Ngủ giữa ban ngày

Một chuyên viên về giấc ngủ, tiến sĩ Gregg Jacobs, có ý kiến như sau: "Sự ích lợi của giấc ngủ giữa ngày đã được nhiều người để tâm nghiên cứu và khoa học xác nhận. Chúng ta hy vọng là vào một thời điểm nào đó, viên chức công tư sở có thể làm mươi phút ngủ trưa thay vì mươi phút giải lao".

Cố Thủ Tướng Anh Quốc Winston Churchill thú nhận có một tật xấu là sau mỗi bữa ăn trưa ông phải ngủ nửa tiếng, nhưng sau đó ông làm việc rất có hiệu quả. Theo ông Thủ Tướng ghiền cigars: "Tạo hóa không có ý bắt loài người phải lao động từ tám giờ sáng tới nửa đêm mà không có một thời gian ngắn thư giãn, dù chỉ hai chục phút thôi, cũng đủ tái tạo tất cả sinh lực trong người".

Khi còn bé, con trẻ rất ham chơi, bỏ ngủ trưạ Ông bà thường canh chừng bắt các cháu phải lên giường ngủ. Tại các lớp mẫu giáo, trẻ em cũng được dành nửa giờ sau khi ăn để nhắm mắt ngủ. Ngay cả con trâu con bò, sau nửa ngày phụ người cầy bừa ruộng, cũng nằm dưới gốc tre, lim dim cặp mắt, để lấy sức kéo cầy buổi chiềụ

Cái lệ ngủ trưa được nhiều quốc gia, nhất là ở vùng nhiệt đới, vẫn còn áp dụng. Việt Nam ta thì các từ các thầy thông thầy phán tới thứ dân, lao động đều làm một giấc ngủ trưa trong cả bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Ðông. Chỉ có một số quốc gia kỹ nghệ tiến bộ, để tiết kiệm thời giờ, người ta làm việc một lèo từ sáng đến chiều, với nửa giờ ăn trưa, vài phút giải lao uống cà phê, hút thuốc. Mà giờ ăn trưa lại được dùng vào việc chạy đi mua đồ bán sale, còn mệt hơn.

Có người cảm thấy bối rối, ngượng ngùng khi nói ra là mình muốn ngủ trưạ Có người lại sợ sau khi chợp mắt tỉnh dậy thì lờ đờ, không làm việc được.

Theo bác sĩ Jesse Hanley thì con người cần một nghỉ ngơi sau buổi trưa là vì vào thời điểm đó đa số đều cạn sinh lực. Nang thượng thận vào giữa trưa không còn sản xuất được đủ kích thích tố cần thiết cho các chức năng của cơ thể. Nếu không nghỉ, con người sẽ cảm thấy lo lắng, bồn chồn, phải đi kiếm cái gì để kích thích như uống ly cà phê, chai nước ngọt. Nhưng chỉ với mươi mười lăm phút ngủ là nang thượng thận hoạt động lại bình thường ngaỵ

Ích lợi của việc ngủ giữa ngày

Về sinh học, khi làm việc liên tục không có lúc nghỉ thì cơ thể sẽ tích tụ những mệt mỏị Mà sự gắng sức không những làm tiêu hao sinh lực mà còn tạo ra nhiều hóa chất cặn bã và chất độc làm tê liệt thần kinh. Hậu quả này chỉ được giải trừ bằng sự ngủ.

Kinh nghiệm cho thấy với sự mệt mỏi vừa phải chỉ cần một thời gian ngắn để lấy lại sức nhưng nếu mệt mỏi nhiều hơn thì thời gian phục hồi phải gấp đôị Làm việc tới kiệt sức cũng khiến nang thượng thận suy nhược vì phải liên tục sản xuất kích thích tố. Bình thường, nang này hoạt động mạnh vào buổi sáng sớm, tăng dần cho tới trưa, rồi giảm dần cho tới mức thấp nhất vào khoảng thời gian từ 3 tới 5 giờ chiềụ

Một kiến trúc sư có tiếng người Mỹ, ông Buckminster Fuller, đã áp dụng phương thức cứ sau ba giờ làm việc, ông ta ngủ nửa tiếng, ngày cũng như đêm. Ông ta cho biết là trong người rất tỉnh táo, hiệu năng làm việc tăng rất cao và sau mấy tháng, đi khám sức khỏe thấy kết quả mọi thứ đều tốt.

