KÝ VI CHI

寄 微 之

江 州 望 通 州，
天 涯 與 地 末。
有 山 萬 丈 高，
有 水 千 裡 闊。
間 之 以 雲 霧，
飛 鳥 不 可 越。
誰 知 千 古 險，
為 我 二 人 設。
通 州 君 初 到，
鬱 鬱 愁 如 結。
江 州 我 方 去，
迢 迢 行 未 歇。
道 路 日 乖 隔，
音 信 日 斷 絕。
因 風 欲 寄 語，
地 遠 聲 不 徹。
生 當 複 相 逢，
死 當 從 此 別。
白 居 易
 
Giang châu vọng thông châu,
Thiên nhai dữ địa mạt.
Hữu sơn vạn trượng cao,
Hữu thủy thiên lý khoát.
Gián chi dỉ vân vø,
Phi điểu bất khả việt.
Thùy tri thiên cổ hiểm,
Vị ngã lưỡng nhân thiết.
Thông châu quân sơ đáo,
Uất uất sầu như kết.
Giang châu ngã phương khứ,
Thiều thiều hành vị yết.
Đạo lộ nhật quai cách,
Âm tín nhật đoạn tuyệt.
Nhân phong dục ký ngữ,
Địa viễn thanh bất triệt.
Sinh đương phục tương phùng,
Từ đương tòng thử biệt.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Gửi Vi-Chi
(Nguyên-Chẩn)
 
Giang-Châu lại ngóng Thông-Châu,
Chân trời cuối đất, thấy đâu được gì.
Núi cao vạn trượng, sao đi?
Sông ngàn dặm rộng, đường về khó qua.
Trên trời mây phủ bao la,
Chim bay chẳng thể vượt qua được rồi.
Ai hay hiểm trở nghìn đời,
Vì tôi và bác mà trời tạo ra.
Thông-Châu, bác tới tháng qua,
Mối sầu chất chứa hẳn là chưa nguôi.
Giang-Châu tôi phải đi rồi,
Đi xa thăm thẳm chưa hồi dừng chân.
Đường đi hai ngả cách dần,
Mỗi ngày tin tức lần lần im hơi.
Gió đưa muốn gửi mấy lời,
Đất xa, tiếng chẳng tới nơi được nào.
Sống, ta sẽ gặp lại nhau,
Nếu mà chết mất, biệt nhau từ giờ ...
Anh-Nguyên

 
CHU TRUNG DẠ VŨ

舟 中 雨 夜

江 雲 暗 悠 悠，
江 風 冷 修 修。
夜 雨 滴 船 背，
夜 浪 打 船 頭。
船 中 有 病 客，
左 降 向 江 州。
白 居 易  
 
Giang vân ám du du,
Giang phong lãnh tu tu.
Dạ vũ trích thuyền bối,
Dạ lãng đả thuyền đầu.
Thuyền trung hữu bệnh khách,
Tả giáng hướng giang châu.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Trong thuyền đêm mưa
 
Un ùn mây phủ dòng sông,
Vù vù gió thổi trên không như gào.
Trên mui, mưa đổ ào ào,
Mũi thuyền sóng vỗ còn cao hơn thuyền.
Trong thuyền, khách bệnh chẳng yên,
Trên đường giáng chức ra miền Giang-Châu...
Anh-Nguyên     

 
VĂN DẠ CHÂM
 
聞 夜 砧

誰 家 思 婦 秋 搗 帛，
月 苦 風 淒 砧 杵 悲。
八 月 九 月 正 長 夜，
千 聲 萬 聲 無 了 時。
應 到 天 明 頭 盡 白，
一 聲 添 得 一 莖 絲。
白 居 易
 
Thùy gia tư phụ thu đảo bạch,
Nguyệt khổ phong thê châm chử bi.
Bát nguyệt cửu nguyệt chính trường dạ,
Thiên thanh vạn thanh vô liễu thì.
Ưng đáo thiên minh đầu tận bạch,
Nhất thanh thiêm đắc nhất hành ty.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Nghe tiếng chầy đêm
 
Nhà ai đập lụa đêm Thu,
Trăng buồn, gió lạnh, sầu u tiếng chày.
Tháng này, Tám, Chín, đêm dài,
Trăm, nghìn, cả vạn tiếng chày thâu đêm.
Sáng ra đầu bạc như tiên,
Tóc xanh, mỗi tiếng thành thêm tơ rồi!...
Anh-Nguyên              

 
THÁI ĐỊA HOÀNG GIẢ 

采 地 黃 者

麥 死 春 不 雨，
禾 損 秋 早 霜。
歲 晏 無 口 食，
田 中 采 地 黃。
采 之 將 何 用？
持 以 易 餱 糧。
凌 晨 荷 鋤 去，
薄 暮 不 盈 筐。
攜 來 朱 門 家，
賣 與 白 面 郎。
與 君 啖 肥 馬，
可 使 照 地 光。
願 易 馬 殘 粟，
救 此 苦 饑 腸。
白 居 易

Mạch tử xuân bất vũ,
Hòa tổn thu tảo sương.
Tuế án vô khẩu thực,
Điền trung thái địa hoàng.
Thái chi tương hà dụng,
Trì dĩ dịch hầu lương.
Lăng thần hà sừ khứ,
Bạc mộ bất doanh khuông.
Huề lai chu môn gia,
Mãi dữ bạch diện lang.
Dữ quân đạm phì mã,
Khả sử chiếu địa quang.
Nguyện dịch mã tàn túc,
Cứu thử khổ cơ trường.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Người kiếm củ địa hoàng
 
Xuân về, khô hạn mạch hư,
Vào Thu, sương sớm lúa mùa mất thôi.
Cuối năm chẳng có ăn rồi,
Địa hoàng, đi kiếm khắp nơi ngoài đồng.
Kiếm về có việc gì dùng?
- Lương ăn, đổi lấy lót lòng cho qua.
Sáng ra, vác cuốc đi xa,
Giỏ, khi gần tối, đổ ra chưa đầy.
Cửa son, xách tới giỏ này,
Gặp ông mặt trắng, bán ngay cho rồi.
Mua nuôi ngựa béo ăn thôi,
Khiến cho óng ả sáng ngời bộ lông.
Đổi về thóc ngựa không dùng,
Cứu cho cái ruột khốn cùng đói ăn...
Anh-Nguyên    

