CẢM THƠ NGƯỜI ĐI TRƯỚC

CẢM THƠ

NGƯỜI ĐI TRƯỚC

THỬ HOẠ NHỮNG BÀI THƠ TỰ DO?

                        TỐNG BIỆT HÀNH    
                               (của THÂM TÂM)
Đưa người, ta không đưa qua sông
Sao có tiếng sóng ở trong lòng
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?
Đưa người ta chỉ đưa người ấy
Một giã gia đình, một dửng dưng…
 
Ly khách! Ly khách! Con đường nhỏ
Chí nhớn chưa về, bàn tay không
thì không bao giờ nói trở lại!
Ba năm mẹ già cũng đừng mong
 
Ta biết người buồn chiều hôm trước
Bây giờ mùa hạ hoa sen nở nốt
Một chị, hai chị cùng như sen
Khuyên nốt em trai dòng lệ sót
 
Ta biết người buồn sáng hôm nay:
Giời chưa mùa thu tươi thắm thay
Em nhỏ ngây thơ đôi mắt biếc
Gói tròn thương tiếc chiếc khăn tay…
 
Người đi? Ừ nhỉ, người đi thực!
Mẹ thà coi như chiếc lá bay
Chị thà coi như là hạt bụi
Em thà coi như ly rượu say
 
     Thuở đi học ai mà không thích bài này, và rộ lên nhu cầu họa thơ tự do! họa cả vần trắc và vần bằng được không?
     Bài hoạ nguyên vận của HUY DUNG (họa còn vì có tương ứng một số tâm trạng tương đồng tuy câu chuyện tình khác hẳn):
 
Nhà xa đò ngang, xa con sông
lạ thế rì rầm sóng nhói lòng?
Thân không oan ức, duyên không tủi
mà sương buồn đầy dòng lệ trong.
Biết rằng sum họp đâu hằng vĩnh
mà thảm thương  thay, khóc tự dưng?...
 
Biệt ly! Ly biệt! Thương mà giận
Cơ sự như vầy, phân vân không?
Cớ sao chia xa tình dứt vội?
Rồi bặt vân mòng vẫn chờ mong!
 
Nhàu tóc người yêu đêm hôm trước  
đâu ngờ mưa tiễn người đi nốt
Giữa ngã ba đời chia tay thôi
chưa kịp soi lòng bao sơ sót?
 
Hàng năm gió ấy như chiều nay
thổi loãng trăng suông, sầu lắm thay
xua sạch mây trời, tâm trí rỗng
cuốn đi tê tái tuột bàn tay…
 
Thế là đi thực, từ nay biệt
Người rồi xem như lá cuốn bay.
Hai ta như song bình lẻ chiếc
Tình rồi xem như cơn mộng say.
                                                    HUY DUNG

          Vốn không mê họa thơ (vì nhiều nguyên lý không phải dịp nói ở đây)
nhưng đối với những bậc thiên tài trong sáng như Hồ Xuân Hương, Tam
nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương… thì tôi muốn HỌA thơ
để hồn thơ luôn tưởng nhớ tiền bối.
                                   THƯƠNG VỢ                     
                                                         của TRẦN TẾ XƯƠNG
Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như không  

bài họa nguyên vận của HUY DUNG:
       THƯƠNG CHỒNG
Một đời bôn tẩu khắp non sông
Tay dựng cơ đồ đáng bậc chồng
Cát lũy vui chơi - trò đã vãn
Tao khang quấn quýt chợ đang đông
Ơn chồng to tát ghi tâm não
Sức vợ tí ti góp chút công
Chu đáo chăm nom luôn trọn vẹn
Tình yêu hiền dịu xứng chàng không?

(tiếp theo kỳ trước)
Cảm thơ của Trần Tế Xương,  kỳ trước tôi đã hoạ bài thơ "THƯƠNG VỢ" của tiền bối, kỳ này tự làm bài cùng đề tài "VỢ" dâng lên hương hồn tiền bối TrầnTế Xương cũng chỉ để hồn thơ luôn tưởng nhớ tiền bối:          
                             VỢ
Công trời bể sinh thành dưỡng dục - ơn mẹ cha
(khi đó em chưa sinh ra).
Từ có em, đời dạy anh hoàn toàn gắn bó
em - biển lớn tình yêu, điểm tựa tâm hồn đó.  

Để trọn nghĩa, nên người, đền nợ nước
vượt qua bước gian nguy
và những khi vượt 'tai bay' vướng nạn
đều nhờ có em.

