TỤC NGỮ VÀ CA DAO VIỆT NAM

CA DAO
 
1. Có chồng chẳng được đi đâu
Có con chẳng được đứng lâu nửa giờ.
 
1. Đôi bên bác mẹ cùng già
Lấy anh hay chữ để mà cậy trông
2. Mùa hè cho chí mùa đông
Mùa nào thức ấy cho chồng ra đi
3. Hết gạo thiếp lại gánh đi
Hỏi thăm chàng học ở thì nơi nao?
4. Hỏi thăm đến ngõ thì vào
Tay đặt gánh xuống, miệng chào: "thưa anh!"
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Quả cau nho nhỏ
Cái vỏ vân vân
2. Nay anh học gần
Mai anh học xa
3. Tiền gạo thì của mẹ cha
Cái nghiên, cái bút thiệt là của em.
 
1. Vì chàng thiếp phải mò cua
Những như thân thiếp thì mua mấy đồng
2. Vì chàng thiếp phải long đong
Những như thân thiếp cũng xong một bề.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Tưởng rằng cây cả bóng cao
Em ghé mình vào trú nắng, trú mưa
2. Ai ngờ cây cả lá thưa
Ngày nắng rát mặt, ngày mưa ướt đầu.
 
1. Đố anh chừa được rượu tăm
Chừa ăn thuốc chín, chừa nằm chung hơi
2. Rượu tăm anh đã chừa rồi
Thuốc chín chừa được, chung hơi không chừa.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Thứ nhất vợ dại trong nhà
Thứ nhì trâu chậm, thứ ba rựa cùn (*)
2. -Vợ dại thì đẻ con khôn
Trâu chậm lắm thịt, rựa cùn chịu băm.
 
1. Gái một con trông mòn con mắt
Gái hai con, con mắt liếc ngang
2. Ba con cổ ngẳng, răng vàng
Bốn con quần áo đi ngang khét mù.
3. Năm con tóc rối tổ cu
Sáu con yếm tụt, váy dù vặn ngang.
 
(*) còn có câu: Thứ nhất vợ dại trong nhà
                     Thứ nhì nhà dột, thứ ba nợ đời

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Chưa chồng nón thúng quai thao
Chồng rồi nón rách, quai nào thì quai.
2. Chưa chồng yếm thắm đeo hoa
Chồng rồi hai vú bỏ ra tày giành.
 
1. Chồng gì anh, vợ gì tôi?
Chẳng qua là cái nợ đời chi đây
2. Mỗi người một nợ cầm tay
Đời xưa nợ vợ, đời nay nợ chồng.
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Làm trai học sảy, học sàng
Đến khi vợ đẻ thì làm mà ăn.
 
1. Làm trai rửa bát, quét nhà
Vợ gọi thì dạ, bẩm bà tôi đây.
 
1. Làm trai cho đáng nên chai
Ăn cơm với vợ lại nài cậy niêu
2. Con vợ nó cũng biết điều
Thắt lưng con cón cậy niêu với chồng.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Ngày nào anh bủng anh beo
Tay cất chén thuốc, tay đèo múi chanh.
2. Bây giờ anh khỏi, anh lành
Anh mê nhan sắc, anh tình phụ tôi!
 
1. Có bát sứ tình phụ bát đàn
Nâng niu bát sứ vỡ tan có ngày.
 
1. Khi chưa cầu, lụy trăm đàng
Được rồi thì lại phũ phàng làm ngơ.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Xin đừng thấy quế phụ hương
Quế già quế rụi, hương trường thơm xa.
 
1. Chàng ơi phụ thiếp làm chi
Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói lòng.
 
1. Thế gian một vợ, một chồng
Chẳng như vua bếp hai ông một bà.
 
1. Anh kia có vợ con rồi
Mà sao còn muốn hoa hồi cầm tay.
2. Hoa hồi vừa đắng vừa gây
Vừa mặn như muối, vừa cay như gừng.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Đã thành gia thất thì thôi
Đèo bòng cho lắm tội trời ai mang?
 
