500 bài thơ Rasul Gamzatov

 
 

 
 
THƠ TÁM CÂU

Thơ tám câu – chỉ có tám dòng thôi
Tám dòng suối từ núi rừng bắt ngọn
Đường đến thơ ca đến biển xa vời
Tôi chúc bạn tìm được đường ra biển.

Thơ tám câu – nghĩa là có tám dòng
Tám chàng trai của núi rừng chất ngất
Dù bạn đi qua một trăm con đường
Những chiếc mũ trên đầu không để mất.


CHIỀU ĐÃ VỀ BÊN CỬA

Mỗi buổi sáng ta thức dậy mỉm cười
Ngày ra sao ta biết gì đâu chứ
Ngày đến đây ta thề thốt, trách ngày
Ngước nhìn lên chiều đã về bên cửa.

Báu vật của ta – sức mạnh, lòng can đảm
Ngày gom vào rồi mang nó đi xa
Chỉ còn lại sự trưởng thành trầm lắng
áo buốc-ca dùng để mặc sau mưa.


GIỐNG NHAU

Khắp thế giới các nhà thơ than phiền
Rằng bạn đọc không hiểu thơ, không quí
Các bà mẹ thường trách rể của mình
Là tại sao không quan tâm tới vợ.

Các tài xế trách cảnh sát của mình
Vì thói quen họ cho là tai ác.
Tôi hiểu rằng mọi người trên hành tinh
Có nhiều điểm giống nhau hơn là khác.


LINH HỒN CỦA MUÔN LOÀI

Phật tử tin rằng không bao giờ chết
Bởi lẽ rằng hồn họ sẽ hóa thân
Vào sinh linh nào đó trên mặt đất
Chẳng con người thì hoa cỏ, chim muông.

Tôi nhà thơ -- dù bé hay dù lớn
Liệu có thể chăng tôi được trở thành
Linh hồn của muôn loài khi đang sống
Cả con người, cả hoa cỏ, chim muông.


THỜI GIAN ĐỪNG NGẠO MẠN

Trước chúng tôi, thời gian đừng ngạo mạn
Coi mọi người đều là bóng của mình
Không ít người cuộc đời là ngọn nến
Cho thời gian làm ánh sáng lung linh.

Hãy mang ơn những người xưa toả rạng
Những nhà thơ, nhà tư tưởng, anh hùng
Ngươi đã sáng và giờ đang toả sáng
Đâu phải bằng ánh sáng của thời gian.

ĐỪNG ĐỂ NGƯỜI ĐAU

Loài chim hót, nhất là chim hoạ mi
Xin nhớ cho đừng bao giờ ném đá
Các cô gái hãy nhớ đừng bao giờ
Người mình yêu, đừng để người đau nhé.

Người yêu tôi với tôi sao dữ dội
Em vô tình buông lời nói ngăn rào
Em đâu biết dù chỉ bằng lời nói
Nhưng khác gì em ném đá tôi đau.


LẠI LÊN ĐƯỜNG

Lại lên đường, ta luôn trên đường vậy
Anh biết chặng đường đã sống, đã đi
Nhưng chặng đường trước mắt mà ta phải
Thì cả hai ta đều chẳng biết gì.

Lại lên đường, muôn năm trên đường vậy
Thấy mục đích. Mục đích quí nhất đời
Nhưng liệu trời có cho đi đến đấy
Em không biết gì, anh cũng thế thôi.


CÒN EM THÌ IM LẶNG

Để biển nói, còn em thì im lặng
Đừng tuôn ra niềm vui hoặc nỗi buồn
Đăng-tơ cũng từng lặng im trong đêm vắng
Khi biển thì thầm, ì-oạp dưới chân.

Dù biển khi vắng người hay đầy chật
Cứ để hát lên, xin chớ nhắc lời
Puskin dù lời hay ý đẹp
Vẫn lặng im khi biển hát đấy thôi.

TUỔI THƠ VÀ TUỔI GIÀ

Tôi thấy tuổi thơ qua từ lâu lắm
Với nụ cười và lệ đẫm bờ mi.
Dù tôi gọi tuổi thơ đến khản giọng
Thì tuổi thơ tôi cũng chẳng quay về.

Tôi nhìn thấy tuổi già đang phía trước
Im lặng đứng trong lo lắng, ưu phiền.
Dù bao lần tôi kêu lên: “Hãy bước!”
Thì tuổi già tóc bạc vẫn đứng yên.


NHỮNG GÌ ĐI QUA

Những gì đi qua là những gì ta không có
Chỉ lúc này chúng đang thuộc về ta
Ngay trong khi ta tiếc về quá khứ
Thì ngày mai đang biến thành hôm qua.

Thời gian cướp của ta vô cùng láo xược
Vét sạch trơn, không để lại chút gì
Chẳng có quan toà, chẳng còn pháp luật
Chẳng có gì trừng phạt kẻ trộm kia.


BIÊN GIỚI QUÊ HƯƠNG

Giờ lại bỏ quê mẹ ở sau lưng
Rồi lại bỏ quê người bên sông vắng
Biên giới quê hương – chẳng đồng, chẳng rừng
Biên giới quê hương – đường biên yên lặng.

Nhưng lại trở về từ chốn xa xăm
Tôi bắt tay những bạn bè thân thiết
Biên giới quê hương – chẳng cầu, chẳng sông
Biên giới quê hương – đường biên ly biệt.


HẠNH PHÚC Ở NƠI ĐÂU

“Hạnh phúc ơi, ở đâu gương mặt ngươi kiều diễm?”
“Trên đồi cao, người chưa tới bao giờ!”
“Ngươi ở đâu? Đồi cao tôi đã đến”.
“Ơ trên sông, nơi người chẳng đi qua!”

“Ngươi ở đâu? Nghìn con sông đã bơi”.
“Trong bài hát, ngày mai người sẽ nghĩ!”
“Ngươi ở đâu? Bài hát viết xong rồi”.
“Ơ phía trước! Hãy theo, nếu còn có thể!”


BÀI HÁT TÌNH YÊU LỚN

Bài hát tình yêu lớn
Chẳng viết để cho ai
Thường khi tình cảm ngắn
Lại sinh ra lời dài.

Đại bàng sau vòng lượn
Bay biến vào trong mây
Chim sẻ kia bay đến
Kêu ríu rít cả ngày.