Rồi tản cư, sơ tán
nhìn con, tay em bế ấm êm
anh như vơi tất bật.
Có em lo gia thất –
đạo nâng niu, chăm sóc yên lành.
 
Rồi hòa bình
hết thời chiến tranh
để an bình trong đời thường sinh hoạt
em chăm chút từ cơm dẻo, ngọt canh.
 
Uốn nắn anh - lời thiếu thừa, âu lo quá đỗi,
cả cáu giận buồn cười lắm nỗi;
thương bải hoải dầm mưa;
dung thứ cả sa đà, cầm sắt lỡ đôi mùa;
tạo sung túc cháu con tới nay... và hậu duệ…
 
Điểm tựa ơi - em đó! truyền dung thông thế hệ
mang ơn em! (mộc mạc không ý sáo lời mòn).
Qua bĩ cực, lời chân thành nàng lựa:
“Anh là điểm tựa đời em”.
 
– Em ơi! sau cao điểm, sắp đêm đen
nếu không em làm điểm tựa
anh làm sao sống tiếp
làm sao quay lại biết yêu mê
làm sao tự tin về dòng thác đổ
hiểu còn trách nhiệm gắn bó dung thông.
 
Anh tàn tạ nếu không em - chỗ dựa:
Ôi điểm tựa - cho tim anh trẻ nữa;
Dựa âu yếm, an bình, anh tiếp đạo thơ trời


– Và cứ thế, Em ơi!
suốt cuộc đời
anh đã không là anh nếu không em làm vợ.
                                                       HUY DUNG, 7 -2007

Cũng như đã thưa ở các bài trước, vốn không mê họa thơ (vì nhiều nguyên lý, không phải dịp nói ở đây) nhưng để tôn vinh tưởng nhớ Tam Nguyên Yên Đổ NGUYỄN KHUYẾN, kính cẩn xin họa bài:
    THU ĐIẾU 
    NGUYỄN KHUYẾN (1835-1909)
Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo
Từng mây lơ lửng trời xanh ngắt
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo
Tựa gối ôm cần lâu chẳng được
Cá đâu đớp động dưới chân bèo
 

Bài họa nguyên vận của HUY DUNG:

           MÙA ĐÔNG CÂU CÁ 

Đông về ao lạnh gió veo veo
Câu cá thuyền nan nhỏ tí teo
Sương sớm phủ mờ hoa nở hé
Năm tàn tô đậm lá bay vèo
Đục ngầu trời ngó ao trong vắt
Lởm chởm tre vây cụ ốm teo
Vui thú thả câu,  lòng thoải mái
Đăm đăm chờ cá đớp rung bèo.
                                 7 – 2007

             CÂU CÁ

Ra Tết đi câu thoải mái đầu
đâu cần nhiều cá, bỏ vào đâu?
Gió xuân phe phẩy hôn môi miệng
sương sớm chập chờn trốn khói tầu
Chờ buổi du xuân thăm mấy bạn
vác cần câu cá kiếm vài xâu
Thế mà thanh thản, thơ lai láng
Vui lạ thú chờ cá cắn câu! 

                     HUY DUNG, 18-2-2007

Lại vẫn xin thưa như ở các bài trước, tôi vốn không mê họa thơ (vì nhiều nguyên lý, không phải dịp nói ở đây) nhưng để tôn vinh tưởng nhớ Hồ Xuân Hương, bà chúa thơ nôm đã đưa hơi thở Việt Nam, làn gió mới vào thơ kinh điển, tài tình chống sáo mòn nhàm chán, xin họa bài:
 
     “LẤY CHỒNG CHUNG”
                                 HỒ XUÂN HƯƠNG
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Năm thì mười họa nên chăng chớ
Một tháng đôi lần có cũng không
Cố đấm ăn xôi, xôi lại hẩm
Cầm bằng làm mướn, mướn không công
Thân này ví biết dường này nhỉ
Thà trước thôi đành ở vậy xong

Bài họa nguyên vận của HUY DUNG:

Mang tiếng có chồng thật lạ lùng
Chửi thề lẽ mọn chẳng nằm chung
May ra rằng được đôi lần tạm
Hú họa – cầm bằng tất cả không
Nhắm mắt đưa chân, chân lọt bẫy
Coi như ‘giúp việc’, việc trừ công
Ví rành nông nỗi như vầy trước
Ở vậy, đơn thân - thế cũng xong
                                                 7 – 2007

