Truyện -Tùy bút viết về ngày Nhà Giáo 20 -11
Mấy Chiếc Xương Sườn Lớp Tôi Lớp trưởng thông báo chuẩn bị đi tập quân sự ngay sau khi thi học kỳ một xong. Ai cũng ngán cái màn này, nghe nói cực khổ lắm. Tôi vùng vằng hỏi thầy Long :
- Sao lại bắt sinh viên chân yếu tay mềm tụi con đi làm lính ? Bộ đội đào ngũ hết rồi hay sao ?
- Không có ăn nói bậy bạ nhe - "bố già" khả kính nghiêm mặt - Tập quân sự là quy định chung cho tất cả sinh viên của các trường đại học.
- Nhưng mà mệt quá thầy - tôi phụng phịu - lên tuốt Thủ Đức xa thấy mồ, mà còn bắt tụi con ở lại nửa .
- Thì tha hồ quậy chứ sao - "bố" nheo mắt hóm hỉnh - lúc đó thì chỉ còn nước tiếc sao học quân sự ít quá, chưa kịp quậy tha hồ thì đã phải về.
- Hổng dám tiếc đâu !
- Thôi mặc kệ tụi bây - thầy nổi quạu - muốn hay không thì thứ hai tới cũng phải lên đường, liệu mà sắp xếp.
Tụi con trai OK vụ ở lại Thủ Đức, nhưng đám nữ nhi chúng tôi rụt đầu lè lưỡi . Phải đem chiếu gối chăn màn theo, tắm táp cũng khó khăn và không được thoải mái, chưa nói đến việc nhớ mẹ nữa . Vậy là tụi tôi nhao nhao lên bàn tính. Kỳ tập quân sự thật là đáng ghét !
Thầy Long đưa chúng tôi lên Thủ Đức hôm đầu tiên.
- Thầy ơi ! Người ta sẽ cho lớp mình bao nhiêu phòng ?
- Một.
Lũ con gái rú lên trong khi bọn con trai vỗ tay reo hò.
- Vậy không lẽ nam và nữ chung một phòng ?
- Thì đã sao - thầy lừ mắt - tụi bây chuyên môn nghĩ méo mó.
- Ai làm gì mấy bà đâu mà la dữ vậy - sếp gây sự - làm như tụi tui "kinh dị hợm" lắm đến nỗi mấy bà hổng dám ở chung phòng.
- Chứ còn cái gì nữa - thay mặt phe con gái tôi đốp lại - mấy ông thật đáng kính. Ý quên ! Bỏ bớt giùm tui dấu sắc nhe .
- Cãi nữa đi - thầy hăm - tui về bây giờ đó, cho tụi bây bơ vơ luôn. Có thầy đứng đây mà hổng có nể nang gì hết. Có coi tui ra kílô nào đâu .
- Dạ, thầy la oan tụi con - tôi nhũn nhặn - làm sao tụi con dám coi thầy hổng ra kílô nào !
Tụi nó cười rần rần. Thầy yêu quý của chúng tôi tuy không còn trẻ trung gì nhưng thầy có một thân hình rất... Hercule, đến nỗi tôi dám cược một năm học phí rằng thầy sẽ đạt danh hiệu lực sĩ đẹp toàn quốc dành cho lứa tuổi ngũ tuần.
- Ê ! Người ta kêu lên nhận phòng kìa - ai đó thông báo - sếp đâu ?
Sếp lật đật chạy lên lầu . Thầy dặn với theo :
- Lựa cho lớp mình phòng xịn nhất nhe !
- Bây giờ thầy về hả thầy ?
- Ờ, sắp tới giờ thầy dạy rồi .
- Thầy ơi ! - Tôi làm bộ sụt sùi - thầy về Sài Gòn rồi tụi con bơ vơ quá. Không có ai lo lắng, chở che, không ai nhớ đến tụi con. Suốt hai tuần liền không gặp mặt thầy tụi con buồn lắm.
- Cái con nhỏ này - thầy xỉa trán tôi - Tui sẽ lên thăm nuôi mấy vị !
- Thiệt không thầy ? - Cả bọn mừng rỡ.
- Thiệt chớ !
- Thầy nhớ đó nhe thầy - tôi nắm tay thầy lắc lắc - Thầy nhớ có "nuôi" nữa đó nhe thầy, chớ hổng phải chỉ có "thăm" không thôi !
- Khốn thay - thầy cười - lũ tụi bây sao bây giờ thực dụng quá. Được rồi ! Thầy sẽ đem lên tiếp tế cho tụi con những thứ cần thiết sử dụng hằng ngày như bọc nilông hay tăm xỉa răng chẳng hạn.
- Trời !
Thầy cười khoái chí rồi bỏ ra bãi giữ xe, về Sài Gòn. Tôi vẫy tay theo :
- Đừng để tụi con chờ lâu nhe thầy !
Thầy quay mặt lại nháy mắt một cái rồi vù đi .
Ai nói lên đại học thì không còn tình thân thầy trò chớ trường hợp lớp chúng tôi thì khác hẳn. Thầy cô thương lớp lắm. Khoa Pháp mỗi năm chỉ thu vào vỏn vẹn có một lớp ít ỏi nên thầy cô nhớ mặt hết. Thầy cô vui vẻ, hay hài hước và rất dễ thương.
Đặc biệt thầy Long có cảm tình với lớp chúng tôi lắm. Con trai đòi làm rể thầy, con gái đòi làm dâu thầy, nhưng tiếc thay thầy không thể đáp ứng được nguyện vọng của chúng tôi : Thầy chưa có vợ .
- Tao dám chắc thời trẻ thầy có một mối tình tha thiết và đầy lãng mạn - tôi nói với tụi nó - vì trục trặc sao đó nên thầy quyết chí ở vậy mà tôn thờ một hình bóng.
- Chậc - ai cũng tiếc rẻ - đẹp trai như thầy !
- Uổng thiệt ! - Tụi con gái thở dài - Nếu thầy có vợ thì con thầy chắc cũng đẹp trai lắm.
- Mấy bà lên lầu nhận phòng đi kìa - Doanh ròm nói - ở đó mà đẹp trai với đẹp gái . Tui cho mấy bà biết "đũa tre dễ nấu, anh bồ xấu dễ xài . Chớ mê bóng sắc hình hài mà khổ cái tấm thân". Mấy bà phải biết là loại đũa tre như tui đây coi vậy mà ... dễ thương lắm nhe .
- Ông mà đũa tre cái gì, - Quyên cong môi - tui thấy ông phải hơn vậy nhiều chứ !
- Bà nói thiệt hả ? - Ròm ta mừng quýnh.
- Chớ sao - Quyên thủng thẳng tiếp lời - tui thấy cái thân hình ông gọi là cây tăm nhang thì đúng hơn.
Lũ con gái vỗ tay tán thưởng. Doanh Ròm quê độ liếc xéo chúng tôi bằng cặp mắt Triều Tiên của mình rồi bỏ đi một nước. Lũ thanh niên trai tráng trong lớp coi vậy mà không lựa được ai có dáng vóc khỏe mạnh đẹp đẽ như ông thầy già trên năm mươi tuổi của chúng tôi cả. Và đó là điều đau xót cho tụi nam nhi bọn họ khi đứng trước thầy .
Chắc Doanh Ròm đã thông báo cho phe họ biết về vụ thất bại nặng nề vừa rồi nên khi chúng tôi kéo lên lầu, thì họ đang lúi húi lau lau, quét quét, dọn dọn đầy nhiệt tình ra vẻ ta đây tuy đũa tre lỏng khỏng nhưng cũng biết làm việc ra phết.
- Tụi tui lấy phòng này - sếp đang lau nhà ngước lên nói - còn con gái mấy bà có phòng kế bên. Khỏi sợ ở phòng tụi tui ăn thịt rồi nhé.
- Sếp ơi ! - Tôi ngọt ngào - Cảm ơn sếp đã dành cho bọn nữ nhi yêu đuôi chúng tôi một căn phòng đầy bụi bặm.
- Ê ! - Chàng lớp trưởng tức nghẹn lời .
- Cho nên chúng tôi khẩn cầu các ngài vui lòng cho mượn xô và giẻ lau để chúng tôi dọn dẹp giang san của mình.
- Dĩ nhiên là cho mượn thôi - bọn họ trả lời - không lẽ tụi này nỡ hẹp hòi với người chung... với mình.
- Chung cái gì ? - Diệp nhào tới xỉa tay vô mặt tên loạn ngôn - Hả ?
- Chung thầy, chung lớp. Thiếu gì cái chung. Nhưng quan trọng nhất là chung... giường.
Lần này thì không thể nào nhẹ tay được nữa, cả đám con gái nhào vô ngắt nhéo kẻ cả gan.
- Xin dừng tay ! Xin dừng tay ! - Tui nói lộn, chung trường chớ hổng phải chung...
- Nín !
- Lộn chút xíu làm gì dữ vậy - Nam Phô xuýt xoa - Bầm mình bầm mẩy tui hết trơn rồi .
- Khốn khổ thân mày chưa ! - Hùng Công Chúa ẻo lả - Chớ có chọc vào tổ kiến lửa nhe mậy !
- Tổ ong vò vẽ thì đúng hơn - Nam đau khổ thốt lên - Mấy bà có ai đem dầu không cho tui mượn coi !
Nhìn những vết tích khủng khiếp do phe mình gây ra, Lệ Móng Dài mủi lòng.
- Nè ! Dầu xịn "con ó" đó nhe .
- Cám ơn Lệ nhiều lắm nhe, tui nhớ hình như hồi nãy Lệ tích cực phát huy vũ khí của mình lắm thì phải . Ôi chao ! - Nam rên rỉ - Đau quá ! Lệ tốt bụng cho mượn dầu thì Lệ hãy làm ơn cho trót thoa giùm tui luôn.
- Thoa nè ! Thoa nè ! Thoa nè !
Sau mỗi cái "nè" của mình, Lệ cho anh chàng Phô thêm một dấu ấn.
- Tụi tui không thể nào hiểu nổi con trai mấy ông thích chọc gái để làm gì, để lãnh thương tật vào người hả ? - Tôi thắc mắc - Sao dại dột dữ vậy ?
- Nhưng nếu không có những người dại dột như tụi tui thì... - Huy Cận e dè phát biểu ý kiến - ... Mấy bà sẽ buồn lắm đó.
Sếp lau nhà xong, xách xô và giẻ đem qua phòng chúng tôi :
- Cho mấy bà mượn nè !
- Sếp cho tụi này mượn sếp luôn cho đủ bộ nhe !
- Ê ! - Anh chàng hoảng vía - Hổng được đâu ! Tui mệt kiệt sức rồi .
Nói xong sếp bỏ của chạy lấy thân nhưng không thoát được vì Yến Cơ Hội đã kịp đóng cửa lại .
- Bớ các anh em ! Cứu tôi !
Thật là một cảnh hỗn độn chưa từng có ; đám con trai đứng bên ngoài hò hét, lũ con gái trong này vỗ tay cười khoái chí.
- Sếp làm gì run dữ vậy ? - Tôi hỏi - Chỉ cần ông lau nhà xong là tụi tui thả ông ra liền.
- Tui mệt lắm rồi, mấy bà đổi người khác đi .
- Không được, thả ông ra là tụi tui mất cả chì lẫn chài, tui không tin là sẽ có một người tình nguyện thế chỗ ông.
- Alô ! Alô ! - Giọng Sang Xịn vang lên ở ngoài kia - Cô giám thị la tụi mình làm ồn quá kìa ! Cổ nói khoa Pháp gì mà không có lịch sự gì hết. Tui, tui đề nghị đình chiến và yêu cầu phe bên kia thả người của chúng tôi ra, để cứu vãn danh dự của khoa Pháp !
- Đó bà nghe chưa ! - Sếp mừng quýnh nói với tôi - Thả tui ra đi, nếu không cô giám thị báo về khoa mình thì trách nhiệm lớp trưởng của tui cũng như vai trò lớp phó của bà đều bị khiển trách nặng nề như nhau .
