Ghế mà kể được, em ơi
Chúng mình sẽ ngượng với người xung quanh
Rằng: chung ghế, em sát anh
Răng: được dịp, anh thơm nhanh má hồng!...
Ví bằng...
Nếu anh bạo dạn từ lâu
Ngỏ lời yêu, chắc nay đâu ngậm ngùi?
Đầu xuân nhận lá thiếp mời
Của em! Anh bỗng lặng người, lạ không!
Em như lúa chín bên sông
Anh muốn gặt, lại ngại, không qua đò!
Yêu, mà chẳng ngỏ lời cho
Ví bằng vàng giấu trong kho, chẳng dùng!
Đừng ví em là...
Em không muốn là giọt sương
(Người ta bảo: trong như hạt ngọc)
Trên con đường sớm đông giá buốt
Bàn chân trần anh tê tái một thời.
En không muốn là lộc non trên cành
(Mùa xuân xanh rờn sắc lá)
Anh đi hội, lấy may, liềm bẻ
Đem về, rồi để héo khô đi.
Em không muốn la ngọn gió qua nhà
(Mát mẻ, tê tái - thất thường như lúc yêu, lúc ghét)
Anh đóng cửa ngăn, cái đêm rét buốt
Để một mình, một người vắng, gió lang thang.
Em không muốn là chim nuôi trong lồng
(Anh treo trước nhà, hết chăm lại ngắm)
Xa rừng đại ngàn, đồng xanh, gió lộng...
Đôi cánh chim dẫu đẹp, trở nên thừa.
Hỡi anh,
Đừng ví em là bất cứ gì
Của anh, em chỉ là em - giản dị.
Mây
Em hỏi: " Mây là gí hở anh?"
Tôi bảo: "Không nắm được trong tay,
nên anh không biết!"
Nghe tôi nói vậy, em lặng im.
Chiều nay
Trời giăng mây dày
Biết em nhớ
Tôi sang nhà em.
Bỗng mưa (mưa muộn!)
Mưa nghiêng hoàng hôn tím
Tôi ướt!
Em vuốt tóc tôi, lau áo tôi
Và em cười:
"Mây là em đấy
Làm mưa, cho anh ướt, anh ơi!"
vầng trăng
Có hai người yêu nhau
Đêm trăng tròn tình tự
Ven hồ, thảm cỏ xanh
Như chếu trải cho họ.
Họ kề sát mái đầu
(Thời gian trôi mau lạ!)
Trăng vàng, khuya sáng quá
Long lanh in đáy hồ!
Cô gái giục chàng trai:
"- Anh vớt trăng kẻo ướt!
Trăng em rơi xuống nước
Sao anh cứ ngồi nhìn?".
Nhưng chàng trai lặng im
Ghì cô gái rõ chặt
Rồi hôn khắp khuôn mặt:
"- Vầng trăng của anh đây!".
Con tập lẫy
Sớm nay con tự lẫy được
Ngẩng đầu tròn mắt nhìn quanh
Sân nhà nắng vàng trải khắp
Nụ hồng chúm chím trên cành.
Con chống cùi tay nhỏ xíu
Cố vươn đầu ngẩng cao hơn
Có lần trán đập xuống chiếu
Thương quá, mẹ xoa cho con.
Tự lấy được, con vui lắm
Miệng tròn líu ríu ê a
Cười lúm đồng tiền đôi má
Chân vung đập rội cả nhà.
Mấy tháng tuổi, còn thơ daị
Học lẫy, con học kiên trì
Sáng lẫy, chiều con lại lẫy!
Hình con theo bước cha đi.
Tôi thấu...
Mọc răng, con sốt bốn mươi độ
Kém ngủ, biếng ăn, dỗi hờn vơi bố!
Trẻ thơ mọc răng là chuyện thường tình
Biết vậy, mà tôi vãn cuống lên, đầu tóc rối tinh!
Trước xa nhà, dẫu lúc vui lúc buồn
Tôi không thấu hết nỗi vất vả vợ nuôi con nhỏ
Com ốm đau nhiều, đôi khi phải nhờ xóm ngõ
Trăm nỗi lo toan - chỉ một nỗi liềm riêng!
Vừa trở về, sống bên vợ bên con
Căm con mọc răng mấy đêm tôi đã thâm
quầng mắt
Và, tôi thấu trăm ngàn cực nhọc
Vợ tôi vắt mình nuôi khôn lớn ba con!
Đánh ngã con
Đón con ở nhà trẻ về
Nếu bố không hấp tấp
Con đã chẳng bị ngã xe!
Con sưng bên trán
Một bên má tím bầm
Bố xót xa trong lòng
Con ơi, con đừng khóc nữa!
Tháng sau mới tròn hai tuổi
Ngây thơ con biết gì đâu
Dường như lại sợ ngã đau
Con dang tay ôm chặt bố.
Con không chịu ngồi vào ghế
Bố đành bế con, dắt xe
Nín nào, bố đưa con về
Bố không đánh ngã con nữa!
Cây bưởi Cây bưởi ông trồng trước vườn
Ngày em lũn cũn, cây còn thấp hơn
Bây giờ cây bỗng vượt lên
Ăn gì mà chóng cao hơn em nhiều?
Đôi chim sâu sớm lại chiều
Tìm mùi, cần mẫn leo trèo, ngó nghiêng
Rõ vui, em chạy ra xem
Ô kìa, chim chuyển vườn bên mất rồi!
Sang xuân, bưởi nảy lộc tươi
Bao chùm hoa trắng như cười với em
Ngát tựa lan, dịu tựa sen
Lại nồng hương để cho em cài đầu.
Gọi ông, em vội khoe mau
Ông vuốt râu bảo: " Tháng sau hoa này
Đơm quả - quả lúc lỉu cây...
Trung thu cháu hái bày đầy cỗ trăng!"
Nói với con Cho Thu Hiền Con bảo: "Tuổi nhỏ làm việc nhỏ
Chiều chiều cắt gánh cỏ bò, to tát gì đâu?
Con ứ còn bé - đã mười một tuổi đầu
Con phải lo chăm việc nhà giúp mẹ!"
Hàng xóm bảo: "Tính con này giống bố
Giống cả dáng người cao, chắc nịch bước đi
Thỉnh thoảng lanh chanh - phải đâu tính mẹ
Đã chín sự nhường, mà một lại chẻ hoe".
Bố mẹ sinh con, rồi cho cái nết
Bề trên rèn dạy, con bết vâng lời
Tâng tâng cái tóc đuôi gà, con nhí nha nhí nhảnh
Dạy thằng em út cách học, cách chơi.
Nhà còn túng bấn, con chịu thiệt thòi
Dẫu đến trường vẫn mặc quần áo vá
Đã có lần khất vài đồng học phí
Con thương bố me, gắng học giỏi hơn!
Con chẳng đua ai chỉ ăn trắng mặc trơn
Không xấu hổ con nhà nông chân bùn tay lấm
Thương bò đêm đông chuồng chưa đủ ấm
Thương gà nháo nhác lúc trời nổi giông.
Con quẩy nước xong, lại thích gấp thuyền giấy,
cho thuyền sang sông
Chẳng lụy đò ai, thuyền mình mình lái!
Nhìn con chơi thuyền, bố tin: Những gì tuổi thơ
mà con từng trải
Giúp con làm lên chiếc - tàu - vàng, con vượt
được cả trùng khơi!
Hoa lạc Cho Thu Hòa Lạc nở hoa quanh gốc
Vàng tươi cánh bướm con
Lá thì xòe xanh um
Đón mưa và đón nắng.
Cây mọc theo từng luống
Nên hoa cũng thẳng hàng
Đợt sau kề đợt trước
Hoa như tươi màu hơn.
Em theo mẹ ra đồng
Cùng xới rồi vun gốc
Thế là vùi trong đất
Lặng lẽ những chùm hoa.
Mẹ bảo: Lạc có hoa
Cơ mà không thành quả
Lúc lỉu những chùm củ
Mẹ và con cho cây!
Rau vườn nhà Cho Hiếu Mảnh vườn hai chục mét vuông
Đất cằn cỗi, vẫn bỏ không bao ngày
Bã mía con ném vào đây
Đoạn tre, hòn gạch... nghịch bày chỏng trơ!
Em ra đồng sớm tinh mơ
Về đồng tối xẩm - con chờ cơm canh
Mảnh vườn nhỏ, bỏ chẳng đành
Làm thì có lúc nào chăm con!
Anh về phép được mấy hôm
Tranh thủ rào dậu dọn vườn trồng rau
Con Hiền trước, thằng Hiếu sau
Lon ton quanh bố, đua nhau cùng làm.
Tháng sáu. Cơm xới, canh chan
Em khen: "Canh cải cua càng, ngon ghê!".
Hoa Tặng mẹ
Đội văn nghệ làng ta diễn ở sân đình
Mẹ làm diễn viên, con là khán giả
Sân đình, chật mà người xem đông quá
Con kiễng chân nhìn qua những bờ vai.