      Những người Việt Nam yêu thơ không ai không biết Đông Hồ (Lâm Tấn Phác) và nữ sĩ Mộng Tuyết. Mộng Tuyết (tên khai sinh là Thái Thị Sửu, sinh ngày 9-1-1914 tại Hà Tiên nay thuộc tỉnh Kiên Giang) là vợ, là học trò xuất sắc nhất của Đông Hồ. Đông Hồ (ngọn cờ tiêu biểu của "Hà Tiên tứ tuyệt" mà 3 người nữa là Mộng Tuyết, Lư Khê và Trúc Hà) đã là người thiên cổ, thì vừa qua (8g05 sáng 1-7-2007) giới thơ cả nước vĩnh biệt nữ sĩ Mộng Tuyết, người còn lại cuối cùng trong số các thi sĩ có mặt trong cuốn “Thi nhân Việt Nam”, người mà Hoài Thanh ca ngợi "thơ có một vẻ yêu kiều riêng".
      Chủ Đề “Cảm thơ những người đi trước” mà chúng tôi mới mở gần đây, muốn được “cảm thơ” và tôn vinh thơ nữ sĩ Mộng Tuyết và thắp nén tâm nhang bằng cách họa một bài thơ của Bà. Như thế vừa là để tự mình học tập cách sáng tạo của Bà, vừa là để tưởng nhớ công lao Bà đã chú tâm góp phần đổi mới thơ ngay từ thời kỳ 1930-40 ấy bằng tìm tòi lối viết tự nhiên, nhẹ nhàng và dí dỏm đến thế [điều mà 70 năm sau (hiện nay) nhiều khi tự chúng ta viết còn nhàm, cũ, cổ hơn nhiều lắm!!].
       Nguồn chính xác bản thơ gốc dựa vào “Hà Nội báo” thời đó ở các số 17, 18, 20, 22 tương ứng các ngày 29/4, 6/5, 20/5, và 3/6, năm 1936 do công của Nương Nương Dễ Thương Việt Dương Nhân vừa mới đưa lên “Trang Thơ”(Thư Viện vnthuquan chúng ta).

---

              MỘNG TUYẾT

             EM XẤU HỔ 

Nhớ chuyện đêm qua còn thẹn thùng
Mặt hồ phẳng lặng ánh trăng trong
Bóng trăng cùng với em đang tắm
Làn nước vờn da em lạnh lùng.

Giậu trúc bờ bên, gió phất phơ
Bỗng nghe tiếng hát vẳng bay qua
Giật mình ngơ ngác nhìn... Em thấy
Sau trúc, trời ơi! anh bước ra.

Quàng vội khăn bông em chạy vào
Ngẩn ngơ anh hỏi: - Đã làm sao?
- Không làm sao cả, nhưng em thấy
Thèn thẹn lòng em nó thế nào!...
(Hà Nội báo số 18:  6 tháng Năm 1936)             [Quote]

---

Bài họa nguyên vận của HUY DUNG:

               ANH MẮC CỠ

Bỗng như áo mặc quá lùng thùng
chân ngượng tay thừa, lúc mắt trong
của người thầm nhớ - nhìn âu yếm
Em biết không, em đẹp lạ lùng
 
Nửa kiếp xông pha, đâu phởn phơ
tử sinh táo bạo nhất từng qua
Sao nay mắc cỡ, bay hồn vía?
chất chứa lời yêu nghẽn lối ra!
 
Hoặc bởi lo duyên nợ vướng vào
hoặc lo từ chối - rút quân sao?
“Thưa không, chỉ bởi yêu em quá
đơn giản quá mê tự thuở nào!”… 

<bài viết được chỉnh sửa lúc 15.07.2007 15:47:33 bởi huydungpro >

      Nữ sĩ Mộng Tuyết mất, tính đến hôm nay, vừa đúng 2 tuần lễ, lần nữa làm thơ tưởng nhớ Bà, tôi muốn riêng dành kính dâng hương hồn người chồng và là Thầy của Bà là thi sĩ Đông Hồ (Lâm Tấn Phác) – ngọn cờ tiêu biểu của nhóm “Hà Tiên Tứ Tuyệt”.
 