NGÔI SAO VÀ ÁNH SÁNG

Một nhà thơ viết cho vợ những câu:
“Em là ngôi sao của anh, là ánh sáng
Khi em bên anh – lòng thấy ngọt ngào
Khi không có em – lòng anh cay đắng”.

Nhưng khi người vợ – ngôi sao và ánh sáng –
Đến thăm nhà thơ, hiện trước cửa ra vào
“Em lại đến đây – nhà thơ hốt hoảng –
Không cho anh làm việc nữa hay sao!”


VÌ SAO BIỂN MẶN

“Biển cả ơi, vì sao người mặn thế?”
“Nước mắt nhiều trong ngọn sóng đó mà!”
“Nói cùng ta, sao người như tranh vẽ?”
“Trong lòng ta ẩn giấu những san hô!”.

“Xin hãy nói, vì đâu người nổi sóng?”
“Trong lòng ta có lắm những nấm mồ:
Người chết vì muốn cho ta đừng mặn
Kẻ lại vì đi lặn kiếm san hô!”


VỀ TÌNH BẠN

Người hạnh phúc vì người tự ngày xưa
Sống lặng yên, cuộc đời không bão tố
Không kết bạn, nghĩa là không bao giờ
Chia sẻ cùng ai niềm vui, nỗi khổ.

Nhưng nếu như người sống đến trăm năm
Cả mái đầu, sự khôn ngoan đều bạc
Trước thiên hạ tôi mạnh dạn nói rằng:
Người chưa từng sinh ra trên mặt đất.


XIN CHỚ ĐÚC TIỀN

Nếu bỗng nhiên tôi trở thành kim loại
Thì từ tôi xin hãy chớ đúc tiền
Tôi chẳng muốn leng keng trong túi vải
Rồi đốt lên trong mắt vẻ cuồng điên.

Còn nếu như tôi phải thành kim loại
Thì xin đem rèn vũ khí cho tôi
Hãy đúc tôi thành gươm, thành dao bảy
Để xung phong và ngủ dưới chân người.


NẾU NHƯ EM ĐAU BUỒN

Anh không tin vào thiên mệnh, diệu kì
Nhưng vẫn ước một điều gì như vậy
Cứ để cho thần chết bắt anh đi
Rồi lại thả về vài năm sau đấy.

Để anh trở về từ chốn xa xăm
Đi tìm xem những gì xưa bỏ lại
Về bên em, nếu như em đau buồn
Còn nếu không thì anh xin chết lại.


TIẾNG MƯA RƠI

Tiếng mưa rơi rì rào ngoài cửa sổ
Tiếng sấm đang gào thét giữa bầu trời.
Trong lòng tôi giờ đan xen mọi thứ:
Yêu và thù, đau đớn với niềm vui.

Niềm vui tôi sẽ dành cho bè bạn
Còn nỗi đau tôi dành để cho thơ
Và tình yêu cho mọi người đem tặng
Riêng hận thù giữ lại để dày vò.


VINH QUANG

Vinh quang ơi, đừng động người đang sống
Về người ta mi đâu có biết gì
Bởi ngay cả những người rất khoẻ mạnh
Vẫn để vinh quang giết chết đôi khi.

Chỉ người chết cần mi hơn người sống
Bởi lẽ người ta mi chẳng làm phiền.
Bằng hơi thở của mình luôn cháy bỏng
Mi làm cho người chết mãi hồi sinh.


BIỂN VÀ SÓNG

Hướng về bờ từng đợt sóng khát khao
Biển đẩy sóng lên cát vàng, lên đá
Và luôn luôn một vạch nước không lâu
Nằm trải ra giữa sóng và biển cả.

Nhưng theo qui luật của bờ và biển
Vạch nước kia lại về biển mà thôi
Nhân dân ơi, trong khổ đau, sung sướng
Biển – nhân dân, tôi – ngọn sóng của người.


CON CÁ VÀNG

Con cá vàng ơi, ngươi ở đâu tùy ý
Hãy bơi đi, ta chẳng gọi ngươi đâu
Giờ thanh danh không tiện điều năn nỉ
Còn bạc vàng ta lại chẳng cần đâu.

Thời tuổi trẻ của ta ngươi không thể
Trả lại ta, ngươi cũng chẳng đốt lên
Nụ hôn đầu tiên, lần đầu gặp gỡ
Bài hát đầu bên ngọn lửa trong đêm.


NHANH VÀ CHẬM

Con người ơi, tại sao người chậm trế?..
Như loài rùa, đi lại cứ thung thăng.
Sự chậm chạp chẳng có gì đáng lạ:
Loài rùa kia sống không dưới trăm năm!

Con người ơi, tại sao người vội vã?
Cứ phóng như loài thỏ giữa đồng không.
Sự vội vã chẳng có gì đáng lạ:
Loài thỏ kia sống không quá năm năm.


DẤU VẾT CHO ĐỜI

Ta đều chết, chẳng có ai sống mãi
Đấy là điều ai cũng biết từ xưa
Nhưng ta sống dấu vết cần để lại
Ngôi nhà, con đường, cây gỗ, bài thơ.

Vì chẳng phải ngọn suối nào cũng cạn
Bài hát nào cũng chết bởi thời gian.
Những dòng suối hợp lại thành sông lớn
Và bài ca nhân lên những vinh quang.


DỄ HIỂU THÔI

Ai cũng nói tình yêu anh hào phóng
Cũng nói anh dan díu với bao người
Với cô này, với cô kia, không chán
Tội lỗi thay, lại nói: “dễ hiểu thôi!”

Em đừng tin, tội lỗi anh đâu biết
Em thân yêu, anh chỉ biết mình thôi
Chỉ mình em, anh yêu và thương tiếc
Cho dù anh chẳng biết em là ai.

 
 
TÌNH YÊU TÔI

Tình yêu tôi – cây tiêu huyền – hai ngọn
Một tàn phai, một hoa lá phủ đầy
Tình yêu tôi – chim đại bàng – hai cánh
Một rã rời, một đang vỗ cánh bay.

Hai vết thương nhức nhối trong lồng ngực
Một lên da, một trong máu giờ đây
Cứ như thế: một niềm vui phía trước
Một nỗi buồn lại vội vã đến thay.