Tôi quyết định:
- Thôi được ! Vì quyền lợi chung của mọi người tui thả sếp ra . Nhưng liệu cái thần hồn của bọn ông đó !
Cửa vừa mở, sếp lao ra như tia chớp, lọt vào vòng tay của đồng đội . Dũng Cao ôm chầm lấy chiến hữu:
- Lạy Chúa tôi ! Mừng quá mầy ơi ! Tưởng phen này không còn nhìn mặt nhau được nữa . Còn nguyên vẹn không, hay bị sứt mẻ cái gì rồi ?
Thật là bôi bác !
* * *Đang loay hoay bên mấy thầy quân sự để đưa danh sách những người được miễn bắn súng thì sếp đến bên tôi thì thầm:
- Thầy hỏi con gái cưng của thầy đâu rồi kìa !
- Ai ? Thầy Long lên rồi hả ? - Tôi mừng rỡ - Thiệt không ?
- Thầy đứng ở ngoài kia kìa, thấy không ?
Tôi chạy như bay đến đến với thầy . Tụi nó đã xúm xít bên thầy từ lâu . Tôi khoanh tay cúi đầu thi lễ :
- Thưa thầy mới lên !
- Sao con cưng ? - Thầy cười vỗ đầu tôi - Mọi chuyện tốt đẹp chứ ?
- Thầy có đem tăm xỉa răng cho con không ?
- Hả ? - Thầy ngơ ngác.
- Thấy chưa, thầy quên đem quà cho tụi mình rồi - tôi giả bộ xụ mặt - vậy mà thầy hứa ...
- À ... a - thầy hiểu ra vấn đề - tảng sáng chưa ăn gì hết thì lấy tăm làm gì. Thi bắn súng xong, rồi đi ăn sáng với thầy, tha hồ cho tụi bây muốn bao nhiêu tăm cũng có.
- Hoan hô ! - cả lớp nhảy cẫng lên - Bố già muôn năm !
- Không đi nữa - thầy làm mặt giận - người ta còn "jeune" như vậy mà cứ ... già, già hoài .
- Dạ vậy thôi tụi con không dám làm trái ý thầy nữa đâu - Nam Phô nhanh nhảu sợ làm thầy giận không dẫn đi ăn thì phải "móc bọc"- thầy biết không, những ngày qua mấy bà phe bên đó đàn áp tụi con dữ lắm.
- Vậy hả ?
- Dạ ! Thầy làm ơn phân xử giùm - sếp lên tiếng - họ ỷ đông ăn hiếp tụi con quá xá.
- Đáng lý thấy phe bên đây ít - Hùng Công Chúa tấm tức - họ phải lấy làm quý mới phải . Vì các bạn nam là tài sản chung của các bạn nữ mà.
- Đúng rồi đó, thầy coi nè - Nam đưa những vết tích đáng buồn ra méc thầy - mấy cô con gái cưng của thầy đó.
- A ! Thật là quá đáng - thầy nghiêm mặt - nhưng không có lửa làm sao có khói ?
Tụi con trai tưởng được thầy bênh ai dè bị phản đòn, họ ồ lên đau khổ.
- Trời ơi ! Thầy thương bên đó hơn tụi mình rồi .
- Tụi bây đừng có than thở - thầy an ủi - có nghe câu "Ce que femme veut. Dieu le veut"
- Dạ có - đám con gái đồng thanh đầy hào hứng - "Đàn bà muốn là trời muốn !"
- Nhưng với mấy cô bạn gái này thì - thầy tiếp tục - "Ce que femme veut, diable le veut".
- A ha ! - Bọn con trai reo hò - "Đàn bà muốn, là quỷ muốn !".
Chúng tôi bị thầy phản bội, tức quá chỉ còn biết dậm chân.
- Thôi được rồi - Lệ Móng Tay Dài xỉa xói vào mặt Nam Phô - với các ngài đây thì bọn ta đúng là "diable" nhưng các ngài cứ yên tâm, bọn ta không nỡ làm đau thân hình cò ma đâu .
- Cái gì cò ma - sếp phản đối - tụi này có dáng dấp thư sinh chứ bộ .
- Thôi đủ rồi mấy vị ! - Thầy cười giảng hòa - Hồi đó tôi là sinh viên đứng đắn lắm chứ không non choẹt như các vị bây giờ đâu, nam nữ ăn nói với nhau nhỏ nhẹ, lịch sự ra dáng lắm. Tụi bây sinh viên gì cãi lộn nhau xoành xoạch, xưng hô "ông bà" nghe phát ớn. Mấy đứa con gái phải kêu mấy đứa con trai bằng "anh" cho lịch sự . Còn tụi bây phải thương yêu giúp đỡ các bạn gái .
- Có chứ thầy - Nam Phô nhanh nhảu - tụi con rất là thương, rất là yêu các nàng. Á !...
Hẳn các bạn cũng đoán được chuyện gì đang xảy ra . Lệ Móng Tay Dài chơi nguyên bộ vũ khí cắm phập vào da thịt chàng trai thích ăn đòn.
- Các con trai của ta phải biết nhịn nhục, các con nên nhớ Và Chúa đã tạo ra đàn bà...
Lũ con gái hoan hỉ nghênh mặt.
Thầy tiếp tục với giọng đều đều:
- ... Từ chiếc xương sườn của bọn ta .
Thầy luôn luôn thế. Thầy ở cửa giữa mà. Còn bọn con trai, dù làm ra vẻ ta đây nhưng bọn họ cũng biết điểm yếu của mình. Lúc thầy về lại Sài Gòn, đứng khuất sau cầu thang tôi nghe sếp nói:
- Sau đợt quân sự này về, thầy chỉ cho tụi con câu lạc bộ thể hình nào thầy hay lui tới, hay vài môn thể thao để luyện tập cho cơ thể cường tráng - giọng sếp nhỏ đi - coi vậy chớ mấy chiếc xương sườn lớp mình cũng... dễ thương lắm thầy ạ .