Mẹ hát chưa hay bằng cô trên đài
Mẹ chưa xinh bằng cô trên truyền hình
mà con thường thấy
Mẹ vẫn được người xem vỗ tay vang dậy:
Cây nhà lá vườn, thế là tuyệt lắm rồi!
Chú lợn đất đựng tiền của con, bụng vẫn còn vơi
Con đã moi mấy trăm, chiều nay mua sắn
bông hồng tặng mẹ
Cái sân khấu làng ta vẫn bé
Bỗng rộng mênh mông khi con lên tặng hoa mẹ,
mẹ cười!
Bông hồng con tặng mẹ, mẹ ơi
Thắm như làn môi mẹ vừa thoa son vậy.
Bao giờ lớn, con sẽ như mẹ đấy:
Lại diễn kịch sân đình... và lại thắm hoa!
Trung thu này
Đêm trung thu này trăng vàng đầy sân
Nhà ta chẳng có mâm cỗ đầy cho trẻ
Bao bánh, quả, đủ loại đèn ngoài phố
Các con ngắm, tần ngần, không dám đòi mua.
Giá vầng trăng kia là chiếc mâm vàng
Đặt giữa sân ta, chất đầy quà trẻ!
Thì lòng ta sẽ vơi nỗi khổ
Trước đàn con chỉ ôm quả bưởi ngắm trăng!
Giặc vừa tan, ta chở về nhà
Lo mọi chuyện, từ bát cơm manh áo
Lo năm tới, đêm trung thu huyền ảo
Các con ta đây mâm cỗ trông trăng.
Trung thu 1985 Mai đưa em về
thăm quê anh
Mai anh đưa em về thăm quê anh
Một làng ngoại ô
Tháng ba
Lúa đồng xanh thì con gái
Ngô sắp trổ cờ
Đỗ, lạc vừa lên
Ngọn gió không còn làm se người cô gái
làm đồng mặc áo mỏng.
Về thăm quê anh
Tháng ba
Chẳng lo nhà hết gạo
Cơm vẫn đầy nồi
Thêm cả đĩa khoai luộc quánh mật
Anh sẽ để em ngồi đầu mâm
Em cứ như là nàng dâu mới
Hẳn mẹ anh rất vui.
Đồng đất quê anh
Dẫu đã qua bao đồng đất gần xa
Anh vẫn say đồng đất quê ta!
Đất quê ta bạc trắng
Hanh khô, bụi bay mờ con mắt
Mưa rào, lúa ngập lưng cây
Mẹ ướt sũng vớt từng bông thóc
Xót xa hạt thóc nảy mầm trên tay...
Hôm nay...
Em di thăm đồng
Gió mơn lúa, gió cùng lúa hát
Nón trắng em nghiêng, đồng xanh bát ngát.
Đồng ta ngang dọc bờ vùng
Xe cải tiến đi, đỡ đôi vai gánh
Mương lại rãnh tỏa ra bao nhánh
Hai vụ tiện tưới tiêi.
Đồng thu xanh, trong vắt sáo diều
Cô gái cắt cỏ ngâm câu ca dao mát rượi
Phải trăng câu ca gửi
tình quê cho nhau?
Khoác áo xanh cho đất bạc màu
Mồ hôi em đổ trên ruộng lúa
Lúa uốn câu hẹn rồi được vụ
Bông lúa cong vành trăng non.
Đồng lúa của anh và của em
Tốt tươi sau những năm khói ;ửa
Dẫu có đi cùng trời thì anh vẫn nhớ
Lúa xanh và tình em xanh!
Đập lúa đêm
Khuya rồi, xóm ta vãn thức
Tiếng đập lúa còn náo nức mọi nhà
Ngọn đèn dầu đầu hè úa vàng quầng sáng
Trăng nhạt mòn chênh chếch trời xa.
Kịp thóc phơi nắng mai, đêm nay người
không nghỉ
Lượm lúa dằn trên mặt đá lì trơn
Ông Thần nông cúi đầu nhìn ngẫm nghĩ
Nhỏ bao mồ hôi để có được bát cơm!
Lịch bịch nhịp đập đều là đôi vợ chồng trẻ
Từ tối tới khuya, vẫn nhịp ấy, không ngừng
Bậm bạch tiếng nhát gừng đơn lẻ
Là chị nhà bên con nhỏ, xa chồng.
Đập lúa dưới sương khuya, mai ra đồng sớm
Lại phơi lưng dưới nắng mặt trời
Cái máy tuốt đạp chân mong mà chưa có
Đập lúa bằng tay, đã bao lần dây néo đứt, ai ơi?
