(URL) KỊCH và các TIỂU PHẨM VĂN XUÔI của PNT

.

 
                                        DƯỚI ĐÂY LÀ HAI "ĐƠN PHẢN BÁC"
                                CỦA PNT LÊN BAN CHẤP HÀNH HNVVN 





                                                 

                                          Nhà thơ PHẠM NGỌC THÁI                                                        
                                                        Lên án những gian tà



  Sau khi tôi cho xuất bản tập thơ RUNG ĐỘNG TRÁI TIM & biếu tặng –  Tôi  hỏi về sự nhận xét tác phẩm?
  - Trong  một sáng mùa xuân, dưới mái hiên của HNV ( tại 9 Nguyễn Đình Chiểu HN), chính ông Hữu Thỉnh - Chủ tịch HNVVN đã phát biểu:
      -    Anh vĩ đại rồi! 
 
       Nhà văn Cao Tiến Lê khen hết lời.   
      Còn nhà thơ Lê Đình Cánh thì đánh giá: Phạm Ngọc Thái đã đi trước các nhà thơ đương đại của HNVVN 4-50 năm!
 
      Người bạn thơ Nguyễn Quang Thiều của tôi cũng ca ngợi: Tập thơ rất tuyệt!
      Nhà thơ đồng thời là nhà bình luận "Chân dung & đối thoại" Trần Đăng Khoa từng phát biểu:
          "Phạm Ngọc Thái - Một thiên tài cô độc!".

     Vào một buổi cùng ngồi uống bia, nhà thơ Bằng Việt (Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Thủ đô) đã nói với tôi: "Đúng là anh có cả một thế giới thơ riêng! Nhưng... số anh không may!". 
       Không may có nghĩa là sao? Là sẽ có nhiều kẻ ghen ghét,đố kỵ... tìm cách dìm lấp chăng? - Thế thì phải mượn cụ Nguyễn Du một câu thơ mà chiêm nghiệm rằng:
                     Chữ tài đi với chữ tai một vần
 
      Hay là, phải ngửa mặt lên trời mà than như Tố Như:
 
                     Bất tri tam bách dư niên hậu
                     Thiên hạ hà nhân…”có khóc ta”?...
      Nhưng anh Bằng Việt là ai nhỉ? Cũng một tầm bậc có tên tuổi đương thời. Trong lĩnh vực báo chí, văn chương... quyền hạn có kém gì Hữu Thỉnh? Thế đấy!...
 
      Chẳng thế mà nhà thơ Chử Văn Long - Khi tôi chuẩn bị cho xuất bản tập thơ “Rung động trái tim” ấy, anh nói: “Ông cẩn thận, kẻo chúng hơi hóng biết được... chúng sẽ đâm chọc với NXB, sẽ phá - Ông khó mà xuất bản”!
     Tôi đã phải lẳng lặng mà làm... cho đến khi tập thơ xuất bản trót lọt xong rồi! Cầm tập thơ rất đẹp trên tay tôi biếu, anh phải thốt lên : Đúng là... thượng đế đã không cắt hết đường ai!
 
     Tôi bảo: Đúng thế - Trời hại thì mới sợ, chứ... người hại thì không sợ!
      Để rồi xem mây mù có thể che lấp được bầu trời mãi hay không?
                    
      Sau đây là nguyên văn hai bản thông cáo - Có tính chất phê phán đối với những người thừa hành nhiệm vụ:


___________________________________________________________________________________________



                                                                                                                                                                                   
 
 
                                                 
            
                                       Gửi ông:         Hữu Thỉnh
                                                             Chủ tịch  HNVVN
                                        Cùng Ban chấp hành HNVVN
 


    
                                                                          
                                         Hữu Thỉnh - Chủ tịch HNVVN     
 


    ĐƠN PHẢN BÁC LÊN BAN CHẤP HÀNH HNVVN  (II)
 


   Sau đơn phản bác (ĐPB) đầu tiên tôi đã gửi tới các ông, các Viện và trong Hội Văn học  từ ngày 15/1/2010 – Trong ĐPB.II này, tôi không nói lại cái việc mà các ông cùng ban bệ đã có dã tâm, cố tình dìm lấp tôi!...mà chỉ muốn nhắc với các ông một số điểm như sau:
 
1/-    Nếu các ông gạt bỏ được sự vị kỷ, nhỏ mọn của con người:
 
     Có tổ chức đánh giá tập thơ Rung động trái tim (RĐTT),  tôi đã cho xuất bản tại NXB Thanh niên 2009 vừa qua -  Tôi tin:  sự vô giá của tập thơ sẽ không còn chỉ của riêng tôi, mà nó sẽ là tài sản của cả nền văn học quốc gia.


Tôi xin khẳng định lại: Tập thơ RĐTT không chỉ là một tập thơ sâu sắc và tầm vóc nhất so với hàng nghìn các tập thơ đã xuất bản từ 1975 đến nay, mà nó còn là một tập thơ hay, độc đáo của cả nghìn năm văn hiến Thăng Long.


Thì trong Lễ kỷ niệm nghìn năm Thăng Long, đó chẳng phải là thành quả quí báu của nền thi ca đối với nước non hay sao? Trong đó các ông là những người lãnh đạo, cầm cân nẩy mực… vừa tỏ ra cao thượng và có trách nhiệm, chí ít cũng của một giai đoạn thơ ca trong đương đại nước nhà. Đằng này các ông chỉ giỏi kiếm bổng lộc quốc gia - Chỉ sợ PNT này vượt lên trên mặt, tức là vượt lên trên chân dung các ông!
 
2/-  Các ông định cứ lơ đi ư? Các ông định tâm “để lâu cứt trâu sẽ hoá bùn” ư?

        Nếu các ông tìm mọi cách để phủ nhận, bới móc hay thoá mạ lên các tình thơ trong tập RĐTT – Thì đồng thời cũng chính là dịp cho mọi người sẽ xô vào để  đọc, nghiền ngẫm và thưởng thức… lập tức thế giới bên trong các tình thơ của tôi sẽ trở nên bất hủ, kỳ diệu ngay!.... Đó là nguyên lý của loại thơ tồn tại, thơ hay và sâu sắc điển hình của tập thơ RĐTT. Trong Tuyển thơ đại bàng (TTĐB) của tôi có đến cả trăm bài tôi đã đạt được sự viên mãn như thế!

Như tôi đã nói trong ĐPB.I ( xin xem lại - có lưu kèm theo với văn bản này), rằng: Tập thơ RĐTT dám nói là có thể đem so sánh với tầm vóc thơ bà Hồ Xuân Hương, một trong ba thi hào dân tộc của nước nhà.  Đấy, tập thơ tôi đang cho công bố: ai cũng có thể đọc và phán xét nó, ai cũng có thể cào xé hoặc bôi xấu nó - xem có thể dập vùi nổi nó không?    
 
         Tập thơ “Rung động trái tim” chính gốc đẹp và dầy 200 trang đã được xuất bản ấy (chứ không phải là tập thơ mỏng nhỏ tôi trích ra, photo ít bài quảng bá) - Riêng các nhà lý luận phê bình hay các nhà thơ sáng tác và nghiên cứu văn học  thì PNT xin biếu tặng, còn với quảng đại văn nghệ sỹ và công chúng… tác giả có thể bán rộng rãi cho mọi người để còn có khả năng mà tái bản tiếp – Ai muốn mua liên hệ với nhà thơ qua ĐT  01683024194,  Email phamngocthai48@yahoo.com.vn, gửi thư  hoặc đáo qua thăm nhà.
 
3/-     Vào mùa thu năm Giáp Thân (2004) tôi đã gửi tới ông Hữu Thỉnh cùng ba Viện một bức thông điệp dưới dạng viết ngỏ -  
 
      Hồi đó còn gọi ông là Tổng thư ký Ban chấp hành HNVVN.  Trong bức thông điệp đó có đoạn tôi đã viết:

“  … Nhìn chung TTĐB của tôi là loại thơ muôn tuổi, thứ thơ thuộc ngôn ngữ thi ca triết học. Rất nhiều các bài thơ hay hoặc khá hay vào hàng đẳng cấp, thơ của mọi thời đại. Từ thơ tình tới thơ đời tuy chắt ra từ trong đời riêng tác giả, nhưng đều mang nỗi nhân quần thế thái, tính xã hội sâu xa…”.

Và tôi còn nhấn mạnh:

“ Tôi xin sẵn sàng diễn trình: đọc thơ, bình luận và phân tích - về TTĐB nói chung (cụ thể là với tập thơ RĐTT này mà tôi tin là  đã đạt đến đỉnh thi sơn), trên cơ sở những bài thơ hay và kiệt tác - Trước tất cả các nhà văn, nhà thơ, các nhà lý luận phê bình, các tiến sỹ, giáo sư, thạc sỹ hay các viện sỹ văn học trong toàn quốc, trên đại sảnh của HNVVN… bằng phong cách tuỳ hứng của một thi nhân!”.

Hôm nay tôi vẫn xin nhắc lại với các ông điều đó.
 
4/-     Cũng trong bức Thông điệp năm Giáp thân ấy có đoạn tôi đã viết:  
 
   “ Khi xưa Hàn Mặc Tử vì lâm bệnh hiểm nghèo đã mất sớm ở Gành Ráng, lúc đó thi nhân cũng chỉ mới xuất bản được một tập Gái quê – Ông Trần Thanh Mại là một nhà nghiên cứu lý luận văn học ở Huế, đã lên tận nơi mà thi nhân tạ thế, thu lượm từng trang bản thảo viết tay, lúc sống thi nhân đã sáng tác bị vương vãi trong dân. Để sau này (vào năm 1988) – Nhà thơ Chế Lan Viên (CLV) đã biên tập trọn vẹn “Tuyển thơ Hàn Mặc Tử” và xuất bản cho Người, cũng lưu giữ lại cho nền văn học của nước non.

Trong lời đề tựa cho tuyển thơ, chính CLV đã từng đánh giá: Hàn Mặc Tử (HMT), anh là ai? – Ông đã khẳng định: Mai sau, những cái tầm thường mực thước biến tan đi không còn nữa, và còn lại của cái thời kỳ này, một chút gì đáng kể đó là HMT!... Và lời tiên tri của ông đã đúng, HMT chính là một thi nhân lớn nhất thời tiền chiến”!
 
Còn các ông diễn văn và miệng nói thì có vẻ nhân văn đấy, mặc dù làm việc quốc gia… nhưng tấm lòng và trái tim nhân đạo thì chưa bằng một nhà văn như Trần Thanh Mại của thời kỳ thực dân, phong kiến cũ.
 
5/-  Tôi đã định tìm cách gửi tập thơ Rung động trái tim đi thế giới để tham dự giải Nobel!

     Nhưng khó khăn lớn nhất chính là công việc dịch thuật ra tiếng nước ngoài. Hơn nữa, vấn đề dịch thơ nó đòi hỏi không chỉ ngoại ngữ giỏi mà trình độ chuyên nghiệp dịch tác phẩm văn học phải cao nữa.
 
      Nếu được HNV với tư cách quốc gia đứng ra đảm nhận việc đó, thì chắc không phải là việc quá khó. Nhất là vừa qua (vào ngày 5/1/2010) ông Hữu Thỉnh có tham gia một Hội nghị mang tính Quốc tế để mở rộng việc giới thiệu văn học Việt Nam ra nước ngoài - gồm các nhà văn, nhà thơ và các dịch giả từ 32 nước trên thế giới đến nước ta – Tôi thiết nghĩ: Một tập thơ với giá trị như tập RĐTT, có lẽ cũng xứng đáng để được HNV quan tâm làm điều đó.

Ở Ấn Độ - Đại thi hào Tagore,  chẳng phải Người đã được giải Nobel cũng chỉ bằng tập thơ Lời dâng đó thôi!
 
6/-  Tôi viết tiếp ĐPB (II) này còn mang theo mục đích:
 
  Mai sau khi lịch sử nghiên cứu về tôi sẽ hiểu sâu sắc hơn – Nhà thơ đã phải sống trong một đương đại mà những chân dung thi ca của ta hạn chế thế nào? Nhất là thực chất khuôn mặt thật của những người cầm cân nẩy mực trong HNV đối với  nền thi ca đó như các ông… thì lòng dạ, tâm địa đã cư xử với Người ra sao?

Nói đi rồi nói lại: Đại thi hào Uýt-Man nước Mỹ trong buổi đương thời, Người chẳng cũng đã từng phải chịu cảnh dập vùi, thoá mạ của bao phường văn sỹ nhỏ nhen đó hay sao?... Những tầm bậc siêu nhân thường phải gánh chịu “nợ đời”, chẳng phải chỉ riêng tôi!

     Hoài Thanh đã từng viết trong Thi nhân Việt Nam, khi Người bình bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên rằng: Một thiên kiệt tác, một bài thơ hay cũng đủ để lưu danh!... Huống chi cả tập thơ RĐTT dám nói là trang trọng và bất hủ, có cả chục bài thơ hay và kiệt tác – Tôi tin rằng: Rồi đây, cùng với bao nhiêu thiên tuyệt tác nữa trong Tuyển thơ đại bàng của tôi lần lượt được xuất bản, nó có khả năng để tạo nên cả một “vạn lý trường thành” của thi ca mà sừng sững đến muôn năm.
 
 
                                                                        Viết tại đất Thăng Long
                                                                      Mùa xuân năm Canh Dần
                                                                            NGƯỜI PHẢN BÁC
 
                                                                    (Đã ký)
 
 
                                                                                   

                                                          PHẠM NGỌC THÁI
 

*     Sao gửi đến ba Viện và lưu vào lịch sử
  
 
 
   _______________________________________________________________________________                                                                    
 
 
                                                          

                                    Gửi:   Ông Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội nhà văn
                                             Cùng Ban chấp hành HNVVN

                Đồng gửi:    Vũ Quần Phương
                                          Chủ tịch Hội đồng thơ HNVVN (K.VII)


                                                                                      
                                      Chủ tịch Hội đồng thơ HNVVN (K.VII)   
                                            Vũ Quần Phương



  ĐƠN PHẢN BÁC LÊN BAN CHẤP HÀNH HNVVN  (I)

      Tôi - Nhà thơ Phạm Ngọc Thái, hiện trú ngụ tại ngõ 194 (số 34), phố Quán Thánh, Hà Nội.

A- PHẢN BÁC I/.

  Việc làm thiếu trong sáng, thuộc vào nhân cách, đạo đức (của ban bệ nào, hay do các ông chỉ đạo thì tôi không biết?) - Theo như cách xử sự mà tôi nhìn nhận trong những năm tháng qua, tôi cho rằng rất thiếu trách nhiệm và cả nhân tâm đối với một nhà thơ như tôi. Như đã cố tình dìm lấp trong đợt xét duyệt vừa qua, nhằm gạt bỏ người xin vào Hội. Tôi chỉ biết rằng trong hàng trăm nhà thơ xin vào HNVVN năm 2009 này đều có danh sách (xem công bố của HNV trên mạng internet), riêng tôi bị ỉm đi. Cá nhân tôi nhận định: Đó là một sự hèn kém, thậm chí là thiếu liêm sỉ của những người có cương vị  trong công tác văn học (riêng về thơ ca). Sự chưa được nhân đức đó không thể chấp nhận được.

B-  PHẢN BÁC II/.  

      Thực tình, do tâm dạ luôn muốn hướng tới lòng nhân hòa của con người, dẫu có tồi tệ hơn thế  tôi cũng sẽ chỉ chép miệng bỏ qua - Nhưng với tôi, các ông tư cách là những người có trách nhiệm quốc gia,  tâm linh, tình cảm cùng khát vọng là nhà thơ với nhau. Tất nhiên là số vận của các ông thì đã được hưởng bổng lộc quá nhiều, chứ không "chó ăn đá , gà ăn sỏi" như tôi - làm như thế... thì có lẽ là nhỏ mọn. Để tự cứu mình tôi buộc lòng phải lên án! Như nhạc sĩ Phạm Tuyên đã có lần nói với tôi: "Phải tự cứu mình thôi, Thái ạ!".

Đi vào ngay việc cụ thể, tôi xin nói về chân dung thơ tôi! Như trong lá đơn gửi Hội nhà văn (do nhà thơ Bằng việt và anh Phạm Đức giới thiệu), tôi đã viết - Đến nay tôi đã cho xuất bản 3 tập

-    Có một khoảng trời, NXB Hà Nội 1990.
-   Người đàn bà trắng, NXB Thanh niên 1994.
-  Rung động trái tim, NXB Thanh niên 2009.

Tôi xin tập trung nói về "Rung động trái tim", là tập thơ tôi mới cho xuất bản trong năm 2009 vừa rồi. Vì trên giấy tờ, tôi nói thẳng ngay vào những ý chủ chốt - Còn tất cả những gì cần hỏi... khi các ông hay là Ban chấp hành HNV tổ chức: cần gì tôi sẽ giải thích, thích gì tôi sẽ chiều.

             1/- "Rung động trái tim" (RĐTT) là một tập thơ hay hiếm có:

     Độc đáo và thi phẩm có giá trị tầm vóc cao đối với thi ca hiện đại nói riêng, cũng như của nền thi ca trong nghìn năm văn hiến Thăng Long nói chung.

-  Về độ dày của tập thơ là 200 trang, số lượng bài thơ thì ngót 50 bài. Nghĩa là,  số lượng bài thơ đã xuất bản trong tập ấy cũng tương đương với số bài thơ (cũng gần 50 bài) của bà Hồ Xuân Hương (HXH) để lại cho đời. Sở dĩ tôi dẫn chứng cụ thể với HXH là để nói rằng: Về độ hay và tầm vóc trong chân dung tập thơ RĐTT của Phạm Ngọc Thái (PNT) - chưa dám nói là vượt lên trên chân dung thơ HXH, nhưng HXH cũng chưa dễ gì đã vượt qua nổi chân dung tập thơ của tôi! Mà HXH là ai,  thì các ông đã biết: Bà là một trong ba thi hào dân tộc! ( xem trong tuyển văn luận "Ba thi hào dân tộc" của Xuân Diệu - NXB Văn học) - Tại sao tôi dám nói như thế?

a/-   Tập thơ RĐTT của tôi cơ bản là thuộc loại thơ trường cửu

  Thơ tồn tại qua mọi thời đại. Số bài thơ đạt khá hay trở lên cũng nhiều.

Nhưng thế nào mới được gọi là thơ hay? Tôi đưa ra đây vài ví dụ cụ thể:  Trước hết đó phải là loại thơ của mọi thời đại như:  Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan, Điếu thu của Nguyễn Khuyến, Hai sắc hoa ti-gôn của TTKH , Mùa xuân chín - Đây thôn Vĩ Dạ - Bẽn lẽ của Hàn Mặc Tử v.v... và như thế mới được gọi là thơ hay! Những từ "thơ hay" tôi dùng trong văn bản này đều phải có ý nghĩa và tầm vóc tương đương nhất định với những bài thơ danh giá, trường cửu đó. Theo con mắt thơ của tôi: trong những nhà thơ lớn thời tiền chiến, Hàn Mặc Tử là nhà thơ lớn nhất - Ông có 3 bài thực sự được gọi là thơ hay như tôi đã điểm trên. Huy Cận được một bài Tràng Giang (chưa thật hay bằng 3 bài thơ của HMT), mới vào loại khá hay và cũng chỉ một bài đó mà thôi...

Thế mà chỉ riêng trong tập thơ RĐTT : Số lượng bài thơ hay đã khoảng chục bài, nếu kể từ khá hay trở lên thì phải trên đôi chục bài - Nghĩa là, chỉ tính riêng những bài thơ hay trong tập  tôi đã vượt gấp 3 lần thơ hay của thi nhân HMT, là nhà thơ lớn nhất thời tiền chiến. Trong đó ít bài còn có giá trị của những kiệt tác, tôi đã đạt đỉnh thi sơn cao hơn ông!

Tập thơ RĐTT tôi đã cho xuất bản rồi, còn đó ! Những bài thơ đó sẽ còn tồn tại mãi với đời. Không thể phủ lấp, dập vùi được! Cứ càng đọc, càng đào xới lên... càng sâu sắc, càng hay. Cho nên có thể nói rằng: Tập thơ RĐTT là một thi phẩm có chân dung loại cao, chí ít cũng sánh với tầm vóc của chân dung thơ HXH.

b/ Tôi xin đặt giải và thách đố:

Nếu có ai đưa ra được một dẫn chứng cụ thể trong hàng nghìn, hàng vạn các tập thơ của các nhà thơ đương đại đã được xuất bản từ năm 1975 đến nay, kể cả các tập thơ đã từng được giải nhất của HNV, hoặc do có điều kiện tốt đẹp nào đó mà đã được nhận giải quốc tế (nhưng không được lấy đó làm căn cứ xác định) - Nếu có một tập thơ nào đạt giá trị hay và tầm vóc cao hơn tập thơ RĐTT  của tôi - Thì PNT xin biếu người đó 5 triệu! Tuy nhiên người ấy  phải có bình luận, phân tích trên báo chí rằng: Tập thơ đó cụ thể bao nhiêu bài thơ hay - là những bài nào? Về độ viên mãn và hoàn bích cụ thể của từng bài thơ như thế nào? Đó có phải là những bài thơ có khả năng đạt giá trị bất hủ, thơ của mọi thời đại không?
 
Dám nói là sẽ không thể có một tập thơ nào XB từ năm 1975 đến nay tầm vóc cao được như thế đâu!

Bởi lẽ, nếu có một nhà thơ nào đó sáng tác được một tập thơ hay và cao hơn tập RĐTT, tôi cam đoan chắc chắn người đó sẽ trở thành đại thi hào!... Và dám nói, kể cả kẻ có con mắt nhìn ra giá trị của tập thơ đó  phải là một thiên tài... có khả năng thẩm định thi ca ít nhất cũng cỡ Hoài Thanh - Người đã từng làm nên một Tuyển "Thi nhân Việt Nam" bất hủ, truyền đời.
   
  2/-   Tại sao lại nói: Phạm Ngọc Thái sẽ là nhà thơ vĩ đại nhất VN !?

    Nói "sẽ là" có nghĩa: rồi trước sau thời đại, cũng như lịch sử sẽ xác nhận như thế!

Với Tuyển Thơ Đại Bàng 500 bài mà tôi đã cho công bố toàn bộ (kể cả lời bình) trên mạng internet, qua Web. của Việt Nam Thư quán (vnthuquan.net - Trang Diễn đàn - Danh mục Tác giả người Việt).

Tôi cũng đã rút ra một số lớn gần 400 bài, đóng tuyển cẩn thận, gọi là: Quyển I - Tuyển thơ đại bàng! Để gửi biếu một số nhà thơ như: Ông Hữu Thỉnh, Vũ Quần Phương, Bằng Việt, Trần Đăng Khoa... GS. Mã Giáng Lân, đồng thời gửi biếu lưu ở Viện Văn học VN, Hội nhà văn VN, Khoa văn trường Đại học Nhân văn Quốc gia v.v...

   Tôi từng nói với Trần Đăng Khoa rằng, tôi thường lấy Nguyễn Du để so sánh với chân dung thơ của mình - Thực ra tôi tin, là tôi đã vượt qua Nguyễn Du rồi!...

Nguyễn Du vĩ đại thật, Người là thánh thơ thật ( với Kiều, thể thơ lục bát... còn tôi cũng như Chế Lan Viên, thuộc loại thơ tự do hiện đại) - Nhưng lịch sử thi ca không phải cứ đến Nguyễn Du là dừng lại? Nếu cứ cho rằng: Tôi đã vượt qua Nguyễn Du đi, thì "Hậu sinh khả úy"... điều đó cũng có gì là trái với tự nhiên đâu! Sở dĩ tôi dám nhận định như vậy,,, cứ biết thế đã, để rồi lịch sử sẽ phán xét. Nhưng có thể đưa ra vài nhận định được tóm tắt cơ bản như sau:

a/.  Ý nghĩa nhân văn sâu sắc ở Kiều của Nguyễn Du

Chính nằm trong nỗi kiếp đoạn trường, theo thuyết bản mệnh của Kinh Phật - Đời sống, Thế giới có thiên mệnh! Con người có bản mệnh!
   
   Song, Vũ trụ và Cuộc sống có cả duy tâm lẫn duy vật. Nghĩa là, tuy duy vật chưa thắng và cũng không thắng được duy tâm!... Nhưng vẫn có  "nhân thắng thiên", như thế giới có cả vô thần cùng hữu thần. Tình yêu và cuộc sống, xã hội... luôn chứa chất tính triết học đa dạng và rất sinh động! Chính trong Tuyển thơ của tôi, nhất là trong các bài thơ hay đã chứa bọc được cả thế giới trong nó mà tạo thành vũ trụ thơ ca - Chứ nó không hạn hẹp ở một chủ thuyết cố định. Nghĩa là thi phẩm phản ảnh tất cả những gì của thế giới đã có với tình yêu và cuộc sống con người!
  
  b/.   Trong Tuyển thơ Đại Bàng 500 bài đó -

Số lượng các bài thơ hay và kiệt tác hàng chục, nhất là nếu tính từ các bài thơ sâu sắc, khá hay trở lên - Tôi đã đạt được đến mức độ khổng lồ hàng trăm. Cũng như tôi đã nói: Nó đã tạo nên tầm vóc của một vũ trụ thi ca! Lịch sử của nghìn năm văn hiến Thăng Long, chưa từng có một thi nhân nào đạt được nhiều thơ hay và kiệt tác như thế! Còn nghìn năm sau có hay không, thì tôi không biết?

"Kiều" của Nguyễn Du bất hủ thật, hay thật, vĩ đại lắm!...nhưng tác phẩm của Người chưa mang tính của một vũ trụ thi ca.

c/.   Về nghệ thuật :

Kiều của Nguyễn Du viết theo thể lục bát - Thơ Đường, dĩ nhiên đạt độ mẫu mực, hay tuyệt vời! Ông là một Đại thi hào.

Còn thơ tôi, thuộc loại thơ tự do hiện đại:  Một số lượng thơ không nhỏ, tôi đã  hòa quyện giữa sự  sâu sắc của dòng thơ cổ phương Đông - Với các trường phái thơ lãng mạn, tượng trưng và cả siêu thực... của thơ hiện đại thế giới - Làm nên rất nhiều các bài thơ hay và kiệt tác!

Hiện nay tập thơ Rung động trái tim do NXB Thanh niên 2009 ấn hành, tôi vẫn dành một số tập. Các nhà thơ sáng tác và nghiên cứu văn học, các nhà lý luận, phê bình, cũng như các Hội văn học tỉnh, thành trong nước - Nếu muốn tham khảo có thể liên hệ, gặp gỡ -  tác giả xin biếu tặng.

                                                                        Viết tại đất Thăng Long
                                                                              Ngày 15/1/2010
                                                                              NGƯỜI PHẢN BÁC
                                                        (Đã ký)





                                                   PHẠM NGỌC THÁI



*   Sao gửi đến ba Viện: Viện Văn học VN, Viện Ngôn ngữ học
     Quốc gia, và Viện Văn hóa dân gian- để biết.

*  Văn bản này sẽ được công bố rộng rãi trong Hội văn học
    và lưu lại cho lịch sử mai sau xem xét.



                           < Sửa đổi bởi: Nhatho_PhamNgocThai -- 24.9.2010 0:09:15 >
***********************************************************************************
  ********************************************************************

                        Ai muốn đọc tập thơ RUNG ĐỘNG TRÁI TIM
                                     rất hay của PNT
                                Nhấp chuột vào Link dưới đây:
                            http://diendan.vnthuquan.net/tm.aspx?m=625782

                        


                                                 

.



                         BẢN ÁN DƯỚI MỒ

                                                         
                                                                       KỊCH DÀI
                                                                  Phạm Ngọc Thái
                                                                           Kỳ II