Theo kinh nghiệm của nhiều người, ngủ trưa khiến họ trở nên tinh nhanh, linh lợi hơn và có thể giải quyết được nhiều việc tế nhị, rắc rốị

Tác giả Charles P. Kelly, một chuyên gia nổi danh về sự ngủ, kể lại kinh nghiệm cá nhân về vấn đề nàỵ Khi còn học Ðai học, ông ta phải đi làm thêm, bán hàng qua điện thoạị Một hôm ông ta mệt quá, nằm ngủ thiếp đi nửa giờ đồng hồ. Khi tỉnh dậy, ông ta cứ lo là không đủ thì giờ để rao bán cho đủ túc số khách hàng như tiêu chuẩn. Nhưng kết quả ngược lại: không những đủ túc số mà còn vượt quá chỉ tiêu vì buổi chiều hôm đó ông ta thấy trong người sảng khoái, nói năng lưu loát, thuyết phục hơn những ngày trước. Từ đó, ông ta tiếp tục ngủ nửa giờ sau mỗi bữa ăn trưa để có thể làm việc trễ hơn vào buổi tốị

Trong lịch sử, có nhiều dẫn chứng về ích lợi ngủ giữa ngàỵ Nhà phát minh Thomas Edison thường được coi là ngủ rất ít, không tới tám giờ một ngàỵ Nhưng ông ta cho hay là trong khi làm việc, ông ta ngủ khi nào thấy trong người mệt mỏi, không tập trung tư tưởng được. Không bao giờ ông ta làm việc quá bốn giờ giữa hai thời gian ngắn ngủ nghỉ. Cựu Tổng Thống Mỹ Harry Truman đặt lệ là ngủ một giờ sau bữa ăn trưa; Tổng Thống Teđy Roosevelt cũng ngủ trưa trong thời gian đi vận động tranh cử.

Theo thống kê của các hãng bảo hiểm và cơ quan công lộ Hoa Kỳ thì một số đáng kể tai nạn xe hơi xẩy ra vì người lái quá cố gắng, lái xe liên tục không nghỉ trong nhiều giờ. Có người thấy rằng sau vài giờ lái xe, chỉ tạt vào lề đường, nhắm mắt mươi phút là thấy tỉnh táo, hơn là uống một ly cà phê đặc.

Trong một cuộc điều tra về vấn đề ngủ của các phi công, do cơ quan Không Gian Hoa Kỳ thực hiện, thì các phi công đều nhận là họ có ngủ giữa ngày, một điều cấm kỵ khi baỵ Phi hành đoàn thường vượt qua nhiều múi giờ, nên giấc ngủ bị rối loạn, đôi khi họ chỉ ngủ dưới sáu tiếng một ngàỵ Kết quả nghiên cứu cho hay nhiều phi công ngủ ngày nhưng họ không ghi vào lộ trình.

Những người làm việc ca đêm thường có nhiều khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn. Họ ăn vào giờ khác với nhịp sinh học bình thường nên dịch vị bao tử tiết ra không đúng lúc cho sự tiêu hóạ Ngoài ra khi đã có một số bệnh như kinh phong, tiểu đường, thì làm ca đêm cũng làm bệnh trầm trọng hơn. Cho nên để tránh những trở ngại đó, đã có đề nghị để người làm ca đêm ngủ một lúc trong khi làm việc hoặc trước cạ Sự ngủ này giúp họ tỉnh táo hơn để làm việc suốt đêm.