 
HUNG TRẠCH
 
凶 宅

長 安 多 大 宅, 列 在 街 西 東.
往 往 朱 門 內, 房 廊 相 對 空.
梟 鳴 松 桂 樹, 狐 藏 蘭 菊 叢.
蒼  苔黃 葉 地, 日 暮 多 旋 風.
前 主 為 將 相, 得 罪 竄 巴 庸.
後 主 為 公 卿, 寢 疾 歿 其 中.
連 延 四 五 主, 殃 禍 繼 相 鍾.
自 從 十 年 來, 不 利 主 人 翁.
風 雨 壞 檐 隙, 蛇 鼠 穿 牆 墉.
人 疑 不 敢 買, 日 毀 土 木 工.
嗟 嗟 俗 人 心, 甚 矣 其 愚 濛.
但 恐 災 將 至, 不 思 禍 所 從.
我 今 題 此 詩, 欲 悟 迷 者 胸.
凡 為 大 官 人, 年 祿 多 高 崇.
權 重 持 難 久, 位 高 勢 易 窮.
驕 者 物 之 盈, 老 者 數 之 終.
四 者 如 寇 盜, 日 夜 來 相 攻.
假 使 居 吉 土, 就 能 保 其 躬.
因 小 以 明 大, 借 家 可 喻 邦.
周 秦 宅 殽 函, 其 宅 非 不 同.
一 興 八 百 年, 一 死 望 夷 宮.
寄 語 家 與 國, 人 凶 非 宅 凶.  
白 居 易
 
Trường an đa đại trạch,
Liệt tại nhai tây đông.
Vãng vãng chu môn nội,
Phòng lang tương đối không.
Kiêu minh tùng quế thụ,
Hồ tàng lan cúc tùng.
Thương đài hoàng diệp địa,
Nhật mộ đa tuyển phong.
Tiền chủ vi tướng tướng,
Đắc tội thoán ba dung.
Hậu chủ vi công khanh,
Tẩm tật một kỳ trung.
Liên diên tứ ngũ chủ,
Ương họa kế tương chung.
Tự tòng thập niên lai,
Bất lợi chủ nhân ông.
Phong vũ hoại thiềm khích,
Xà thử xuyên tường dung.
Nhân nghi bất cảm mãi,
Nhật hủy thổ mộc công.
Ta ta tục nhân tâm,
Thậm hỹ kỳ ngu mông.
Đản khủng tai ương chí,
Bất tư họa sở tùng.
Ngã kim đề thử thi,
Dục ngộ mê giả hung.
Phàm vi đại quan nhân,
Niên lộc đa cao sùng.
Quyền trọng trì nan cửu,
Vị cao thế dị cùng.
Kiêu giả vật chi doanh,
Lão giả số chi chung.
Tứ giả như khấu đạo,
Nhật dạ lai tương công.
Giả xử cư cát thổ,
Thục năng bảo kỳ cùng.
Nhân tiểu dĩ minh đại,
Tá gia khả dụ bang.
Chu tần trạch hào hàm,
Kỳ trạch phi bất đồng.
Nhất hưng bát bách niên,
Nhất tử vọng di cung.
Ký ngữ gia dữ quốc,
Nhân hung phi trạch hung.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Căn nhà gở
 
Trường-An nhà cửa lớn nhiều,
Trải dài trên phố theo chiều tây đông.
Cửa son, nhưng ở phía trong,
Những phòng đối diện bỏ không cả rồi.
Quế, thông, cú rúc từng hồi,
Khóm lan, bụi cúc, chồn ngồi núp trong.
Lá vàng, đầy đất rêu rong,
Chiều chiều, gió xoáy chạy vòng trên sân.
Chủ về trước, tướng võ, văn,
Ba-Dung, đày đến phải chăng tội nhiều.
Chủ sau, quan lớn trong triều,
Ốm đau nằm mãi, một chiều mất đi.
Bốn, năm chủ tiếp còn gì,
Tai ương tiếp nối chưa khi nào rời.
Mười năm trở lại đây thôi,
Các ông chủ ở đều thời không may.
Gió mưa, hiên, cửa hư ngay,
Tường cao, rắn, chuột đêm ngày đục thông.
Không ai mua, sợ trong lòng,
Mỗi ngày, đất, gỗ, lở long cả rồi.
Than ôi lòng dạ người đời,
Vô cùng ngu muội, ngu thời là ngu!
Chỉ lo tai họa thôi ư,
Chứ không suy nghĩ họa từ đâu ra.
Ta nay dùng đến thi ca,
Mong người bụng dạ tỉnh ra đừng lầm.
Hễ làm quan lớn trong dân,
Tuổi đời, bổng lộc, dần dần càng cao.
Quyền to, giữ mãi được sao,
Ngôi cao càng dễ chảo đao chẳng bền.
Vật đầy, ắt sẽ tràn lên,
Người già, sao sống mãi trên cõi đời.
Đó là bốn thứ giặc thôi,
Đêm ngày chẳng kể, lần hồi tấn công.
Dầu cho chỗ tốt vô cùng,
Thân mình, ai giữ được không chết già?
Nhỏ, suy việc lớn sẽ ra,
Việc nhà, lấy nước để ta luận bàn.
Chu, Tần, đều ở Hào-Hàm,
Cửa nhà chẳng phải không làm cùng nơi.
Tám trăm năm thịnh một thời,
Vọng-Di, chấm dứt một đời, vì đâu?
Có nhà, nước, nhắn một câu:
Chỉ con người xấu, nhà đâu gở gì!...
Anh-Nguyên    