ĐỘ CHÍN

Đời – tấm thảm. Nhưng tôi không biết dệt
Nên giờ đây thấy xấu hổ vô cùng.
Tôi tìm ra trong những viền hoạ tiết
Có quá nhiều những lỗ hổng, đường vênh.

Sách đã viết nhưng chẳng hề nhuần nhuyễn
Trong sách kia những trang nhạt ê hề
Ơ đâu trên đường người dừng chân, độ chín
Và tại sao người đến muộn thế kia?


ĐẠI BÀNG VÀ RẮN

Người Ân độ cho rằng trên mặt đất
Loài rắn là loài xuất hiện trước tiên
Người rừng núi tin rằng trên mặt đất
Chỉ chim đại bàng có mặt đầu tiên.

Còn riêng tôi, thì tôi lại nghĩ rằng
Chỉ con người xuất hiện, rồi sau đấy
Trong số họ nhiều người thành đại bàng
Còn số khác lại biến thành rắn vậy.


TRÁI ĐẤT MÙ

Dù từ lâu đã nghe câu chuyện kể
Nhưng giờ đây đang nhớ lại trong lòng:
Chuyện chàng trai đã cầm tay người mẹ
Người mẹ mù chập chững bước theo con.

Chàng cứ đi... chữa đôi mắt lành hẳn
ánh sáng ngày giờ mẹ đã nhìn xa…
Trái đất mù hãy đưa tay tôi nắm
Đi cùng tôi người phải sáng mắt ra.


NHỮNG GIỌT LỆ

Trên má nhà thơ những giọt lệ tuôn
Cả bên phải, bên trái đều ướt đẫm.
Một giọt vui, lại một giọt buồn
Nước mắt yêu thương, nước mắt thù hận.

Hai giọt nhỏ sạch sẽ, lặng như tờ
Chúng bất lực một khi chưa thành mặn
Nhưng hợp lại và chúng biến thành thơ
Sấm chớp nổi lên, mưa rào trút xuống.


ĐỪNG NÓI CHIA TAY

Nếu sớm mai mặt trời không tỏa sáng
Thì chắc gì tỏa sáng buổi hoàng hôn.
Nhưng đừng nói chia tay niềm hy vọng
Bởi tình yêu tỏa sáng suốt ngày đêm.

Nếu mùa xuân hoa không nở trên cành
Thì mùa đông chẳng bao giờ hoa nở
Nhưng đừng nói chia tay với người tình
Bởi tình yêu cả bốn mùa vẫn nở.


EM CHỈ ĐẾN TRONG MƠ

Em xa rồi, chẳng còn em trước cửa
Xa trong đời, em chỉ đến trong mơ.
Trên con đường đã mọc đầy hoa cỏ
Theo đường này vui đã đến cùng ta.

Em xa rồi. Khen chê làm chi nữa?
Sống làm gì, thơ viết để cho ai?
Giờ chẳng còn bên ta bàn tay nhỏ
Để giơ lên gạt nước mắt đắng cay.


CHẲNG LẼ SAO

Thương chàng trai: mưa đang dần nặng hạt
Mưa thế này, chắc sẽ suốt đêm nay.
Chàng đã hẹn cùng người yêu gặp mặt
Nhưng xem ra đành bỏ buổi gặp này.

Thương cô gái: đứng ngóng chờ bên cửa
Nhìn mưa rơi mà lòng thấy buồn lo
Mưa cứ rơi, người yêu không đến nữa
Chẳng lẽ sao người yêu ngại trời mưa?


SAO EM LẠNH LÙNG

Nghe nói rằng chăm gieo hạt tình yêu
Thì cánh rừng tình yêu xanh tươi mãi
Thế tại sao trên đồi cảnh tiêu điều?
Tình của anh – ở đây: em hãy gọi...

Nghe nói rằng từ tình yêu cháy bỏng
Băng trên đường, trên sông lớn đều tan
Anh yêu em không thể nào tưởng tượng
Sao em lạnh lùng hơn tuyết hơn băng?


KHÔNG CHỮA KHỎI BAO GIỜ

Anh bây giờ cố tình quên tuổi tác
Em nói rằng em còn trẻ hơn anh
Ai biết được trong mái đầu ánh bạc
Lỗi một phần là tuổi trẻ của em.

Chớ đem tuổi già ra mà trách mắng
Đi nhắc về tuổi tác chỉ vu vơ
Thật tàn nhẫn đi nói cho người bệnh
Rằng vết thương không chữa khỏi bao giờ.


KHÔNG HIỂU VÌ SAO

Con trẻ khóc còn ta thì không thể
Hỏi chúng và để hiểu tại vì sao.
Ngày hôm nay tôi cũng buồn như thế
Nhưng tự mình không hiểu được vì đâu.

Trong lời gió có điều gì trách móc
Tiếng mưa rơi có vẻ chẳng bình thường
Mặt trời chiếu giữa bầu trời khang khác
Giọng nói của em có vẻ khác hơn.


NẾU MỘT NGÀY

“Kể ta nghe ngươi giàu đẹp thế nào?”
“Biết kể gì đây, con người ngơ ngẩn
Về mùa xuân người chưa hiểu ra đâu
Nếu một ngày trên đồi chưa tuyết trắng!”

“Tuổi trẻ ơi, ngươi còn giấu điều chi
Hãy đem khoe những gì mà ngươi có!”
“Khoe hay không người cũng chẳng biết gì
Một khi tóc trên đầu chưa trắng xóa!”


ĐIỀU GÌ ĐANG ĐỢI

-Điều gì đang đợi những người đau ốm?
-Được chữa lành rồi lại chết mà thôi.
-Điều gì đang đợi những người khỏe mạnh?
-Cái chết, tật nguyền đang đợi chúng tôi.

-Thế những kẻ khi nợ đời đã trả
Mong điều gì nơi chín suối nghỉ ngơi?
-Chỉ hai thứ: vinh quang và nhục nhã
Ngoài chúng ra đã không sống trên đời.


ĐÂU GIỚI HẠN CUỐI CÙNG

Trên đường đời gặp khổ đau, sung sướng
Ta khóc cười, thời gian vội qua mau
Nỗi đau khổ bỗng xoay vòng lại những
Niềm hân hoan ta cứ ngỡ lúc đầu.