Dương Thụy
( Hội bút Hương Đầu Mùa)
(Trích trong tập truyện ngắn Hoa Học Trò: "Họ Rất Lãng Mạn")
<bài viết được chỉnh sửa lúc 05.11.2008 14:42:01 bởi Ngày Xưa Tím >
Đại Học Ngày Ấy ... Ngày cô về phụ trách lớp chúng tôi, trông cô nhỏ như một nữ sinh. Buổi đầu rời trường Sư Phạm đến dạy ở thị xã heo hút này, cô mặc áo dài màu xanh nước biển và cái dáng mảnh mai trên đôi guốc gỗ của cô suýt nữa đã bay mất trong những cơn mưa còn sót lại cuối mùa . Dáng cô nhỏ nhắn lắm ! Ôi, không hiểu tại sao mỗi khi nhớ lại tôi luôn muốn khóc. Tôi nhớ mãi cảnh cô đi qua chỗ chúng tôi xếp hàng trước khi vào giảng đường, để cho những thằng bạn cao to, ngộ nghĩnh chào cô bằng cách đưa thẳng cánh tay ra . Những cánh tay lướt trên tóc cô vẫn không chạm được vào những sợi tóc dài đang xổ tung ra tìm gió. Cô hiền đến lạc lõng trong những ngày tháng xa Sài Gòn đến miệt này dạy học. Hẳn cô thôi nghĩ rằng học sinh ở đây khờ khạo và lem luốc. Buổi học đầu tiên sau ít động tác thăm dò, bạn tôi giả đò ngớ ngẫn vây quanh cô hỏi chuyện về Sài Gòn và chỉ cần hai đứa đứng chắn trước mặt cô thì tức khắc nửa lớp "trời thần" lặng lẽ biến ra ngoài vui thú. Khi phát hiện ra được chuyện cô đành phải cúi mặt rơi nước mắt trước những lời "mắng nhiếc" của ông Trưởng Khoa . Cô ơi ! Cô xa nhà làm gì ! Mãi đến bây giờ mỗi bận nhớ đến cô tôi vẫn thường kêu như thế. Chắc là trong hành trình ít ỏi của cô, phần nặng nhất là dầu gió, khăn choàng, áo lạnh và giáo trình. Bây giờ thì tôi biết Sài Gòn rồi, hết thẩy đều cao, to, rộng và dường như sự "khổng lồ" của đô thị này hiện hữu chỉ để tạo riêng mỗi trúc trắc là làm nên dóc dáng của cô, một điểm hoa nhỏ, sáng ngời trên cánh đồng hoài niệm. Riêng tôi, thời gian đã ngừng trôi hẳn vào các ngày sau đó khi cả lớp hùa nhau "xí gạt" cô, bọn tôi gom hết những trái gòn khô mang vào giảng đường và thả cho chúng bay như những cơn mưa tuyết mù trời ở xứ lạnh. Khi ấy cô ngừng giảng bài, mắt long lanh nhìn xuống lớp dịu dàng hỏi : - Cái gì bay vậy hả các em ? Có một tên thông mình "xuất thần" nào đó vội đáp : - Thưa cô đó là thời gian ạ ! Từ lúc ấy đến cuối giờ học cô thôi không giảng bài nữa, miệng cười thật tươi, mặt rạng rỡ như một thiên thần dõi nhìn những điểm bông trắng bay hồn nhiên trong không gian của lớp học. Cô ơi, bây giờ cô ở đâu ? Mãi đến bây giờ mỗi lần nhớ đến cô tôi vẫn thường nghe lòng mình kêu lên như vậy ! Trần Tiến Dũng
(Hoa Niên số 15 - 12/1996)
TRƯỜNG TÔI - LỚP TÔI Con đường đến trường của tôi không chút thơ mộng, không được cái may mắn có "hoa điệp vàng trải dưới chân" như trong một bài hát học trò. Con đường đến trường của tôi chỉ là con lộ đá lởm chởm, chạy ngoằn ngoèo như con rắn lượn. Ngày nắng bụi tung mù mịt. Ngày mưa đất bùn bê bết, ếch nhái kêu uôm oang hai bên ruộng. Men theo con lộ là những bụi hoa mắc cở gai góc mọc đầy, nằm dưới những hàng ô môi nở bông tím thẳm xen giữa một rừng quả đen nhánh treo lúc lĩu trên cây . Mùa nước nổi, cả họ hàng nhà cá theo dòng nước "ngao du" đầy trên lộ . Ngày ngày, tôi và Uyên phải vượt qua "con đường đau khổ" dài hơn 5Km để đến lớp. Ngày nắng, ông mặt trời đỏ rực như một núi lửa khổng lồ rượt đuổi như muốn thiêu sống chúng tôi . Ngày mưa, chiếc xe không chống trả nổi với cái thế giới bùn nhầy nhụa, nó "nũng nịu" đòi cô chủ cõng. Gian nan, vất vã trăm bề nhưng lúc nào chúng tôi cũng cười nói như chim non. Bởi lẽ, qua được "con đường đau khổ" kia thì khung trời mơ ước của chúng tôi đã hiện ra . Ngôi trường xinh xắn mái ngói đỏ tươi nằm cặp theo quốc lộ 1, "e lệ" nép mình giữa những vườn bạch đàn xanh rờn, lao xao . Ngôi trường bé nhỏ chỉ có mười phòng học này ít ai biết đến. Nó chỉ thuộc loại "cháu chắt" so với những ngôi trường lớn khác trong huyện. Nhưng đối với chúng tôi, đó đúng là một thiên đường mà chúng tôi vẫn thường gọi một cách ví von là thiên đường màu xanh. Màu xanh mát của ruộng lúa mênh mông phía sau trường. Màu xanh non của hàng Phượng Vĩ chạy thẳng tắp từ cổng trường đến sân. Màu xanh biếc của tàng cây bả đậu ở giữa sân trường. Trên đó có một dàn nhạc giao hưởng tuyệt vời của thiên nhiên : Tiếng gió vi vu, tiếng chim ríu rít ; tiếng hát êm đềm của những cô cậu học trò nghịch ngợm. Màu xanh ngắt của hồ ấu trước phía bên phải trường làm nền cho màu trắng muốt của những hoa sen mới nở. Phía trên hồ, những hàng bạch đàn xanh biếc nghiêng mình theo gió lao xao, lao xao . Thiên đường màu xanh bao bọc xung quanh những phòng học lợp ngói mới tinh, nền lót gạch bông mát lạnh, bàn ghế láng bóng như thoa mở, bảng đen nhánh in rõ những dòng chữ bằng phấn trắng. Phòng học thật là "mát mắt". Được vào trường cấp ba, mà hệ A đàng hoàng nữa ! Tôi sướng mê ly cười nói với nhỏ Uyên : - Mơ ước của tụi mình thành sự thật rồi đó. Năm mới năm me phải cố gắng học. Hệ A mà học dở thì "ẹ" lắm đó. Phải bỏ cái tánh "hồn nhiên, nhí nhảnh" quá lố của mầy đi nghen nhỏ. Nhỏ Uyên dẫu môi ra dài chừng... ba tầm đất : - Ừm, chắc... phải vậy thôi . Bỗng nó reo lên thật lớn làm tôi giật nẩy người : - A ! Ôi, trứng cá nữa kia Hằng ơi ! Vụt một cái, Uyên đã nhảy thót ra khỏi cửa sổ, đi về phía sân sau . Úi chu ơi ! hai cây ổi xá lị ! Hấp dẫn quá ! Thêm bốn cây trứng cá nữa . Nhỏ ơi, chờ ta với ! Nhanh như chớp, Uyên trèo tót lên cây ổi lớn, tôi lẽo đẽo vừa tính "nối đuôi" thì... Một cặp kính cận dày cộm từ phòng hội đồng ló ra . Cặp kính đi về phía cây ổi, dán mắt vào cái mặt tái nhợt như tàu lá chuối và đôi chân run lẩy bẩy của tôi . - Em kia ! làm gì đó ? Tôi run cầm cập như kẻ trộm bị bắt quả tang (chớ còn gì nữa) : - Dạ, em... em... đứng đây chơi ! - Vào lớp đi ! Đến giờ học rồi mà chơi cái gì. Cặp kính vừa phán xong, tôi quay lưng ù té chạy vào phòng học mà trái tim bé bỏng vẫn còn gửi lại trên cây cho Uyên. Cặp kính cận đó chính là thầy giám thị ! Lên lớp 10 phải mặc áo dài, kể cũng hơi vướng víu nhưng chúng tôi vẫn nghịch như quỷ sứ. Tôi và Uyên đều không giữ vững được cái chỉ tiêu cứng rắn tự mình đặt ra ban đầu . Cả hai đứa cùng hòa đồng vào cái tập thể sôi động và ồn ào có tiếng nhất trường này . Vui nhất là năm lớp 12, năm học cuối cùng của lớp tôi . Ngày khai giảng đầu năm, lớp trưởng trịnh trọng tuyên bố trước lớp : - Các bạn thân mến ! Năm học này là năm học cuối cùng của tụi mình. Các bạn phải vượt qua những kỳ thi gay go, nguy hiểm và đặc biệt kỳ thi tốt nghiệp cuối năm sẽ quyết định công sức mười hai năm học tập của các bạn. Cha mẹ, thầy cô và cả mình nữa đều mong muốn cho cả lớp cuối năm sẽ... - Rớt ! - Một tên mày râu nào đó hét lên - rớt bây giờ. Trời ơi, lớp trưởng ơi ! Chạy đi ! Lớp trưởng chẳng hiểu chuyện gì, dáo dác nhìn quanh. - Trời ơi, chạy đi mà ! - Một giọng khác thúc dục. Độp ! một giọt nước to tướng, khai khai mùi ... amoniac rơi bắn tung tóe xuống ngay đầu lớp trưởng. Lớp trưởng hoảng hốt nhìn lên rồi bất thần kêu "á" một tiếng thất thanh nằm lăn ra bất tỉnh. Ba mươi ba cái miệng tròn vo mới há ra chuẩn bị hưởng ứng một trận cười nôn ruột nhưng từ những cái miệng xệ xuống như mếu . Phía trên cây đòn dong con cóc xù xì bị buộc sợi dây vào chân đang há hoát cái miệng ra mà cười ! Cả lớp quýnh quáng khiêng lớp trưởng ra xe để đến trạm y tế. Sau khi được tiêm một mũi thuốc, lớp trưởng tỉnh dậy nhưng vẫn chưa hoàn hồn, nói mê loạn xạ : "con cóc ! con cóc !" Thầy cô trường tôi nổi tiếng dạy giỏi nhưng lại rất nghiêm khắc. Thầy cô dạy giỏi nên lớp tôi học rất giỏi và cũng rất ham học. Còn thầy cô nghiêm khắc nên... lớp tôi phải giỡn dữ trời để phá tan chính sách nghiêm khắc ấy, có lẽ để áp dụng phương án "học giỏi, chơi không thể... dở" nên không bao giờ đoạt cờ luân lưu quá hai tuần, cả lớp "nhịn" giỡn được hai tuần thì sang đến tuần thứ ba chịu hết nổi rồi ! Một tên mày râu nào đó ngáp dài, lập tức một chuổi cười rộ lên : - Hi, hi, hi ... Ha ha ha ! Thế là công trình luyện tập nghiêm túc hai tuần lễ kể như đi đời . Cũng có hôm thầy nghỉ, 34 cái mặt hớn hở kéo nhau xuống căn-tin cười nói muốn bay cái căn-tin luôn. Sau khi những ly chè, ly kem được vét sạch sẽ, cả bọn kéo nhau lên sân. Tụi con trai chơi đá banh còn những tà áo dài thướt tha thì tạm thời bớt thướt tha một tí. Hai tà áo dài ngoan ngoãn bám lấy cái lưng quần, hai cái ống quần rộng rãi bị "kiềm kẹp" trong hai sợi dây thung nhỏ xíu . Thế là... một hai ba ... trận đá cầu bắt đầu ... Một tiếng đồng hồ sau, mồ hôi mồ kê tuôn ra đầm đìa, mặt mày cô cậu nào cũng chói lọi như mặt trời, trận đấu mới kết thúc và... - Tuấn ơi ! dép tao đâu rồi mậy ? - Ai biết ! "ông" để đâu rồi hỏi ! ủa, mà dép tui cũng biến đâu mất tiêu rồi ? - Còn một chiếc nè "ông" ơi ! - Ủa, vậy chiếc kia đâu rồi ? Coi có rớt xuống mương hông ? - Tui cũng mất tiêu một chiếc dép nữa . - Tui cũng vậy ! Tụi con trai nhao nhao như ngồi phải lửa, kẻ bươi đám cỏ, người vạch từng viên đá tìm kiếm. Thậm chí có tên cởi quần áo lội xuống mương để mò. Một tà áo dài thướt tha ngồi trên băng đá dưới bóng cây bả đậu cười lên như nắc nẻ. Tụi con trai nghe thấy, nhìn nhau nghi ngờ. Lập tức cả lủ kéo đến biểu tình ầm ĩ : - Chúng tôi muốn hòa bình, chúng tôi muốn tự do . Chúng tôi không muốn... đi một giò. Xin hãy trả lại dép lại cho chúng tôi ! Áo dài không nói mà cứ cười cười hoài . Một vài tên vờ hùng hổ, xăn tay áo lên : - Bây giờ trả không nói mau ? Đám áo dài thấy tụi mày râu sinh sự, liền tìm cách cứu bồ. Các nàng hét lên như thổi còi : - Vào học rồi ! Nhanh lên các bạn ơi . Tụi con trai nửa cười nửa mếu cà nhắc từng bước vào lớp, trong lòng bừng bừng lửa giận. Chưa kịp yên vị, cô hóa đã giở sổ rà rà cây bút đỏ dò từng tên trên danh sách. Đứa nào cũng cố tạo ra bộ mặt hình sự, nhưng kỳ thực trái tim đứa nào cũng nhảy lung tung trong lồng ngực, còn ruột gan thì cứ nôn cả lên. Giọng cô hóa lạnh như đồng làm đứa nào cũng sởn gai ốc. - Nguyễn... Ngọc... Lợi . Kẻ được gọi tên mặt mày xanh như tàu lá, luýnh quýnh bật chiếc khóa cặp da, lục đi lục lại, lục tới lục lui, lục xuôi lục ngược... sao kỳ vậy cà ? Tập hóa của mình đâu mất tiêu rồi ? Ủa, mà sao tập sinh của nhỏ Yến lại ở trong cặp mình ? - Ngọc Lợi ! Giọng cô gắt gỏng làm Lợi bật đứng dậy như một cái lò xo . - Mau lên ! Đôi mắt cô xoáy thẳng vào bộ mặt tái nhợt của cậu học trò nghịch ngợm. Tình trạng thiếu oxy diễn ra căng thẳng. - Dạ, thưa cô ... - Thủ phạm đưa cái bàn tay to như chiếc quạt nan lên gãi đầu - dạ, thưa cô ... tập hóa của em bạn nào giấu mất tiêu rồi . Cùng lúc đó Yến cũng bật đứng lên : - Thưa cô, tập sinh của em cũng bay mất tiêu rồi, còn tập hóa của ai ... - Của tui phải không ? - Lợi cướp lời Yến một cách đột ngột. - Không phải ! Của bạn... Đỗ Trung Quang. Đến lượt Quang nhảy cỡn lên : - Trời ơi ! Vậy mà không chịu nói sớm làm nãy giờ tôi kiếm muốn "oải" luôn vậy đó ! Lớp trưởng đứng lên, trịnh trọng hỏi cả lớp : - Bạn nào bày ra cái trò đổi chác tập vở này ? Bạn nào ? tự giác đứng lên đi . Tụi con gái nhao nhao : - Tui không biết à nha ! Những sự việc têu tếu như thế cũng lùi dần cho việc học hành nghiêm túc. Chúng tôi cứ đùa giỡn, cứ học, cứ chơi mãi mãi nếu như ... hàng phượng trong sân trường không đánh thức những tâm hồn sôi động của chúng tôi dậy . Một hôm, trong giờ văn, Uyên lơ đễnh nhìn ra cửa sổ rồi reo lên : - Hoa Phượng nở rồi mấy bạn ơi ! Trời, vậy là sắp đến nghỉ hè ! Thầy dạy văn mắng yêu Uyên : - Lẫn thẩn vừa vừa thôi chứ cô bé ! Đang giờ học mà nói chuyện đâu không ! Rồi cái chuyện đâu đâu đó cũng phải đến. Đứa nào cũng mãi miết lao vào bài vở quên béng mất những trò nghịch ngợm, những lần giỡn đến long trời lở đất, những phút giây "vui sướng" khi "được" bước vào phòng hội đồng để... viết tự kiểm. Sau khi thi xong môn cuối cùng của kỳ thi tốt nghiệp, chúng tôi tụ họp lại trước sân trường, chưa đứa nào muốn về. Những cái miệng xinh xinh xì xào bàn tán... Khi cái cặp kính cận dày cộm của thầy giám thi đã khuất sau những hàng bạch đàn xanh ngắt, lập tức Quang "nhí" leo tuốt lên cây phượng to nhất, nở nhiều hoa nhất, một nhánh, hai nhánh, ba nhánh... Thế là những đóm lửa đỏ rực đua nhau rơi xuống những chiếc nón lá của phe áo dài . Bỗng... suýt nữa Quang "nhí" trượt chân vì giật mình bởi giọng nói ồm ồm của thầy hiêu trưởng : - Ai cho các anh chị hái bông hái hoa như vầy ? Tính nghỉ học rồi không còn sợ ai hết phải không ? Chúng tôi đứng chết lặng một hồi lâu . Hình như