NGƯỜI THẮP HƯƠNG TRÊN CÁNH DIỀU -Cao Hạnh
NGƯỜI THẮP HƯƠNG TRÊN CÁNH DIỀU
Cao Hạnh
Đó là một buổi chiều mùa thu trong vắt, tôi bâng khuâng nhìn theo bóng bà đứng trên Đài tưởng niệm. Mái tóc bà bạc trắng phất phơ dưới trời chiều. Bà đứng chơi vơi nhìn bốn phía, rồi hướng theo dòng sông Thạch Hãn thao thiết đổ về biển khơi. Tôi biết lòng người mẹ đang xao xát thương đau với vong hồn đứa con lẩn khuất đâu đây giữa đất trời, cỏ cây, sông nước. Không gian thành cổ in một nét hao gầy....
Lúc sáng, tôi gặp bà ở cổng thành, thấy bà ôm một bó hương lớn và xách một con diều. Con diều làm bằng vải mỏng, mang hình chim phượng, trông rất đẹp. Chắc phải có bàn tay nghệ nhân nào đó khéo léo lắm mới tạo được một con diều như thế. Mới nhìn qua tôi biết đó là con diều Huế vì nó mang cốt cách thanh tú của xứ Cố Đô. Nhưng điều làm tôi ngạc nhiên, không hiểu tại sao bà cụ lại mang diều vào Đài tưởng niệm. Tôi chưa kịp hỏi, bà đã vỗ vào vai tôi bảo:
- Anh mần ơn chỉ giùm tôi đồng chí phụ trách.
- Mẹ đi viếng người nhà à?
- Dạ tui đi thắp hương cho thằng Út con tui. Hắn hy sinh ở đây.
- Vậy mẹ cứ vào thắp, cần gì phải gặp người phụ trách?
- Không được mô anh ơi....Mỗi người đến đây thắp hương đều thắp theo mỗi kiểu. Người thắp trên Đài tưởng niệm, kẻ thắp dưới sông, gốc dừa, luỹ tre, bãi cỏ. Ai mà quản lý được.
- Thành cổ là nấm mồ chung mà mẹ. Hàng vạn chiến sĩ đã ngã xuống nơi đây, thân xác họ không những bị chôn vùi nơi gốc cây, bãi cỏ mà có khi còn bị lấp vào tận đấy dòng sông hay tan biến giữa đất trời.
- Anh nói sao? Tan vào trời đất ư?
Bà cụ thốt lên. Hình như câu nói của tôi chạm vào miền tâm tư sâu kín nhất của cụ bật thành lời thảng thốt. Tôi thấy hối hận, nhưng chẳng hiểu sao lại nói tiếp:
- Dạ....rất có thể mẹ ạ. Vì lúc đó hàng trăm quả bom Mỹ cùng dội xuống một lúc, đất đá, cây cối bắn tung lên trời. Tất cả bị vày vò xé nát, hỏi thân xác con người đâu còn?
Bà cụ trở lên quay quắt:
- Anh mần ơn chỉ giùm tôi đồng chí phụ trách đi. Mắt tôi không thấy. Mau đi anh.
Tôi chẳng hiểu nguyên cớ thế nào, chỉ biết vâng theo lời bà, chạy tìm quanh một lượt, không thấy đồng chí phụ trách đâu cả, quay lại nói với bà:
- Hôm nay đồng chí phụ trách đi vắng mẹ ạ.
Bà thất vọng đứng chầng lâng. Mặt mày tái nhợt, trông rất khắc khổ. Thấy vậy, tôi bước đến an ủi bà:
- Mẹ cứ yên tâm lên thắp hương, có gì con chịu trách nhiệm cho.
Bà lắc đầu đứng bần thần. Lấy trong túi ra gói thuốc, quấn một điếu, châm lửa hút. Đầu óc bà vân vi nghĩ ngợi. Bất chợt nhìn thấy những vòng hoa, bà hỏi:
- Các anh kết hoa thả xuống dòng sông cúng liệt sĩ à?
- Dạ, lát nữa thôi, mẹ sẽ thấy cả dòng sông hoa rực rỡ.
Nỗi buồn lắng xuống dần, niềm vui chợt hiện lên trong mắt bà:
- Ừ....tui cũng đã nghe người ta kể, nhưng không tin, bây chừ mới thấy tận mắt. Đã hơn bảy mươi tuổi đời, tui chưa hề thấy một cuộc cúng bái mô lạ như ri. Chắc chỉ có bộ đội mới nghĩ ra được cách cúng bái hay rứa đó.
Bà ngồi xuống cạnh chúng tôi, tay bà tỉ mẩn nhặt từng bông hoa đưa lên ngắm nghía và buộc lại thành chùm giúp chúng tôi. Công việc xong xuôi, chúng tôi đưa hoa ra bờ sông. Bà cùng đi theo. Lúc ấy tôi không nghe bà nhắc đến đồng chí phụ trách nữa. Bà cứ bám riết lấy chúng tôi thúc giục:
- Đến giờ chưa các anh? Thả được chưa? Thả đi!
Bó hoa trên tay tôi bắt đầu tung xuống. Những bó hoa đồng đội cùng tung theo, dòng sông phút chốc trở thành một dòng sông hoa rực rỡ trôi giữa hai bờ cỏ biếc, thơm nức thời gian thơm nức không gian. Bà mẹ thấy choáng ngợp trước những bông hoa đang xoay trôi, buột miệng kêu lên như trẻ nhỏ:
- Đẹp quá các con ơi.
Một đồng đội của tôi bấm vào vai tôi nói nhỏ:
- Tội nghiệp, bà cụ này không khéo bị chứng tâm thần ông ạ.
Nhưng đồng đội của tôi vừa dứt lời đã thấy bà cụ đứng khựng lại, hai tay chấp vào ngực, ngửa mặt lên trời khấn vái lâm râm, nét mặt đang vui trở nên trang trọng. Rồi bà lẩn thẩn bước đi trên bờ như một kẻ mộng du, theo hoa về phía cuối nguồn. Ở đấy vọng lại những câu Nam bình nghe da diết: “Nước non ngàn dặm ra đi....”
Tôi biết người mẹ ấy mượn lời người xưa để khóc cho đứa con mình đã ngã xuống hôm nay. Đó là tiếng lòng cồn cào, một tâm hồn thác loạn, nghe sao mà xao xát cả ruột gan. Chúng tôi đứng nhìn theo bà cụ cho đến lúc bóng bà nhoà vào trong cát....
Buổi chiều, mẹ hớt hải chạy lên, vừa thấy chúng tôi bà đã gào khóc:
- Mất! Mất hết cả rồi các anh ơi!
- Cái gì mất hở mẹ!
- Hoa mất.
- Sao lại mất?
- Tui không thấy con tui nhận, đồng đội hắn nhận mà biển nhận. Tất cả đã tan vào trong sóng bạc cả rồi!....
Mẹ nói như người bị hôn mê. Nét mặt bà tối sầm, trán lạnh toát. Chúng tôi đỡ mẹ ngồi xuống cố nói một câu thật gẫy gọn khúc chiết cho bà định thần.
- Các anh liệt sĩ hy sinh bất cứ ở đâu, rồi hồn họ cũng quy về biển cả thôi mẹ ạ.
Bà ngước nhìn lên, một vẻ lý trí sáng dần trong mắt bà. Bà gật đầu có vẻ thấm thía với câu nói của tôi. Anh bạn của tôi lấy trong túi ra một gói bánh mời bà ăn, bà lắc đầu, chỉ tay đòi xin bát nước. Tôi rót một bát nước đưa cho bà.
- Con mời mẹ.
Bà gật đầu, bưng bát nước uống luôn một hơi. Nước tràn qua khoé miệng chảy lòng ròng xuống cổ. Đặt chiếc bát xuống đất, bà nói ngay:
- Á....năm ni các anh có thả đèn không?
Câu hỏi của bà làm tôi nhớ lại, năm ngoái cũng vào dịp này, anh em đơn vị chúng tôi, những người còn sống sót về tổ chức lễ hoa đăng trên dòng sông Thạch Hãn. Chúng tôi huy động bà con dân chài và một số cư dân ở dọc bờ sông cùng tham gia. Những cây đèn được kết thành hình những lá cờ, ngôi nhà, chùm hoa, cây trái thả xuống dòng sông. Dòng sông lấp lánh tràn ngập ánh sáng rực rỡ. Dòng nước cuốn xoáy những cây đèn rối rít quẩn vào bờ rồi dạt trở ra êm ái xuôi về biển chấp chới phía chân trời như những ánh sao rơi.