Trong lịch sử y khoa Hoa Kỳ, đã có nhiều vụ làm việc không nghỉ rồi xẩy ra tai nạn nghề nghiệp. Một bác sĩ chuyên về tê mê bị đưa ra tòa vì ngủ trong khi đánh thuốc mê cho một bệnh nhân để giải phẫụ Nhân chứng nói là trong thời gian giải phẫu gia làm việc, ông bác sĩ tê mê phải theo dõi tình trạng người bệnh. Nhưng ông ta đã ngủ ngồi mất mươi phút, đúng vào lúc huyết áp người bệnh xuống thấp, ông ta không biết để đối phó, nên bệnh nhân thiệt mạng. Ra tòa, ông ta khai là vì quá mệt sau mấy ca mổ trong ngàỵ

Trẻ sơ sinh có một thời biểu ngủ chưa ổn định rất cần giấc ngủ giữa ngày để tăng trưởng. Ở các em, nhịp sinh học circadian ngày làm, đêm ngủ chưa được thiết lập. Mới sanh, bé ngủ vài tiếng rồi thức dậy chơi độ hơn một tiếng rồi lại ngủ. Thời gian từ 2 đến 8 tuần lễ, bé thay đổi nhịp ngủ/thức mỗi 4 giờ. Từ 3 tháng tới 1 tuổi, bé bắt đầu ngủ đêm nhiều hơn, khoảng 6 đến 8 giờ và ngủ ngày ít đi vào mỗi sáng và chiềụ Sau một thời gian, trẻ thơ chỉ giữ giấc ngủ ban ngày vào sau trưa cho tới khi lên 3 hoặc 4 tuổị

Giờ ngủ và vị thế ngủ
Tùy theo từng người nhưng đa số đều cho rằng giấc ngủ sau trưa là tốt hơn cả.

Theo kết quả nghiên cứu của bác sĩ Nathaniel Kleitman thì với một giấc ngủ ban đêm, khả năng lao động của con người tăng dần từ lúc ngủ dậy, tới một cao điểm trong ngày rồi xuống dần, thấp nhất vào lúc đêm. Bây giờ nếu ta ngủ ngắn hạn vào buổi trưa, thì sẽ có hai cao điểm của khả năng lao động thay vì một cao điểm. Nhiều người chớm thấy mệt, kém tập trung, thấy không còn sinh lực là nghỉ ngay hoặc đi kiếm ly cà phê, uống chai nước ngọt để lấy sinh lực.

Vị thế để nghỉ trưa cũng quan trọng. Có người ngồi ngay thẳng trên ghế làm việc, có người ngồi xếp bằng dưới đất, cũng có người nằm gác chân lên bàn, tháo bỏ giầy cho thư giãn, rồi nhắm mắt ngủ.

Sửa soạn cho phút ngủ trưa
Ngủ trưa đúng cách cần sắp xếp cho chu đáo và theo một vài quy luật:
- Kiếm chỗ vắng, yên tịnh, thoải mái để chợp mắt.
- Tắt đèn, bỏ điện thoạị Có miếng vải đen che mắt tránh ánh sáng càng tốt.
- Ðặt đồng hồ báo thức 10 phút. Nhiều quá đâm ra ngây ngất lờ đờ vì rơi vào tình trạng ngủ say, khó thức dậỵ
- Nhắm mắt, thư giãn, để lắng tâm hồn.
- Chú tâm vào nhịp thở, theo dõi không khí đi vào mũi, cuống họng, phổị
- Thở hơi to để có thể nghe hơi thở và tập trung vào đó.

Nhiều người cho rằng chỉ cần nằm yên lặng nhắm mắt cũng có công hiệu phục hồi sinh lực như ngủ, nhưng yên lặng nhắm mắt và ngủ khác nhau về diễn biến. Khi ngủ thì con ngươi thu nhỏ, và ngủ càng say con ngươi càng nhỏ. Còn khi nhắm mắt nghỉ thì con ngươi vẫn nở rộng.

Khi ngủ trưa, nhiều người tự nhiên thức dậy mà không cần báo thức, vì họ ngủ lâu mau tùy theo nhu cầu giải tỏa mệt mỏi của cơ thể. Do đó sự mệt mỏi hết rất mau, tránh được sự tích tụ mệt mỏị Và công năng lao động cao hơn.

Không tin, quý vị hãy thử mà coị
Nhưng nhớ đóng cửa, kẻo ông bà chủ bắt gặp, đang nhất nghiệp trở thành thất nghiệp thì gặp rắc rối với người bạn đường.



Bác sĩ Nguyễn Ý Ðức