         NHỚ RẰM THÁNG HAI
                           Đông Hồ (Lâm Tấn Phác)

Non Bình San lững lờ bóng nguyệt
Nước Đông Hồ man mác hơi may
Cũng rằm năm ngoái tháng này
Cũng trăng cũng nước non này năm xưa
Cảnh năm trước vẫn là năm trước
Tình năm xưa đã khác năm xưa
Này trăng, này núi, này hồ
Mà người cùng ngắm bây giờ là đâu?
Chợt nhớ thuở trăng nhô đầu núi
Dưới bóng trăng lủi thủi bóng ai
Bóng ai tha thướt cành mai
Càng mai tuyết điểm, càng mai trăng lồng
Ta cùng ai thong dong dưới nguyệt
Sẽ dang tay người ngọc thẩn thơ
Hồ Đông một vũng nông sờ
Non Bình một dãy tờ mờ ngọn cao
Em mới hỏi: trăng sao sáng tỏ
Anh đáp rằng: trăng có đôi ta
Bây giờ em đã vắng xa
Vầng trăng cũng vẫn chưa lòa bóng gương
 

BÀI HỌA của HUY DUNG:
 
Xưa hạnh ngộ nhờ duyên nhật nguyệt
bởi chần chừ tản mác cơ may!
Từng chung trăng, nước, núi này
khắc ghi tâm khảm cảnh này tình xưa.
Duyên phận giờ chẳng là như trước
dù cảnh nay đâu khác cảnh xưa!
Quanh quanh vẫn núi, trăng, hồ
hỏi người hẹn ước bấy giờ nay đâu?
Kìa! Trăng cũ lại nhô sườn núi
hỏi phận ngươi thui thủi đợi ai?
Thưa rằng: nhạt sắc bông mai
mà hương vẫn đượm, bóng mai nguyệt lồng
Bỗng nàng đó thuyền dong thưởng nguyệt
đến trao ta bích ngọc chùm thơ!
Mở xem, hồn vía sững sờ:
Ly tao lồng lộng lu mờ đỉnh cao!
Sóng đôi bước ngắm sao mờ tỏ
tưởng chẳng ai giàu có vượt ta:
thần tiên một thoáng rồi xa
trăm năm nỗi nhớ - trăng lòa hồ gương…

Rồi sau khi đã họa bài NHỚ RẰM THÁNG HAI, vẫn muốn tỏ lòng ngưỡng mộ tác giả ĐÔNG HỒ-Lâm Tấn Phác bằng tự làm bài thơ ngắn cùng đề tài, cùng không gian buồn nhưng đẹp đó để tưởng nhớ thi nhân tiền bối:

             DUYÊN KỲ NGỘ
 
Duyên kỳ ngộ tổng hòa tâm tuệ
Cả đời người chẳng dễ chờ mong
      Ngắm chung trăng, núi, hồ trong
Thiên nhiên ôm trọn vía hồn đời nhau
 
Cảnh sắc ấy tình đầu đẹp quá
Bỗng trăng ngân! đã lặn đâu rồi
      Cô đơn mờ cả đất trời
Cao xanh có thấu bời bời cõi dương?
                                               huy dung

      Cuối thời kỳ “Thơ Mới” tác giả HỒ DZẾNH khá được mến chuộng, có những bài 4-5 khổ thơ nêu trọn một ý tưởng lạ dễ thương, ví dụ bài:
 
             NGẬP NGỪNG
 
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Để lòng buồn tôi dạo khắp quanh sân
Ngó trên tay thuốc lá tắt lụi dần
Tôi nói khẽ: ôi làm sao nhớ thế!
 
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Em tôi ơi, tình có nghĩa gì đâu
Nếu là không lưu luyến  buổi sơ đầu
Thuở ân ái mong manh như nắng lụa
Hoa bướm ngập ngừng, cỏ cây lần lữa
Hẹn ngày mai mùa đến sẽ vui tươi
Chĩ ngày mai mới đẹp, ngày mai thôi
 
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Tôi có trách, cố nhiên, nhưng rất nhẹ
Nếu trót đi, em sẽ gắng quay về
Tình mất vui khi đã vẹn câu thề
Đời chỉ đẹp khi lúc còn dang dở
Thơ viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ
Cho ngàn sau… lơ lửng… với ngàn xưa
                                                 HỒ DZẾNH
Họa nhằm thù tạc thiết nghĩ là hạ sách, đẹp sao khi dùng họa như một cách biểu hiện sự cảm phục và tôn vinh. Vậy nên chủ đề “CẢM THƠ NGƯỜI ĐI TRƯỚC” xin họa bài thơ trên của thi sĩ Hồ Dzếnh (vả lại đã thành một thú mới về chơi thơ: họa thơ tự do).
 
