TỤC NGỮ VÀ CA DAO VIỆT NAM
CA DAO Chàng ơi, đi trẩy kẻo trưa Cửa nhà cậy mẹ, nắng mưa nhờ trời Em đi cầu khấn Phật trời Biết than cùng trời, biết thở cùng ai! Trời ơi, sinh giặc làm chi! Cho chồng tôi phải ra đi chiến trường!
CA DAO Tiếng ai than khóc nỉ non Hay vợ chú lính trèo hòn Cù Mông? Chém cha cái giặc, chết hoang Làm cho thiếp phải gánh lương theo chồng Gánh từ xứ Bắc, xứ Đông Đã gánh theo chồng lại gánh theo con.
CA DAO Thương nàng đã đến tháng sinh Ăn ở một mình trông cậy vào ai? Rồi khi sinh gái, sinh trai Sớm khuya, mưa nắng lấy ai bạn cùng? - Sinh gái thì em gả chồng Sinh trai lấy vợ mặc lòng thiếp lo.
CA DAO Trời mưa cho lúa thêm bông Cho nước thêm cá, cho sông thêm thuyền Cho dù, cho lọng gãy then, Cho võng, cho cáng một phen nhuộm bùn. Con vua thì lại làm vua Con sãi ở chùa thì quét lá đa - Bao giờ dân nổi can qua Con vua thất thế lại ra quét chùa.
CA DAO Con vua lấy thằng bán than Nó đưa lên ngàn cũng phải đi theo Con quan đô đốc, đô đài Lấy thằng thuyền chài cũng phải lụy mui. Vua Lê ba mươi sáu tàn vàng Thấy gái đi đàng, ngó ngó nom nom Cô nào óng ả, son son Vua đóng cũi hòm, đem trẩy về kinh.
CA DAO Ra đường mắt mải nhìn anh Để chân anh vấp đổ thành nhà vua. Trăm quan có mắt như mờ Để cho Huy quận vào rờ chánh cung (1) (1). Chỉ việc Đặng Thị Huệ vợ chúa Trịnh Sâm tư thông với Huy quận công Hoàng Đình Bào.
CA DAO Đục cùn thì giữ lấy tông Đục long, cán gãy còn mong nỗi gì (1) Làng Vạc ăn cỗ ông Nghè (2) Làng Vận, làng Chè kéo đá ông Đăng (3) (1). Tông: chỉ Trịnh Tông (tức Trịnh Khải), Cán: chỉ Trịnh Cán - đều là con của Trịnh Sâm. Trịnh Sâm đã phế bỏ con cả là Trịnh Tông (con Dương Thái phi) lập con thứ là Trịnh Cán (con Đặng Tuyên phi) làm thế tử, gây ra cuộc tranh giành ngôi vị giữa Tông và Cán. (2). Làng Vạc: Làng Cổ Đô, xã Thiêu Đô, làng Vận là làng Vận Quy, làng Chè là lảng Trà Phượng, tất cả đều thuộc huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa. (3). Ông Đăng: Đăng quận công Nguyễn Khải, đời Lê Mạt, bắt nhân dân Thanh Hóa kéo đá xây sinh tự, làng Vạc có người đỗ đạt được coi là đất nhà quan không phải đi phu, còn hai làng Vận, làng Chè không có người đỗ đạt phải phục dịch rất vất vả.
<bài viết được chỉnh sửa lúc 16.07.2008 15:07:33 bởi bietaiaibiet >
CA DAO Cơm ăn mỗi bữa mỗi lưng Bao giờ gánh đá ông Đăng cho rồi? Cơm ăn mỗi bữa một vơi Bao giờ gánh đá cho rồi ông Đăng? Nhất nhì bộ Lại, bộ Binh Nhì thì bộ Hộ, bộ Hình cũng xong Thứ ba thì đến bộ Công Nhược bằng bộ Lễ, lậy ông xin về (1) (1). Xưa kia làm quan bộ Lại có diều kiện bóc lột nhân dân bằng các bộ Lại, bộ Binh, v. v... nên bọn quan lại đều không muốn bổ nhiệm vào bộ Lễ.
CA DAO Bộ Binh, bộ Hộ, bộ Hình Ba bộ đồng tình bóp vú con tôi. Quan văn mất một đồng tiền Xem bằng quan võ mất quyền quận công. Trâu buộc thì ghét trâu ăn Quan võ thì ghét quan văn dài quần.
CA DAO Tậu voi chung với Đức Ông Vừa phải đánh cồng, vừa phải hót phân. Ra đường võng giá nghênh ngang Về nhà hỏi vợ: cám rang đâu mày? - Cám rang tôi để cối xay Hễ chó ăn mất thì mày với ông!
CA DAO Em là con gái đồng trinh Em đi bán rượu qua dinh ông Nghè Ông Nghè sai lính ra ve - Trăm lậy ông Nghè , tôi đã có con - Có con thì mặc có con Thắt lưng cho giòn mà lấy chồng quan.
CA DAO Đàn ông quan tắt thì chầy Đàn bà quan tắt nửa ngày nên quan. Đất đâu đất lạ đất lùng Đi làm lại có thổ công ngồi bờ? Thổ công không có người thờ Cho nên mới phải vẩn vơ ngoài đồng. (1) (1). Câu này nhằm đả kích bọn địa chủ ngồi ở đầu bờ để ốp người làm công.
CA DAO Con ơi! nhớ lấy câu này: Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan! Ruộng bà, bà đứng bà trông Thì tôi cũng cấy hàng sông bằng thuyền Bà về thêm gạo, thêm tiền Thì tôi mới cấy cho liền hàng tay. (1) (1). Bài này và một số bài tiếp sau đây phản ánh một hình thức đấu tranh với bọn địa chủ, đòi tăng tiền công của những người nông dân đi làm thuê. (2). Hàng sông: Khoảng cách giữa những hàng lúa. (3). Hàng tay: khoảng cách giữa những cây lúa theo chiều ngang. Cấy hàng sông theo thuyền ý nói là cấy rất thưa thì người cấy tốn ít công, còn chủ ruộng thì thu hoạch được ít thóc.
<bài viết được chỉnh sửa lúc 17.07.2008 14:02:39 bởi bietaiaibiet >
CA DAO Bớt đồng thì bớt cù lao Bớt ăn, bớt uống thì tao bớt làm (1). Người sao kẻ quạt, người hầu Người sao nắng dãi, mưa dầu long đong? Con làm con ở cùng bà, Vang mình sốt mẩy con ra ngoài đường. (1). Cù lao: khó nhọc
CA DAO Người sao kiệu bạc ngai, vàng, Người sao cuối chợ đầu làng kêu ca? Người sao đệm thảm, chiếu hoa, Người sao ngồi đất lê la suốt ngày? Người sao chăn đắp, màn quây, Người sao trần trụi thân thây bẽ bàng? Người sao võng giá nghênh ngang, Người sao đầu đội vai mang nặng nề? Người sao năm thiếp bảy thê, Người sao côi cút,sớm khuya chịu sầu? Người sao kẻ quạt, người hầu, Người sao nắng dãi, mưa dầu long đong?
Thống kê hiện tại
Hiện đang có 0 thành viên và 13 bạn đọc.
Kiểu: