Bây giờ thì chưa, nhưng khi gió chướng về. Cái gió mang hơi hướm Tết làm ai cũng nhớ, cũng nôn nao chờ đợi một điều gì rất quen. Với tôi, gió làm cho nhớ nhà da diết, nhớ mùa nước lên ngập trắng đồng và nhớ những chén nước mắm rươi đậm đà hương vị một miền quê.
Rươi xuất hiện nhiều vào những hôm nước lớn. Rằm hay ba mươi của tháng mười một, tháng chạp âm lịch. Gió chướng càng mạnh, nước càng lên cao thì rươi ra càng nhiều. Khắp đồng, khắp sông rạch trong những ngày này nhuộm một màu đỏ hồng đẹp mắt bởi hàng ti tỉ con rươi. Nhưng chỉ đẹp đối với bọn trẻ con nông thôn như bọn tôi thôi, chớ dân thành phố về miệt này trong những ngày vào mùa rươi: tôi chắc trăm phần trăm là xỉu tại chỗ. Bởi vì con rươi có thể trông còn dễ sợ hơn cả con đỉa hay con vắt.
Rươi dài khoảng nửa gang tay màu đỏ hồng, thân chỉ to bằng cọng chân nhang với hàng trăm cái chân bé xíu bơi vù vù trên mặt nước. Bắt rươi rất dễ nên người lớn hay trẻ con gì cũng có thể làm được. Chỉ cần một cái vợt lưới mùng, vành to bằng vành thúng và một đôi thùng gánh nước là đủ đồ nghề để vớt rươi. Rươi bơi nổi trên mặt nước nên chỉ cần dùng vợt vớt theo chiều ngược hướng bơi của rươi, quơ một vài lượt là đã nặng vợt rồi đổ vào thùng. Rươi còn sống đã có thể là món ăn ngon nhưng hơi "lạnh" người một tí đối với ai "yếu bóng vía".
Cho một nắm rươi vào tô, tìm hai hột vịt đập vào đánh đều lên, thêm tí muối, đường, bột ngọt. Chờ chảo mỡ sôi, phi hành thật vàng và đổ chén rươi vào chiên. Món này các bợm nhậu quê tôi rất khoái. Nhấp một ly rượu gốc, bốc một miếng rươi chiên kẹp với những loại rau lá đồng nội cho vào miệng, mới thấy cuộc đời đáng sống làm sao!
Rươi nhiều vô kể, ăn làm sao hết (thường những người mạnh miệng mới dám ăn). Có cách khác là làm nước mắm. Làm nước mắm rươi cũng tương đối đơn giản. Sau khi đổ gần đầy rươi vào khạp mái đầm bằng sành, cho một ít muối vào và quậy đều, rươi ngấm muối và chết dần. Đem khạp ra ngoài sân mỗi sáng khi nắng lên thì mở khạp ra phơi nắng, chiều đậy cẩn thận tránh không cho nước mưa hay muỗi vào đẻ trứng. Sau vài ngày, xác rươi nổi lên thành một lớp dày. Khoảng nửa tháng hay hai mươi ngày là có thể dùng được. Người nào "mạnh dạn" cứ để nguyên trong khạp, khi vẹt lớp xác rươi ra và thò chén vào múc nước mắm bên dưới lên, bỏ thêm trái ớt vào, dằm ra là dùng ngay. Cẩn thận hơn thì lấy nước mắm ra cho vào nồi và nấu lại. Khi nước sôi, vớt bọt nổi lên, nước mắm có một màu vàng đỏ, trông rất bắt mắt.
Nước mắm rươi ăn ngon hơn các loại nước mắm làm bằng cá, dùng làm nước chấm hoặc để kho đều tuyệt. Đặc biệt, khi kho cá rất mềm, vàng và thơm. Kho thịt cũng mau mềm và ngon hơn các loại nước mắm khác.
Ở thành phố, mọi người chỉ quen dùng những loại nước mắm Phú Quốc, Phan Thiết. Nếu ai đó có về những vùng quê ven biển Đồng bằng sông Cửu Long, thưởng thức một lần nước mắm rươi chân sẽ không bao giờ quên. Một nồi canh chua bông so đũa, một ơ cá kèo kho quẹt và một chén nước mắm rươi, chỉ có vậy thôi nhưng sẽ là kỷ niệm khó quên, một dấu ấn rất riêng trong ẩm thực Nam Bộ.
( Theo VHNT )