Đang đau khổ bỗng trở thành hạnh phúc
Nước mắt – nụ cười... tranh luận chỉ hoài công
Trên đời này có lẽ không biết được
Buồn hay vui, đâu giới hạn cuối cùng.


NHƯ NHỮNG CON TÀU

Ta đi qua giống như những con tàu
Nhả khói đen rồi tiến vào đường lớn
Bến “cuộc đời” ai kẻ trước, người sau
Đều bắt gặp cảnh lăng xăng, bận rộn.

Tôi đến đây nhưng không dài kỳ hạn
Sắp đến ngày tôi đã phải đi xa
Ngọn đèn đỏ trên sân ga chỉ sáng
Một chút rồi tôi vào cõi hư vô.


CHỚ NHẦM THỜI GIAN

Chỉ có những con tàu thường chậm trễ
Còn đêm đến giờ đổi ánh bình minh
Thời gian chính xác, bao giờ cũng thế
Hè – đúng hè, xuân sẽ đúng mùa xuân.

Còn anh, nhà thơ, hãy nhớ điều này
Nhìn cho kỹ, chớ nhầm thời gian đấy.
Đêm đến là anh từ giã một ngày
Rồi sẽ gặp bình minh ngày mới vậy.


NGƯỜI SỐNG VÀ NGƯỜI CHẾT

Các nhà in quí trọng người đã chết
Họ đem in sách người chết thật dày
Người đang sống chẳng vội vàng in hết
Mà chỉ in sách mỏng, nhẹ trên tay.

Tôi đang sống nên tỏ ra khiêm tốn
Sợ có đi đòi hỏi cũng bằng thừa:
Thay vì khi đã chết rồi sách lớn
Xin hãy in dù sách nhỏ bây giờ.


TÌNH NHƯ CÂY ĐÀN

Tôi đem tình yêu so với cây đàn
Tình – dây đàn, còn tôi là thân gỗ
Thân chẳng vui mà cũng chẳng buồn
Nằm bất động khi dây chưa rung khẽ.

Tôi đem tình yêu so với con dao
Tình – lưỡi dao, còn tôi là cái vỏ
Thiếu lưỡi dao vỏ rỗng tuyếch, nát nhàu
Trong công việc chẳng ai cần đến cả.


THƠ VỀ EM

Thơ về em – người anh yêu quí nhất
Sợ viết ra rồi ai đó đọc qua
Anh sợ người ta thông minh, trẻ đẹp
Yêu mất em chứ chẳng phải chuyện đùa.

Thơ về em – người anh yêu quí nhất
Sợ viết ra rồi ai đó tìm xem
Rồi đem nói với người yêu dấu nhất
Bằng những lời anh viết để cho em.


NẾU LÀ BẠN CỦA TÔI

Nếu là bạn của tôi xin hãy nhớ
Hãy lặng im, tình bạn chớ thề nguyền.
Tôi tự nhận ra trong ngày đau khổ
Trong cái bắt tay, trong ánh mắt nhìn.

Nếu là bạn của tôi thì nhớ nhé
Đừng nói ra, tình bạn chớ thề nguyền.
Tôi sẽ nghe ra trong ngày vui vẻ
Trong bài ca do bạn tự hát lên.


NGƯỜI VÀ BÓNG

Ta trên đất và bóng ta cũng thế
Bóng của ta nằm ở dưới chân ta
Ta giẫm bóng nhưng giẫm chìm không thể
Bóng cùng ta đi về cõi hư vô.

Ngày và giờ cứ trôi không đồng vọng
Ta là người, ta già dặn từng giây
Dù thời gian ở gần ta chỉ bóng
Thời gian xua ta khỏi mặt đất này.


NẾU NGƯƠI MUỐN BIẾT

Nếu ngươi muốn biết chiều cao của núi
Của mạch rừng hay vách đá chênh vênh
Xin hãy hỏi tình yêu, tình sẽ nói
Bởi tình yêu từng có dịp bay lên.

Nếu ngươi muốn biết chiều sâu của biển
Nơi mà ta không đạt đến bao giờ
Xin cứ hỏi tình yêu, tình đã đến
Nơi thẳm sâu tình yêu đã đi qua.


DƯỜNG NHƯ TAN CHẢY

Từ những đám mây đen sì xám xịt
Giữa bầu trời rơi đầy tuyết tháng tư
Nhưng chạm đất tuyết liền tan chảy hết
Giống như trời vừa đổ xuống cơn mưa.

Khi đến em anh cũng gần như vậy
Đi trên đường anh nóng nảy hầm hừ
Nhưng gặp em lại dường như tan chảy
Trước mặt em giống như tuyết tháng tư.

 
 
CON TIM NỔI LOẠN

Biết làm sao con tim giờ nổi loạn
Chẳng nghe theo ý muốn của em rồi.
Tim không chịu phục tùng em, thật chán
Em còn không trị được huống hồ tôi.

Con tim tôi em cầm như con trẻ
Trong tay mình cũng chỉ mới đây thôi
Thế mà sao giữ gìn em không thể
Em còn không trị được huống hồ tôi.


VÌ ANH KHÔNG MUỐN

Em có lý: anh giờ thay đổi lắm
Đã chẳng còn như những tháng ngày xanh
Xưa chia sẻ cùng với em hết những
Niềm vui mà tuổi trẻ tặng cho anh.

Anh vẫn thế, cho dù anh đã chẳng
Chia hết cùng em như buổi ban đầu
Chỉ đơn giản bởi vì anh không muốn
Chia sẻ cho em toàn những nỗi đau.


NHỮNG CÂU TRẢ LỜI

Tôi muốn nghe người ta ra câu hỏi
Và câu trả lời sẽ là những lời sau:
“Có lạnh không?”
“Không”.
“Có đói không?”
“Không”.
“Có sợ hãi không?”
“Không”.

Tôi đi trên mặt đất này thiếu thốn
Gặp những con người phiền muộn, ưu tư:
“Có lạnh không?”
“Vâng”.
“Có đói không?”
“Vâng”.
“Có sợ hãi không?”
“Sợ vô cùng”.


EM THÀNH BÀ CHỦ

Con tim tôi như chiếc bàn ngày hội
Trên mặt bàn bia rượu đã rót ra
Tôi gọi bạn và bạn tôi đã tới
Nhưng còn em, em đến thật bất ngờ.