LUY TUẤN 
 
羸 駿

驊 騮 失 其 主，
羸 餓 無 人 牧。
向 風 嘶 一 聲，
莽 蒼 黃 河 曲。
踏 冰 水 畔 立，
臥 雪 冢 間 宿。
歲 暮 田 野 空，
寒 草 不 滿 腹。
豈 無 市 駿 者，
盡 是 凡 人 目。
相 馬 失 於 瘦，
遂 遺 千 里 足。
村 中 何 擾 擾，
有 吏 徵 芻 粟。
輸 彼 軍 廄 中，
化 作 駑 駘 肉。  
白 居 易
 
Hoa lưu thất kỳ chû,
Luy ngạ vô nhân mục.
Hướng phong tê nhất thanh,
Mãng thương hoàng hà khúc.
Tháp băng thủy bạn lập,
Ngọa tuyết trũng gian túc.
Tuệ mộ điền dã không,
Hàn thảo bất mãn phúc.
Khởi vô thị tuấn giả,
Tận thị phàm nhân mục.
Tướng mã thất ư sấu,
Toại di thiên lý túc.
Thôn trung hà nhiễu nhiễu,
Hưu lại trung sô túc.
Thâu bỉ quân khái trung,
Hoá tác nô thai nhục.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Tuấn mã gầy
 
Ngựa Hoa-Lưu mất chủ rồi,
Gầy gò đói khát không người chăm nom.
Gió lên, hý một hồi dòn,
Trên đồng cỏ rộng, bên con sông Hoàng.
Đạp băng bên vũng nước tràn,
Nằm trong hố tuyết tránh làn gió đông.
Cuối năm, đồng ruộng trống không,
Cỏ, ăn lạnh lẽo, bụng không được đầy.
Há không người kiếm ngựa hay?
Toàn là mắt thịt, ngựa nay mới còn!
Ngựa, xem, chỉ biết chê còm,
Bộ giò ngàn dặm, có còn thấy đâu.
Trong thôn, nhốn nháo truyền nhau,
Lính thu lúa, cỏ, mau mau cho đầy.
Đem về tầu ngựa gần đây,
Ngựa thồ, vỗ béo một bầy mà thôi!...
Anh-Nguyên

 
TÚC HUỲNH DƯƠNG
 
宿 滎 陽

生 長 在 滎 陽，
少 小 辭 鄉 曲。
迢 迢 四 十 載，
復 到 滎 陽 宿。
去 時 十 一 二，
今 年 五 十 六。
追 思 兒 戲 時，
宛 然 猶 在 目。
舊 居 失 處 所，
故 里 無 宗 族。
豈 唯 變 市 朝，
兼 亦 遷 陵 谷。
獨 有 溱 洧 水，
無 情 依 舊 綠。
白 居 易
 
Thiếu tiểu ly hương khúc.
Thiều thiều tứ thập tải,
Phục đáo huỳnh dương túc.
Khứ thì thập nhất nhị,
Kim niên ngũ thập lục.
Truy tư nhi hí thì,
Uyển nhiên do tại mục.
Cựu cư thất xứ sở,
Cố lý vô tông tộc.
Khởi duy biến triều thị,
Kiêm diệc thiên lăng cốc.
Độc hữu trăn vị thủy,
Vô tình y cựu lục.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Trọ ở Huỳnh-Dương
 
Sinh và lớn ở Huỳnh-Dương,
Tuổi thơ đã phải lên đường rời quê.
Bốn mươi năm, thực dài ghê,
Bỗng nay có dịp trở về Huỳnh-Dương.
Mười hai, mười một, lên đường,
Nay, năm mươi sáu, quê hương, mới về.
Nhớ chơi thuở nhỏ vui ghê,
Còn như trước mắt, chẳng hề quên chi.
Chốn về, không biết lối đi,
Làng xưa, chẳng thấy còn chi họ hàng.
Đâu riêng thành thị, ngôi vàng,
Đổi thay đến cả gò, hang, chốn này.
Riêng dòng Trăn, Vị, còn đây,
Hững hờ như cũ, tháng ngày biếc xanh...
Anh-Nguyên 

 
VỌNG GIANG LÂU THƯỢNG 

望 江 樓 上 

江 畔 百 尺 樓
樓 前 千 里 道
憑 高 望 平 遠
亦 足 舒 懷 抱
驛 路 使 憧 憧
關 防 兵 草 草
及 茲 多 事 日
猶 覺 閒 人 好
我 年 過 不 惑
休 退 誠 非 早
從 此 拂 塵 衣
歸 山 未 為 老
白 居 易
 
Giang bạn bách xích lâu,
Lâu tiền thiên lý đạo.
Bằng cao vọng bình viễn,
Diệc túc thư hoài bão.
Dịch lộ sứ chàng chàng,
Quan phòng binh thảo thảo.
Cập tư đa sự nhật,
Vưu giác nhàn nhân hảo.
Ngã niên quá bất hoặc,
Thoái hưu thành phi tảo.
Tòng thử phất trần y,
Quy sơn vị vi lão.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Trên lầu bên sông
 
Bên sông, trăm thước lầu cao,
Trước lầu, ngàn dặm đường vào chân mây.
Trên cao, xa ngắm đó đây,
Những điều ấp ủ bao ngày chợt tan.
Trên đường, viên chức rộn ràng,
Đề phòng cửa ải, vội vàng tiếp binh.
Đến nay nhiều việc rối tinh,
Mới hay nhàn hạ thật tình sướng thay.
Ta nay bốn chục rồi đây,
Về hưu, thực chẳng sớm ngày nào đâu.
Từ đây rũ áo phong hầu,
Núi non về ở, cần đâu tuổi già...
Anh-Nguyên  
 

 
TÙNG THANH

松 聲

月 好 好 獨 坐
雙 松 在 前 軒
西 南 微 風 來
潛 入 枝 葉 間
蕭 寥 發 為 聲
半 夜 明 月 前
寒 山 颯 颯 雨
秋 琴 冷 冷 絃
一 聞 滌 炎 暑
再 聽 破 昏 煩
竟 夕 遂 不 寐
心 體 俱 翛 然
南 陌 車 馬 動
西 鄰 歌 吹 繁
誰 知 茲 簷 下
滿 耳 不 為 喧
白 居 易