Bài hoạ nguyên vận của HUY DUNG:
 
        DO ANH? DO TÔI?
 
Chính anh bảo chẳng do tôi đấy nhé!
“Tại thông vàng mùa phấn rụng đầy sân
Tại xa xôi, gặp gỡ nhạt thưa dần
Chứ tim óc ảnh hình sâu đậm thế!”
 
Anh cứ bảo: chẳng do tôi đấy nhé
Kỳ thực tôi: âu yếm để rơi đâu!
Mắt thoáng ghê, lòi hoảng sợ trong đầu
Tôi gây hẫng: né bay như dải lụa
Chuyện sinh hoạt nổ ra, ôi đã lữa
Nói với nhau, lời lẽ kém vui tươi
Tôi né anh… , anh cũng né tôi thôi.
                       
Anh thôi bảo chẳng do tôi nữa nhé!
Anh hiền hậu, nói năng đều nhỏ nhẹ
Tôi mím môi, tai bịt, chẹn đường về...
Tình vỡ do: tôi đánh mất lời thề
Thôi tranh cãi do ai ‘hay với dở’!
… Anh an ủi: “Vui lên, thi phải đỗ
Rồi đôi bên đều sẽ lỗi… như xưa!”
                                                huy dung

Thi sĩ VŨ HOÀNG CHƯƠNG thực sự tài hoa, đáng quý ở chỗ đã góp một đòn bẩy đổi mới lối làm thơ, cuối đời làm thơ ở nước ngoài, có những bài phóng khoáng rất chân thật, ví dụ như bài:
 
                               PHƯƠNG XA
 
Nhổ neo rồi , thuyền ơi! Xin mặc sóng
Xô về đông hay dạt tới phương đoài
Xa mặt đất giữa vô cùng cao rộng
Lòng cô đơn, cay đắng, họa dần vơi
 
Lũ chúng ta lạc loài dăm bảy đứa
Bị quê hương ruồng bỏ, giống nòi khinh
Bể vô tận xá gì phương hướng nữa
Thuyền ơi thuyền! Theo gió hãy lênh đênh
 
Lũ chúng ta, đầu thai nhầm thế kỷ
Một đôi người u uất nỗi chơ vơ
Đời kiêu bạc không dung hồn giản dị
Thuyền ơi thuyền! Xin ghé bến hoang sơ
 
Men đã ngấm, bọn ta chờ nắng tắt
Treo buồm cao cùng cao tiếng hồ khoan
Gió đã nổi, nhịp giăng chiều hiu hắt
Thuyền ơi thuyền! Theo gió hãy cho ngoan
                                                VŨ HOÀNG CHƯƠNG
     
Trong chủ đề “CẢM THƠ NGƯỜI ĐI TRƯỚC” Huy Dung xin họa bài thơ trên của thi sĩ  VŨ HOÀNG CHƯƠNG:
 
Bài hoạ nguyên vận của HUY DUNG:
 
             BẦU TRỜI XA                           
Ơi thiên nhiên! biển dìm ta đáy sóng?
hay bão dông dập ta đất xứ đoài?
hay gió ẵm lên tít trời xanh rộng?
Biển, đất, trời?… càng giúp khổ đau vơi!
 
Thời ấu thơ, đêm đêm cùng mấy đứa
ngắm trời sao (mọi việc khác coi khinh)
Ơi Bắc Đẩu, thắng xe hai cỗ nữa
lướt bầu trời - đang chuyển xoáy đong đênh
 
Nay tuổi cao, đầu tóc hai thiên kỷ
biết rũ quên oan khuất, mọi vu vơ
nuôi ‘hạo khí’, đêm khuya - tim bình dị
lướt bầu trời – mang máu nóng nguyên sơ.
 
Thiên nhiên hỡi! lửa tình yêu chẳng tắt
ta yêu Người lắm lắm, Đấng hòa khoan
Người tạo bướm, sinh hoa, xua héo hắt
lướt bầu trời - trao tâm, tuệ, khôn ngoan.
                                                         huy dung