Chúng tôi cùng đứng trước em chăm chú
Như đứng trong buổi tiệc thật trang nghiêm
Từ người khách em trở thành bà chủ
Còn tôi chỉ là người khách của em.


ANH MUỐN ĐỨNG BÊN

Anh không muốn hát ru em câu hát
Để ru em đi vào giấc ngủ say
Anh chỉ muốn đứng bên nhìn gương mặt
Và đứng yên như thế đến sáng ngày.

Một mình anh trong đêm thu dài rộng
Anh im lìm giữ yên lặng cho em
Như cây gia nghiêng mình trên thung lũng
Như trên sông vách đá đứng lặng yên.


TRANG ĐIỂM VỚI AI

-Người đẹp ơi anh không sao hiểu thấu
Có điều gì lo lắng, muộn phiền chăng?
-Em muốn đến với người em yêu dấu
Nhưng áo quần không đẹp, chẳng có khăn.

-Thế còn em, cô bé, sao buồn vậy
Khăn mới tinh, váy lấp lánh, sáng ngời?
-Em đâu có cần gì khăn với váy
Không có chàng em trang điểm với ai.


KHÁC VÀ GIỐNG NHAU

Nét khác biệt ở các thành phố lớn
Những con người, đài kỷ niệm, những ngôi nhà.
Còn giống nhau mọi thời gian, mọi chốn
Là những sinh viên, con trẻ các nhà thơ.

Có phải thế mà tôi luôn gần gũi
Cho dù tôi đi khắp chốn, mọi miền
Đồng bào của tôi – những đồng hương yêu quí
Và những nhà thơ, con trẻ, sinh viên.


HAI NGƯỜI

Tất cả mọi người đứng dậy chúc mừng tôi
Họ vỗ tay mừng tôi thêm phần thưởng.
Nhưng tôi không vui, tôi thấy hai người
Nhìn vào mắt tôi có điều trách mắng.

Họ theo tôi khắp tất cả mọi miền
Gương mặt họ và của tôi rất giống
Một – ông già sau này tôi trở nên
Một – cậu bé là tôi thời xa vắng.


GIÁ MÀ

Giá mà những con tim ác độc
Có thể biến thành tuyết, thành băng
Thì hành tinh này từ nam chí bắc
Sẽ là mùa đông băng giá vĩnh hằng.

Còn giá như lòng tốt của con người
Sẽ trở thành một nguồn nước mạch
Thì trên trái đất này khắp mọi nơi
Một dòng suối trong muôn đời róc rách.


QUÊN VÀ NHỚ

Tôi giờ đây quên bài hát của mình
Dù hôm qua ngỡ rằng quí hơn tất cả
Và có thể chỉ sau thêm ngày nữa
Bài hát bây giờ đang hát cũng quên.

Nhưng có một bài ca in đậm trong tim
Là bài hát ru với nỗi buồn của mẹ
Bài hát sinh ra từ tình yêu như thế
Không bao giờ có thể trở thành quên.


VIẾT LẠI TỪ ĐẦU

Tôi đã từng đi khắp nơi
Đã từng thấy nhiều cuốn sách hoàn hảo
Nhưng chính quyển sách đời
Là bản nháp, chính xác hơn, bản thảo.

Trong sách này có nhiều chương lầm lỡ
Có biết bao dòng ác độc, khổ đau!
Giá như bản thảo này đem sửa
Thì hoá ra phải viết lại từ đầu.


ĐÂU TẠI BỞI THIẾU TRĂNG

Rằng người mù khắp nơi đều tối
Thì điều này đâu tại bởi thiếu trăng
Và cánh đồng cũng không hề có lỗi
Vì sao nông dân sống nghèo nàn.

Rằng mùa đông đi chân trần không dễ
Thì giá băng đâu tại bởi ông trời
Còn con người sao khổ đau nhiều thế
Thử nghĩ xem có phải tại con người.


TÔI MONG CHO

Lại một con quạ đen đang tìm kiếm
Một ngôi nhà không có khói bay lên
Như người mang tin chết chóc nguy hiểm
Rằng người chủ ngôi nhà đã đến cõi tiên.

Tôi mong cho sự đủ đầy, êm ấm
Vẻ bình yên, lao động chiếu muôn nhà
Cho trên mái nhà quạ không quanh quẩn
Cho chim én về làm tổ hát ca.


CHIM ĐỦ LÔNG

Chim đủ lông sổ lồng bay đi hết
Chim vội vàng bay khỏi đất ông cha.
Thời bây giờ con người ta cũng chết
ở xứ người, nơi không phải sinh ra.

Con người sống về miền xa khao khát
Cả cuộc đời theo đuổi một ước mơ
Thế rồi giống như con chim khi chết
Chỉ con tim khi bay bổng nhớ nhà.


NHẠI THEO NHAU

Ở miền xa, tôi nhớ, có một lần
Tôi từng thấy các nhà thơ đem đọ
Tài với nhau, họ không tiếc sức mình
Ráng nhại theo nhau dù bằng mọi giá.

Cuộc tranh luận này tôi không hiểu rõ
Nhại theo nhau qủa là ý ngông cuồng.
Nhường kẻ mạnh – chẳng có gì xấu hổ
Thắng kẻ hèn – không một chút vinh quang.


KẺ THÙ CÒN KHÔNG ÍT

Ta gọi ngươi là bạn lúc ban đầu
Nhưng ngươi là kẻ không hề yêu người khác
Rồi ta nghĩ ngươi là kẻ thù lúc sau
Ngươi hoá ra là một tên hèn mạt.

Nhưng mà ta không khóc, chẳng trách đời
Rằng ta và ngươi không còn giao thiệp.
Lạy Thánh Ala, đối với ta trên đời
Dù thiếu ngươi kẻ thù còn không ít!


CHỈ MÌNH TÔI

Xin để tôi một mình, tôi xin lạy
Tôi giờ đang mệt mỏi bởi đường dài
Trên cỏ hoa như áo buốc-ca tôi cởi
Những nghĩ suy và mơ ước của tôi.

Xin hãy cho tôi đến với mọi người
Cho tôi đi – chưa bao giờ tôi nghĩ
Rằng thật khủng khiếp khi chỉ mình tôi
Với ước mơ, với những điều suy nghĩ.