                                                      MÀN HAI

                               Phòng làm việc của giám đốc Công ty.
                     Ông Lãm đang sốt ruột, đi đi lại lại... Minh Phương vào.
Ô.LÃM -    (hỏi ngay) Bà đã cho chúng nó thu gọn hết cái mớ hồ sơ ấy
 vào chưa?
MINH PHƯƠNG -    Gớm, ông làm cứ như là chớp ấy !
Ô.LÃM -    Bà cũng phải đôn đốc chúng nó thu vào cho nhanh. Cái
thằng Tuấn ấy, nó mà bới ra thì lại lắm chuyện?
MINH PHƯƠNG -    Cũng chỉ trong vòng sáng nay tất cả sẽ được niêm
 phong cẩn thận, ông cứ yên tâm.
Ô.LÃM -    Yên tâm cái khỉ gì? Tôi đã bao nhiêu lần nói với bà: Nếu có
                   làm ăn thì cũng chỉ nên một vừa hai phải, bà có chịu nghe
                    tôi đâu.
MINH PHƯƠNG -    Thì ai bảo tự nhiên ông lại đưa cái thằng Tuấn về
                       làm trợ lý?
Ô.LÃM -    Thì ai biết đâu nó lại...
MINH PHƯƠNG -    Đã kinh nghiệm với thằng trợ lý lần trước, đáng
                   lý ông phải...
Ô.LÃM -    (ngắt lời) Tôi sẽ không để cho nó làm trợ lý nữa !
MINH PHƯƠNG -    Thôi ! Tôi khuyên ông cũng đừng vội lại làm ầm ĩ
                      lên, chẳng khác nào mình tự đổ thêm dầu vào lửa.
Ô.LÃM -    Thế bà bảo tôi phải chịu nó à?
MINH PHƯƠNG -    Trước mắt ta cứ xoa cho cái vụ Rô-ten-bớc
                     này êm đi đã ! Rồi... sẽ đến lượt nó?...
Ô.LÃM -   Tuỳ bà, liệu mà làm cho khéo. Tôi... tôi phải lên trên Bộ !
                       ( nói rồi, ông xách chiếc cặp da đen ra khỏi phòng.
                                    Ông Bản bước vào )
MINH PHƯƠNG -    Ông ấy vừa lên trên Bộ rồi ! Nhưng cứ trông bộ
                        dạng của anh, cũng đoán biết lại đang có chuyện gì?
Ô.BẢN -    Thằng Tuấn vẫn nhất quyết đòi mượn hồ sơ vụ Rô-ten- bớc !
MINH PHƯƠNG -    Anh Lãm đã ra chỉ thị cho niêm phong lại !
Ô.BẢN -    Không ổn ! Không ổn !...
MINH PHƯƠNG -    Thế ra nó muốn làm gì thì làm à? Mà nó là con
                 trai của anh, anh phải ngăn nó lại chứ?
Ô.BẢN -    Ngăn cũng không nổi, thật đến khổ !
                         ( Ông Bản định ra, thì Minh Phương ngăn lại )
MINH PHƯƠNG -    Thì anh cứ ở lại đã, đi đâu phải vội !
Ô.BẢN -    Cô bảo ở lại làm gì? Còn làm được cái gì nữa?
MINH PHƯƠNG -    Ở lại với tôi ! Tôi sẽ giúp anh dịu lại...
Ô.BẢN -    Ồi !.... (định đi )
MINH PHƯƠNG -    (ngăn lại) Thì anh khoan một tý không được à?
                  Anh cứ lại gần đây !... Đứng sát nữa vào, sát nữa vào... Tôi
                cắn  anh hay sao mà?...
Ô.BẢN -    Nhưng cô muốn gì mới được cơ chứ?
MINH PHƯƠNG -    Bây giờ thì tôi mệt rồi ! Tôi chán ngấy tất cả rồi,
                tôi chán cả anh ! Thôi anh đi đi !
Ô.BẢN -    Ơ, ơ... Tự nhiên cô... Cô toàn sinh sự?
MINH PHƯƠNG -    Tôi sinh sự vì sao anh biết không? 
Ô.BẢN -    Tôi... tôi làm sao mà biết được?
MINH PHƯƠNG -    Bởi vì tôi không còn cái gì để mà sống cả !... Tôi
                    không còn cái gì để mà vui sướng cả !... Tôi không còn cái
                    gì để mà yêu cả !...
Ô.BẢN -    Thế là thế nào? Cô thì còn thiếu cái gì?...
MINH PHƯƠNG -    Chính vì thừa thãi quá, nên mới muốn tìm một cái
                       gì đó để mà sống cũng khó? Mà cuộc sống đã không còn
                     cái gì để cho mình yêu thích, thì có khác nào như chết!
Ô.BẢN -    Tôi chẳng hiểu ra làm sao cả? Cuộc sống của cô đầy đủ đến
                   thế, mà lại không còn cái gì để mà yêu thích? Tôi thấy lạ !...
MINH PHƯƠNG -    (trở nên mơ mộng) Có ! Cũng có đấy !... Dù nó chỉ
                      là một chút mỏng manh, một chút trong hy vọng... Nhưng
                     nó chính là cái đốm sáng duy nhất sót lại,  còn cháy leo lét
                      trong cuộc sống của tôi !
Ô.BẢN -    Tôi vẫn không thể nào hiểu được, cái đốm sáng quái quỉ ở
                    trong cô là cái gì?
MINH PHƯƠNG -    (mạnh mẽ) Là tình thương của tôi với anh?
Ô.BẢN -    Cô, cô điên rồi !
MINH PHƯƠNG -    Phải, tôi điên ! Tôi điên cũng vì anh !...
Ô.BẢN -    Cô này hay nhỉ?
MINH PHƯƠNG -    Chỉ có anh mới là niềm yêu thích của tôi ! Cái đốm
                       sáng leo lét của tôi ! Còn tất cả đối với tôi chán ngắt... (sôi
                        nổi) Anh Bản, anh hãy ôm lấy tôi đi ! Anh hãy vuốt ve tôi
                        ! Anh hãy...
Ô.BẢN -    Thôi, tôi xin cô ! Tôi xin cô !
MINH PHƯƠNG -    Anh hãy tận hưởng đi, Đừng để lỡ ! Anh sẽ thấy
                     cái đời đàn ông của anh đáng sống hơn ! Như thế... như
                      thế...
Ô.BẢN -    Ôi, không ! Cô Minh Phương, đừng nên làm như thế !...
MINH PHƯƠNG -    À, ra thế ! Thế thì anh chưa khôn ngoan bằng
                     thằng con anh? Thằng thứ hai ấy !
Ô.BẢN -    Tôi, tôi chịu không thể nào hiểu được cô? (ông định bỏ đi )
MINH PHƯƠNG -    Thôi anh đi đi, rồi cố mà hiểu?
Ô.BẢN -    Cô loạn thần kinh rồi !
                                         (ông Bản bỏ ra )
MINH PHƯƠNG -    Thế mà cũng gọi là đàn ông?
                                   ( Tài từ ngoài bước vào )
TÀI-  Tất cả hồ sơ về vụ Rô-ten-bớc, tôi đã cho thu gọn, cất vào trong tủ
                     khoá lại cẩn thận rồi !
MINH PHƯƠNG -    Thế là nó hết đường tìm tòi, bới móc ! Có phải thế
                    không anh Tài?
TÀI -    Mợ nói đúng !
MINH PHƯƠNG -    Ở đây tôi là trưởng phòng Kế toán Tài vụ , chứ
                    không phải là "mợ" !
TÀI -    Còn tôi là trưởng phòng nghiệp vụ ! Mợ bỏ quá, tôi cứ hay quen
                      mồm.
MINH PHƯƠNG -    Lại gọi là mợ rồi? Thôi, nói vào công việc đi. Này,
                    thế ngộ nhỡ thằng Tuấn nó không chịu dừng lại ! Nó cứ tìm
                     cách này, cách khác để bới ra... thì ta làm thế nào?
TÀI -    Thì ông trợ lý buộc phải chấp nhận một bài học...
MINH PHƯƠNG -    Như bài học với thằng trợ lý trước, hả? Ôi, chàng
                  trai tuyệt vời của tôi !
TÀI -    Ý của mợ là ý trời !... Đấy , tôi lại quên.
MINH PHƯƠNG -    Cậu vẫn để ý lão Mai Lâm đấy chứ ! Xem lão ta có
                      biểu hiện gì khác không? Hàng hoá lão đã chuyển hết rồi,
                      mà sao lão vẫn chưa chịu về Sàigòn?
TÀI -    Thỉnh thoảng tôi vẫn thấy lão lởn vởn qua đây !... Mà hình như
                     lão Mai Lâm này với ông anh trai tôi, đang có một mối
                    quan hệ gì đó?...
MINH PHƯƠNG -   Thế thì cậu lại càng phải cần luôn luôn theo sát !
TÀI -    Nhất định tôi sẽ làm cho rõ.
MINH PHƯƠNG -    Không cẩn thận lão lại trở thành chiếc đòn càn hai
                        đầu ?
TÀI -    Nếu đúng như thế thì, cả với lão già này ta cũng không tha !
MINH PHƯƠNG -  Mới chỉ là đoán già, đoán non. Chưa biết đích
                    thực thì đừng vội làm ầm ĩ.
                                            (Tuấn bước vào phòng)        
MINH PHƯƠNG -    (với Tuấn ) Chắc là anh muốn gặp ông giám đốc ?
                   Nhưng ông giám đốc lại vừa đi lên Bộ.       
TUẤN -    (ngần ngừ) Thôi để lát nữa tôi lên cũng được. (định đi)       
MINH PHƯƠNG -  (dò hỏi) Thế, anh cần gặp ông giám đốc có việc gì ?  
TUẤN -    À... tôi chỉ muốn mượn lại tập hồ sơ về vụ Rô-ten-bớc ?        
MINH PHƯƠNG -    Để anh làm gì?        
TÀI -    (nói xen vào) Tất cả vụ việc đã được giải quyết trọn vẹn. Coi như
                  đã kết thúc !        
TUẤN -  Anh chỉ muốn xem lại?        
TÀI -    (lạnh lùng) Tốt nhất là anh không nên xọc vào những công việc
                 không phải là phận sự của anh ?        
TUẤN -    Là một trưởng phòng nghiệp vụ , chắc chú cũng biết...        
TÀI -    Anh không phải dậy khôn tôi ! Từ khi anh về công ty nhận cái
               chức trợ lý giám đốc, anh cứ làm rối tung cả lên... không ra
                 làm sao cả.        
TUẤN -    Nhưng kết luận để rồi qui kết về một vụ tổn thất hàng hoá
                 như thế là chưa rõ ràng ?        
TÀI -    Anh căn cứ vào đâu ?
TUẤN -    Tất nhiên là phải có ! Và cũng chính vì thế, tôi mới muốn xem
                 lại hồ sơ ?        
TÀI -    Nhưng những hồ sơ đó không phải thuộc phận sự của anh ?        
TUẤN -    Tôi là một trợ lý giám đốc, tôi cần biết, dù mọi việc có xẩy ra
                   trước khi tôi về ? Hơn nữa, nếu tất cả đã rõ ràng minh bạch
                    thì cần gì phải dấu ?        
TÀI -    Không phải là dấu ! Mà đó là nguyên tắc bảo quản hồ sơ.        
MINH PHƯƠNG -    (làm bộ dàn hoà) Thôi !... Anh em có gì thì bảo
                      nhau, việc gì mà to tiếng? Người ngoài người ta lại cười.
                      (với Tuấn) Anh cứ về phòng tiếp tục làm việc của anh đi, để
                       tôi báo cáo lại với giám đốc,xem ý kiến của ông ấy ra sao?
TUẤN -    Thôi được. Đợi ông giám đốc về, tôi sẽ gặp.                                          
                  ( Tuấn bực bội bước ra khỏi phòng )        
TÀI -    Mợ định cho anh ta mượn hồ sơ xem à ?        
MINH PHƯƠNG -    Ta không tự tay mở cửa để cho kẻ cướp vào nhà !
                      Nhưng căng với nó lúc này chưa có lợi...        
TÀI -    Xem chừng, anh ta không chịu để yên đâu ?        
MINH PHƯƠNG -    Có lẽ cũng phải tìm cách ?        
TÀI -    Mợ định dùng cách gì ? (chợt hiểu) Hay là vẫn cái cách... như
                      với thằng trợ lý trước ?        
 MINH PHƯƠNG -    Thì cũng là bất đắc dĩ.        
TÀI -    Phải, thì cũng là bất đắc dĩ !... (phá lên cười) Đúng là bất đắc dĩ,
                     là tại anh ta tự chuốc vạ vào thân thôi. Thưa đồng chí
                      trưởng phòng kế toán tài vụ, tôi hoàn toàn ăn ý với đồng
                     chí !            ( nói rồi Tài khoái chí bước ra khỏi phòng )      
MINH PHƯƠNG - (còn lại một mình ) Trời đất, sao tôi lại cứ phải dấn
                    thân mãi vào cái trò này ? (bỗng trở nên đanh ác) Nhưng
                     cũng là vì tại nó, tại nó cả. Nó dại thì cho nó chết !...  




                                                     MÀN  BA
 
                  Sáng sớm. Nhà khách của Công ty, bên cạnh là phòng
              thường trực nhỏ, gần cửa ra vào. Đi qua phòng thường trực
              có lối vào các phòng ban. Bác Khoát thường trực đang ngồi
               ở đó.
                    Tuấn, tay cầm chiếc túi da đựng tài liệu bước vào.
 
TUẤN -    Chào bác Khoát !
BÁC KHOÁT -    Chào anh Tuấn ! Hôm nay anh Tuấn đến làm
  việc sớm thế ?
TUẤN -    Có ít công việc cần phải giải quyết , bác ạ !
B.KHOÁT -    Thời buổi này mà còn có những người  vẫn tận
               tâm, tận lực như anh Tuấn, cũng hiếm đấy
TUẤN -    Cũng chỉ là do yêu cầu thôi, mà bác.
 B.KHOÁT -    (thở dài) Cứ nhìn anh tôi lại nhớ tới anh Trương. Anh ấy
                     cũng làm trợ lý cho ông giám  đốc trước lúc anh Tuấn chưa
 về đây.  Tuy có nhiều tuổi hơn anh, nhưng anh Trương cũng
 hoạt bát, năng  nổ lắm.
TUẤN -    Nghe nói, anh Trương phải về mất sức ?
B.KHOÁT -    Tuổi thì cũng chưa đến năm mươi. Đang khoẻ như vâm bỗng
                 nhiên sút hẳn, thế là… anh ấy phải bỏ dở công tác mà về.
 TUẤN -    Tôi cũng có nghe lời ra tiếng vào về việc phải về mất sức của
                  anh trợ lý ? Bác có biết…
B.KHOÁT -    (lắc đầu) Cũng nhiều người tò mò muốn hỏi, nhưng anh ấy
                  nhất định không nói. Kể cũng lạ, con người đang sôi nổi vui vẻ
                   như thế, bỗng nhiên…
TUẤN -    Chắc phải có điều gì uẩn khúc ?
B.KHOÁT -    Thỉnh thoảng tôi vẫn gặp anh ấy cứ lang thang, vơ vẩn như
                   người mất trí.
TUẤN -    Lúc nào tôi cũng muốn gặp anh ấy chuyện trò, hỏi han xem  sự
                 thể thế nào ? Thôi, tôi vào làm việc bác nhé !
                       ( nói rồi, Tuấn chào bác thường trực đi vào phía trong.
                                             Lát sau, Mai Lâm từ cổng đi tới )
 MAI LÂM -    (với bác Khoát ) Chào bác thường trực !
B.KHOÁT -    Chào ông Mai Lâm ! Tôi lại cứ nghĩ ông đã chuyển hết hàng
                   rồi ?
MAI LÂM -    Cám ơn bác, cũng xong rồi ạ.
BÁC KHOÁT -    Chắc ông  chuẩn bị ký tiếp một hợp đồng mua bán khác ?
MAI LÂM -    Ồ không ! Tôi đến chỉ là muốn gặp anh trợ lý. Cũng có một
                   chút việc, không biết anh ấy...
B.KHOÁT -    Anh ấy cũng vừa vào trong phòng làm việc. Ông cứ ra ngồi
                    chờ ở phòng khách, tôi sẽ gọi điện thoại.
MAI LÂM -    (ngần ngừ) Nhưng thôi , thôi bác ạ ! Tôi đi đằng này một chút,
                    rồi tôi sẽ quay trở lại.
                        ( Mai Lâm định đi… Có tiếng hon-đa dừng trước cổng, Tài
                                                               bước vào )
TÀI -    Chào ông Mai Lâm !
MAI LÂM -    Chào anh Tài !
TÀI -    Tôi biết là thế nào cũng sẽ gặp ông ở đây !
MAI LÂM -    Sao anh lại nghĩ như thế ?
TÀI -    Chính tôi cần hỏi ông điều đó? Mời ông vào phòng khách !
                                            ( hai người tiến vào phòng khách )
TÀI -    (tiếp) Trong thời gian gần đây, tôi để ý… không mấy ngày  là ông
               không có mặt ở cái công ty  này ?
MAI LÂM -    Những ngày trước như anh biết: Tôi đến để vận chuyển cho
                hết số hàng.
TÀI -    Thế còn những ngày vừa qua, khi ông đã thu dọn đến kiện hàng
             cuối cùng ?
MAI LÂM -    Tất nhiên là tôi cũng có lý do.
TÀI -     Lý do của ông ?...
MAI LÂM -    Một lý do hết sức tế nhị ! Mà cũng chỉ là câu chuyện riêng tư…
TÀI -    Câu chuyện riêng tư của ông mà lại có quan hệ với ông anh của tôi
             ? Tức là anh trợ lý mà ông  muốn gặp đấy !
MAI LÂM -    Một mối quan hệ hoàn toàn đứng đắn.
TÀI -    Nghĩa là… cuộc gặp gỡ giữa hai người, không có quan hệ gì với
                  lô hàng ông đã mua vừa rồi ?
MAI LÂM -    Vâng, đúng như vậy !
TÀI -    Chẳng lẽ anh tôi với ông lại có quen biết nhau từ trước ?
MAI LÂM -    Ồ không, hoàn toàn không !
TÀI -    Vậy, ông tìm gặp anh trai tôi…
MAI LÂM -    Tôi đã nói rồi, đó là một lý do hết sức tế nhị.
TÀI -    Hừ, câu chuyện của ông cứ vòng vèo, lẩn quẩn. Nhưng nhất định là
                    phải có một cớ chứ ? Ông hãy cho tôi biết: Anh trợ lý cần gặp
                   ông để làm gì ? Anh ấy yêu cầu ông cái gì ?
MAI LÂM -    Anh Tuấn không có yêu cầu gì ở tôi cả ! Thậm chí, anh ta còn
                  không muốn gặp tôi.
TÀI -    Ông đừng đùa rỡn tôi như cái trò ú tim của trẻ con ? Ông cần nhớ
                  rằng: trước khi giám đốc của công ty chúng tôi đặt bút ký hợp
                 đồng  bán cho ông…
MAI LÂM -    Thì tôi đã cùng với anh và bà Minh Phương cam kết…
TÀI -    Những điều kiện không có trong hợp đồng !
MAI LÂM -    Tôi vẫn nhớ !
TÀI -    Thế mà ông…
MAI LÂM -    Tôi đã từng tham gia nhiều hợp đồng mua bán, những lô hàng
                  còn lớn hơn, rich rắc hơn và chưa từng để cho ai chê trách ?
TÀI -    Thôi được ! Tôi cũng chẳng muốn quan tâm tới cái mối quan hệ
             tế nhị của ông với người anh trai tôi. Nhưng tôi vẫn muốn nhắc
              nhở để ông biết: Một khi ông vi phạm những điều mà ông đã
              cam kết, thì ông...
MAI LÂM -    Tôi sẽ phải đón nhận những hậu quả không tốt chứ gì?
TÀI -    Tuỳ ông hiểu, kể cả luật rừng. Chào ông !
                      ( nói rồi Tài bỏ vào trong công ty )
MAI LÂM -    (cười mỉa) Kể cả luật rừng? Thằng khốn, ba cái tuổi ranh.
               Tao thách chúng mày có thể làm gì được với lão Mai Lâm này !
                  (bỗng lo lắng ) Nhưng còn thằng Tuấn ! Còn thằng Tuấn !...
               Có thể chúng nó sẽ hại nó? ( kiên quyết ) Ta phải tìm cách mà
                   cứu nó.
               ( Ông Mai Lâm định đi. Một cô gái trông khá tài tử, từ ngoài cổng
                    bước vào phòng thường trực - Đó là Trâm )
TRÂM -    (với bác thường trực tạt vào phía trong vừa ra) Cháu chào bác
                thường trực !
B.KHOÁT -    Chào cô !
TRÂM -    Cháu xin được gặp anh trợ lý giám đốc ! Hôm nay anh ấy có
                  đến làm việc không ạ?
B.KHOÁT -    Tất nhiên là có ! Anh ấy còn đến từ rất sớm.
TRÂM -    Thế thì may quá !
B.KHOÁT -    Cô là....
TRÂM -    Dạ, cháu là bạn gái của anh ấy ạ !
B.KHOÁT -    Tôi hiểu rồi. Anh trợ lý của chúng tôi thì có nhiều bạn
                 lắm !
TRÂM -    (ý nhị) Mà... toàn là những bạn gái phải không bác?
B.KHOÁT - (vô tình ) Tất nhiên !... À không, bạn cánh nam giới thì
                  nhiều hơn. Bạn gái cũng có, vừa vừa thôi. Mà tên cô là gì nhỉ?
TRÂM -    Cháu tên là "Trâm" ! Cháu có thể vào được chứ bác?
B.KHOÁT -    Được chứ ! Nếu đã là bạn, nhất lại là bạn gái của đồng
                 chí trợ lý chúng tôi, thì không thể là người xấu. Cô cứ để lại
                 chứng minh thư.
TRÂM -    Không sao ạ.  ( Trâm đưa giấy )
B.KHOÁT -    Thủ tục mà cô. (chỉ cho Trâm) Giờ thì cô đi thẳng lối này,
                 đến cái chỗ khu nhà hai tầng kia kìa... thì cô rẽ phải, qua 5
                  nhà nữa, đúng là phải 5 nhà nữa... tới ngôi nhà thứ 6, cô sẽ
                   nhìn thấy một tấm biển có đề: " Phòng trợ lý " ! Thì đấy,
                  anh trợ lý làm việc ở trong phòng trợ lý.
                    ( Trâm cám ơn bác thường trực rồi định đi vào, Mai Lâm từ nhà
                      khách tiến lại )
MAI LÂM -    Chào cô Trâm !
TRÂM -    Chào ông Mai Lâm ! Không ngờ lại được gặp ông ở đây?
MAI LÂM -    Với một nhà kinh doanh như tôi: Cứ chỗ nào có hàng là
                    tới !
B.KHOÁT -    Thì ra Ông và cô đây đã có quen biết nhau?
MAI LÂM -    Trong một cuộc kinh doanh, tôi cũng đã có hân hạnh
                  được gặp gỡ cô Trâm đây ! Ba của cô ấy là chủ của một siêu
                     thị lớn ở thành phố Sàigòn đấy, ông ạ !
B.KHOÁT -    Ra thế ! Thảo nào, trông cô ấy cứ như là diễn viên.
TRÂM -    (với Mai Lâm) Thế lần này ra đây, ông đã mua được hàng
                 chưa?
MAI LÂM -    À về hàng hoá thì mọi việc tôi đã giải quyết xong xuôi cả
                  rồi... Tôi cứ nhớ mãi, lần ấy làm việc với cô và ba của cô, là kỉ
                   niệm đẹp trong đời một thương nhân như tôi. Nhưng không
                   phải chỉ vì cô đẹp !
TRÂM -    Có lẽ tôi còn quá non nớt trong công việc kinh doanh?
MAI LÂM -    Về kinh nghiệm thì cô còn phải học nhiều, nhưng học
                  thức và sự nhậy bén trong công việc của cô đã thu phục tôi.
TRÂM -    Ông đã quá khen !
                                ( lúc này bác thường trực đã đi ra chỗ khác )
MAI LÂM -    Lúc nẫy cô Trâm có nói tới mối quan hệ của cô và anh
                   Tuấn?
TRÂM -   Chẳng lẽ mối quan hệ đó cũng làm ông quan tâm?
MAI LÂM -    Có một lần, vào một buổi chiều: Khi đó tâm trạng cô
                     không vui, đúng là lúc đó cô không vui... Cô mới thổ lộ một
                    chút tâm tình với tôi, như với một người già. Cô kể cho tôi
                     nghe về mối tình của cô từ thời còn sinh viên...
TRÂM -    Vâng. Chính là anh ấy, ông ạ ! Nhưng đó chỉ là quá khứ.
MAI LÂM -   Taị sao lại không phải là hiện tại... và cả tương lai? Cô
                   rất đẹp !...
TRÂM -    Tôi không thể rời bỏ thành phố Hồ Chí Minh để ra đây !
                      Anh ấy cũng không chịu rời Hà Nội !
MAI LÂM -    Nghĩa là, hai người vẫn yêu nhau ! Nhưng không ai chịu
                    rời bỏ nơi ở với thành phố của mình, để đến với người kia?
                    Nhưng gái theo chồng mà cô?...
TRÂM -    Cả một cơ nghiệp lớn mà ba tôi dành lại cho tôi đều ở
                    trong đó, với bao nhiêu ước vọng về cuộc sống của đời tôi?...
                   Và đó cũng là cả của anh ấy nữa chứ?
MAI LÂM -    (ngẫm nghĩ) Cũng có thể tôi sẽ giúp được cô.
TRÂM -    (ngạc nhiên) Cũng có thể ông sẽ giúp được tôi? (cười) Ông
                      không giúp được tôi đâu, ông Mai Lâm ạ. Anh ấy kiên
                    quyết lắm !
MAI LÂM -    Vâng. Tôi cũng chỉ mới nói là có thể? Giờ thì tôi phải xin
                   phép cô...
                    ( Mai Lâm ra cổng, Trâm vào trong Công ty. Lát sau,
                                        Tuyết từ cổng đi vào phòng thường trực )
TUYẾT -    (vào) Chào bác !
B.KHOÁT -    Chào cháu ! Hôm nay cháu Tuyết của bác rỗi nhỉ?
TUYẾT -    Thì cháu vẫn nghỉ hè mà bác.
B.KHOÁT -    Cả ba và mẹ cháu hôm nay chưa thấy đến cơ quan?
TUYẾT -    Dạ, cháu... cháu chỉ muốn gặp anh Tuấn thôi ạ !
B.KHOÁT -    (cười) Từ sáng đến giờ, ai đến cũng chỉ muốn gặp anh
                    Tuấn ! Với cháu Tuyết thì có thể vào không cần trình giấy.
TUYẾT -    Nhưng cháu chờ ở nhà khách này này. Bác gọi điện thoại
                      cho anh ấy giúp cháu, cháu chỉ gặp anh ấy một tí thôi !
B.KHOÁT -    Được, bác sẽ gọi. Nhưng chỉ gặp một tí thôi đấy nhé !
                             ( Bác Khoát gọi điện thoại, nhưng không có tiếng trả lời )
B.KHOÁT -    Không có trong phòng trợ lý. Có lẽ anh ấy đã xuống các
                     phòng ban rồi, cháu ạ !
TUYẾT -    Để cháu vào tìm vậy.
                                 ( Tuyết định vào, thì Tài ở trong Công ty đi ra )
TÀI -    Chào cô Tuyết. Bộ quần áo của cô hôm nay rất đẹp.
TUYẾT -    Anh khen tôi thì khen suốt đời.
TÀI -    Tôi khen, là tôi khen bộ quần áo của cô !
TUYẾT -    Thế tôi không đẹp à?
TÀI -    Tất nhiên. Bẩm sinh, bẩm sinh ra cô đã đẹp rồi ! (thay giọng) À,
                   mà tôi cũng đang muốn nói chuyện với cô.
TUYẾT -    Chuyện của anh Tài buồn hay vui?
TÀI -    Ta cứ vào phòng khách đã.
                                   ( họ vào phòng khách )
TÀI -    (tiếp) Tôi nói thế này... chỉ vì tôi quí cô ! Tôi thương cô ! Tôi
                  trân trọng cô ! Tôi, tôi nghĩ tới hạnh phúc của cô ! Tôi... tôi
                   muốn quan hệ của cô với anh tôi hoàn toàn tốt đẹp !
TUYẾT -    Anh Tài vào đề hay đấy, nhưng hơi dài dòng?
TÀI -    Xin cô chớ hiểu lầm.
TUYẾT -    Anh cứ nói.
TÀI -    Tôi cảm thấy ba cô và cả mẹ cô, ông bà có ý không bằng lòng về
                ông anh tôi !?
TUYẾT -    Anh chỉ mới cảm thấy thôi à?
TÀI -    Nếu như vậy thì tôi cũng lấy làm rất buồn.
TUYẾT -    Có gì thì anh cứ nói ra đi, không cần phải vòng vo?
TÀI -    Tôi sẽ vào ngay chuyện. Chỉ vì, ông anh tôi đã về hùa với một số
                  người, làm một số việc chưa hay... gây tổn hại tới ba cô?
TUYẾT -    Không, tôi tin là anh Tuấn sẽ không làm những điều xấu !
TÀI -    Nhưng những việc làm thiếu suy nghĩ chín chắn của anh tôi, để
                   cho những kẻ xấu lợi dụng... thì nó cũng đồng nghĩa !... Cô
                    có thương ba và mẹ của cô không?
TUYẾT -    Anh Tài nói hay nhỉ, tôi không thương ba và mẹ tôi thì tôi
                   thương ai?  Nếu anh cứ nói theo cái kiểu ấy, thì tôi không
                     thèm nói chuyện với anh nữa.
                                                ( Tuyết định đi...)
TÀI -    (ngăn lại) Ấy, cô Tuyết đừng phật lòng ! Tôi chỉ muốn báo cho
                    cô biết một điều, mà đáng lý tôi không muốn nói... rằng, ba
                    cô đang gặp nạn?
TUYẾT -    (giật mình) Ba tôi đang gặp nạn? Nhưng là nạn gì vậy, anh
                    đã làm cho tôi phát hoảng !
TÀI -    Ba cô có mắc sai lầm.
TUYẾT -    Nhưng đó là sai lầm gì mới được cơ chứ? Liệu có nặng lắm
                  không?
TÀI -    Thuộc về trách nhiệm chỉ đạo của giám đốc, nhưng chỉ do ông
                    ấy sơ ý?
TUYẾT -    Anh nói vậy nghĩa là sao?
TÀI -    Ý đồ của ba cô cũng không phải là xấu.
TUYẾT -    (cười) Thế thì có gì mà đáng sợ.  Nếu ý đồ của ba tôi không
                 xấu, mà chỉ do sơ ý? Ai chả có lúc...
TÀI -    Nhưng những kẻ xấu chúng chỉ chờ có dịp ấy. Ghen ăn tức ở mà
                 cô ! Chúng sẽ tìm cách moi móc đủ thứ chuyện... từ trước đến
                   nay để qui tội cho ông ! Mà làm lãnh đạo nếu bới ra thì lắm
                   chuyện lắm, cô không thể biết được đâu. Ông khó mà qua
                    khỏi, có khi bị truy tố pháp luật nữa là khác !
TUYẾT -   Chết,  có khi bị truy tố cả pháp luật cơ à? Nhưng đó là
                     những chuyện gì vậy?
TÀI -    Nó thuộc về công việc, cô cũng chỉ nên biết đến thế !
TUYẾT -    Liệu có nghiêm trọng đến thế không? Nhưng... anh nói với
                    tôi như vậy, là có ý...
TÀI -    Bởi vì, ba cô gặp sự lành hay dữ tuỳ thuộc vào anh trợ lý
                    Tuấn?... Người mà cô đang yêu và cũng được yêu lại.
TUYẾT -    Có nghĩa là tôi cần phải...
TÀI -    Ngăn những hành động thái quá của ông người yêu của cô lại !
                     Điều cốt yếu là ông ấy đừng có tìm cách bới móc những
                     chuyện đã qua? Chỉ tổ để cho kẻ xấu lợi dụng.
TUYẾT -    (hoang mang) Nhưng nếu anh ấy không nghe?
TÀI -    (vẻ đe doạ) Thì buộc lòng: Tôi, mẹ cô và cả ba cô nữa, sẽ phải
                  tìm cách dìm ông trợ lý xuống... đất !
TUYẾT -    Nhưng anh ấy là anh trai của anh cơ mà?
TÀI -    Vì quyền lợi chung tôi cũng không thể làm khác !
TUYẾT -    Anh nói thế là...
TÀI -    Suốt đời anh ta sẽ không thể ngóc đầu lên được đâu !...
TUYẾT -    Thật là khủng khiếp ! Sao chuyện lại có thể to tát đến thế?
TÀI -    Cô giúp được ba cô, tức là cô cũng cứu được cả người yêu !
TUYẾT -    Đựơc. Tôi sẽ nói để cho anh ấy hiểu !
TÀI -    Cô chỉ nên lựa lời mà nói. Cô tha lỗi, nếu tôi đã làm cho cô phải
                   lo lắng?
TUYẾT -    Cũng có thể tôi sẽ làm được điều gì đó cần thiết.
TÀI -    Tất cả tuỳ thuộc vào sự khéo léo của cô. Chào cô !
                                    ( Nói xong Tài bỏ ra cổng, nổ máy hon đa phóng đi )
B.KHOÁT -    (nhìn theo) Cái thằng, cấm bao giờ mở miệng chào hỏi ai.
                       ( Tuyết ra chào bác Khoát rồi chạy nhanh vào trong công ty.
                                     Lát sau, Tuấn và Tuyết cùng trở lại phòng khách )
TUYẾT -    Anh hãy hứa với em là anh sẽ không tìm tòi xem xét gì hết !
                    Anh hứa như thế nhé?
TUẤN -    Nhưng anh không hiểu vì sao, ai đã nói những gì mà làm cho
                    em hoảng lên như thế?
TUYẾT -    Nhưng anh làm thế để làm gì? Để hại ba em ư?
TUẤN -    Ai đã nói với em như vậy?
TUYẾT -   Em chỉ nghe người ta nói như vậy ! Em sợ...
TUẤN -    Chắc phải có kẻ nào xiên xỏ? (im lặng) Em cũng hiểu là, anh
                   chỉ muốn...
TUYẾT -    Những kẻ xấu có thể lợi dụng việc anh làm ! Ai mà chả
                   có đôi lúc sai lầm.
TUẤN -    Bỗng dưng em lại bổ nháo, bổ nhào vào những việc...
                     mà đáng lý em không cần biết?
TUYẾT -    Em lo cho ba ! Em lo cho cả anh !
TUẤN -    Người ta có đôi mắt, không phải để rồi cứ phải sống như một
                     thằng đui.
TUYẾT -    Anh làm gì thì cứ làm, nếu anh cho là đúng ! Nhưng đừng
                      làm tổn hại cho ba.
TUẤN -    Cuộc sống thật là lắm mâu thuẫn?
TUYẾT -    Em chỉ biết: Là anh hứa sẽ không làm gì tổn hại cho ba
                   em đấy?
TUẤN -    Anh không có ác ý gì với ba em ! Nhưng em cũng cần hiểu...
TUYẾT -    Em hiểu: nghĩa là anh đã đồng ý như thế với em rồi đấy
                    nhé?  Em về đây.
                    ( Tuyết ra đến cửa còn quay lại nói ) Anh nhớ là anh đã hứa !
                                      ( Tuyết ra hẳn. Tuấn đi về phía bác thường trực )
B.KHOÁT -    Những người muốn biết nhiều, thường khó có thể mà
                    sống được yên !
TUẤN -    Sáng nay bác có kể cho tôi nghe đôi nét về chuyện của anh
                     Trương !... Bác có biết nhà anh ấy ở đâu không bác?
B.KHOÁT -    Biết chứ ! Cũng đôi lần tôi đã tới nhà anh ấy.
TUẤN -    ( đưa cuốn sổ nhỏ) Bác ghi dùm địa chỉ.
B.KHOÁT -    ( viết) Có khi anh hỏi, may ra anh ấy nói đấy.
TUẤN -    Cũng nên đến thăm người ta một chút , bác ạ !
B.KHOÁT -    Nên quá ấy chứ, anh ấy là một con người tử tế !
                              ( Lúc này Trâm từ trong đi ra )
TRÂM -    (với Tuấn) Em đã phải đi khắp các phòng ban của Công ty để
                    tìm anh?
TUẤN -    Ồ, Trâm ! Em cứ như là tiên ở trên trời rơi xuống. Em ra Hà
                      Nội đột ngột như thế này, chắc lại có chuyện gì?
TRÂM -    Thế, anh cho là anh và em không còn liên quan gì hết?
                      Không quan hệ gì hết à?
TUẤN -    (lúng túng) Anh... anh không có ý như thế ! Ta sang phòng
                   khách nói chuyện cho tiện.
                                          ( họ sang phòng khách )
TRÂM -    Sáng nay khi đi tìm anh, em có gặp một cô gái ! Có người đã
                   chỉ cho em...
TUẤN -    À... Chắc là cô Tuyết !
TRÂM -    Em không quan tâm tới cái tên, mà chỉ muốn biết...
TUẤN -    Những điều em muốn biết thì em đã biết rồi !...
TRÂM -    À ra thế? Cô ta trông cũng sạch sẽ, dĩ nhiên là rất trẻ ! Lép-
                   tôn-xtôi có nói một câu, ý là: Đàn bà không có chân lý !... Em
                    lại muốn hỏi anh về chân lý của đàn ông?
TUẤN -    Điều đơn giản là: Tình yêu rất dễ mắc lỗi lầm... và trái tim
                   luôn luôn bị trừng phạt !
TRÂM -    Anh trả lời đến tức ! Em chỉ muốn biết là: anh có yêu cô
                    ta không?...
TUẤN -    Có ai đó đã viết hai câu thơ:
                             Tình yêu thì quá mênh mông
                             Nên tôi chẳng biết mình dừng ở đâu?
TRÂM -    ( cáu. Túm ngực Tuấn lay ) Thế này thì em hết chịu nổi với
                     anh rồi ! Ôi, những kỷ niệm. Những kỷ niệm thật xót xa?
                                        ( Trâm xúc động mạnh. Tuấn đỡ Trâm )
TUẤN -    Trâm ! Em bình tĩnh lại nào?
TRÂM -    Bao năm tháng đời sinh viên gặp anh ở nước
                 ngoài. Ôi, những kỷ niệm tình yêu của chúng ta đã thơ mộng
                    và đẹp biết bao ! Thế mà bây giờ anh quên hết cả rồi ! Anh
                   quên hết cả rồi !...
TUẤN -    Thực tế là thực tế. Chúng ta không phải là Chức Nữ với
                   Ngưu Lang: Hai đứa sống ở hai phương trời, hàng năm đến
                   thăm nhau một lần.
TRÂM -     Nhưng chưa đầy hai năm, em đã ra Hà Nội tới ba lần để tìm
                   anh?
TUẤN -    Cả lần này anh cũng không vào đó được !
TRÂM -    Anh thật là ác !
TUẤN -    Không. Không phải thế ! Hoàn toàn...
TRÂM -    Thế thì hãy vào đó với em ! Anh sẽ có tất cả: Cả tình yêu và
                     cơ đồ !... Cả cái siêu thị lớn ấy, ba em cũng giành cho em !
                     Anh vào đó mà làm giám đốc. Em sẽ mãi mãi là người vợ
                      chung thuỷ, là người bạn gái tốt của anh.
TUẤN -    (hơi hoảng hốt ) Không ! Không được nữa rồi ! Trâm, em hãy
                    tha lỗi cho anh. Anh không thể !
                                       ( Tuấn bỏ nhanh vào trong Công ty )
TRÂM -    (gọi theo) Anh Tuấn !...
B.KHOÁT -    (ngó theo) Cuộc sống đến là phức tạp.
                                                   ( Mai Lâm từ cổng vào, dáng vội vã )
 MAI LÂM -    (với bác Khoát) Chào ông! (nhìn thấy Trâm) À, cô Trâm
                     vẫn còn đây! May quá, tôi cứ sợ là không kịp gặp cô?
                                               (tiến vào phòng khách)
TRÂM -    Như có chuyện gì đang làm ông lo lắng?
MAI LÂM -    Có quan hệ cả tới cô!
TRÂM -    Cũng có quan hệ với tôi? Chuyện gì vậy ông Mai Lâm?
MAI LÂM -    Vì đó là chuyện liên quan tới anh Tuấn, người yêu của cô
                       trước đây.
TRÂM -   Không chỉ trước đây...
MAI LÂM -    Thế thì lại càng tốt! Chuyện rất phức tạp, cô hãy lại
                     gần đây.
                      ( Mai Lâm nhìn quanh, rồi thì thầm kể cho Trâm nghe.
                             Trâm từ ngạc nhiên đến lo lắng...)
TRÂM -    Nếu như thế thì anh ấy rất có thể bị?...
MAI LÂM -    Tôi đã lường trước tất cả.
TRÂM -    Ông làm cho tôi lo quá ! Nhưng liệu tôi có thể làm được
                      gì để ngăn ngừa chuyện ấy?
MAI LÂM -    Tôi có một người bạn cũ ở Hà Nội, ông ta là một võ sư và
                      có rất nhiều học trò.
TRÂM -    Những người học trò của ông ấy, họ cũng đều là những võ sỹ
                    cả chứ ạ?
MAI LÂM -    Đúng vậy. Bản thân ông ta cũng đã là một võ sỹ nổi tiếng,
                     tuy giờ thì đã già. Cô hãy chuyển ngay lá thư này
                      cho ông ấy, trong thư tôi đã nói rõ.
                              (Mai Lâm đưa cho Trâm một phong thư )
                      Cám ơn cô đã giúp đỡ!
TRÂM -    Làm được những gì để cứu giúp anh ấy, tôi sẽ không từ chối.
MAI LÂM -    May quá, một mình tôi e khi có sự cố không kịp?
TRÂM -    Khi cần thiết tôi sẽ gặp ông ở đâu?
MAI LÂM -    Ở nhà một người bạn của tôi cũng ngay tại Hà Nội này.
                                       ( nói rồi đưa cho Trâm một tấm các )
                  Đây là "tấm các" của ông ấy, cô cứ theo địa chỉ này mà tới!
TRÂM -    Được, tôi sẽ tới đó để gặp ông!
MAI LÂM -    Nếu tới đó mà cô không gặp tôi, thì cô hãy nói với người
                     bạn của tôi rằng: Mọi chi phí tốn kém bao nhiêu, tôi sẽ lo
                    chu tất!
TRÂM -    Tôi cũng có thể đóng góp mà.
MAI LÂM -    Giờ thì tôi phải xin phép cô !
TRÂM -    Vâng, chào ông!
                             ( Nói rồi Mai Lâm đi vội ra phía cổng. Trâm nhìn theo...)
                    Thật không ngờ, sự thể lại có thể đến nông nỗi ấy!...


                                       
 
                                        MÀN BỐN

                      Buổi chiều, tại phòng ngoài nhà ông Bản: Một căn hộ
                      rộng trong khu tập thể.
                            Có đầy đủ gia đình nhà ông Bản, gồm: Ông Bản,
                      bà Nga,Tuấn và Tài. Không khí gia đình nặng nề.

TUẤN -    Sao mọi người yên lặng thế này? Tất cả đều muốn trốn
                   tránh, đã không ai còn dám nhìn thẳng vào cái sự thật ấy
                    nữa. Đã đến lúc tất cả phải tự dằn vặt lấy lương tâm của
                    mình, cả tội của mình !
TÀI -    Ông anh đã nói quá đáng lắm rồi đấy !
TUẤN -    Có quá đáng bằng những hành động mê muội của chú
                  không?
TÀI -    Nếu có đủ bằng chứng thì anh cứ việc khởi tố, cứ việc đưa
                  chúng tôi ra toà! Còn như, nếu anh không đủ bằng chứng...
TUẤN -    Thì sao?
TÀI -    Thì anh sẽ phải đền lại danh dự cho tôi !
                   ( Tài định nhảy vào đánh Tuấn, bà Nga hoảng hốt chạy lại ôm
                       lấy Tài )
BÀ NGA -    (với Tài) Anh không được như thế! Anh cứ giết tôi đi đã.
                  (với ông Bản) Sao ông lại cứ đứng đực ra như thế?
Ô.BẢN -    Thì tôi... tôi biết làm như thế nào bây giờ?  (với Tuấn) Bố xin
                     anh, anh hãy thương bố! Những việc ở Công ty không việc
                    gì đến anh, thì anh cũng đừng bới ra như thế, chỉ gây them
                    phiền toái. (với Tài) Anh!... Anh làm khổ tôi?
TÀI -    Nhưng không thể thể để anh ta cứ làm như bố người ta ! Chẳng
                    có được cái bằng chứng nào mà cứ nói bố bậy.
TUẤN -    Các người còn man rợ hơn cả ý nghĩ của tôi! Vậy thì , hãy
                   xem đây?
               ( Tuấn ra cửa vẫy ai đó. Ít phút sau, một người đàn ông ngót năm
                      mươi tuổi yếu ớt bước vào  -       đó là anh Trương! Nhìn thấy
                   Tài, Trương hơi hoảng hốt nhưng rồi trấn tĩnh lại )
TUẤN -    Con người này thì bố và cả chú Tài đều rất quên biết! Đây là
                  anh trợ lý ngày trước của ông giám đốc Công ty, đã phải về
                  mất sức mà?
TÀI -    Anh ta yếu thì anh ta phải về, có gì là lạ!
TUẤN -    Đó là hậu quả của những sự thô bạo! Chú và cả bà Minh
                  Phương đã biến anh ta từ một người khoẻ mạnh trở thành
                  một người suy nhược về tinh thần, từ một con người đang
                  sống lành mạnh hoá thành một thằng câm !
BÀ NGA -    (với Tuấn) Kìa con! Con nói những điều gì thật khủng
                  khiếp?
                       ( Bà nhìn ông Bản vẻ trách móc về sự im lặng của ông )
Ô.BẢN -    (lúng túng) Tôi... tôi cũng chẳng hiểu gì về những chuyện này
                    cả?
TÀI -    (với Tuấn) Tôi buộc phải cảnh cáo để anh biết: Nếu anh cứ tiếp
                     tục ăn nói kiểu này...
BÀ NGA -    Trời! Mẹ xin, mẹ xin tất cả hai anh!...(với Tuấn) Mẹ xin
                   con đừng nói nữa?
TUẤN -    (với Trương) Anh hãy cởi áo cho mọi người cùng xem!
                     ( Trương cởi áo, những thương tích vì bị đánh hằn đầy trên than
                        thể anh) 
BÀ NGA -    (lại gần Trương) Trời, làm sao anh lại có thể bị đến thế này?
                      Khủng khiếp quá!
TUẤN -    Những thương tích trên thân thể con người này, có đủ là bằng
                   chứng để lý giải cho việc anh ta phải về mất sức không?
TÀI -    Tôi không biết! Tôi không biết gì hết! Thương tích của anh ta
                 thì có liên quan quái gì đến tôi?
TUẤN -    ( cầm lại tập hồ sơ trong tay Trương ) Còn đây, đây là một
                    trong những bản sao hồ sơ về lô hàng Rô-ten-bớc mà anh
                    Trương đã dấu được?
TÀI -    (với Trương) Anh sẽ phải chịu trách nhiệm về tội ăn cắp hồ sơ
                   của cơ quan?
TUẤN -    Khi vụ Rô-ten-bớc xẩy ra, khi biết rằng người trợ lý này đã
                   nắm vững tất cả sự gian lận của các vị!... Không thể lôi kéo
                 và thuyết phục được anh ta, lo nguy cơ bị tố giác thì cả chú và
                bà Minh Phương đã...
TÀI -    (sừng sộ) Đừng có mà giở mãi cái giọng ?...
                            ( nhảy vào đánh Tuấn, song bị Tuấn vặn chéo tay lăng
                                       mạnh vào tường )
TUẤN -    Chú quên là... nếu muốn đọ sức thì tôi còn hơn chú!
TÀI -    Anh, anh sẽ phải trả giá!
TUẤN -    Chính chú và cả bà Minh Phương đã thuê một bọn
                 côn đồ để đánh anh Trương!
TÀI -    (tiến về phía Trương) Anh có nhìn thấy tôi đánh anh không đã?
TRƯƠNG -    Vâng, đúng là cậu không có mặt trong bọn chúng nó, cậu
                   không trực tiếp đánh tôi.
TÀI -    Thế mà chưa chi đã? Không có bằng chứng thì đừng có mà...
TUẤN -    Vì sợ hãi anh ta phải sống như một thằng câm! Còn bịp bợm
                hơn, khi tiễn anh ta về mất sức... các vị đã tổ chức một cuộc
                tiệc tùng chia tay thật linh đình, tung hô công trạng và trao
                 phần thưởng !? (với anh Trương) Anh Trương có thể về!...
                Anh đừng sợ, sẽ không ai còn dám đụng đến anh đâu?
TRƯƠNG -    Giờ cũng không việc gì mà tôi phải lo mãi. Tôi cũng đã
                    chuẩn bị, nếu chúng còn muốn hại tôi thì sẽ có người tố giác
                    thay tôi!
                                                 ( Trương ra khuất )
TÀI -    Tôi không biết! Tôi không biết gì hết !...
                                                  ( Tài bỏ ra nốt )
TUẤN -    (với ông Bản) Giờ thì bố thấy thế nào?
Ô.BẢN -    Nhưng bố không biết những chuyện đó! Bố không biết anh
                  Trương đã bị đánh. Bố không ngờ thằng Tài lại...
TUẤN -    (giơ tập hồ sơ) Thế còn cái vụ Rô-ten-bớc này? Là một chuyên
                  viên cố vấn cho ông giám đốc công ty - Bố có biết không?
Ô.BẢN -    Khi đó, bố chỉ nghĩ là: do thằng Tài lơ đãng, thiếu trách
                   nhiệm để xẩy ra.
TUẤN -    Còn ông giám đốc chỉ vì quá tin, phải không ạ?
 Ô.BẢN -    Anh Lãm là một bạn cũ của bố, lại có rất nhiều công
                  lao. Đối với thằng Tài, bố biết làm như thế nào... khi kẻ gây
                    ra có cả đứa con trai của mình?... Tuấn ạ, bố xin con! Nếu
                  cần, bố sẽ xin nhận tất cả mọi tội lỗi. Con hãy bỏ qua, dù sao
                   thì... sự cũng đã rồi, chẳng gỡ lại được.
TUẤN -    Thế còn bản án đối với người đang sống mà như đã chết kia?
                     Những thương tích trên thân thể anh trợ lý... Những chà
                    xéo, dẫm đạp lên tinh thần, cả linh hồn con người ấy...
                    Bố định xử trí như thế nào? (im lặng ) Bố không thể trả
                    lời được à?... Cũng đúng thôi, bởi vì giờ đây bố đang
                    phải đứng trước lương tri của chính bản thân mình, để trả
                   lời một lương tri khác !?Thưa bố, khi mà lương tri của bố
                    cũng không thể câm lặng được, thì lương tri của con sẽ phải
                    làm gì?
BÀ NGA -    Thế thì phải làm như thế nào mới được, con ơi?
TUẤN -    Xin phép mẹ con đi nghỉ một chút, con hơi mệt !
                 ( Tuấn bỏ vào phòng trong. Sân khấu chỉ còn lại hai vợ chồng ông
                               Bản )
BÀ NGA -    Trời ơi, Khủng khiếp quá! Khủng khiếp quá! Ông không
                    thấy gì hết à? Có thể chúng nó còn đâm chém nhau đấy.
                   Hay là, thằng Tuấn không phải là con ông?...
Ô.BẢN -   (sửng sốt) Cô không được nói như thế! Đối với tôi con nào chả
                  là con?
BÀ NGA -    Thế thì ông cũng phải làm một cái gì đi chứ? Tôi chả còn
                    hiểu ra làm sao cả. Gia đình đang yên lành, đùng một cái...
                    Này ông, qua câu chuyện của bố con ông: Tôi thấy hình như
                     thằng Tài nó đang mắc vào vụ gì khủng khiếp lắm, phải
                  không?
Ô.BẢN -    (lúng túng) Ờ... ờ...
BÀ NGA -    Coi bộ ông như thế thì đúng rồi. Thôi chết rồi! Sao ông
                   không ngăn nó?
Ô.BẢN -    Tôi có biết đâu mà ngăn. Mà... tôi cũng nói với nó nhiều, nó
                 có chịu nghe đâu.
BÀ NGA -    Thế còn cái chuyện anh Trương bị đánh mình mẩy đầy
                  thương tích ấy, liệu thằng Tài có dúng vào không?
Ô.BẢN -    Tôi, tôi làm sao mà biết được. Biết đâu, cũng có thể...
BÀ NGA -    Thế thì khổ tôi rồi! Khổ tôi rồi! Ông làm khổ tôi rồi?...
Ô.BẢN -    Ơ, cô này hay nhỉ? Tôi đã làm gì mà cô lại...
BÀ NGA -    Đúng! Chỉ bởi vì ông đã không làm gì. Ông đã không sớm
                 biết đường để can ngăn thằng Tài, mới nên nông nỗi này. Mà
                  ông còn lạ gì tính cách nó cơ chứ?
Ô.BẢN -    Cô thì còn chiều nó quá tôi?
BÀ NGA -    Thì tôi là mẹ nó! Tôi chỉ là một người đàn bà yếu đuối. Mới
                     lại... Những việc xẩy ra ở cơ quan của bố con ông,  tôi làm
                      sao mà biết? Chỉ tại vì ông nhu nhược quá! Đúng, tại ông
                     nhu nhược quá !
Ô.BẢN -    Vâng, tại tôi nhu nhược. Tại tôi tất!
                           ( Minh Phương và Tài xuất hiện ở cửa. Vừa lúc,
                                     Tuấn cũng từ nhà trong bước ra )
MINH PHƯƠNG -    (với Tuấn) Ông giám đốc có nói với tôi: Yêu cầu
                     anh trao lại hồ sơ mà thằng Trương đã dấu đi, rồi đưa cho
                     anh? Việc thằng Trương dám lấy cắp hồ sơ của cơ quan, tổ
                    chức họ sẽ có biện pháp!
TUẤN -    Nếu tôi không trao lại hồ sơ đó cho các vị?
MINH PHƯƠNG -    Thì bắt buộc phải coi anh như một kẻ đồng loã.
TUẤN -    Bà đừng đe doạ tôi?
MINH PHƯƠNG -    Anh không làm được gì đâu. Nên thông minh hơn
                      một chút!... Tôi có thể hứa với anh...
TUẤN -    (ngắt lời) Thôi đủ rồi. Các người có thể đi được rồi!
MINH PHƯƠNG -    À,à... thế thì ta lật con bài ngửa. Dù anh có biết tất
                  cả các chi tiết về Rô-ten-bớc, thì anh đã làm được gì? Anh
                   kêu lên đâu? Với ai? Ai sẽ nhận lời kêu của anh?
TUẤN -    Tôi biết là bà đã ngăn chặn tất cả.
MINH PHƯƠNG -    Còn việc anh cho là chúng tôi đã thuê bọn côn đồ
                 đánh thằng Trương? Ta cứ giả sử với nhau là chuyện như thế,
                  tôi chỉ giả sử thôi... thì bằng chứng đâu? Đánh lúc nào? Bọn
                    côn đồ ấy cụ thể là những đứa nào?
TUẤN -    Phải! Anh Trương có nói với tôi bọn chúng đều bịt mặt.
MINH PHƯƠNG -    Đấy là tôi chỉ giả dụ như thế, chứ hơi đâu tôi phải
                  bận lòng với những thương tích vớ vẩn trên người thằng trợ
                 lý ấy?
TUẤN -    Nghĩa là bà có thể lạnh lùng, thơ ơ với những số phận khốn
                   khổ?
MINH PHƯƠNG -    Tôi đến đây không để cãi vã với anh!
TUẤN -    Bà cũng đừng hy vọng tôi sẽ trao lại cho bà những hồ sơ của
                   vụ Rô-ten-bớc ấy!
TÀI -    Anh phải trả!
TUẤN -    Nếu các vị không có gì phải lo lắng, thì các vị cần lấy lại tập
                hồ sơ ấy để làm gì?
MINH PHƯƠNG -    (giận dữ) Anh còn đủ thời gian để suy nghĩ, tôi
                   khuyên anh nên khôn ngoan hơn!
                                                ( Nói rồi mụ tức tối bỏ ra )
TÀI -    Đúng thế, anh nên khôn ngoan hơn!...
                                                ( Tài theo sau, cũng ra nốt )
TUẤN -    Ôi, bọn người đê tiện! Thật đê tiện!
BÀ NGA -    Con ơi, mẹ sợ quá! Con làm thế làm gì rồi lại mang vạ vào
                   thân? Mình chỉ cốt sống cho yên.
Ô.BẢN -    (với Tuấn) Bố can anh. Một lần nữa bố can anh!
 TUẤN -    Tất cả, tất cả hoảng hốt hết cả rồi hay sao? Tôi sẽ đưa chúng
                   ra trước vành móng ngựa!
                                     ( Tuyết chạy bổ vào nhà )
BÀ NGA -    (ôm lấy Tuyết) Chắc cháu cũng biết chuyện rồi. Cháu hãy
                    khuyên can nó cháu nhé!... (với ông Bản) Ông cũng vào nhà
                     trong mà nghỉ đi, để các con nó nói chuyện với nhau. Ông
                    còn đứng ở đây làm gì?
Ô.BẢN -    Thì tôi vào.
                                  ( Hai vợ chồng ông Bản, bà Nga cùng vào nhà trong )
TUYẾT - (với Tuấn) Ở nhà em... khi đang ngồi  trên gác, em nghe rõ
                    tiếng anh Tài nói với mẹ em là: Anh muốn làm to chuyện?
                    Anh đã hứa với em rồi cơ mà, là anh sẽ bỏ qua...
TUẤN -    Nhưng sự thật kinh khủng quá, đến mức không thể làm
                  ngơ được.
TUYẾT -    Anh cứ nghĩ nó to thì nó to chứ!...
TUẤN -    Em chẳng biết gì cả?
TUYẾT -    Thì anh kể cho em nghe đi, xem nó kinh khủng đến mức độ
                   nào? (im lặng) Đấy, anh lại không chịu nói! Em biết ngay mà,
                   anh thì tốt... nhưng phải cái hay cố chấp?
TUẤN -    Em lại nghĩ về anh thế đấy?
TUYẾT -    Hãy nghe em mà thôi đi anh, anh làm thế thì quá!
TUẤN -    (ngẫm nghĩ) Ừ, mà em cũng không nên biết !? Tâm hồn em
                  thanh khiết quá, tấn trò đời thì quá bẩn ! Quá tàn nhẫn !...
                                  (Tuấn vẩn vơ ra xa nghĩ, quên khuấy Tuyết )
TUYẾT -    Kìa, anh Tuấn! Sao anh lại bỏ em ra đứng một mình như
                thế?
TUẤN -    (với Tuyết) Em hãy cứ hồn nhiên như vậy! Tâm hồn em hãy
                   cứ trong sáng như thế! Và cứ mơ mộng như những trang
                  tiểu thuyết mà em vẫn thường xem !...
TUYẾT - Anh thích em cứ như thế mãi à?
 TUẤN -    Ừ, nếu có thể thì em cứ như thế mãi !
TUYẾT -    Sao lại không? Nếu anh đã thích thì em sẽ như thế mãi, như
                    thế mãi suốt đời.
TUẤN -    Nhưng em sẽ không như thế mãi được đâu, Tuyết ạ! Thực tế
                 phũ phàng lắm.
TUYẾT -    (hồn nhiên) Nhất định rồi anh xem, em sẽ như thế mãi.
TUẤN -    Tâm hồn em sẽ phải vật vã, em sẽ hiểu như thế nào
                     là đau đớn?
TUYẾT -    Thì cũng có lúc em đã đau đớn rồi! Em đã phát hoảng lên,
                   em nghĩ: nhỡ ra anh và em...
TUẤN -    Sự đời còn khủng khiếp hơn nhiều! Anh sợ lúc đó em sẽ
                  không chịu đựng nổi?...
TUYẾT -    Không, nếu có anh thì em sẽ chịu được tất mà! Chẳng có cái
                    gì khủng khiếp hơn nếu phải xa anh?
TUẤN -   Em chưa lường hết được đâu Tuyết ạ,  cái ngày bất hạnh đó
                    sắp đến rồi?
TUYẾT -    Anh nói gì mà bi quan thế? Em chỉ cần có anh thôi! Chỉ cần
                          có anh thôi! Chỉ cần có anh thôi!... ( họ ôm lấy nhau ).


       
                                                 

.


                                                     MÀN NĂM


                                  I-   CẢNH NHỎ XEN KẼ

                               Buổi tối, tại phòng khách nhà ông Lãm.
                         Minh Phương đang ngồi trên một chiếc salon chờ đợi.
                         Tài đi vào, ngó nghiêng khắp nhà.

MINH PHƯƠNG -    Cậu không phải lo, đi vắng hết rồi!
TÀI -    Những công việc đại loại như thế này cần phải cẩn thận.
MINH PHƯƠNG -    Chắc cậu vẫn tìm bọn cũ?
TÀI -    Hoàn toàn mới, mà thằng trùm lần này còn cứng tay hơn! Nó có
                  biệt danh gọi là "Hốt" - Thằng Hốt!
MINH PHƯƠNG -    Giờ hắn ở đâu?
TÀI -    Đang chờ ngoài hàng nước. (chần chừ) Mợ Minh Phương này?...
MINH PHƯƠNG -    Cứ trông dáng bộ của cậu, tôi cũng biết cậu đang
                    lo! Mọi khi sao cậu bạo dạn, táo tợn thế?
TÀI -    Tôi nghĩ, hay là mình cũng chưa nên vội?
MINH PHƯƠNG -    Hiện nay nó chưa làm bung ra ngoài, cần phải bịt
                          miệng nó lại ngay!
TÀI -    Nhưng nếu anh ta cũng bị như thằng Trương, thì ông bà già nhà
                       tôi sẽ không để yên đâu?
MINH PHƯƠNG -    Lần này thì phải phi tang nhân chứng.
TÀI -    Nghĩa là...
MINH PHƯƠNG -    Nghĩa là nó phải câm vĩnh viễn!
TÀI -    Không được, không thể làm như thế được.
MINH PHƯƠNG -    Hay là lương tâm cậu bị cắn rứt?
TÀI -    Thì cũng cố tìm ra một cách chỉ làm cho ông ta sợ là được.
MINH PHƯƠNG -    Tôi đã nghĩ hết cách! Với cái gan của thằng Tuấn,
                        không thể biến nó một người sống mà như câm? Chắc cậu
                       cũng không muốn phải vào nhà đá?
TÀI -    Tham nhũng một lô hàng, bất quá thì cũng chỉ tù ít năm?
                      Mà ông Lãm sẽ là cái lá bùa hộ mệnh cho cả tôi và mợ cơ
                        mà?
MINH PHƯƠNG -    Nếu chỉ mắc một tội tham ô, tham nhũng thì tôi
                      cũng chưa sợ.
TÀI -    Thế, mợ còn sợ cái gì?
MINH PHƯƠNG -    Chính là chuyện thằng Trương ngày trước! Chúng
                        nó mà kết cấu lại với nhau làm ầm ĩ lên, thì họ sẽ đem cả
                       tôi và cậu ra mà tùng xẻo.
TÀI -    Nhưng ngay cả chuyện thằng Trương, giờ cũng không phải chỉ
                    mình ông Tuấn biết?
MINH PHƯƠNG -    Tôi đã nghĩ ra được một cách có thể đánh
                     lừa được tất cả mọi người.
TÀI -    Mợ nói tôi nghe thử?
MINH PHƯƠNG -    Hàng ngày, hàng ngày trên các đường phố Hà
                         Nội... đã có biết bao nhiêu vụ tai nạn giao thông thường
                      xẩy ra. Có người thì bị thương, nhưng cũng nhiều người
                       chết?
TÀI -    Tôi hiểu rồi! Tôi hiểu rồi!... Có thế mà nghĩ nát cả óc.
MINH PHƯƠNG -    (thở dài) Cũng không còn cách lựa chọn nào khác.
TÀI -    Để tôi ra gọi thằng Hốt vào đây! (Tài định đi)
MINH PHƯƠNG -    Hãy khoan! Cậu có thể đưa nó đến một chỗ
                      kín đáo rồi liệu mà làm việc với nó?... tốn phí bao nhiêu tôi
                     sẽ cấp cho cậu đầy đủ.
TÀI -    (phá lên cười)...
MINH PHƯƠNG -    (bịt miệng Tài) Rừng có nách, vách có tai. Tại sao
                  cậu lại cười váng lên như thế?
TÀI -    Tôi cười, vì tôi thấy mợ... hơi dại quá!...Mợ đẩy mình tôi vào
                 cuộc, chỉ mình tôi nó biết mặt!...Để ngộ nhỡ... có xẩy ra
                 chuyện gì, thì mợ rũ tuột!
MINH PHƯƠNG -    Tôi không ngờ cậu lại nghĩ về tôi tồi tàn như
                 thế?...Thôi được, thì... cậu ra gọi nó vào đây!
TÀI -    Thế là tốt nhất!
                                       ( Tài ra ngoài )
MINH PHƯƠNG -    (một mình) Cũng đành liều.
                       ( ít phút, Tài cùng Hốt đi vào. Đó là một gã đàn ông to chắc,
                           trạc tuổi trung niên, tướng mạo lầm lì )
TÀI -    (với Minh Phương) Đây là anh Hốt, người mà tôi đã nói!
HỐT -    (với Minh Phương) Tôi cũng đã được Quí ông đây cho biết về
                       Quí danh của Quí bà!...
TÀI -    Kế hoạch cũng như giá cả, tôi đã trao đổi đầy đủ với anh Hốt
                      rồi. Bà xem có cần phải dặn dò gì thêm nữa không?
HỐT -    Các vị cứ yên tâm, Tôi cùng  các đệ tử của tôi sẽ làm
                        thoả đáng ý muốn của cả Quí Bà và Quí Ông !
TÀI -    Các anh cứ giải quyết cho thật gọn nhẹ, cho thật êm thấm!... Về
                      kinh phí chúng tôi sẽ thoả đáng, các anh không phải lo.
MINH PHƯƠNG -    Phần thủ tục coi như đã kết thúc?...
HỐT -    Thưa Quí Bà ! Đó mới chỉ là khúc dạo đầu. Khúc sau còn khó
                      khăn, nguy hiểm hơn nhiều.
MINH PHƯƠNG -    Ý ông muốn?...
HỐT -    Phi vụ này cực kỳ nguy hiểm. Không chỉ đòi hỏi ở chúng tôi sự
                cảm tử, mà cả sự chi phí để thực hiện phi vụ cũng tốn kém
                   lắm ạ !....
MINH PHƯƠNG -    Anh lại muốn tăng giá à?
HỐT -    Được phục vụ một người đàn bà quí phái, sang trọng như Quí
                  Bà... dĩ nhiên là chúng tôi phải hết sức cẩn thận, sự tăng giá
                    cũng là rất nên ! Cũng chỉ thêm 30% nữa thôi ạ.
MINH PHƯƠNG -    Sao tăng thêm mà nhiều thế?
HỐT -    Quí bà đồng ý chứ ạ?
MINH PHƯƠNG -    Thôi được, tôi đồng ý.
HỐT -    Quí bà có cần hỏi điều gì nữa không ạ?
MINH PHƯƠNG -    Tôi cũng muốn biết thêm vài chi tiết.
HỐT -    Rất lấy làm vinh hạnh nếu được làm vui lòng Quí bà.
MINH PHƯƠNG -    Ông đến đây bằng phương tiện gì?
HỐT -    Một thứ xe gắn máy mà nhân loại quen gọi là hon-đa! Thưa
                   Quí bà, một loại hon-đa chính hãng chứ không phải là đồ
                   rởm. Quí bà cứ yên lòng!
MINH PHƯƠNG -    Nó còn tốt chứ?
HỐT -    Nó mới được đập hộp khoảng vài ba chục năm nay. Lúc
                 nó được sản xuất, thì nó thuộc vào đời mới nhất trong
                  thời điểm đó... Với cái nhãn hiệu Xíp-pót-te-đờ-me-măng-xi,
                  xin Quí bà hoàn toàn yên tâm. Với cái giống Xíp-pót-te -đờ-
                   me-măng-xi này, nó có thể đạt tới vận tốc tối đa của chính
                    nó đấy ạ! Dùng vào phi vụ này đảm bảo chắc ăn.
MINH PHƯƠNG -    Ông sử dụng bao nhiêu người?
HỐT -    Để làm yên lòng một người đàn bà lộng lẫy như Qúi bà, tôi sẽ
               phải dùng tới hai trợ thủ cứng nhất của tôi! Xin Quí bà tăng
               thêm cho 20% nữa ạ?
MINH PHƯƠNG -    Đã tăng rồi, sao lại.... mà tăng thế hơi nhanh đấy?
HỐT -    Thưa Quí bà, tiền trượt giá còn tăng nhanh hơn đấy ạ! Quí bà
                chấp nhận chứ ạ? Đa tạ Quí bà! Quí bà còn muốn...
MINH PHƯƠNG -    Tôi muốn biết về các trợ thủ của ông?
HỐT -    Quí bà có thể hoàn toàn yên tâm, họ toàn là những thằng câm.
MINH PHƯƠNG -    Ông đã cắt lưỡi của họ?
HỐT -    Ồ không. Lưỡi, mồm, tai, mắt đến lục phủ ngũ tạng của
                  chúng đều còn nguyên cả. Ý tôi muốn nói: Đó là những người
                   hùng, rất hùng... thưa Quí Bà! Quí bà cho tăng thêm 10%
                 nữa ạ?
MINH PHƯƠNG -    Sao ông đòi tăng nhiều thế?
HỐT -    Luật của chúng tôi: Mỗi một câu hỏi có quan hệ tới sự nguy
                hiểm của bản thân, đều phải được tăng giá !
TÀI -    (đứng ở ngoài nói vào) Cái luật hơi quái đấy!
HỐT -    Quí bà chấp nhận chứ ạ?
MINH PHƯƠNG -    Nếu đã là luật thì tôi cũng đành.
HỐT -    Đa tạ Quí bà! Giờ xin Quí bà thực hiện cho một chút thủ tục
                    nho nhỏ ban đầu?
MINH PHƯƠNG -    Ông cứ nói!
HỐT -    Để thực hiện phi vụ một cách mỹ mãn nhất, bao giờ chúng tôi
                cũng nhận trước 50% số tiền như đã qui ước với Quí ông đây!
                (chỉ Tài) cùng với  số tiền mà Quí bà đã chấp nhận tăng thêm.
MINH PHƯƠNG -    Nhưng chưa làm mà các ông đã....
HỐT -    Thưa Quí bà, đó cũng là luật ạ!
TÀI -    (đứng ngoài) Lại luật? Toàn luật để húp của người ta.
HỐT -    Quí bà chấp nhận chứ ạ?
MINH PHƯƠNG -    Thôi được. Ông Tài đây  (chỉ vào Tài) sẽ thay tôi
                  thoả đáng và giao tiền cho ông! Chỉ miễn là...
HỐT -    Xin Quí bà cứ yên tâm! Tôi xin thay mặt các chiến hữu của tôi,
                  gửi tới Quí bà sự tràn trề cảm tạ... và chúc Quí bà an khang
                   thịnh vượng!...
                                                   ( Hốt định ra)
MINH PHƯƠNG -    (gọi giật) Còn một điều kiện nữa?
HỐT -    Tôi rất vui lòng!
MINH PHƯƠNG -    Mà thôi, kẻo ông lại...
HỐT -   Xin có điều gì thì Quí bà cứ nói! 
MINH PHƯƠNG -    Những cuộc gặp gỡ sau, ông Tài đây sẽ thay tôi
                gặp ông ở một địa điểm khác kín đaó hơn!
HỐT -    Nghĩa là tôi phải quên ngôi nhà này đi? Thưa Quí bà, tôi hiểu!
MINH PHƯƠNG -    Điều kiện này không gây thêm sự nguy hiểm, chắc
                   không cần phải tăng  thêm giá phần trăm... nữa đâu, ông Hốt
                   nhỉ?
HỐT -    Quí bà nói rất phải !....
                                                        
 
                                     
                                            CẢNH II.

                                   Vào một buổi tối cũng tại nhà ông Lãm.
                                Tài và Minh Phương từ ngoài cửa đi vào.
 