Tay phồng rộp - da dẫu chẳng còn non, vẫn xé
Tức nước vàng, xót và rát xoắn nhau
Mười tám, về nhà chồng, mới đập lúa lần đầu,
còn khó!
Nhớ chồng giờ ôm súng gác biên thùy, chợt quên
tay rộp đau.
Đêm thêm dày, mỏng dần tiếng đập
Rổi chỉ còn nhà bên vẫn tiếmg đập bậm bạch
nhát gừng
Chắc con ngủ say, người vợ trẻ gắng mà làm rốn
Cho hết cầu lúa kia, trải ngay thóc ra sân.
Xuân Bách, mùa gặt - Hè 1986 Mưa chiều sóc sơn Gió lay cành, hoa xoan rơi lấm tấm
Ngỡ trời vừa rắc phấn tím lối người qua
Cơn mưa chiều đâu ập tới - mưa tháng ba
Ngõ nhỏ rãnh nông đầy nước.
Đội mưa, ai kia vội bước
Bùn theo bước dép bắn ngang lưng
Đường đồi đất đỏ quánh níu chân
Trời đang thấp và mây đang mọng.
Bên kia núi, chớp nhằng, rền tiếng sấm
(Sấm giục, lúa chiêm hớn hở phất cờ)
Ven chân đồi, nghiêng thủa ruộng chơ vơ
Ai đang vội be lại bờ giữ nước?...
Mưa tháng ba
tôi sao cầm lòng được
Mưa của tôi
thương lắm, Sóc Sơn ơi!
Xuân
Cuối giêng gió bấc đã thưa
Khẽ khàng nắng, khẽ khàng mưa giăng màn.
Qua sông, em nhẹ đò ngang
Tình phơi phớ. Mưa phủ làn tóc em.
Với mưa, anh bỗng đâm ghen
Bởi mưa mơn trớn má em ửng hồng.
Em non tơ - gái chưa chồng
Đang xuân, anh ước bế bồng, em ơi!
Cuối thu
Ngày ngắn dần, mặt trời bớt lửa
Gió hiu hiu, trời thắm trong veo
Lúa xanh đồng, qua thì con gái
Bãi chăn trâu cao tít cánh diều.
Sông Cà Lồ đã vơi con nước
Trận lũ qua, hằn đất đỏ đôi bờ
Hàng tre nghiêng lơ thơ lá rụng
Chiếc thuyền chở vôi ngược nước lững lờ.
Sương bảng lảng chiều giăng lụa mỏng
Người về đồng xao động hoàng hôn
Mùi cá khô nhà ai nướng cháy
Khát tiếng bê gọi mẹ bồn chồn.
Đêm lành lạnh, giường thêm chăn mỏng
Trăng vàng nhòa sâu thẳm góc trời
Sương đọng hạt trên tầu lá chuối
(Sương trong như nước mắt em ơi!).
Cuối thu, em nghe vang tiếng hát
Trong lòng anh ngân mãi tháng năm
Nghe ríu rít đôi chim làm tổ
Xôn xao ngay đầu mái nhà mình.
Hoàng hôn
Nối giữa ngày và đêm
Là hoàng hôn xẫm tím
Nắng tà như đi trốn
Cho đêm sớm buông màn.
Mới thấp thoáng sao đêm
Ngọn đèn dầu đã đỏ
Bê gọi mẹ đầu ngõ
Níu hoàng hôn thêm dài.
Chập choạng đàn dơi bay
Trước sân nhà bắt muỗi
Lộng từng cơn gió thổi
Trời cao, trời trong veo.
Em đi làm về kia
Thêm trên vai gánh cỏ
Các con reo đón mẹ
Nón em nghiêng nụ cười.
Đầu hè nụ hồng tươi
Đang đón sương chúm chím
Em nựng con ngọt lịm
Em khép lại hoàng hôn!
Gió heo may
Gió heo may
Lá xoan vàng bay
Chẳng còn vương tóc ai!
Lối quen, cổng cũ
Không em thập thò như trước nữa.
Nhà anh cạnh nhà em
Mỗi bận em sang
Khúc mía lùi em chia anh một nửa.
Giờ, mía lùi em đâu còn nữa?
Em đi lấy chồng bên sông
Sắp tới mùa đông
Như chim, em đi tìm tổ ấm.
Và lá xoan bay
Quay trong gió như trêu người chẳng dám ngỏ lời
Sao vô tình thế, dậu mùng tơi
Vẫn xanh, vẫy người đến hái?
Chiều nay, em về kia -
Em về cùng chồng, tay trong tay!