Nguyệt hảo hảo độc toạ,
Song tùng tại tiền hiên.
Tây nam vi phong lai,
Tiềm nhập chi diệp gian.
Tiêu liêu phát vi thanh,
Bán dạ minh nguyệt tiền.
Hán sơn táp táp vũ,
Thu cầm lãnh lãnh huyền.
Nhất văn địch viêm thử,
Tái thính phá hôn phiền.
Cánh tịch toại bất mị,
Tâm thể câu diểu nhiên.
Nam mạch xa mã động,
Tây lân ca xúy phiền.
Thùy tri tư thiềm hạ,
Mãn nhĩ bất vi huyên.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Tiếng thông reo
 
Vui ngồi dưới ánh trăng trong,
Trước hiên lại có cặp thông đứng kề.
Tây nam, gió nhẹ thổi về,
Thổi vào cành lá xum xuê la đà.
Ào ào như tiếng suối xa,
Nửa đêm trước ánh trăng ngà sáng trưng.
Núi non mưa lạnh trùng trùng,
Đàn Thu như thể lạnh lùng dây tơ.
Mới nghe, nóng hạ bao giờ,
Nghe thêm, phiền não chẳng ngờ biến đi.
Suốt đêm nào ngủ nghê gì,
Thân tâm thơ thới không hề mệt chi.
Đường nam, xe cộ lại, đi,
Xóm tây ca hát, đàn tỳ vang lên.
Ai hay ngay dưới mái hiên,
Đầy tai mọi tiếng, không phiền đến ta!...
Anh-Nguyên        

 
TỪ CHÂU LỘ THƯỢNG
 
徐 州 路 上
 
寄 路 南 將 北，
離 憂 弟 與 兄。
關 河 千 里 別，
風 雪 一 身 行。
夕 宿 勞 鄉 夢，
晨 裝 慘 旅 情。
家 貧 憂 後 事，
日 短 念 前 程。
煙 雁 翻 寒 渚，
霜 烏 聚 古 城。
誰 憐 陟 岡 者，
西 楚 望 南 荊。
白 居 易
 
Kỳ lộ nam tương bắc,
Ly ưu đệ dữ huynh.
Quan hà thiên lý biệt,
Phong tuyết nhất thân hành.
Tịch túc lao hương mộng,
Thần trang thảm lữ tình.
Gia bần ưu hậu sự,
Nhật đoản niệm tiền trình.
Yên nhạn phiên hàn chử,
Sương ô tụ cổ thành.
Thùy liên trắc cương giả,
Tây sở vọng nam kinh.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Trên đường đi Từ-Châu
 
Bắc nam đôi ngả nơi này,
Anh em xa cách, từ nay lo buồn.
Ải, sông, nghìn dặm biệt luôn,
Trên đường gió, tuyết, sầu thương một mình.
Đêm mơ quê với bao tình,
Sớm ra, xếp gói, xót mình xa quê.
Nghèo, lo sau trước mọi bề,
Ngày qua ngắn ngủi, nghĩ về ngày mai.
Khói mù, bến lạnh, nhạn bay,
Trời sương, quạ tụ ở ngay cổ thành,
Trèo non, ai biết thương anh,
Từ miền Tây-Sở, Nam-Kinh anh nhìn!...
Anh-Nguyên  

 
QUAN NGẢI MẠCH
 
觀 刈 麥

田 家 少 閒 月，五 月 人 倍 忙。
夜 來 南 風 起，小 麥 覆 隴 黃。
婦 姑 荷 簞 食，童 稚 攜 壺 漿。
相 隨 餉 田 去，丁 壯 在 南 岡。
足 蒸 暑 土 氣，背 灼 炎 天 光。
力 盡 不 知 熱，但 惜 夏 日 長。
復 有 貧 婦 人，抱 子 在 其 旁。
右 手 秉 遺 穗，左 臂 懸 敝 筐。
聽 其 相 顧 言，聞 者 為 悲 傷。
家 田 輸 稅 盡，拾 此 充 饑 腸。
今 我 何 功 德? 曾 不 事 農 桑。
吏 祿 三 百 石，歲 晏 有 餘 糧。
念 此 私 自 愧，盡 日 不 能 忘，
白 居 易
 
Điền gia thiểu nhàn nguyệt,
Ngũ nguyệt nhân bội mang.
Dạ lai nam phong khởi,
Tiểu mạch phú lũng hoàng.
Phụ cô hà đan thực,
Đồng trĩ huề hồ tương.
Tương tùy hướng điền khứ,
Đinh tráng tại nam cương.
Túc chưng thử thổ khí,
Bối chước viêm thiên quang.
Lực tận bất tri nhiệt,
Đản tích hạ nhật trường.
Phục hữu bần phụ nhân,
Bão tử tại kỳ bàng.
Hữu thủ bỉnh di huệ,
Tả tý huyền tệ khuông.
Thính kỳ tương cố ngôn,
Văn giả vi bi thương.
Gia điền thâu thuế tận,
Thập thử sung cơ trường.
Kim ngã hà công đức,
Tằng bất sự nông tang.
Lại lộc tam bách thạch,
Tuế án hữu dư lương.
Niệm thử tư tự quý,
Tận nhật bất năng vương.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Xem gặt lúa
 
Nhà nông ít tháng rảnh rang,
Tháng Năm bước tới, lại càng bận thêm.
Gió nồm, đêm đến, nổi lên,
Lúa vàng phủ khắp cả trên các bờ.
Giỏ cơm, mang có các cô,
Trẻ con, bầu nước xách chờ đi sau.
Ra đồng, lũ lượt theo nhau,
Đem cho trai tráng gò sau nam làng.
Chân bùn, như luộc cũng làm,
Lưng như nắng đốt, chẳng màng đến chi.
Gắng làm, nóng chẳng biết gì,
Mong cho ngày hạ trôi đi thật dài.
Một bà dáng dấp nghèo thay,
Ôm con dại, đứng ở ngay bên bờ.
Tay cầm lúa mót nãy giờ,
Tay cầm giỏ rách xác xơ hồi nào.
Nghe lời, bà cũng góp vào,
Người nghe cảm thấy xót đau trong lòng:
‘‘Ruộng xưa bán nộp thuế xong,
Chút này chỉ đủ đỡ lòng mà thôi!’’
Ta làm công đức gì rồi?
Chưa từng làm ruộng hoặc thời trồng dâu.
Lộc ba trăm thạch, ít đâu,
Suốt năm, ăn vẫn như hầu còn dư.
Nghĩ rồi, tự thẹn lắm ư,
Suốt ngày cứ nghĩ, tâm tư yên nào!...
Anh-Nguyên    