       Những ngày này mọi người Việt yêu thơ lại tưởng nhớ cố thi hào tài hoa yểu mệnh HÀN MẶC TỬ khi báo chí vừa đưa tin “người tình thơ” năm xưa của ông là Mộng Cầm (tên thật là Huỳnh Thị Nghệ (sinh ngày 17-7-1917 ở Quảng Ngãi) mới qua đời tối ngày 23-7-2007 tại nhà riêng Phan Thiết, Bình Thuận), hưởng thọ 91 tuổi. 
       Có người nói thi sĩ HÀN MẶC TỬ đã vượt mức nhân tài và đã thuộc mức thiên tài.
       Riêng tôi cảm nhận thiên tài đó ở chỗ tả tình qua cách tả cảnh vô cùng dung dị mà siêu phàm và thật là mới mẻ, ví dụ:
 
      MÙA XUÂN CHÍN
 
Trong làn nắng ửng khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lý bóng xuân sang
 
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời
Bao cô thôn nữ hát trên đồi
Ngày mai trong đám xuân xanh ấy
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi
 
Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi
Hổn hển như lời của nước mây
Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc
Nghe ra ý vị và thơ ngây
 
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín
Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng
– Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang
                                       HÀN MẶC TỬ
 
Trong quá trình làm bài họa, ta sẽ hiểu cái mới mẻ đó hơn.  
HUY DUNG xin có BÀI HỌA NGUYÊN VẬN:
            
                    NẮNG ỬNG 
 
Nắng bình minh ửng má,  xua tan
sương khói làng xa lốm đốm vàng
Huyền ảo áo dài xanh cợt gió
ngực - huơng đầy ắp sắp mùa sang
 
Nhìn cỏ non xanh tận cuối trời
bỗng nồng nàn lệ rỏ bên đồi
khiến ai soi lại sai lầm cũ
bởi một đời mê mải nhởi chơi?
 
Ngắm trong cửa sổ thiêng là mắt
chớp chớp tia hồn thoáng ‘mưa mây’
uốn éo tinh ranh tài quyến rũ
nụ hôn đầy kịch giả ngô ngây?
 
Tia hồn ấy lạnh lùng sương buốt
vắng cả duyên xưa (đã lỡ làng)
Hồi kịch đang sang màn não ruột
may làn nắng ửng má y chang!!
                                         huy dung

      Nhà thơ đường luật tên tuổi QUÁCH TẤN đã từng tạo nét mới cho thơ nước nhà. Trong thơ ông, ta gặp những đối nghịch được chọn rất đắt, những từ Việt thuần túy mà nên thơ như "bạn cũng lơ", "ơ hờ", "ỡm ờ", "ngăn lối", "nghĩ tội thơ"…như ta thấy trong bài sau:    

         TRƠ TRỌI
 
Tình cũng lơ mà bạn cũng lơ
Bao nhiêu khăng khít bấy ơ hờ
Sầu mong theo lệ khôn rơi lệ
Nhớ gởi vào thơ nghĩ tội thơ!
Mưa gió canh dài ngăn lối mộng
Bèo mây bến cũ quyện lòng tơ
Hỏi thăm tin tức bao giờ lại
Con thước qua song lại ỡm ờ 
                             QUÁCH TẤN
 
      Họa thơ Ông để tỏ sự tôn quý, nhưng đồng thời sẽ hiểu sâu hơn cái mới trong thơ QUÁCH TẤN, thú vị hơn với phương thức tu từ điệp ngữ Ông dùng rất đắt, như đập trúng vào những bảo thủ câu nệ hoặc vụng về hiện nay vẫn còn nặng nề:
 
Bài hoạ nguyên vận của HUY DUNG
 
Mắt ngó lơ, tim cũng ngó lơ
keo sơn gắn bó gặp tình hờ!
Phủi xua chán ngán, lòng ngao ngán 
hồi tưởng nên thơ, dạ thẩn thơ.
Trai trẻ chí lo đền nợ nước
sen non - mầm nỡ dứt dây tơ?
Bặt vân mòng! mộng toàn sum họp
ai hỏi thăm, ừ hự ậm ờ...  
                                                   huy dung

Nhà vua hay chữ LÊ THÁNH TÔN cũng từng vịnh Đèo Ngang, rồi cũng ưa những vần teo, veo, trèo…thuần Việt (ta liên tưởng tới Nguyễn Khuyến, Hồ Xuân Hương…). Phong độ đế vương mà tứ mới lạ (là điều chính mà chủ đề “Cảm thơ người đi trước” tìm chọn để tự nhắc nhở cho thơ hiện tại)
 
QUA ĐÈO NGANG
 
Bãi thẳm ngàn xa cảnh vắng teo
Đèo Ngang lợi bể nước trong veo
Thà là cúi xuống cây đòi sụt
Xô xát trông lên sóng muốn trèo
Lảnh chảnh đầu mầm chim vững tổ
Lanh đanh cuối vụng cá ngóng triều
Cuộc cờ kim cổ chừng bao nả
Non nước trông qua vẫn bấy nhiêu                                                                                   LÊ THÁNH TÔN
 
Bài hoạ nguyên vận của HUY DUNG về một cảnh cũng núi non mà thời của mình vua LÊ THÁNH TÔN chưa thể thưởng thức (tức “non nước” ta không chỉ “vẫn bấy nhiêu”) : 
 
LÊN ĐỈNH PHĂNG XI PĂNG
 
Cô gái đèo xa bé tí teo
đường lên, lên mãi lượn vòng veo
Nghỉ ngơi tiên cảnh đêm thư giãn
thăm thú non cao trưa gắng trèo
Tuyệt đẹp bay hồn theo gió núi
diệu huyền ngửa mặt ngắm vân triều
“Mái Đông Dương” vạn năm thanh thản
Tâm sướng vui, mệt chỉ bây nhiêu.
                       huy dung

               Trở lên, cách 2 bài, cảm thơ HÀN MẶC TỬ, đã họa bài thơ MÙA THU CHÍN. Hôm nay lại xin trở lại tôn vinh thi tài HMTử bởi vì vừa đúng 1 tuần sau cái tin bà MỘNG CẦM mất (23-7-2007) hưởng thọ 91 tuổi. Bà tên thật là Huỳnh Thị NGHỆ, cháu của nhà thơ Bích Khê (bạn thân HMTử). Tuy thuở đó bà và gia đình bà tuyên bố rõ không có sự yêu đương HMTử. Nhưng bà là người “tình thơ” của thi hào bậc thiên tài HMTử.
 
Nghệ hỡi Nghệ muôn năm sầu thảm
Nhớ thương còn một nắm xương thôi
Thân tàn ma dại đi rồi
Rầu rầu nước mắt bời bời ruột gan
                                  HÀN MẶC TỬ
 
               Bốn câu song thất lục bát trên đây trích từ bài “MUÔN NĂM SẦU THẢM”
của HMTử nói về cái chết cận kề (hẳn là của chính bản thân ông) không phải là không an bình chấp nhận lẽ tự nhiên của tạo hóa, song qua lăng kính thi ca, HMTử nói được với người mình yêu (dù có hay không yêu mình) mức độ thương cảm ông gửi lại đời và nàng là sâu nặng nhường nào (“một nắm xương thôi” “thân tàn ma dại” “rầu rầu nước mắt”… )
                                       Họa 4 câu song thất lục bát này như thêm một dịp tưởng nhớ thiên tài HMTử:
 
Đau xé ruột, em đừng khóc thảm
Lẽ tuần hoàn muộn sớm mà thôi
Nhưng âm dương cách biệt rồi
Bỏ em ở lại rối bời lòng gan
                                           huy dung

Thi hào Cao Bá Quát nổi danh về tài ứng khẩu thơ Đường luật, nhưng lại còn rất giỏi và rất mê thơ Ca Trù như Nguyễn Công Trứ vậy:
 
        TÀI HOA LÀ NỢ
 
                    HÁT NÓI
Thương những kẻ giai nhân tài tử
Trót đa mang vì một chữ tình
Nghĩ nguồn cơn thẹn với trời xanh
Tưởng nông nỗi giận cùng trăng bạc
 
Tương tiếu nhất thanh song lệ lạc
Khả liên bán điểm thấp châu huyền
Trách vì phận lại giận vì duyên
Duyên phận những vì tình nên nông nỗi
 
Dẫu dạ sắt gan vàng cũng rối
Vẩn ruột tằm lắm mối càng đau
          Tương tư ai để cho nhau!
                          CAO BÁ QUÁT
 
Xin kính cẩn họa bài thơ Ca Trù của ông, chỉ nhằm cảm trọn cái phóng khoáng và mới mẻ của ông: 
 
Bài hoạ nguyên vận của HUY DUNG:
 
          NIỀM TIN LÀ GỐC
 
Hương tự tại trui rèn cốt tử:
Tài đức mà thi tứ trữ tình
Biết dung thông trọn vẹn trong xanh
Hiểu trao-nhận, nhục-vinh, đen-bạc.
         
Tránh khỏi chơi bời nơi trụy lạc
Quy về gìn giữ chốn cơ huyền
Gặp thời lại đạt mối ‘ân duyên’
Thời vận xóa oan gây nên lắm nỗi
 
Mất tin tưởng là thua, bối rối
Còn tự tin: gỡ mối thương đau
         Niềm tin chia sẻ cùng nhau!
                                               huy dung

Chùa Hương (Hương Tích, Hương Sơn) đã được rất nhiều thi nhân nổi danh ngâm vịnh, trong đó có thi sĩ CHU MẠNH TRINH:
 
HƯƠNG SƠN PHONG CẢNH
 
Bầu trời cảnh bụt
Thú Hương sơn ao ước bấy lâu nay
Kìa non non nước nước mây mây
Đệ nhất động hỏi là đây có phải
 
Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái
Lững lờ khe yến cá nghe kinh
Thoáng bên tai một tiếng chày kình
Khách tang hải giật mình trong giấc mộng
 
Này suối Giải Oan này chùa Cửa Võng
Này hang Phật tích này động Tuyết Kinh
Nhác trông lên ai khéo họa hình
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt
 
Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt
Gập ghềnh mây khúc uốn thang mây
Hẳn giang san còn đợi ai đây
Mà tạo hóa đã ra tay xếp đặt
 
Lần trường hạt niệm Nam mô Phật
Cửa từ bi công đức xiết bao
Càng trông phong cảnh càng yêu
                                CHU MẠNH TRINH
 
      Cảm bài thơ của cụ, xin được họa, cùng chiều cảm xúc lạc quan, song muốn nói về một vùng đất khác là Côn Đảo cũng thiêng liêng mà tiếc rằng số người biết rõ chưa nhiều như đối với Hương Sơn:  
 
Bài hoạ nguyên vận của HUY DUNG
                               CÔN ĐẢO ƠI
 
           Thiêng liêng huyền ảo
Chuyến hành hương Côn Đảo ngọc hôm nay
Trời vắt trong, xanh biển, trắng mây
Mười bốn đảo hướng về đây? chắc phải
 
Bến cảng Đầm Trầu - chim rỡn trái
nghĩa trang Hàng Dương gió ngâm kinh
Tiếng biển xa gợi chí nghê kình
vọng tâm khảm nhắc mình cơn ác mộng
 
Hai chục vạn tù đày lay địa võng
hơn hai vạn bỏ mình động thánh kinh
Máu - mồ hôi, tàn bạo - nhục hình
lại ‘chuồng cọp’, ‘chuồng bò’ cùng kết dệt
 
Côn Đảo kim cương lòa nhật nguyệt
trần gian địa ngục ngút trời mây…
Đảo hồi sinh gió mới về đây
xây du lịch, không ngưng tay xếp đặt.
 
Trong tiềm thức Việt Nam - tâm Phật
sừng sững hồn Côn Đảo thanh cao
           thương yêu Tổ quốc nhường bao.
                                                          huy dung

      Bậc chí sĩ yêu nước lớn, nhà cách mạng tiền bối Phan Bội Châu làm rất  nhiều thơ, trong đó có những bài dí dỏm như bài:
 
         TỰ TRÀO
 
Tóc đà cạo trớt tự ngàn đi
Còn chút mày râu có thú chi!
Nhà trắng ba gian chùa vắng ngắt
Kinh vàng mấy cuốn án dăng đầy
Thịt hiềm thuế nặng không vào miệng
Rượu sợ cồn xông chẳng bén tay
Hát xướng quanh đêm cười với bóng
Chưa tu thì cũng tục gì gì
                                   Phan Bội Châu
 
        Xin kính cẩn họa bài thơ của Phan Sào Nam tiên sinh:
 
Bài hoạ nguyên vận của HUY DUNG
 
THÔI TỰ TRÀO MÀ NĂNG GẶP BẠN
 
Bạn ơi thử ngẫm tháng ngày đi
Đông đủ gặp nhau chẳng dễ chi!
Cùng bước lặng chia niềm sướng khổ
Chung ngồi thầm sẻ nỗi vơi đầy
Thảnh thơi khách đến - khi thăm cảnh
Bịn rịn người đi lúc bắt tay
“Trông thấy nhau là điều rất quý”
Cứ đâu tiệc rõ lớn làm gì!  
                                             huy dung

T rong vườn thơ NỔI TIẾNG người xưa
Công lớn thiên tài đổi mới thơ
Ôi đẹp ngất - chùm hoa MỚI, LẠ!
Sao thơ mình SÁO, MÒN, NHẠT không ngờ!