Và bỗng dưng anh ngỡ mình như người trốn chạy
Bởi lòng anh cứ gió heo may!
Chuyện em lấy chồng, nào có chi đáng nói
Lẽ đời vốn vậy - chuyện của mọi người
Nhưng lúc đưa dâu, tôi lại kinh ngạc
Cô dâu, phù dâu, sao trang điểm vậy, trời ơi!
Đám cưới làng nay cũng cố làm sang
Nhiều cái lại thành cầu kỳ, trái mắt
Chỉ nhìn cô dâu, phù dâu là biết:
Mắt rõ xanh, môi rõ đỏ, váy rõ hồng!
Cô dâu làm bỡ ngỡ khối trai làng:
Gái làng ta? Hay gái trên tỉnh nhỉ?
áo cô dâu mỏng tang đến thé
Đôi vai trần thoa rõ lắm phấn son!
Cô dâu bồng trước ngực bó lay ơn
Nụ và hoa nõn nà như áo
Mũ trắng, hay là khăn? - Tôi chẳng hiểu
Trên đầu em trắng nõn mây bông.
Trời mưa phùn. Ngõ đất, đường trơn
Dẫu rón rén, em mấy lần trượt gót
Gió bấc lê thê kéo về lạnh buốt
Em và phù dâu, rét, cứ rung người.
Nhà chú rể ở cùng xóm thôi
Đoạn đường ngắn, mà thấy dài, dài quá!
Thương em tôi phải vịn vai cô phù dau, kẻo ngã -
Đôi dầy cao gót lần đầu em dùng!
Mưa không tạnh, gió lạnh không ngừng
Tôi lo quá: không khéo em cảm lạnh!
Nhưng cũng may: nhà trai đây - đã tới!
Pháo đón dâu nổ vang như làm ấm không gian.
Cô dâu váy trắng bùn bắn lổ loang
Lớp son đỏ không đủ che làn môi lạnh tái
Miệng cười tươi trước ống kính chàng "phó nháy"
(Miệng thì cười mà người lại run!).
Nhà chú rể hẹp, khổ vì khói pháo , khói thuốc lá
phủ trùm
Lại khổ vì trầu nước lề dề, lê thê nghi lễ
Khổ vì anh " tổ chức" cứ ba hoa, kể lể
Biết đến bao giờ được vào nhà trong mặc thêm
áo ấm, em ơi!
Đám cưới em tôi, qua một năm rồi
Em đã mang bầu. Chuyện cưới xin của em,
giờ tôi mới nói:
- Thì theo phong trào. thì theo cái mới
Nhưng hợp hãy theo. Chớ đánh mất nét duyên quê!
Ngày khai giảng
Lẽ nào lại của riêng em
Trống trường vang giữa sân trường đầy hoa
Nắng thu vàng óng mượt mà
Trẻ thư ríu rít như là chim câu.
Những năm anh ở rừng sâu
Khoảng trời anh dội trên đầu: lá xanh
Nhớ trẻ nhỏ vui học hành
Nhớ tiếng cô giảng trong lành sớm mai.
Nay anh về với làng đồi
Gặp em, em nở nụ cười rõ duyên!
Đã là cô giáo ư em?
(Mười năm xa cách, vậy lên ngỡ ngàng!)
Anh qua thăm lại mái trường
Lòng náo nức tựa lên đường hành quân
Với người, năm mới: mùa xuân
Với em, năm mới: trong ngần mùa thu.
Ước gì như những trẻ kia
Được nghe em giảng những giờ say mê
Được vui cùng với bạn bè
Ngày khai giảng hái hoa về tặng cô...
Với chồng đánh bạc
Trước yêu nhau là thế
Giờ tình kia đâu rồi?
Thua bạc lại chửi vợ
Moi tiền vợ đi chơi.
Vợ dạy lớp mẫu giáo
Chồng đóng gạch ngoài lò
Con: một tri, một gái
Chưa giàu nưng đủ no.
Số đề lại sóc đĩa
Chồng cứ lao đầu vào
Thua,thì cố mà gỡ
Được, ham, muốn đầy bao.
Nhưng vận may ít đến
Ngày càng thua nhiều hơn
Của nả cứ đội nón
Đi bất kể ngày đêm.
Nay cửa nhả trônga trơn
Nợ lầ thêm chồng chất
Của mất, tình cũng mất
Thiếu đem vợ gán thôi!
Giận, vợ vẫn nhẹ lời:
"- Cờ bạc, vợ con khổ!
Ra lớp dạy trẻ nhỏ
Em nói ao bây giờ?".