Một thoáng hiện lên trong óc để tôi hứng thú trả lời với bà:
- Thưa mẹ, có. Tối hôm nay mời mẹ ra bờ sông chứng kiến.
- Ờ các anh cho tui đi với.
Tôi gật đầu với bà. Bà ngẫm ngợi một lúc rồi lại hỏi:
- Tui nghe nói các anh còn cúng bài hát cho đồng đội. Rứa cúng cách răng?
- Dạ sau khi thắp hương cho đồng đội xong, chúng con ngồi quây quần lại với nhau dưới gốc cây, ôn lại những kỷ niệm ở Trưởng Sơn. Những lời trò chuyện bỗng chốc vỡ oà thành tiếng hát. Một người cất lên và tất cả cùng theo. Những bài ca ấy như có từ trong máu vang lên nồng nàn khích động. Chúng con hát không phải để mình nghe mà để vong hồn đồng đội cùng nghe. Tiếng hát gọi hồn mẹ ạ.
Bà cụ khẽ thở dài:
- À, té ra rứa....
Bà đứng lặng phắc nhìn ra sông, giọng buồn bã:
- Thằng con tui cũng thích văn nghệ lắm. Hồi trước cứ chiều đến hắn thường ôm đàn ra bờ Hương Giang đàn hát cho đến tối mới về.
- Anh ấy hy sinh năm nào hở mẹ?
- Năm 1972, lúc ấy hắn mới mười sáu tuổi.
- Ồ, còn trẻ quá.
- Hắn theo Quân giải phóng từ lúc mười hai tuổi tê. Tui còn nhớ ngày đó hắn đang chơi thả diều bên bờ sông, có một người đến rủ hắn đi. Hắn chạy về nhà xếp vội áo quần. Tui nói để mạ xới cho con bát cơm ăn đã rồi đi. Hắn nói để bữa khác về ăn mạ ạ. Mạ cất con diều cho con, giải phóng xong con về chơi tiếp. Hắn nói rồi đi, y như đi học rứa. Nào ngờ năm năm trời biền biệt không thấy con về, tui lo đến mòn gan tím ruột. Rứa rồi một hôm có một người trên xanh về báo rằng “Em nó đã hy sinh rồi.....”. Cầm tờ giấy báo tử trên tay, tui thấy trời đất quay cuồng, những cú chao như rút ruột. Chao ôi....Thằng con út của tui. Hắn đã hy sinh ở chính nơi này. Chẳng biết thân xác con tui bị chôn vùi ở dưới đáy sông hay trong bãi cỏ. Con ơi....Con ở đâu cho mạ biết để mạ khỏi đi tìm. mạ đem con diều ra cho con đây....con diều mạ cất hai mươi lăm năm rồi....
Bà hấp hoảng cúi xuống xách con diều bươn bả chậy đi. Bàn tay bà chới với lần tìm trong khoảng không. Chúng tôi chạy theo giữ bà lại, nhưng bà đã bứt ra nhập vào trong cảnh người xe huyên náo.
* * *
Lát sau bỗng nghe tiếng trẻ con gọi nhau ầm ĩ. Từ trong các ngõ phố chúng túa ra đường cái, đổ về cổng thành, háo hức reo hò. Theo tay chúng chỉ, chúng tôi thấy một cánh diều trắng muốt đang dâng lên giữa trời. Cánh diều được nối bởi một sợi dây căng nhức vút lên giữa Đài tưởng niệm, vọng lại những âm thanh côi cút trong chiều. Cả thị xã bất ngờ khi phát hiện thấy người thả diều kia là một bà cụ mặc áo dài thao, mái tóc bạc trắng đứng chơi vơi trên đỉnh Đài. Người mẹ ấy như thể đã hoá thân vào trời. Thị xã đang ồn ào phút chốc ngưng lặng, tất cả cùng ngửa mặt nhìn lên. Cánh diều măng một đốm lửa nhỏ xíu, vẽ vào trời một ánh sao băng.....
CAO HẠNH
<bài viết được chỉnh sửa lúc 22.07.2008 03:36:09 bởi Thanh Vân >
Thống kê hiện tại
Hiện đang có 0 thành viên và 1 bạn đọc.
Kiểu: