Người Lính - Những suy ngẫm của một người lính Đức, 1936-1949

 
Người Nga có vẽ bị quyến rũ bởi giới quý tộc, mặc dù họ giết hoặc đuổi đi hết giới quý tộc Nga. Có thể khoảng 30% tù nhân là từ giới quý tộc Đức. Hầu hết là tướng lãnh hay sĩ quan tham mưu, nhưng cũng có một số thường dân. Hàng rào gỗ được dựng lên trong một phần trại che lấp làm chúng tôi không nhìn thấy một số tù nhân thường dân, đa số là gia đình của hoàng tử Ba Lan Radziwill. Người Nga đưa hoàng tử Radziwill đến Krasnogorsk để đề phòng ông ta có ảnh hưởng cho sự chống lại họ sau chiến tranh ở Ba Lan. Gia đình ông ta khoản 12 đến 15 người của cả 3 thế hệ. Họ có một nhà riêng cho họ, và người Nga xây hàng rào gỗ xung quan để cho họ sự riêng tư. Họ rõ ràng tỏ sự tôn kính của họ với hoàng tử Radziwill. Chúng tôi biết về gia đình Radziwill qua một linh mục công giáo, người ở trại chúng tôi và làm lễ cho họ. Tôi không biết là có phải một thành viên của gia đình hoàng tử Radziwill sau này làm xuôi gia với tổng thống Mỹ John F. Kennedy có từng ở trong trại không.
 
Một người thường dân quý tộc khác là Count Schwerin. Ông ta là một người goá vợ từ một gia đình rát nổi tiếng có nhiều đất đai ở Mecklenburg và Pomerania. Nhiều thành viên của gia đình ông ta là bộ trưởng của chính phủ, và một người là bộ trưởng tài chính của Hitler. Ông ta là một trong những người già nhất trong trại và một trong những người xứng đáng nhất của giới quý tộc. Ông ta rất giữ mình. Mạc dù ông ít khi đàn đúm, nhưng ông trở thành một người bạn hay khuyến khích tôi. Người Nga đưa ông đến Krasnogorsk vì ông ta nổi tiếng và có nhiều đất đai. Họ cũng có thể biết là người vợ đã mất của ông là một công chúa Nga đã trốn qua Đức sau cuộc cách mạng Nga. Tôi nghĩ người Nga muốn giữ những người như Schwerin và Radziwill như những con tin cho bất cứ những gì có thể xảy ra.
 
Cuối cùng, tôi biết hầu hết tất cả những người trong trại, có thể tên 1 nửa số người trong trại, và hầu hết những mặt mũi của họ (thường thì khoảng 600 người). Tôi biết nhiều câu chuyện về họ và lý do họ ở Krasnogorsk. Tôi cũng biết, phần lớn, những ai hợp tác với người Nga và được thêm thức ăn và những ai không hợp tác.
 
Những nhóm bạn hình thành nhanh chóng trong trại, gồm những người có chúng văn hoá hay sở thích. Các nhóm nhỏ lớn khác nhau từ nửa tá đến 1 tá. Những người tù cùng ăn, ngủ chung với nhau, chúng tôi biết nhau rất rõ, và chúng tôi không lo sợ nhiều về sự rình mò của những kẻ hợp tác bí mật (bên cạnh bọn "hoạt động"). Chúng tôi cùng tổ chức sinh nhật của nhau, và tổ chức các ngày lễ theo từng nhóm.
 
Wolff, tất nhiên, trở thành thành viên của nhóm chúng tôi. Tôi hoàn toàn tin ở anh ấy, và trong những năm tháng tù đầy, sự hoà nhã tự nhiên và sự lạc quan của anh giúp nhiều người qua được thời gian ảm đạm này.
 
Một người bạn tốt và thân tín khác là Thiếu Tá Friedrich von Burkersroda. Anh cũng rất thân thiện và hoà nhã, nhưng quan trọng hơn là anh rất trầm tỉnh và chững chạc, luôn toát ra một cá tính rất mạnh. Anh cũng rất thông minh, và anh ta gây sự tự tinh cho những người xung quanh. Anh ta là mẫu người mà ai cũng muốn có bênh cạnh trong bất cứ tình huống nào. Anh là một sĩ quan phụ tá sư đoàn và bị bắt bởi một lính Nga nữ, người mà anh diễn tả là tàn bạo hơn lính nam. Anh xuất thân từ một gia đình quý tộc cũ và có nhiều đất đai trước chiến tranh ở nơi bây giờ thuộc Đông Đức. Dĩ nhiên, gia đình anh mất hết tài sản dưới sự chiếm đóng của quân Nga.
 
Em trai của anh, Kurt, cũng là một phần của nhóm. Anh cháng qua ốm và xương xẩu nhìn già trước tuổi. Sau chiến tranh, người Nga bắt đầu tìm một số người, nhất là giới quý tộc. Khi họ tìm thất 2 anh em từ một gia đình quý tộc ở trại khác nhau, họ đưa 2 người về với nhau, có thể nghĩ rằng nếu họ làm như vậy hai anh em có thể hợp tác với họ. Điều đó không xảy ra trong trường hợp này, nhưng đó là sự may mắn cho Kurt. Là một trung uý, anh ta phải làm việc ở Krasnogorsk, những cuộc sống ở đây dễ chịu cho anh ta rất nhiều so với ở trại lao động. Kurt rất nhạy bén và có đầu óc tò mò. Với sự lạc quan tự nhiên của tuổi trẻ, and luôn nghĩ là sẽ được về.

 
Hai anh em von Wangenheims, một đôi anh em khác từ một gia đình quý tộc cũ, cũng trong nhóm chúng tôi. Người anh, Konrad, dã từng tham gia Olympics năm 1936 ở Berlin, môn cưỡi ngựa trong cuộc đua 3 ngày. Trong cuộc đua đường trường, anh bị té và gãy xương đòn, nhưng anh lên ngựa và mặc dầu bị thương và về đến đích trong cơn đau. Vì thế nên đội của anh được huy chương vàng, và anh là một anh hùng của nước Đức. Dĩ nhiên, người Nga biết điều đó.
 
Nhóm chúng tôi có một người là sĩ quan hành quân của Thống Chế Paulus, Tập Đoàn Quân 6, đã đầu hàng ở Stalingrad tháng 2 năm 1943. Anh là một đại tá tham mưu. Anh ta làm một người ít nói, và đau khổ về những kinh nghiệm ở Stalingrad. Anh ở khoảng cuối 30, tầm vóc bình thường, tóc đen và cặp mắt tư lự. Bên cạnh những trận đánh kinh hoàng với quân Nga ở Stalingrad, anh đã nhìn thấy quá nhiều người chết vô nghĩa vì đói, vì thiếu đồ ấm mùa đông, và thiếu chăm sóc y tế vì Tập Đoàn Quân 6 không được phép rút lui và không được tiếp tế đầy đủ. Anh hoàn toàn bỏ cuộc, dù anh còn vợ con ở nhà, và bây giờ anh chỉ sống lay lất qua ngày.
 
Chúng tôi có một người linh mục trong nhóm, người làm lễ cho hoàng tử Radziwill. Ông là một trong những giáo sĩ từng cộng tác với Cộng Sản bằng cách viết những bài báo và ký các văn kiện để chấp nhận Công Giáo cũng có thể là Cộng Sản. Người Nga đã đưa những giáo sĩ khác đến trại khác sau khi họ hợp tác, nhưng ông ở lại Krasnogorsk vì lý do nào đó. Chúng tôi biết những gì ông ta làm, nhưng ông ta rất hợp ý nên chúng tôi chấp nhận ông. Chúng tôi có những cuộc thảo luận với ông ta về lý do ông hợp tác với người Nga. Ông biện hộ là ông cần phải làm bất cứ điều gì để được sống để cầu nguyện cho các tù binh. Ông cũng nhận thức được là họ có thể tra tấn và bắt ông ký vào văn bản, nên ông hợp tác để họ không làm như vậy. Ông nghĩ là ông chỉ là người thực dụng. Nhưng Cộng Sản là những người vô thần đã được xác định; Làm sao một người vô thần cũng là người Công Giáo? Ông cũng lợi dụng lập luận "chúng ta không còn tổ quốc", điều mà nhiều tù binh Đức dùng nó làm lý do để hợp tác với người Nga để được thức ăn tốt hơn và đối xử tốt hơn. Ông ta là một người đã vượt qua cái chết, một người có tài hùng biện, và rất giỏi để biện hộ bất cứ thứ gì ông ta muốn bào chữa.
 
Đại Úy Arthur Pawelek, nguyên chánh án, bây giờ được phân công chia thức ăn, ở Krasnogorsk vì công việc đầy ảnh hưởng trước đây và vì gia đình tiếng tăm của ông. Người Nga đặc biệt lo sợ những người này, vì họ có thể lôi kéo người khác chống lại. Ông ta cao và ốm, một người tốt, lịch sự, thân thiện, và giúp đỡ mọi người. Ông ta muốn sống và muốn mọi người cùng sống, nhưng ông ta không làm tổn thương đến lòng tự trọng của mình để làm việc đó. Ông ta luôn phản ứng với nhưng ai biện hộ sự hợp tác với người Nga vì họ "không còn tổ quốc." Ông cảm thấy mạnh mẽ rằng vì thế hệ của chúng tôi góp hần tàn phá đất nước, nên trách nhiệm của chúng tôi là xây dựng lại nó. Ông luôn rộng lượng đối với những tù binh có gia đình ở Đông Đức, cho chúng tôi địa chỉ của ông ở Bremen (Tây Đức) và đề nghị giúp đỡ tất cả chúng tôi làm lại từ đầu nếu chúng tôi có cơ hội ra khỏi nước Nga.
 
Count von Schwerin cũng là thành viên của nhóm chúng tôi. Mạc dù ông ta lớn hơn tôi hơn 20 tuổi, chúng tôi trở nên thân thiết. Với đôi mắt sâu, ông nhanh chóng trở nên hốc hác khi xuống cân. Ông ta đổi phần thuốc lá lấy thức ăn, cũng như tôi làm. (Người Nga đối xử với tù binh quý tộc lớn tuổi như với các sĩ quan cao cấp - họ được nhận phần thuốc lá và không phải làm việc.) Ông ta thích đi bộ, mỗi ngày đi quanh trại hàng cây số.
 
Trừ người giáo sĩ, tôi có nhiều người bạn để nói bất cứ chuyện gì. Chúng tôi có nhiều cuộc tranh luận dài với vô số đề tài khác nhau. Khả năng thảo luận việc này nọ giúp chúng tôi giử được sự cân bằng. Nó là một trong vài vũ khí chúng tôi có để chống lại sự tuyên truyền không dứt và sự áp lực và chán nản của tình hình chúng tôi.

 

Chương 28
 
Mỗi tuần một lần chúng tôi được một xô nước ấm để tắm. Chúng tôi gọi đó là ngày banya (banya là tiếng Nga có nghĩa tắm, nhưng với chúng tôi từ đó có nghĩa là cho tất cả những thú vui nhỏ mà chúng tôi thiếu). Khi chúng tôi đến ngày banya, chúng tôi đi vào nhà tắm và được một miếng xà phòng bé tí mà chúng tôi phải dùng nguyên tuần, chờ đến ngày banya tới. Cục xà phòng là một miếng màu nâu không tác dụng mấy. Chúng tôi lấy một xô gỗ nước vào phòng, cởi đồ và tắm; sau đó dội lại bằng nước lạnh. Chúng tôi có một cái khăn nhỏ dùng từ lần tắm này cho đến lần tắm sau. Chúng tôi chỉ có thể tắm mỗi lần 1 tuần, vì phòng tắm chỉ chứa được một số người mỗi ngày. Mỗi tuần 1 lằm có thể là điều mà người Nga có thể làm được; vì vậy, chúng tôi phải gấp để mọi người đều được tắm. Chúng tôi cũng được cạo râu vào ngày banya; người Nga cất giữ dao cạo, tất nhiên, nhưng chúng tôi được cạo bởi người thợ cắt tóc (một tù binh Đức) sau khi chúng tôi được tắm.
 
Cắt tóc có nghĩa là bị cạo đầu bằng tông đơ. Điều này, ít nhất, là để tránh chí. Nếu một người bị chí, chúng sẽ lây cho mọi người. Lúc đầu là một điều sỉ nhục, nhưng chúng tôi quen dần đi. Tôi nhờ ai đó biết may để lấy miếng vải đỏ từ quần để may cho tôi một cái mũ chỏm giống như giáo hoàng, và khi nào họ cạo đầu tôi thì tôi đội cái mũ đó lên cho đến khi tóc mọc ra. Bọn "hoạt động" Đức không thích vậy, vì nó làm bằng miếng vải đỏ từ quân sĩ quan tham mưu, nhưng tôi không đếm xỉa đến họ.
 
Có lẽ điều khổ sở nhất của cuộc sống tù đày sau việc mất tự do và đói là rệp - hàng triệu con rệp. Vì chúng quá nhiều nên chúng ra cắn chúng tôi vào cả ban ngày. Cố gắng giết chúng không có nghĩa gì cả, vì chúng quá nhiều. Có con to như một con bọ rùa. Mùa đông, khi điểm danh trong nhà, chúng tôi có thể nhìn thấy lũ rệp bò trên tường khi chúng tôi đứng nghiêm. Cuối cùng chúng tôi thuyết phục được bọn "hoạt động" báo lên cho người Nga. Sau đó, chúng tôi phải dọn ra cứ 2 - 3 tháng 1 lần để người Nga có thể xông khói dãy nhà để giết rệp. Sau đó chúng tôi cảm thấy dễ chịu được vài ngày, và chúng bắt đầu sinh sản trở lại. Người Nga không thể hoàn toàn giết chúng, và có nhiều người bị dị ứng với rệp thì coi như là tai hoạ. Trong thời gian tệ nhất, có người bị dấu rệp cắn khắp người.
 
Tôi tìm được một cách ngủ mà không bị chúng quấy rầy. Tôi đổi được cái tấm phủ cho ngựa bằng 10 điểu thuốc và may nó lại giống như một cái bao thư, với phần mở ra về phía trung tâm từ cả phải phía đầu và chân. Tôi chui vào qua chỗ mở, ở trung tâm, ngay dưới lưng tôi. Nó gây ra khó thở qua tấm mền dày, nhưng tốt hơn bị rệp cắn rất nhiều.
 
Chúng tôi mặc áo quần mà chúng tôi đem theo khi vào trại. Tôi có quân phục của tôi, với quần cưỡi ngựa, quần lễ phục và giày boot. Tôi cũng có một cái quần dài của lính cơ giới, tôi đã mặc nó ở ngoài quân phục khi đầu hàng. Bên cạnh đó, tôi có thêm 2 quần lót, 2 áo. Chúng tôi phải tháo hết quân hàm ra khỏi quân phục, và chúng tôi không được phép đeo các huân chương. Hội nghị Hague cho phép chúng tôi đeo huân chương, nhưng Người Nga không cho, vì tất cả các huân chương đều có hình chữ thập ngoặc, và chúng tôi hiểu họ cảm thấy điều đó như thế nào. Chúng tôi không cảm thấy Stalin hay CS tốt hơn Hitler hay Phát Xít, nhưng chúng tôi không muốn kích động họ một cách không cần thiết.

 
Lúc đầu, tôi chỉ có ủng cưỡi ngựa, nên tôi mặc quần đi ngựa. Sau đó, tôi mua một đôi guốc gỗ, tôi mặc quần dài và cất ủng và quần cưỡi ngựa. Đôi guốc là 2 tấm gỗ được đẽo có dạng như đôi guốc gỗ của dân Phổ, với 1 miếng vãi bọc phía trên và được đóng đinh 2 bên. Mang chúng khó mà đi được đường dài, nhưng chúng khá thích hợp để mang trong trại. Mùa hè, chúng tôi không mang vớ. Chúng tôi chỉ mang đôi guốc và để dành vớ cho mùa đông. Người Nga không cung cấp món gì lúc đầu.
 
Sau đó, khi áo quần của chúng tôi rách, chúng tôi nhận được đồ lót của quân đội Nga - quần lót dài giống như vải flannel (tiếng Việt là gì nhỉ?), nhưng may rất thô sơ. Đồ lót được giặt mỗi tuần 1 lần. Chúng tôi không được giặc quần áo ngoại trừ đồ lót. Mùa đông, người Nga phát chúng tôi áo cũ và áo bông cũ đã mòn rách đã bị lính Nga bỏ đi. Chúng tôi nhận được chúng - đã bị vá, nhưng ít ra mặc chúng rất ấm. Áo Nga không có dáng và không có nút (cúc) (áo quần người Nga mặc không dùng nút ) - chúng chỉ thẳng xuống và ngắn, với dây cột.
 
Không có lính Đức nào đến trại mà đang ở trong tình trạng cần săn sóc y tế. Những ai bị thương để đã được điều trị ở Đức trước khi đến trại. Nhiều người có những vết thương cũ (ví dụ, nhiều người không thể đi nếu không có gậy), nhưng không có ai có vết thương đang mở. May thay, không có vết thương nào của tôi trở chứng.
 
Nếu ai đó bị bệnh, trại có trạm y tế họat động bởi các bác sĩ và y tá tù binh Đức. Người Nga sợ bệnh dịch và cố gắng phòng dịch. Chúng tôi được tẩy rận đều đặn, và chúng tôi có các cuộc kiểm tra sức khoẻ bởi người Nga cứ 3 tháng 1 lần. Tuy nhiên, khám bệnh không gì hơn là bị cởi truồng và đi qua một cái bàn có 3 bác sĩ Nga ngồi (2 trong số họ thường là nữ bác sĩ). Họ chỉ nhìn chúng tôi và coi chúng tôi có mạnh khoẻ không. Họ có thể chặn ai đó hỏi nếu như anh ta trông có vấn đề. Thỉnh thoảng, họ bắt chúng tôi xoay người, hoặc họ véo chúng tôi để coi chúng tôi có mỡ không. Nếu có ai đó có nhiều dấu rệp cắn, họ có thể lo sợ bệnh dịch về da. Nhưng thường thì các buổi khám không có gì nhiều.
 
Nhiều lần, viên trưởng trại cố gắng bắt các sĩ quan trung cấp trở lên làm việc. Tuy nhiên, chúng tôi biết số lệnh và ngày mà Stalin đã ký lệnh để các sĩ quan trung cấp trở lên không bắt phải làm việc, và khi bất cứ khi nào họ bắt chúng tôi làm việc, chúng tôi lại đem cái lệnh đó ra. Lần đầu tiên khi điều đó xảy ra, chúng tôi bị bắt ra ngoài và đứng trong đội hình. Rồi người trưởng trại nói chúng tôi phải làm việc. Chúng tôi trích dẫn lệnh của Stalin, và ông ta bắt đầu la hét chúng tôi "Các anh là tội phạm chiến tranh! Các anh sẽ làm việc khi được lệnh!" Một đại tá Đức biết các chi tiết của lệnh của Stalin đọc lệnh đó một lần nữa với nhiều chi tiết rõ ràng. Viên trưởng trại tiếp tục la hét thêm một hồi và họ chấm dứt. Chúng tôi nghi rằng anh ta được trả tiền cho mỗi tù nhân làm việc. Anh ta không thể bắt buộc chúng tôi làm việc mà bất chấp lệnh của Stalin, nhưng anh ta có thể trút nỗi hằn học của mình. Và anh ta đã làm.
 
Không có ai bị làm việc quá sức ở trại chúng tôi, không như các trại tù khác trong các trại lao động Nga (nơi các sĩ quan bị bắt buộc làm việc). Chúng tôi làm việc 8 giờ một ngày, và họ được trả 1 bữa ăn và 10 điếu thuốc. Những người đi làm không bao giờ phàn nàn về điều này. Nếu họ làm trong rừng, họ mang gỗ về trại và bán cho các tù nhân khác. Nếu họ làm việc ở nhà máy, họ có thể ăn cắp những thứ như các mảnh kim loại nhỏ và cao su và bán trong trại cho những ai có thể làm được đồ từ những món này. Họ cũng làm quen với công nhân Nga trong nhà máy và bán những món được làm trong trại - như hộp đựng thuốc lá, khung hình nhỏ, cờ vua - như là những người trung gian cho người mua và người bán. Họ làm việc chỉ 6 ngày 1 tuần; chủ nhật không được chính phủ Nga chấp nhận là ngày có ý nghĩa tôn giáo, mà họ công nhận đó là ngày nghỉ. Nhưng ai không làm việc hay không tự làm cái gì đó - chỉ nằm dài ra và suy nghĩ đến thức ăn và nhà - bắt đầu trở nên xuống giá trị của mình. Nhiều người tù mất khả năng suy nghĩ hay chấp nhận ý kiến trong vòng vài tháng.

 
Những ai không phải làm việc thì có nhiều cách làm cho họ bận rộn. Chúng tôi có chuyên gia về bất cứ đề tài gì - thần học, chính trị, kế toán, luật sư, nhà văn, thương gia - nên chúng tôi tổ chức những buổi học không thủ tục. Có ai đó nói "nói chuyện về nghề làm vườn," và một người cựu giáo sư về môn làm vườn sẽ hướng dẫn một cuộc thảo luận về cây cối, hoa cỏ, và cách trồng chúng, săn sóc như thế nào... Những cuộc thảo luận khác về kế toán, kinh tế, lịch sử, hay một môn nào đó. Những nhóm thảo luận phân ra khắp trại, bên ngoài vào mùa hè, trong nhà vào mùa đông. Chúng tôi phải giữ ít người, vì người Nga, qua bọn "hoạt động", không cho phép tập trung đông. Bọn "hoạt động" luôn theo dõi chặt chẽ, vì người Nga luôn sợ nổi dậy.
 
Chúng tôi có thể ngồi trong một gian nhà, đủ chỗ cho 8 người, với 4 nguời một giường đối mặt với 4 người bên giường bên kia. Tuỳ theo hứng thú, chúng tôi có thể tham gia vào những nhóm học kiểu này. Chúng tôi có thể có một loạt các buổi lý thuyết về một đề tài mỗi thứ 3. Có thể 10 đến 15 bài lý thuyết được dạy trong ngày. Những người tham gia các lớp học có thể giữ được đầu óc nhạy bén và nâng cao kiến thức. Người dạy giữ được khả năng cũng như kiến thức của họ. Họ dạy từ trí nhớ, tất nhiên, chúng tôi không có sách vở. Tôi tiếp tục học về ngôn ngữ, rèn luyện lại tiếng Anh và Pháp, bắt đầu học thêm tiếng Tây Ban Nha. Tôi thực hành tiếng Ý với các tù binh Ý. Tôi còn học thêm luật bằng cách tham gia nhóm học của Đại Úy Pawelek, cựu chánh án.
 
Chúng tôi cũng chơi bài, mặc dù đánh bài được coi là sa sút và cấm (bài bị cấm trong quân đội Nga, nên nó tự động bị cấm trong tù). Chúng tôi qua mặt họ bằng cách nói với họ rằng những con bài gỗ của chúng tôi là cờ domino. Họ không ngu ngốc đến mức phải tin chúng tôi, nhưng họ giả vờ, vì chời bài giúp giữ chúng tôi bận rộn và im lặng. Để làm lá bài, chúng tôi phải mua gỗ mỏng từ những nguời làm việc trong nhà máy. Chúng tôi làm lá bài lớn khoảng 2 x 4 cm. Rồi mài tấm gỗ cho đến khi nó láng (với giấy nhám ăn cắp từ nhà máy), rồi khắc số và ký hiệu lên gỗ và sơn màu chúng bằng mực đen và đỏ ăn cắp từ văn phòng bởi những người làm việc ở đó.. Lá bài có thể cong 1 chút, nhưng chúng quá cứng để cầm, nên chúng tôi làm một miếng đựng nhỏ và dựng lá bài lên đó.
 
Chúng tôi tổ chức các cuộc thi cờ vua và bài bridge cứ vài tháng 1 lần. Mặc dù cuộc thi cờ vua chỉ giới hạn trong trại, nhưng nhiều người nước khác tham gia nên chúng tôi gọi chúng là cuộc thi quốc tế. Một cuộc thi mất vài ngày, và mỗi "quốc gia" cữ nguời chơi cờ hay nhất. Một Đại Tá Hungarian và tôi vào đến chung kết nhiều lần, và tôi là vô địch ở Krasnogorsk trong suốt thời gian ở đó. Người Nga giúp tổ chức các cuộc thi này, vì họ cũng thích cờ vua và họ muốn làm chúng tôi bận rộn. Khi có khách quan trọng Nga viếng thăm trại từ Moscow, họ yêu cầu tôi đánh một ván cờ vua với người đó nếu họ biết nguời đó biết chơi cờ, và nhiều người Nga biết chơi cờ. Tôi luôn nhận được thêm thuốc lá và một ly trà ngon khi làm những điều trên, và thường thì diễn ra rất thân thiện (chỉ một lần một người trở nên giận dữ và chửi rủa khi tôi thắng ông ta).
 
Một cách khác để giữ bận rộn là làm những tặng phẩm tặng cho nhau trong dịp Giáng Sinh và sinh nhật. Chúng tôi mua gỗ từ những người làm việc trong rừng, và mua thiết từ những người làm ở bếp. Một lon thịt Spam của Oscar Meyer phục vụ chúng tôi rất tốt trong nhiều mục đích. Tù nhân làm việc ở bếp lấy lon không, vì người Nga không biết chúng có giá trị đối với chúng tôi. Họ bán phần kim loại cho những người có khả năng làm đồ thủ công. Chúng tôi dùng lon không chỉ để đựng đồ, mà còn dùng chúng để làm dao khắc gỗ. (Người Nga cho phép chúng tôi dùng dao khắc gỗ nhỏ; lưỡi dao quá nhỏ để xếp vào hạng vũ khí nguy hiểm). Để làm con dao, chúng tôi cắt miếng kim loại ra những hình tam giác nhỏ, gắn vào một cán bằng gỗ, và mài nhọn nó trên đá.
Người ta khắc cờ vua, hộp đựng thuốc lá hay thứ gì đó. Một tù nhân thậm chí làm đồng hồ, với tất cả bánh xe và răng cưa đều làm bằng thiết từ lon thịt Oscar Meyer! Chúng tôi gọi là đồng hồ Oscar Meyer. Nhưng người có năng khiếu thủ công có thể làm được chúng. Và tù nhân làm việc ở nhà máy đem chúng vào nhà máy và bán cho người Nga và ăn hoa hồng. Tôi vẫn còn giữ một khung ảnh và một hộp thuốc là đã được tặng cho tôi và một hộp đựng thuốc lá bằng nhôm khi tôi được tặng trong một cuộc thi cờ vua.

 
Không có lý do nào để chúng tôi chán. Vài người tạo áp lực tâm lý nặng nề cho chính họ bằng cách chỉ nằm dài suốt ngày nghĩ đến thức ăn và sống chờ bữa ăn này đến bữa ăn khác. Tất cả chúng tôi luôn luôn đói, nhưng tôi giữ thời gian của tôi bận rộn để khỏi suy nghĩ về nó. Tôi cố gắng tạo cho mình bận rộn với việc học hỏi và các buổi nghe lý thuyết, với những việc thủ công, nhạc, với bài bridge và cờ vua. Tất cả những món đó nghe vui vẽ và nhàn hạ, nhưng thật ra chỉ là những cố gắng tuyệt vọng để tồn tại và không bỏ cuộc. Dù những việc này tiếp tục trong tù suốt gần 5 năm, tôi luôn chống lại không cho phép mình trở nên chán nản. Mọi việc trở nên xấu chỉ khi nào tôi nghĩ về quê hương; nhưng thường thì tôi giữ tôi bận rộn suốt ngày. Khi tôi cảm thấy chính mình trở nên chán nản, tôi chỉ có thế tự nhắc nhở mình là tất cả những người lính Đức khác ở mọi cấp bậc làm việc đến chết ở các trại lao động tàn bạo.
 
Tôi luôn luôn tập thể thao, và tôi lập ra thời khoá biểu tập thể dục cho mình. Mùa hè, tôi đi bộ quanh trại trong 1 giờ, và tôi vặn người trong 30 phút. Trong thời gian lạnh nhất của mùa đông, tôi không đi bộ mà chỉ vặn người. Nhiều người khác cũng tập thể dục các cách khác nhau. Chế đệ ăn uống hạn chế làm chúng tôi mệt một cách nhanh chóng, và vì lý do đó mà nhiều người không tập thể dục, nhưng tôi không sao vì nhờ ít thức ăn có thêm từ thuốc lá.
 
Giấy có giá trị kinh khủng trong trại tù. Không phải giấy được cung cấp thiếu - mà hoàn toàn không có. Ngay cả người Nga cũng không có. Khi họ đếm chúng tôi, họ làm dấu số lên một tấm bảng nhỏ bằng gỗ, vì họ không có giấy. Sau khi con số được báo cáo, họ cạo tấm bảng bằng dao và dùng lại tấm bảng.
 
Thỉnh thoảng, khi thuốc lá khan hiếm, chúng tôi nhận thuốc "rê" makhorka "Sao Đỏ". Nhưng, tất nhiên, chúng tôi không có giấy cuốn. Chỉ có những người có thể lấy được giấy báo là bọn "hoạt động" và những người làm việc thông dịch (báo được cố ý làm để nó có thể được gấp lại như giấy cuốn thuốc lá). Những người thông dịch được phép đọc báo Nga Pravda và Izvestia, nên họ có giấy để cuốn thuốc lá. Bọn "hoạt động" và thông dịch viên chia giấy với bạn bè họ, còn những người khác phải mua hoặc cố gắng làm ống điếu để hút thuốc. Một trang giấy có giá trị 600 gram bánh mì. Chỉ có 1 lần chúng tôi nhận được giấy cuốn thuốc - và nó gần như quý hơn thuốc. Nếu nhóm chúng tôi có 12 người, chúng tôi chia giấy ra làm 6 miếng và chia phiên nhau dùng nó. Chúng tôi giữ danh sách để ai cũng có phần. Giấy quá dày để cuốn thuốc, nhưng khá tốt để viết. Chúng màu trắng với một ngôi sao đỏ và hình búa liềm trên đó.
 
Thời gian trong trại tù khác với thế giới bên ngoài. Ở góc độ lớn, thời gian chi phối và chỉ đạo thế giới bên ngoài, trái lại, trong tù thời gian không có nghĩa gì cả, bởi vì không có gì xảy ra và không ai đi đâu hết. Ngoại trừ chủ nhật, khi không có ai đi làm, những ngày khác ngày nào cũng như ngày nào. Công việc hàng ngày của chúng tôi đã được tổ chức cẩn thận. Thức ăn được cung cấp đúng giờ mỗi ngày, và trong sự trống rỗng đơn điệu của cuộc sống hàng ngày của chúng tôi, các bữa ăn, dù dở tệ hại, chúng tạo ra sự kích thích rõ ràng cho mắt và não.

 
Tháng 5 năm 1946, đúng 1 năm sau khi tôi đầu hàng ở Berlin, người Nga cuối cùng cho phép chúng tôi viết thư về nhà. Tôi được phép viết một cái bưu thiếp, và một tấm bưu thiếp khác được kèm vào để người nhà viết trả lời. Tôi được phép viết chỉ 15 chữ trên bưu thiếp, và Lilo cũng được viết 15 chữ trả lời. Tôi viết rằng tôi vẫn mạnh khoẻ và bình thường, chờ và hy vọng nhận được hồi âm thật là một nỗi thống khổ tuyệt đối. Cuối cùng, sau hơn hai tháng, tôi nhận được hồi âm của Lilo vào ngày 24 tháng 7. Đó là một ngày được lên thiên đàng! Chỉ khi tôi nhận được nó, tôi biết chắc chắn là Lilo và Klaus sống sót sau cuộc chiến. Cô đã biết rằng tôi còn sống, vì người tướng già được thả ra từ trại tù ở Kopenick đem lá thư tôi gửi cho cô . Lilo viết rằng cô và Klaus vẫn khoẻ và đứa con thứ 2, cô đặt tên Alexander và sinh đúng 1 năm trước đây - ngày 24 tháng 7 năm 1945! Cô đã may một tấm hình của cô và 2 đứa con vào phía sau tấm bưu thiếp, và tôi thán phục cho sự khéo léo của cô. Nhận được tấm ảnh cứ như sống trở lại. Tôi vẫn còn giữ một hộp nhỏ đeo cổ với tấm hình của Lilo mà tôi đã giấu được qua biết bao nhiêu đợt khám xét của quản trại. Khi tôi nhận được tấm bưu thiếp với tấm hình gia đình mới, tôi cắt nó cho vừa cái hộp, và để vào mặt bên kia bên trong cái hộp. Cái hộp nhỏ luôn ở trên cổ tôi trong suốt những ngày tù còn lại.
 
Sự phấn khởi khi biết rằng gia đình của tôi vẫn còn sống chấm dứt mau chóng khi mắt tôi nhìn lên hàng rào kẽm gai. Biết được họ vẫn sống làm tôi nhớ nhung nhiều hơn. Cho đến nay tôi luôn chống lại những tin nói rằng họ không sống sót qua cuộc chiến. Cho đến nay, tôi sống một giây phút chỉ để có thể sống thêm giây phút đến. Bây giờ tôi có cái gì đó để sống, không chỉ vì sự sống còn của mình. Cho đến nay, tôi nhìn một ngày mới như là một điều kỳ diệu nhỏ và là một món quà tặng. Bây giờ tôi biết tôi có một gia đình đang chờ đón tôi, mỗi ngày trở nên quý giá hơn.
 
Từ tháng 5 năm 1946 trở đi, chúng tôi được phép trao đổi bưu thiếp với gia đình 2 lần 1 năm, tôi được thêm một bưu thiếp giải nhất cờ vua trong các cuộc thi cờ vua. Những tấm bưu thiếp là động cơ để thắng. Tuy nhiên, khi mọi việc xấu đi cho phía Nga trong cuộc chiến tranh lạnh, họ giữ bưu thiếp trả lời từ gia đình mà không đưa cho chúng tôi, nên chúng tôi không còn nhận được.
 
Không biết khi nào tôi mới được gặp lại Lilo và các con là phần tệ hại nhất trong sự tù đày. Thỉnh thoảng, người Nga nói chúng tôi, "Các anh là tội phạm chiến tranh - các anh sẽ không bao giờ được thả." Rồi đến khi mọi việc tốt đẹp hơn trong cuộc chiến tranh lạnh, họ nói chúng tôi là chúng tôi sẽ được thả trong dịp Giáng Sinh. Đôi khi họ chơi trò tâm lý để chúng tôi ngã lòng, nhưng với thời gian, tôi chấp nhận một câu triết lý của nông dân Nga: "Ngày mai sẽ tốt đẹp hơn." Nó giúp tôi chấp nhận sự vô chừng của tù đày.
 
Tôi cũng học được giá trị của sự nhẫn nại, một bài học tôi đã trải qua trong thời gian sau này. Nhẫn nại cũng là tính cách của nông dân Nga, và bây giờ tôi biết tại sao.

 

Chương 29
 
Người Nga hỏi cung chúng tôi thường xuyên trong suốt thời gian ở tù. Một người lính đến vào đưa chúng tôi vào văn phòng cho cuộc hỏi cung.
 
Trong một cuộc hỏi cung bình thường, họ hỏi những câu hỏi như "Anh ở đơn vị nào?", "Anh đã làm gì?", "Anh đã ở đâu trong nước Nga?", "Thời gian nào?" Họ biết tên và phiên hiệu tất cả các đơn vị quân đội Đức, và họ cũng có khái niệm rất rõ về những gì đã xảy ra và ở đâu. Những tù binh Đức nào đã ở những người làng bị phá huỷ hay những nơi có thường dân bị giết là lãnh đủ từ người Nga. Bất cứ ai đã ở trong một đơn vị nào đã gây ra những hành động đó không có cơ hội thoát xử bắn, hoặc bị bỏ đói hay làm việc đến chết.
 
Các cuộc hỏi cung của tôi khác hơn từ lúc đầu, vì tôi là sĩ quan hành quân của Quân Đoàn xe tăng 56 trong suốt thời gian phòng ngự Berlin và đã ở trong căn hầm của của Dinh Quốc Trưởng trong cuối cuộc chiến. Người Nga muốn gắn lại hoàn toàn những gì đã xảy ra vào lúc cuối, nên họ dồn tất cả những ai mà họ tìm thấy đã ở đó. Tin tức đầu tiên mà họ muốn biết khi chúng tôi đầu hàng ở Berlin là về Hitler, Boebbels, Bormann, và những người quan trọng khác trong hệ thống Quốc Xã. Họ muốn tìm ra những người lãnh đạo mà họ tin rằng vẫn còn ở Berlin vào phút cuối. Điều kế tiếp là họ muốn nghiên cứu sâu vào lý thuyết chiến tranh và chiến đấu của Đức. Họ muốn biết về những điều đó từ bất cứ ai, cấp bậc nào.
 
Người Nga cũng nghĩ là chính quyền Đức đã thiết lập kế hoạch chóng đối ở Đức sau khi đầu hàng. Sự thật là, có những lời nói về những cuộc chống đối du kích, và hình như có một số kế hoạch (du kích bị gọi là "chó sói"), nhưng những gì tôi biết là không có những chuyện đó. Người Nga cũng lo ngại về điều đó, và đó là một trong những việc mà họ hỏi tôi. Tất nhiên, tất cả mà tôi biết là những lời đồn đại.
 
Chuyện khác mà họ muốn biết là những gì mà họ cho là "tội phạm chiến tranh", chủ yếu là ở Nga những cũng bao gồm luôn những quốc gia Đông Đức mà họ chiếm đóng. Trong suốt tất cả các cuộc hỏi cung, họ muốn biết là chúng tôi có ở nhứng nơi mà du kích của họ bị xử tử hay bất cứ chuyện gì xảy ra. Nếu họ tìm thấy điều gì, họ đào xâu vào điều đó.
 
Người hỏi cung tôi ở Krasnogorsk trong hầu hết các cuộc hỏi cung là Đại Tá Stern. Ông ta cao hơn người bình thường 1 chút, ăn mặc rất chỉnh tề, có dáng dấp người Trung Âu, và hơi ốm. Ông ta khá đẹp trai, thông minh, học thức, và là một người có văn hoá và nói tiếng Đức không có giọng người nước ngoài và luôn luôn mặc đồ dân sự. Ông ta hoàn toàn khác với những sĩ quan trong trại, những người trông giống nông dân. Ông ta hỏi cung tôi khoảng 4 tuần 1 lần. Ông ta là người Do Thái, và trong cuộc hỏi cung đầu tiên, ông hỏi về Auschwitz.
 
"Ông là người sĩ quan Nga thứ hai hỏi tôi về điều đó," Tôi nói, có một chút tò mò. "Người đầu tiên, ở Berlin, đã trở nên giận dữ và nói, "Đừng giả vờ là anh không biết!" Có điều gì mà tôi không được biết hả?"
 
Stern tìm kiếm trong mắt tôi một lúc lâu rồi trả lời. "Trại tập trung ở Auschwitz là một trong vài trại giết người, nơi hàng triệu người Do Thái và Đông Âu đã bị giết chết," ông ta nói với một vẽ khinh miệt rõ ràng. "Và tôi không tin là anh không biết gì về nó. Sau cùng, anh đã ở ngày trong Dinh Quốc Trưởng."

 
Tôi chắc rằng những lời rõ ràng dối trá đó là cái bẫy gì đó. Những gì ông ta nói chưa chắc đã đúng, nhưng tôi quyết định đi hàng hai với ông ta cho đến khi tôi tìm ra ông ta muốn gì.
 
"Tôi không có thời giờ cho bất cứ việc gì ngoài chiến đấu ở Berlin." Tôi nói "thậm chí không đủ thời gian cho nó."
 
Mặc dù không dễ dàng, nhưng tôi đã làm cho ông ta tin rằng tôi không biết chút gì về Auschwitz cũng như các trại giết người khác.
 
"Nhưng anh biết về các trại tập trung?" Cuối cùng ông ta hỏi.
 
"Vâng, tôi biết về Dachau là nơi chính quyền giam giữ những người khích động chính trị, người Do Thái, và những người đồng tình luyến ái. Những điều này được đưa trên báo, nhưng không biết gì về việc người ta bị giết."
 
Sau đó, Stern không bao giờ đưa ra đề tài này. Ông ta hỏi những câu hỏi rất chi tiết về những sự kiện quân sự ở Berlin. Tôi không bao giờ bị chống đối không vui trong các cuộc hỏi cung. Ông ta không bao giờ ghi chép, nên tôi biết là ông ta chỉ theo những thông tin nhỏ. Ông ta muốn tìm hiểu về ngày giờ, về những trận đánh giữa sông Oder và Berlin, về trận đánh ở Berlin, và những nguời chỉ huy ở đó. Sau khi tôi thuyết phục ông ta là tôi không biết gì về những trại diệt chủng, những câu hỏi ông đưa ra chỉ là về lịch sử quân sự.
 
Sau khi những người hỏi cung thoả mãn về những gì xảy ra ở Berlin, họ muốn biết về cuộc chiến ở Nga năm 1941. Họ muốn biết tôi ở đâu, khi nào, và trong những đơn vị nào. Họ cũng tỏ ra thích thú để biết đến những người Nga hợp tác với chúng tôi. Tất nhiên, nhiều người Nga phía sau mặt trận làm việc cho chúng tôi ở bệnh viện, các trạm tiếp vận, và tương tự. Người Nga luôn luôn muốn biết tên tuổi của họ, nhưng họ biết là tôi luôn ở tuyến đầu trong thời gian tôi ở Nga và họ luôn bỏ chúng khi tôi nói tôi không biết ai.
 
Tất cả các cuộc hỏi cung luôn bao gồm một loạt các câu hỏi chung chung, và nếu ai đó bị vấp và nói gì đó khác trước, người Nga trở nên nghi ngờ và buộc tội nói dối. Rồi họ thật sự tấn công để tìm ra những gì anh ta giấu diếm. Họ chộp được nhiều người bằng cách đó, và thật kinh hoàng cho những ai bị chộp. Những ai giấu diếm chuyện gì, những ai nói điều gì ngu ngốc, hoặc những đơn vị trong sự chú ý của người Nga, hoặc những ai họ nghĩ có thể hợp tác với họ bị hỏi cung thường xuyên hơn chúng tôi.
 
Những người hỏi cung đều là nhân viên NKVD, và tất cả bọn họ ngoại trừ Đại Tá Stern đều mặc quân phục Nga, nhưng mũ màu khác. Một lần tôi bị hỏi cung bởi một người khác, người phiên dịch là một nữ thiếu uý khá trẻ. Có một lúc, người hỏi cung để tôi ngồi một mình với cô gái. Tôi vừa nói tôi đã ở Ý, và trong khi người hỏi cung không có ở đó, cô ta nói với tôi là cô ta cũng đã ở Ý. Chúng tôi nói chuyện về Ý, và cô ta hỏi tôi có biết bài hát Ý "Parla mi d''amore" ("Speak to Me of Love" - "Hãy nói lời tình yêu"), và cô ta hát vài lời về bài hát. Chúng tôi nói chuyện thân mật vài phút, nhưng khi người hỏi cung quay lại và cô ta trở nên điềm tĩnh và nghiêm túc trở lại. Rõ ràng là cô ta đã ở Ý để làm gián điệp, vì thường các sĩ quan Nga không đi Ý trước khi hay trong cuộc chiến. Đó là một trong vài ví dụ khi tôi thấy một vài tính cách con người bình thường từ người Nga, mặc dù Đại Tá Stern tỏ ra một ít tính cách con người trong trường hợp chỉ có 2 người với nhau.
 
Tôi nhanh chóng học tiếng Nga để hiểu những câu hỏi của người hỏi cung, mặc dù tôi không bao giờ cho họ biết điều đó, vì giả vờ không biết cho tôi nhiều thời giờ chuẩn bị câu trả lời trong khi người thông dịch chuyển ngữ câu hỏi. Điều này rất quan trọng, vì thỉnh thoảng chỉ cần 1 từ về việc chặt cây làm hầm hay để đốt lửa ở Nga, hay cho ngựa ăn từ lương thực Nga, hay cho nổ một cây cầu trong lúc rút lui ở Nga, có thể sau này là bản án 25 năm trong trại lao động. Đó là trò chơi nhỏ mà họ "sáng chế" sau này, khi họ muốn có lý do để không thả một số người về. May mắn, chuyện của tôi đáng tin được và phù hợp. Tôi làm cho họ tin là tôi không bao giờ có vấn đề với tiếp vận trong suốt cuộc tấn công nước Nga vì chúng tôi luôn ở trên con đường quốc lộ và dòng tiếp vận của chúng tôi luôn được đưa đến nơi. Câu chuyện của tôi luôn lôgic và tôi không bao giờ bị vấp, nên họ tin nó. Tôi may mắn là tôi luôn nằm dọc theo tuyến tiếp vận chính trong suốt cuộc tấn công nước Nga, và tôi nằm bệnh viện và đi học khá nhiều, và tôi không bao giờ ở không đúng chỗ, không đúng thời gian - ví dụ, nơi một ngôi làng bị tiêu huỷ.

 
Tôi luôn vô cùng cẩn thận về những gì tôi nói ở các cuộc hỏi cung. Tôi tạo ra một đường lối là không bao giờ nhận rằng binh lính trong pháo đội của tôi giết một con gà hay dùng củi hay rơm rạ của người Nga, nhưng tôi luôn cẩn thận không nói dối với họ những chuyện khác. Họ sẽ hỏi lại câu hỏi đó vào năm tới, nhưng ở một góc độ khác, và họ sẽ chộp được ngay nếu bạn nói dối. Tôi không bao giờ nói lời nào hơn sự cần thiết tuyệt đối, nhưng cũng không ít hơn để cung cấp một câu trả lời có lý do. Tôi cố gắng không tỏ thái độ chống đối Liên Bang Xô Viết, nhưng khi bị hỏi, tôi luôn cho rằng nước Đức có những quan hệ tốt với các quốc gia khác để hợp tác với nhau sau chiến tranh, ngay cả khi nước Nga đang đứng trên đỉnh cao về quyền lực. Nếu bị đào sâu, tôi nói thẳng với họ là tôi không tin chế độ Cộng Sản là tốt cho 1 chính thể ở Đức, nhưng tôi cẩn thận không phê phán hệ thống của họ hay ca ngợi chủ nghĩa phát xít.
 
Sau mỗi cuộc hỏi cung, chúng tôi phải ký vào biên bản, và bất cứ cái gì trong đó đều có thể được dùng để chống lại chúng tôi. Có một lần, người hỏi cung bắt tôi phải ký một biên bản bằng tiếng Nga, và tôi không chịu ký vì tôi không thể đọc chúng. Người hỏi cung trở nên giận dữ và bắt đầu la hét, nên tôi viết "Tôi không hiểu tiếng Nga" và ký ở đó. Ông ta càng giận dữ hơn nữa, nhưng tôi từ chối ký thêm trong bất cứ hình thức nào, vì nếu tôi ký, nó có thể bảo đảm cho cái chết của tôi.
 
Một chủ đề khác mà các cuộc hỏi cung của họ để lấy tin tức từ tù nhân để xem xét có nên dùng người đó làm gián điệp cho họ hay không.
 
Chúng tôi liên tục có tù nhân đến Krasnogorsk và đi từ nhà tù Lubyanka và Butyrka ở Moscow. Tôi may mắn là không bị đưa đến các nhà tù chính trị đó và ở tất cả các năm tù của tôi trong trại tù, nơi chúng tôi có thể đi lại trong khoảng 300 x 150 mét thay vì trong xà lim 4 x 5 mét có lúc cho 6 người. Trong trại, chúng tôi luôn bị giám sát bởi bọn "hoạt động" và lính gác Nga, nhưng chúng tôi ít nhất có thể đi lại. Những người tù đặc biệt quan trọng được giữ ở Lubyanka và Butyrka để người Nga có thể hoàn toàn kiểm tra họ. Khi người Nga nghĩ rằng họ đã có tất cả các tin tức mà ai đó có thể cung cấp cho họ, họ đưa người đó từ Lubyanka hay Butyrka đến Krasnogorsk. Họ vẫn hỏi cung mọi người trong những khoảng thời gian đều đặn, tuy nhiên, khi họ phát hiện được chuyện gì đó về ai đó mà trước đây không để ý đến, họ sẽ đưa người tù trở lại Lubyanka hay Butyrka.
 
Mỗi tuần, những nguời mới được đưa đến từ các nhà tù chính trị, luôn với khuông mặt xanh xao - trắng nhợt, vì họ không bao giờ thấy ánh mặt trời trong xà lim. Trong thời gian đầu , họ sợ bất cứ ai và việc gì. Họ rất im lặng và vô cùng cảnh giác. Những người này rất dễ làm mồi cho bọn "hoạt động" và "ăng ten". Họ thường thua cuộc trong những cố gắng của bọn "hoạt động" bắt họ hợp tác hay đi về hướng ngược lại là công khai chống lại bọn chúng - trường hợp này, họ có thể bị biến mất.
 
Von Dufving, Refior, và Weidling đều ở Butyrka, cũng như nhiều tướng Đức và sĩ quan tham mưu. Khi người Nga xong việc với họ, họ được đến trại chúng tôi nếu họ không bị coi là nguy hiểm; nếu không thì bị đưa đến trại lao động. Refior được đưa đến trại chúng tôi, và von Dufving bị đưa đến trại lao động. Ở trại lao động mà von Dufving bị đưa đến, người Nga rõ ràng cố ý để tù nhân chết, bắt họ ở trong thời tiết khắc nghiệt, lao động nhiều giờ, phần còn lại, là không đủ thức ăn. Nó cũng gần Bắc Cực, nơi tối tăm vài tháng trong một năm và bị đẩy xuống tận đấy cùng cực. Von Dufving sống sót ở đó 2 năm.

 

Chương 30
 
Mùa Giáng sinh đầu tiên trong tù, năm 1945, mọi người trong nhóm của tôi dành mỗi người 1 ít bánh mì, đường và mỡ hàng ngày trong 2 tuần để làm bánh. Vì bánh mì có 2/3 là nước, chúng tôi có thể ngâm nó vào nước với 1 ít đường để làm bánh. Rồi trộn đường với bơ hay mỡ - thứ gì mà chúng tôi nhận được trong thời gian đó - để làm kem cho bánh. Một người trong nhóm làm bánh, còn tôi làm kem và trang trí.
 
Đêm Giáng Sinh, chúng tôi tụ tập lại với nhau và làm lễ. Trong lúc đó chúng tôi phải canh giữ cái bánh cẩn thận vì sợ bị ăn cắp, vì ai cũng rất đói. Hương vị của cái bánh đưa chúng tôi đến tận thiên đường sau những bữa cơm tù. Chúng tôi ngồi với nhau trong trại và hồi tưởng lại những Giáng Sinh xưa ở nhà và gia đình. Chúng tôi hát vài bài hát Giáng Sinh, và người linh mục trong nhóm chúng tôi làm lễ (phải làm lễ một cách im lặng, vì người Nga không tha thứ cho việc phục vụ tôn giáo). Chúng tôi trao đổi quà với nhau, qua mà chúng tôi đã làm hay mua từ những người tù khác, như hộp đựng thuốc lá, trong sự cố gắng gìn giữ đời sống xã hội bên ngoài trong tù. (những ai có khá năng thì làm những món đó, và những ai không có khả năng thì mua chúng bằng thuốc lá hay thức ăn). Sau khi hát và làm lễ, đêm Giáng Sinh trôi qua rất im lặng và buồn tẻ, vì tất cả chúng tôi lạc lối trong những kỷ niệm vui ngày xưa. Giáng sinh là ngày tệ nhất trong năm, trong nỗi nhớ nhà.

 

Chương 31
 
Trong thời gian xử án ở Nuremberg, người Nga muốn đổ tội việc tàn sát lính Ba Lan ở Katyn cho Đức mặc dù Hội Hồng Thập Tự quốc tế đã làm bản báo các là người Nga đã làm ra tội ác đó. Để chứng minh, họ cần nhân chứng "ngu ngốc" (foolproof), nên họ tìm một lính trơn Đức để có thể bắt anh ta nhận có phần trong tiểu đội hành quyết. Họ tìm được một người trong 1 trại lao động và đưa anh ta về Krasnogorsk để chỉ dẫn. Anh chàng là một anh nhà quê to lớn, thích vui và dễ tin. Anh ta không đủ thông mình để nhận ra rằng hành động đó là tính mạng anh ta nguy hiểm. Anh ta ở gần Nuremberg nên họ hứa với anh ta là sẽ được thăm nhà nếu hợp tác với họ. Thật dễ dàng để giải thích việc anh ta đã làm, nhất là khi người Nga chỉ ra rằng đất nước mà anh ta thề trung thành đã không còn tồn tại nữa. Họ cho anh ta ăn ngon hơn và quân phục mới để làm anh ta cảm thấy quan trọng.
 
Họ hướng dẫn anh ta vài tuần, có lẽ cho đến khi anh ta thành thật tin vào những gì mình nói. (Chúng tôi không biết về những điều này trong lúc đó, mặc dù anh ta kể với vài người bạn của anh ta về điều đó, đa số chúng tôi biết được việc này sau khi các sự việc xảy ra.) Rồi một ngày họ đưa anh ta đi, và vài ngày sau, chúng tôi đọc tin tức, và biết được là anh ta diện diện như là nhân chứng quan trọng cho người Nga ở phiên toà Nuremberg. Anh ta diễn tả rất chi tiết đơn vị bộ binh của anh gây ra cuộc tàn sát Katyn như thế nào. Tuy nhiên, các nước phương tây bác bỏ bằng chứng, vì hồ sơ của Hồng Thập Tự, vì vậy sự dối trá chu đáo của người Nga dựng lên xung quanh anh ta không có kết quả.
 
Mặc dù các tin tức về cuộc tàn sát Katyn tràn ngập và quân Đức tàn ác giết hơn 4000 sĩ quan Ba Lan vô tội ra sao, chúng tôi bổng nhiên không nghe thêm gì nữa ở Katyn. Vài ngày sau, ngôi sao nhân chứng quay về trại. Anh ta vẫn vênh váo như trước - nhưng không im lặng vì anh ta không được phép thăm lại cha mẹ như họ đã hứa. Có thể nếu họ đã thành công trong việc lừa dối, họ đã cho cha mẹ anh ta đến thăm. Kết quả, anh ta không được gì cho sự phản bội của mình ngoại trừ việc đối xử tốt hơn trong trại. Có thể anh ta bị nhốt trong xà lim ở Nuremberg và bị giữ ở đó trừ những lúc anh ta ra làm nhân chứng. Họ cũng nói với anh ta là nếu anh ta làm tốt, họ có thể cho anh ta về sau khi làm nhân chứng. Anh ta nên biết rằng họ sẽ không thả anh ta sau khi anh ta nói láo cho họ.
 
Khi họ đưa anh ta về trại, anh ta vẫn nhận được thức ăn nhiều và ngon hơn, và anh ta vẫn giữ quân phục mới, nhưng những ngày sau đó anh ta bắt đầu phàn nàn với người khác rằng người Nga đã không giữ lời hứa. Khi những lời phàn nàn được báo lên người Nga, họ chấm dứt việc đối xử đặc biệt. Anh ta ăn những gì chúng tôi ăn, và họ lấy lại áo quân. Anh ta phàn nàn lớn tiếng hơn, một sự ngu ngốc không thể tin nổi. Và anh ta biến mất. Họ thích những gì những kẻ phản bội làm cho họ, nhưng họ khinh thường anh ta như là một con người.
 
Trong thời gian Nuremberg, chúng tôi nhận được thông báo hàng ngày về những gì đang xảy ra. Chúng tôi được biết chi tiết hơn về những trại huỷ diệt của đảng Quốc Xã và bắt đầu chấp nhận đó là sự thật hơn là sự tuyên truyền của người Nga. Có một sự hoài nghi được đồng tình trong chúng tôi về chuyện cái trại diệt chủng vì những cố gắng của người Nga trong việc đổ tội tàn sát sĩ quan Ba Lan ở Katyn cho chúng tôi. Sau đó, chúng tôi chỉ thừa nhận là những câu chuyện tàn ác kinh hoàng trong những trại tập trung của Đức chỉ có trong bộ máy tuyên truyền Nga. Nhưng khi nó trở thành rõ ràng mà phe Đồng Minh phương Tây và Nga đều điều tra trách nhiệm của Đức trong các cuộc tàn sát, nó là những chứng cứ về những sự thật trong các câu chuyện - mặc dù chúng tôi vẫn không thể tin được rằng 6 triệu người Do Thái đã bị giết.

 
Chúng tôi biết rằng người Do Thái bị ngược đãi bởi chính phủ Phát Xít, tuy nhiên, và rằng họ đã bị bắt và đưa vào các trại tập trung chỉ vì họ là người Do Thái. Bài chống Do Thái có lịch sử lâu dài ở Đức, và Hitler dùng nó để lấy lợi thế chính trị bằng cách đổ tội cho người Do Thái về bất cứ chuyện không hay ho nào. Nên nó không khó để chúng tôi tin rằng có nhiều người Do Thái bị giết, nhưng con số 6 triệu người thật là khó tin được. Tuy nhiên, chúng tôi từ từ, buồn bả, bắt đầu nhận thấy những gì đảng Quốc Xã quả thực đã gây ra những tội ác tày trời chống lại nhân loại.
 
Tôi biết về những trại tập trung chính trị như Dachau, nơi người ta bị gởi đến cho cái gọi là "cải tạo chính trị". Nhưng những người đó trở lại và hồi phục lại chỗ đứng của họ trong xã hội Đức, và khi họ trở về, họ không còn chống đối với chính quyền nữa. Đó là những kiến thức chung. Nước Đức không có truyền thống tự do ngôn luận mà người Mỹ kỳ vọng rất nhiều, và chúng tôi không thấy chuyện gì bất thường về những người bị đưa đến Dachau để "cải tạo" - nhất là vì nó giúp giữ được ổn định. Có những chuyện vui về Dachau lúc đó cũng như những câu chuyện vui về việc bị cho đi Siberia ngày nay. Các lãnh đạo công đoàn và CS chống lại các chương trình của Đảng Quốc Xã bị đưa đến đó, cũng như người Do Thái và những người đồng tình luyến ái. Nhưng không có ai bị giết, ít ra những người chúng tôi biết.
 
Khi suy nghĩ về những điều đó, tôi thường quay trở về những năm vị thành niên trong giữa thập niên 30, khi Hitler được lòng quần chúng Đức - khi mà không có người Đức nào có thể mơ những cơn ác mộng sẽ đến sau này. Hitler đưa sự ổn định chính trị và kinh tế đến cho nước Đức, những điều hết sức lôi cuốn dối với những người Đức bình thường. Với kết quả đó, ông ta đã đoàn kết được dân Đức vốn bị chia rẽ bởi hàng tá đảng phái chính trị trong suốt thời gian chế độ cộng hoà Weimar được thiết lập ở đức sau chiến tranh thế giới thứ 1.
 
Một nhân tố chính khác trong sự ủng hộ của quần chúng đối với Hitler là tái lập được lòng tự hào quốc gia. Trong suốt thập niên 20 và đầu thập niên 30, chúng tôi luôn bị nói bởi cả thế giới là chúng tôi đã bắt đầu cuộc Chiến Tranh Thế Giới thứ 1( mà chúng tôi cảm thấy là không đúng) và đó là những gì chúng tôi nhận lấy vì nó. Và chúng tôi luôn nghe từ chính quyền Đức và báo chí về Hiệp Ước Versailles lấy đi những phần đất lớn của Đức và đưa cho các nước khác. Hitler chối bỏ hiệp ước Versailles, hiệp ước làm thiệt hại nghiêm trọng cho nên kinh tế Đức, và những bước đi của ông ta lấy lại đất đai và cư dân cho nước Đức. Hiệp ước cũng giới hạn nước Đức chỉ có một đội quân 100000 người, làm chúng tôi không thể bảo vệ chúng tôi được. Nên sự mở rộng của Hitler đối với lực lượng quân sự sau khi xé bản hiệp ước Versailles cũng rất hợp lòng dân. Hitler thống trị nước Đức vì những kết quả của những năm đầu và ông ta lấy lại lòng tự hào dân tộc. Ngay cả trong những giấc mơ hoang dã nhất, chúng tôi không thể đoán trước được những tội ác mà chính phủ của ông ta nhúng tay vào.
 
Thua trận, mất tự do, và mất nước là những điều mà tôi có thể suy nghĩ qua và hiểu được. Chiến tranh là một bài toán mạo hiểm, với kẻ thắng người bại. Tôi có thể hiểu được những trừng phạt mà chúng tôi phải trả cho sự thua trận. Nhưng chúng tôi nghĩ rằng sự tham dự của chúng tôi là cao thượng và vinh dự. Bây giờ chúng tôi chỉ có thể xấu hổ rằng sự mạo hiểm cao quý của chúng tôi để đòi lại những quyền lợi mà hiệp ước Versailles bất công đã lấy đi để lấy lại những gì chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi có quyền đã dẫn đến kinh hoàn vô nhân của những trại diệt chủng. Không có cách nào để bào chữa cho việc diệt chủng cả một sắc tộc. Tôi nhớ lại lời tuyên truyền của chính phủ rằng người Do Thái trên toàn thế giới âm mưu chiếm toàn bộ quyền lực trong tất cả các nước trên thế giới. Trong thập niên 20 và 30, người Do Thái nắm giữ nhiều chức cao trong chính quyền và họ là những ông chủ ngân hàng và công nghiệp - họ kiểm soát hầu hết sự giàu có của nước Đức, và Bộ trưởng bộ tuyên truyền lải nhải liên tục khi đảng Quốc Xã lên cầm quyền. Nhưng nếu chính quyền thật sự cảm thấy sự đe doạ bởi cái gọi là "âm mưu" của người Do Thái, thật điên rồ khi nghĩ nguyên một sắc tộc nên cho diệt chủng. Tôi phát bệnh vì những tin này. Cuối cùng tôi quyết định rằng tôi không có khả năng giải quyết nó và nó sẽ lấy mất đi nghị lực của mình, những thứ đã bị thử sức khốc liệt, nên tôi để những chuyện đó ở một góc tối trong tâm trí của mình và không tham gia thảo luận về chủ đề đó. Tô phải chấp nhận sự thật là nó đã xảy ra nên tôi chỉ có thể coi nó như những điều xảy ra trong cuộc sống hàng ngày, nhưng tôi không nhất thiết phải thích nó hay thảo luận về nó. Tôi chỉ đơn giảng bắt buộc mình tập trung vào thời điểm và không gian hiện tại, để tôi có thể sống còn. Là người lính nhà nghề, tôi không thể thoát khỏi phần của mình về sự tội lỗi, vì nếu không có chúng tôi, Hitler đã không thể làm những việc khủng khiếp mà ông ta đã gây ra; nhưng về phần nhân bản, tôi không cảm thấy có tội, vì tôi không tham dự và không biết chút gì về những điều ông ta đã làm.
 
Chấp nhận việc chính quyền của tôi đã giết một con số quá lớn của người Do Thái đã đưa tôi vào chán nản sâu sắc. Tôi vẫn thấy khó mà tin rằng Hitler phải chịu trách nhiệm một mình những những hành động đó, nhưng họ (chính phủ Đức - KK) cũng không thể làm nếu không không có sự chấp nhận của ông ta. Trong tất cả những kinh nghiệm của tôi, chỉ có ông già Herr Hoffer có thể thấy Hitler đưa chúng tôi vào sự tàn phá. "Ở giá nào?" Có thể ông ta đã nhìn thấy cá giá kinh hoàn mà Hitler đã bòn rút không chỉ từ dân tộc Đức mà còn từ cả thế giới. Và đó là sự mù loà của chúng tôi và niềm tin mù quáng của chúng tôi, những thứ cho phép ông ta gây ra những tội ác.

 

Chương 32
 
Tù nhân trong trại chia làm 3 nhóm: số đông giống nhau, những người chống đối, và những người "hoạt động".
 
Hầu hết các tù nhân thuộc nhóm số đông giống nhau. Dưới sự đè nén của nhóm "hoạt động" họ thường làm những gì nhóm "hoạt động" muốn, nhưng thường thì họ tránh va chạm và chọn hướng ít chống đối nhất.
 
Tôi thuộc về nhóm chống đối, nhưng chúng tôi phải giữ im lặng. Sự công khai chống đối có thể dẫn chúng tôi đến cái chết vì "hoạt động phát xít" hay "tội phạm chiến tranh". Nhưng chúng tôi từ chối tham gia bất cứ hoạt động chính trị nào và từ chối đưa ra lý do, và chúng tôi thoát được. Chừng nào chúng tôi còn giữ im lặng, chúng tôi không bị tra tấn hay bị tách rời để hành hạ, trừ khi bị phiền nhiễu từ bọn "hoạt động".
 
Bọn "hoạt động" (họ tự gọi họ là những người chống phát xít) là những người cộng tác công khai; họ chạy khu trại và kiểm soát các việc làm. Họ nhận lệnh từ người Nga, báo cáo cho người Nga, và do thám cho người Nga. Người Nga gọi họ là natchalnik, có nghĩa là "chief" hay "superior", và chúng tôi thỉnh thoảng cũng gọi họ như vậy. Nếu chúng tôi muốn gì từ người Nga, chúng tôi phải nói cho họ thay vì nói cho người Nga, vì chỉ có họ mới có thể nói chuyện với người Nga. Để duy trì chỗ đứng của họ như là "người hoạt động" và giữ các đặc quyền của họ là thức ăn nhiều và ngon hơn và được đối xử tốt hơn, họ được yêu cầu phải công nhận, chấp nhận, và tán thành quan điểm của người Nga trong bất cứ điều gì.
 
Vài người "hoạt động" không giống như những người kia và cố gắng giữ quan hệ tốt với những người chống đối bằng cách thảo luận một cách khách quan. Hầu hết những người này có gia đình sống ở khu vực bị Nga chiếm đóng và họ cảm thấy không có sự chọn lựa mà phải đi theo đến góc độ nào đó, nhưng họ muốn tránh nhãn hiệu "phản bội", mà những người chống đối đặt cho những người "hoạt động". Một nhóm nhỏ những người "hoạt động" thật sự là những người khích động cho người Nga; họ làm công việc chính trị, trưởng trại, tuyên truyền, v.v... Họ ca tụng và bào chữa về bất cứ điều gì từ những người cầm quyền Nga. Chỉ có vài trường hợp hiếm hoi họ trở thành người Cộng Sản; họ đối xử như vậy vì họ được đối xử tốt hơn hay vì họ cảm thấy tội lỗi về việc gì đó (ví như như họ thật sự là tội phạm chiến tranh). Những người này nguy hiểm vì sự cuồng tín của họ.
 
Bất cứ khi nào phải làm một điều gì đó không vui, người Nga không tự họ làm - họ giao cho những người hợp tác cho họ, những người "hoạt động", đi làm. Ví dụ, nếu có một cuộc vượt ngục xảy ra, họ sẽ cho gọi bọn "hoạt động" và nói, "Nó đã xảy ra rồi, nên bây giờ các anh phải đứng ngoài trời lạnh 1 giờ." Và bọn "hoạt động" sẽ thực hiện, và tất cả chúng tôi phải đứng ngoài trời lạnh 1 giờ. Họ có tất cả các quyền, và tất cả chúng tôi dưới quyền của họ.
 
Bọn hoạt động tổ chức các buổi lên lớp ủng hộ Cộng Sản và tất cả chúng tôi bị yêu cầu phải tham gia, họ biểu diễn các màn kịch chính trị và chúng tôi bị yêu cầu đến xem, và họ viết những bài viết khích động và chúng tôi bị yêu cầu phải đọc. Bọn "hoạt động" cũng lưu hành các nghị quyết chính trị về các đề tài mà người Nga có lợi thế hơn phương tây. Một nghị quyết khoảng 1 hay 2 trang ủng hộ vị trí của người Nga trong vấn đề nào đó. Bọn "hoạt động" ép mọi người ký vào các văn bản này. Họ nói "đây là cho hoà bình. Liên Bang Xô Viết muốn hoà bình trên toàn thế giới, và các thế lực phương tây là những kẻ hiếu chiến. Anh theo hoà bình hay chiến tranh? Nếu anh theo hoà bình, anh sẽ ký vào nghị quyết này. Nếu anh không ký, anh theo chiến tranh." Trong thời gian Berlin bị phong toả, ví dụ, khi người Nga cố gắng đóng các ngã đường đến Berlin từ các đồng minh phương tây, chúng tôi bị bắt phải ký một bản nghị quyết ủng hộ sự phong toả Berlin. Mục đích của các bản nghị quyết này là để kiểm soát đầu óc chúng tôi, vì các bản nghị quyết không có giá trị thực dụng nào với người Nga sau khi họ đã ký. Khoảng 80% tù nhân đã ký vì sợ hậu quả nếu họ không ký.

 
Bọn "hoạt động" không phải ai cũng cấp nhỏ hay không thông minh. Vài người trong số họ là tướng và Ph.D; thật sự, họ là những người đáng sợ nhất. Bác sĩ Nawrocki là một ví dụ, là một trong những người tích cực và nguy hiểm. Ông ta hô hào tù nhân ký bản nghị quyết và không ngừng làm việc để lay chuyển các tù nhân khác và thay đổi họ để họ hợp tác với người Nga. Một cựu giáo sư đại học, ông ta vào trại vì người Nga nhận thức rằng ông ta là người trí thức cho nên có thể gây nguy hiểm cho họ, và ông ta quyết định làm cho họ thấy là họ không phải sợ ông ta điều gì. Ông ta làm tốt hơn người Nga trong sự cố gắng tuyên truyền. Ông ta hoàn toàn tự nguyện, và có thái độ khinh miệt mọi người. Khinh bỉ và ngạo mạn, dường như ông ta không học điều gì từ việc thua trận của người Đức. Ông ta tìm cách vươn lên các công việc cao cấp hơn cho mình trong chế độ Cộng Sản ở Đông Đức sau khi được tha khỏi trại.
 
Một người "hoạt động" khác là trưởng khu nhà của chúng tôi, Thiếu Tướng Bammler, người đã từng là sĩ quan tham mưu về tình báo trong thời bình và lúc đầu chiến tranh. Sau khi Đức chiếm Na Uy, ông ta trở thành tham mưu trưởng của Bộ Chỉ Huy tối cao Đức ở Na Uy. Sau đó ông ta chuyển qua mặt trận phía đông với chức tư lệnh sư đoàn, và ông ta bị bắt năm 1944 khi Phương Diện Quân Trung Tâm sụp đổ. Bammler vào khoảng giữa 40 vào cao 6 feet. Ông ta luôn để ý cho lợi riêng của mình. Ông ta không những làm tất cả mọi việc người Nga yêu cầu, mà ông ta còn làm những gì ông ta nghĩ rằng họ có thể muốn. Ông ta không chỉ muốn được tha, mà như Nawrocki, có tham vọng nắm một vai trò trong chính phủ Đông Đức mới.
 
Ông ta trở thành 1 trong những người lãnh đạo và tổ chức tích cực nhất, xảo quyệt, vô lương tâm trong việc phục vụ cho NKVD. Ông ta ký tất cả những gì NKVD muốn ông ký và viết những bài viết khích động cho họ, và ông ta cố gắng hết sức ở khả năng của mình để bắt những người khác làm theo. Ông ta hợp tác với người Nga trong việc thu nhập hay bịa đặt các chứng cớ dùng để kết tội nhiều người, những người bị kết tội về sau bởi người Nga và bị tuyên án những án tù dài hơn. Nếu ông ta sống đến bây giờ, ông ta phải trả số phận nhiều người cho chính lương tâm của ông ta.
 
Tất nhiên, tất cả chúng tôi đều biết rằng ông ta đã không bất ngờ thay đổi thành Cộng Sản, mà ông ta có điều gì đó day dứt trong lương tâm và ông ta cố giữ mạng mình- bằng cách trả giá tính mạng của người khác nếu cần. Và tất nhiên, người Nga cũng biết điều đó. Có thể là với tư cách tham mưu trưởng Bộ Chỉ Huy tối cao Na Uy, ông đã ra lệnh hành hình các du kích hay những người dân ủng hộ du kích. Điều này được coi là rất tội phạm chiến tranh rất nghiêm trọng đối với người Nga. Đương nhiên ông ta biết là người Nga biết những gì xảy ra ở Na Uy và ông ta ít nhất có phần trách nhiệm. Na Uý là nước dài, hẹp, núi non và rất khó kiểm soát. Nếu du kích phá nổ một đập thuỷ điện ở vùng trách nhiệm của ông ta, ông ta phải phản ứng. Là người lính, đó là công việc của ông ta để giữ khu vực hoạt động hiệu quả. Người Nga có thể không quan tâm vì họ cho rằng Na Uy là kẻ thù trong cuộc chiến tranh lạnh. Nếu ông ta là y như vậy ở một nước Đông Đức dưới sự chiếm đóng của họ, tôi chắc chắn là ông ta sẽ bị xử tử. Cho nên, ông ta sợ người Nga sẽ giao ông ta cho Na Uy để ra toà. Ông ta có thể nghĩ rằng hợp tác với người Nga có thể giữ được tính mạng. Bammler, để thay đổi cho thức ăn tốt hơn và các đặc quyền, đã hy sinh tất cả lý lẽ, phẩm chất, và lòng tự trọng. Mặc dù ông ta giả vờ gia nhập Cộng Sản, tôi chắc rằng người Nga không tin ông cũng như chúng tôi.
 
Chúng tôi cũng có một sĩ quan tham mưu làm "hoạt động". anh ta chơi bài brigde rất hay, và anh ta và tôi thường làm một phe vì 2 chúng tôi có thể thắng bất cứ phe nào. Anh ta là sĩ quan hành quân của một sư đoàn bộ binh và bị bắt ở Stalingrad năm 1943. Anh ta trở nên cay đắng vì Hitler từ chối không cho rút lui và tập trung ở Stalingrad, và anh ta đã quay lưng về phía chính phủ như Thống Chế von Paulus đã làm. Anh ta cảm thấy mình là người vô tổ quốc và không có bổn phận trung thành cho bất cứ ai, và anh ta không cảm thấy tội lỗi hay nhục nhã gì khi hợp tác với người Nga để đổi công việc cở nhà bếp và đối xử tốt hơn. Mạc dầu chúng tôi biết là anh không hề làm hại bất cứ chúng tôi, chúng tôi cũng cẩn thận khi tiếp xúc với anh và tránh không cung cấp cho anh bất cứ tin gì có thể dùng để chống lại chúng tôi. Anh ta không phải là người buồn rầu hay chán nản trong việc thù hận của sự kết thúc đen tối của số phận mình. Thật sự, anh tỏ ra vui vẽ gần như mọi lúc. Anh thỉnh thoảng bị gọi lên hỏi cung vào ban đêm, và thường thì người bị "hỏi cung" vào ban đêm báo cáo cho người Nga.

 
Một người "hoạt động" khác là một sĩ quan trẻ tên Count von Waldersee, bị đến trại vì anh ta từ một gia đình quý tộc nổi tiếng. Ông nội của anh ta từng là Thống Chế Phổ và là Tổng Tham Mưu Trưởng. Cậu cháu nội khoảng 21-22, cao và tóc vàng. Mặc dù xuất thân từ gia đình quý tộc, anh ta dễ dàng bị lừa gạt và bắt nạt. Anh ta đặc biệt sợ người Nga không bao giờ thả anh va về vì ông nội của anh ta, nên anh ta hợp tác với họ để cho họ biết là anh ta đứng về phía họ.
 
Một hoạt động chống Phát Xít riêng rẽ (một nhóm của những người "hoạt động") được thành lập bởi người Nga cho tất cả các nhóm quốc gia khác. Mỗi nhóm thích ứng với lệnh từ phòng chính trị của NKVD theo tinh thần dân tộc nhóm đó và rồi tung ra ngoài. Mỗi nhóm hoạt động của mỗi quốc gia được kiểm soát bởi một lãnh đạo và vài người thân cận. Một nhóm "Hoạt Động Kéo Dài", bao gồm tất cả các nhóm hoạt động, kiểm tra tất cả các nhóm quốc gia. Qua nhóm này, người Nga biết hết mọi thứ xảy ra trong trại trong một thời gian rất ngắn. Các "hoạt động" viên tự nhận "trách nhiệm chống phát xít" của họ là theo dõi mọi người và tất cả những gì xảy ra trong trại và báo ngay lập tức đến cấp trên người Nga. Vài người "hoạt động" từ chối hợp tác với "hoạt động kéo dài" - một việc rất nguy hiểm mà họ có thể làm, vì với người Nga, đó là "ủng hộ bọn phản động" trong trại - một vi phạm rất nghiêm trọng. Mặt khác, vài người "hoạt động" khác dường như làm mấy cũng không đủ để lấy thực phẩm từ người Nga.
 
Nguời Nga thỉnh thoảng cũng dùng các nhóm dân tộc khác nhau để chống lại nhau. Một trong các nhóm quốc gia là nhóm "hoạt động" người Áo, họ dễ dàng quên rằng nước Áo đã bầu cử với 90% số phiếu thuận để sáp nhập vào Đế Chế năm 1938. Khuyến khích người Áo bịa đặt rằng họ bị biến thành nô lệ và rằng họ thù ghét nước Đức tạo cho người Nga một nhóm người khá lớn để có thể giúp họ kiểm soát chúng tôi. Người Áo đeo lá cờ đỏ-trắng-đỏ nhỏ bên cánh tay áo để phân biệt với chúng tôi.

 

Chương 33
 
Kiểm soát trại tù Krasnogorsk là phòng điều hành của NKVD, mặc dù người của họ hoạt động ở phía sau. Báo cáo cho phòng điều hành NKVD là phòng chính trị, nơi điều những người hỏi cung chúng tôi. Phòng này kiểm soát các hoạt động chính trị và "tình báo" trong trại bằng cách phát lệnh cho những người "hoạt động". Phòng cũng kiểm soát việc cung cấp báo Pravda và Izvestia, máy phát thanh, phim tuyên truyền mà chúng tôi được coi 4-5 lần 1 năm về tính chắc chắn của Chủ Nghĩa Cộng Sản, và các hoạt động văn hoá khác như hoà nhạc và kịch.
 
Tất cả mọi thứ người Nga làm là trực tiếp hướng về một mục tiêu to lớn - tăng cường sức mạnh cho trận chiến với "Chủ Nghĩa Tư Bản" (có nghĩa là những phần đất của thế giới không bị thống trị bởi Soviet) và làm suy yếu kẻ thù bằng mọi cách.
 
Dung lượng khổng lồ của việc tuyên truyền liên tục mà người Nga đổ lên chúng tôi có hiệu quá đè bẹp chúng tôi. Các khẩu hiệu chính trị được dán lên khắp nơi trong trại; hầu như không có chuyện mở mắt ra mà không thấy khẩu hiệu trên tường, không cần biết đang ở đâu - trong trại, trong nhà, trong nhà giặt, trong nhà tắm, nhà xí, văn phòng, khắp mọi nơi! Lý thuyết của họ là nếu cái gì đó lặp đi lặp lại và lặp lai, nó cuối cùng trở thành một sự thật không thể hoài nghi trong đầu óc. Đó là cách mà họ đưa người ta đến một điểm mà với họ "Liên Bang Xô Viết là hoà bình và Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ là chiến tranh" không còn là ý kiến mà là một sự thật không chối bỏ được. (Điệp khúc liên tục qua toàn bộ bộ mấy tuyên truyền của họ là Liên Bang Xô Viết yêu hoà bình như thế nào và Hoa Kỳ hiếu chiến như thế nào. Trong sự chán nản của tôi, cách tẩy não mạnh tay hình như hiệu quả. Họ quả thật làm người ta đến điểm mà nếu đưa ra câu hỏi thì cứ như là một sự phi lý điên rồ.) Họ cũng chiếu cho chúng tôi coi những phim chính trị bị bóp méo quá đáng để cố gắng ảnh hưởng đến suy nghĩ chúng tôi.
 
Có lần người Nga đưa một giáo sư từ trường đại học Moscow vào giảng cho chúng tôi nghe về lịch sử và triết lý chính trị theo lối của họ. Tuy nhiên, họ bỏ cuộc sau vài tháng vì chúng tôi đặt câu hỏi thay vì chỉ chấp nhận những gì họ nói. Nếu bạn áp dụng đầu óc phương tây vào học thuyết của họ, học thuyết sẽ không đứng vững được trước các câu hỏi. Nó cứ như tôn giáo: bạn phải chấp nhận học thuyết với niềm tin hoặc không chấp nhận chút nào hết. Không có sự nghi ngờ tồn tại trong đầu óc của rằng tất cả những gì Marx và Lenin nói là những sự thật hiễn nhiên. Đó là điều không thể, vì trong đầu óc họ, ngay cả lúc những người kia (Marx & Lenin) nói sai. Chúng tôi nhận ra một cách kinh ngạc rằng họ đã sắp đặt suy nghĩ của họ và họ không thể chấp nhận là người khác có thể suy nghĩ khác đi. Khi chúng tôi chỉ ra chỗ sai lầm trong logic của họ, họ không thể đối phó với nó. Họ cảm thấy bị nhạo báng bởi các câu hỏi của chúng tôi và điểm nhấn mạnh của chúng tôi về logic. Chúng tôi có giáo sư ngang hàng với họ để đưa cấu hỏi mà họ không thể lĩnh hội được vì đầu óc bị trói buộc bởi chính mình. Nên họ chấm dứt cái bài giảng chính trị, mặc dù họ hình như đã thành công rao giảng cho Cộng Sản Đông Đức. Tất cả những ai tạo ra chính quyền đầu tiên của Đông Đức đã được họ theo kiểu "giáo dục" này ngay chính trại này trước khi nó được biến thành trại giam. Sự khác nhau là những người Cộng Sản Đức mù quán chấp nhận lý thuyết theo niềm tin, còn chúng tôi thì không.
 
Mục tiêu chính của người Nga hình như là sản xuất ra gián điệp làm việc cho họ sau khi được thả về. Họ đang nhìn về tương lai. Họ muốn những người họ có thể hăm doạ, những người sẽ trở về Tây Đức hay các nước phương tây và có vẻ như nằm bên ngoài của sự nghi ngờ để có thể ngồi vào các địa vị quan trọng. Vị trí truóc đây của nạn nhân càng quan trọng, quyền lực tình báo càng nhiều, và càng không bị nghi ngờ trong biểu hiện chính trị lúc bị bắt, càng có giá trị với họ hơn. Nhưng nạn nhân trước hết phải chịu hợp tác. Họ đặc biệt cố gắng tuyển mộ những người chưa bao giờ đồng tình với Chủ Nghĩa Cộng Sản, vì họ sẽ ít bị nghi ngờ khi trở về với cộng đồng. Chúng tôi có thể trau dồi sự sáng suốt của mình vào sâu việc cách tuyển mộ được dùng bởi cơ quan tình báo Nga từ kinh nghiệm bản thân qua các cuộc hỏi cung, từ các cuộc nói chuyện với các tù nhân khác, và từ sự quan sát trực tiếp đến người và sự kiện.
 
Những nguời báo cáo bí mật (khác với những người "hoạt động") bị ép buộc phải nhập một vai trò khác bên cạnh việc làm chỉ điểm cho người Nga: chọn từ bạn tù những ai có thể thích hợp cho việc triển khai trong tương lai như nhân viên của Nga khi họ được về nhà. Trong vai trò này, họ cố gắng tìm ra gia cảnh và hoàn cảnh tài chánh cũng như thái độ tư tưởng của "nạn nhân" - tất cả những điều này để rút ra kết luận là người đó có thể bị bắt buộc làm việc cho Nga hay không. Quyết định cuối cùng về người đó được ban ra từ người Nga, tất nhiên, nhưng tất cả các việc chuẩn bị là từ người chỉ điểm Đức. Chỉ những người chỉ điểm rất thông minh có kiến thức thâm hậu và có lòng tin của người Nga mới thích hợp những công việc này.

 
Với sự giúp đỡ của những người "hoạt động" và các chỉ điểm khác, người Nga không có khó khăn trong việc thu nhập bằng chứng - giả tạo - chống lại bất cứ tù nhân nào, căn cứ vào những gì tù nhân có thể bị kết án là "tội phạm chiến tranh," không chỉ ở toà án Nga mà còn toà án ở đất nước của người tù! Sau khi họ chọn một nạn nhân bằng cách xem xét cẩn thận khả năng của người đó, người Nga đặt anh ta dưới áp lực ngày càng tăng cho đến khi anh ta nghĩ chỉ còn cách duy nhất đẻ sống là ký giấy mà họ muốn anh ta ký. Văn bản luôn là một bản buộc tội từ người bạn tù vô tội nào đó về tội ác chiến tranh giả mạo nào đó, nhưng được giảm tội. Tất nhiên, nạn nhân biết rằng còn có những văn bản tương tự buộc tội anh ta (nếu cần thiết, người Nga sẽ đưa cho anh ta coi văn bản buộc tội giả tạo). Khi điều này hoàn tất, nạn nhân sẽ được hỏi là anh ta có đồng ý thực hiện những nhiệm vụ nào đó khi anh được về hay không. Nếu anh ta từ chối hợp tác lúc này, anh ta sẽ biến mất trong các trại chung thân, và không bao giờ được về; nếu anh ta từ chối sau khi về đến nhà, người Nga sẽ đưa ra văn bản buộc tội và anh ta sẽ bị kết tội ở đất nước mình.
 
Người Nga biết được là dễ dàng để đặt chúng tôi dưới áp lực. Chúng tôi đã tấn công nước Nga, và họ luôn rao giảng rằng chúng tôi là "tội phạm chiến tranh". Nó không bao giờ dừng: "Chúng tôi đã không mời các anh đến đây. Các anh xâm lược nước Nga; Tất cả các anh là tội phạm chiến tranh." Và đúng là chúng tôi xâm lược nước Nga; chúng tôi không thể chối bỏ. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về quyết định tấn công của chính phủ của chúng tôi, nhưng chúng tôi hiễn nhiên không thể chối bỏ rằng nước Đức đã bắt đầu cuộc chiến tranh chống lại nước Nga và chúng tôi là phương tiện chiến tranh của chính phủ Đức. Chúng tôi biết họ có thể làm bất cứ điều gì họ muốn với chúng tôi; chúng tôi hoàn toàn nằm trong tay họ. Họ đã giết hơn 4000 sĩ quan Ba Lan ở Katyn là sự nhắc nhở lạnh xương sống là họ có khả năng làm điều gì, và cảm giác hoàn toàn bất lực của chúng tôi đang bị áp đảo. Tôi đã từng là đối tượng trong 2 nhà tù ở Đức, nhưng nó khó hơn nhiều để chịu đựng ở đây vì chúng tôi ở xa quê hương và cái gì cũng xa lạ đối với chúng tôi. Trong chiến đấu chúng tôi được tăng sức mạnh bởi cảm quan của nhiệm vụ và sự thống nhất của quân đội, nhưng trong tình hình mới không có gì rõ ràng, không luật lệ, và mọi thứ đều được học qua kinh nghiệm thử thách và sai lầm.
 
Họ cố gắng đặt một gánh nặng to lớn của tội lỗi lên mỗi chúng tôi, khoan vào chúng tôi tội lỗi của mỗi cá nhân và quyền của nước Nga tự vệ bằng mọi giá chống lại sự xâm lược và ngạo mạn nhiều lần của nước Đức. (Tất nhiên, nước Nga thực sự gây ra cho Ba Lan, Latvia, Estonia, và Lithuania những gì nước Đức đã gây cho nước Nga, Nhưng chúng tôi không chỉ điều đó ra cho họ thấy). Chúng tôi luôn bị nhắc nhở rằng đây là nhờ sự rộng lượng chưa hề có của chính phủ Nga là để cho chúng tôi được sống.
Người Nga tố cáo người ta mà không kết tội chính trị nặng. Mặc dù họ chưa bao giờ thèm khát chủ nghĩa Marx, họ cũng không cuồng tín về những điều họ chống lại chính sách và mục tiêu của nhà nước Xô Viết, nên họ không mạo hiểm để hại Liên Bang Xô Viết. Để áp lực họ chấp nhận hợp tác, người Nga làm những điều như biệt giam hàng tháng (thỉnh thoảng hoàn toàn trong bóng tối), không cho ăn trong một thời gian dài, và hỏi cung kéo dài suốt nhiều ngày (24 giờ một ngày, với các ca hỏi cung khác nhau) mà không cho ngủ hay nghỉ. Thiếu ngủ và không được nghỉ ngơi cướp đi sự tỉnh táo của người tù, làm cho họ nửa mê nửa tỉnh. Và khi tất cả những điều dã man đó cộng lại, nó trở nên quá nhiều cho một con người. Nạn nhân cuối cùng đến điểm cùng của sự chịu đựng. Chúng tôi biết họ có thể gây ra cho bất cứ ai họ muốn.

 
Một người tù đã bị chọn cho cách đối xử này là Đại Tá Heigl, người đã làm công tác tình báo cho không quân. Cha của ông ta đã làm tuỳ viên quân sự Đức ở Madrid, Tây Ban Nha, trước chiến tranh, và ông ta nói tiếng Tây Ban Nha nhuần nhuyễn (tôi học tiếng Tây Ban Nha từ ông ta trong nhà tù). Người Nga nôn nóng muốn tuyển mộ ông ta làm gián điệp vì nền tảng tình báo của ông ta và vì lý lịch ngoại giao của cha ông ta. Ông ta có tính rất vui vẻ tự nhiên, nhưng người Nga làm cho cuộc đời của ông ta khốn khổ với những cố gắng tuyển mộ ông. Mặc dù tính tình vui vẻ, ông ta đã nản chí nhiều trong thời gian đó vì ông liên tục bị hỏi cung và những áp lực họ đặt lên ông.
 
Ông ta là một trong những người họ hỏi cung nhiều ngày - ngày sang đêm, mà không ngừng. Họ biệt giam ông trong bóng tối nhiều tuần lễ, từ đó ông trở ra da trắng nhợt và mất định hướng, cũng như chán nản và bị khuất phục. Ông ta đúng ra là một người bình thường nếu họ không để ý đến ông ta. Kết quả là, chúng tôi phải cẩn thận đối với ông ta, vì chung tôi biết rằng cuối cùng ông đã đầu hàng. Chúng tôi hiểu rằng áp lực về tâm lý mà ông ta đã là đối tượng và sự đau đớn cá nhân mà ông ta đã trải qua.
 
Đói, tuyệt vọng, sợ hải, và vô vọng làm nhiều người tù ngã gục. Có người bị ảnh hưởng của cái đói hơn người khác. Vài người không nghĩ đến gì khác ngoài thức ăn suốt cả ngày, và họ kết thúc bằng cách quăng đi lòng tự trọng của mình. Nhà ngoại giao, tướng lãnh, quý tộc, anh hùng - Không thể đoán trước được ai sẽ bán linh hồn để đổi lấy thêm một ít thức ăn. Tôi đã thấy những tướng lãnh đi lục những thùng rác phía sau bếp để tìm vỏ khoai tây! Tôi cũng đói. Tất cả chúng tôi đói. Nhưng tôi luôn có thể tìm được cách để đẩy nó ra ngoài suy nghĩ.
 
Lòng can đảm và tính hèn nhát rất khác nhau ở trong nhà tù với ngoài chiến trường. Trong tù, tôi chứng kiến thái độ từ những người mà tôi không bao giờ trông đợi từ những người có chiến tích. Nhưng không ai có thể đoán trước được anh ta sẽ phản ứng như thế nào trong chiến đấu hay trong cảnh tù đày.
 
Chúng tôi có một phi công máy bay chiến đấu trong trại, Trung Tá Graf, người đã bắn rơi gần 400 máy bay địch trong chiến đấu. Là một trong những phi công thành công nhất của Không Quân Đức, anh ta có tất cả các huân chương cao quý nhất về sự dũng cảm. Trong chiếc máy bay chiến đấu, anh ta không thể là một tên hèn. Nhưng anh ta không thể chống nổi sự căng thẳng tâm lý của đời sống tù đày, và anh ta chui đầu vào người Nga. Anh ta làm mọi việc người Nga yêu cầu anh ta làm, vì anh ta sợ họ không bao giờ thả về và sợ họ phạt anh ta nếu không làm. Một người lạnh lùng và xa cách nhìn như vừa ương ngạnh và biết lỗi cùng một lúc, anh ta đơn độc và không có bạn bè. Anh ta rõ ràng cảm thấy anh ta làm như vậy đẻ sống còn và được về nhà. Anh ta làm trong bếp - phần thưởng của anh ta cho việc hợp tác với người Nga - nên anh ta ăn tốt hơn chúng tôi, mặc dù đồ ăn hình như không phải là động cơ chính của anh ta.
 
Anh ta không có thái độ thủ thế, và anh ta biện hộ hành động của mình nếu bị khiêu khích. Anh ta có thể tranh cãi rất tốt về việc không trung thành với một quốc gia không còn tồn tại, nhưng khi anh đầu hàng người Nga, anh ta đánh mất lòng tự trọng của chính mình và sự kính trọng của những người xung quanh. Là một người thông minh, anh ta có thể đi xa trong những chiến thắng của Không Quân Đức. Anh ta không bao giờ trở thành một tên "hoạt động", nhưng anh ta để tên mình trong một bài báo được xuất bản trên khắp nước Nga phê phán Không Quân Đức và không lực các nước phương tây và ca tụng Không Quân Nga.

 
Tất nhiên, sự chống đối là đúng, Không Quân Đức, Anh, và Mỹ có kỹ năng cao hơn và có hiệu quả hơn, trái với Không Quân Nga, bằng sự so sánh, là vô lý. Tôi nghĩ sẽ tốt cho anh ta hơn nếu anh ta nói "Không, không đúng. Tôi bắn rơi hơn 300 máy bay của các ông và dưới 100 máy bay Anh và Mỹ. Tôi xin lỗi, nhưng tôi không ký bài viết trên và nói ngược lại." Họ sẽ nghĩ tốt hơn về anh ta nếu anh ta làm như vậy.
 
Tất nhiên, hồ sơ cho thấy sự khác nhau về kỹ năng của phi công máy bay chiến đấu của phương tây khi so sánh với phi công Nga, và nó không làm hại gì cho Không Quân Đồng Minh khi anh ta kỹ vào bài báo - nhưng nó làm tổn thương chính tự ái của anh ta trong sự tôn trọng của bạn tù. Nó cũng giúp tăng lên sự tự tin của phi công chiến đấu Nga (phi công Nga có ấn tượng vì họ biết anh ta là một trong những phi công Đức giỏi nhất). Quan trọng nhất, chữ ký của anh ta rên bài báo có giá trị cho nổ lực tuyên truyền của họ. Có thể anh ta nghĩ rằng họ sẽ tra tấn anh ta nếu anh ta không hợp tác, nhưng tất cả ác kinh nghiệm của chúng tôi chứng tỏ ngược lại.
 
Tôi không bao giờ đồng tình với những người "hoạt động" là bạn phải hợp tác với người Nga để được hoà thuận với họ. Những người hỏi cung biết vị trí của tôi. Tôi không có một đặc quyền nào, tất nhiên, nhưng tôi không nhận một sự ngược đãi nào. Tôi công nhận rằng Hitler là tai họa cho nước Đức, mặc dù điều đó không xảy ra cho đến cuối cuộc chiến. Nhưng tôi cũng nói với họ rằng với trình độ và nguồn gốc văn hoá của tôi, tôi không thể chấp nhận hệ thống của họ, và họ hình như tôn trọng điều đó. Một người Đức trở thành kẻ phản bội không đi đến đâu với người Nga. Thật tế, người Nga chỉ kết luận là họ có điều gì đó muốn giấu và sẽ bắt đầu đánh gục để tìm ra đó là điều gì.
 
Ví dụ, một viên đại tá trong trại chúng tôi đã ở Nam Tư suốt cuộc chiến và đã tham dự các hành động tiêu diệt du kích. Anh ta trở thành người "hoạt động" và hăng hái ủng hội người Nga và cố gắng bảo vệ mình, nhưng chỉ làm họ nghi ngờ, và họ quay qua áp lực anh ta và tìm hiểu về anh ta ở Nam Tư. Anh ta là một trung đoàn trưởng một trung đoàn đã tiêu diệt nguyên một làng vì họ đã ủng hộ du kích. Khoảng 40 tuổi, anh ta rất nghiêm túc và tận tâm, và anh ta cảm thấy là anh ta làm như vậy chỉ vì thi hành để trật tự được duy trì ở Nam Tư. Anh ta có vợ và 4 con ở nhà. Bỗng một ngày anh ta biến mất, và vài tuần sau chúng tôi nghe tin tức là anh ta bị kết tội "tội phạm chiến tranh" ở Nam Tư và bị tử hình.
 
Cách tốt nhất để tránh các trò nguy hiểm là làm cho người Nga tin rằng bạn không thích hợp cho mục đích của họ trong các cuộc thẩm tra, vì quan điểm chính trị, quan điểm triết lý, và thái độ tổng quát. Tất nhiên, không dễ dàng để làm điều đó mà cùng lúc không tỏ ra là "kẻ thù của Liên Bang Xô Viết" - điều mà họ trừng phạt rất nặng. Tôi tự điều khiển làm điều đó đơn giản bằng cách khai một cách trung thực và cởi mở về những điều tôi tin, nhưng cẩn thận không tấn công họ.
 
Tôi có thể nhận dạng những nhân viên gián điệp tương lai, bằng cách quan sát kỹ, những người được tuyển mộ bởi người Nga. Họ có công việc tốt và một ít đặc ân khác mà không bị phản đối từ những người "hoạt động" - và thậm chí có khi qua mặt luôn sự phản ứng của đám "hoạt động". Và rõ ràng là họ ở trong văn phòng nhiều lần trong khi không có những đợt hỏi cung. Nhưng dấu hiệu rõ nhất là sự gượng gạo và không cảm thấy an toàn khi họ chung đụng với các tù nhân khác nhất là đối với những người đã biết họ một thời gian. Với những người biết họ rõ, thì chỉ là cái gì đó khác thường về họ. Mặc dù người Nga ngụy trang tất cả những liên hệ với những vấn đề này một cách rất nguỵ biện, chúng tôi biết vậy.

 
Vì có nhiều chỉ điểm, chúng tôi phảii cẩn thận trong lời nói với những người không phải là bạn thân. Nếu chúng tôi nói gì xấu về hệ thống Liên Xô và nó bị báo cáo, chúng tôi sẽ bị kêu lên hỏi cung - và nó không vui tí nào. Tất nhiên, chỉ dại đột mới đụng đến hệ thống của người Nga khi chúng tôi nằm trong tay họ, nhưng có người nói điều đó. Với tôi, những người đó dại hơn là dũng cảm. Nếu người Nga nghĩ là thái độ của ai đó là vấn đề nghiêm trọng, hay có thể nghiêm trọng, họ sẽ đe doạ đưa người đó đi trại lạo động. Họ đặc biệt thích đưa tù nhân qua trại lao động nếu họ nghĩ rằng anh ta là người có thể ảnh hưởng đến tâm trạng các tù nhân khác ở Krasnogorsk. Họ không tha thứ những hoạt động chống lại chế độ của họ. Ngay cả nếu ai đó chỉ phàn nàn về thức ăn hay không viết được thư và ai đó báo, người Nga sẽ triệu tập người đó để hỏi cung và đe doạ.
 
Người Nga chưa bao giờ cố biến tôi thành người Cộng Sản, mặc dù Thiếu Tướng Bammler đã làm. Ông ta biết là tôi không hề kính trọng ông ta và tôi chống lại những gì ông ta làm, nhưng ông ta vẫn cố gắng. Ông ta gọi tôi vào căn phòng nhỏ của ông ta và bắt đầu nói về sĩ quan tham mưu và cố gắng cho tôi biết là tốt hơn nên chấm dứt chống đối vì mọi việc đã chấm dứt và người Đức phải làm việc với người Nga để nước Đức được tồn tại. Ông ta nói, "Anh phải nhìn ra là anh sẽ không đi đến đâu nếu anh tiếp tục thù địch. Thời đại của chúng ta đã qua, và nếu anh muốn về nhà thì tốt nhất là anh nên hợp tác. Tất nhiên, có những điều chúng ta không thích, chỉ vì chúng tôi không thích nước Đức" và đại loại như vậy.
 
Nhiều lần các chức sắc người Nga đến trại từ Moscow để thấy tận mắt và để kiểm tra những chọn lựa. Trong những cuộc thanh tra của các viên chức này, các cuộc hỏi cung đông đảo được tung ra để che giấu những người được tuyển mộ không bị nhận diện. Hầu hết các cuộc hỏi cung này là về những điều vô giá trị.
 
Tôi cố gắng đặt thế giới gãy vụn của tôi và trong một bức tranh và hiểu về thế giới mới. Tôi học văn học Nga một cách có hệ thống. Tôi đi nghe họ giảng bài, tôi nói chuyện với những người Cộng Sản Đức, tôi đọc những cuốn sách trong thư viện được viết bởi Marx, Lenin, và Stalin. Tôi cũng đọc các văn học khác, nhưng tôi không thể làm cho mình hiểu được về Chủ Nghĩa Xã Hội Bolshevik là cái gì hơn sự sắp xếp có hệ thống để giữ một nhóm nhỏ của những người ưu tú nhất cầm quyền. Tôi cảm thấy nếu nước Đức chấp nhận hệ thống chính trị của họ, chúng tôi đã đổi một hệ thống tệ thành một hệ thống tệ hơn.
 
Tôi có những thảo luận về triết học với các tù nhân khác, những người đúng ra là chuyên viên về triết lý chính trị, một số trong số họ là những thành phần trí thức ưu tú nhất của Đức, về Cộng Sản và các triết lý chính trị khác, nhưng họ thường thất vọng. Hầu hết những người này trông như bỏ cuộc sau khi trải qua vài năm tù và điều kiện tù. Một số người trở nên thờ ơ. Một số khác trở nên mơ mộng, nghĩ về những điều không thật và mất hết khả năng phân tích. Tất cả chúng tôi đều bị nhiễm vì chúng tôi bị hoàn toàn ngăn cách và thiếu sự kích thích bên ngoài. Chỉ một số nhỏ kiểm soát để tranh khỏi ảnh hưởng của người Nga và giữ được đầu óc phán đoán.
 
Tình bạn là vị thần cứu tôi chống lại các nổ lực không ngừng của người Nga để chiếm đầu óc tôi. Giữ vững tinh thần là tối quan trọng đối với chúng tôi. Tôi có những người bạn thân mà tôi có thể nói chuyện hay thậm chí thảo luận về những điều nguy hiểm, những người thông minh chia sẽ xã hội, văn hoá, trình độ với tôi. Khi một trong chúng tôi có khả năng trở nên tiêu cực hay thua cuộc, tất cả chúng tôi đều cảm nhận được và lao vào giúp đỡ người đó vươt qua. Cũng rất quan trọng để giữ sức khoẻ và đầu óc độc lập để có sự sáng suốt và kích thich những người tù. Giá trị con người lúc này quý giá hơn nhiều so vời một khẩu phần thức ăn lớn.

 

Chương 34
 
Trong suốt mùa đông 1946-1947, người Nga làm phim về trận đánh Moscow xảy ra vào tháng 12 năm 1941, và họ bắt tất cả chúng tôi mặc đồ lính để đóng vai lính Đức.
Đã tham dự trong trận đánh thật sự, tôi không muốn tham gia đóng phim, nhưng tất nhiên tôi không có sự chọn lựa. Họ đặt cánh quạt máy bay để thổi tuyết vào mặt chúng tôi và tạo ra gió mùa đông. Tất nhiên, quân phục tồi tàn của chúng tôi làm chúng tôi giống như một "đội quân" thảm não, những điều đó có thể rất thích hợp cho mục tiêu tuyên truyền của họ.
 
Một ngày đầu năm 1947, Refior đến Krasnogorsk từ nhà tù Butyrka. Ông là một người cao và khá mập, nhưng dĩ nhiên bây giờ ốm như tất cả chúng tôi. Ông ta nói tôi là Weidling và von Dufving vẫn ở Butyrka. Chúng tôi không nói chuyện với nhau nhiều. Chúng tôi chưa bao giờ thân nhau, và bây giờ ông ta mau chóng có dấu hiệu trở thành người "hoạt động", nên tôi tránh ông ta. Tôi nhớ sự ưa thích của ông ta về thịt ham và đọt măng, cùng với cà phê đậm và rượu mạnh. Tôi không nghi ngờ là ông đã trở thành "hoạt động".
 
Trại có một thư viện nhỏ cho chúng tôi đọc, và có lúc vào năm 1947 nó được mở rộng vì có một loạt sách được đưa đến từ một thư viện lớn ở Đông Đức. Những thùng lớn được đem vào trại, và bọn "hoạt động" bắt đầu có thái độ bí mật. Chúng tôi được biết những thùng đó đựng sách. Tất nhiên, người Nga phải lấy ra những cuốn sách không ủng hộ chế độ của họ, và những người "hoạt động" coi qua và lấy đi tất cả những cuốn sách mà chúng tôi không nên coi. Tuy nhiên, không phải ai trong số họ cũng thông minh, nên họ để vài cuốn sách lọt qua mặt họ; tất nhiên, họ cũng có thể loại ra một số sách không đụng chạm đến người Nga. Nhưng chúng tôi cũng có khá nhiều sách để đọc, hầu hết là văn học cổ điển Đức và vài nhà triết gia viết dựa theo những gì Marx và Engels đã xây dựng.
 
Tôi bỏ ra nhiều thì giờ để đọc. Tôi cảm thấy là rất quan trọng để giữ đầu óc hoạt động và sáng suốt. Những người không làm như vậy rở nên lừ đừ và qua một thời gian cứ như người sống vô vị. Họ thường ngồi ôm đầu và nhìn sửng về phía trước. Chúng tôi nhận thấy là cứ để họ sửng và đừng để ý đến họ. Chúng tôi gọi là "ngủ gật". Tôi đọc sách tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha, và tiếng Ý bất cứ khi nào có thể để trau dồi ngoại ngữ. Tôi cố gắng tìm hiểu nhiều về triết lý xã hội và kinh tế Nga. Triết lý "duy vật biện chứng" tỏ ra không hợp lý đối với tôi.
 
Tháng 6 năm 1947, người Nga quyết định đưa hầu hết chúng tôi từ trại tù Krasnogorsk đến trại khác. Chúng tôi đã được giữ gần Moscow để gần các tù nhân chính trị, những tù nhân quan trọng bị giam. Khi họ có hết những gì họ nghĩ là họ lấy được từ chúng tôi, chúng tôi bị gởi đi trại khác để lấy chỗ cho người mới bây giờ làm cho họ chú ý đến. Tất nhiên, họ có thể dễ dàng mang chúng tôi trở lại bất cứ lúc nào nếu họ cảm thấy cần chúng tôi.
 
Đêm trước khi đi, tên chúng tôi được gọi và chúng tôi được thông báo sẵn sàng lên đường vào sáng hôm sau, mặc dù chúng tôi không được nói đi đâu và tại sao. Họ khám chúng tôi trước khi rời trại, điều này chưa bao giờ xảy ra trong suốt 2 năm ở Krasnogorsk. Vấn đề không phải ở chỗ lính gác tịch thu nhẫn và những vật có giá trị (mặc dù có trường hợp lính gác thích món gì đó và anh ta lấy mất, nói "không được phép"). Họ tìm những gì được ghi chép. Người Nga luôn lo sợ sức mạnh của chữ nghĩa. Họ sợ đầu óc của chúng tôi.
 
Lính Nga giải chúng tôi đi đến nhà ga, và chúng tôi đợi xe lửa. Cuối cùng một tàu chở hàng đến và chúng tôi lên tàu. Toa chở hàng không có cửa sổ, nhưng chúng có những khe hở thông gió gần mái soi một ít ánh sáng vào. Rơm đã được trải trên sàn cho chúng tôi ngồi và nằm, và nhà xí (một cái xô để dưới sàn có một cái lỗ) nằm ở giữa toa. Khoảng 500 người lên tàu, khoảng 40 người một toa; toa tàu của Nga lớn hơn toa tàu ở tây âu vì đường sắt họ rộng hơn. Chúng tôi ngồi xe lửa 2 ngày, dừng lại ở các làng mạc để lấy nước và thực phẩm.

 
Chúng tôi xuống xe lửa ở một ga trong vùng Tambov, khoảng giữa đường từ Moscow đi Stalingrad. Sau đó đi bộ 1 giờ rưỡi từ ga đến trại mới, tên là Morshansk. Chúng tôi bị khám một lần nữa và chia khu. Morshansk, nằm trong một khu rừng lớn, rộng hơn trại Krasnogorsk, nhưng cũng hoang sơ hơn. Tất cả các ngôi nhà được làm bằng gỗ. Kiểu trại cũng như ở Krasnogorsk: nó không phải là trại lao động, mà là trại chính trị được đặt biệt đàn áp về tâm lý. Các khu trại không đông lắm, vì trại rộng hơn, và có không gian rộng hơn để đi hay chạy bộ. Bên cạnh 500 người chúng tôi, Morshansk có vài ngàn tù Nhật Bản, khoảng 100 người Ba Lan, và khoảng 100 nữ tù nhân Đức (trong một khu riêng biệt).
 
Chúng tôi tiếp tục chuỗi ngày đói nữa với khẩu phần ăn giống như ở Krasnogorsk. Và tất nhiên, cũng những người "hoạt động" đã cầm đầu chúng tôi ở Krasnogorsk tiếp tục làm ở Morshansk. Cuộc sống hàng ngày ở Morshansk giống y như ở Krasnogorsk. Cuộc sống của chúng tôi tồi tệ không chỉ vì bị mất tự do mà con vì cuộc sống đơn điệu. Thời gian như ngừng lại, chúng tôi nhìn ngày, tuần, tháng, năm trôi qua vô nghĩa. Ở thế giới bên ngoài, một người bình thường đi qua những thay đổi, tiến thân trong cuộc sống. Trong trại, chúng tôi phải cố gắng giữ khỏi bị mụ mẫm, mặc dù so sánh với trại tù lao động, sự "mụ mẫm" của chúng tôi có thể là xa xỉ.
 
Khi con người theo một trình tự giống nhau quá lâu, sự đơn điệu làm thời gian chán ngắt và mệt mỏi. Tôi bắt đầu một ngày vào sáng sớm, rồi chợt nhận ra là trời đã chiều. Rồi bóng đêm đổ xuống, và ban mai lại bất ngờ ập đến. Tôi tự hỏi là lam thế nào mà tôi có thể để ngày trôi qua trong trạng thái hôn mê, và có lúc tôi tìm cách thăng bằng. Rồi tôi bắt buộc tôi phải tập trung vào các hoạt động - cờ vua, bài bridge, các lớp học, thủ công.
 
Mặc dầu ngày có 24 giờ, nó bằng 0. Một tháng không có thời gian trong cuộc sống của chúng tôi. Một năm kết thúc và một năm mới bắt đầu giống nhau đối với chúng tôi như bất cứ ngày nào. Và năm tháng trôi qua. Chúng tôi không đếm thời gian như một người quý trọng nó. Cuộc sống của chúng tôi đã được tổ chức và trình tự nên có nhièu lúc tôi tự hỏi là có ai trong số chúng tôi có thể hoạt động trong xã hội bắt buộc có trách nhiệm cho chính mình được không. Chúng tôi sống khép kín trong một khoảng không - không thời gian. Tôi học được ra những bài học. Tôi cảm thấy đạt được những hiểu biết về cuộc đời mà tôi không thể học được dưới hoàn cảnh bình thường, nhất là giá trị của sự nhẫn nại.
 
Cuối năm 1947, người Nga bắt đầu cho những người tù lớn tuổi về, và Count Schwerin trong số họ. Tôi rất vui mừng cho ông. Ông dự định sẽ về Bremen, và ông ta ngỏ lời giúp tôi bắt đầu cuộc đời ở đó nếu tôi được thả và có thể qua được Tây Đức.
Chúng tôi ở Morshansk cho đến giữa năm 1948, và chúng tôi di chuyển 1 lần nữa - lần này đến Kikhailovka, khoảng 400km về phía đông bắc của Moscow. Như mọi khi, chúng tôi không được nói tại sao chúng tôi bị đưa đến đó. Nó gần Gorki, bên sông Volga. Điều kiện sống ở đây tốt hơn ở Morshansk, nhưng đàn áp tâm lý tệ hơn; ví dụ, chúng tôi bị từ chối không được gởi bưu thiếp nửa năm một lần trong năm đầu tiên ở đây.
 
Mikhailovka chứa khoảng 1000 tù nhân, và không có thường dân hay binh lính ở đây - chỉ có sĩ quan Đức. Mikhailovka không rộng rải như Morshansk hay đông như Krasnogorsk. Mặc dù các cuộc hỏi cung vẫn tiếp tục ở Mikhailovka, nhưng không có gì khác thường lúc đầu.
 
Tôi không bị bắt đi làm việc trong trại nào, nhưng ở Mikhailovka người Nga thỉnh thoảng yêu cầu nếu như có ai muốn đi làm việc ở trên một đảo nhỏ giữa sông Volga để cắt sậy để đan giỏ. Vài người đi về và nói nó cũng lý thú, không làm gì nhiều và bạn có thể tắm trên sông Volga. Nên vài người bạn và tôi xung phong. Chúng tôi phải đi bộ khoảng 1 giờ, với vài lính canh, để đến đó. Nó giống như một cuộc đi chơi ngoài trời lúc còn đi học. Lính gác thân thiện, và khi đến nơi chúng tôi phải chỉ chặt sậy đủ để mang về và rồi chúng tôi được tự do tắm sông. Đó là một cái gì khác, và đó là lần duy nhất tôi làm như vậy.
 
Một lần trong suốt 1 năm rưỡi ở Mikhailovka, khoảng 40 sĩ quan bị đưa đến một trại nhỏ ở Ivanovo, không xa lắm. Tôi nằm trong số người bị chọn. Chúng tôi đi bằng xe lửa như mọi khi, nhưng vì 40 người quá ít để có một đoàn xe lửa đặc biệt nên chúng tôi đi bằng xe lửa thương mại. Khi chúng tôi đổi xe lửa, chúng tôi phải đợi khoảng 2 giờ cho chuyến xe thứ hai. Chúng tôi bị áp giải bởi một đại úy Nga và một hạ sĩ quan; người đại úy bỏ chúng tôi ở sân ga với người hạ sĩ quan và đi vào làng. Phía bên kia đường sắt là sân ga với khoảng 40 tù thường dân Nga - đàn ông, đàn bà, trẻ em. Họ có ít nhất là 12 người lính giải với súng máy và họ không được phép nhúc nhích - và bên này chúng tôi, tất cả là nam giới, chỉ với một lính canh. Tất nhiên, chúng tôi không thể chạy đi đâu, hàng trăm cây số từ biên giới gần nhất, và với giới hạn ngôn nghữ, trốn thoát là điều không xảy ra. Nhưng cũng ghê gớm khi thấy cách họ đối xử với chính dân của họ. Họ chắc là tù chính trị, vì có nhiều phụ nữ và trẻ em.

 
Rồi chúng tôi đến trại gần Ivanovo và được biết rằng chúng tôi đến đó để làm việc. Hầu hết chúng tôi từ chối, vì có lệnh của Stalin, và chúng tôi trích dẫn cho họ. Họ nghĩ là chúng tôi sẽ làm việc, vì trại chỉ có 1 khu với hàng rào xung quanh và chúng tôi không có bất cứ thứ gì để làm nếu chúng tôi không làm việc, nhưng hầu hết chúng tôi từ chối theo nguyên tắc. Người Nga không quấy nhiễu chúng tôi. Những ai muốn làm việc thì đi làm, và những người còn lại chúng tôi thì không. Nếu họ hỏi ở Mikhailovka, họ đã có thể chỉ lấy những người muốn làm việc, nhưng họ không hành xử cách đó. Hình như chỉ là một công việc tạm thời họ muốn làm, và chúng tôi ở đó ít hơn 2 tháng.
 
Đầu năm 1949, chúng tôi cuối cùng nhận được thư (chúng tôi không thể viết thư, nhưng có thể nhận được). Vì Lilo ở Đông Đức nên cô biết cô có thể viết thư cho tôi. vì người Nga đang quảng bá lòng quảng đại của họ. Trong một thời gian, cô có thể viết mỗi tháng 1 thư, nhưng tôi không bao giờ nhận được hết thư của Lilo, vì người Nga dùng nó như là vũ khí chống lại chúng tôi. Nếu ai đó làm điều gì họ không thích, họ sẽ nói là có thư đến từ gia đình, nhưng họ không đưa cho anh ta. Họ cũng dùng điều này để ép buộc, để bắt người ta hợp tác với họ - và họ dùng thư từ, bao gồm như thư họ không bao giờ đưa ra, để lấy thông tin về những gì nhân dân nghĩ về nước Đức. Họ cũng kiểm duyệt thư của chúng tôi, xoá bất cứ điều gì tiêu cực về họ hay hệ thống của họ. Ví dụ, nếu Lilo viết về nạn đói ở Đông Đức, họ sẽ xoá chỗ đó hay không đưa lá thư đó cho tôi.
 
Sau khi ở Mikhailovka khoảng 1 năm, có lời đồn lan trong trại là uỷ ban quân sự sẽ đến từ Moscow để đưa một số người ra toà vì "tội phạm chiến tranh". Lời đồn khá đúng. Người trưởng trại rất lo lắng về sự có mặc của uỷ ban, vì những ai đến từ Moscow đều rất quan trọng. Mọi thứ phải sạch sẽ, như trại lính trước cuộc thanh tra.
Phiên toà bắt đầu vào mùa hè năm 1949. Tất nhiên, người Nga không đủ lòng nhân đạo để đưa tên những người bị ra toà để chúng tôi biết từ lúc đầu. Thay vào đó, họ chỉ gọi từng nhóm nhỏ, và những người trong nhóm đi từng người một. Nó kéo dài hàng tuần, mọi người ai cũng căng thẳng không biết tên mình có trong nhóm tới không. May mắn, tôi không bị gọi ra toà.
 
Trong số 1000 tù nhân ở Mikhailovka, khoảng một nửa bị gọi ra toà, hầu hết là sĩ quan cao cấp. Mọi người đều bị hỏi cung ít nhất một năm 2 lần từ năm 1945, và người Nga giữ hồ sơ của tất cả các cuộc hỏi cung. Họ luôn đặc biệt chú ý đến kinh nghiệm quân sự của chúng tôi ở Nga trong cuộc chiến. Họ so sánh hồ sơ chúng tôi trong các cuộc hỏi cung khác nhau, và nếu có sự khác nhau, họ muốn biết tại sao. Họ không công nhận rằng trí nhớ có thể bị mờ hay sự khác nhau giữa ngôn ngữ Nga và Đức có thể làm cho thông dịch có vấn đề. Những người họ gội đều bị kết án "tội phạm chiến tranh" và bị kêu án 5, 10, 15, 20 hay 25 năm trong trại lao động.
 
Một "tội ác" đã ăn một con gà Nga trong cuộc chiến hay cho ngựa ăn rơm Nga. Điều đó bị cho là ăn cắp tài sản xã hội chủ nghĩa, và vì đó mà người ta bị kết tội ít nhất 5 năm trong trại lao động. Tất nhiên, Mikhailovka không giam giử tội phạm chiến tranh thật sự nào. Những người đã hành xử du kích hay những chuyện tương tự đã bị bốc ra và hành xử ở Krasnogorsk từ lâu.

 

Chương 35
 
Tôi bắt đầu năm thứ năm trong trại tù Nga, tôi cuối cùng nghĩ rằng tôi không bao giờ được trở về. Những ai bị kết án bị đưa vào các trại lao động, và tôi kết luận là những người còn lại chúng tôi sẽ trải qua những ngày tháng còn lại ở trại tù. Nên tôi quyết định học tiếng Nga một cách đàng hoàng. Hầu hết chúng tôi biết một ít tiếng Nga, những điều thường ngày bạn phải biết để tồn tại. Ví dụ, nếu bạn đến trại khác, bạn phải hiểu những gì lính Nga muốn bạn làm để bạn khỏi bị bắn vì không theo lệnh. Bây giờ tôi quyết định học tiếng Nga một cách có hệ thống, ngữ pháp và tất cả. Chúng tôi có người Đức sống ở Estonia và những vùng Baltic khác, và nhiều người trong số họ nói tiếng Nga là ngôn ngữ thứ nhất. Tôi bắt đầu học tiếng Nga với họ một cách nghiêm túc.
 
Đã chấp nhận kết luận là tôi không bao giờ trở về, suy nghĩ của tôi tự động quay về phía 2 đứa con trai. Nó nảy ra rằng bây giờ chúng không có người cha để hướng dẫn chúng, chúng có thể bị tẩy não để lớn lên là người Cộng Sản. Đó là sự mỉa mai cuối cùng! Chúng tôi nói với nhau là một trong những lý do mà chúng tôi tấn công nước Nga năm 1941 là cho dân Nga được tự do khỏi áp bức của Chủ Nghĩa Cộng Sản. Có bao nhiêu đứa con của những người lính tham dự cuộc tấn công bây giờ bị lớn lên dưới sự cai trị của Cộng Sản? Tôi biết rất rõ sự tuyên truyền không ngớt tràn ngập và quỷ quyệt như thế nào. Nếu tôi ở nhà, tôi sẽ không làm gì được về sự chiếm đóng của người Nga ở Đông Đức, nhưng tôi có thể làm thăng bằng phối cảnh chống lại những gì gọi là giá trị của Cộng Sản.
 
Đầu tháng 10 năm 1949, chúng tôi bắt đầu nghe tin đồn về những người bị kết án và bị đưa đến trại lao động được tha về. Tôi không đặt niềm tin vào những lời đồn đại này, vì chúng tôi đã được hứa quá nhiều lần trước đây là chúng tôi sẽ được tha về trong dịp Giáng Sinh và bây giờ sẽ là ngu ngốc để tin những lời đồn đại kia. Rồi, giữa tháng 12, người Nga đọc danh sách của những người được tha. Chúng tôi vẫn từ chối không tin vào đó, vì chúng tôi đã bị lừa dối nhiều lần trước đây, và đầy chính là một loại trò chơi tâm ly mà người Nga thích chơi. Dĩ nhiên chúng tôi không thể không hy vọng, nhưng chúng tôi sợ không dám tin. Rồi chúng tôi bị thanh tra, và người Nga thu lại áo quần rách rưới cho đồ tốt hơn. Áo quần của tôi vẫn còn tốt. Tôi có giày boot và quần cưỡi ngựa, và tôi vẫn có áo khoát da, nên tôi không cần áo quần. Dĩ nhiên, tất cả chúng tôi có mũ với nắp tai mà người Nga cung cấp.
 
Mặc dù chúng tôi sợ tin, nhưng rồi chúng tôi từ từ bắt đầu tin rằng chúng tôi thật sự được thả. Cuối cùng ngày đó đến khi họ bảo chúng tôi sẵn sàng đi vào sáng hôm sau. Chúng tôi đổ ra vào sáng hôm sau và bị khám. Người lính bảo vệ lấy hộp cờ vua mà tôi đã làm, vì tôi có 2 bộ và anh ta nói tôi chỉ được phép dùng 1 mà thôi. Họ đưa chúng tôi đi ra khỏi cổng trại, và một số ít lính canh là dấu hiệu tốt là chúng tôi không đi qua trại khác. Tôi không nhớ từ trại ra nhà ga bao xa, nhưng chúng tôi đi bộ ra xe lửa. Họ đưa chúng tôi lên toa hàng, như họ luôn làm mỗi lúc chuyển trại. Lính gác lần này thân thiện, thêm một dấu hiệu tốt, và trong toa có ván ngồi thay vì rơm trên sàn. Vì đang mùa đông, chúng tôi có thêm lò sưởi ở giữa toa. Và chứng minh cuối cùng là chúng tôi thật sự được về - họ không khoá cửa! Chúng tôi không thể giữ mình không kích thích. mặc dù trời rất lạnh, chúng tôi để cửa mở, với sự lo sợ là nó sẽ bị khoá nếu chúng tôi đóng.
 
Chuyến đi này thoải mái hơn bất cứ chuyến đi nào kể từ khi ở tù, và chúng tôi rất hồ hởi và ở tâm trạng phấn khởi. Chúng tôi nói với nhau về gia đình, và chúng tôi hát những bài ca quân hành cũ, hát về phụ nữ, và chúng tôi dừng lại ở các làng mạc để nhận thức ăn và nước như mọi khi.
 
Thỉnh thoảng, đoàn tàu dừng lại, người Nga đi đến và gọi vài tên - những người này bị đem ra khỏi xe lửa và quay lại nhà tù! Không phải lần nào dừng họ cũng làm, và không nhiều người bị gọi tên - nhưng nó được lên kế hoạch để chúng tôi khiếp sợ. Người Nga hình như bị cơn nghiện hành hạ tâm lý chúng tôi.
 
Tôi cố gắng hình dung Lilo, Klaus, và Alexander, nhưng tôi thất rất khó. Họ chỉ trong tấm hình trong cái hộp nhỏ, và tôi không thể hình dung ra như những người bằng da bằng thịt. Klaus không nhớ tôi, tất nhiên, và Alexander chưa bao giờ trông thấy tôi. Về nhà bầy giờ cứ như được tái sinh. Tôi định dừng lại một thời gian ngắn ở Đông Đức và rồi đi Tây Đức nếu tôi có thể tìm ra cách, và tôi không muốn sống trong khu vực chiếm đóng của người Nga. Tôi đã nhìn thấy tất cả về Chủ Nghĩa Cộng Sản mà tôi muốn thấy!
 
Khi chúng tôi đến biên giới Ba Lan và Đông Đức, chúng tôi nhận giấy tha. Cùng lúc với xe lửa của chúng tôi, một đoàn tàu từ đâu đó đến nơi với tù nhân nữ. Đây là lần tiếp xúc đầu tiên với phụ nữ, ngoại trừ các nữ bác sĩ người Nga trong tù. Những phụ nữ đã làm việc trong hầm mỏ (mặc dù người Nga hứa ở Berlin là khi chúng tôi đầu hàng, tất cả phụ nữ được phép về nhà). Chúng tôi dùng hàng ngàn phụ nữ dân sự làm người điều khiển điện thoại trong các đơn vị thông tin, và người Nga bắt họ đến Siberia để làm trong các hầm mỏ. Họ đã trải qua những năm tháng tù đày trong những trại tệ hơn chúng tôi. Mặc dù họ là những phụ nữ trẻ, họ không còn nhìn như vậy. Họ không ăn đủ và làm việc khổ sai, và không ai trong số họ nhìn trẻ hay đẹp, ngay cả đổi với chúng tôi, những người không nhìn thấy phụ nữ gần 5 năm.

 
Lính Đông Đức đưa chúng tôi vào một căn phòng lớn ở ga xe lửa, trong đó đặt những cái bàn cũ đã được bày sẵn. Họ tỏ ra thù địch. Chúng tôi đứng trong hàng trước dãy bàn, và khi đến phiên tôi, ngời lính ở bàn hỏi, "Anh từ đâu?" Tôi nói tôi từ Bremen, Tây Đức. Tôi đã có ý nghĩ đi Tây Đức, vượt ra khỏi tầm tay của người Nga, ngay cả khi phải việc đem Lilo và bọn trẻ ra sau khi tôi được tự do. Những người làm giấy tờ không có thông tin gì về chúng tôi, nên họ chỉ chấp nhận những gì chúng tôi nói. Khi anh ta hỏi địa chỉ ở Bremen, tôi đưa anh ta địa chỉ của chánh án Pawelek trong nhóm bạn của tôi. Nên anh ta viết cho tôi vé xe lửa đi Bremen. Anh ta cũng đưa tôi số tiền 300 deutsche marks "tiền ra tù", giấy tờ tha (viết bằng tiếng Nga, Đức, và Anh), trên đó nói là tôi đã được thả ra nhà tù Nga, và vé xe lửa về nhà.
 
Sau đó chúng tôi được ăn và lên một chuyến tàu khác. Đây là chuyến tàu đặc biệt cho tù nhân được thả, nó có toa hành khách thay vì toa chở hàng - một sự sang trọng cho chúng tôi! Tất cả chúng tôi mặc 1 phần quân phục Đức, phần áo quần Nga, như áo dạ. Và tất nhiên tất cả chúng tôi đội mũ Nga với cái nắp che tai. Tôi mặc bộ đồ mà tôi đã mặc ngày bị bắt (giày, quần cưỡi ngựa, áo khoát) trừ cái mũ. Bên cạnh hộp cờ vua tôi có, tôi cũng có hộp đựng thuốc lá có chạm trổ từ gỗ sồi, một khung ảnh gấp mà một người bạn đã cho tôi trong một Giáng Sinh, và cái hộp nhỏ bằng nhôm mà ai đó đã làm và tôi đã thắng trong cuộc thi cờ vua (nó được khắc "Vô Địch Cờ Vua của Krasnogorsk"). Lính Đông Đức làm việc không xuể, vì 2 xe lửa tù đến cùng 1 lúc, và họ có công việc rất nhiều để làm giấy tờ cho chúng tôi. Chúng tôi là nhóm đầu tiên của các sĩ quan trung cấp trở lên và nhóm sĩ quan tham mưu đầu tiên được người Nga thả ra.
 
Về đến Đức chưa cho chúng tôi cảm giác được tha, vì nó vẫn còn trong khu vực kiểm soát của người Nga; chúng tôi vẫn có thể bị kéo ra khỏi xe lửa và bị trả lại nhà tù. Xe lửa tôi đi chạy đến Helmstedt, biên giới Đông - Tây Đức, dừng lại ở Leipzig, vì nó là trung tâm đường sắt.
 
Vào ngoại ô Leipzig, chợt loé lên tuổi thơ của tôi. Mỗi khi trở về Leigzig sau mỗi lần nghĩ hè lúc còn nhỏ, việc phấn khởi nhất khi về nhà là những cảm giác quen thuộc khi nhìn thấy chiếc xe điện đầu tiên của Leipzig. Xe điện ở các thành phố khác nhau có màu sắc và hình dáng khác nhau, nên mỗi thành phố có thể được nhận ra bằng xe điện của nó. Xe điện của Leipzig vẫn là màu xanh và be! Khi tôi thấy chiếc đầu tiên, tôi bị tràn ngập bởi sự xúc động. Tôi biết là tôi đã về nhà, và tất cả kỷ niệm tuổi thơ chợt ào đến. Nhưng toà nhà quen thuộc lần lượt hiện ra, và cuối cùng là sân ga cũ quen thuộc ở ga xe lửa. Ga xe lửa, như hầu hết thành phố, vẫn còn đổ nát vì chiến tranh. Từ ngoại ô vào, chúng tôi nhìn thấy nhiều ngôi nhà bị phá huỷ hay bị hư hại - ngay đến bây giờ, 4 năm rưỡi sau khi kết thúc cuộc chiến.
 
Leipzig là nơi dừng lại 1 giờ cho các chuyến xe lửa đặc biệt chở tù nhân. Tôi nói chuyện với nhân viên xe lửa và biết rằng các chuyến xe chở tù qua Leipzig đến Helmstedt mỗi ngày trong vài ngày tới, và tôi có thể đón trong bất cứ ngày nào. Nếu tôi có gắng dùng vé xe lửa đặc biệt (chỉ dùng cho tù chiến tranh) cho bất cứ chuyến xe nào, nó có thể nguy hiểm, nhưng tôi có thể dùng nó cho chuyến tàu sau. Vì không có lính gác trên xe lửa, tôi quyết định đón chuyến xe vào ngày khác - nhưng tôi phải đến ga hàng ngày để biết các xe lửa chở tù nhân tiếp tục đến.
 
Tôi đi về chung cư của mẹ tôi để tôi có thể tắm và thay đồ dân sự trước khi đến chung cư của Lilo. Mẹ tôi không trông chờ gặp tôi, tất nhiên. Tôi không có cách nào để báo cho ai biết tôi trở về. Tôi chỉ bấm chuông. Bà không thể tin khi bà thấy tôi. Bà thở gấp gáp, và tôi nghĩ trong một giây phút là bà có thể bị ngất đi. Rồi bà ngẩn đầu lên , và tôi cuối xuống ôm chầm lấy mẹ, bà bắt đầu khóc sướt mướt. Nước mắt chảy dài trên má trong khi chúng tôi ôm chặt lấy nhau. Cuối cùng, chúng tôi tìm được giọng của mình, và chúng tôi không ngừng nói chuyện với nhau khoảng 1 giờ, hầu hết về cuộc sống trong tù và cuộc sống trong sự chiếm đóng của Nga ở Đông Đức.

 
Tôi đi tắm và thay vào áo quần cũ của tôi vẫn còn ở nhà nhiều năm về trước. Nó cứ như không thật khi tôi nhìn thấy áo quần cũ của tôi, bây giờ rộng thùng thình. Toàn bộ những gì xảy ra cứ như mơ hơn là sự thật. Mẹ tôi dọn thức ăn lạnh và cheese với bánh mì, bơ và trà. Thức ăn chưa bao giờ ngon đến thế!
 
Vẫn chưa có dịch vụ điện thoại hoàn toàn ở Đông Đức - nhiều thứ vẫn chưa tái lập hoàn toàn - nên tôi không thể gọi cho Lilo. Tôi đi xe điện chừng 20 phút để đến chung cư. Khi cô nghe tiếng chuông, Lilo tưởng là ai đó trong ban kiểm tra xóm vì cố để đèn khi bị cấm (điện được phân phối hạn chế). Khi cô mở cửa và thấy tôi, cử chỉ của Lilo cũng không tin được như mẹ tôi. Tôi thật ngây ngất đến nổi tôi nghĩ tim tôi dừng đập! Tôi bước vào bên trong và chúng tôi ôm choàng lấy nhau. Có lại cô ấy trong vòng tay cứ như nghẹt thở, và tôi cảm thấy đầu nhẹ bỗng. chúng tôi bám cứng vào nhau, và cả hai cùng nghẹn ngào.
 
Rồi tôi thấy Klaus và Alexander đứng phía sau Lilo. Tôi quỳ xuống trước mặt Klaus và nói, "Chào con, Klaus," và cậu chợt biết tôi là ai và xấu hổ để tôi ôm. Lilo quỳ xuống bên Alexander, đã 4 tuổi, và nói "Ba đó." tôi nói "Chào Alexander." và cu cậu nhìn Lilo và nói "Ba vẫn biết con!" Lilo và tôi nhìn nhau và bắt đầu cười, nhưng tiếng cười đột ngột biến thành tiếng khóc và chúng tôi ôm nhau như thể không bao giờ tách rời lại Rồi chúng tôi ngồi xuống và đặt bọn trẻ lên đùi và trở thành một gia đình trở lại.
Tôi có thể ở lại vời Lilo và bọn trẻ vài ngày, và nó như thiên đường. Tôi được biết rằng khi Alexander sinh ra, Lilo đã đến một bệnh viện tư nhân nhỏ, nơi cô quen một bác sĩ, và ở đó qua đêm và về nhà sáng hôm sau. Người Nga ra lệnh giới nghiêm vào buổi tối, và nếu Alexander sinh vào buổi tối thì cô không đến bệnh viện được. Chiến tranh mới chỉ chấm dứt 3 tháng vào lúc đó, và ở ngoài đường vào ban đêm rất nguy hiểm, vì lính tuần tra Nga có thể bắn mà không cần báo trước.
 
Lilo ở với mẹ cô lúc đầu. Họ sống bằng cách bán dần nữ trang và áo quần cho lính Nga. Nhưng nguời Nga thu dụng chung cư của mẹ Lilo và bắt buộc Lilo phải dọn ra, mặc dù mẹ cô vẫn được phép ở và giữ nhà cho người Nga. Sau đó, người Nga cố mở lại hội chợ trung tâm thời trang Leipzig (Leipzig có một trung tâm thời trang trước chiến tranh), và Lilo có được công việc làm mẫu áo quần ở đó. Từ đó trở đi, cô có thể kiếm sống bằng công việc làm mẫu. Trước khi tôi về, có viên chức của Đảng Cộng Sản địa phương đến và nói với Lilo là tôi sắp được về và khi tôi về họ sẽ có một công việc tốt cho tôi trong nghề nghiệp của tôi trước đây. Điều đó làm tôi lo sợ, vì nó có nghĩa là họ đang chờ tôi và sẽ đến tìm tôi.
 
Lilo và tôi làm một kế hoạch đưa cô và bọn trẻ đi Tây Đức. Cô có thể xin hộ chiếu qua thăm tôi, miễn là phải để bọn trẻ ở lại Leipzig, nên chúng tôi ra kế hoạch là một khi tôi qua được, cô sẽ đi thăm tôi và rồi chúng tôi sẽ ra kế hoạch vững hơn để đưa cô và bọn trẻ đi.
 
Tôi muốn ở với Lilo và bọn trẻ thêm vài ngày trước khi đi Bremen. Klaus và Alexander được chỉ bảo là không được nói với ai tôi đang ở nhà. Tuy nhiên, ngày thứ 3 sau khi về nhà, khi mọi người sắp hàng ở tiệm sửa để mua sửa, và Klaus khoe với người bán sửa "Ba cháu ở nhà, nhưng không có ai được phép biết!" Một người hàng xóm nghe thấy và lập tức báo cho Lilo.
 
Tôi mau chóng thay bộ quân phục cũ bốc mùi và đón đoàn xe lửa kế đến. Tôi đem theo một cái vali sờn rách với tôi, và bỏ vào đó những phim âm bản mà tôi đã chụp từ hồi thơ ấu cho đến năm 1944. (Khi tôi được phân công về Bộ Tham Mưu của Schorner tháng 1 năm 1945, tôi không đem theo máy chụp hình của tôi, vì tôi tin là tôi sẽ không sống sót.) Tôi đang liều lĩnh, vì tôi có thể bị bắt trở lại nếu người Nga hay Đông Đức khám tôi và tìm thấy mấy tấm phim âm bản. Nhưng nếu để chúng lại cứ như để cả cuộc đời của tôi cho đến nay ở lại trong tay Cộng Sản.
 
Tôi lên chuyến xe lửa cho tù chiến tranh ở ga Leipzig. Chúng tôi rời khỏi Leipzig đến Marienborn/Helmstedt, biên giới giữa hai miền Đông -Tây Đức. Một con sông nhỏ chia Đông và Tây Đức, và một ga xe lửa ở mỗi bên bờ sông. Chuyến tàu dừng lại ở ga Đông Đức, và chúng tôi đi xuống. Tất cả chúng tôi có xách tay hay va li cũ, và chúng tôi mặc đồ trộn lẫn giữa quân phục Đức và quân phục Nga mòn rách. Họ gọi chúng tôi vào hàng, bắt đứng nghiêm, và bước qua cầu qua Tây Đức, vào thành phố Helmstedt.
 
Sự căng thẳng dâng lên trong mỗi người và khi chúng tôi từng nhóm bước qua cầu, vì một khi qua khỏi cầu chúng tôi biết rằng chúng tôi thật sự ra khỏi tầm kiểm soát của người Nga, và họ không thể bắt chúng tôi ra khỏi hàng và gởi về trại tù. Khi khi hàng đầu qua đến cầu bên kia, những người tù tự do tan hàng và mừng rỡ la hét. Và hàng phía sau cũng tan hàng và tan thành một đám đông vui mừng ở phía bên kia, tất cả chúng tôi tự động - gần như là có người chỉ huy - giật mạnh cái mũ Nga trên đầu , với một sự vui mừng điếc tai, quăng chúng xuống dòng sông.

 

Phần Kết
 
Từ Helmstedt, Tây Đức, chúng tôi đi bằng xe lửa đến một bệnh viện gần Bremen để kiểm tra sức khoẻ. Tôi bị xuống cân 30 pounds (13,5 kg) và bị thiếu chất đạm nghiêm trọng. Von Burkersroda cũng nằm bệnh viện, đến đó trước tôi vài ngày. Chúng tôi ở bệnh viện 3 tuần để các nhân viên bệnh viện bồi bổ cho chúng tôi.
 
Lilo xin được hộ chiếu đi thăm tôi ở bệnh viện, và chúng tôi lập kế họach đưa cô và mấy đứa trẻ ra khỏi Đông Đức. Trẻ em không cần hộ chiếu để đi lại giữa Đông và Tây Đức, nhưng người lớn thì cần. Kế hoạch của chúng tôi là gởi Klaus qua trước, và tôi sẽ đánh điện cho Lilo là Klaus bị bệnh nặng và cô ta sẽ qua ngay. Theo kế hoạch, Lilo sẽ mang Alexander với cô.
 
Sau khi ra viện, tôi đi tìm Count Schwerin, người được thả 2 năm trước đây, đã tạo được một doanh nghiệp ở Bremen. Ông ta cho tôi làm ở chỗ ông ấy, và khi tôi có công việc và một chỗ ở, Lilo gởi Klaus sáng cho tôi. Vì tôi chỉ có phòng ngủ và Klaus phải đi học, tôi tìm được một gia đình cho tôi và Klaus ở cho đến khi Lilo và Alexander qua. Rồi theo kế hoạch, tôi gởi điện tín cho Lilo là Klaus bị bệnh nặng và cô cần phải đến ngay. Chính quyền Đông Đức từ chối cấp hộ chiếu cho đến khi cô trình giấy bác sĩ theo dõi bệnh tình của Klaus. Tôi tìm được một bác sĩ giúp tôi làm giấy chứng nhận, và Lilo được cấp hộ chiếu. Đến bấy giờ thì chính quyền Đông Đức đòi hỏi hộ chiếu cho trẻ em, và họ từ chối cấp cho Alexander. Nên Lilo phải gởi Alexander cho mẹ tôi khi cô đoàn tụ với chúng tôi ở Bremen.
 
Chúng tôi mất một năm để đưa được Alexander thoát khỏi Đông Đức. Mẹ tôi xin giấy hộ chiếu hàng ngày ở văn phòng từ lúc mở cửa cho đến khi đóng cửa trong suốt một năm cho đến khi bà xin được hộ chiếu. Họ cuối cùng tìm được một khe hở và cấp giấy cho họ để thoát bà già luôn rầy rà - Sự thật là tôi sinh ra ở Brunsbuttelkoog, Tây Đức. Cuối cùng, chúng tôi được xum họp.
 
Tháng 4 năm 1951, với chức trợ lý tài chánh cho chính phủ Tây Đức, tôi được đi học đại học ở trường đại học Rustersiel, gần Bremen. Một năm sau đó, tháng 4 năm 1952, chúng tôi sinh đứa con gái đầu, Sylvia.
 
Tháng 9 năm 1952, tôi đi học ở trường đại học Antioch ở Yellow Springs, Ohio theo chương trình trao đổi sinh viên. Trong năm học ở Antioch, tôi tìm được người bảo trợ tôi quay lại Mỹ. Tôi đã xác định là đưa tôi và gia đình đi càng xa Cộng Sản càng tốt, cả địa lý lẫn lý tưởng. Tôi về Bremen năm 1953 và nhận được bằng tốt nghiệp tháng 4 năm 1954.
 
Tôi quay lại Mỹ cuối tháng 6 năm 1954, cùng với gia đình, với hộ chiếu di dân. Một một thời gian ngắn làm công nhân xây dựng ở Yellow Springs, Ohio, tôi xin được việc ở một công ty đa quốc gia đầu năm 1955 và nghỉ hưu năm 1983 ở tuổi 66.
Số mạng của những người chính trong cuốn sách này:
 
Tướng Weilding chết năm 1955 ở nhà tù Butyrka, theo lời von Dufving.
 
Đại Tá von Dufving ở 10 năm trong nhà tù Nga và được tha năm 1955. Hai năm đầu ở Nga ông ở nhà tù Butyrka. Sau đó ở 2 năm trong nhà tù ở Orel, từ đó ông bị đi lao động ở trại Workuta, phía bắc của vòng Hàn Đới, năm 1949.Trên đường đến Workuta, ông gặp Raoul von Wallenberg, nhà ngoại giao Thuỵ Điển bị người Nga bắt ở tù sau chiến tranh (người Nga nói ông ta chết năm 1947(. Ở Workuta, người Nga rõ ràng muốn tù nhân chết, để họ ở trong thời tiết khắc nghiệt, làm việc khổ sai, không đủ thức ăn. Nó cũng tối vài tháng 1 năm và vô cùng chán nản. Như phép lạ, von Dufving sống sót sau gần 2 năm ở Workuta và sau đó được chuyển về một trại gần Stalingrad, và ông nhận được lá thư đầu tiên từ gia đình năm 1951. Ông trải qua phần còn lại của sự tù đày ở trại Asbest, trong rặng núi Ural, và được thả cuối năm 1955 sau khi Quốc trưởng Đức Konrad Adenauer đàm phán để thả số tù nhân còn lại để trao đổi cho việc tăng lên mối quan hệ giữa Tây Đức và Liên Xô. Ngày nay, von Dufving sống ở một thị trấn nhỏ gần Cologne.
 
Thiếu tá von Burkersroda sống ở Baden-Baden, Tây Đức.
 
Thiếu Tá Wolff là cha đở đầu của con gái tôi, Sylvia, nhưng chúng tôi bị mất liên lạc và tôi không nghe về anh ta sau nhiều năm.
 
Count Schwerin, bây giờ ở tuổi 90, di dân qua Canada và hiện nay sống ở Montreal.

Bản dịch đã hoàn tất.  Xin ban quản trị đưa qua thư viện.  Xin đề người dịch: Hoài Phố. Xin cảm ơn

Xin hỏi, bao giờ thì truyện mới được đưa qua thư viện?  Cảm ơn.