TÀI -    Cái ổ khoá nhà mợ tốt thật, mở cứ nhẹ như không!
MINH PHƯƠNG -    Khoá từ thời Tây đấy! Nhà này tôi cứ làm cho mỗi
                  người một chìa, có ra vào sớm tối thì người trong nhà không
                  bị quấy quả.
TÀI -    Này mợ, thế có ai trong nhà không?
MINH PHƯƠNG -    Tối nay: ông ấy thì lên Bộ dự chiêu đãi, còn con
                  Tuyết đi tham gia một diễn đàn tình yêu gì đó... ở ngoài thư
                  viện Hà Nội.
TÀI -    Tình yêu với chả diễn đàn, cũng chẳng bằng tôi và mợ yêu thật.
                                         ( Tài lại ôm lấy Minh Phương )
MINH PHƯƠNG -    Thì cũng từ từ một tý đã nào! Cậu cứ làm tôi như
                củ khoai không bằng.
TÀI -    Tối nay dứt khoát là mợ phải thưởng cho tôi rồi!
MINH PHƯƠNG -    Cậu không sợ à?
TÀI -    Mợ bảo tôi sợ gì?
MINH PHƯƠNG  -    Sợ là sợ cái lương tâm nó cắn rứt chứ còn sợ gì?...
                  Thằng Tuấn , anh cậu thì đang bị chúng nó săn đón để hành
                  quyết ở ngoài kia, còn tôi với cậu ở trong này lại...
TÀI -     Tôi và mợ mà không tranh thủ vui sướng với nhau thì tiếc quá!
MINH PHƯƠNG -    Hay là thôi?
TÀI -    Thôi là thôi thế nào?...
                                         ( ôm lấy Minh Phương)
                    Mợ cứ nần nẫn ra thế này, thôi thì phí của giời!
MINH PHƯƠNG -    Thì cũng gượm đã. Tôi vẫn chưa yên tâm, cậu đã
                   trao đổi chặt chẽ về kế hoạch hành sự... với thằng Hốt chưa?
                   Chẳng may có gì sơ ý xẩy ra thì chết?
TÀI -    Mọi việc tôi đã tính toán rất cẩn thận, mợ không phải lo.
MINH PHƯƠNG -    Dù sao thì... (thở dài)
TÀI -    Bây giờ thì mợ thưởng cho tôi nhé? Tôi sẽ lại bế mợ ra vườn...
MINH PHƯƠNG -    Làm gì có ai ở nhà mà phải ra vườn?
TÀI -    Nhưng nhỡ...
MINH PHƯƠNG -    Ừ, chỉ sợ ngộ nhỡ ông ấy hay con Tuyết đột xuất
                    về?...
TÀI -    Nhưng lo thế có mà lo suốt đời! Một nhoắng là xong ngay mà...
                   chả ai biết đâu mà sợ.
                                      ( Tài định sàm sỡ)
MINH PHƯƠNG -    Từ từ nghe tôi dặn đã, nếu có tình huống gì thì cậu
                    cứ nhảy qua cái cửa sổ này mà ra vườn nhé, ở trong này tôi
                   sẽ liệu cách nói...
TÀI -    (xun xoe) Chà , buổi ăn mừng chiến thắng của tôi và mợ tối nay
                   thật tuyệt!
MINH PHƯƠNG - Thì, tôi trở thành mâm cỗ để cậu xơi mừng chiến
                  thắng thì có?
TÀI -    Thì còn gì bằng!...
                   ( Tài lại tắt vợi đèn... cuộc tình xẩy ra trong bóng tối mờ,
                               thấp thoáng chỉ còn nghe thấy tiếng nói phát ra )
TÀI -    Từ từ thế này thôi nhé, mợ thấy sướng chưa?
MINH PHƯƠNG -    Ừ, ừ... sướng... sướng....
TÀI -    Với ông ấy... mợ có sướng thế này không?
MINH PHƯƠNG -    Chuyện,  ông ấy già rồi. Cậu còn trẻ mà... khoẻ
                 phát khiếp!...
TÀI -    Thế, ông ấy kiểu cách có phong phú không?
MINH PHƯƠNG -    Ừ, ừ... Ông ấy đi tây nhiều nên cũng phong phú...
               ( Ông Lãm bỗng xuất hiện ở phía cầu thang trên gác. Ông giơ tay
                  bật cung tắc điện ở cạnh cửa , đèn sáng lên. Nhìn cảnh tượng
                  ông rú lên rồi trượt ngã từ bậc cầu thang xuống nhà nằm lịm đi.
                  Bà Minh Phương vội kéo chiếc khăn lớn quấn che ngang người,
                  một tay giữ khăn để khỏi tuột... vội chạy đến phía chồng )
MINH PHƯƠNG -    Khổ, ai bảo ông không bước cho cẩn thận?
TÀI -    (đứng ngoài, nhìn ông Lãm tỉnh lại ) Mở mắt rồi! Ông ấy mở mắt
                    ra được rồi!...
                  ( ông Lãm lại nhắm nghiền mắt lại. Tài nhún vai, khinh khỉnh...
                  Lúc đó Tuyết cũng từ cửa vào, cô giật mình vội nép vào chỗ kín
                    nghe!...)
Ô.LÃM -    (chỉ vợ) Bà... bà tưởng tôi đi vắng nên bà lợi dụng!... Cũng
                   may mà tôi lại bị đau bụng, nên mới ở lại nhà. Bà, bà không
                   mặc ngay quần áo vào đi à? (với Tài) Cả anh nữa, đừng có
                   lồng ngồng ra như thế?
                           ( hai người vội vơ quần áo chạy vào trong ít phút, rồi ra...
                      Ông Lãm khó nhọc đứng dậy )
Ô.LÃM -    Bà làm tôi xấu hổ! Trời, thế này còn ra cái thể thống gì cơ
                      chứ? (với Tài) Tôi, tôi không ngờ anh? Đồ đổ đốn !...
TÀI -    Xin ông dùng từ cho lịch sự hơn một chút !
Ô.LÃM -    Trời, nó lại bảo tôi phải dùng từ cho lịch sự nữa đấy? ( quát
                      lên) Tao, tao sẽ cách chức mày! (với vợ ) Còn bà nữa,
                     hãy đi đi! Đi đi!...
MINH PHƯƠNG -    Ông bảo tôi phải đi đâu?
Ô.LÃM -    Bà đi đâu thì đi, tôi không thể nào còn chịu được nữa rồi.
                           ( ông Lãm giơ tay lên trời tỏ sự bất lực )
                  Đổ đốn hết cả rồi! Loạn hết cả rồi!
TÀI -    (tiến lại gần ) Báo cáo đồng chí giám đốc, tôi có thể về được chứ                           
                    ạ?
Ô.LÃM -    Cút! Cút ngay!
TÀI -    (thản nhiên) Cút thì cút.
                         (Tài định ra thì ông Lãm gọi giật lại)
Ô.LÃM -    Mà thôi, đứng lại! Anh phải ở lại đây!
TÀI -    Ở lại thì ở! Nhưng để làm gì ạ?                                           
 Ô.LÃM -    Bao nhiêu năm nay tôi đã cưu mang anh, tôi che đỡ cho anh,                                 bây giờ anh đối xử với tôi như thế này đây?
                Ngay cái vụ Rô-ten-Bớc: Nếu không có tôi, thì anh đã phải ra toà rồi
                 - Anh hiểu không?
TÀI -    Ông nói không đúng. Người ra toà trước tiên phải là ông!
MINH PHƯƠNG -    Vì người ký cuối cùng quyết định trên tất cả các văn bản,
              là ông Giám   đốc... chứ đâu phải là trưởng phòng Tài?
Ô.LÃM -    À, các người, ra các người về hùa với nhau định hại ta?
TÀI -    Ngược lại, chúng tôi đã mang về cho ông những món lợi kếch sù.
Ô.LÃM -    Các người đã lừa dối ta! (với Tài) Công ty Nhật không chịu nhận hàng,
               gây thiệt hại hơn triệu đô la vì anh?
MINH PHƯƠNG -    Có cả tôi nữa chứ?
Ô.LÃM -    Phải , cả bà.  Vì các người đã bàn bạc với nhau cố tình giao hàng chậm...
               cốt để cho Nhật nó từ chối...
MINH PHƯƠNG -    Vậy mà ông vẫn đặt bút để ký vào các văn bản : Hàng chất
                lượng không đảm bảo với bao nhiêu lý do - Nào là đổ tại máy móc tồi,
                tại điều kiện khách quan này, khách quan nọ?...
TÀI -    Thế cho nên ông mới có cả một khối lượng hàng tơ lụa thực sự là đẹp,
               nhưng lại ghi là hàng bị phế... mà  bán lại cho doanh nghiệp của cái lão
               Mai Lâm ấy với giá hoá đơn rẻ mọn, để hưởng  khoản tiền chênh lệch
                "ma"... bên ngoài?
Ô.LÃM -    Các người đẩy ta vào thế cùng, buộc ta phải chèo chống?
MINH PHƯƠNG -    Ông nói dối! Chính ông biết rất rõ: Nếu có được lô hàng ấy...
                 thì sẽ kiếm được món lợi lớn!
Ô.LÃM -    Bà, bà quá lắm!
MINH PHƯƠNG -    Khi tôi gợi ý cho ông: tìm cách để lấy lô hàng?...
TÀI -    Ông tảng lờ như không biết!... Để cho bà nhà cùng với tôi lo liệu thay ông?
MINH PHƯƠNG -    Ông là một ông giám đốc không tốt lành gì đâu? Một ông chồng
             tồi tệ!... Ông luôn tỏ ra cao đạo. Tất cả tiền của, tài sản có được ở ngôi nhà
              này là nhờ tay tôi, ông đã thông qua tôi. Tôi cũng chẳng khác nào một công
              cụ để ông sử dụng, một cái bia chắn đỡ cho ông!... (dằn giọng) Người bước
              ra khỏi ngôi nhà này là ông, chứ không phải là tôi?
                  ( Im lặng giây lát. Minh Phương lại gần ông Lãm,thay giọng mơn trớn)
          Ông Lãm ạ! Nói vậy thôi, dù sao tôi với ông cũng là vợ chồng mấy
                  chục năm nay, tôi vẫn thương ông!
                ( Như một cái cây chết đứng, ông Lãm ngả vào tay mụ Minh Phương...
                  mặc cho mụ ve vuốt )
Ô.LÃM -    Bà!... Bà nói bà thương tôi, bà có thương thật không?
MINH PHƯƠNG -    Chả thương ông thì thương ai?
TÀI -    (đứng ngoài) Như thế có phải là dễ chịu hơn không nào?
             ( Từ bên khe cửa, Tuyết từ nẫy đến giờ nghe rõ câu chuyện của bố mẹ...
          cô bàng hoàng choáng váng, như một cái cây ngã dập xuống sàn nhà rồi ngất đi)
MINH PHƯƠNG -    ( kêu lên) Con Tuyết!
               ( ông Lãm vội lại đỡ con. Tất cả xúm quanh đỡ Tuyết lên ghế. Tuyết tỉnh dần)
MINH PHƯƠNG -    Kiểu này đi chơi tối về lại bị cảm sương đây?
                                  ( có tiếng gõ cửa)
MINH PHƯƠNG -    Ai đấy? Ai mà đêm hôm khuya khoắt thế này vẫn còn gõ cửa?
TÀI -    Để tôi ra mở.
                     ( Tài mở cửa - Hốt , tay đã chói giật cánh khuỷu bị đẩy vào,
                                           theo sau là hai viên cảnh sát )
HỐT -    ( chỉ Minh Phương và Tài ) May quá họ ở cả đây! (với cảnh sát ) Vâng, thưa hai ông: Cả hai người này đấy ạ!
TÀI -    (xô lại) Này anh Hốt! Đừng có mà...
CẢNH SÁT -    Nghĩa là các vị đã biết nhau từ trước?
TÀI -    (biết lỡ lời) Cũng chỉ sơ sơ. Tôi chỉ gặp anh ta ngoài đường.
CẢNH SÁT -    (với Minh Phương) Bà là Bùi thị Minh Phương! (với Tài) Còn anh?
TÀI -    Tôi là Nguyễn Khắc Tài.
CẢNH SÁT -    Theo lời khai của tên Hốt này, thì bà và anh đã thuê hắn để mưu sát hại...
HỐT -    Vâng, thưa ông thiếu uý cảnh sát: Đúng là Quí bà và Quí ông đây đã thuê tôi...
TÀI -    Anh nói láo.
MINH PHƯƠNG -  Các ông đừng có tin lời một thằng lưu manh.
HỐT -    Thưa Quí Bà: Nhờ có những người như Quí bà, mà những thằng lưu manh
                như tôi có cái để mà sống!
TUYẾT -    (đến gần Hốt) Anh nói, mẹ tôi đã thuê anh để sát hại ai?
HỐT -    Thưa Quí cô! Đó là một thanh niên có tên gọi là Tuấn!
TUYẾT -    Trời!...
                    ( Tuyết ngất đi. Ông Lãm vội lại đỡ con )
Ô. LÃM -    Con gái tôi! Khéo nó chết mất. (với Tài) Anh Tài, làm ơn gọi hộ tôi xe cấp cứu!
TÀI -    (nhanh nhẩu) Tôi sẽ đi ngay.
                              ( Tài định đi...)
VIÊN  THIẾU UÝ  -    (ngăn lại) Anh ở lại! (nói với người cảnh sát cùng đi) Này hạ sỹ,
                   anh hãy đi gọi xe cấp cứu giúp gia đình.
HẠ SỸ  -  Rõ!  (ra)
VIÊN THIẾU UÝ -    (với Minh Phương và Tài ) Còn bây giờ thì mời bà, mời anh...
                  đến trụ sở của cơ quan cảnh sát làm đối chứng?
MINH PHƯƠNG -    Tôi....
VIÊN THIẾU UÝ -    (ngắt lời) Dù sao thì các vị cũng không thể không đến!
              ( Tất cả Hốt- Tài- Minh Phương - và người cảnh sát ra khỏi phòng )
MINH PHƯƠNG -    (còn ngoái lại nói với ông Lãm) Bây giờ thì ông đã thoả mãn rồi chứ?
                                                              (ra khuất)
                                (Tuyết tỉnh dần trên tay ông Lãm)
Ô.LÃM -    Ôi, con gái của ba! Con gái của ba đã tỉnh rồi!
TUYẾT -    Tôi ở đâu thế này? Tôi sẽ đi đâu? Tôi sẽ về đâu? Các người, các người
                 thật là tệ! Ai đã giết anh ấy? chả lẽ mẹ tôi ư?
Ô.LÃM - Đúng là mẹ con đấy, con ạ! Chỉ vì sợ công việc bị bại lộ, mẹ con đã thuê người...
TUYẾT -    Không, không, không phải thế! Chính ba, chính ba đã giết anh ấy!...
                 Ba đã giết cả con!... Trời ơi...

                                     ( Ở ngoài đường xe cấp cứu rú còi )
                                               
                                    MÀN SÁU
   
                     ( Phòng ngoài nhà ông Bản, vào buổi sáng ngày hôm sau.
              Ông Bản mặc bộ quần áo thụng thường mặc ở nhà, ông luýnh
              quýnh với bộ quần áo sơ-mi đang treo trên mắc - Bà Nga từ
                                phòng trong bước ra )
BÀ NGA -    Ông vẫn chưa thay xong quần áo à? Ông chả lo lắng gì cả.
                 Sáng sớm hôm nay anh Lãm đã phải chạy vội đến đây, báo
                 cho ông và tôi  biết cái tin ghê rợn ấy!... Khổ thân tôi, ông
                 phải nhanh nhanh mà lên đồn cảnh sát xem hư thực nó ra
                   sao? Thằng Tuấn mà chết thật, thì ông sống một mình!
Ô.BẢN -    Thì tôi... tôi thay quần áo xong ngay bây giờ.
                         ( Ông Bản cầm bộ quần áo định đi vào nhà trong.
                                   Nghĩ thế nào đến cửa... lại dừng lại )
Ô.BẢN -    Thảm nào suốt đêm qua  cả thằng Tài lẫn thằng Tuấn ,
                     không thấy đứa nào về nhà.
BÀ NGA -    Thằng Tài thì đã bị cảnh sát giải đi cùng với chị Minh
                      Phương... rồi còn gì?  Nhưng thằng  Tuấn thì có biết nó đi
                     đâu? Sống chết ra sao?
Ô.BẢN -    Thì tôi cũng đã hỏi kỹ, nhưng anh Lãm cũng chả biết gì hơn.
BÀ NGA -    Thế cho nên tôi với ông  mới phải khẩn trương lên đồn, mà
                    hỏi tin tức về thằng Tuấn?... Khổ, có bộ quần áo mà ông
                     thay mãi không xong.
Ô.BẢN -    Được, bà chờ tôi! Tôi sẽ thay xong ngay bây giờ.
                   ( Ông Bản định bước vào nhà trong, nhưng nghĩ thế nào lại dừng
                                  lại )
Ô.BẢN -    Nhưng... nếu thằng Tuấn mà nó bị nạn thật, ấy là tôi cứ giả
                  dụ như thế! Thì đêm qua người ta đã phải báo ngay cho mình
                 biết chứ?
BÀ NGA -    Nhưng nếu nó không  xẩy ra chuyện gì, thì đêm qua nó đã
                    phải về nhà chứ? Thằng Tuấn có mắc tội gì đâu mà người ta
                     giữ nó ở lại đồn? (hoảng hốt) Nhỡ, nhỡ nó chết thật thì sao?
                    Khổ tôi rồi! Ông ơi, khổ tôi rồi! Tuấn ơi, tội nghiệp con. Mẹ
                   chết mất con ơi! Đừng, đừng bị làm sao con nhé? Mẹ cầu
                      mong, mẹ cầu mong... trời đất hãy phù hộ con tôi!
                                 ( Tuyết hoảng hốt từ cửa chạy vào )
TUYẾT -    (với mình) Thế là anh ấy không về thật rồi! Anh ấy bị thật
                      rồi!...
                                           ( Tuyết khóc nấc lên )
BÀ NGA -    (vội đỡ Tuyết) Cháu cũng không biết tin gì về anh Tuấn hả
                  cháu?
                                      ( bà lại chạy đến phía ông Bản )
                   Làm sao bây giờ? Ông nói đi, phải làm gì bây giờ? Ông,
                chính ông đã giết con!

                                          
                                           CẢNH MINH HOẠ

                (  Trong tâm trạng mê sảng, Tuyết chạy từ góc này qua góc khác:
           Những tiếng nói trong màn kịch gia đình cứ vang lên chói vào tai cô )

                         GÓC MỘT

      -    TIẾNG ÔNG LÃM:  Vì các người đã đưa ta vào thế cùng... buộc
                                 ta phải chèo chống?
      -    TIẾNG MINH PHƯƠNG:    Ông nói dối! Chính ông biết rất rõ
                  có thể thu được một  món lợi kếch sù, nếu lấy được lô hàng
                  ấy để bán đi, cho nên ông...
      -    TIẾNG TÀI:    Ông tảng lờ như không biết, để cho bà nhà cùng
                      với tôi lo liệu thay ông!...

                          GÓC HAI

      - TIẾNG HỐT:    Thưa Quí bà! Nhờ những người như Quí bà, mà
                        những thằng lưu manh như tôi có cái để mà sống!

                         GÓC BA

      -    TIẾNG MINH PHƯƠNG:    Ông là một giám đốc không có tốt
                         lành gì đâu. Một ông chồng tồi!... Ông luôn tỏ ra mình
                          cao đạo. Tất cả tiền của, tài sản có được ở cái ngôi nhà
                           này là nhờ tay tôi! Ông đã thông qua tôi... Người phải
                       bước ra khỏi ngôi nhà này là ông, chứ không phải là tôi !?

                        GÓC BỐN

      -    TIẾNG HỐT:    Thưa Quí cô! Người mà Quí bà đã thuê tôi sát
                            hại... có tên gọi là "Tuấn"!
                                                            ( Tuyết rú lên...)


                               HÌNH ẢNH TUẤN HIỆN LÊN
                 - CUỘC ĐỐI THOẠI GIỮA HAI NGƯỜI:

TUẤN -    Em hãy cứ hồn nhiên như vậy! Tâm hồn em cứ trong sáng và
                   mơ mộng như những trang tiểu thuyết  mà em vẫn thường
                    xem...
TUYẾT -    Anh thích em cứ như thế mãi à?
TUẤN -    Thích!... Nếu có thể em cứ như thế mãi.
TUYẾT -    Nếu anh đã thích thì em sẽ như thế mãi, như thế mãi suốt
                    đời.
TUẤN -    Nhưng em sẽ không được như thế mãi đâu, Tuyết ạ! Thực tế
                      phũ phàng lắm. Tâm hồn em sẽ phải vật vã, em sẽ đau
                       đớn... Anh sợ lúc đó em sẽ không chịu đựng nổi?
TUYẾT -    Em chịu đựng được mà.
TUẤN -    Em không chịu đựng được đâu, Tuyết ạ! Ngày đó sắp đến
                   rồi...

                                         TRỞ LẠI THỰC TẠI
                                   
                                     ( Tuyết  lảo đảo bước ra phía cửa...
                                              vừa đi vừa lảm nhảm nói  )
     
 TUYẾT -    (như kẻ mộng du) Ngày đó đã đến rồi!... Nhưng em chịu
                    được mà, anh Tuấn!  Em chỉ cần có anh thôi! Một mình
                    anh!...  Nhưng sao , sao anh lại  phải chết? Sao anh lại bỏ lại
                     một mình em?...
                               ( Tuyết vẫn lảm nhảm và bước ra khỏi nhà )
BÀ NGA -    (với ông Bản) Ông có thấy không, con bé mất trí rồi!
Ô.BẢN -    Để tôi... bà chờ tôi vào thay quần áo, một tý tôi sẽ ra ngay!
                   ( Ông Bản cầm bộ quần áo đi hẳn vào nhà trong. Sân khấu chỉ
                   còn lại bà Nga )
BÀ NGA -    (ngơ ngẩn) Ờ, ông đi thay quần áo nhanh lên, Thằng Tuấn
                     có khi nó chết thật rồi đấy!...
                            ( Ông Mai Lâm bỗng xuất hiện ở cửa )
MAI LÂM -    (vào hẳn nhà) Không, thằng Tuấn không chết! Nó đã được
                       cứu thoát!...
BÀ NGA -    Ông nói: Thằng Tuấn, con tôi không chết à? Có thật như
                     thế không? Nhưng ai đã cứu thoát nó? Có phải là ông đã
                     cứu thoát cho con tôi không?
MAI LÂM -    Phải, tôi đã cứu thoát cho con!
BÀ NGA -    Ông nói cứ như nó là con ông ấy !?
MAI LÂM  -    Thì...
BÀ NGA -    (bỗng nhiên giật mình ) Nhưng ông... Trông ông như là ông
                     Mai Lâm phải không?
MAI LÂM -   Phải! - Tay tư sản của thành phố Sàigòn trước kia... từ
                         ngày chưa giải phóng, người chồng cũ của bà đây!
BÀ NGA -    Tôi nhớ rồi, mặc dù trông ông đã khác xưa nhiều  lắm.
MAI LÂM -    Thì đã mấy chục năm nay còn gì? Hồi ấy tôi và bà còn
                       trẻ, bây giờ đều đã già nua hết cả rồi !
BÀ NGA -    Tôi đã quên đi cái ngày ấy! Tôi đã quên đi cái hình ảnh tàn
                      nhẫn ấy của ông!...Ông còn trở lại đây làm gì, khi mà ông
                      đã bỏ mặc mẹ con tôi ở lại... vội chạy di tản một mình sang
                        Mỹ để thoát thân?
MAI LÂM -   Nhưng cũng tại vì hồi đó bà và con lại đến tận thành phố
                       Nha Trang thăm người nhà, mà quân cộng sản lại đánh
                       vào Sàigòn nhanh quá tôi không kịp đón. Tôi sợ...
BÀ NGA -    Ông sợ chết chứ gì? Nên bỏ mẹ con tôi muốn sống chết thế
                      nào mặc xác, không cần biết?
MAI LÂM -    Tôi không dám mong bà và con tha thứ. Tôi có lỗi với bà
                     và lỗi với con!...
BÀ NGA -    Chỉ là lỗi thôi hay sao? Còn hơn thế chứ!
MAI LÂM -    Tôi biết có nói thế nào thì bà cũng không bỏ quá cho tôi
                       đâu? Chuyện đã chót rồi, biết làm thế nào được. Thì... Tôi
                        chỉ biết quì xuống đây để tạ lỗi với bà!...
                   ( Nói xong Mai Lâm quì trước bà Nga sụp lậy. Trước đó ông
                    Bản từ nhà trong đã ra đứng ở cửa phòng. Lúc này bước tới...)
Ô.BẢN -    (với Mai Lâm) Kìa, ông không phải quì như thế! Lúc đó ông
                      là một tư sản Sàigòn, quân cách mạng ào tới... đã làm ông
                       sợ hãi quá nên mới vội chạy trốn. (im lặng ít phút) Thế mà
                        những ngày tiếp xúc với ông ở Công ty, tôi đã không biết
                       ông là bố đẻ của thằng Tuấn đấy?
MAI LÂM -    Bởi vì dạo đó tôi và ông đã gặp nhau lần nào đâu?
BÀ NGA -    (với Mai Lâm) Tôi cũng đã kể về ông cho ông nhà tôi đây
                        nghe (chỉ ông Bản) một đôi lần.
MAI LÂM -    Vâng, tôi là quá khứ. (với ông Bản) Rất cám ơn ông hồi
                       đó đã cứu mẹ con bà ấy ra khỏi sự hoạn nạn!
Ô.BẢN -    Khi đó tôi cùng với quân giải phóng tràn vào để giải phóng
                       thành phố Sàigòn. Thế rồi, tôi gặp mẹ con cô ấy đang
                       hoang mang, bơ vơ...
MAI LÂM -    (với bà Nga) Tôi biết lỗi của tôi không thể tha thứ!
                       Nhưng... bao nhiêu năm qua, khi từ Mỹ trở về lại Việt
                     Nam sinh sống... tôi vẫn mong tìm lại con, tìm gặp lại bà.
                     Tôi đã cất công ra Hà Nội nhiều lần...
BÀ NGA -    (với Mai Lâm) Chẳng lẽ gặp thằng Tuấn ông lại có thể nhận
                       ngay ra nó?  Khi ông bỏ chạy sang Mỹ, thằng Tuấn  chỉ
                       vừa mới biết đi.
MAI LÂM -    Ngay lần gặp đầu tiên  tôi đã cảm thấy có cái gì ngờ ngợ
                       trên khuôn mặt nó.
Ô.BẢN -    Giờ tôi mới nghĩ, khuôn mặt thằng Tuấn có nhiều nét giống
                   ông!... mới lại, linh cảm của giác quan thứ sáu mà: Nó cùng
                  dòng máu với ông!
MAI LÂM -   (với bà Nga) Rồi cái tên của nó, dĩ nhiên là tôi phải nhớ
                     chứ! Cả tuổi tác của nó cũng vậy. (sôi nổi) Và... cả cái sẹo
                      dài ở đuôi mắt trái của nó nữa, bà còn nhớ chứ? Bà đã để
                    cho con ngã từ trên phản xuống... vập mặt ngay vào đầu
                      nhọn của chiếc tràng kỷ, làm thằng bé chảy bao nhiêu
                     máu?
BÀ NGA -    Ông còn nhớ kỹ đến thế cơ à?
MAI LÂM -    Cứ thế tôi lần tìm. Tôi bỏ cả ăn uống theo từng bước đi
                      của nó. Có lần tôi đã theo nó đến đây, nhưng chỉ dám đứng
                     từ xa nhìn theo con... rồi tôi đã nhìn thấy bà ra mở cửa?
BÀ NGA -    Và thế là... Ông biết chắc chắn thằng Tuấn chính là đứa
                     con trai đẻ, mà ông đã bỏ để chạy trốn một mình sang Mỹ?
Ô.BẢN -    (can) Thôi, cô trách cứ ông ấy mãi làm gì? Chuyện đã qua
                   rồi!
BÀ NGA -    (với Mai Lâm) Thế, sao lúc đó nhìn thấy tôi ra cửa... ông
                        không vào nhà. Có ai ăn thịt ông đâu?
MAI LÂM -    Tất nhiên, trông thấy bà là tôi  đã muốn đến để gặp mặt
                       ngay, nhưng rồi... tôi lại sợ không dám giáp mặt. Mới lại ,
                       khi ấy tôi cũng đang vội tìm cách để cứu con !... Bởi vì
                       trước đó tôi phát hiện ra: thằng Tuấn đang bị người ta có
                        âm mưu làm hại?
BÀ NGA -    Thế, bây giờ thằng Tuấn ở đâu?
                                     ( Tuấn và Trâm từ cửa bước vào )
BÀ NGA -    (ôm lấy con) Con tôi! Thế mà mẹ sợ quá. Kìa cháu Trâm!
                      Có tới nửa năm nay cô mới lại gặp cháu?
TRÂM -    Dạ, cháu cũng bận nhiều việc quá!
MAI LÂM -    Cô Trâm cũng đã giúp tôi để cứu thoát cho thằng Tuấn
                      đấy!
BÀ NGA -    (với Trâm) Thằng Tuấn nhà cô đã gặp may.
TRÂM -    (quay sang Tuấn) Chỉ có mình em là không may mắn, có phải
                     thế không anh Tuấn?
 TUẤN -    Anh lại nghĩ cả hai chúng ta không ai may cả.
 Ô.BẢN -    (với Mai Lâm) Giờ ông hãy kể cho chúng tôi nghe về việc ông
                    đã cứu thoát cháu Tuấn như thế nào?
MAI LÂM -    Kể ra thì chuyện cũng đơn giản. Tôi có những mối quan
                  hệ để theo dõi sát cậu Tài. Khi gặp cậu Tài đi lại với thằng
                  Hốt, là tôi biết ngay! Tôi biết thằng Hốt này từ ở trong
                   Sàigòn.
TRÂM -    Nó chính là một thằng lưu manh đã bị nhiều tiền án , tiền sự.
MAI LÂM -    Hiện nó cũng đang có án bị truy nã, thế là tôi liền báo
                 Cảnh sát.
BÀ NGA -    (với ông Bản) Còn thằng Tài thì... ông cũng phải nghĩ cách
                  gì chứ?
Ô.BẢN -    (thở dài) Còn biết nghĩ cách gì? Thôi thì, việc đó đã có cơ
                  quan tư pháp họ làm.
BÀ NGA -    Đằng nào thì cũng tội! (với Mai Lâm) Thế còn ông, bây giờ
                  ông định thế nào?
MAI LÂM -    Nếu tôi có thể chuộc lại được những lỗi lầm xưa?
BÀ NGA -    Nhưng thằng Tuấn thì dứt khoát tôi không cho nó đi đâu
                     cả.
Ô.BẢN -    Thì cô cứ để... xem ý kiến của con nó thế nào?
TUẤN -    (với Mai Lâm) Tôi lại chỉ muốn nói về công việc?
MAI LÂM -    Ta sẵn sàng làm tất cả vì anh!
TUẤN -    Đã đành ông là một thương nhân thì có quyền mua đi bán lại,
                   đó chưa phải là điều ác. Nhưng với lô hàng ông đã mua vừa
                    rồi: Đó không phải là hàng riêng của bà Minh Phương hay
                      ông giám đốc?... Thế mà, ông đã tạo cơ hội làm ăn phi
                      pháp để cho họ gian lận, vơ vét tiền của... đục khoét của
                   nhà nước?
MAI LÂM -    Sẽ không bao giờ ta còn để cho bọn người vô nhân, vô
                  đức ấy, qua ta làm giầu cho cái tính tham lam của họ nữa.
                   Ông già này có thể hứa với anh...
TRÂM -    (với Tuấn) Nghĩa là anh đã đồng ý vào trong đó? Ý em muốn
                    nói là vào sống trong Sàigòn ấy?... Dù sao ông Mai Lâm
                    đây...
TUẤN -    Vào luôn ở trong đó với em chứ gì?
TRÂM -    Thì tốt quá chứ sao? Được cả mọi bề. Thì ông Mai Lâm cũng
                   vẫn là...
TUẤN -    (cắt ngang) Thực tế còn quá nhiều mâu thuẫn, Trâm ạ! Mà cả
                      hai chúng ta chưa ai có quyền lựa chọn?
TRÂM -    Sao lại...
                    (lúc này ông giám đốc Lãm hớt hải từ ngoài chạy bổ vào)
Ô.LÃM -    Anh Bản!... Cháu Tuyết nhà tôi, cháu đã bị....
TUẤN -    (xô lại) Ông nói cô Tuyết bị làm sao?
Ô.LÃM -    Khổ thân tôi, nó đã uống thuốc ngủ quá liều! Nó đã uống hết
                    cả một lọ thuốc ngủ, nên đã...
Ô.BẢN -    Chết! Anh phải cho cháu đi ngay bệnh viện.
Ô.LÃM -    Tôi đã cho cháu lên bệnh viện rồi, nhưng không cứu được.
TUẤN -    Nhưng tại sao? Tại sao tự nhiên cô Tuyết lại đi uống thuốc
                ngủ nhiều như thế?...
Ô.LÃM -    Tại sao à? Tại vì anh đấy!... Nó tưởng rằng anh đã bị bọn
                     thằng Hốt nó giết rồi, cho nên nó mới uống thuốc ngủ tự
                   vẫn để theo anh. Khổ thân tôi!...Con tôi, tội tình gì mà con
                     lại phải làm như thế con ơi!
BÀ NGA -    Thật là tai bay vạ gió, sao cơ sự lại có thể xẩy ra khốn khổ,
                     khốn nạn như thế chứ? Thôi, mọi người  khẩn trương mà
                      lên viện xem người ta có thể cứu nổi cháu không?
TUẤN -    Cô Tuyết đang nằm ở viện nào?... Ông hãy dẫn chúng tôi đi
                   ngay !
            ( Ông Lãm lập cập ra cửa. Tuấn và mọi người vội vàng ra theo ông)


                                                 MÀN
 
 
 
                                   CẢNH CHÓT

                          ( Một ngôi mộ trên một quả đồi.
              Vào một buổi sáng, bầu trời trong mát, những cánh bướm
             bay rập rờn quanh mộ. Có rất nhiều vòng hoa đặt quanh đó,
             đều là hoa trắng dành cho các cô gái.
                Phía sau ngôi mộ ở một khoảng trời xa... hình tượng một
             dàn hoả thiêu, ngọn lửa đang bốc cao. Trên đó -
             Minh Phương và Tài, chúng đứng dang hai tay như thể bị
             đóng đinh.
  
                         MÉ NỬA TRONG  SÂN KHẤU:
            
          Từ một con đường phía trong đi ra -  Hai viên cảnh sát
             áp tải Hốt đi về phía mộ. Đến sát mộ, Hốt cúi gập người quì
             gục xuống. Hai cảnh sát cũng ngả mũ chào.
 
                          MÉ NỬA NGOÀI  SÂN KHẤU:
       
           Đường bên này - Ông Lãm run rẩy tiến về phía mộ. Ông
           thắp hương rồi quì xuống trước mộ con.
                Đường bên kia - Là một dòng người, họ cũng đang tiến về
        phía mộ.Đi đầu là Tuấn, sau đó tiếp đến Trâm, bà Nga, ông Bản,
        Mai Lâm, bác thường trực, anh Trương... cùng tất cả các diễn
        viên tham gia kịch.
            Tuấn tránh ra, mọi người lặng lẽ đến trước mộ đặt hoa,
        thắp hương rồi đứng về bên.
             Cuối cùng Tuấn đi về phía ông Lãm... )
TUẤN -    (trao cho ông Lãm tập hồ sơ) Đây là toàn bộ hồ sơ về lô hàng
                   Rô-ten-bớc, tôi xin trả lại ông!... Giờ nó không còn cần thiết
                  nữa.
                                  ( anh đến bên mồ Tuyết thắp hương )
                 Em không còn nữa trong cuộc sống của chúng tôi.
                 Khi em còn sống, chúng tôi vẫn chưa thể mang lại cho em
                  phần tốt đẹp nhất của con người. Thì giờ đây - Hỡi cả trời
                 đất, hỡi cây cỏ, lá hoa... hãy đắp dầy lên mồ em, hãy tưới mát
                 lên thi thể , tâm hồn em những vầng ánh sáng và hương thơm
                 ngát nhất của thiên nhiên!...
                     (Trâm đến nhẹ nhàng kéo Tuấn Đứng dậy. Anh hướng về
                phía mọi người. Họ lại lặng lẽ đi qua ngôi mộ chào vĩnh biệt cô
                        gái)
TUẤN -    (tiếp) Chúng tôi đã im lặng,im lặng đi như thế...để vĩnh biệt
                   người con gái. Đã không có ai nói... và cũng không thể có lời
                    nói nào nói được nhiều hơn sự im lặng này!...
                 ( Mọi người lần lượt ra khuất. Hai người công an  cũng đứng
           dậy đi trở lại phía trong.
              Hình tượng dàn hoả thiêu cũng biến mất. Cuối cùng Tuấn và
           Trâm cũng ra khuất nốt.
               Giờ đây chỉ còn lại nấm mồ: hương khói, không gian trong
           mát, những cánh bướm vẫn bay rập rờn và gió... )

                                     TIẾNG TỪ TRONG HẬU TRƯỜNG:
          
                   Những năm tháng qua người đời vẫn tới đây để thắp hương
               lên mồ em... Có ai đó đã đề lại mấy mấy câu thơ - Lời thơ đó
                 như sau:
                         Người con gái đã không còn
                     Thời gian theo lớp thời gian đắp dầy
                     Chàng trai ấy vẫn qua đây
                     Cắm nhành hoa trắng, vờn bay bướm hồng,
                     Nắng hanh lại đến mưa giông
                     Cỏ xanh lút mảnh gương trong đáy trời
                     Cây lá rụng, gió tơi bời...
                     Tháng năm qua tháng năm rồi cũng phai.
                                            
                                       ( âm nhạc... màn từ từ hạ )


                                                   HẾT KỊCH
                                              PHẠM NGỌC THÁI
    
                                            

.

          Thời gian qua nhà thơ Trúc Thông có chọn bài "Chiều hoàng hôn" trong Tuyển thơ tôi để bình & đăng báo, sau đó anh đã cho in vào tập sách "Bình thơ hay" của đương đại - Tuy bài bình của anh cũng chưa thật sự được thoả đáng, song vẫn xin lưu lại vào đây làm kỷ niệm & cũng để cho các bạn đọc gần xa tham khảo!!!


         CHIỀU HOÀNG HÔN

              Hồn mây gió lang thang
                Mà đầm đìa mưa bão
                Đời - tư lợi không tham
                Chán trò danh bốc hão.


Chưa đi đến tuổi già
Mà yêu hoàng hôn đỏ
Chợt nhìn, chợt nhận, chợt xôn xao...

Soi mặt nước xanh veo
Trầm tư và lặng lẽ
Đàn muỗi phố đã kêu
Quanh bàn nơi quán nhỏ
Chiều đang buông dần chiều.

Sợi tóc mình ngơ ngác
Có nên bạc hay không?
Tuổi trẻ sợ già nhanh
Giờ điềm nhiên đến lạ
Cái mầu hoàng hôn đỏ
Cháy như là khai sinh!

Ôi, hoàng hôn hoàng hôn
Trái tim là bất diệt!
Ngày mai anh có chết
Cũng nhẹ như lá vàng.

Mang suối tóc của em
Đi rồi yêu vĩnh viễn
Anh sẽ hoá rừng thông
Ngàn năm reo cát, sóng...

              Phạm Ngọc Thái



              Lời BÌNH TRÚC THÔNG

   
    Bài thơ được viết một mạch vì đã đi vào trúng mạch, thơ dần dần hiện ra ở khổ thơ thứ ba:

... Tuổi trẻ sợ già nhanh
Giờ điềm nhiên đến lạ

Chính mạch đây rồi! Thơ lập tức vọt ra:

Cái màu hoàng hôn đỏ
Cháy như là khai sinh!

Khai sinh cái gì? Khai sinh một thức ngộ:

Ngày mai anh có chết
Cũng nhẹ như lá vàng

Thật sung sướng, thật hạnh phúc khi tự mình thức ngộ, sở hữu một triết lý sống an nhiên, tự chủ, tự tin đến vậy. Coi chết không là gì, để sống đắm đuối hơn, mở rộng tình yêu, tình người đến vô biên:

Mang suối tóc của em
Đi rồi yêu vĩnh viễn

Chỉ là biểu hiện vừa cụ thể, vừa tượng trưng cho nhân tính phát triển cao chứ không phải chỉ khoanh vào một em nào. Người biết thức ngộ: Trái tim là bất diệt! / - Như trong bài thơ này không thể chỉ cuồng say đàn bà một cánh ích kỷ theo lối sở hữu và bạo hành!

Sau khi mạch thơ đã vọt trào tác giả viết tiếp thoải mái và vững vàng hai đoạn nữa. Ý, tình, hình ảnh, âm điệu đều hay. Không quá bốc, vừa sung mãn đúng độ - Để tác giả kết thúc:

Anh sẽ hoá rừng thông
Ngàn năm reo cát, sóng...

Hai đoạn vào đầu, ngẫm đi ngẫm lại cũng vẫn được. Để gây không khí tịnh tiến như ông thày bắt mạch. Vả, lối thơ cảm khoái theo thể năm chữ cũng phải bắt đầu vào dần dần như thế:

Soi mặt nước xanh veo
Trầm tư và lặng lẽ
Đàn muỗi phố đã kêu
Quanh bàn nơi quán nhỏ
Chiều đang buông dần chiều.

Dĩ nhiên cổ thể nhưng ý tình hiện đại. Cảm xúc hiện đại đã làm Phạm Ngọc Thái quên phắt mình đang tuân theo lối thơ năm chữ, buột phá:

Chợt nhìn, chợt nhận, chợt xôn xao...

Sự "nổi dậy" của cảm xúc thơ thời đại mới nhắc nhở rằng: Trong khi tận dụng hết cái cổ điển của thể loại truyền thống, chúng ta có quyền cơi nới, biến động. Nhưng phải tự do trong qui luật của nghệ thuật, nghĩa là mức độ, tiết chế, hài hoà.

Tr.Th

(Bài viết đã đăng trên báo "Đài Tiếng nói Việt Nam" & cũng đã được in vào tập
"100 bài thơ hay - Có lời bình" - NXB Thanh niên, của nhiều tác giả bình như:
Vũ Quần Phương, Vân Long, Trúc Thông, Phạm Khải, Tô Hà, Mã Giáng Lân...
do nhà thơ Vân Long tuyển chọn

 
.




                                   CỨU LẤY CON TÔI 


                                                              Kịch một màn
                                                 PHẠM NGỌC THÁI 
                                                                  
                                                                     


                 NHÂN VẬT:

1.       ÔNG BỐ

2.       BÀ MẸ

3.       THẮNG                 Con trai

4.       HẰNG                   Chị gái của Thắng

5.       PHÚ                     Bạn học trước đây của Thắng 



                    Kịch xẩy ra trong một gia đình ở thành phố
  
 
 
 
 
                                  MỞ MÀN
 
                              (Buổi sáng, phòng ngoài gia đình một cán bộ viên chức. Có một lối
                         lên cầu thang gác trên, phía dưới là lối vào nhà trong & bếp, bên kia 
                         là cửa ra vào. Sân khấu không có ai. Bóng hai thanh niên thập thò ngoài
                         cửa: Đó là Thắng & Phú! 
                             Trong lớp kịch đầu tác giả có ý không nhắc đến tên của 2 thanh niên)
 
THẮNG-    Xuỵt. Tôi đã bảo ông đứng ở ngoài chờ, ông cứ xồng xộc đi vào? Nhà có người
             đấy!
                   (Thắng chỉ tay lên cái túi da nữ sinh của Hằng, đang treo ở trên tường)
             Kia kìa! Cái túi xách của chị gái tao còn treo ở kia, nghĩa là chị ấy vẫn ở nhà.
             (ngó vào trong) Hình như trong bếp có cả tiếng của mẹ tao đang nói?
PHÚ -    Sợ cái cóc khô gì?
THẮNG -   Nhưng gia đình nhà tôi không ai muốn nhìn thấy cái mặt ông... bám theo tôi!
PHÚ  -    Để tiền ở đâu đi lấy nhanh lên, rồi chuồn! Đừng có đứng đấy mà cứ lải nhải mãi
            thế?
THẮNG -  Ông đứng ở đây chờ, Đừng có mà theo tôi lên gác đấy!
                            (Thắng vứt cái mũ vải đang đội xuống bàn rồi lên gác trên. Phú gian
                           giảo nhìn khắp phòng. Hắn đến lục lọi chiếc túi xách của Hằng, vô
                           tình đánh rơi thỏi son ra sàn nhà... lôi ra một chiếc ví nhỏ) 
PHÚ  -  (một mình) Tưởng có vòng xuyến hay là cái dây chuyền vàng? Toàn gương lược, 
             son phấn của đàn bà!...(khẽ reo) À, tiền đây rồi! Chậc, mấy cái đồng bọ... cũng   
           tốt chán, còn hơn không.
                          (Hắn đút tiền vào túi quần sau. Trông thấy chiếc đồng hồ báo thức đặt
                           trên một chiếc giá nhỏ, Phú ngó quanh rồi cầm lấy giấu tay ra sau 
                           lưng. Thắng từ trên gác xuống)
PHÚ  -  (hất hàm hỏi) Tất cả được bao nhiêu?
THẮNG - Chỉ có một ít mẹ tao cho để mua sách ôn thi đại học, sáng nay vội đi nên tao 
             quên. Bây giờ lấy mang đi như thế này là tao không có sách học nữa?
PHÚ  -  Mày có thể quên cái việc học hành của mày đi được rồi đấy! Nào, đưa đây tao 
           xem? Ồi, thế này ít quá, bõ bèm gì? Thế, cái nhà này không còn gì để cho mày 
           xoáy nữa à?
THẮNG -  Thôi đi ông ạ! Mà mày đang dấu cái gì ở sau lưng đấy? Không được. Đây là 
           chiếc đồng hồ báo thức người ta đã tặng bố tao! Đồng hồ Thuy Sĩ, loại xịn đấy!
PHÚ  -  Vì nó là loại xịn nên tao mới lấy! Chứ loại đồng hồ báo thức thường, lấy làm gì
           cho bẩn tay. Thôi, chuồn đi nhanh lên! Tao nghe như có tiếng bước chân người
           đang ra đấy? Mà... tao cầm cái đồng hồ này đi là để cho mày bán thêm lấy tiền 
           mà chơi, chứ tao không thèm lấy!
THẮNG - Mày đúng là một thằng lưu manh, toàn gây hoạ cho tao! Ông bố tao về mà biết 
           mất cái đồng hồ này, gia đình nhà tao lại ầm ĩ lên cho mà xem.
                                  (Chúng đi khuất, bà mẹ và Hằng từ nhà trong bước ra)   

 
 

.

BÀ MẸ -  Không biết bố con có tìm thấy em Thắng không, giờ vẫn không thấy về? Mẹ sốt
              ruột quá!
                (Hằng nhìn thấy chiếc mũ Thắng để quên trên bàn)
HẰNG  -  Mẹ ơi, Thắng nó vừa về đây mẹ ạ! Chiếc mũ nó vứt lại ở trên bàn kia kìa
B.MẸ -   Thảm nào, lúc ở nhà trong mẹ thoáng nghe có tiếng nói ở ngoài này.
                (Hằng lại nhìn thấy thỏi son rơi trên sàn nhà)
HẰNG  -  (Nhặt thỏi son) Sao thỏi son của con lại rơi ra đây thế này?
                (Hằng vội đi đến mở cái túi xách của mình để kiểm tra. Thấy mất tiền
                  trong ví mặt cô thần ra)
B.MẸ   -   Bị mất cái gì thế con?
HẰNG  -  Chỉ có ít tiền mẹ cho con để đi học, em nó cũng móc ví lấy mất mẹ ạ!
B.MẸ  -   Chết, thằng Thắng mà lại sinh ra đổ đốn đến thế à?
HẰNG  -  Tiền thì chả đáng gì nhưng con cũng thấy xót xa: Vì sao em trai của con nó
             lại đối xử với chị gái của nó tồi tệ đến như thế được?
B.MẸ  -   Em nó hư hỏng đến như mức này thì mẹ sợ quá con ạ?
HẰNG  -  Con cũng chả còn hiểu ra sao nữa? Học xong lớp 12 đã phải thi lại rồi mà nó vẫn
            thi trượt đại học! Bây giờ nó cũng chẳng chịu học hành ôn luyện bài vở... thì kỳ
             thi tới này lại trượt nốt mất thôi?
B.MẸ  -  Biết tìm em nó ở đâu bây giờ hở con?
                (Hằng lại chợt nhìn lên thấy mất chiếc đồng hồ báo thức)
HẰNG  -  (kêu lên) Cả chiếc đồng hồ báo thức?
B.MẸ  -   Hả, con nói... 
HẰNG  -  (giọng thiểu não) Nó mang cả cái đồng hồ báo thức đi rồi!
                (Bà mẹ lặng đi ngã thỉu xuống sàn, Hằng vội đỡ mẹ)
HẰNG  -  (tiếp) Mẹ đừng làm con sợ? Mẹ cứ bình tĩnh, rồi con sẽ đi tìm em nó!
B.MẸ  -   Con ơi! Cái đồng hồ ấy là người ta tặng để làm kỷ niệm cho bố con. Bố con quí
             bạn nên cũng qúi nó lắm! Nếu bố con mà biết thằng Thắng nó lấy mang đi bán
             mất rồi, thì ông ấy giết nó mất!
                     (Ông bố xuất hiện ngoài cửa)
B.MẸ  -   (vồn vã) Ôi kìa, vừa nhắc đến là ông đã về.
                      (ra hiệu cho Hằng là đừng cho ông biết)
Ô.BỐ   -   Có chuyện gì thế?
B.MẸ  -   Làm gì có chuyện gì. Thế nào, ông có tìm thấy con không?
Ô.BỐ   -   Chả thấy nó đâu! Tôi đã đến cả nhà thằng Phú, mặc dù gia đình nó nói là:
             không biết! Nhưng tôi đoán chắc thằng Thắng đã đi theo thằng Phú?
B.MẸ   -   Ông cứ đoán già đoán non chứ...có lẽ con nó quá đà lêu lổng đâu đấy. Nó
             đã chả hứa: sẽ không bao giờ con quan hệ, chơi bời với cái thằng Phú lưu manh,
             bụi đời ấy nữa.
Ô.BỐ   -   Bà đi mà tin lời hứa của nó. Còn tôi, chẳng thà tôi tin hà bá hơn.
HẰNG  -   Nhưng từ khi bố đã đuổi thằng Phú ra khỏi nhà, con thấy nó có còn dám bén
             mảng đến đây để lôi kéo em Thắng nữa đâu?
Ô.BỐ  -   Đuổi được nó ra khỏi nhà, chứ ai ngăn cấm được nó lôi kéo thằng Thắng ở
             ngoài đường? 
 
  

.

B.MẸ - (với Hằng) Hay... con có biết em nó chơi bời ở những chỗ nào, đi tìm em nó về?
HẰNG -  Con làm sao mà biết được, bố con còn thạo hơn con!
Ô.BỐ -   Mà cái thằng Phú bây giờ thì... cờ bạc, trộm cắp, đĩ điếm, có khi lại còn cả xì ke 
         ma tuý không biết chừng? Cái gì nó cũng đủ ngón.
B.MẸ -   Ông nói làm cho tôi lo quá! Cũng phải tìm cách để ngăn chặn con nó. Tôi sợ con
        mình không khéo cũng bị hư hỏng vì cái thẳng Phú ấy mất?
Ô.BỐ -   Thằng Thắng nó hỏng rồi, bà còn nói không khéo cái nỗi gì? Nó hỏng thật rồi, bà
         hiêủ chưa?
B.MẸ -   Thì ông làm cái gì mà cứ quát lên như thế?
Ô.BỐ -   Nó làm cho cái gia đình này không còn ra thể thống, danh giá gì nữa.
B.MẸ -   Có cái tính khí nóng nẩy của ông làm cho nhà này rối thêm lên thì có!
HẰNG -   Bố mẹ cứ cãi vã nhau như thế cũng không giải quyết được chuyện gì? (với ông
          bố) Bố thì quá khe khắt, lại còn nóng tính nữa. Có lúc bố cũng phải dùng tình cảm 
          thuyết phục em nó mới được. Nếu lúc nào bố cũng chỉ mắng mỏ, có khi nó lại sinh
          ra phẫn chí!
B.MẸ -   Đấy, con nó nói ông như thế là rất đúng!
HẰNG -   (với mẹ) Con biết mẹ rất thương chúng con. Nhưng mẹ cũng không nên nuông
         chiều em quá!
Ô.BỐ -   Con nói rất phải. (với vợ) Bà là bà chúa nuông chiều, nên nó mới ngày càng sinh 
       hư như thế?
B.MẸ -   Ông giỏi sao không làm cho nó ngoan đi? Đối với con thì cũng phải có tình cảm
          một tý! Đằng này, lúc nào cũng chỉ biết nghiêm khắc.
Ô.BỐ -   Lần này thì tôi để cho mẹ con bà tha hồ tình cảm với nhau, xem nó có tốt hơn 
            không?
B.MẸ  -   Không cần ông phải dậy...
Ô.BỐ -   Nhục nhã vì con. Một thằng con như thế thì chẳng thà không có còn hơn?
HẰNG -   Ồi, bố mẹ thật là?...
B.MẸ -   Tôi nói cho ông biết: Khối người thèm rỏ rãi một thằng con trai mà không được 
            đấy! Ngay như nhà ông vụ trưởng mới dọn đến ở giữa phố kia kìa: Sẵn của, mới
           lấy một cô vợ bé trẻ măng. Mua cho cả một căn nhà gác riêng để ở. Vợ trẻ thì có
           trẻ, đẹp cũng hơi đẹp! Nhưng rồi rặn mãi có đẻ được đâu? Cả hai anh chị... hết
           viện này đến viện khác để chữa chạy. Ông ta tuyên bố: Nếu cô vợ bé của ông ta 
           mà đẻ được một cậu con trai, thì sẽ bỏ cả trăm triệu để đãi khắp phố. Nhưng rồi 
             ngỗng vẫn hoàn ngỗng?
Ô.BỐ -   Có cái ông vụ trưởng ấy mới háo như thế, chứ tôi thì...
B.MẸ -   Chỉ bởi vì ông không biết quí người, quí của. Có một đứa con trai khoẻ mạnh, to 
            lớn như thế mà còn rẻ rúm? Nó vẫn còn ngoan hơn khối thằng thanh niên khác!
Ô.BỐ -      Nói như bà... nó đổ đốn, hư thêm là phải? Thôi, tôi lên gác đây!
B.MẸ -   Phải, ông lên gác đi!
                         (Ông bố xầm xầm bỏ lên gác)
HẰNG -   (lại phía mẹ) Mẹ khổ nhiều, nhưng bố con cũng chả sung sướng gì hơn!
B.MẸ -   (thở dài)  Con cũng cố lựa lời mà khuyên em. Nhà này, nó quí chị và nghe lời chị
            nhất đấy!
HẰNG -   Thì con khuyên bảo nó vẫn vâng, dạ... Nhưng chỉ được hôm trước, hôm sau bị lũ 
            xấu lôi kéo nó lại quên hết!
B.MẸ -   (nói nhỏ) Những thứ em nó lấy vừa rồi con chớ cho bố con biết vội nhé?
HẰNG -   Con biết rồi!
Ô. BỐ -   (quát từ trên gác) Dứt khoát là nó lại sa vào hội cờ bạc nào rồi?
B.MẸ -   Cờ bạc gì. Nó đi chơi đâu đấy!
                         (bỗng bà nhìn thấy gói xôi để trên bàn)
            Giời ơi, khổ tôi chưa? Thế là nó vẫn chưa kịp ăn sáng đây! (cầm gói xôi nói với 
               Hằng) Gói xôi này sáng ngày mẹ mua để cho em nó, lại tưởng nó ăn rồi... thì
             ra vẫn còn nguyên. Sao lúc em nó ngủ dậy, con không bảo em nó ăn ngay. Chưa 
         kịp ăn sáng thế này, không khéo lại đói lả ra mất?
Ô.BỐ -   (vừa bước xuống cầu thang vừa tức tối) Giời ạ! Đến nước này mà bà vẫn còn quan
         tâm đến cả xôi với chả chè?
B.MẸ -   Tôi không qua tâm tới xôi chè, mà tôi quan tâm tới con!
Ô.BỐ -   Phải, chỉ mình bà quan tâm tới con!


 
 
 
 
                      


 

.

B.MẸ  -   Động một tý là ông quát mắng. Thằng bé cứ trông thấy ông là mặt mày tái xanh 
           tái ngắt. Ông chỉ cái giỏi đe nẹt, cậy ta đây là bố!
Ô. BỐ  -  Với bà thì... nhà này chỉ mình nó...
B. MẸ  -  (với Hằng) Sáng ngày tôi đã phải rang một nồi cơm rang cho bố con chị. Mẹ đã để
             ở trên bếp cho nóng - Tại sao chị không giục bố chị ăn lấy một bát rồi hãy đi tìm
              thằng Thắng?
HẰNG  -   Con giục rồi! Bố chỉ "hừ" một tiếng, chả thèm ăn, xăm xăm bỏ đi tìm.
                         (bà mẹ cầm gói xôi đến chỗ chồng)
B. MẸ  -   Không phải là tôi không quan tâm tới ông. Nhưng dù sao thì ông cũng đã từng 
             đi tham gia kháng chiến, đã từng chịu đựng hy sinh ác liệt, chịu đói, chịu khổ,
             quen rồi. Đằng này, con nó còn trẻ...
                  (ông bố bực tức cầm gói xôi ném tung toé ra sàn)
Ô. BỐ  -   Này, xôi này!
B. MẸ  -   Ông định ăn thịt tôi chắc?
HẰNG  -  Con xin bố mẹ? Bố mẹ phải bình tĩnh ôn hoà bàn bạc với nhau, mới tìm ra cách 
             để uốn nắn em nó chứ ạ?
Ô. BỐ  -   Nếu thằng Thắng lần này tôi nói không nghe, tự tay tôi sẽ lôi nó lên công an,
             cho nó đi cải tạo!
B. MẸ  -   Ông nói cái gì tôi nghe không hiểu? Bố như ông có mà bố dở hơi! Con cái bị đi 
             tù người ta còn lo lót, chạy cho con ra khỏi tù. Đây bố lại tự tay tống con đi cải
             tạo?
HẰNG  -   Bố con bực thì bố con nói thế, chứ bố con đã làm đâu mà...
Ô. BỐ  -   Với tôi: Sống phải cho ra sống! Con cái lớn lên là phải học hành cho ra đến nơi
               đến chốn.
B. MẸ  -   Thì ai không muốn thế? Nhưng ông chỉ cứng nhắc, quát mắng nó có được đâu?
Ô.BỐ  -   Phải trở thành người hẳn hoi tử tế, có ích lợi cho xã hội.
B. MẸ  -   Nói thì dễ, nhưng dậy được con như thế đâu có đơn giản?
Ô. BỐ  -   Nếu không, chẳng thà...
B.MẸ   -  Chỉ được cái mạnh mồm. Nó mới hơi ốm một tý đã cuống cuồng: nào thuốc
              thang, nào nước nóng, nào chăn đắp...Tôi nói cho ông biết: Chỉ vì cái tính quá
              cứng nhắc dậy con của ông - Nó bảo rằng bố không thương nó?  Những lúc nó
              phẫn chí, chính ông làm cho nó bất cần, lại càng lao thêm vào con đường hư
             đốn.
Ô.BỐ  -   (dằn giọng) Bây giờ bà lại đổ tất cả cho tôi!
HẰNG  -   (rên rỉ) Cứ sống mãi cái nhà này, con cũng đến loạn thần kinh mà tâm thần mất.
              (với bố) Bố cũng điên rồi!
Ô. BỐ  -  (sốt ruột)  Đến giờ này mà nó vẫn chưa về? (với Hằng) Con xem mấy giờ rồi?
              (nhìn lên tường) Ơ kìa! Cái đồng hồ báo thức đâu rồi?
                             (Hằng lúng túng, bà mẹ cũng chưa biết nên xử trí thế nào?)
Ô. BỐ  -  (tiếp) Thôi chết rồi! Đúng thằng Thắng nó đem đi , lại lao vào đám cờ bạc rồi?
             (với bà mẹ) Bà còn bảo: Con nó đã hứa là không chơi cờ bạc nữa đi? Đúng là con
              hư tại mẹ!
HẰNG  -   Bố cũng nên bình tĩnh, rồi con sẽ đi tìm em nó!
Ô. BỐ  -   Nó đã đến thế này thì không thể tha cho nó được! (với bà mẹ) Tôi sẽ đi tìm
              bằng được, rồi lôi cổ nó về đây!
B. MẸ  -   (hốt hoảng ngăn chồng) Con nó cũng đã chót dại rồi! Nếu ông nóng nẩy quá thì..
             ..(với Hằng) Hãy giữ bố con lại?
HẰNG  -   Con xin bố! Dù sao em nó cũng đã chót rồi, Cứ từ từ để con hỏi han xem cụ thể
              nó ra sao, rồi liệu cách giải quyết?
Ô. BỐ  -   Lại là cái đồng hồ người ta tặng tôi làm kỷ niệm nữa, bà hiểu không? Thế mà nó
               dám lấy đi!
B. MẸ  -   Thì cũng đã biết sự thể ra sao đâu? Biết đâu con nó chỉ mượn tạm, mang đến
              nhà bạn bè học hành hay dùng vào việc gì đó!
Ô. BỐ  -   Có mà nó mang bán, mang đặt vào đánh bạc thì có!
B. MẸ  -   Nếu nó có chót bán hay đặt ở chỗ gửi đồ... tôi sẽ tìm cách chuộc lại về trả cho
              ông.
Ô.BỐ  -   Không được. Thằng này mất dậy thế này, không thẳng tay trị nó , là không được.
                   (Bà mẹ quay phắt lại thay đổi thái độ với chồng)
B. MẸ  -   Ông ở nhà không được đi đâu cả!
Ô. BỐ  -   Bà này bây giờ to gớm nhỉ? Bà lại ra lệnh cả cho tôi cơ đấy!
B. MẸ  -   Tính ông nóng nẩy thế, nếu tôi để ông gặp nó thì ông sẽ giết nó à?
HẰNG  -   Mẹ con nói đúng đấy! Bố nóng tính, ở nhà. Để con đi. Con lựa lời hỏi han em nó
              xem cụ thể ra sao? Em nó đỡ sợ.
Ô. BỐ  -   Nhưng cô mà tìm nổi nó?


              

.
 
     

.

 
Ô.BỐ - Cơm nước gì ? Cái con người còn chưa trong sạch thì quần áo có bẩn thế chứ bẩn

.
  
THẮNG - Thằng Phú nó đặt chứ con không đặt. Số tiền con không nhớ rõ. Nhưng nó đưa
            cho con cái các-vi-zít của cửa hiệu, để nếu chạy được tiền thì đi chuộc về.
                             (Thắng đưa tấm các cho Hằng)
                                                                                                                                                                                            B.MẸ - Hằng! Theo mẹ. Hai mẹ con đến cửa hiệu cầm đồ để chuộc lại cái đồng hồ về cho
           bố con !
Ô.BỐ - Mẹ con bà muốn làm như thế nào thì làm. 
                                (ông giận dỗi bước ra khỏi nhà)
B.MẸ - (Với Thắng) Lần này thì con nhớ đời nhé! Con làm khổ tất cả mọi người. (với Hằng)
             Đi thôi con! (với Thắng) Còn con, ở nhà mà lo việc học hành, ôn thi đại học
            đi!
                 (Bà mẹ và Hằng ra khuất. Còn lại mình Thắng. Bóng Phú chập chờn ngoài cửa)
PHÚ - (vào) Tao vừa thoáng trông thấy, bóng ông bà già và bà chị gái của mày đi ra phố.
THẮNG - Cho nên máy mới thừa cơ để xộc vào đây, phải không ? Tôi đã bảo với ông rồi:
          đừng có vác cái mặt ông đén nhà này nữa!.. Tôi đang sống dở, chết dở đây.
PHÚ - Thế thì lại đi xả hơi với tao ? Nghĩ làm chó gì cái đời này hco nó mệt đầu. Này,
           xem... (mắt nhìn quanh) Còn những thứ gì có thể đáng giá, xoáy lấy vài cái. Lại đi
            với tao ra hiệu cầm đồ... tiếp tục.
THẮNG - Xin bố. Xin bố. Bố xéo nhanh đi cho con nhờ. (Lấy tay đẩy Phú ra khỏi cửa) May
           mắn nhất cho tao là mày nên cút đi, kẻo nhà tao về đến nơi bây giờ đấy.
PHÚ - Còn nợ tiền chưa trả được cho tao, thì đừng có giở cái giọng ấy ra !
THẮNG - Thì ông cũng biết, tôi làm gì còn tiền. Có mấy món đồ có thể bán được, thì ông
            đã nướng sạch trong đám bạc rồi. Số tiền nợ ông, từ từ tôi sẽ tìm cách trả cho
                 ông.
PHÚ - Mày trên răng dưới cái tút, nếu không tìm cách phục thù thì biết đến bao giờ mới trả
            được cho tao ? Nhưng chỗ bạn bè, tao cũng đến mức cạn tàu ráo máng bắt 
           mày phải trả ngay. Thế nên tao mới bảo: xem nhà cửa xoáy lấy vài cái đáng giá
           một tý... rồi theo tao đi gỡ lại. Biết đâu lần này mày chả thắng ! Khi đó, mày vừa
           hoàn trả lại cho gia đình, lại vừa xông xênh.
THẮNG - Tao không cờ bạc nữa đâu, tao còn phải ôn thi đại học.
PHÚ - Ồi, đại học làm cái chó gì. Khối thằng kỹ sư thất nghiệp kia kìa ! Mất công khốn khổ
           mấy năm đại học, không tìm được chỗ làm, làm toàn lăng nhăng kiếm tiền mà
           sống. Cứ như tao đây này, vẫn sướng như vua.
THẮNG - Tao đã bảo dứt khoát là tao không đi nữa. Mày đi về đi !
PHÚ - Mày nói thật đấy chứ ?
THẮNG - Đời tao theo chúng mày thế là quá đủ rồi.
PHÚ - Thế mày đưa tiền đây ? Rồi đây chuồn
THẮNG - Mày bắt bí tao ? Dồn tao vào con đường cùng à ?
PHÚ - Tiền nong thì phải sòng phẳng, có thế thôi.
THẮNG - Nhưng khi hết tiền, tao đã nói là tao không chơi nữa. Mày tự động rút tiền đưa
           cho tao. Khích tao chơi tiếp... Chính mồm mày đã nói: chỗ bạn bè tiền nong
           không đáng gì. Bao giờ có trả mày cũng được. Bây giờ máy, mày... thật là một
           thằng đểu cáng.
PHÚ - Thằng ngu. Tao cho vay để tạo thêm cơ hội cho mày phục thù. Đánh thắng, ít nhất
           là mày cũng thu hồi lại được số tiền của mày đã mất. Đã gọi là cờ bạc bịp ! Chỉ
            có thằng đần như mày... đã đánh bạc lại còn muốn thật thà, trong sáng. Thua là
           phải. Đừng có nói lằng nhằng. Khôn hồn thì tìm cách trả tao.
THẮNG - Thì tao có nói là tao không trả đâu ?
PHÚ - Mày đã biết luật rừng rồi chứ ? Mày định phản lại đồng bọn, rút chạy à ?
THẮNG - (mặt hơi biến sắc) Tao đâu có phản lại đứa nào ? Tao chỉ ...
PHÚ - Bỏ đồng đội, tức là làm phản. Luật giang hồ mà... (vỗ về Thắng) Không chỉ tao.
          Chúng nó sẽ không để yên cho mày đâu. Đã nhúng chàm thì phải theo thôi em ạ !
         Thôi đi !..
                      (Ông bố xuất hiện ở cửa)
Ô.BỐ - Đi đâu ? Anh đến đây định lôi kéo thằng Thắng đi đâu ?
PHÚ - (giả vồn vã) À, có đi đâu đâu ạ ! Chả là, bạn bè cũ, tiện qua thì tạt vào thăm nó.
           Bác đi ra phố chơi, về ạ ?
Ô.BỐ - Tôi chơi hay không thì việc gì đến anh ? Anh ra khỏi nhà tôi ngay ! Tôi không cho
           phép anh lôi kéo thằng Thắng con tôi, đàn đúm theo cái lối sống bừa bãi, tha
           hóa, đồi trụy của các anh.
PHÚ - Ông nói năng cho cẩn thận một tý ! Cứ làm như con ông còn nhỏ dại, mà bảo tôi lôi
          kéo. Đừng có mà đi chê người ? Con ông không hay hớm đạo đức gì đâu ?
THẮNG - (gắt) Phú, ông về đi !
Ô.BỐ - (với con) Anh để cho nó bôi tro, trát trấu vào mặt bố anh. Anh đã thấy sướng chưa ? (với Phú) Nếu anh không ra khỏi nhà tôi. Tôi sẽ gọi công an.
PHÚ - Thì ra, cần gì ! (với Thắng) Liệu mà thu xếp trả ngay khoản tiền mày đã nợ tao,
           không thì... (định ra)
Ô.BỐ - Nợ gì ? Tiền nào ?
PHÚ - Tiền con ông nợ tôi chứ còn nợ nào ? Tôi đến đây để đòi nợ, chứ không để chơi
          đâu ?
THẮNG - Ông Phú ! Đó là chuyện giữa tôi với ông. Không can gì đến bố tôi...

.