ĐÒI DỌA ĐẠI BÀNG

Có một lần, buổi sáng, mẹ hỏi tôi:
“Con trai ơi, liệu chiến tranh còn nữa
Trong giấc mơ mẹ thấy nước mắt rơi
Nghe tiếng động và mẹ đem khóa cửa”.

Tôi trả lời: “Mẹ đừng lo tiếng động
Trong giấc mơ, đừng phiền muộn, băn khoăn
Đấy là tiếng cóc trong hồ nước bẩn
Ộp oạp kêu lên đòi doạ đại bàng”.


BÀI HÁT MANG THEO

Rượu và bánh hãy mang theo cho nhiều
Để trên đường còn chia cho bạn
Con dao găm thật sắc nhớ mang theo
Để đi đường thêm phần yên ổn.

Tôi bước ra đường đã từ lâu lắm
Nhưng theo mình chỉ bài hát tôi mang
Với bạn bè – nó là rượu và bánh
Còn với kẻ thù – nó là dao găm.


MỘT THÓI THƯỜNG

Trong khổ đau ta thường tuôn nước mắt
Nhưng nước mắt cầm lại mới khó hơn
Ngày tháng qua rồi không khó gì quở trách
Nhưng kể ra đúng sự thật khó hơn.

Năm tháng đến cùng ta như khách
Và rất hay như thế – một thói thường:
Ta đón khách, khen hết lời trước mặt
Nhưng khách về ta nói xấu sau lưng.


CÒN BAO NHIÊU NỮA

Nếu ngày là ngọn cây
Còn cuộc đời là rừng lớn
Bao nhiêu cây bị chặt rồi, bao nhiêu chưa bị đốn
Trong một rừng cây?

Nếu ngày là con ngựa đua
Còn cuộc đời là bầy ngựa
Bao nhiêu con chạy rồi, còn bao nhiêu nữa
Trong bầy ngựa đua?


NĂM THÁNG CỦA TÔI

Một bầy chim bay lượn ở trên trời
Tôi cố đếm từng con từ mặt đất
Hai, ba, bốn, mười, hai mươi, ba mươi…
Không đếm hết, đàn chim bay đi mất.

Như bầy chim bay, năm tháng của tôi
Tôi đếm chúng rồi tiễn về sau núi:
Hai, ba, bốn, mười, hai mươi, bốn mươi…
Nhưng bầy lớn không thì tôi không hiểu nổi.


MÙA ĐÔNG CUỐI CÙNG

Từ khi gặp em trên mặt đất này
Tuyết dữ dội đã không còn rơi nữa
Những bông hoa đã mọc giữa tháng hai
Ta tìm ra trong lần đầu gặp gỡ.

Suốt quanh năm trong vườn xuân trắng xoá
Trên vai ta màu lá táo rụng lên
Anh chợt nhớ rằng mùa đông chỉ có
Lần cuối cùng trước cuộc gặp đầu tiên.


VỘI ĐI ĐÂU

“Ê, con mèo, mi chạy đi đâu đấy?”
“Tôi chạy vì con chó đuổi theo tôi”.
“Thế con chó, ai bắt buộc nhà ngươi?”
“Tiếng vó ngựa, tiếng huýt làm tôi chạy”.

“Thế con ngựa, vì sao ngươi chỉ chạy?”
“Vì trên đầu người kỵ sĩ giơ roi”.
“Cả thế kỷ, vội đi đâu, con người?”
“Thời gian giục tôi, kêu ầm sau lưng đấy”.


VIẾT LÀM CHI

Viết làm chi, viết chỉ để làm trò
Tôi làm thơ để vui người yêu dấu
Nhưng tôi muốn thơ của tôi giúp cho
Bạn bè tôi, những người đang chiến đấu.

Viết làm chi, viết chỉ để làm trò
Với những khách rượu chè say chếnh choáng
Nhưng tôi muốn thơ của tôi giúp cho
Quê hương tôi, giúp những người lao động.

 
 
ĐẾ VƯƠNG

“Ông thật đáng là vị chúa tể, đế vương
Khi ông sai khiến những người nô lệ”.
“Nhưng ở nơi không biết cuộc đời nô lệ
Thì chốn này không có những vị đế vương”.


DÒNG CÔI-XU THỨ BA

Chúng giết Makhmut, người ca sĩ – nhà thơ
Sau đó tôi chôn cất nhà thơ – người bố.
Còn mình tôi như dòng Côi-xu thứ ba
Mang nước nguồn về biển Caxpiên tôi đổ.


CƠN ĐÓI CỦA CHIM ƯNG

Trước cuộc đi săn người ta buộc chim ưng
Suốt ba ngày, ba đêm liền nhịn đói.
Với những kẻ tham quyền hành cũng vậy
Đôi mắt rực lên cơn đói của chim ưng.


BẢN CHẤT CON NGƯỜI TA

Tôi thấy rằng: bản chất con người ta
Không chung thuỷ, bởi nơi này, nơi khác
Những cô gái dễ gần chỉ thích hát
Những bài ca mà chẳng có ai ca.


GIÁ MÀ TÔI

Trước cái chết chàng trai thốt lên rằng:
“Chưa một lần làm khổ đau cha mẹ
Cảm ơn số phận vì điều ân huệ…”
Giá mà tôi được nói những lời chàng.


TÔI RẤT ĐỂ Ý


Tôi xin thề trí thông minh không cần
Để biến hai người yêu nhau thành đôi lứa
Nhưng hãy tin rằng tôi rất để ý
Rằng trên đời chẳng có gì khôn hơn.


SẼ PHẢI CÒN BƯỚC XUỐNG

Anh bây giờ người ta đang trọng vọng
Xin đừng quên, bởi đến một khi nào
Theo bậc thang từng dẫn anh lên cao
Có thể anh sẽ phải còn bước xuống.


EM CHẲNG PHẢI TRÁCH ANH

Anh biết rằng: em chẳng phải trách anh
Mà trong anh người khác em quở trách.
Anh biết rằng: em ngợi khen kẻ khác
Ở trong anh em thấy và khen mình.


VÌ SAO

Tôi thuộc lòng tất cả thơ Makhmud
Nhưng mà không sao hiểu được một điều:
Vì sao tình yêu của tôi, vì sao
Khi tôi còn chưa sinh ông biết trước?


NGƯỜI NGOAN ĐẠO

Theo luật lệ: trong một ngày năm lần
Người ngoan đạo phải chăm lo cầu nguyện.
Giá mà tôi – lỗi lầm không tính đến
Không phải năm lần mà là năm trăm.


NHƯ LÁ RỤNG MÙA THU

Trước nhà tôi cây tiêu huyền đang lớn
Nhưng trút lá vàng khi đến mùa thu
Giống như cây, tôi đứng đây kiêu hãnh
Buông những lời như lá rụng mùa thu.


ĐÀN VÀ DAO

Đàn và dao tôi vẫn treo trên tường
Tháng năm trôi, tôi ngỡ là có chuyện:
Dao rời khỏi vỏ – khi tôi ôm đàn
Khi tôi cầm lấy dao - đàn lên tiếng.


CÓ ĐIỀU CHI LẦM LỖI

Họ đe doạ chúng tôi dùng luật rừng
Họ dũng mãnh, khôn ngoan và dữ dội
Tôi ngây thơ với bài hát của mình
Nhưng nghĩ rằng có điều chi lầm lỗi.


CÁC NGƯƠI Ở ĐÂU RỒI

Những con ngựa, các ngươi ở đâu rồi?
Và các ngươi, giờ ở đâu, bài hát?
Không còn nghe tiếng gõ đều móng guốc
Thay vì bài ca – chỉ thấy những lời.


TRĂM TÊN GỌI CHO LẠC ĐÀ

Trăm tên gọi dễ thương cho lạc đà
Bằng tiếng Arập như điều kỳ diệu.
Còn con người khi chửi nhau tuôn ra
Cả nghìn câu rất chi là tục tĩu.


TÔI THÍCH ĐƯỢC THÌ THẦM

Người ta gọi tôi bước lên diễn đàn
Tôi thích được thì thầm trong im lặng
Với cô gái đẹp trẻ trung, e thẹn
Còn hơn gào to ở chốn diễn đàn.


DÙ GÀO THÉT TRĂM LẦN

Dù người ta có gào thét trăm lần
Về con đường tương lai thì tôi vẫn
Đi lên núi – núi đồi toàn trống rỗng
Rồi đi xuống khe – khe tối như bưng.


ĐI XÂY NHÀ TÙ

Tôi trong số những người đi đào đá
Cho người ta xây cung điện nguy nga
Nhưng cung điện không xây, mà người thợ
Đem đá của tôi đi xây nhà tù.


CHỢT NHỚ VỀ EM

Một bài ca khát khao trang giấy trắng
Bút trong tay, tôi viết đã sẵn sàng
Nhưng bỗng nhiên tôi chợt nhớ về em
Và bài hát của tôi thành im lặng.


ĐÂU CŨNG THÀNH VÀNG

Tâm hồn khi khổ đau, khi nhảy nhót
Khi tuyết rơi, khi mưa xối trên đồng
Nhưng cánh đồng nếu gặp mùa tươi tốt
Thì đồng đất đi đâu cũng thành vàng.


THẬT HOÀI CÔNG

Chốn ngục tù chưa một lần từng sống
Mà chỉ từng ngồi trong điện Kremlanh
Nửa cuộc đời ngồi đấy thật hoài công
Tôi đã sống, đã ngồi rất phí uổng.


CÂU HỎI TRONG TỜ KHAI

Câu hỏi trong tờ khai: “Đã từng bị phán xét?”
Tôi phán xét tôi từng phút từng giờ.
Ngày hôm nay xét xử ngày hôm qua
Còn ngày mai xét hôm nay địa ngục.


TÔI MANG THEO Ý NGHĨ

Tôi mang theo ý nghĩ khi lên đèo
Biết làm sao để đi lên tới đỉnh?
Bởi ý nghĩ cứ mỗi ngày một nhiều
Mà sức tôi… thì chỉ còn ít lắm.


Ở ĐÂU HẾT RỒI NGƯỜI KHÔN

Ai làm đứt dây đàn?
Người dại.
Ai tranh cãi với vợ con?
Người dại.
Ai không hoà thuận với láng giềng?
Người dại.
Thì khi đó tôi hỏi:
-Thế ở đâu hết rồi người khôn?


NGHỊ QUYẾT TRÊN TRANG GIẤY

Quan cũ đi, đến thay quan mới
Lại họp hành, luật lệ mới không thôi…
Mặt đất cần nông dân, mưa và mặt trời
Chứ không phải nghị quyết trên trang giấy.


NGHE NHIỀU BÀI PHÁT BIỂU

Tôi trong đời nghe nhiều bài phát biểu
Cơn ngáp dài đành phải lấy tay bưng
Trong khi đó dòng suối hát trong rừng
Và tiếng chim vang lên rất dễ chịu.


HỒI NHỎ VÀ BÂY GIỜ

Hồi nhỏ tôi sợ dây da của bố
Tôi thường trốn vào trong góc thật xa
Hồi còn nhỏ tôi luôn sợ người già
Còn bây giờ lũ trẻ con tôi sợ.


CHỈ GIÀY CÒN LẠI VỚI THỜI GIAN

Anh trai tôi cưới vợ trước chiến tranh
Anh tự hào khoe giày trong đám cưới
Những người khách cũng tự hào giày mới
Chỉ giày bây giờ còn lại với thời gian.


KHÔNG CÓ LỰA CHỌN

Tất cả cử tri cần lựa chọn
Tất cả bầu, tất cả chọn ra.
Daghestan không có lựa chọn
Người là nôi, là mẹ, là cha.


MỘT CÂU HỎI KHÓ

Tôi kể cho người nông dân nghe về điện Kremlanh
Những cung điện, những gian phòng tráng lệ.
Ông hỏi tôi một câu khó vô cùng:
- Ở đó có không người anh em kết nghĩa?


THÌ THẦM MỖI CÁI TÊN EM

Kẻ hành hương mang đến đây con tim
Những lời cầu nguyện chạy trong huyết quản.
Khi ở Mecca anh không cầu nguyện
Mà chỉ thì thầm mỗi cái tên em.


ĐỀU GÌ TRỜI ĐỊNH

Điều gì trời định sẽ đến với anh
Quá khứ đi qua, tương lai sẽ đến
Nhưng chỉ có tình yêu chân chính
Được trời cho tuổi trẻ và vĩnh hằng.