 
KHÁCH TRUNG NGUYỆT 

客 中 月

客 從 江 南 來，
來 時 月 上 弦。
悠 悠 行 旅 中，
三 見 清 光 圓。
曉 隨 殘 月 行，
夕 與 新 月 宿。
誰 謂 月 無 情，
千 里 遠 相 逐。
朝 發 渭 水 橋，
暮 入 長 安 陌。
不 知 今 夜 月，
又 作 誰 家 客？
白 居 易
 
Khách tòng giang nam lai,
Lai thì nguyệt thượng huyền.
Du du hành lữ trung,
Tam kiến thanh quang viên.
Hiểu tùy tàn nguyệt hành,
Tịch dữ tân nguyệt túc.
Thùy vị nguyệt vô tình,
Thiên lý viễn tương trục.
Triêu phát vị thủy kiều,
Mộ nhập trường an mạch.
Bất tri kim dạ nguyệt,
Hựu tác thùy gia khách.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Vầng trăng đất khách
 
Giang-Nam khách mới lại đây,
Lại thì vào lúc đang ngày trăng non.
Đường dài dằng dặc vẫn còn,
Ba lần thấy ánh trăng tròn đỉnh non.
Sáng đi trăng lạt hãy còn,
Lại khi đêm nghỉ, trăng tròn lung linh.
Ai rằng trăng chẳng có tình,
Dầu muôn ngàn dặm theo mình chẳng xa.
Sớm, cầu Vị-Thủy đi ra,
Trừng-An chiều đến, trăng ngà không lơi.
Đêm nay trăng sáng lưng trời,
Biết nhà nào sẽ là nơi tiếp mình?...
 Anh-Nguyên
 

   
KÝ VƯƠNG SƠN NHÂN
 
寄 王 山 人

聞 君 減 寢 食,
日 聽 神 仙 說。
暗 待 非 常 人，
潛 求 長 生 訣。
言 長 本 對 短，
未 離 生 死 轍。
假 使 得 長 生，
才 能 勝 夭 折。
松 樹 千 年 朽，
槿 花 一 日 歇。
畢 竟 共 虛 空，
何 須 誇 歲 月。
彭 殤 徒 自 異，
生 死 終 無 別。
不 如 學 無 生，
無 生 即 無 滅
白 居 易
 
Vân quân diệt ẩm thực,
Nhật thính thần tiên thuyết.
Ám đãi phi thường nhân,
Tiềm cầu trường sinh quyết.
Ngôn trường bản đối đoản,
Vị ly sinh tử triệt.
Giả sử đắc trường sinh,
Tài năng thắng yểu chiết.
Tùng thụ thiên niên hủ,
Cẩn hoa nhất nhật yết.
Tất cánh cộng không hư,
Hà tu khoa tuế nguyệt.
Bành thương đồ tự di,
Sinh tử chung vô biệt.
Bất như học vô sinh,
Vô sinh tức vô diệt.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Gửi ông Vương ở núi
 
Nghe đồn bác bỏ uống ăn,
Suốt ngày nghe nói chuyện thần chuyện tiên.
Thầm chờ khách lạ ngày đêm,
Để cầu phương cách sống thêm lâu ngày.
Nói là ngắn đối với dài,
Con đường sống chết, đã ai xa lìa.
Ví như được sống lâu kia,
Mới mong nói được đã lìa chết non.
Nghìn năm, thông mục chẳng còn,
Một ngày, bông bụp héo hon tàn rồi.
Cuối cùng đều giả dối thôi,
Há khoe năm tháng sống đời dài lâu?
Già, non, tự chuốc ưu sầu,
Nhưng rồi sống chết có đâu khác gì.
‘‘Vô sinh’’ thà hãy học đi,
‘‘Vô sinh’’ ‘‘Vô diệt’’ tức thì như nhau...
Anh-Nguyên

 
CẢM KÍNH
 
感 鏡

美 人 與 我 別
留 鏡 在 匣 中
自 從 花 顏 去
秘 水 無 芙 蓉
經 年 不 開 匣
紅 埃 覆 青 銅
今 朝 一 拂 拭
自 顧 憔 悴 容
照 罷 重 惆 悵
背 有 雙 盤 龍
白 居 易
   
Mỹ nhân dữ ngã biệt,
Lưu kính tại hạp trung.
Tự tòng hoa nhan khứ,
Thu thủy vô phù dung.
Kinh niên bất khai hạp,
Hồng ai phú thanh đồng.
Kim triêu nhất phất thức,
Tự cố tiều tụy dung.
Chiếu bãi trùng trù trướng,
Bối hữu song bàn long.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Thương cảm trước gương
 
Ta cùng người đẹp chia tay,
Tấm gương để lại hộp này cất đi.
Mặt hoa cất bước, theo đi,
Nước Thu trong vắt thấy gì phù dung.
Suốt năm không mở hộp dùng,
Bụi hồng đã phủ lớp đồng ố xanh.
Sáng nay, gương, hộp, lau nhanh,
Mặt coi hốc hác chẳng đành nhìn lâu.
Soi xong, lòng lại thêm sầu,
Thấy rồng uốn khúc kề đầu sau gương!...
Anh-Nguyên        