Ô.BỐ - (với Thắng) À, ra thế ? Anh tàn phá gia đình chưa đủ, còn đi vay nợ lung tung để 
          chơi bời...

.

             TẢN MẠN

. 


                              CỨU LẤY CON TÔI  

                                                       Kịch một màn
                                                                       PHẠM NGỌC THÁI  
                                                                   
                                                                  
                NHÂN VẬT:

1.       ÔNG BỐ

2.       BÀ MẸ

3.       THẮNG                 Con trai

4.       HẰNG                   Chị gái của Thắng

5.       PHÚ                     Bạn học trước đây của Thắng  


                        Kịch xẩy ra trong một gia đình ở thành phố 
   
  
  
                                    MỞ MÀN
 
                              (Buổi sáng, phòng ngoài gia đình một cán bộ viên chức. Có một lối
                         lên cầu thang gác trên, phía dưới là lối vào nhà trong & bếp, bên kia 
                         là cửa ra vào. Sân khấu không có ai. Bóng hai thanh niên thập thò ngoài
                         cửa: Đó là Thắng & Phú! 
                             Trong lớp kịch đầu tác giả có ý không nhắc đến tên của 2 thanh niên)
 
THẮNG-    Xuỵt. Tôi đã bảo ông đứng ở ngoài chờ, ông cứ xồng xộc đi vào? Nhà có người
             đấy!
                   (Thắng chỉ tay lên cái túi da nữ sinh của Hằng, đang treo ở trên tường)
             Kia kìa! Cái túi xách của chị gái tao còn treo ở kia, nghĩa là chị ấy vẫn ở nhà.
             (ngó vào trong) Hình như trong bếp có cả tiếng của mẹ tao đang nói?
PHÚ -    Sợ cái cóc khô gì?
THẮNG -   Nhưng gia đình nhà tôi không ai muốn nhìn thấy cái mặt ông... bám theo tôi!
PHÚ  -    Để tiền ở đâu đi lấy nhanh lên, rồi chuồn! Đừng có đứng đấy mà cứ lải nhải mãi
            thế?
THẮNG -  Ông đứng ở đây chờ, Đừng có mà theo tôi lên gác đấy!
                            (Thắng vứt cái mũ vải đang đội xuống bàn rồi lên gác trên. Phú gian
                           giảo nhìn khắp phòng. Hắn đến lục lọi chiếc túi xách của Hằng, vô
                           tình đánh rơi thỏi son ra sàn nhà... lôi ra một chiếc ví nhỏ) 
PHÚ  -  (một mình) Tưởng có vòng xuyến hay là cái dây chuyền vàng? Toàn gương lược, 
             son phấn của đàn bà!...(khẽ reo) À, tiền đây rồi! Chậc, mấy cái đồng bọ... cũng   
           tốt chán, còn hơn không.
                          (Hắn đút tiền vào túi quần sau. Trông thấy chiếc đồng hồ báo thức đặt
                           trên một chiếc giá nhỏ, Phú ngó quanh rồi cầm lấy giấu tay ra sau 
                           lưng. Thắng từ trên gác xuống)
PHÚ  -  (hất hàm hỏi) Tất cả được bao nhiêu?
THẮNG - Chỉ có một ít mẹ tao cho để mua sách ôn thi đại học, sáng nay vội đi nên tao 
             quên. Bây giờ lấy mang đi như thế này là tao không có sách học nữa?
PHÚ  -  Mày có thể quên cái việc học hành của mày đi được rồi đấy! Nào, đưa đây tao 
           xem? Ồi, thế này ít quá, bõ bèm gì? Thế, cái nhà này không còn gì để cho mày 
           xoáy nữa à?
THẮNG -  Thôi đi ông ạ! Mà mày đang dấu cái gì ở sau lưng đấy? Không được. Đây là 
           chiếc đồng hồ báo thức người ta đã tặng bố tao! Đồng hồ Thuy Sĩ, loại xịn đấy!
PHÚ  -  Vì nó là loại xịn nên tao mới lấy! Chứ loại đồng hồ báo thức thường, lấy làm gì
           cho bẩn tay. Thôi, chuồn đi nhanh lên! Tao nghe như có tiếng bước chân người
           đang ra đấy? Mà... tao cầm cái đồng hồ này đi là để cho mày bán thêm lấy tiền 
           mà chơi, chứ tao không thèm lấy!
THẮNG - Mày đúng là một thằng lưu manh, toàn gây hoạ cho tao! Ông bố tao về mà biết 
           mất cái đồng hồ này, gia đình nhà tao lại ầm ĩ lên cho mà xem.
                                  (Chúng đi khuất, bà mẹ và Hằng từ nhà trong bước ra) 


BÀ MẸ -  Không biết bố con có tìm thấy em Thắng không, giờ vẫn không thấy về? Mẹ sốt
              ruột quá!
                (Hằng nhìn thấy chiếc mũ Thắng để quên trên bàn)
HẰNG  -  Mẹ ơi, Thắng nó vừa về đây mẹ ạ! Chiếc mũ nó vứt lại ở trên bàn kia kìa
B.MẸ -   Thảm nào, lúc ở nhà trong mẹ thoáng nghe có tiếng nói ở ngoài này.
                (Hằng lại nhìn thấy thỏi son rơi trên sàn nhà)
HẰNG  -  (Nhặt thỏi son) Sao thỏi son của con lại rơi ra đây thế này?
                (Hằng vội đi đến mở cái túi xách của mình để kiểm tra. Thấy mất tiền
                  trong ví mặt cô thần ra)
B.MẸ   -   Bị mất cái gì thế con?
HẰNG  -  Chỉ có ít tiền mẹ cho con để đi học, em nó cũng móc ví lấy mất mẹ ạ!
B.MẸ  -   Chết, thằng Thắng mà lại sinh ra đổ đốn đến thế à?
HẰNG  -  Tiền thì chả đáng gì nhưng con cũng thấy xót xa: Vì sao em trai của con nó
             lại đối xử với chị gái của nó tồi tệ đến như thế được?
B.MẸ  -   Em nó hư hỏng đến như mức này thì mẹ sợ quá con ạ?
HẰNG  -  Con cũng chả còn hiểu ra sao nữa? Học xong lớp 12 đã phải thi lại rồi mà nó vẫn
            thi trượt đại học! Bây giờ nó cũng chẳng chịu học hành ôn luyện bài vở... thì kỳ
             thi tới này lại trượt nốt mất thôi?
B.MẸ  -  Biết tìm em nó ở đâu bây giờ hở con?
                (Hằng lại chợt nhìn lên thấy mất chiếc đồng hồ báo thức)
HẰNG  -  (kêu lên) Cả chiếc đồng hồ báo thức?
B.MẸ  -   Hả, con nói... 
HẰNG  -  (giọng thiểu não) Nó mang cả cái đồng hồ báo thức đi rồi!
                (Bà mẹ lặng đi ngã thỉu xuống sàn, Hằng vội đỡ mẹ)
HẰNG  -  (tiếp) Mẹ đừng làm con sợ? Mẹ cứ bình tĩnh, rồi con sẽ đi tìm em nó!
B.MẸ  -   Con ơi! Cái đồng hồ ấy là người ta tặng để làm kỷ niệm cho bố con. Bố con quí
             bạn nên cũng qúi nó lắm! Nếu bố con mà biết thằng Thắng nó lấy mang đi bán
             mất rồi, thì ông ấy giết nó mất!
                     (Ông bố xuất hiện ngoài cửa)
B.MẸ  -   (vồn vã) Ôi kìa, vừa nhắc đến là ông đã về.
                      (ra hiệu cho Hằng là đừng cho ông biết)
Ô.BỐ   -   Có chuyện gì thế?
B.MẸ  -   Làm gì có chuyện gì. Thế nào, ông có tìm thấy con không?
Ô.BỐ   -   Chả thấy nó đâu! Tôi đã đến cả nhà thằng Phú, mặc dù gia đình nó nói là:
             không biết! Nhưng tôi đoán chắc thằng Thắng đã đi theo thằng Phú?
B.MẸ   -   Ông cứ đoán già đoán non chứ...có lẽ con nó quá đà lêu lổng đâu đấy. Nó
             đã chả hứa: sẽ không bao giờ con quan hệ, chơi bời với cái thằng Phú lưu manh,
             bụi đời ấy nữa.
Ô.BỐ   -   Bà đi mà tin lời hứa của nó. Còn tôi, chẳng thà tôi tin hà bá hơn.
HẰNG  -   Nhưng từ khi bố đã đuổi thằng Phú ra khỏi nhà, con thấy nó có còn dám bén
             mảng đến đây để lôi kéo em Thắng nữa đâu?
Ô.BỐ  -   Đuổi được nó ra khỏi nhà, chứ ai ngăn cấm được nó lôi kéo thằng Thắng ở
             ngoài đường?  

B.MẸ - (với Hằng) Hay... con có biết em nó chơi bời ở những chỗ nào, đi tìm em nó về?
HẰNG -  Con làm sao mà biết được, bố con còn thạo hơn con!
Ô.BỐ -   Mà cái thằng Phú bây giờ thì... cờ bạc, trộm cắp, đĩ điếm, có khi lại còn cả xì ke 
         ma tuý không biết chừng? Cái gì nó cũng đủ ngón.
B.MẸ -   Ông nói làm cho tôi lo quá! Cũng phải tìm cách để ngăn chặn con nó. Tôi sợ con
        mình không khéo cũng bị hư hỏng vì cái thẳng Phú ấy mất?
Ô.BỐ -   Thằng Thắng nó hỏng rồi, bà còn nói không khéo cái nỗi gì? Nó hỏng thật rồi, bà
         hiêủ chưa?
B.MẸ -   Thì ông làm cái gì mà cứ quát lên như thế?
Ô.BỐ -   Nó làm cho cái gia đình này không còn ra thể thống, danh giá gì nữa.
B.MẸ -   Có cái tính khí nóng nẩy của ông làm cho nhà này rối thêm lên thì có!
HẰNG -   Bố mẹ cứ cãi vã nhau như thế cũng không giải quyết được chuyện gì? (với ông
          bố) Bố thì quá khe khắt, lại còn nóng tính nữa. Có lúc bố cũng phải dùng tình cảm 
          thuyết phục em nó mới được. Nếu lúc nào bố cũng chỉ mắng mỏ, có khi nó lại sinh
          ra phẫn chí!
B.MẸ -   Đấy, con nó nói ông như thế là rất đúng!
HẰNG -   (với mẹ) Con biết mẹ rất thương chúng con. Nhưng mẹ cũng không nên nuông
         chiều em quá!
Ô.BỐ -   Con nói rất phải. (với vợ) Bà là bà chúa nuông chiều, nên nó mới ngày càng sinh 
       hư như thế?
B.MẸ -   Ông giỏi sao không làm cho nó ngoan đi? Đối với con thì cũng phải có tình cảm
          một tý! Đằng này, lúc nào cũng chỉ biết nghiêm khắc.
Ô.BỐ -   Lần này thì tôi để cho mẹ con bà tha hồ tình cảm với nhau, xem nó có tốt hơn 
            không?
B.MẸ  -   Không cần ông phải dậy...
Ô.BỐ -   Nhục nhã vì con. Một thằng con như thế thì chẳng thà không có còn hơn?
HẰNG -   Ồi, bố mẹ thật là?...
B.MẸ -   Tôi nói cho ông biết: Khối người thèm rỏ rãi một thằng con trai mà không được 
            đấy! Ngay như nhà ông vụ trưởng mới dọn đến ở giữa phố kia kìa: Sẵn của, mới
           lấy một cô vợ bé trẻ măng. Mua cho cả một căn nhà gác riêng để ở. Vợ trẻ thì có
           trẻ, đẹp cũng hơi đẹp! Nhưng rồi rặn mãi có đẻ được đâu? Cả hai anh chị... hết
           viện này đến viện khác để chữa chạy. Ông ta tuyên bố: Nếu cô vợ bé của ông ta 
           mà đẻ được một cậu con trai, thì sẽ bỏ cả trăm triệu để đãi khắp phố. Nhưng rồi 
             ngỗng vẫn hoàn ngỗng?
Ô.BỐ -   Có cái ông vụ trưởng ấy mới háo như thế, chứ tôi thì...
B.MẸ -   Chỉ bởi vì ông không biết quí người, quí của. Có một đứa con trai khoẻ mạnh, to 
            lớn như thế mà còn rẻ rúm? Nó vẫn còn ngoan hơn khối thằng thanh niên khác!
Ô.BỐ -      Nói như bà... nó đổ đốn, hư thêm là phải? Thôi, tôi lên gác đây!
B.MẸ -   Phải, ông lên gác đi!
                         (Ông bố xầm xầm bỏ lên gác)
HẰNG -   (lại phía mẹ) Mẹ khổ nhiều, nhưng bố con cũng chả sung sướng gì hơn!
B.MẸ -   (thở dài)  Con cũng cố lựa lời mà khuyên em. Nhà này, nó quí chị và nghe lời chị
            nhất đấy!
HẰNG -   Thì con khuyên bảo nó vẫn vâng, dạ... Nhưng chỉ được hôm trước, hôm sau bị lũ 
            xấu lôi kéo nó lại quên hết!
B.MẸ -   (nói nhỏ) Những thứ em nó lấy vừa rồi con chớ cho bố con biết vội nhé?
HẰNG -   Con biết rồi!
Ô. BỐ -   (quát từ trên gác) Dứt khoát là nó lại sa vào hội cờ bạc nào rồi?
B.MẸ -   Cờ bạc gì. Nó đi chơi đâu đấy!
                         (bỗng bà nhìn thấy gói xôi để trên bàn)
            Giời ơi, khổ tôi chưa? Thế là nó vẫn chưa kịp ăn sáng đây! (cầm gói xôi nói với 
               Hằng) Gói xôi này sáng ngày mẹ mua để cho em nó, lại tưởng nó ăn rồi... thì
             ra vẫn còn nguyên. Sao lúc em nó ngủ dậy, con không bảo em nó ăn ngay. Chưa 
         kịp ăn sáng thế này, không khéo lại đói lả ra mất?
Ô.BỐ -   (vừa bước xuống cầu thang vừa tức tối) Giời ạ! Đến nước này mà bà vẫn còn quan
         tâm đến cả xôi với chả chè?
B.MẸ -   Tôi không qua tâm tới xôi chè, mà tôi quan tâm tới con!
Ô.BỐ -   Phải, chỉ mình bà quan tâm tới con! 

B.MẸ  -   Động một tý là ông quát mắng. Thằng bé cứ trông thấy ông là mặt mày tái xanh 
           tái ngắt. Ông chỉ cái giỏi đe nẹt, cậy ta đây là bố!
Ô. BỐ  -  Với bà thì... nhà này chỉ mình nó...
B. MẸ  -  (với Hằng) Sáng ngày tôi đã phải rang một nồi cơm rang cho bố con chị. Mẹ đã để
             ở trên bếp cho nóng - Tại sao chị không giục bố chị ăn lấy một bát rồi hãy đi tìm
              thằng Thắng?
HẰNG  -   Con giục rồi! Bố chỉ "hừ" một tiếng, chả thèm ăn, xăm xăm bỏ đi tìm.
                         (bà mẹ cầm gói xôi đến chỗ chồng)
B. MẸ  -   Không phải là tôi không quan tâm tới ông. Nhưng dù sao thì ông cũng đã từng 
             đi tham gia kháng chiến, đã từng chịu đựng hy sinh ác liệt, chịu đói, chịu khổ,
             quen rồi. Đằng này, con nó còn trẻ...
                  (ông bố bực tức cầm gói xôi ném tung toé ra sàn)
Ô. BỐ  -   Này, xôi này!
B. MẸ  -   Ông định ăn thịt tôi chắc?
HẰNG  -  Con xin bố mẹ? Bố mẹ phải bình tĩnh ôn hoà bàn bạc với nhau, mới tìm ra cách 
             để uốn nắn em nó chứ ạ?
Ô. BỐ  -   Nếu thằng Thắng lần này tôi nói không nghe, tự tay tôi sẽ lôi nó lên công an,
             cho nó đi cải tạo!
B. MẸ  -   Ông nói cái gì tôi nghe không hiểu? Bố như ông có mà bố dở hơi! Con cái bị đi 
             tù người ta còn lo lót, chạy cho con ra khỏi tù. Đây bố lại tự tay tống con đi cải
             tạo?
HẰNG  -   Bố con bực thì bố con nói thế, chứ bố con đã làm đâu mà...
Ô. BỐ  -   Với tôi: Sống phải cho ra sống! Con cái lớn lên là phải học hành cho ra đến nơi
               đến chốn.
B. MẸ  -   Thì ai không muốn thế? Nhưng ông chỉ cứng nhắc, quát mắng nó có được đâu?
Ô.BỐ  -   Phải trở thành người hẳn hoi tử tế, có ích lợi cho xã hội.
B. MẸ  -   Nói thì dễ, nhưng dậy được con như thế đâu có đơn giản?
Ô. BỐ  -   Nếu không, chẳng thà...
B.MẸ   -  Chỉ được cái mạnh mồm. Nó mới hơi ốm một tý đã cuống cuồng: nào thuốc
              thang, nào nước nóng, nào chăn đắp...Tôi nói cho ông biết: Chỉ vì cái tính quá
              cứng nhắc dậy con của ông - Nó bảo rằng bố không thương nó?  Những lúc nó
              phẫn chí, chính ông làm cho nó bất cần, lại càng lao thêm vào con đường hư
             đốn.
Ô.BỐ  -   (dằn giọng) Bây giờ bà lại đổ tất cả cho tôi!
HẰNG  -   (rên rỉ) Cứ sống mãi cái nhà này, con cũng đến loạn thần kinh mà tâm thần mất.
              (với bố) Bố cũng điên rồi!
Ô. BỐ  -  (sốt ruột)  Đến giờ này mà nó vẫn chưa về? (với Hằng) Con xem mấy giờ rồi?
              (nhìn lên tường) Ơ kìa! Cái đồng hồ báo thức đâu rồi?
                             (Hằng lúng túng, bà mẹ cũng chưa biết nên xử trí thế nào?)
Ô. BỐ  -  (tiếp) Thôi chết rồi! Đúng thằng Thắng nó đem đi , lại lao vào đám cờ bạc rồi?
             (với bà mẹ) Bà còn bảo: Con nó đã hứa là không chơi cờ bạc nữa đi? Đúng là con
              hư tại mẹ!
HẰNG  -   Bố cũng nên bình tĩnh, rồi con sẽ đi tìm em nó!
Ô. BỐ  -   Nó đã đến thế này thì không thể tha cho nó được! (với bà mẹ) Tôi sẽ đi tìm
              bằng được, rồi lôi cổ nó về đây!
B. MẸ  -   (hốt hoảng ngăn chồng) Con nó cũng đã chót dại rồi! Nếu ông nóng nẩy quá thì..
             ..(với Hằng) Hãy giữ bố con lại?
HẰNG  -   Con xin bố! Dù sao em nó cũng đã chót rồi, Cứ từ từ để con hỏi han xem cụ thể
              nó ra sao, rồi liệu cách giải quyết?
Ô. BỐ  -   Lại là cái đồng hồ người ta tặng tôi làm kỷ niệm nữa, bà hiểu không? Thế mà nó
               dám lấy đi!
B. MẸ  -   Thì cũng đã biết sự thể ra sao đâu? Biết đâu con nó chỉ mượn tạm, mang đến
              nhà bạn bè học hành hay dùng vào việc gì đó!
Ô. BỐ  -   Có mà nó mang bán, mang đặt vào đánh bạc thì có!
B. MẸ  -   Nếu nó có chót bán hay đặt ở chỗ gửi đồ... tôi sẽ tìm cách chuộc lại về trả cho
              ông.
Ô.BỐ  -   Không được. Thằng này mất dậy thế này, không thẳng tay trị nó , là không được.
                   (Bà mẹ quay phắt lại thay đổi thái độ với chồng)
B. MẸ  -   Ông ở nhà không được đi đâu cả!
Ô. BỐ  -   Bà này bây giờ to gớm nhỉ? Bà lại ra lệnh cả cho tôi cơ đấy!
B. MẸ  -   Tính ông nóng nẩy thế, nếu tôi để ông gặp nó thì ông sẽ giết nó à?
HẰNG  -   Mẹ con nói đúng đấy! Bố nóng tính, ở nhà. Để con đi. Con lựa lời hỏi han em nó
              xem cụ thể ra sao? Em nó đỡ sợ.
Ô. BỐ  -   Nhưng cô mà tìm nổi nó? 
HẰNG -   Thì con nhờ thêm đám chúng bạn, hay một số người quen chỉ giúp. 
                         (Ông bố vẫn nóng nẩy đi lại khắp phòng)
Ô.BỐ -   (với bà mẹ) Như người trị bện hủi phải trị tận gốc! Nếu bà chỉ biết lấy mỗi tình 
            cảm xuê xoa, ngon ngọt với nó thì... nó chỉ tổ bị hủi thêm.
B.MẸ -   Cái ông này, càng ngày ăn nói càng chẳng ra sao? Giáo dục con cái lại đi ví với 
           người mắc bện hủi. Nghe ông nói đã phát nôn...
Ô. BỐ -   Nhưng lần này thì bà phải để cho tôi thẳng tay trừng trị nó!
B. MẸ -   Thì ông đã chẳng từng bao lần thẳng tay mà có được đâu? Chẳng thấy con tốt 
            lành, làm quá nó khùng lên, lại mất con mất ông ơi!
Ô. BỐ -   Mất thì thôi.
HẰNG -   Đấy, bố lại nói thế rồi! (Cô ấn ông ngồi xuống) Thôi, bố ở nhà, con đã nói là để 
             con đi!
B. MẸ -   Phải, con đi đi! Còn ông, cứ ngồi nguyên đấy!
Ô.BỐ -   (giơ hai tay lên giời) Nhà này loạn rồi! Như thế này là loạn cả rồi. Mất hết cả 
            phép tắc rồi. 
                       (Hằng ra khuất, còn lại hai ông bà)
B.MẸ -   Bây giờ chỉ còn ông và tôi, tôi mới nói cho ông hay! Con cái bây giờ chúng nó 
             không lễ tiết như ngày xưaĐược con tốt đẹp thì mình may. Phải con tinh con 
            quái, đối sử với nó không cẩn thận, về già nó sẽ rũ tuột ông đi đấy!
Ô.Bố - Thế ra nó là bố tôi chứ không phải tôi là bố nó ?
B.Mẹ - Dù ông là bố nó. Dẫu ông cũng chỉ vì thương nó, lo cho tương lai
    của nó. Nhưng cái kiểu tính khí của ông: không khéo khi tàn hơi, hết
      sức... sẽ phải sống vất vưởng như những ẻ ngoài đường, ngoài chợ.
Ô.Bố - Đạo đức xuống cấp! Đạo đức xuống cấp!
B.Mẹ - Xuống cấp từ lâu rồi! Con cái nó có hư, ông vẫn phải lấy tình cảm 
    để lựa sống với con. Mai sau may ra chúng nó còn để cho ông có phân
   nhờ. Không có con thì còn cái gì mà ông sống nữa ?
Ô.Bố - (Kêu lên) Con là bố, chứ không phải bố là bố nữa, con ơi! (Buồn bã)
   Thôi, tôi lên gác nằm nghỉ một lát cho đỡ mệt mỏi. Kẻo cái đầu của
     tôi nó sắp vỡ tung ra mất (lên gác).
B.Mẹ - Phải đấy, ông lên gác đi! (nói như quát theo chồng) Thời đại hiện
     đại này, tuổi trẻ chúng nó sống hiện đại như vây! Nếu ông không
    biết lựa con, thì chữ “hiếu” nó cũng chẳng cần.
                    (Bà vào nhà trong. Nhạc nổi lên, ánh chớp sang
                    lòe… phụ họa cho một trong những ý tưởng của
                    kịch. Hằng dẫn Thắng từ cửa vào)
Thắng - (tiếp tục câu chuyện) Cái đồng hồ báo thức, thằng Phú lấy chứ em
      không lấy. Em có ngăn cũng không được nó.
Hằng - Nhưng cậu nói cho chị hay, cuối cùng…
Thắng - Nó đưa vào hiệu cầm đồ bán lấy tiền. Nhưng rồi em lại bị thua bạc,
     nó trừ nợ mất rồi!.. Nên em không thể mang về trả lại cho bố được.
     Còn tiền của chị bị mất, thật tình là em không biết. Nhưng chắc
      chỉ thằng chó đểu ấy, chứ còn ai ?
B.Mẹ - (trong nhà chạy ra) Mẹ nghe thấy rồi! Mẹ nghe thấy rồi! Thế thì
     không xong  rồi, con ơi ? Mà mày mất dạy quá con ạ ! Cầm ngay dao
     giết mẹ không bằng.
Thắng – Con xin mẹ hãy tìm cách cứu con. Chỉ một lần nữa thôi, con chót
dại mất rồi.
Hằng – Em thấy chưa ! Nếu em không kiên quyết từ bỏ lũ bạn xấu ấy, thì
     không biết nó còn lôi em vào con đường tội lỗi đến đâu ?
Thắng – Khổ lắm chị ơi, thì em biết tất cả rồi mà...
B.Mẹ - (với Hằng) Cứ đưa em vào tắm rửa cho sạch sẽ. Quần áo trông bẩn
     thỉu khiếp chưa kìa !
Hằng – Vào đi ! Vào mà tắm rửa, rồi thay quần áo ra để chị giặt cho.
B.Mẹ - Mẹ cũng phải đi nấu cơm ăn cái đã, rồi liệu cách tính sau vậy.
                  (Mọi người định vào. Ông bố bực tức từ trên
                    gác bước xuống) 
Ô.BỐ - Cơm nước gì ? Cái con người còn chưa trong sạch thì quần áo có bẩn thế chứ bẩn 
          nữa cũng không quan trọng. 
HẰNG - Bố cứ nói em nó thế chứ ? (với Thắng) Thôi vào đi em ! 
                                                          (Thắng định theo chị vào nhà)
Ô.BỐ - (quát) Ở lại đây tao bảo !
B.MẸ - Thôi, ông bảo con nó lúc khác. Phải để cho con nó tắm rửa, thay bộ quần áo, ăn 
        mặc cho tử tế chứ lị. Người với ngợm trông ghê quá ! (mắng thắng) Lại còn không
              mau theo chị vào nhà trong mà tắm táp cho thân thể nó sạch sẽ đi à ?
Ô.BỐ - Nó lớn rồi chứ, còn bé bỏng gì nữa mà chị nó phải tắm cho ? Bà chỉ rước đường
           cho hươu chạy.
B.MẸ - Muốn gì thì tôi cũng phải vào cơm nước chứ ! Còn tranh thủ ra bán hàng, kẻo chiều 
       đến nơi rồi.
Ô.BỐ - Bà có phải nghỉ bán hàng một buổi cũng chưa chết ai. (Với Thắng) Cái đồng hồ 
         đâu ? Tao hỏi cái đồng hồ đâu ?
THẮNG - (lúng túng) Con...Con...
B.MẸ - Ông chả hỏi đầu đuôi câu chuyện gì cả. Lại cứ dồn con nó. Chiếc đồng hồ ấy là tại 
      thằng Phú: nó vào nhà, lừa con nó để lấy...chứ con nó có dám tự tiện lấy đi đâu              ?
HẰNG - Đúng đấy bố ạ! Chính thằng Phú nó lấy cắp chiếc đồng hồ của bố đấy. Em nó chả 
          bao giờ dám chủ động làm chuyện đó.
Ô.BỐ - Gớm nhỉ! Mẹ con bà vây giờ lại về hùa với nhau giả dối để che mắt cả tôi.
B.MẸ - Cái ông này bây giờ ăn nói mới hay! Ai người ta giả dối để che mắt ông? Sự thật 
          nó rành rành như thế chứ!
HẰNG - Bố nghi oan cho mẹ con con rồi! Đúng là thằng Phú nó ăn cắp, chứ em Thắng 
          không dám.
Ô.BỐ - Cho dù có thế! Nhưng nếu nó không cùng một duộc ăn cắp với cái thằng lưu manh 
          côn đồ ấy, thì ai bắt được nó phải đi theo?
THẮNG - Con cũng chẳng muốn đi theo, tại nó cứ rủ rê con mãi, con...
B.MẸ - Lần này con nó đã biết lỗi, ông cũng tha cho con. Con đã nói đấy: nào nó có muốn
       đi theo.
Ô.BỐ - Lần nào mà nó chẳng biết lỗi. Bà còn bị con bà nó lừa cho suốt đời.
THẮNG - Con không cố ý lừa bố lừa mẹ.
HĂNG - (với Thắng) Lần này em nhớ nhé! Buông thả mình mãi rồi hối không kịp. Lại xin 
         lỗi bố đi, rồi nhớ mà tu chỉnh cuộc đời.
Ô.BỐ - Không được. Nếu anh không đem cái đồng hồ ấy về đây thì đừng có nhơn nhơn 
         bước chân vào cái nhà này nữa.
HẰNG - Ôi bố! Em nó biết làm như thế nào được nữa ? 
                                     (ông bố cứ bực tức đi lại quanh phòng)
Ô.BỐ - (giọng tức tối) Cứ cái kiểu này gia đình nhà này cũng tan nát chỉ vì mình nó thôi, 
        bà hiểu không.
B.MẸ - (cũng tức) Thôi được, tôi sẽ đi lấy cái đồng hồ về đây cho ông.
Ô.BỐ - Khổ quá! Tôi nào có ý ép bà phải làm điều đó?
B.MẸ - Mẹ con tôi đã phải nói với ông hết lời. Mà ông vẫn cố chấp bắt ép thằng Thắng...
        thì quá bằng ông bắt ức tôi.
HẰNG - (rên) Con xin mẹ. Con xin cả bố. Sống thế này thì như chết thôi, bố mẹ ơi?
Ô.BỐ - (với Thắng) Anh đã mở mắt ra chưa? Anh có phải là một thằng con vô tâm bạc 
         nghĩa hay không? Mẹ anh đã về hưu mất sức vẫn còn phải xách cái giỏ nước                     chè, hộp thuốc là ra vườn hoa ngồi bán. Lấy tiền nuôi gia đình, lo cho cả chị anh 
        và anh ăn học. Bố anh, tức là tôi đây này: hồi chỉ mới độ tuổi anh đã lên đường 
         vào Nam giết giặc. Chị gái của anh cũng là một sinh viên sư phạm năm thứ tư 
          nay mai sẽ là một cô giáo. Gia đình căn bản nề nếp như thế mà anh đem bôi
         nhọ. Người ta nuôi con chó, con mèo: nó cũng còn biết công chủ giữ nhà, bắt
           chuột. Thật, thật suy nghĩ của anh chưa bằng con vật.
B.MẸ - (giật giọng) Thắng! Con đặt cái đồng hồ ở hiệu cầm đồ nào? Đặt bao nhiêu? 
THẮNG - Thằng Phú nó đặt chứ con không đặt. Số tiền con không nhớ rõ. Nhưng nó đưa
            cho con cái các-vi-zít của cửa hiệu, để nếu chạy được tiền thì đi chuộc về.
                             (Thắng đưa tấm các cho Hằng) 
                                                                                                                                                                                          