TÌNH YÊU TỰ ĐẾN

Tình yêu tôi không xin: “Chờ một chút!”
Mà tình yêu tự đến rất bất ngờ.
Bài ca cũng không khẩn khoản: “Hãy chờ!”
Mà bài ca tự sinh trong lồng ngực!


TÔI KHÔNG DỐI ĐIỀU NÀY

Sau Stalin tôi không còn sợ ai
Không Khơ-rút-sốp, không những người như thế
Tôi sống bằng chính bản thân mình, thi sĩ
Khác người ta, tôi không dối điều này.


Nếu…

Nếu tất cả con gái của mẹ hành tinh
Đều là những nàng Gioconda tuyệt mỹ
Nếu ta khen hết mọi nhà thi sĩ
Thì từ lâu ta đã quên Puskin.


TÔI ĐÃ TỪNG

Tôi đã từng như con chim Đama nhẹ nhàng
Giờ tuổi già giống như con voi lê bước.
Dù đôi khi con tim vẫn xốn xang
Nhưng đã thành con trâu vẫy vùng trong vũng nước.


ĐƠN THUỐC

Đất nước điêu tàn, người ta kê đơn thuốc
Bảo cách làm sao trị khỏi những bệnh này
Khỏi sợ hãi, cực hình, đớn đau, khổ nhục
Nhưng hiệu thuốc lấy đâu ra những loại thuốc này.


VÌ KHÔNG TRẬT TỰ

Sao người ta nói nhiều? – bởi vì không trật tự
Sao ăn trộm nhiều? – Cũng vì thế mà thôi.
Không trật tự – người chết ở khắp nơi
Tình bị buộc dây cương cũng vì không trật tự.


TÔI BỊ LỪA

Tôi bị lừa nhưng mà không than thở
Chỉ những bài thơ bị lừa dối tôi thương.
Tin cũng dở mà không tin cũng dở
Một câu rủa nguyền cho thời đại dối gian.

THƠ ĐÊ TRƯỚC CỬA

Hãy ghé nhà tôi - ngày cũng như đêm!
Nhưng anh không đến thì tôi hiểu rằng:
Anh cứ sợ là rồi tôi sau đó
Có một ngày cũng sẽ đến nhà anh.

ANH ĐÀNH PHỤ BẠC
 
Em hỏi anh không phải lần đầu tiên
Anh trả lời: anh không hề có lỗi
Trên đời này có biết bao phụ nữ
Họ cả ngàn vạn, còn em – một mình.
 
Em đứng đấy, bàn tay trong lặng lẽ
Sửa năm chiếc cúc trên áo màu xanh
Và dấu chấm trên bờ môi thẫm đen
Như chiếc cúc thứ sáu ai làm vỡ.
 
Và em lại không nghe ra lời anh
Câu hỏi vĩnh hằng, hỏi rất nghiêm khắc
Ai có lỗi, có vô vàn dân tộc
Và biết bao phụ nữ sống trên trần.
 
Nhưng tất cả phụ nữ sinh dưới trăng
Anh đành phụ bạc vì một mình em.
 

HÃY XỬ ANH THEO LUẬT CỦA TÌNH YÊU

Nếu vì tất cả những gì đã làm
Vì đã gây cho người yêu đau khổ
Mà xét xử bằng tòa án thông thường
Thì có thể, không phải ngồi nhà đá.
 
Nhưng luật của mình mỗi người đều có
Và anh không dám đợi sự khoan dung
Em yêu ạ, hãy đem anh xét xử
Theo bộ luật riêng dễ hiểu của mình.
 
Hãy xét xử theo bộ luật của tình
Hãy xác nhận lỗi lầm trong mọi thứ
Và để chứng minh tội lỗi của anh
Gọi về bình minh, hoàng hôn ngày cũ.
 
Những gì mà ta hạnh phúc một thuở
Và những gì trong máu em và anh.
 
*****
Когда б за все, что совершили мы,
За горе, что любимым причинили,
Судом обычным каждого б судили,
Быть может, избежали б мы тюрьмы.
 
Но кодекс свой у каждого в груди,
И снисхождения не смею ждать я.
И ты меня, любимая, суди
По собственным законам и понятьям.
 
Суди меня по кодексу любви,
Признай во всех деяньях виноватым,
Чтоб доказать мою вину, зови
Минувшие рассветы и закаты.
 
Все, чем мы были счастливы когда-то
И что еще живет у нас в крови.
 

THÌ ANH LẠI SỢ

Em đưa bàn tay cho anh
Anh sợ giữ trong tay mình
Anh sợ nếm mùi đau khổ
Và sao nỡ vội buông nhanh.
 
Và lại bí mật từ chốn xa xăm
Về người em duy nhất anh hướng đến
Anh sợ đôi mắt của em buồn thảm
Nhưng đôi mắt vui – anh cũng sợ luôn.
 
Anh sợ, khi suốt buổi chiều, em
Ngồi một mình, một mình – đơn độc
Lại sợ nhìn thấy em cùng người khác
Rồi nghĩ rằng em chẳng thủy chung.
 
Sợ em không nhìn thấy hết trong anh
Lại sợ thấy hết không chút nhọc nhằn
Anh sợ em đi lấy chồng sắp tới
Lại sợ em không bao giờ lấy chồng.
 
Anh sợ rằng, đã cẩn trọng quá chừng
Khi mà anh đem gọi tên em
Và thấy sợ rằng em lần nữa
Trở thành một kẻ vô danh.
 
*****
Тобой протянутую руку
Боюсь в ладонях задержать.
Боюсь, испытывая муку,
И слишком быстро отпускать.
 
И вновь тайком из странствий дальних
К тебе, единственной стремлюсь,
Боюсь я глаз твоих печальных,
Но и веселых глаз – боюсь.
 
Боюсь, когда сидишь весь вечер
Ты одинешенька - одна
Боюсь, с другим тебя замечу
Подумаю что не верна.
 
Боюсь: не все во мне ты видишь,
Боюсь: все видишь без труда,
Боюсь, что скоро замуж выйдешь,
Боюсь, не выйдешь никогда.
 
Боюсь я, слишком осторожный,
Тебя по имени назвать,
И боязно, что останешься
Ты безымянною опять.