 
TRƯỜNG HẬN CA  

長 恨 歌

漢 皇 重 色 思 傾 國， 御 宇 多 年 求 不 得。
楊 家 有 女 初 長 成， 養 在 深 閨 人 未 識。
天 生 麗 質 難 自 棄， 一 朝 選 在 君 王 側；
回 眸 一 笑 百 媚 生， 六 宮 粉 黛 無 顏 色。
春 寒 賜 浴 華 清 池， 溫 泉 水 滑 洗 凝 脂；
侍 兒 扶 起 嬌 無 力， 始 是 新 承 恩 澤 時。
雲 鬢 花 顏 金 步 搖， 芙 蓉 帳 暖 度 春 宵；
春 宵 苦 短 日 高 起， 從 此 君 王 不 早 朝。
承 歡 侍 宴 無 閑 暇， 春 從 春 遊 夜 專 夜。
後 宮 佳 麗 三 千 人， 三 千 寵 愛 在 一 身。
金 星 妝 成 嬌 侍 夜， 玉 樓 宴 罷 醉 和 春。
姊 妹 弟 兄 皆 列 士， 可 憐 光 彩 生 門 戶；
遂 令 天 下 父 母 心， 不 重 生 男 重 生 女。
驪 宮 高 處 入 青 雲， 仙 樂 風 飄 處 處 聞；
緩 歌 慢 舞 凝 絲 竹， 盡 日 君 王 看 不 足。
漁 陽 鼙 鼓 動 地 來， 驚 破 霓 裳 羽 衣 曲。
九 重 城 闕 煙 塵 生， 千 乘 萬 騎 西 南 行。
翠 華 搖 搖 行 復 止， 西 出 都 門 百 餘 里。
六 軍 不 發 無 奈 何？ 宛 轉 蛾 眉 馬 前 死。
花 鈿 委 地 無 人 收， 翠 翹 金 雀 玉 搔 頭。
君 王 掩 面 救 不 得， 回 看 血 淚 相 和 流。
黃 埃 散 漫 風 蕭 索， 雲 棧 縈 紆 登 劍 閣。
峨 嵋 山 下 少 人 行， 旌 旗 無 光 日 色 薄。
蜀 江 水 碧 蜀 山 青， 聖 主 朝 朝 暮 暮 情。
行 宮 見 月 傷 心 色， 夜 雨 聞 鈴 腸 斷 聲。
天 旋 地 轉 迴 龍 馭， 到 此 躊 躇 不 能 去。
馬 嵬 坡 下 泥 土 中， 不 見 玉 顏 空 死 處。
君 臣 相 顧 盡 霑 衣， 東 望 都 門 信 馬 歸。
歸 來 池 苑 皆 依 舊， 太 液 芙 蓉 未 央 柳；
芙 蓉 如 面 柳 如 眉， 對 此 如 何 不 淚 垂？
春 風 桃 李 花 開 日， 秋 雨 梧 桐 葉 落 時。
西 宮 南 內 多 秋 草， 落 葉 滿 階 紅 不 掃。
梨 園 子 弟 白 髮 新， 椒 房 阿 監 青 娥 老。
夕 殿 螢 飛 思 悄 然， 孤 燈 挑 盡 未 成 眠。
遲 遲 鐘 鼓 初 長 夜， 耿 耿 星 河 欲 曙 天。
鴛 鴦 瓦 冷 霜 華 重， 翡 翠 衾 寒 誰 與 共？
悠 悠 生 死 別 經 年， 魂 魄 不 曾 來 入 夢。
臨 邛 道 士 鴻 都 客， 能 以 精 誠 致 魂 魄；
為 感 君 王 輾 轉 思， 遂 教 方 士 殷 勤 覓。
排 空 馭 氣 奔 如 電， 升 天 入 地 求 之 遍；
上 窮 碧 落 下 黃 泉， 兩 處 茫 茫 皆 不 見。
忽 聞 海 上 有 仙 山， 山 在 虛 無 縹 緲 間；
樓 閣 玲 瓏 五 雲 起， 其 中 綽 約 多 仙 子。
中 有 一 人 字 太 真， 雪 膚 花 貌 參 差 是。
金 闕 西 廂 叩 玉 扃， 轉 教 小 玉 報 雙 成。
聞 道 漢 家 天 子 使， 九 華 帳 裡 夢 魂 驚。
攬 衣 推 枕 起 徘 徊， 珠 箔 銀 屏 迤 邐 開，
雲 鬢 半 偏 新 睡 覺， 花 冠 不 整 下 堂 來。
風 吹 仙 袂 飄 飄 舉， 猶 似 霓 裳 羽 衣 舞；
玉 容 寂 寞 淚 闌 干， 梨 花 一 枝 春 帶 雨。
含 情 凝 睇 謝 君 王， 一 別 音 容 兩 渺 茫。
昭 陽 殿 裡 恩 愛 絕， 蓬 萊 宮 中 日 月 長。
回 頭 下 望 人 寰 處， 不 見 長 安 見 塵 霧。
唯 將 舊 物 表 深 情， 鈿 合 金 釵 寄 將 去。
釵 留 一 股 合 一 扇， 釵 擘 黃 金 合 分 鈿；
但 教 心 似 金 鈿 堅， 天 上 人 間 會 相 見。
臨 別 殷 勤 重 寄 詞， 詞 中 有 誓 兩 心 知。
七 月 七 日 長 生 殿， 夜 半 無 人 私 語 時。
在 天 願 作 比 翼 鳥， 在 地 願 為 連 理 枝。 
天 長 地 久 有 時 盡， 此 恨 綿 綿 無 絕 期。
白 居 易
 
Hán hoàng trọng sắc tư khuynh quốc,
Ngự vũ đa niên cầu bất đắc.
Dương gia hữu nữ sơ trưởng thành,
Dưỡng tại thâm khuê nhân vị thức.
Thiên sinh lệ chất nan tự khí,
Nhất triêu tuyển tại quân vương trắc.
Hồi mâu nhất tiếu bách mị sinh,
Lục cung phấn đại vô nhan sắc.
Xuân hàn tứ dục hoa thanh trì,
Ôn tuyền thủy hoạt tẩy ngưng chi.
Thị nhi phù khởi kiều vô lực,
Thủy thị tân thừa ân trạch thì.
Vân mấn hoa nhan kim bộ điêu,
Phù dung trướng noãn độ xuân tiêu.
Xuân tiêu khổ đoản nhật cao khởi,
Tùng thử quân vương bất tảo triều.
Thừa ân thị yến vô nhàn hạ,
Xuân tùng xuân du dạ chuyên dạ.
Hậu cung giai lệ tam thiên nhân,
Tam thiên sủng ái tại nhất thân.
Kim ốc trang thành kiều thị dạ,
Ngọc lâu yến bãi túy hòa xuân.
Tỷ muội đệ huynh giai liệt thổ,
Khả liên quang thái sinh môn hộ.
Toại linh thiên hạ phụ mẫu tâm,
Bất trọng sinh nam, trọng sinh nữ.
Ly cung cao xứ nhập thanh vân,
Tiên nhạc phong phiêu xứ xứ văn.
Hoãn ca mạn vũ ngưng ty trúc,
Tận nhật quân vương khán bất túc.
Ngư dương bề cổ động địa lai,
Kinh phá nghê thường vũ y khúc.
Cửu trùng thành khuyết yên trần sinh,
Thiên thừa vạn kỵ tây nam hành.
Thúy hoa dao dao hành phục chỉ,
Tây xuất đô môn bách dư lý.
Lục quân bất phát vô nại hà,
Uyển chuyển nga mi mã tiền tử.
Hoa điền ủy địa vô nhân thu,
Thúy kiều kim tước ngọc tao đầu.
Quân vương yểm diện cứu bất đắc,
Hồi khan huyết lệ tương hòa lưu.
Hoàng ai tán mạn phong tiêu sách,
Vân sạn oanh vu đăng kiếm các.
Nga mi sơn hạ thiểu nhân hành,
Tinh kỳ vô quang nhật sắc bạc.
Thục giang thủy bích thục sơn thanh,
Thánh chúa triêu triêu mộ mộ tình.
Hành cung kiến nguyệt thương tâm sắc,
Dạ vũ văn linh trường đoạn thanh.
Thiên triền địa chuyển hồi long ngự,
Đáo thử trù trừ bất năng khứ.
Mã ngôi pha hạ nê thổ trung,
Bất kiến ngọc nhan không tử xứ.
Quân thần tương cố tận triêm y,
Đông vọng đô môn tín mã quy.
Quy lai trì uyển giai y cựu,
Thái dịch phù dung vị ương liễu.
Phù dung như diện liễu như mi,
Đối thử như hà bất lệ thùy.
Xuân phong đào lý hoa khai nhật,
Thu vũ ngô đồng diệp lạc thì.
Tây cung nam nội đa thu thảo,
Lạc diệp mãn giai hồng bất tảo.
Lê viên đệ tử bạch phát tân,
Tiêu phòng a giám thanh nga lão.
Tịch điện huỳnh phi tứ tiễu nhiên,
Cô đăng khiêu tận vị thành miên.
Trì trì chung cổ sơ trường dạ,
Cảnh cảnh tinh hà dục thự thiên.
Uyên ương ngõa lãnh sương hoa trọng,
Phỉ thúy khâm hàn thùy dữ cộng.
Du du sinh tử biệt kinh niên,
Hồn phách bất tằng lai nhập mộng.
Lâm cùng đạo sĩ hồng đô khách,
Năng dĩ tinh thành trí hồn phách.
Vị cảm quân vương triển chuyển tư,
Toại giao phương sĩ ân cần mịch.
Bài không ngự khí bôn như điện,
Thăng thiên nhập địa cầu chi biến.
Thượng cùng bích lạc hạ hoàng tuyền,
Lưỡng xứ mang mang giai bất kiến.
Hốt văn hải thượng hữu tiên sơn,
Sơn tại hư vô phiếu diếu gian.
Lâu các linh lung ngũ vân khởi,
Kỳ trung trác ước đa tiên tử.
Trung hữu nhất nhân tự thái chân,
Tuyết phu hoa mạo sâm si thị.
Kim khuyết tây sương khấu ngọc quynh,
Chuyển giao tiểu ngọc báo song thành.
Văn đạo hán gia thiên tử sứ,
Cửu hoa trướng lý mộng hồn kinh.
Lãm y thôi chẩm khởi bồi hồi,
Châu bạc ngân bình dĩ lệ khai.
Vân cát bán biên tân thụy giác,
Hoa quan bất chỉnh há đường lai.
Phong xuy tiên khuyết phiêu phiêu cử,
Do tự nghê thường vũ y vũ.
Ngọc dung tịch mịch lệ lan can,
Lê hoa nhất chi xuân đái vũ.
Hàm tình ngưng đệ tạ quân vương,
Nhất biệt âm dung lưỡng diếu mang.
Chiêu dương điện lý ân ái tuyệt,
Bồng lai cung trung nhật nguyệt trường.
Hồi đầu hạ vọng trần hoàn xứ,
Bất kiến trường an kiến trần vụ.
Duy tương cựu vật biểu tâm tình,
Điền hạp kim thoa ký tương khứ.
Thoa lưu nhất cổ hạp nhất phiến,
Thoa tịch hoàng kim hiệp phân điền.
Đản giáo tâm tự kim điền kiên,
Thiên thượng nhân gian hội tương kiến,
Lâm biệt ân cần trọng ký từ,
Từ trung hữu thệ lưỡng tâm tri.
Thất nguyệt thất nhật trường sinh điện,
Dạ bán vô nhân tư ngữ thì.
Tại thiên nguyện tác tỷ dực điểu,
Tại địa nguyện vi liên lý chi.
Thiên trường địa cửu hữu thì tận,
Thử hận miên miên vô tuyệt kỳ.
Bạch-Cư-Dị
 
Dịch:
 
Mối hận lâu dài
 
Quân vương trọng sắc ‘‘khuynh thành’’,
Bao năm kén chọn cũng đành uổng công.
Họ Dương, gái tuổi kén chồng,
Phòng khuê nuôi dạy, người không hay gì.
Sắc trời cho, khó bỏ đi,
Sớm kia trúng tuyển vương thi kén người.
Trăm xinh, khi hé miệng cười!
Sáu cung thoa phấn, không người nào hơn.
Hoa-Thanh tắm đóa hoa thơm,
Nước ao ấm mát sạch trơn da ngà.
Thị tỳ xúm đỡ tiên nga,
Thấm nhuần ân đó chỉ là ban sơ.
Tóc mây, gót ngọc nhẹ đưa,
Phù dung trướng ấm, xuân vừa qua đêm.
Đêm sao ngắn!...ánh dương lên,
Từ đây, vương chậm hoặc quên buổi chầu.
Mãi vui, hầu tiệc nhàn đâu,
Xuân theo xuân đến, đêm hầu qua đêm.
Ba nghìn cung nữ kề bên,
Chỉ yêu thương một, bỏ quên ba nghìn.
Nhà vàng, người đẹp vui đêm,
Lại thêm lầu ngọc say mềm với xuân.
Anh em đều được đặc ân,
Khiến thương thiên hạ khởi tâm mong cầu:
"Sinh con đẹp tựa hạt châu,
Cứ sinh con gái chẳng cầu sinh trai."
Cung Ly cao tận mây bay,
Nhạc tiên theo gió lan ngay khắp vùng.
Sáo đàn múa hát tưng bừng,
Suốt ngày say đắm chẳng ngừng, lại đêm!
Ngư-Dương, trống giặc vang rền,
Nghê-Thường vũ khúc cũng liền bỏ ngang.
Hoàng thành gió bụi tràn lan,
Ngàn xe, vạn ngựa, tây nam hướng về.
Thúy-Hoa ủ rũ thảm thê,
Phía tây trăm dặm đã lìa Đô-Môn.
Sáu quân chẳng tiến! Nguồn cơn?
- Mày ngài ngựa trước, chết còn nữa đâu!
Kim thoa mặt đất ai thâu!
Thúy-kiều, kim-tước cài đầu còn đây.
Quân vương ngoảnh mặt, bó tay,
Khi quay lại thấy, lệ đầy tràn mi.
Bụi vàng mù mịt thấy chi,
Đường mây Kiếm-Các quanh đi quẹo về.
Nga-Mi vắng bóng người đi,
Mặt trời bàng bạc, vương kỳ ủ ê.
Núi sông nước Thục đẹp ghê,
Quân vương sáng, tối, mải mê hận tình.
Hành cung, trăng nhạt sắc hình,
Mưa đêm, nhạc ngựa, hận tình lại khêu!...
Trời xoay, vương lại hồi triều,
Qua nơi chốn cũ tiêu điều... khó đi.
Mã-Ngôi, bùn đọng, thấy gì?
Tìm đâu nét ngọc, còn chi chốn này!
Vua, tôi, áo lệ thấm đầy,
Đô-Môn lại hướng đường này về đông.
Phù dung Thái-Dịch vẫn trông,
Vị-Ương liễu rủ chờ mong người về.
Phù dung: mặt, liễu: hàng mi,
Cứ trông thấy thế, nhiều khi lệ nhòa.
Gió xuân, đào lý trổ hoa,
Ngô đồng rụng lá, nhạt nhòa mưa Thu.
Tây-Cung, hoa cỏ buồn chưa,
Đỏ hồng lá rụng nằm bừa lối đi.
Vườn lê, con hát quá thì,
Tiêu phòng thái giám sầu bi về già.
Cung vàng, tối đóm bay ra,
Đèn mờ, bấc lụn, chẳng sa giấc sầu.
Từ từ trống điểm đêm thâu,
Ngân-Hà sang sáng soi bầu trời khuya.
Mái uyên, sương đã đầm đìa,
Tấm mền Phỉ-Thúy, biết chia ai cùng.
Tử sinh, suy nghĩ mông lung,
Phách hồn sao chẳng về cùng mộng mơ.
Lâm-Cùng, đạo sĩ Hồng-Đô,
Có tài triệu thỉnh được cô hồn về.
Cảm vương tình ý tràn trề,
Dặn dò cặn kẽ mọi bề rồi đi.
Trên không biến hóa diệu kỳ,
Lên trời, xuống đất, chuyện chi cũng rành.
Suối vàng, lên tới trời xanh,
Khắp trong hai nẻo, tìm đành bó tay.
Lại nghe trên biển...núi này,
Từng không lơ lửng có bầy Tiên-Nga.
Gác mây năm sắc chói lòa,
Ở trong, Tiên nữ mộng hoa dệt thầm.
Có nàng tên gọi Thái-Chân,
Mặt hoa, da tuyết, chẳng cần điểm trang.
Mái Tây then ngọc cửa vàng,
Liền nhờ Tiểu-Ngọc nhắn sang Long-Thành.
Nghe vương gửi sứ Đường đình,
Trướng hoa tỉnh mộng, hồn kinh phách rời.
Mang y, gạt gối, bồi hồi,
Rèm châu, mành bạc vội dời nhẹ ra.
Tóc mây bới vội, lòa xòa,
Mũ hoa đội lệch, bước ra bậc thềm.
Gió đâu thổi phất áo Tiên,
Giống như múa khúc vũ tên Nghê-Thường.
Mặt hoa, lệ ngọc trào tuôn,
Cành lê mấy hạt mưa vương trong ngần.
Nghẹn ngào: ‘‘Xin tạ thâm ân,
Từ khi ly biệt, sắc âm mờ dần.
Chiêu-Dương đã tuyệt ái ân,
Bồng-Lai cung quế, ngày dần trôi qua.
Cõi trần, nhìn xuống xót xa,
Trường-An, chỉ thấy bụi và mù sương.
Xin trao vật cũ yêu thương:
Thoa vàng hộp khảm tặng vương, mang về.
Một phần kỷ vật cất đi
Thoa vàng bẻ nhánh, hộp chia mảnh này.
Thương nhau bền tựa vàng đây,
Trên trời, dưới thế, có ngày gặp nhau.
Cáo từ, xin nhắn một câu:
Lời gì hẹn ước trên lầu năm xưa?
Trường-Sinh, song thất - xin thưa -
Nửa đêm thanh vắng say sưa thề bồi:
Nguyện chim liền cánh tung trời,
Làm cây liền nhánh cõi đời mai sau.
Đất trời tuy mãi dài lâu,
Dẫu cho có tận, hận sầu chẳng nguôi...’’
Anh-Nguyên