 B.MẸ - Hằng! Theo mẹ. Hai mẹ con đến cửa hiệu cầm đồ để chuộc lại cái đồng hồ về cho
           bố con !
Ô.BỐ - Mẹ con bà muốn làm như thế nào thì làm. 
                                (ông giận dỗi bước ra khỏi nhà)
B.MẸ - (Với Thắng) Lần này thì con nhớ đời nhé! Con làm khổ tất cả mọi người. (với Hằng)
             Đi thôi con! (với Thắng) Còn con, ở nhà mà lo việc học hành, ôn thi đại học
            đi!
                 (Bà mẹ và Hằng ra khuất. Còn lại mình Thắng. Bóng Phú chập chờn ngoài cửa) PHÚ - (vào) Tao vừa thoáng trông thấy, bóng ông bà già và bà chị gái của mày đi ra phố.
THẮNG - Cho nên máy mới thừa cơ để xộc vào đây, phải không ? Tôi đã bảo với ông rồi:
          đừng có vác cái mặt ông đén nhà này nữa!.. Tôi đang sống dở, chết dở đây.
PHÚ - Thế thì lại đi xả hơi với tao ? Nghĩ làm chó gì cái đời này hco nó mệt đầu. Này,
           xem... (mắt nhìn quanh) Còn những thứ gì có thể đáng giá, xoáy lấy vài cái. Lại
          đi với tao ra hiệu cầm đồ... tiếp tục.
THẮNG - Xin bố. Xin bố. Bố xéo nhanh đi cho con nhờ. (Lấy tay đẩy Phú ra khỏi cửa) May
           mắn nhất cho tao là mày nên cút đi, kẻo nhà tao về đến nơi bây giờ đấy.
PHÚ - Còn nợ tiền chưa trả được cho tao, thì đừng có giở cái giọng ấy ra !
THẮNG - Thì ông cũng biết, tôi làm gì còn tiền. Có mấy món đồ có thể bán được, thì ông
            đã nướng sạch trong đám bạc rồi. Số tiền nợ ông, từ từ tôi sẽ tìm cách trả cho
                 ông.
PHÚ - Mày trên răng dưới cái tút, nếu không tìm cách phục thù thì biết đến bao giờ mới
         trả được cho tao ? Nhưng chỗ bạn bè, tao cũng đến mức cạn tàu ráo máng bắt 
           mày phải trả ngay. Thế nên tao mới bảo: xem nhà cửa xoáy lấy vài cái đáng giá
           một tý... rồi theo tao đi gỡ lại. Biết đâu lần này mày chả thắng ! Khi đó, mày vừa
           hoàn trả lại cho gia đình, lại vừa xông xênh.
THẮNG - Tao không cờ bạc nữa đâu, tao còn phải ôn thi đại học.
PHÚ - Ồi, đại học làm cái chó gì. Khối thằng kỹ sư thất nghiệp kia kìa ! Mất công khốn
           khổ mấy năm đại học, không tìm được chỗ làm, làm toàn lăng nhăng kiếm tiền
           mà sống. Cứ như tao đây này, vẫn sướng như vua.
THẮNG - Tao đã bảo dứt khoát là tao không đi nữa. Mày đi về đi !
PHÚ - Mày nói thật đấy chứ ?
THẮNG - Đời tao theo chúng mày thế là quá đủ rồi.
PHÚ - Thế mày đưa tiền đây ? Rồi đây chuồn
THẮNG - Mày bắt bí tao ? Dồn tao vào con đường cùng à ?
PHÚ - Tiền nong thì phải sòng phẳng, có thế thôi.
THẮNG - Nhưng khi hết tiền, tao đã nói là tao không chơi nữa. Mày tự động rút tiền đưa
           cho tao. Khích tao chơi tiếp... Chính mồm mày đã nói: chỗ bạn bè tiền nong
           không đáng gì. Bao giờ có trả mày cũng được. Bây giờ máy, mày... thật là một
           thằng đểu cáng.
PHÚ - Thằng ngu. Tao cho vay để tạo thêm cơ hội cho mày phục thù. Đánh thắng, ít nhất
           là mày cũng thu hồi lại được số tiền của mày đã mất. Đã gọi là cờ bạc bịp ! Chỉ
            có thằng đần như mày... đã đánh bạc lại còn muốn thật thà, trong sáng. Thua là
           phải. Đừng có nói lằng nhằng. Khôn hồn thì tìm cách trả tao.
THẮNG - Thì tao có nói là tao không trả đâu ?
PHÚ - Mày đã biết luật rừng rồi chứ ? Mày định phản lại đồng bọn, rút chạy à ?
THẮNG - (mặt hơi biến sắc) Tao đâu có phản lại đứa nào ? Tao chỉ ...
PHÚ - Bỏ đồng đội, tức là làm phản. Luật giang hồ mà... (vỗ về Thắng) Không chỉ tao.
          Chúng nó sẽ không để yên cho mày đâu. Đã nhúng chàm thì phải theo thôi em ạ !
     Thôi đi !..
                 (Ông bố xuất hiện ở cửa)
Ô.BỐ - Đi đâu ? Anh đến đây định lôi kéo thằng Thắng đi đâu ?
PHÚ - (giả vồn vã) À, có đi đâu đâu ạ ! Chả là, bạn bè cũ, tiện qua thì tạt vào thăm nó.
           Bác đi ra phố chơi, về ạ ?
Ô.BỐ - Tôi chơi hay không thì việc gì đến anh ? Anh ra khỏi nhà tôi ngay ! Tôi không cho
           phép anh lôi kéo thằng Thắng con tôi, đàn đúm theo cái lối sống bừa bãi, tha
           hóa, đồi trụy của các anh.
PHÚ - Ông nói năng cho cẩn thận một tý ! Cứ làm như con ông còn nhỏ dại, mà bảo tôi lôi
          kéo. Đừng có mà đi chê người ? Con ông không hay hớm đạo đức gì đâu ?
THẮNG - (gắt) Phú, ông về đi !
Ô.BỐ - (với con) Anh để cho nó bôi tro, trát trấu vào mặt bố anh. Anh đã thấy sướng chưa ? (với Phú) Nếu anh không ra khỏi nhà tôi. Tôi sẽ gọi công an.
PHÚ - Thì ra, cần gì ! (với Thắng) Liệu mà thu xếp trả ngay khoản tiền mày đã nợ tao,
           không thì... (định ra)
Ô.BỐ - Nợ gì ? Tiền nào ?
PHÚ - Tiền con ông nợ tôi chứ còn nợ nào ? Tôi đến đây để đòi nợ, chứ không để chơi
          đâu ?
THẮNG - Ông Phú ! Đó là chuyện giữa tôi với ông. Không can gì đến bố tôi...
 Ô.BỐ - (với Thắng) À, ra thế ? Anh tàn phá gia đình chưa đủ, còn đi vay nợ lung tung để 
          chơi bời...
PHÚ - (với ông bố) Ông cũng liệu cách thu xếp mà trả cho cậu con trai.?...
Ô.BỐ - Đéo mẹ tổ sư chúng mày. Chúng mày đàn đúm vay vỏ nhau, chứ ông công nợ gì
           chúng mày mà lại định ngoặc cả ông ? 
                                    ( Bà mẹ và Hằng ngoài cửa vội chạy vào )
B.MẸ - (kêu toáng lên) Thằng Phú ! Mày lại định đến để rủ rê, lôi kéo con bà. Bà sẽ gọi
           công an vào để lôi cổ mày đi ! (ra gần cửa gọi) Anh công an ơi ! Đồng chí cảnh 
             sát ơi ! (trở vào) mày vừa cờ bạc, vừa ăn cắp, lại còn bám lấy con bà. Dẫn dắt
           con bà vào con đường xấu... Thế có khổ tôi không ?
PHÚ - Cái ông bà này, làm cái gì mà cứ như là... (với Thắng) Bố mẹ mày điên cả rồi !
                                    (định ra)
B.MẸ - Mày đã là thắng ăn cắp mà còn dám ngang nhiên đứng ở nhà bà. Mày không đi
         mau thì chính quyền đến, họ túm lấy mày đi bây giờ ? Nhà bà không có gì để cho 
             mày ăn cắp nữa đâu ?
PHÚ - Tôi ăn cắp ở nhà bà cái gì ?
HẰNG - (giơ ra cái đồng hồ vừa đi chuộc về) Mày không lấy cái đồng hồ này, rồi đem bán
           ở  hiệu cầm đồ là gì ? Gia đình tao vừa phải bỏ tiền ra để chuộc lại nó về đấy !
PHÚ - Tôi chỉ là người cầm hộ thằng Thắng cái đồng hồ này thôi, chị hiểu không ? Chị hỏi
          thằng Thắng xem: tiền bán đồng hồ ở hiệu cầm đồ, là thằng Thắng nó lấy. Nhưng 
           nó bị thua bạc, mất hết. Tôi ăn cắp thì tôi phải được tiền bán chứ ? Sao chị lại đổ
            cho tôi ? (với bà mẹ) Nếu bà gọi công an đến để bắt thằng ăn cắp, thì thằng ăn 
           cắp chính là con bà ! Phải bắt con bà ! Chứ không phải bắt tôi ? 
THẮNG - Ôi thằng Phú ! Thằng Phú !.. mày thật là đồ đểu.
Ô.BỐ - (chỉ Thắng) Vinh hạnh chửa ? Tốt đẹp chửa, nghe con ?
HẰNG - (với Phú) Thế còn mấy nghìn bạc của tao để ở ví. Trong cái túi xách kia kìa ! Mày
            cũng móc lấy mất. Mày còn làm rơi cả thỏi son ra bàn nữa. Mày còn chối 
               không ăn cắp nữa không ?
PHÚ - Ơ hay ! Chị dám ngang nhiên đặt điều vu vạ. Chị bảo tôi ăp cắp tiền của chị, bằng
          chứng đâu ? Thằng em trai nó móc ví ăn cắp tiền của chị ! Rồi nó đổ cho tôi, chị 
           cũng tin à ?
THẮNG - Tao lấy tiền của chị tao bao giờ ?
PHÚ - Đó là chuyện của chị mày và mày, tao không biết !
                            (Ông bố nghe chuyện giật mình. Cứ đi lại lẩm nhẩm... )
Ô.BỐ - (với mình) Ra bây giờ nó lại còn lấy cả tiền của chị gái nó nữa ?.. Hỏng rồi ! Không
               gỡ được nữa rồi ! Không thể nào còn chấp nhận được nữa rồi !
                                   (bỗng ông quay lại).
Ô.BỐ - (với Phú) Chỉ cần cái chuyện cờ bạc người ta cũng đủ túm mày đi rồi ?
PHÚ - Cờ bạc, đề đóm... bây giờ đầy. Ngoài vườn hoa, quán nước, chỗ nào mà chẳng có.
            Mới hơn nữa, tôi đến đây có phải để cờ bạc đâu mà định bắt tôi ? 
                              (không khí im lặng)
PHÚ - (tiếp) Nhưng thôi. Tôi cũng chuồn đây ! Nhân thể, tôi nói để ông bà biết: thằng
           Thắng nó đã vay tôi một khoản tiền. Mà nợ vay thì phải trả ! (giọng thách thức)
             Để tránh khỏi hậu họa đến thân.
HẰNG - (vội lại hỏi Thắng) Thật vậy hả Thắng ?.. Sao em lại liều đến thế ?
Ô.BỐ - (chỉ Phú) Tiền nong chúng mày gán cho nhau trong cờ bạc. Mày lại dám ngang
           nhiên đế đây để đe dọa gia đình ?
PHÚ - Tôi đã nói rồi: ông bà là bố mẹ của nó thì tôi báo. Còn xử trí thế nào là tùy ông
            bà ? Nhưng với nó, chuyện nợ nần xưa nay không ai ăn quỵt được.
THẮNG - Thì tao có bảo tao quỵt tiền vay nợ của mày không ? Rồi tao sẽ lo để trả mày...
            Mày không phải giở trò để làm cái kiểu đó.
PHÚ - Có ăn quỵt với tao cũng không được.
B.MẸ - (xuê xoa với Phú) Thôi thôi... Không ai ăn quỵt nợ của anh cả. Nhưng tôi cấm anh
            từ giờ không được bén mảng để lôi kéo nó nữa. Bây giờ anh về đi !
Ô.BỐ - (với bà mẹ) Nó giải quyết với nhau thế nào thì mặc xác chúng nó ! Không hơi đâu
            mà bà phải đi lo đến như thế !
B.MẸ - (gắt lên) Không ai khiến ông lo. Ông làm việc của ông đi.
PHÚ - Bà nói còn dễ nghe. Bà già này ! Tiền trong nhà là tiền chửa, tiền ra ngoài là tiền
          đẻ - Đáng lý vay là phải trả lãi ! Nhưng vì tình bạn giữa tôi với nó, tôi đã không
            lấy lãi là phúc cho nó. Bà phải chạy nhanh nhan lên đấy !
Ô.BỐ - Tổ sư cái tình bạn kiểu bọn thanh niên bây giờ của chúng mày. Rồi chúng mày sẽ
           bán cả bố mẹ, quê hương tổ quốc không biết chừng ?
THẮNG - (với Phú) Thôi, ông cũng đi đi !
PHÚ - Được, tao đi. (đe dọa) Nhìn cho rõ cái mặt tao, nghe Thắng ! Đừng có mà giở quẻ.
                              (Lúc này Hằng xổ tóc ra nổi giận lao đến chỗ Phú như con hổ cái)
HẰNG - (túm lấy ngực Phú) Mày tưởng ai mày cũng bắt nạn được hả ? Đồ chó mà, cút đi!
              (đẩy mạnh làm cho Phú ngã dụi vào bờ tường) Bà báo cho mày biết: nếu mày
               mà động đến thằng em bà, thì bà sẽ lấy dao đâm nát cái mặt mày ra.
HẰNG - (hung dữ) Mày không xéo ngay ra khỏi nhà bà - thì bà cho một ghế vỡ cái mặt
             mày ra bây giờ !
PHÚ - (luống cuống) Con hổ cái ! Mày muốn tao đi thì tao đi ! (biến ra khỏi nhà)
HẰNG - (quát theo) Bà sẽ nhờ cả chính quyền đoàn thể giúp đỡ. Nếu mày còn dám bén
             mảng đến đây, họ sẽ bắt giữ mày ngay ! 
                        (Phú khuất hẳn. Gian phòng lắng đi giây lát. Hằng đặt chiếc ghế xuống
                         bàn rồi gieo mình lên ghế. Ông bố lẳng lặng đi lên gác. Không gian chỉ
                         có ánh sáng và tiếng nhạc... minh họa tâm trang và tính cách của từng
                          người) 

                                                 HẾT KỊCH












  



  
 

.
     Hồi cuối năm vừa qua tôi có viết 2 bài bình luận có thể gọi là đáng nói - về hai nhân vật có tên tuổi của HNVVN đương đại: Đó là ông Hữu Thỉnh (Chủ tịch HNVVN) & nhà thơ Bằng Việt (Chủ tịch Liên hiệp Hội Văn học nghệ thuật Thủ đô) - Trước hết nói đến bài viết về Hữu Thỉnh: Ông ta quá tham, lợi dụng vào vị thế Làm Chủ tịch Hội nhà văn của mình, từ trước tới nay đã vơ váo bao nhiêu giải thưởng văn chương rồi... nay lại còn đem tác phẩm thơ mà chất lượng tác phẩm khá tồi cũng định chiếm nốt giải thưởng Hồ Chí Minh nữa... trước khi mãn chiều xế bóng, thôi cái chức Chủ tịch ấy!... Ta từng thấy nhân cách rất đáng trân trọng của nhạc sĩ Phạm Tuyên, mặc dù ông có rất nhiều công lao cống hiến trong nền nghệ thuật quốc gia & cả thành quả trong tác phẩm âm nhạc, nhưng Ông vẫn bàng quan trước giải thưởng lớn ấy, đến khi phải Hội nghệ sĩ đề nghị Ông viết đơn để xét ông mới làm!... Đằng này Hữu Thỉnh dù làm đến cái chức Chủ tịch HNV nhưng tỏ ra rất thường - Bài viết của tôi đã được đăng trên rất nhiều các website trên thế giới và nó còn có giá trị để đánh giá thực chất về tầm vóc thi ca của Hữu Thỉnh lâu dài - Nay xin lưu lại trong tuyển văn xuôi này.
         Nội dung cụ thể của bài bình luận văn chương & nhân cách đó như sau:
 
    
Đem tác phẩm thấp kém dự giải thưởng HCM của ông Chủ tịch HNVVN

                                  
                                                                           
                                Hữu Thỉnh - Chủ tịch HNVVN      


                     HỮU THỈNH: MỘT CHÂN DUNG THƠ TRUNG BÌNH

                                                                               Phạm Ngọc Thái

     Đó là hai tác phẩm thơ: Tập "Thương lượng với thời gian" (TLVTG) - NXB Hội nhà văn 2005 và tập "Trường ca biển" mà ông Chủ tịch HNVVN đã mang nó dự, nói đúng hơn là định chiếm một giải thưởng văn chương Quốc gia lớn! Như nhà thơ Trần Mạnh Hảo đã viết: " Trong một thành phần ban giám khảo do chính Hữu Thỉnh đã thiết kế... rồi ông Chủ tịch "tế nhị, khách quan?..." xin rút ra khỏi Hội đồng xét giải".

      Hay như nhà văn Nguyễn Quang Thân đã lên tiếng phê ông Hữu Thỉnh (HT) ăn tham, kiểu tự mình cho mình giải thưởng là vừa đá bóng vừa thổi còi, vừa lĩnh thưởng, vừa khen ban chấm giải... công minh! ( trích bài TMH).
      Người ta tính đến nay ông HT đã 05 lần "ăn" giải thưởng văn học Quốc gia, kể cả giải thưởng Vua Thái Lan gọi là "giải Asean - 1000 USD" mà chính ông Chủ tịch đã tự đề cử cho mình... cùng với nhiều giải khác. Như kết luận của Trần Mạnh Hảo: Ông Hữu Thỉnh đã đạt kỉ lục ăn giải văn chương trong thời đại ngày nay là... vô địch thế giới!

    Xin quay trở lại  với 2 tác phẩm của HT đã nêu trên - Vậy dư luận trong giới văn chương đã nói gì về các tập thơ "Thương lượng với thời gian" & "Trường ca biển" của ông? Ngay từ khi 2 tác phẩm đó ra đời đã bị rất nhiều sự phê phán, chỉ trích: 
     Nào là Tập TLVTG dở và nhạt nhẽo vô cùng, viết cẩu thả. Nào là không có gì nổi hơn so với mặt bằng thi ca. Là một bước lùi, xuống dốc không phanh của nhà thơ Hữu Thỉnh. Nào là thơ sáo mòn, nhạt hơn nước ốc. Về thi pháp thì "râu ông nọ cắm cằm bà kia", nhiều bài giả tạo, khiên cưỡng, triết  lý vớ vẩn, nhiều câu viết y chang những câu cũ tầm thường, lại thừa chữ vô tội vạ. 
      Dư luận với "Trường ca biển" là một tác phẩm làng nhàng, nhạt nhẽo, đọc Trường Ca Biển ta bắt gặp cách nói phúng chỉ, ví von thẽo thọt, tủi phận...lặp lại từ các tập thơ trước của chính tác giả. Nói tóm lại, Trường Ca Biển thiếu hẳn giá trị nghệ thuật, thiếu xúc cảm, thiếu một trái tim chân thành với thi ca.
     Trong bài viết này tôi xin chính thức bình luận về hai tập thơ ấy của ông. Trước hết:

                             NÓI VỀ TẬP THƠ " THƯƠNG LƯỢNG VỚI THỜI GIAN"

       Hữu Thỉnh làm thơ rất ẩu, tư duy khá lung tung, rồi tìm những từ hay hình ảnh hoa hoét hoặc có nỗi đoan trường ghép lại. Có bài mới đọc lên cứ tưởng... cũng thấy là lạ hay hay... nhưng rồi gấp lại thì bài thơ chỉ màng màng như một lớp sương khói, hay đó cũng chỉ là một ý tưởng nhạt thếch, nông choèn. Tôi có thể nêu các kiểu làm thơ tạp-pí-lù ra đây có đến vài chục bài trong tập thơ trên năm mươi bài của ông. Thí dụ như bài "Bóng mát":
       Tôi như cây biết giấu lá vào đâu/ Giữa gió bụi cõi người/ Nếu giấu lá thì còn đâu bóng mát/ Bóng mát mà không che nổi chính tôi.
    Mới đọc thì có vẻ nỗi đời, nỗi người, nỗi trần ai đây? nhưng ngẫm kỹ bài thì không biết anh ta đang định nói về cái gì? "bóng mát" kia biểu thị cho cái gì? Không rõ! ,"gió bụi cõi người" nghe cũng đoạn trường đấy chứ? nhưng gắn với hình ảnh "lá" ở câu trên - "lá" kia là cái gì của anh ta? Vì câu thơ "Tôi như cây biết giấu lá vào đâu" mà. Nó tượng trưng cho khuôn mặt, ý nghĩ, tình cảm hay tư tưởng chăng? Chưa hẳn, trái tim? cũng không phải.
                       Nếu giấu lá thì còn đâu bóng mát
    "lá" của anh ta đã cho cái gì mà làm ra "bóng mát", cho đời hay cho chính cuộc đời anh? Vậy là nửa bài thơ rồi vẫn chưa biết nó là cái gì? Ta lại xem câu kết:
                       Bóng mát mà không che nổi chính tôi
     Cái cây nó có bóng mát để che cho đời, nhưng "lá" của anh ta thì chẳng rõ là cái gì - mà nói cái "bóng mát" ấy không che nổi chính anh ta? Thế là nghĩa cũng như tứ thơ lung lung tứ mẹt. Hữu Thỉnh viết văng mạng ra chẳng cần biết nó biểu thị cho cái gì hết - Và, bài thơ trở thành...vô nghĩa!
        Trần Mạnh Hảo nói Hữu Thỉnh làm thơ rất ẩu chính là vậy.
Thơ HT nhiều bài bất cần tính lôgich trong tư duy triết lý dù chỉ là một bài thơ ngắn vài câu, tôi thí dụ một bài thơ khác:
Đôi luống thời gian/ Ai ải mùi đời/ Hì hục câu thơ/ Gieo chỗ không người/ Tấm chăn ngôn từ/ Dầy sao không ấm/ Thi nhân dậy chưa/
Gà đang chuyển sớm/ - (Mồ hôi đón ngõ).
Đọc lên cũng đã thấy cái thời gian ai ải mùi đời kia, chắc là thời gian như cuộc đời thum thủm toàn phân tro chăng? Mấy từ "ai ải mùi" mà tác giả sử dụng cốt chỉ để thơ cho có vẻ hình tượng "kêu" đấy thôi, nhưng đó là cách sử dụng vơ váo bất kể ý nghĩa. Sau đó tự nhiên lại chuyển sang ý thi nhân làm thơ gieo vào chỗ không người? Chắc là muốn nói thiên hạ rất mông muội về thi ca, nên anh ta gieo vào họ như gieo vào chỗ không người, rồi đến gà qué báo sáng...thế là hết thơ! Cũng chẳng biết cái thời gian ai ải mùi đời kia với người thi nhân làm thơ nó có quan hệ với nhau thế nào, và nó được đưa vào trong bài thơ để nói lên ý nghĩa gì? cũng đã được thêm một bài.  HT làm thơ rất nhiều bài đại loại nham nhúa như thế!
Cũng có khi chỉ do một ý tưởng nào đó chợt vụt đến, thoáng qua mà tác giả vội ghi lại, đáng lý nó mới chỉ là tư liệu trong một bản nháp. Nhưng HT đã sử dụng ngón nghề của một tay thơ chuyên nghiệp, thêm dăm ba chữ mắm muối vào đó hoặc tìm đại vài hình ảnh cho có vẻ kêu kêu, bất cần hình ảnh đó ý nghĩa có hợp với bài thơ không, xào xáo nó lên -  lại được thêm một bài thơ nữa, hay gộp nó lại thành tập lấy một giải thưởng văn chương. Tôi ví dụ thêm bài thơ "Năm đi":
    Gió sao là lạ. Mây khang khác/ Không hiểu. Hay là nhịp cuối năm/ Hôm qua thì tiếc. Mai thì sợ/ Tuột cương trăng cũ lại sang rằm.
   Một câu kết kêu như chuông nhưng lạc lõng, từ ngữ bóng bẩy có vẻ đẹp mà chẳng ăn nhập gì với những ý của bài thơ. Tôi không muốn dùng 2 chữ "ý tưởng" nữa, vì bài thơ ngắn ngủn của một đôi suy nghĩ chợt đến chưa đạt được đến mức độ có ý tưởng? Bài thơ này chắc là HT nhặt nhạnh lung tung trong đống giấy nháp, rồi sửa chữa qua quít để thêm một bài nữa cho tập. Cũng chỉ là một bài "thơ rác".
Ôi, ông Chủ tịch HNV ơi! Đúng là thời buổi cào cào châu chấu lên ngôi cả rồi.
Cần phải ví dụ cho bạn đọc thấy thêm hàng loạt các bài thơ HT đã làm như vậy. Bài "Ngẫu cảm" chẳng hạn:
Thu hết mọi tiếng chuông/ Cõi thiện xa xăm câu kinh vượt dốc/ Bao nhiêu kỳ quan che không kín những gì lầm lạc/
Mây vừa đi vừa ngoái lại trông người/.
   Chưa nói đến bạn đọc mà ngay một nhà thơ nào yếu bóng vía, có khi chỉ cần đọc mấy câu của bài thơ này phải "sợ tài nhà thơ chết khiếp" , phục lăn ra mà cho rằng có lẽ nó sắp đạt độ ... kiệt tác. Nhưng thực ra bài thơ chỉ là những sự lắp ghép loạn xạ, tư duy lung tung chẳng đâu vào đâu. Chẳng biết bài thơ nói cái gì? Đây cũng đích thị là một bài thơ để...loè đời! Cái ngón nghề mà HT tìm ra trong quá trình sáng tác thơ của mình chính là thủ thuật rất sảo ấy đã thành sở trường trong quá trình làm thơ của ông. Trong bài viết Trần Mạnh Hảo nói Hữu Thỉnh làm thơ hay lấy "râu ông nọ cắm cằm bà kia" là vậy.
Có lẽ không phải là HT không biết cái hạn chế trong sáng tác thơ của mình... và có lẽ cũng không phải là không biết sự kém cỏi của tập thơ "Thương lượng với thời gian"!  Cho nên cũng đã có lúc ông tự thú - Ta hãy đọc bài thơ "Người làm mùa" thì rõ:
Những gié vàng lại tụ hội vàng tươi/ Mùa hoàn hảo? Thiên nhiên bầy kiệt tác/ Sao với ta vẫn chỉ vài nét phác/
Tẩy xoá hoài người vẽ mãi chưa xong?
      Ý muốn liên hệ với "mùa thi ca" của ông ta đây? Đã biết thơ mình mới chỉ là những nét phác, nhạt nhẽo còn nông cạn. Còn với mình thì "tẩy xoá" mãi vẫn không viết nổi một bài thơ hay - Thế mà vì lòng tham, ông Chủ tịch đã 05 lần lấy giả thưởng Quốc gia rồi, lần này vẫn mang ra định lấy tiếp cái giải thưởng HCM kèm với 200 triệu đồng cơ đấy!
HT viết nhiều thơ dở quá, định thôi nhưng lại xin ví dụ tiếp một bài thơ nữa - Đó là bài "Những người đi lại phía tôi":
Những người đi lại phía tôi/ Bao nhiêu bóng mát một lời lá bay/ Mặc ai xô dạt mỗi ngày/ Múc đau lòng giếng vẫn đầy sao hôm.
     Hình ảnh thì cũng có vẻ hoa mỹ, rồi nỗi mình, nỗi đời - Nhưng bài thơ nói gì nhỉ? Nếu kết lại thì hình như là... vô nghĩa! Nó "vô nghĩa" bởi vì nó tư duy theo kiểu ba-chi-khươn, vơ váo và lắp ghép nhằng.
Tôi xin phân tích hình ảnh "bao nhiêu bóng mát" kia là gì? Có phải bao nhiêu người đang đi lại phía nhà thơ đã đem cho ông ta bóng mát không? Nếu thế thì cũng có tính nhân văn đấy, nhưng liền ngay sau đó lại là hình ảnh:
...  một lời lá bay
   Chả lẽ để đáp lại "những bóng mát" mà người đời đã đem lại cho ông (đó tức là những danh lợi mà ông đã được hưởng), ông chỉ đáp lại cho họ, tức là cho cộng đồng... "một lời lá bay" ư? Nghĩa là, tao cũng chả cần phải trả cho chúng mày nhiều, một đôi lời ve vuốt suông, hay chút bổng lộc gì đó cỏn con thôi, sau đó ông thoảng qua như ...lá bay!... và ông cứ ung dung hưởng "những bóng mát" mà người đời mang lại cho ông. Bởi vì ngay câu thơ thứ 3 viết:
     Mặc ai xô dạt mỗi ngày...
Thể theo sự liên kết trong tư duy bài thơ thì: Ông cứ mặc cho cuộc sống những kẻ đã mang lại bóng mát cho ông bị xô dạt, chìm nổi...Ông mặc xác tất cả - và bài thơ kết:
    Múc đau lòng giếng vẫn đầy sao hôm
   Hình ảnh "múc đau lòng giếng" có vẻ ghê, nhưng để nói cái gì? Ta giả sử nếu cái giếng kia biểu thị cho đời - Ông cứ việc múc đau lòng đời, tức là ông cứ việc vơ vét, hưởng thụ những lợi lộc của đời mang lại... cho đến cuối đời ông. Bởi vì hình ảnh "sao hôm" sẽ biểu thị cái nửa đời chiều của ông mà... "vẫn đầy sao hôm" là vậy.
Còn nếu ta giả sử hình ảnh "cái giếng" kia để chỉ bản thân nhà thơ - Ông múc đau ông, nghĩa là ông sẵn sàng hy sinh bản thân cho hạnh phúc của mọi người, tức là cho đời - Thì sao câu thơ trên ông lại viết: "Mặc ai xô dạt mỗi ngày"???... Thế là bài thơ trở thành khập khiễng, ý thơ phi lý, hình ảnh như những cánh hoa giấy đẹp nhưng lung tung. Bài thơ này cũng chỉ để ... vứt đi!
Tôi lại ví dụ thêm bài nữa, bài "Vô thanh":
   Tôi ngồi nhặt sỏi đếm buồn/ Gió đi tìm khói chon von mấy đồi/ Mây kia ham sự nhất thời/ Bao nhiêu oan nghiệt mắt người ngước lên.
   Ví von, nhặt nhạnh hình ảnh lắp ghép bừa đi, bài thơ như đánh đố người ta vậy. Chẳng ra tả, mà cũng chẳng biết nói về sự đời gì... gì?
Đấy là tôi mới ví dụ một số bài thơ ngắn cho dễ đọc. Để bạn đọc khỏi nhàm chán tôi chỉ xin ví dụ thêm một bài thơ dài hơn, nhưng cũng viết ẩu làm nhàm như thế. Đó là bài "Lời mẹ" - Nói về mẹ thường là những bài thơ rất máu thịt, da diết. Nhưng Lời Mẹ của HT thì phải nói thơ viết hồ đồ đến mức độ hơi nhăng nhít. Bài thơ chia làm 3 khúc, mỗi khúc có 8 câu, tổng cộng toàn bài có 24 câu. Đây là:
Khúc I-  Khúc đầu tiên này thì nó còn kể lể có chuyện một tý, tuy cũng chỉ viết nôm na tung hứng bừa đi thôi, chẳng có gì gọi là chắt lọc hay nghệ thuật tinh tuý. Nhưng thôi, ta chấp nhận như thế, tạm gọi là cũng được:
Mẹ đã sinh ra tôi/ Đặt tên cho tôi nữa/ Một cái tên nõn nà/ Hồn nhiên như sói nhỏ/ Cái cối và cái chày/ Con mèo và con cún/
Yêu mấy vẫn chưa vừa/ Thoắt trở thành người lớn.
   Mấy câu sau là tác giả đã nhặt nhạnh bừa đi rồi đấy, ghép lại thành một khúc - Chưa thể gọi là ăn nhập với nghĩa trong cả bài. Ta cứ đọc tiếp sẽ thấy. Đến khúc thứ 2, thứ 3 mới thật là thứ thơ... hô khẩu hiệu. Mà đây là khẩu hiệu rất sáo rỗng, nhạt nhẽo. Nhưng tác giả không phải chỉ hô khẩu hiệu một lần đâu - Hai khúc thơ, mỗi khúc 8 câu - Chỉ có 2 câu đầu là khác, còn 6 câu sau lặp lại y hệt nhau, ý tứ vơ váo. Chợt nghĩ được cái gì là đưa luôn vào, cứ như là viết đại cho xong, đọc chối không chịu nổi. Để bạn đọc thấy rõ xin chép lại cả 2 khúc sau ra đây:
Khúc II - Tôi bước ra ngoài ngõ/ Gió thổi. Nước triều lên...             
      Đi hoài không gặp tiên/ Đành quay về hỏi mẹ/ Hãy yêu lấy con người/ Dù trăm cay nghìn đắng/                    Đến với ai gặp nạn/ Xong rồi, chơi với cây!
     Khúc III-  Tôi lại bước dưới trời/ Không tiếc mòn tuổi trẻ/...  (6 câu sau giống hệt ở khúc 2)
Đi hoài không gặp tiên/ Đành quay về hỏi mẹ/ Hãy yêu lấy con người/ Dù trăm cay nghìn đắng/ Đến với ai gặp nạn/ Xong rồi, chơi với cây!
   Xin phân tích một chút ở câu thơ cuối khúc - Sao lại kết "Xong rồi chơi với cây"? Nếu là những người chán sự thế, chán chốn quan trường... đi ở ẩn như Nguyễn Khuyến chẳng hạn, hay như thi sĩ Tản Đà chán chốn hồng trần tìm đường lên núi "tu tiên" đã đành... đằng này HT còm ham danh lợi thế cơ mà? Đọc thơ ta có thể hiểu: Mẹ từng dặn anh ta rằng, con người nó hay lừa lọc, gian sảo lắm, tốt thì ít mà xấu thì nhiều... đừng nên "chơi" với con người mà chỉ nên chơi với cây thôi!
Nhưng mẹ lại cũng dặn anh ta: Phải làm một con người cao thượng. Con người tuy xấu thế đấy, nhưng lúc họ gặp nạn... thì phải đến cứu vớt họ (như ở câu thơ trên đó đã viết "Đến với ai gặp nạn") - Xong rồi lại về..."chơi với cây"! Vậy lời dặn ấy HT đã cao thượng đến thế nào mà sao còn  tham lam thế? Đây là một bài thơ viết cẩu thả. Cái đoạn lặp đi lặp lại dài đến 6 câu nào có hay gì, có nghệ thuật thi ca gì cho cam, chỉ là cách nói đạo lý sáo rỗng. Câu thơ : Đi hoài không gặp tiên/ - Hình ảnh ấy chắc HT chợt nhớ về chuyện cổ tích, có cô bé hoặc cậu bé nghèo khổ... đã mơ thấy ông tiên hay bà tiên hiện về - Thế là bê luôn vào thơ, mà lại là bài thơ nói về nỗi đời, đoạn trường người lớn hẳn hoi. Một bài viết về mẹ thuộc dạng nhàm chán nhất, nhì đối với một nhà thơ chuyên nghiệp mà tôi từng được đọc.
Thế đấy, thơ ông Chủ tịch đã lãnh đạo HNVVN đến 3 khoá của chúng ta hôm nay là thế đấy!
Nói dài, bình thêm làm gì nữa cho bạn đọc càng nhàm chán. Quá đủ để nhìn nhận về  tập thơ "Thương lượng với thời gian" thấp kém, cũng như tầm vóc chân dung thơ ông - Hữu Thỉnh: Một chân dung thơ trung bình!
Tôi sẽ có đánh giá riêng về toàn bộ chân dung đời thơ của ông ở một bài viết khác.
-      Không phải là không có lý trong lần ông được giải Quốc gia đầu tiên với tập trường ca "Đường vào thành phố" - Đã bị nhà thơ Xuân Diệu phê phán là dở vô cùng, là không biết làm thơ, là tào lao chi khươn... ngay trên báo Văn Nghệ. (trích bài TMH).
-     Cũng không phải là không có lý trong lần thứ 2 ông ăn giải HNV với tập thơ "Thư mùa đông", đã bị nhà văn Tô Hoài viết bài chê bai rằng: Thơ Hữu Thỉnh chỉ là một gánh chè chai đồng nát.

Còn với tập "Trường ca biển" - Nếu tôi bình thêm nữa thì dài quá. Song như dư luận hiện nay đã phê phán rất nhiều về giá trị tầm thường, nhàm nhúa của tác phẩm. Tôi chỉ nói thêm: Ý tưởng và cấu tứ thơ luộm thuộm, nội dung ý nghĩa thơ vụn vặt nhàm chán, có nhiều chỗ viết như nói dông dài, nghĩ ra cái gì viết cái đó ào đi chứ không phải thơ. Lời nhiều nghĩa ít, đọc thơ thấy chẳng ra đâu vào đâu. Thơ viết dài dặc, lan man hầu như không có cảm xúc. Một trường ca viết hết sức ẩu và coi thường sự thẩm thấu thơ thiên hạ. Tôi cam đoan rằng: Loại trường ca này không tồn tại với thời gian, không có giá trị và không lưu được đối với nền văn hiến Quốc gia.
Tóm lại - "Trường ca biển" là một trường ca thuộc loại kém, tầm vóc dưới trung bình.
Thế mà Hữu Thỉnh dám cả gan mang nó đi để dự một giải thưởng lớn của Quốc gia - Đúng là đã coi trời bằng vung, nhìn đời dưới con mắt - Tôi xin dừng bài bình luận của mình về 2 tập thơ của ông Chủ tịch HNVVN ở đây, không muốn nói gì thêm nữa.

Phạm Ngọc Thái
Hà Nội* Cuối tháng 9/2011


               *    Đăng trên website banvannghe.com ở Hoa Kỳ- link:
                         http://www.banvannghe.com/D_1-2_2-77_4-991_5-4_6-1_17-84_14-2/ 
                *   Đăng trên Tuổi trẻ Việt Hải ngoại ở Hoa Kỳ:
         http://www.tuoitrevhn.com/?act=news&cat=84&sub=&id=N3haVDc4VFRaN1EwOVQwOTgwUTg=
                *    Đăng trên Website vanganh.info Hải ngoại:
          http://vanganh.info/dem-tac-pham-thap-kem-du-giai-thuong-lon-cua-ong-chu-tich-hnvvn/
                *    Đăng trên hung-viet.org ở châu Âu:
http://hung-viet.org/blog1/2011/09/28/h%E1%BB%AFu-th%E1%BB%89nh-m%E1%BB%99t-chan-dung-th%C6%A1-trung-binh/
                *     Đăng trên nsvietnam.com ở Canada:
                           http://www.nsvietnam.com/online/sangtac/1002.ht.html
                *     Đăng trang Văn học Nguồn cội - Hải ngoại:
https://trangvhntnguoncoi.wordpress.com/2011/10/01/ph%E1%BA%A1m-ng%E1%BB%8Dc-thai-chan-dung-nha-th%C6%A1-trung-binh/
                *   Đăng trên Bản tin ngày - Hải ngoại:
http://tintuchangngay4.wordpress.com/2011/10/02/h%E1%BB%AFu-th%E1%BB%89nh-m%E1%BB%99t-chan-dung-th%C6%A1-trung-binh/
                 *  Đăng trên luanhoan.net - Hải ngoại:
               http://www.luanhoan.net/gocchung/html/gc746.htm
                  * Đăng trên thonginberlin.de link:
              http://thongtinberlin.de/diendan/sept2011/huuthinhmotchandungthotrungbinh.htm 


    -  Nói đến bài bình luận thơ Bằng Việt  còn mang tích nhân tình thế sự - Đây thuộc một bài bình luận văn chương có tầm vóc của tôi đã được đăng tải trên hàng trăm website & blog trong nước cũng như trên khắp hành tinh này, cả trên các toà báo Mỹ & ở Úc Châu - Toàn văn bài viết về Bằng Việt đó như sau:
 
        
                                BẰNG VIỆT PHÊ PHÁN XÃ HỘI BẰNG THƠ
                                                    Tôi xin bình luận tập thơ “Nheo mắt nhìn thế giới của Ông.
 
                                                                                                         Phạm Ngọc Thái

      “Nheo mắt nhìn thế giới” – NXB Văn học 2008, là một tập thơ có tiếng vang và hay nhất của Bằng Việt. Trong lời giới thiệu tập thơ, Ông đã viết:
-  Thơ đối với tôi (tức tác giả) không chỉ là thơ mà còn là một thái độ sống. Đã là một thái độ sống, thì bút pháp thể hiện cốt sao nói được hết điều mình cần nói, cần tỏ thái độ…
Một đoạn khác cũng lời giới thiệu ấy, Ông còn nhấn mạnh:
-  “Nheo mắt nhìn thế giới” – đầu đề tập thơ này thoạt nghe có vẻ hơi kênh kiệu, thậm chí có phần xấc lược! Nhưng đọc kỹ các bạn sẽ thấy, thực ra là một thái độ, một tâm trạng khá kìm nén, đến mức có phần nhẫn nhịn, lặng lẽ chiêm nghiệm, đôi khi chua chát, ngậm ngùi…
 
 

              Bìa tập thơ "Nheo mắt nhìn thế giới" & Nhà thơ Bằng Việt 

      Nhìn tổng thể tập thơ bắt nguồn từ một cách nhìn của một cõi lòng có phần u uẩn, dồn ứ cảm xúc mà tạo thành thi phẩm, mang tính phê phán xã hội sâu sắc. Vậy ta hãy xem, qua những bài thơ Bằng Việt đã phê phán xã hội thế nào? Xin mở đầu trang bình luận này bằng việc phân tích bài “Nhớ Trịnh”:

Có khi/  Một ngày ruổi rong, một ngày tất bật/  Cũng không làm xong một việc ra hồn!/  Có khi/
Cả tuần lao lung, cả tuần suy ngẫm/ Cũng không nhìn thấu bản thể mình!

Tôi nói về đoạn thơ giữa trước:

Ngày sống vội, tuần sống vội, năm sống vội/  Tuổi hoa niên, trung niên, kế tiếp tuổi già/  Chong chóng quay, rút cuộc được gì?/…
Được chuyển động – làm bù nhìn của gió…

Bằng Việt (BV) không chỉ là nhà thơ, mà còn thuộc hàng thủ lĩnh chính trị trong cơ quan tuyên huấn Đảng, Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thủ đô, phó Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật VN, đồng Chủ tịch Hội đồng thơ HNVVN. Có thể nói suốt cuộc đời Ông luôn tỏ ra trung thành, mẫn cán, phụng sự chế độ như một cái …“chong chóng quay” ( như thơ đã viết). Vậy sao lại phải thốt lên:

Chong chóng quay, rút cuộc được gì?

Ông tự trả lời:
Được chuyển động – làm bù nhìn của gió…

Có nghĩa là, tất cả sự phụng sự không biết mệt mỏi ấy: Ngày sống vội, tuần sống vội, năm sống vội/-  Cả đến những bổng lộc, vinh quang mà Ông đã có (tôi xin nói về ý nghĩa của sự “vinh quang” này sau), cũng chỉ để làm…”một bù nhìn”! Nhưng là bù nhìn của ai? 

               bù nhìn của gió…

Gió thổi thì chong chóng phải quay! “gió” ở đây nó biểu thị cho một thế lực – Đó
chính là bộ máy nhà nước! Ta đọc tiếp những câu thơ dưới:

            Và gió, quẩn quanh đầu sông, cuối bãi,
     Cũng một kiểu bù nhìn của nóng lạnh, Âm-Dương

Khí trời thay đổi… lúc nóng, khi lạnh thì tạo thành gió – Vậy “gió” lại cũng chỉ là “một thứ bù nhìn”… của trời đất ( tức Âm-Dương)! Hình tượng “Âm-Dương” tác giả sử dụng, chính là để chỉ về chế độ cũng chỉ như… “một thứ bù nhìn”  theo chủ nghĩa Marx hoang tưởng mà thôi! Nó vận hành như gà mắc tóc:

            cứ quẩn quanh nơi đầu sông, cuối bãi

     Đó là một bộ máy cổ hủ, thậm chí còn bị tha hoá… (ta sẽ xét ở các bài khác thì thấy ý nghĩa này rõ hơn: như bài “Ngô đồng”, “Người của thế kỷ trước”, hay “Ngôn ngữ và chính trị” v.v…). Để rồi tác giả kết luận: 

               Còn Âm-Dương có từ đâu, tồn tại tới đâu
      Thì mở hết giác quan, ta vẫn là mù tịt! 

      Với kiến thức của một học giả, sự từng trải một đời người và chân dung của một văn nghệ sĩ có tầm vóc, mà Bằng Việt phải than:  mở hết các giác quan, ta vẫn là mù tịt!/ -  Ông hoài nghi, nói đúng ra là Ông không còn tin vào thể chế của chủ nghĩa Marx là đúng nữa? Ôi, nhưng đó lại chính là lý tưởng mà cả đời Ông cống hiến, để bây giờ sụp đổ thế ư? rồi tác giả buồn bã kết luận: 

           Rầu rĩ trở về câu thơ của Trịnh:
   “Đêm thấy ta là thác đổ…”
   Vậy ngày ơi, ta là gì?

      Nghĩa là, hôm nay chỉ là đêm trường – Vậy ngày mai khi trời sáng lạn thì sao? Ông chợt thấy mình rồi sẽ chẳng là gì cả! Mai ngày khi thời thế đổi thay, chủ nghĩa Marx đã không còn, xã hội đi theo một hướng khác đúng đắn và hợp lý hơn!?   Nói một cách cụ thể: tên tuổi với niềm vinh quang mà Ông có hôm nay sẽ chỉ giả ảo nhất thời, nó giống như một “bóng ma” trong chốn quan trường, một thứ bù nhìn… của cái thế thời này! Lòng Bằng Việt tan nát, nên mới  nhắc đi nhắc lại mãi câu thơ: 

          “Đêm thấy ta là thác đổ…”
Có lẽ nào, chỉ thế thôi sao?

Tôi phân tích sang bài “Ngô đồng”:

Thất vọng với ngàn xưa hay thương xót ngô đồng/  Trót được tôn quá cao, đẩy mãi vào lịch sử/
Để đến nỗi hậu duệ giờ thoái hoá/  Lưu luyến thưở vàng son xa lạ với đời thường!

   Ngay vào câu thơ đầu ta đã thấy: Phải chăng như vua Ngô xưa, ngồi ở quá cao không nghe lời ai, có mắt như đui – để đến lúc cả thành trì bị đốt cháy mới chịu tỉnh ra? thì nước đã mất, nhà đã tan rồi! Đồng thời còn tồi tệ hơn, thất vọng và chua xót bởi cả đến lớp hậu duệ giờ cũng theo đó… mà bị đổ đốn và tha hoá.  Tức là Ông thất vọng cho guồng máy nhà nước đương đại đó! Hình tượng”ngô đồng” mà BV dùng trong bài thơ là để chỉ cho lớp quan chức chốn cung đình. Luận theo ý nghĩa thực tiễn thì ta thấy: từ trên cao nhà nước xuống đến dưới các cấp địa phương vẫn bao tệ nạn, tha hoá. Không ít vùng nông thôn Việt Nam ngày nay, chính quyền bạo hành, đè nén dân tình… lại hình thành các kiểu địa chủ phong kiến ngày xưa. BV đã lên án, Ông chỉ trích sự xuống cấp về cả nhân cách, phẩm giá của những lớp “ngô đồng” ấy – giờ chỉ còn là:
Những chậu cảnh rẻ tiền, bầu cây thô tháp/  Lá nhăn nhúm răng cưa, xoè rẻ quạt/
Giống lai tạp bình dân, xa rời danh giá cũ/  Chỉ khiến nguội tanh trí tưởng tượng ngàn đời!

  Đã cổ hủ, thoái hoá mà vẫn cố bám lấy quyền vị và những vàng son để hưởng lợi lộc, vinh hoa… thì tất yếu sẽ sinh ra ung nhọt trong xã hội. Xét ra cả nhiêù nước trên thế giới trên con đường tiến đến chủ nghĩa xã hội – Tầng lớp giai cấp vô sản trong guồng máy lãnh đạo nhà nước, từ giai cấp vô sản thuần tuý sẽ biến chất thành “Tầng lớp giai cấp vô sản hoá lưu manh”, hoặc “Tập đoàn giai cấp vô sản tham nhũng, lũng loạn…” ! Đó cũng là kết quả tất yếu để đến cuối thập kỷ 90, sang 1991 của thế kỷ XX, hàng loạt các nước XHCN ở Đông Âu bị sụp đổ. Hệ thống chủ nghĩa cộng sản tan rã  lan rộng trên phạm vi toàn thế giới. Ông than:

Ngô đồng ơi, ngô đồng/  Có phải nhầm không đấy?
Giờ hoá hèn mọn vậy/  Biết trách ai, ngô đồng?

     Ta nói như thế không phải là thương xót cho những sự đổ vỡ ấy, mà để nhìn thấy sự hoang tưởng của chủ nghĩa Marx – khi Người đã vạch ra một viễn vọng của chủ nghĩa cộng sản? Viễn vọng cùng chủ nghĩa đó đã tan tành!
Tôi phân tích bài “Người của thế kỷ trước” – Nói về những gương mặt đặc trưng cho một chế độ của một thế kỷ đã đi qua, song những con người cổ hủ của thế kỷ đó vẫn tiến tới, cùng với lớp hậu duệ kế thừa trong guồng máy đương đại cũng bị thoái hoá (như đã phân tích ở bài trên): Để đến nỗi hậu duệ giờ thoái hoá/ – đang ngất ngưởng phán xét, điều hành xã hội ở thế kỷ mới này:

Anh đâu cần ai thương, anh bình giá mọi điều bằng cái nhìn khinh bạc/  Anh đứng trên mọi điều để xét nét thời gian/
Nhưng có ích gì đâu!/  Khi trên khuôn mặt anh đã in vết thẫm mầu…

   Với những con người đã bất chấp cả điều hay, lẽ dở – Tức là khinh bạc cả quyền lợi cộng đồng, coi thường luân lý… để xét nét mà phán quyết! Thì đâu còn phải là người của nhân dân, của đất nước nữa? Đó chính là lớp quan lại đang dẫm đạp lên quyền lợi dân tộc mà chúng ta thấy không ít trong xã hội ngày nay. Nếu lớp quan lại  đó chiếm nhiều trong bộ máy nhà nước, thì tất dẫn đến lúc bọn họ sẽ bán cả nước để cầu vinh!? Như thơ Ông viết:

Anh đầy khôn ngoan, đầy so đo, đầy tránh né/  Anh sống đến hôm nay, dương dương tự đắc/
Nhưng than ôi!/ …Tôi ngồi uống với anh như uống cùng ảo ảnh/ Uống cùng bao nhiêu khát vọng không thành?

   Đó cũng chính là hình ảnh của cái guồng máy “như một thứ bù nhìn” mà BV đã tả trong bài “Nhớ Trịnh”.

   Về bài “Một đàn thằng ngọng đứng xem chuông” – Bài thơ chế nhạo những kẻ hợm hĩnh, đó là phường ngu dốt, kệch cỡm… lại luôn luôn lên mặt dậy dỗ, thuyết giáo cho đời. Tác giả không có ý bôi xấu hoặc chế giễu những người bị khuyết tật, như Ông viết:

Không phải ngọng bẩm sinh
Chúng đánh lưỡi, chúm môi… dần hoá ngọng.

     “ngọng” cũng chỉ là biểu tượng tác giả dùng để ám chỉ lớp quan cách dởm đời. Đó chính là những thứ quan hay hống hách thường thấy nhan nhản thời nay, chúng như phường trưởng giả học làm sang. Có khác nào Tú Xương cũng đã từng giễu cợt những phường như thế ở thời xưa:

Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang/  Đứa thì mua tước đứa mua quan/
Phen này ông quyết đi buôn lọng/  Vừa chửi vừa rao cũng đắt hàng.

    Đọc bài thơ của BV ta thấy cả một sự nực cười và chua chát. Những loại quan ngọng đó càng tỏ ra oai vệ, càng lên cao giọng, ỷ quyền đe nạt mọi người, thì chúng lại càng “ngọng”, ngọng đặc quánh lại. Người đời bây giờ biết nhiều loại quan ngọng như thế lắm! Người ta không dại gì nói chuyện tử tế, đứng đắn với chúng, có khi lại mang vạ vào thân. Cho nên:

Người đời thừa hơi nói mãi chuyện khôn
Thì ngọng hùa nhau cùng dồn đến dại…

 Có thể chúng sẽ đổ xô vào cấu xé, dẫm đạp lên cả những người dân yêu nước? Và nếu một khi luật pháp lại thuộc về những kẻ quan lại cầm quyền như thế, thì xã hội này đâu có còn là của nhân dân?

    Tôi nói đến bài “Sự kiện tày đình” – Tác giả chỉ đi từ sự việc thay đi, đổi lại của pháp luật: Cấm đăng kí xe, xong rồi lại cũng pháp luật – cho đăng kí xe thoải mái! Nhưng đây cũng chỉ là một hiện tượng lấy ra làm minh chứng. Thực tế sự thay đổi pháp luật ở xã hội ta nó diễn ra tuỳ tiện tới mức, như Ông viết:

Mình tự trói tay mình, rồi lại tự cởi ra/  Tự biểu quyết xong, lại tự chê mình phạm vào hiến pháp!
Khi quyết đáp, cũng viện đủ lý do quyết đáp/  Khi huỷ đi lại cười trừ: “Chưa hợp lòng dân!”

    Ông muốn chỉ trích sự méo mó, một sự ẩm ương đến nực cười của lớp quan chức nhà nước đương thời, những người làm ra pháp luật, cầm cương nẩy mực ở xã hội. “pháp luật” có khác nào thứ trò và những thứ trò đó cứ ngang nhiên diễn đi, diễn lại. Một bài thơ mang tính chất rất điển hình của thời thế hôm nay.
Giờ tôi phân tích về bài “Ngôn ngữ và chính trị” – Tác giả đứng trên bình diện của thời đại, thế giới mà phân tích nhân tình thế thái:

Tôi đến Vácsava khi Liên Xô đã đổ
Thấy tiếc toà nhà cao như trường Lômônôxốp
Kiến trúc thời Xtalin, giờ bỗng bị bỏ hoang!

Khi Liên Xô còn vững, nước Nga trở thành thành trì trung tâm của khối XHCN. Nhưng khi Liên Xô bị đổ rồi, thì than ôi!… đến cái tiếng Nga cũng không ai muốn dùng. Ngay cả người Nga lúc ra nước ngoài cũng không muốn sử dụng cái tiếng nói mẹ đẻ của họ nữa. Thứ ngôn ngữ của một dân tộc lớn như thế, mà nay cả thế giới khinh miệt nó. Ông đã phải than lên:

Ngôn ngữ tội tình gì?…/  Mà dâu bể khó lường, mà giậu đổ bìm leo?
Hay cũng nhiễm thói đời, như đồng tiền đen bạc/  Lúc thắng thế vung vinh, lúc tủi phận bọt bèo?!

    Thế mới biết thế thời “Được làm vua, thua làm giặc” là vậy!
 
 

         Nhà thơ Bằng Việt 

   Sự sụp đổ của Liên Xô cùng hàng loạt các nước XHCN ở châu Âu – Nó báo hiệu sự tan vỡ của Chủ nghĩa Marx-Lenin! Một số lãnh thổ trong Liên bang Nga rơi vào cảnh nội chiến tương tàn, không biết khi nào mới hồi phục được như trước, lại trở về thời kỳ của “tư bản dã thú” đã qua từ hàng trăm năm trước. Marx hoang tưởng đã đành, mà ngay cả lãnh tụ Lê Nin cũng ngộ tưởng khi tuyên bố rằng: Những nước vừa ra khỏi ách thuộc địa như Việt Nam, Trung Quốc… ở châu Á, hay các nước nhược tiểu ở các châu lục khác trên thế giới, có thể tiến thẳng lên CNXH không cần qua TBCN (nghĩa là đốt cháy giai đoạn) – Khi đã có Liên bang Xô viết làm chỗ dựa. Thì chính Liên Xô lại đổ đầu tiên!

    Như thế là sự ngộ tưởng của Lê Nin không chỉ trở thành một hệ quả đối với nhân dân Nga, đất nước Nga – mà còn kéo theo sự lầm lạc trên con đường đi tới của lịch sử các nước vừa giải phóng ra khỏi ách đô hộ của thực dân hay đế quốc? Nó sẽ dẫn đến sự thoái hoá của bộ máy nhà nước và xã hội đó!

   Đứng trước thực tế ấy, Bằng Việt hoài nghi về Học thuyết Marx? Ông không còn lòng tin vào thể chế, dù cả đời Ông đã phụng sự cho thể chế ấy! Khi Ông nhận ra mình cũng chỉ là… “thứ bù nhìn” của một guồng máy bù nhìn, trong cái chủ nghĩa hoang tưởng kia mà thôi – như ở bài “Nhớ Trịnh”:

Chong chóng quay, rút cuộc được gì?
Được chuyển động – làm bù nhìn của gió,
Và gió, quẩn quanh đầu sông, cuối bãi,
Cũng một kiểu bù nhìn của nóng lạnh, Âm-Dương…

    Giờ ta xem xét đến bài thơ “Nheo mắt nhìn thế giới” – mà ngay cái đầu đề của bài cũng được lấy để đặt tên cho cả tập thơ của Ông.

   Bài thơ gồm có ba đoạn ngắn. Hai đoạn trên chỉ là sự tả: Ở trên máy bay với độ cao 3000m nhìn xuống – người thì như hạt bụi, các cao ốc như hộp diêm, rừng già như tóc rối. Còn trông ra cả vũ trụ kia… toàn mây trắng mây, như vẩy rồng, vẩy cá, một màu xanh da trời vô cùng, vô tận.

    Thực ra Ông chỉ lấy đó làm hình tượng – Ý nói, ta hãy rút ra một tầm xa mà nhìn và suy xét cả thời đại mà xem?…Sau mỗi đoạn ấy tác giả đều bung ra một câu kết, thán rằng:

-  Kết đoạn 1/.  Nheo mắt biết buồn gì?
-  Kết đoạn 2/.  Nheo mắt biết vui gì?

    Có nghĩa là: Khi đứng trên một tầm để bao quát cả xã hội cùng thế giới thì… chẳng biết nên vui hay buồn vì lẽ gì? Tức là lòng Ông hoang mang. Nhưng Ông hoang mang vì cái gì? Chính là “Thế sự”! Như đã phân tích: Ông không biết cả chủ nghĩa Marx cùng thế chế mà Ông đã suốt đời phụng sự đó, rồi sẽ đi về đâu? đến đâu?… Bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ – Lý tưởng cùng tình hình xã hội tác động lên tư tưởng, nhân sinh quan của Ông… nó trở nên mờ mịt. Ông thảng thốt cảm thấy đời Ông có thể sẽ trở thành vô nghĩa? Bởi thế ở đoạn thơ thứ 3, Ông viết với một tâm trạng nửa vời nhưng mang đầy sự phẫn chí:

Nheo mắt vì rợn ngợp/  Nheo mắt vì bất cần/  Có thể đầy phấn kích/
Có thể đầy phân vân/  Hay nhuốm màu khinh bạc/ hay chan hoà bao dung…

Để cuối cùng dồn nén vào một câu tổng quát: Nheo mắt nhìn thế giới/ -  Ông “rợn ngợp” trước bao sự kiện lớn thế giới đã đành, nhưng cũng vì cả những điên đảo, sự rối loạn của xã hội và thế thời đang bao phủ lên tâm hồn cùng nhỡn quan – mà Ông đã viết:

          Có mở hết giác quan, ta vẫn là mù tịt!

Ông “bất cần” vì chán cái thời thế có quá nhiều sự đen bạc, giả tạo này! Tôi xin chép ra đây những vần thơ của Chế Lan Viên:

          Lũ ta là con rối
Cho cuộc đời giật dây… 

    Phải chăng: Bởi Ông không muốn làm một con rối và thứ “bù nhìn” như thế nữa? Cái lý tưởng cùng chủ nghĩa suốt đời Ông theo đuổi bỗng trở thành bong bóng, vừa hoang tưởng lại vừa chìm trong sự tha hoá, nên tâm trạng mới: Có thể đầy phấn kích/  Có thể đầy phân vân/ -  Cũng không biết mình nên “khinh bạc” hay nên “độ lượng mà bao dung”? Với tâm trạng ấy, ở một bài thơ khác Bằng Việt tự thán:

Người đàn ông đã đến tuổi gàn
Đã đến tuổi không còn gì để mất
Mới hiểu được góc nhìn ngoài sự vật
Thấy rõ hình hài những thứ vô vi…

     “những thứ vô vi” ở đây chính là sự vô nghĩa bao quanh cuộc đời, những “đạo nghĩa” tưởng như cao cả mà Ông tâm huyết, thì nay tất cả đã tan vỡ!… Rồi, cũng giống như nỗi lòng của Tú Xương ngày xưa, Ông tự vỗ an mình:

Ngủ đi! Ngủ đi…
“Ngủ quách sự đời thây kẻ thức”
…
Ngủ đi!… Ngủ ư?… lại mất ngủ rồi!

    Ông muốn ngủ đi để quên tất cả mà không ngủ được, bởi thế Ông… “bất cần”! Ông không muốn mở to mắt nhìn ra xã hội và thế giới nữa, nên ông:

“Nheo mắt nhìn thế giới”…

  Đó là một thái độ phủ nhận và phủ nhận một chủ nghĩa hoang tưởng, cùng guồng máy  hiện hành của Bằng Việt.

    Trang viết đã dài, tôi chỉ xin bình thêm một bài nữa: “Rượu của Nguyễn Cao Kỳ”, thuộc trong những bài thơ có tiếng tăm nhất của tập Nheo Mắt Nhìn Thế Giới này – Hơn 30 năm sau chiến tranh, Nguyễn Cao Kỳ từ Mỹ trở về Việt Nam thăm quê, có tặng cho vị thiếu tướng công an một chai rượu. Vị thiếu tướng mang ra cho anh em uống. Mọi người thì vui vẻ:

-  Ồ, rượu ngon thì cứ uống! Đâu cần cố chấp mãi chuyện xưa.

     Nhưng một người thì nhất quyết: “không”!
Đấy, câu chuyện diễn tả lại chỉ có thế. Bài thơ đặt ra trước chúng ta một câu hỏi: Chiến tranh qua lâu rồi, trong chúng ta những người ở hai chiến tuyến, có nên giữ thái độ hận thù và mặc cảm nữa hay không? Một câu hỏi không phải dễ trả lời! Nhưng đọc lên ta thấy cũng phân vân? Không thể trách những người bỏ qua tất cả, cứ uống tràn, nhưng cũng không thể trách anh chàng đã nhất định không chịu uống kia! Và thế là:

Bữa rượu bỗng dưng trở thành đắng đót.

   Nó khoáy vào một vết thương của cả hai bên, chưa sao lành lại được:

Vì sao không? Chẳng cố chấp quá ư!/  Cậu là lính phòng không, chúng tớ đều cựu chiến binh cả chứ!
Cũng bom đạn, cũng Trường Sơn, cũng vào sinh ra tử/  Sống đến hôm nay, đâu phải để hận thù!

    Nhưng rượu dù ngon mà sao vẫn đắng? Thế đấy! Sự đời, chuyện đất nước, chuyện con người:

Có phải tự đáy lòng không vượt qua mặc cảm/  Không vượt qua nỗi buồn của cuộc chiến tranh xưa,
Không vượt qua chính mình, không vượt qua quá khứ/  Vết thương cũ còn đau khi gió chuyển sang mùa…

   Thái độ của nhà thơ trung thành với hiện thực, tác giả giữ sự khách quan với ý nghĩ của các nhân vật trong việc mô tả. Ông chỉ đặt ra câu hỏi, chứ không có ý định phê phán ai, hay lên tiếng ủng hộ ai – Bởi vì, chính Bằng Việt cũng có trả lời được câu hỏi đó đâu?
Ông cũng uống, nhưng chẳng qua là muốn quên đi tất cả: cứ uống! Ông không thể trả lời được về cả cuộc chiến tranh xưa cùng những bối rối của hôm nay? 

  -  Ừ thì giải phóng xong rồi, nhưng để phụng thờ cái gì và… ” lý tưởng” gì đây? Chủ nghĩa Marx ư? Hoang tưởng! Thế thời này đâu còn phải là của dân tộc, của nước non?… Ta lại trở về với bài thơ Nhớ Trịnh – Và Ông thấy mình bỗng nhiên đã trở thành một “con rối”, một thứ bù nhìn quay như ‘chong chóng”… trong cái guồng máy có phần phi nhân nghĩa của đương đại này.

     Bài thơ trăn trở trong đó một câu hỏi: Chúng ta đang ở đâu và… phải đi đến đâu đây?
Tôi đã được xem một bức tranh lớn nổi tiếng của danh hoạ Pháp Henri Paul Gauguin (1848-1903), có một cái tên rất dài, tôi nhớ đại để là: Chúng ta là ai? đang ở đâu? và sẽ đi đến đâu? -  Nhân sinh quan chủ đạo của nhà thơ trong tập thơ này chính là ở câu hỏi đó! Hơn thế, về một phương diện nhất định… Bằng Việt đã phủ nhận chính cái thế thời mà chúng ta đang sống hôm nay!

    Đến đây – Tôi xin tặng Bằng Việt đôi khúc thơ nhỏ, trích ra từ trong thiên sử thi gọi là: “Tiểu trường ca Thế Giới Tự Do – Phạm Ngọc Thái”, như sau:

Khúc 1 –   Năm xưa ta đã trải thảm đỏ cho Mỹ rút về nước
   Nay ta lại trải thảm đỏ để Mỹ vào Việt Nam
   Nếu Mỹ không mang bá mộng xâm lăng…
                  (Chuyện thời thế – Thế thời: Phải thế!).
Khúc 2 –   Thằng Tàu – ta cố tranh thủ kết đồng minh
 Nhưng bản chất chúng là kẻ thù truyền kiếp của Việt Nam…
  Ngàn năm trước đã thế!
  Ngàn năm sau vẫn thế!
                  (Nếu một khi ta không đủ mạnh).

……..


     “Nheo mắt nhìn thế giới” là một tập thơ mở – Nó mở cái gì? Nó mở ra một câu hỏi: Chúng ta là ai? đang ở đâu? và chúng ta sẽ đi đến đâu đây?
Bằng Việt đáng quí ạ:

Chúng ta đi về phía “Tượng thần tự do” – Nước Mỹ.
Việt Nam đi về phía “Tượng thần tự do” – Nước Mỹ.
“Tượng thần tự do” muôn năm!!!

Phạm Ngọc Thái
Hà Nội * Tháng 11/2011
——————————–
 
                   Bài viết được loan tải trên rất nhiều các website trong nước & thế giới -
               Một số tiêu biểu như sau:
 
                           ở trong nước:
                         * Website vandanviet.net - link:
           http://vandanviet.net/shop_news.php?l=vn&ac=235&start=0&cn=633&sort=1&item=1&from=&to=&mode=n&cn=633&n=8562 
                     * datdung.com ở Tây Ninh:
           http://www.datdung.com/modules.php?name=News&op=viewst&sid=4889#axzz1dVJ7Pulq
                      * Đăng trên nguyenduyxuan.net:
          http://nguyenduyxuan.net/tac-gi-tac-phm/vn-hc-cuc-sng/1883-bng-vit-phe-phan-xa-hi-bng-th-phm-ngc-thai
                      * Đăng trên 4phuong.net:
          http://4phuong.net/ebook/70934417/bang-viet-phe-phan-xa-hoi-bang-tho.html
       
         
               Và rất nhiều trên các Website Hải ngoại  - Tiêu biểu như: 
   
                       * Trên bản tin online hàng ngày Hải ngoại - link:
           http://tintuchangngay4.wordpress.com/2011/11/08/nha-th%C6%A1-b%E1%BA%B1ng-vi%E1%BB%87t-phe-phan-xa-h%E1%BB%99i-b%E1%BA%B1ng-th%C6%A1/
                     *  hung-viet.org ở châu Âu:
          http://hung-viet.org/blog1/2011/11/07/b%E1%BA%B1ng-vi%E1%BB%87t-phe-phan-xa-h%E1%BB%99i-b%E1%BA%B1ng-th%C6%A1/
                     * vanganh.info Hải ngoại:
         http://vanganh.info/nha-tho-bang-viet-phe-phan-xa-hoi-bang-tho/
                     * Tuổi trẻ Việt ở Hoa Kỳ:
         http://www.tuoitrevhn.com/?act=news&cat=84&sub=&id=NzAwWlEwMFpUODlhWjk2OVE4OFQ=
                     * nsvietnam.com ở Canada:
         http://www.nsvietnam.com/online/sangtac/1113.bl.html
                      * banvannghe.com Hoa Kỳ:
         http://www.banvannghe.com/D_1-2_2-66_4-1115_14-2/
                      * Một blog với tên đề "hẹn nhau Sàigòn 2015" ở Mỹ:
         http://www.hennhausaigon2015.com/forums/viewtopic.php?f=3&t=1155&sid=3a731a3921abd4117aac7ebdf8999d74
                       * Báo Tổ-quốc ở Hoa Kỳ:
         http://to-quoc01.blogspot.com/2011/11/pham-ngoc-thai.html#more
                        * đăng trên website luanhoan.net Hải ngoại:
         http://www.luanhoan.net/gocchung/html/gc1002.htm
                        * Đăng trên sangtao.org Hải ngoại:
         http://sangtao.org/2011/11/13/bang-viet-phe-phan-xa-hoi-bang-tho/ 
                        * Một website Hải ngoại gọi là DÂN LÀM BÁO đăng link:
          http://danlambaovn.blogspot.com/2011/12/bang-viet-phe-phan-xa-hoi-bang-tho.html
                        * Đăng trên Tuần Báo Nam Úc link:
         http://www.namuctuanbao.net/tiengnoi/tntn_19.php
                         * Đăng trên luanhoan.net Hải ngoại link:
         http://www.luanhoan.net/gocchung/html/gc1002.htm                                
                          * Đăng trên danchimviet.info Hải ngoại link:
      http://www.danchimviet.info/archives/48105
                           * Đăng trên Sài Môn Thi đàn Hải ngoại từ 10/11/2011 link:
       http://www.saimonthidan.com/?c=article&p=7257
                          * Đăng trên Hải ngoại phiếm Đàn link:
         http://www.haingoaiphiemdam.com/news/index.php?mod=article&cat=V%C4%83nH%E1%BB%8Dcamp;Ngh%E1%BB%87Thu%E1%BA%ADt&article=3372&page_order=1&act=print
                            Cùng số báo đăng ở Úc Châu & Mỹ.