Thổ dân Ainu * Nhật Bản
06 Tháng 6 2008 - Cập nhật 13h55 GMT
Nhật Bản công nhận thổ dân Ainu Phillippa Fogarty
BBC News
Người Ainu sống ở Hokkaido từ hàng trăm năm trước
Hồi thế kỷ 19, người Nhật Bản gọi tên hòn đảo Hokkaido ở phía bắc là Ezochi. Tên đó dịch ra có nghĩa là Đất của người Ainu, một giống người da khá trắng, tóc dài, sống ở đó hàng trăm năm nay.
Họ sống bằng săn bắt và đánh cá, tin vào vạn vật.
Nhưng cuộc sống của họ ngày càng bị xâm phạm bởi các khu định cư của người Nhật và chính sách đồng hóa.
Hôm nay chỉ còn một số ít người Ainu sống sót, là một trong số các nhóm bên lề nhất trong xã hội Nhật Bản.
Lần đầu tiên quốc hội Nhật Bản thông qua dự luật công nhận người Ainu là "thổ dân với ngôn ngữ, tôn giáo và văn hóa riêng".
Trong một xã hội mà định nghĩa về bản sắc luôn được xây dựng trên một cơ sở chủng tộc đồng nhất, đây là điều vô cùng đặc biệt.
Giám đốc hiệp hội người Ainu ở Hokkaido, Tadashi Kato, nhận xét: "Điều luật này có ý nghĩa rất lớn".
"Chính phủ Nhật Bản phải mất đến 140 năm để công nhận chúng tôi là thổ dân".
Cấm ngôn ngữ Ainu Người ta không có giả thiết nào được chứng minh rõ ràng về nguồn gốc của người Ainu.
Chỉ có bằng chứng về việc họ sống hàng trăm năm nay ở Hokkaido cùng một số vùng viễn đông Nga như các hòn đảo đang tranh chấp ở Kurile và nam Sakhalin.
Họ thường ra khơi đánh cá, thờ các loại thần tự nhiên cùng thú vật, đặc biệt là thờ gấu.
Từ thế kỷ 15 các cộng đồng cư dân Nhật Bản bắt đầu chuyển tới sống ở Hokkaido và từng bước đẩy người Ainu lên phía bắc.
Họ cũng đem theo các loại dịch bệnh làm dân số của người Ainu giảm, và thời Minh Trị (1868) tiếp tục có thêm nhiều biện pháp bất lợi cho người Ainu.
Đất của họ bị đem chia cho nông dân Nhật, ngôn ngữ riêng bị cấm và trẻ em bị bắt vào học trường Nhật, phải lấy tên Nhật.
Đến năm 1899 chính phủ Nhật thông qua một đạo luật coi người Ainu là "cựu thổ dân", buộc họ phải đồng hóa.
Luật đó được sử dụng suốt một thế kỷ qua, các chính phủ theo nguyên tắc "không nhắc chuyện Ainu" và khẳng định Nhật Bản không hề có sắc dân thiểu số nào cả.
Văn hóa Ainu không được coi là thứ cần được bảo tồn và tổ chức lễ hội, cho nên nhiều người lớn lên mà không quan tâm tới nó, hoặc thấy ngượng về di sản văn hóa của mình.
Hiện vẫn còn vấn đề phân biệt đối xử ở trường học, ở nơi làm việc, và ngay cả trong hôn nhân, cho nên một số người Ainu không dám để lộ thân phận.
Hôm nay vẫn còn khoảng cách về tiêu chuẩn sống và trình độ giáo dục giữa người Ainu và những người Nhật khác.
Bắt đầu từ năm 1997 thì có sự chuyển đổi về nhận thức.
Phiên tòa ở quận Sapporo ra phán quyết cho rằng chính phủ đã sai trong khi lấy đất của người Ainu để xây đập, và không tôn trọng "văn hóa riêng biệt của người thiểu số Ainu".