có tiếng nấc nho nhỏ, rồi tiếng khóc sụt sịt. Mãi một lúc sau Uyên mới ấp úng nói : - Thưa thầy, xin thầy rộng lượng tha cho tụi em lần cuối cùng. Từ đây về sau tụi em không còn được vào đây nữa ... Tụi em chỉ phá một lần cuối cùng thôi mà. Hoa Phượng tụi em đem về ép bướm để dán vào lưu bút, thầy ơi ... Chưa nói hết câu, giọng Uyên nghẹn lại . Tôi cũng nghe môi mình mặn đắng. Thầy hiệu trưởng trầm ngăm một hồi rồi mới bảo : - Thôi được ! Các em cứ việc hái, tôi cho phép. Phải như mọi lần là tụi tôi đã nhảy cẩng lên như trẻ nít, nhưng lần này chẳng đứa nào buồn nhếch môi, mà chỉ nhìn nhau ... Quang nhí không buồn hái nữa mặc dù không bị ai cấm cản. Nó ngồi vắt vẻo trên cành phượng hai tay buông thỏng, chân đong đưa ... Tụi áo dài ngồi bệt xuống cỏ, những cánh phượng buồn rơi lả tả như muốn nói lời từ biệt với chúng tôi . Trời chạng vạng tối, cả bọn mới lục đục kéo nhau ra về. Ra đến cổng nhỏ Uyên còn ngoái cổ trông lại những đốm lửa lập lòe ẩn khuất giữa vườn bạch đàn xanh rờn những lá. Chúng tôi như những cánh chim non chập chững bay vào đời, cuộc đời không đơn giản như chúng tôi hằng tưởng tượng mà có những sự thật rất phũ phàng. Có đứa hý hửng bước vào trường đại học với tâm trạng vui sướng. Có đứa ngậm ngùi sớm dấn thân vào dòng đời để kiếm sống, và có đứa đã sẵn sàng rời bỏ đất nước ra đi . Thỉnh thoảng, chúng tôi trở về trường thăm lại thầy cô cũ, thăm lại nơi đã chất chứa biết bao kỷ niệm thân thương. Thầy cô cứ nhắc hoài : - Sao lâu lắm rồi không thấy Uyên trở về trường mấy em hén ! Tôi ngậm ngùi không biết nói sao, đành tìm cách chối quanh cho bạn : - Chắc tại Uyên bận học, gần đến kỳ thi, bài vở nhiều lắm thầy ơi ! Vả lại, từ Hà Nội vô đây, xa thấy mồ ! Không ngờ Quang "nhí" lẹ miệng nói ngay : - Từ Hà Nội vô đây bộ xa hơn qua Mỹ sao Hằng ? Hừm, bên Mỹ bạn ấy còn đi tới . Vậy mà... vậy mà bạn ấy không thèm về đây từ giã thầy với tụi mình một tiếng ! Tôi chết lặng đi, nhìn thầy . Mắt thầy buồn, đăm đắm nhìn về hàng phượng xanh rì, cao vút. Uyên ơi ! bộ Uyên quên hết rồi sao ? Vườn bạch đàn xanh rờn, lao xao, lao xao . Chiếc băng đã quen thuộc dưới tàn cây bả đậu mà mình thường hay ngồi đọc sách. Cái phòng thí nghiệm ngột ngạt có bộ xương người . Cái phòng hội đồng có quạt máy, nơi mình vừa ngồi viết tự kiểm vừa nhai nhóc nhách mấy miếng khô bò và đây nữa, quán kem "ruột" của tụi mình ngày đó... Uyên ơi ! Ở bên Mỹ giờ này Uyên nghĩ gì ? Sao Uyên không về thăm lại trường xưa ? MÂY BIẾC (Cần Thơ)
(Trích từ báo Tuổi Hồng số 38 tháng 5 -1994)
CHÚT KỶ NIỆM VỀ THẦY Kỷ niệm, cũng giống như những phím đàn - khi chạm tay vào, âm thanh sẽ ngân lên, nhưng không phải lúc nào cũng tuyệt vời, mà có cái hay, cái dở, cái muốn nhớ, cái lại thích xóa đi.
* * * Cô nhỏ nhướn mày lên, nhìn xuống đồng hồ đeo tay, rồi dõi mắt ra ngoài cửa lớp. Nơi dãy hành lang dài đang im ắng, chờ đợi, lắng nghe tiếng giày gõ nhịp để thầm đoán: thầy hay cô ? Giờ Toán của lớp 9P1 hôm nay thay đổi giáo viên. Cô giáo cũ nghỉ hộ sản. Thầy giám thị thông báo sẽ có giáo viên mới đến thay. Mười lăm phút trôi qua nhanh chóng trong sự sốt ruột của học trò. Phía cuối lớp có ai nghịch ngợm ngân nga: "Mười lăm phút đồng hồ, buồn nhớ Toán thấy mồ, buồn như con cá rô... đang trôi... vào tô..."
- Nghiêm!
Giọng trưởng lớp vang to, khá oai (nhờ to con). Thầy giám thị xuất hiện. Một trăm con mắt học trò đen láy đổ dồn về phía cửa . Thấp thoáng phiá sau thầy là một bóng dáng lạ, chắc "ông" thầy Toán mới ?!!. Ô, nhưng sao mà... giống học trò quá đỗi!!! Thầy giám thị cười khá tươi:
- Xin giới thiệu với các em, đây là thầy T. sẽ phụ trách môn Toán lớp 9 thay cho cô N...
Một tràng pháo tay ngưỡng mộ (?) vang lên như mưa rào tháng sáu . Thầy T mĩm cười gật nhẹ đầu "chào các em thân mến!". Ôi chao, hai má thầy sao mà đỏ như màu xác pháo, cặp kính cận suýt chút nữa rơi khỏi sóng mũi . Chắc vì cảm động trước "thịnh tình" của lũ học trò cỡ... hoa khôi đến hai phần ba lớp, dành cho! Trước khi trở về văn phòng, thầy Giám thị còn "ân cần dặn dò".
- Các em phải học cho ngoan. Nhớ là không được phá thầy!
Ôi! Lời "đe nẹt" ấy không phải là không có duyên cớ. Bởi vì, con gái 9P1 có truyền thống mấy mùa tuy thông minh, học giỏi, đẹp người, tốt hạnh kiểm nhưng... chuyên nghịch ngợm cũng đứng vào hàng... quái chiêu! Thầy cô thương cũng lắm, mà dở khóc, dở cười cũng nhiều . Không biết trước khi vào lớp, thầy T. đã "nghiên cứu lý lịch" học trò chưa mà... ngó bộ thầy "bình tĩnh rồi ... run" thấy rõ. Sau màn tự giới thiệu rất "dễ sương" - Sinh viên năm cuối Đại Học Khoa học tự nhiên (bằng cái giọng mà phong thái điệu đà như con gái). Thầy vui vẻ đòi ... kiểm tra bài cũ. Năm mươi cái miệng than trời càng lúc vẫn không làm thay đổi được quyết định "sắt đá" của thầy . Thầy cầm quyển sổ điểm dò tên (sao thầy không chịu nhìn vào sơ đồ lớp nhỉ ?!) rất lâu, hai bàn tay run run (chắc do bị học trò "chiếu tướng" khá kỹ). Khi cây viết đỏ hạ xuống gần giữa sổ, một cái tên được xướng lên:
- Trần Thị L.N.
Cả lớp im phăng phắc theo từng bước đi "dịu dàng" của N., để rồi sau đó hai phút, bổng nổ ra 1 trận cười bom dội - N là một cô gái có dáng dấp "oai phong" của một vận động viên bóng rỗ. Cao 1m65, học trễ hai năm nên rất đáng mặt đàn chị so với cả lớp: Trong khi thầy T. ốm nhom, chiều cao chỉ khoảng 1m60 hay 1m62 gì đó (cộng luôn bề dày đế của đôi giày da mũi nhọn rộng quá khổ chân). Một sự tương phản khá hài hước. Thầy T điếng người, mặt đỏ như người say nắng biển, vội vã hỏi dăm ba câu lấy lệ rồi "mời" N về chổ. Quyển sổ điểm được gấp lại vội vàng và bài học mới bắt đầu cũng rất nhanh chóng... Cái sự khởi đầu nan ấy rồi cũng qua rồi mọi chuyện cũng biến thành kỷ niệm. Mà kỷ niệm lại bắt đầu từ sự nhiệt tình khá ngây ngô của cả thầy lẫn trò, lúc hai bên biết "hợp đồng tác chiến". Còn nhớ 1 lần, thầy T có hứa sẽ dựng mô hình cho một bài toán hình học không gian khó nuốt, để học trò dễ hình dung hơn là nhìn vào hình vẽ. Vậy mà, hai lần, ba lượt thầy ... cứ quên. Lúc thì... thầy bận... học (?!), lúc lại bận soạn bài cho môn dạy, lúc làm xong rồi nhưng... để quên ở... Sài Gòn ?!!! Lần cuối cùng, thầy nhớ đem theo, mà xe đò đông quá, thiên hạ chen nhau làm hỏng mất mô hình của thầy ?!! Học trò đâu chịu tin! Học trò đòi thầy dựng mô hình ngay tại lớp. Thầy bối rối "huy động" thước kẻ với số lượng tối đa, "chấm" các em bé bỏng ở hai dãy bàn đầu (trong đó có cô nhỏ dễ thương) lên giúp thầy ... dựng mô hình (?). Trời đất! Năm bảy mái tóc thề, hơn một chục bàn tay nho nhỏ, cộng thêm thầy đứng vây quanh chiếc bàn giáo sư thì... còn ai nhìn thấy được gì! Vậy là... thầy cho học trò xếp hàng một, theo từng dãy bàn có trong lớp, từ từ tiến về phía "mô hình sinh động" tham gia theo kiểu "cưỡi trực thăng... xem hoa". Vậy mà vui ghê gớm, vậy mà rất hoà bình. Cả thầy lẫn trò không ai thấy được nét ngây ngô, khờ khạo trong hành động của mình, mà còn xem như đó là 1 "kỳ tích" của thứ chỉ số IQ thuộc vào loại thông minh ?!! Rồi cũng có lần, thầy nổi giận hét to như ... "Trương Phi" chỉ vì chút nghịch ngợm đi quá đà của lũ học trò thơ dại . Khiến học trò rơm rớm nước mắt tủi hờn. Còn thầy bất chợt dịu xuống như ... giọt nắng cuối thu để hỏi một câu thật dễ "Ký kết hiệp ước hoà bình":
- Ôi, sao bỗng dưng các em ngoan quá vậy ?
* * * Vâng, thầy T. là vậy đó - người không biết giận lâu, người rất dễ quên hờn, dễ nhập cuộc với áo trắng ngu ngơ . Thầy như một chiếc lá, tình vờ rơi xuống mặt nước hồ đang dao động của tuổi học trò, góp thêm một con sóng giao thoa nhỏ bé, rồi lại theo gió bay đi ... Thầy dạy chưa hay . Học trò biết vậy, nhưng học trò không chê, mà mặc nhiên chấp nhận như một thứ kỷ niệm, xếp bên cạnh những tầng lớp kỷ niệm phải có trong tuổi ngây thơ . Bởi thầy T. rất hẳn nhiệt tình (dẫu thầy càng nhiệt tình giảng giải, học trò càng... nhiệt tình ngơ ngác!). Bởi đối với thầy T., tất cả những gương mặt trong sáng ngồi bên dãy bàn học bằng gỗ dưới kia, đều được thầy xếp đồng đẳng bằng một cái "mác" học trò đơn giản. Chúng như một quần thể tập hợp từ những cá thể lạ lẫm mà thầy đang có nhu cầu khám phá và ghi nhớ. Nhu cầu hòa nhập để vô tư yêu mến, bỏ qua những cái mà thiên hạ âu yếm gọi là danh vị, tiền tài của mẹ cha chúng bên ngoài xã hội ... Nếu có ai bảo học trò 9P1 ngày ấy - Hãy chọn ra một nhân vật kỳ lạ nhất trường. Cô nhỏ năm xưa tin cha*'c, cả lớp sẽ đồng lòng bỏ phiếu cho thầy - Thầy T. * * *Ai bảo học trò ngày xưa khác với ngày nay ? Đâu có, khá giống nhau đấy chứ (khi nhìn theo một khía cạnh muốn nhìn!). Họ cũng thích cóp nhặt kỷ niệm, hình thành từ những mãnh pha lê rơi rớt (dẫu không tròn trịa) trong suốt khoảng đời còn làm... "Cái thứ ba ... danh tiếng"! TỐNG CHI