1. Lấy chồng làm lẽ khổ thay!
Đi cấy, đi cầy, chị chẳng kể công
2. Đến tối chị giữ lấy chồng
Chị cho manh chiếu nằm không nhà ngoài.
3. Sáng sáng chị gọi: bớ hai!
Trở dậy nấu cám, thái khoai, băm bèo
4. Bởi chưng bác mẹ tôi nghèo
Cho nên tôi phải đâm bèo, thái khoai.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Đói lòng ăn nắm lá sung
Chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng
2. Một thuyền một lái chẳng xong
Một chĩnh đôi gáo còn nong tay vào.
 
1. Thân em làm lẽ chẳng hề
Có như chính thất mà lê giữa giường.
2. Tối tối chị giữ mất chồng
Chị cho manh chiếu nằm suông chuồng bò
3. Mong chồng, chồng chẳng xuống cho
Đến khi chồng xuống gà đã: "o... o" gáy dồn
4. Chém cha con gà kia sao mày vội gáy dồn?
Mày làm cho tao mất vía, kinh hồn về nỗi chồng con!

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Lênh đênh chiếc bách giữa dòng
Thương thân góa bụa, phòng không lỡ thì.
2. Gió đưa cây trúc ngã quỳ
Ba năm trực tiết còn gì là xuân!
 
1. Chồng khôn vợ được đi hài
Vợ khôn chồng được nhiều bài cậy trông.
 
1. Khuyên chàng đọc sách, ngâm thơ
Dầu hao thiếp rót, đèn mờ thiếp khêu.
 
1. Vì tằm em phải chạy dâu
Vì chồng em phải qua cầu đắng cay.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Trách chàng ăn ở chấp chênh
Em như thuyền thúng lênh đênh giữa dòng
2. May ra trời lặng, nước trong
Chẳng may bão táp cực lòng thiếp thay
3. Công thiếp vò võ đêm ngày
Mà chàng ăn ở thế này chàng ôi!
4. Thiếp như hoa đã nở rồi
Xin chàng che lấy mặt trời cho tươi.
 
1. Vì chồng nên phải gắng công
Nào ai da sắt, xương đồng chi đây.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Một ngày ba bữa cơm đèn
Còn gì má phấn, răng đen hỡi chàng?
 
1. Một ngày ba bận trèo đèo
Vì ai vú xếch, lưng eo hỡi chàng?
 
1. Đem mình vào chốn sập vàng
Cả ăn, cả mặc lại càng cả lo
2. Đem mình vào chốn than tro
Đủ ăn, đủ mặc, đủ lo, đủ làm.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Chồng người thổi sáo, thổi tiêu
Chồng em ngồi bếp húp riêu bỏng mồm.
 
1. Lỗ mũi mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo: "tơ hồng trời cho"
2. Đêm nằm thì gáy: "o o"
Chồng yêu chồng bảo: "ngáy cho vui nhà"
3. Đi chợ thì hay ăn quà
Chồng yêu chồng bảo: "về nhà đỡ cơm"
4. Trên đầu những rác cùng rơm
Chồng yêu chồng bảo: "hoa thơm rắc đầu".

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Sáng ngày ra đứng cửa Đông
Xem một quẻ bói lộn chồng được chăng?
2. Thầy bói gieo quẻ nói rằng:
Lộn thì lộn được nhưng năng phải đòn
3.- Mồ cha đứa có sợ đòn
Miễn là lấy được chồng giòn thì thôi!
 
1. Cái cò trắng bạch như vôi
Có ai lấy lẽ chú tôi thì về.
2. Chú tôi chẳng đánh, chẳng chê
Thím tôi móc ruột, lôi mề, ăn gan.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Mật ngọt rớt xuống thau đồng
Những lời anh nói cho lòng em say
2. Một trâu anh sắm đôi cày
Một chàng đôi thiếp có ngày oan gia!
3. Chàng ơi! chàng cho em ra
Nhẽ đâu một ổ đôi gà ấp chung!
 
1. Anh ơi cờ bạc nên chừa
Rượu cho anh uống, rượu mua anh đừng.
 
1. Áo vá vai vợ ai không biết
Áo vá quàng chí quyết vợ anh.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Bồng em đi dạo vườn dưa
Dưa đà có trái chị chưa có chồng.
 
1. Bướm vàng đậu đọt mù u
Lấy chồng càng sớm tiếng ru càng buồn.
 
1. Cá về chợ Dĩnh hết mong
Em về Đồng Tháp bỏ chồng cho ai?
 
1. Ghe bầu  trở lái về đông
Làm thân con gái theo chồng nuôi con.
 
1. Giường lèo mà trải chiếu mây
Làm trai hai vợ như dây buộc mình.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Một cây tùng năm, bảy con thỏ leo chung
Biết làm sao đặng ở cùng với nhau.
 
1. Mưa sa lác đác gió tạt vô thành
Đôi ta chồng vợ, ai dỗ dành đừng xiêu.
 
1. Ở đời ba, bảy lần chồng
Miễn sao giữ được một lòng là hơn.
 
1. Rau răm đất cứng, khó bứng, dễ trồng
Dầu hay, dầu dở cũng chồng của em.
 
1. Rương xe, chìa khóa em cầm
Giang sơn em gánh, nợ nần em lo.
 
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Thiếp xa chàng quên ăn, quên ngủ
Chàng xa thiếp thức đủ năm canh.
 
1. Thương chồng phải lụy cùng chồng
Đắng cay phải chịu, mặn nồng phải cam.
 
1. Trăm năm giữ vẹn chữ tòng
Sống sao thác vậy, một chồng mà thôi.
 
1. Trời dông chớp lạnh, mưa nguồn
Lấy chồng xứ lạ dạ buồn biết bao.
 
1. Khó nghèo củi núi, rau non
Nuôi cha, nuôi mẹ cho tròn nghĩa con.
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Đói lòng ăn bát cháo môn
Để cơm nuôi mẹ cho tròn hiếu trung.
 
1. Gió mùa thu mẹ ru con nghủ
Năm canh chầy thức đủ năm canh.
 
1. Lên chùa thấy phật muốn tu
Về nhà thấy mẹ công phu chưa đền.
 
1. Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới biết công lao mẹ thầy.
 
1. Ví dầu cầu ván đóng đanh
Cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi
2. Ví dầu mẹ chẳng có chi
Chi con với mẹ chẳng khi nào rời.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Chẳng lo thân bậu thân qua
Lo chút mẹ già đầu bạc, tuổi cao.
 
1. Xiết bao bú mớm bù trì
Đến khi con lớn con đi lấy chồng.
 
1. Có con đỡ gánh đỡ gồng
Con đi lấy chồng vai gánh, tay mang.
 
1. Chiều chiều xách giỏ hái rau
Ngó lên mộ mẹ ruột đau như dần.
 
1. Ai về tôi gửi buồng cau
Buồng trước kính mẹ, buồng sau kính thầy
2. Ai về tôi gửi đôi giầy
Phòng khi mưa gió để thầy mẹ đi.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Ân cha nặng lắm ai ơi!
Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang.
 
1.Trách ai đặng cá quên nơm
Đặng chim bẻ ná, quên ơn sinh thành.
 
1. Tưởng rằng trong đạo mẹ cha
Con trai, con gái cũng là một thương.
 
1. Trai mà chi, gái mà chi
Sinh ra có ngãi có nghì là hơn.
 
1. Cây xanh thì lá cũng xanh
Cha mẹ hiền lành để đức cho con.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Cá chẳng ăn muối cá ươn
Con cưỡng cha mẹ, trăm đường con hư.
 
1. Có con phải khổ vì con
Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng.
 
1. Có cha có mẹ thì hơn
Không cha không mẹ như đờn không dây. (1)
 
1. Còn cha gót đỏ như son
Đến khi cha chết, gót con đen sì.
 
1. Cũng thì con mẹ, con cha
Con thì chín rưỡi, con ba mươi đồng.
 
(1). Có bản chép: không cha, không mẹ như đờn đứt dây

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
1. Mẹ già ở tấm lều tranh
Sớm thăm, tối viếng mới đành dạ con.
 
1. Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp một, như đường mía lau.
 
1. Vẳng nghe chim vịt kêu chiều
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau.
 
1. Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa cá xương.
 
1. Đói lòng ăn hột chà là
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

Trích đoạn: bietaiaibiet
 
Có cha có mẹ thì hơn
Không cha không mẹ như đờn không dây. (1)
(1). Có bản chép: không cha, không mẹ như đờn đứt dây

Câu này theo ls nhớ thì như vầy
 
Còn cha còn mẹ thì hơn
Mất cha mất mẹ như đờn đứt dây.
 
Có thể là nhiều dị bản, nhưng như trên thì tròn ý hơn Dũng ạ!

CA DAO
 
Tu đâu cho bằng tu nhà
Thờ cha, kính mẹ ấy là chân tu.
 
Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Nhìn về quê mẹ ruột đau chín chiều.
 
Dạy con, dạy thuở còn thơ
Dạy vợ, dạy thuở ban sơ mới về.
 
Chim trời ai dễ đếm lông
Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày.
 
Có chồng mà chẳng có con
Khác chi hoa nở trên non một mình.
 
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
Có vàng, vàng chẳng hay phô
Có con, con nói trầm trồ mẹ nghe.
 
Anh đi làm mướn nuôi ai
Cho anh rách áo, cho vai anh mòn?
Anh đi làm mướn nuôi con
Áo rách mặc áo, vai mòn mặc vai.
 
Nuôi con cho được vuông tròn
Mẹ thầy dầu dãi, xương mòn, gối long
Con ơi, cho trọn hiếu trung
Thảo ngay một dạ kẻo luống công mẹ thầy.
 
 

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
Công cha như núi Thái Sơn (1)
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ, kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
 
Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lớn khôn thế này
Cơm cha, nghĩa mẹ, chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao.
 
Mẹ nuôi con biển hồ lai láng
Con nuôi mẹ, kể tháng, kể ngày.
 
(1). Thái Sơn: tên một ngọn núi trong Ngũ Ngọc Sơn thuộc tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc)

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
Bốn con ngồi bốn chân giường
Mẹ ơi, mẹ hỡi, mẹ thương con nào?
Mẹ thương con bé mẹ thay
Thương thì thương vậy chẳng tày trưởng nam
Trưởng nam nào có gì đâu?
Một trăm cái giỗ đổ đầu trưởng nam.
 
Mẹ già hết gạo treo niêu
Mà anh khăn đỏ, khăn điều vắt vai.
 
Sống thì con chẳng cho ăn
Chết thì xôi thịt làm văn tế ruồi.

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu

CA DAO
 
Con mẹ có thương mẹ đâu
Để cho chàng rể, nàng dâu thương cùng.
 
Chồng dữ thì em mới rầu
Mẹ chồng mà dữ, giết trâu ăn mừng.
 
Nghe đồn cha mẹ anh hiền
Cắn cơm không vỡ, cắn tiền vỡ đôi.
 
Mẹ anh năm lọc, bảy lừa
Mua cam phải quýt, mua dưa phải bầu
Mua kim mua phải lưỡi câu
Mua mật phải dầu cực lắm anh ơi!

Nguyễn Thành Dũng
________________

Đường dẫn:
* Trang chính
* Trang lưu